Lënda:PrincipetLënda:Principet BankareBankare

Fillet e para të bankave

Bankat e para janë paraqitur Bankat e para janë paraqitur 30003000 vjet para eres vjet para eres sone, në civilizimin e sumerëve (në Azinë Qendrore), sone, në civilizimin e sumerëve (në Azinë Qendrore), pastaj në Babiloni ku në tempuj janë kryer punët e pastaj në Babiloni ku në tempuj janë kryer punët e depozitimit dhe dhënia e huave.depozitimit dhe dhënia e huave.

Ne vitin 700 para eres sone perdoren monedhat e Ne vitin 700 para eres sone perdoren monedhat e para, te bera nga legura e arit dhe argjendit.para, te bera nga legura e arit dhe argjendit.

Në Babiloni ka qenë e njohur edhe hipoteka.Në Babiloni ka qenë e njohur edhe hipoteka.

Në shek.VII p.e.s.paraqiten shtëpitë bankare të Në shek.VII p.e.s.paraqiten shtëpitë bankare të quajtura quajtura tezaurë, tezaurë, të cilat grumbullonintë cilat grumbullonin ushqim, ushqim, para dhe gjëra tjera dhe pastaj ato i jepnin hua me para dhe gjëra tjera dhe pastaj ato i jepnin hua me kamatë.kamatë.

Prej emrit të këtyre shtëpive rrjedh shprehja e Prej emrit të këtyre shtëpive rrjedh shprehja e sotme sotme ““tezaurimi”, tezaurimi”, që e ka kuptimin e tërheqjes që e ka kuptimin e tërheqjes së ndonjë malli apo parave nga qarkullimisë ndonjë malli apo parave nga qarkullimi ..

Në Greqinë antike janë paraqitur bankier të quajtur Në Greqinë antike janë paraqitur bankier të quajtur ““trapezitë” trapezitë” (trapezë dmth. tavolinë), të cilët (trapezë dmth. tavolinë), të cilët jepnin hua para me kamatëjepnin hua para me kamatë..

Në Romë zhvillimi i punëve bankare është bërë në bazë Në Romë zhvillimi i punëve bankare është bërë në bazë të përvojës së Greqisë Antike, bankierët romakë janë quajtur të përvojës së Greqisë Antike, bankierët romakë janë quajtur ““argentariusargentarius””

Ata kanë pranuar depozita, kanë dhënë hua me fajde dhe Ata kanë pranuar depozita, kanë dhënë hua me fajde dhe kanë bërë qarkullimin e pagesave me botën e jashtmekanë bërë qarkullimin e pagesave me botën e jashtme

Me shkatërrimin e Perandorisë Romake, shkatërrohet Me shkatërrimin e Perandorisë Romake, shkatërrohet edhe organizimi i bankaveedhe organizimi i bankave

Në Mesjetë paraqiten në Italinë Veriore këmbyesit e Në Mesjetë paraqiten në Italinë Veriore këmbyesit e quajtur quajtur ““campores” (këmbim)(këmbim) dhe bankierët të cilët kanë dhe bankierët të cilët kanë pranuar para për të ruajtur duke i dhënë pronarëve dëftesapranuar para për të ruajtur duke i dhënë pronarëve dëftesa

Në shek.XII-XIV,paraqiten Në shek.XII-XIV,paraqiten templarët ,,të cilët i kishin dy të cilët i kishin dy qendra (templum), në Paris e Londër, dhe filiale në qytete të qendra (templum), në Paris e Londër, dhe filiale në qytete të ndryshme të Francës e Levantitndryshme të Francës e Levantit

Në v.Në v.14071407 në Gjenovë themelohet banka e parë në Gjenovë themelohet banka e parë moderne, moderne, Casa di San GirogioCasa di San Girogio. .

Me zhvillimin e rrugeve te reja te tregtise tejdetare Me zhvillimin e rrugeve te reja te tregtise tejdetare (shek.XV, XVI,XVII), u bart qendra e tregtise boterore (shek.XV, XVI,XVII), u bart qendra e tregtise boterore nga Mesdheu ne Evropen Veriore dhe Perendimore, ku nga Mesdheu ne Evropen Veriore dhe Perendimore, ku afarizmi bankar zuri vend primar. afarizmi bankar zuri vend primar.

Në periudhën e revolucionit industrial bankat me të Në periudhën e revolucionit industrial bankat me të njohura ishin njohura ishin Medici BankaMedici Banka në Itali dhe në Itali dhe Hochstetter Hochstetter BankaBanka në Gjermani . në Gjermani .

Në v.Në v.16941694 themelohet në Angli themelohet në Angli Bank of EnglandBank of England sipas planit të skotlandezit sipas planit të skotlandezit William PatersonWilliam Paterson, dhe , dhe konsiderohet si banka e parë emisionare moderne në konsiderohet si banka e parë emisionare moderne në historinë bankare.historinë bankare.

