8-paradhenia bankare

Universiteti Elbasanit

Fakulteti Ekonomik Departamenti “Financë-Kontabilitet”

PROGRAMI

Master profesional në Financë (MPF)

Master profesional në Kontabilitet (MPK)

Master shkencor në Drejtim Bankar (MSHDB)

Viti Akademik 2013-2014

Lënda: “TEKNIKA BANKARE” Prof.Dr.Shkelqim Cani

PhD.Candidate ELIONA GREMI

25 January 2014 1

TEMA 8: PARADHENIA BANKARE

Cështjet që do të trajtohen në këtë temë:

Kuptimi i pergjithshem

Klasifikimi iparadhenive

Paradheniet e garantuara nga titujt

Llojet e pardhenieve te garantuara nga tituj

Paradheniet e garantuara nga mallrat

Paradheniet e garantuara nga faturat

Dallimet thelbesore midis paradhenieve e celjekredive

te arkes

25 January 2014 2

Kuptimi I paradhenies bankare

• Hua monetare

• Afat te shkurter

• Jepet kundrejt garantimit me mallra,

tituj apo fatura

25 January 2014 Lenda"Teknike Bankare" ne Master 3


• Aspektin ekonomik:

- per banken veprim aktiv ( gjeneron te ardhura)

- per klientin veprim pasiv ( sjell shpenzime interesash)

• Aspektin juridik:

- kontrata kryesore ( shuma e paradhenies)

- kontrate dytesore ( kontrata e pengut- polica e

paradhenies)



• Polica e paradhenies :

1. Hartohet ne 2 ose 3 kopje

2. Palet qe marrin pjese

3. Objektin e pengut

4. Kushtet e veprimit


Te drejtat e bankes ne paradhenien

1. Të mbajë peng sendet për të gjithë

periudhën e huasë

2. Te shesë garancinë ne rast se debitori nuk

është ne gjendje te përmbushe zotimin e

tij.

3. Te përfitojë me përparësi ndaj kreditoreve

te tjerë nga të ardhurat që realizohen nga

shitja e pengut deri sa te shlyhet huaja dhe

shpërblimet e tjera.


Detyrimet e bankës në paradhënien

1. Sigurimi i sendeve te marra peng për

llogari te klientit

2. Ruajtja e sendeve te lëna peng qe është një

detyre me e lehte kur pengu është mbi tituj

ose dok përfaqësues te mallrave sesa kur

pengu është mbi vete mallrat.

3. Kthimi i sendeve te lëna peng debitorit ne

çastin e shuarjes se borxhit te tij


Detyrimet e klientit ndaj bankes

1. Shlyerja e shpenzimeve për sigurimin e

ruajtjen e sendeve te lëna peng

2. Shlyerja e shumave te marra hua si edhe te

shpërblimeve qe i përkasin bankës

3. Plotësimi i garancisë kur vlera e pengut ne

krahasim me vlerën fillestare pakësohet

përtej një kufiri te përcaktuar.


Cilesite e paradhenies

1. Jepet ne perpjestim me pengun e vendosur

si garanci

2. Percaktohet nga banka vlera e sakte

monetare e pengut

3. Percaktimi i madhesise se zbritjes qe

aplikon banka ne vleren e pengut.


Faktorët qe ndikojnë ne madhesin e

zbritjes nga vlera e pengut

1. Cilesia titujve te depozituar per garanci (

aksion, obligacion, privat apo sheteror)

2. Kohezgjatja e veprimit

3. Besueshmeria e klientit

4. Shkalla e likujditetit te bankes

5. Ecuria e kuotimeve


Klasifikimi i paradhenieve

Format kryesore te paradhenieve te hasura ne

praktike jane 2:

1. Paradhenia me skadence te vendosur

1. Paradhenia me skadence te pacaktuar


Paradhenia me skadence te vendosur

Quhet paradhenie e thjeshte

Permban 2 detyrime( te bankes e klientit)