Në Francë banka e parë ishte Në Francë banka e parë ishte Banque GenBanque Genééralerale të të cilën e themeloi në v.cilën e themeloi në v.17161716 skotlandezi skotlandezi John LawJohn Law. Për . Për shkak të emisionit të tepruar të bankënotave kjo bankë u shkak të emisionit të tepruar të bankënotave kjo bankë u shua në v.shua në v.17201720..

Në v.Në v.18001800 themelohet themelohet Banque de FranceBanque de France nga nga Napoleoni. Napoleoni.

KUPTIMI DHE DEFINICIONI I BANKAVE

Ç’është banka ?

Bankat janBankat janë institucionet më të rëndësishme të një ë institucionet më të rëndësishme të një ekonomie, ato janë burim kryesor i kredive për ekonomie, ato janë burim kryesor i kredive për individët,familjet,institucionet dhe ndërmarrjet e individët,familjet,institucionet dhe ndërmarrjet e ndryshme.ndryshme.

NjNjë institucion financiar që të definohet si bankë ë institucion financiar që të definohet si bankë duhet ti plotësojë kater kritere:duhet ti plotësojë kater kritere:

1.1.a thua ai institucion me punët e saj ndikon në a thua ai institucion me punët e saj ndikon në krijimin e parave,krijimin e parave,

2.2.a është veprimtaria e saj themelore marrja dhe a është veprimtaria e saj themelore marrja dhe dhënia e kredive dhënia e kredive

3.3.a paraqet ai institucion një mbështetje të mirë a paraqet ai institucion një mbështetje të mirë financiare për realizimin e qëllimeve kryesore të politikës financiare për realizimin e qëllimeve kryesore të politikës ekonomike e zhvillimore të venditekonomike e zhvillimore të vendit

4.4.çfarë janë mundësitë e atij institucioni lidhur me çfarë janë mundësitë e atij institucioni lidhur me zhvillimin e përparimin e qarkullimit të pagesave dhe zhvillimin e përparimin e qarkullimit të pagesave dhe shpejtimin e qarkullimit monetarshpejtimin e qarkullimit monetar. .

Në bazë të këtyre kritereve mund të japim Në bazë të këtyre kritereve mund të japim një përkufizim mbi bankën :një përkufizim mbi bankën :

BankaBanka është institucion i posaçëm financiar i është institucion i posaçëm financiar i sistemit monetaro-kreditor,që merret me marrjen sistemit monetaro-kreditor,që merret me marrjen dhe dhënien e kredisë në mënyrë profesionale, si dhe dhënien e kredisë në mënyrë profesionale, si dhe me ndërmjetësimin në qarkullimin e pagesave dhe me ndërmjetësimin në qarkullimin e pagesave të komitentëve.të komitentëve.

Mendohet se definicionin më të plotë të bankës e Mendohet se definicionin më të plotë të bankës e ka dhënë ka dhënë Dr.Felix Somary Dr.Felix Somary në veprën e tij në veprën e tij ““BankpolitikBankpolitik”” të botuar në v.1934. të botuar në v.1934.

Sipas tij, Sipas tij, banka është një institucion ose ent, banka është një institucion ose ent, puna kryesore e së cilës është marrja e kredive puna kryesore e së cilës është marrja e kredive në formë të parave.në formë të parave.

Sipas Somary-it, për bankën nuk është vendimtare Sipas Somary-it, për bankën nuk është vendimtare ana aktive, por ana pasive e bilancit, dmth. mënyra e ana aktive, por ana pasive e bilancit, dmth. mënyra e mobilizimit të mjeteve monetare.mobilizimit të mjeteve monetare.

Dy grupe themelore të punëve financiare Dy grupe themelore të punëve financiare të bankës janë:të bankës janë:

1. Punët e krijimit të parave 1. Punët e krijimit të parave 2. Punët e ndërmjetësimit financiar2. Punët e ndërmjetësimit financiar

Funksioni i krijimit të paraveFunksioni i krijimit të parave – nënkupton – nënkupton emitimin e kartëmonedhave dhe krijimin e parave-emitimin e kartëmonedhave dhe krijimin e parave-depozitave bankare. depozitave bankare.

Banka emituese (Qendrore) krijon të Banka emituese (Qendrore) krijon të ashtuquajturën para primare në bazë të të drejtës së ashtuquajturën para primare në bazë të të drejtës së saj monopoliste, zakonisht sipas të drejtës shtetëroresaj monopoliste, zakonisht sipas të drejtës shtetërore

Esenca ekonomike e këtyre punëve është Esenca ekonomike e këtyre punëve është furnizimi i furnizimi i procesit të riprodhimit shoqëror procesit të riprodhimit shoqëror me sasi të nevojshme me sasi të nevojshme të parave të parave

Funksioni i ndërmjetësimit financiar-Funksioni i ndërmjetësimit financiar- konsiston konsiston në ndërmjetësimin në mes të sektorëve të ndryshëm në ndërmjetësimin në mes të sektorëve të ndryshëm (ekonomia, shteti, popullsia etj.) të cilët disponojnë (ekonomia, shteti, popullsia etj.) të cilët disponojnë suficit financiar dhe të sektorëve që kanë deficit suficit financiar dhe të sektorëve që kanë deficit financiarfinanciar

Funksioni i ndërmjetësimit përmban katër Funksioni i ndërmjetësimit përmban katër komponente të pavarurakomponente të pavarura::

1.Grumbullimi i mjeteve disponuese në kuadër të një 1.Grumbullimi i mjeteve disponuese në kuadër të një ekonomie kombëtareekonomie kombëtare

2.Transformimi i strukturës së afatit të depozitave, 2.Transformimi i strukturës së afatit të depozitave, që i mundëson bankës që në bazë të depozitave me që i mundëson bankës që në bazë të depozitave me afat të shkurtër të kthimit të japë kredi me afat të afat të shkurtër të kthimit të japë kredi me afat të gjatë kthimi.gjatë kthimi.

3.Krijimi i metodave sa më efikase e racionale të grumbullimit e të lejimit të mjeteve monetare

4.Sigurimi i koncentrimit optimal të rrjedhave monetare me qëllim të tejkalimit të kufizimeve territoriale , kohore e kufizimeve të destinimit

Llojet e Bankave Banka Emetuese (Qendrore) Banka komerciale Banka afariste Banka investive Bankat e specializuara ose te degeve Banka universale Banka hipotekare Banka regjionale dhe banka per zhvillim Bankat multinacionale Kursimoret

Banka Qendrore Bankat qendrore jane themeluar sipas shembullit

të Bank of England 1694 dhe Banque de France 1800

Banka Qendrore kryen keto pune me rendesi:1. Bene emetimin e parave2. Zbaton politiken monetare kreditore3. Kujdeset per likuiditetin nderkombetar4. Kryen pune ne llogari te shtetit

Instrumentet e politikes monetare kreditore

Poilitika eskonte Politika e tregut te hapet Politika e rezreves se detyrueshme Kontrolli kualitativ i kredive Politika selektive kreditore

Pavaresia e Bankes Qendrore

Raporti ne mes pavaresise se Bankes Qendrore dhe inflacionit

Bashkepunimi i Bankës Qendrore me Bankat afariste dhe me bankat e tjera Qendrore

Bankat Komerciale Bankat komerciale janë banka që bëjnë kreditimin

afatshkurter te prodhimit dhe konsumit.

Bankat komerciale parqesin bankat më të shumta dhe më të përhapura në botë

Kanë shume komitent dhe filiala

Bankat afariste

Karakteristikat: Paraqiten ne vende te zhvilluara Disponojne kapitale te medha Bejne kreditimin e ndermarrjeve gjigante industriale Bashkepunimi i ngusht me industrine Pershtatja e afarizmit –kerkesave te tregut

Bankat Investive Jane te specializuara per kreditimin e investimeve

Lejojne kredi per modernizimin e infrastruktures, energjetikes etj,

Afati 5 deri 50 vjet

Bankat e specializuara ose te degeve Banka universale Banka hipotekare Banka regjionale dhe banka per zhvillim Bankat multinacionale Kursimoret

Institucionet financiare jobankare Organizatat financiare depozitare Institucionet e kursimit të kontraktuar Organizatat financiare investive Kompanite financiare Organizatat financiare te perziera

Bankat bashkëkohore dhe rreziku afarist

Llojet e rreziqeve:

1. Rreziku kreditor (selektimi limitimi dhe diversifikimi)2. Rreziku i likuiditetit3. Rreziku i normave te kamates4. Rreziku valutor5. Rreziku qe lidhet me afarizmin jashte bilancor

Vleresimi i bonitetit të bankave dhe rejtingu i bankave

Pikat kryesore gjate analizes se bonitetit te nje banke jane: Profitabiliteti i aktives PA=HN/A HN= te hyrat neto; A = aktiva Profitabiliteti i KapitalitPka=HN/Fth HN= te hyrat neto; Fth = fondi themelues Rreziku ne tregRt=G+Lva/D G=para e gatshme; Lva letrat ash me vlere; D=depozitat Rreziku Kreditor:RK=K/A K= Kredite; A = Asetet

Rreziku i KapitalitRka = K/Arr K= kapitali; Arr = aktiva me rrezik te caktuar

Rangimi i bankave behet sipas ketyre kritereve

Fuqia (kapitali: shuma absolute) Madhësia ( aktiva: shuma absolute) Kualiteti (Kapitali/aktiva) Fitimi para tatimit Performansat (rritja reale e fitimit,

fitimi/kapitali, fitimi/aktiva)

Faleminderit për vëmendjen tuaj !