Per nevoja financiare te menjehershme

Me e perdorshme per ndermarrjet

bujqesore e pronaret private


Paradhenia me skadence te pacaktuar

Quhet paradhenie ne llog rrjedhese

Fleksibilitet ne perdorimin e saj

Per nevoja financiare te kushtezuar nga

faktore te momentit

Me e perdorshme per ndermarrjet tregtare

dhe industriale


Dallimet midis p. me skadence te

fiksuar e asaj ne llog rrjedhese

Terheqja e shumes se paradhenies nga

klienti

Percaktimi I normes se interesit

Kerkesa per fonde financimi te ndryshme

Afati I perdorimit eshte I ndryshem


Klasifikim i paradhenieve ne varesi te

pengut

Paradhenie mbi titujt

Paradhenie mbi mallrat

Paradhenie mbi faturat e mallrave


Paradheniet e garantuar nga titujt

Si peng sherben letrat me vlere te pasurive te

paluajtshme ( aksione, obligacione)

Lehtesia e vleresimit

Lehtesia e ruajtjes

Lehtesia e tregtimit te tyre ne treg


Te drejtat qe mbartin titujt e lene peng

E drejta e votes

Te drejtat e parapelqimit te klientit ndaj

udhezimeve te bankes

Interesat e dividentet vilen nga banka e

kreditohen tek llog e klientit duke

pakesuar gjendjen debitore te tij.


Llogaritja e perftimit neto te klientit nga

paradhenia • Përcaktimi i përfitimit neto ne paradhënien me

skadence te fiksuar:

• (=) vlera e titujve për garanci me kursin e ditës

• (-) shuma e zbritjes për garanci ne % mbi vlerën

korente te titujve

• (=) vlera emerore e paradhënies ( borxhi qe do te

shlyeje ne mbarim te afatit i kredituari)

• (-) interesat e llogaritura ne forme parapagimi

• (=) shuma neto qe perfiton i kredituari


Shembuj mbi llog e vleres emerore te

titujve Shembull 1. E zëmë se titujt e lenë peng janë vlerësuar

1.000.000 leke dhe shkalla e zbritjes për garanci është

20% . Për te përcaktuar shumën e kredisë ne forme

paradhenie qe do te japë banka veprojmë si vijon:

• vlera qe i është dhenë titujve te depozituar për garanci

= 1.000.000 leke --

zbritja për garanci 1.000.000 * 20% = - 200.000 leke

• vlera emërore e paradhënies = 800.000 leke



titujve Shembull 2. Le te përcaktojmë vlerën emërore te

paradhënies se përfituar nga pengimi i këtyre titujve:

• obligacione te KESH-it me vlere emërore 2.000.000

leke me kursin 100.5

• 2 bono thesari te zak me vlere 1.000.000 leke secila

• 500 aksione te firmes X te kuotuar me 5.200 leke

secila

• 200 aksione te firmes Y te derdhur për 4/10e vleres

me vlere emerore 500 leke secili dhe te kuotuar

1.400 leke



titujve • Duke sup se banka zbaton 25% zbritje për tituj publike e

40% zbritje për tituj private, për përcaktimin e vlerës emërore

veprojmë ne këtë mënyrë:

• Kuotimi perfaqeson një kurs te thate “Secco” e vlerësimi

behet ne baze e ne perjestim me te:

• për obligacionet : = 2.000.000 *100.5/100 = 2.010.000 leke

• për bonot e thesarit = 2* 1.000.000 = 2.000.000 leke

• për aksionet e firmes X = 500*5.200 = 2.600.000 leke

• Kursi Secco ose i thate – perdoret per titujt qe tregtohen pa

mbajtur parasysh interesat ne maturim e siper. Ajo sherben

per te treguar normen reale te titujve.



titujve • për aksionet e firmes Y kemi :

• (=) kuotimi i aksioneve plotësisht te derdhur te

shoqerise.............................. 1.400 leke

• (-) pjesa e paderdhur e aksioneve 500*6/10

.................................................... 300 leke

• (=) vlera për njesi e aksionit te derdhur

4/10..................................................... 1.100 leke

• (*) nr gjithsej i aksioneve te lena

peng............................................................... 200 cope

• (=) vlera gjithsej e aksioneve te firmes

Y................................................220.000 leke



titujve • Meqë për titujt zbatohen % te # zbritje, llogaritja e vlerës

emërore te paradhënies kërkon këto llogaritje te nev:

• Obligacione ......................2.010.000 leke* ( 100% - 25% )

= 2.010.000 * 75% = 1.507.500 leke

• Bonot e thesarit .................2.000.000 leke ( 100% - 25%)

=2.000.000 * 75% = 1.500.000 leke

• Aksionet e X......................2.600.000 leke ( 100% - 40%) =

2.600.000 * 60% =1.560.000 leke

• Aksionet e Y.........................220.000 leke ( 100% - 40%) =

220.000 * 60% = 132.000 leke

• Vlera emerore gjithsej e paradhënies = 4.699.500 leke


Shlyerja e paradhenies para kohe

• Ndodh kur ecuria financiare e klientit e lejon ate te shlyeje

detyrimin e tij para mbërritjes se afatit.

• Ne kete rast klienti duhet ti paguaje bankes shumen

emerore te paradhënies te pakesuar me shumen neto te

“zbritjes” te interesave te llogaritura me një norme te

zvogëluar.

• Ndonjehere banka mban një penalizim për mungese

paralajmërimi.


Shembull mbi shlyerjen e paradhenies

para kohe • Sup se firma X ka marre një paradhënie te garantuar nga

tituj e lenë peng me vlere emërore 2.000.000 leke, me

norme interesi 10% për një afat 91 dite.

• Klienti për shkak te situatës se përmirësuar te tij, kërkon ta

shlyeje kredinë 20 dite para afatit. Banka e pranon

kërkesën e klientit, por vendos te pakësoje normën e

interesave qe te zbriten me 3%.

• Gjithashtu për mungese paralajmërimi shton 5 dite

interesa.



para kohe • (=) Shuma emerore e paradhënies ………. 2.000.000 leke (-)

Interesat e parapaguara( 2.000.000 *0.10*91/365) =

- 49.863 leke

• (=) Teprica neto nga paradhënia

........................................................... .......= 1.950.137 leke

• Meqe klienti po ben shlyerje para afatit ai ne vend qe te

paguaje 2.000.000 lek do te shlyeje:

• (=) Shuma emerore e paradhënies …………2.000.000 leke

• (-) Interesa për tu zbritur( 2.000.000 * ( 0.10-0.03)

*(20-5)/365 = 5.753 leke

• (=) shuma për tu derdhur për shlyerjen e paradhënies

................................................... 1.994.247 leke



para kohe • ie = 365*( 49.863-5.753)/1.950.137 * ( 91-20) = 365*

44.110/1.950.137*71 = 11.63% ≥ 10%

1. Norma efektive e interesit per shkak te penaliteteve shkon

disi me e larte se 10%


Paradheniet e garantuar nga mallrat

Keto paradhënie jepen vetem kur pengjet plotesojne keto

kushte:

• nuk jane mallra qe prishen shpejt

• ruhen lehtësisht prane magazineve

• prodhohen ne menyre te vazhdueshme nga ku cmimet nuk

preken nga luhatjet periodike dhe stinore

• kane cilësi mercollogjike lehtësisht te vlerësueshme e

mundesi te lehta tregtimi

• jane objekte tregtimi ne menyre te vazhdueshme e te dendur


Paradheniet e garantuar nga mallrat

Mallrat e lena peng mund te depozitohen:

• ne magazinat ne kompetence te bankes

• ne magazinat ne kompetence te te kredituarit

• ne magazinat ne kompetence te te treteve ne

kujdestari


Paradheniet e garantuar nga faturat e

mallrave Teknikisht veprimi kryhet sipas kesh radhe:

• paraqiten ne banke faturat te ofruara për kalim ( origjinali

dhe kopjet)

• nënshkruhet nga klienti transferimi ne favor te bankës “ me

shpagim” i krediteve sipas faturave

• lajmërohen debitorët e transferuar për kalimin e krediteve

me qellim qe dok u paguhen bankës marrëse.

• kreditohet llogaria rrjedhëse e huamarrësit për shumen e

parapaguar dhe debitohet njëkohësisht llogaria “Paradhenia

mbi faturat”.


Dallimet midis paradhenies garant me

tituj dhe celje kredive te arkes

1. Lloji I garancise ( personale ose reale)

2. Shuma e huase ne dispozicion te klientit

3. Lloji I kontrates se nenshkruar

4. Perllogaritja e interesave


• Pyetje?

• Sugjerime?

• Faleminderit per vemendjen!


8-paradhenia bankare

Documents