Politika Afariste e Bankave

Politika e koncentrimit te mjeteve Politika e plasmanit te mjeteve

Politika e koncentrimit te mjeteveBurimet e grumbullimit të mjeteve janë:

1. Depozitat në të parë (në para)2. Depozitat e kursimit dhe mjetet tjera te qytetarëve3. Mjetet e mbledhura me emisionin e letrave me vlerë4. Kreditë nga banka qendrore5. Kredite ne vend dhe ne boten e jashtme6. Burimet tjera te mjeteve

Në politikën e grumbullimit te mjeteve banka duhet t`i kete parasysh keto parime

Të harmonizoj politiken e grumbullimit me ate te plasmanit Politiken e mjeteve t`ua pershtas sa më mire nevojave te

komitenteve te vet T`i percjelle e ti analizoje dukurite relevante per politiken e

mjeteve, si: aktivitetin ekonomik, investimet paratë e gatshme ne qarkullim etj.

Te percjelle orjentimin e politikes emisionare T`i harmonizoj kerkesat per stabilitetin maksimal te mjeteve me

strukturen e afatit dhe politiken e likuiditetit

Politika e plasmanit te mjeteve Politika e plasmanit te mjeteve:

1. Dhenien e kredive afatgjatë2. Dhenien e kredive afatshkurter3. Dhenien e kredive konsumuese4. Dhenien e garancive avaleve dhe puneve tjera qe

paraqesin daljen e parave

Parimet e afarizmit bankar

Parimi i likuiditetit Parimi i solventitetit, i sigurise dhe i efikasitetit te

deonimit te mjeteve Parimi i rentabilitetit

Parimi i Likuiditetit Likuiditeti: Aftesia e nje banke qe ne afat te caktuar ti kryej te

gjitha obligimet e skaduara. Banka punon me mjetet e huaja, prandaj ajo eshte e obliguar

qe ato ti kthej pa kurrfarë prolongimi

Banka per ta ruajtur likuiditetin e saj ka per obligim qe te sinkronizoj afatet e deponimeve me afatet e plasimeve

Likuiditeti optimal dhe pasojat

Ne lartesine e rezervave te likuiditetit ndikojne:

1. Transaksionet monetare te komitenteve (brenda – jashte)

2. Politika e likuiditetit te bankave Lidhja ne mes klienteve Puna ne regjione me zhvillim te ndryshem Denimet eventuale nga BQ

3. Politika monetare e Bankes Qendrore

Parimi i Likuiditetit

Kategorizimi i likuiditetit

Likuiditeti primar Likuiditeti sekondar Likuiditeti terciar

Likuiditeti primar

Likuiditeti primar: paraja e gatshme dhe teprica e mjeteve likuide te bankes ne llogarine e B.Q

Likuiditeti primar i mundeson bankes:• qe ne afat ti paguaj obligime e skaduara• Qe ti kryej te gjitha pagesat e komitenteve• Qe pa pengese ta kryej aktivitetin kreditor

Norma e rezerves se likuiditeti varet nga shume faktorë

Nga format sekondare e terciare te aktives likuide dhe kerkesat Nga struktura e komitenteve (veprimtaria-madhesia) Nga struktura e depozitave dhe forma e mjeteve te huazuara Nga struktura e afatit te plasmaneve Nga madhesia e bankes dhe shkalla e kompensimit te pagesave,

qe kryejne komitentet brenda nje banke Nga fluktuimet sezonale te depozitave dhe kerkesave per kredi Nga levizjet konjukturale dhe tendenca e levizjeve ne te ardhmen Nga aftesia e bankes qe te planifikoj likuiditetin e saj

Likuiditeti sekondar Likuiditeti sekondar: likuiditetin primar dhe mjetet tjera te

cilat brenda dites mund te kthehen ne likuiditet primar

Ketu hyjne:1. Fondet rezerv te bankave2. Kredite nga banka qendrore3. Mjetet devizore4. Shfrytezimi i rezerves se detyrueshme nga B.Q5. Shfrytezimi i kredise nga B.Q duke lene peng letra me vlere

Likuiditeti Terciar Likuiditeti sekondar: forma te aktiveve te cilat shume

veshtire mund te shendrrohen ne para te gatshme

Ketu hyjne:1. Transhet e pashfrytezuara te kredive te bankat e vendit2. Transhet e pashfrytezuara te kredive te bankat e huaja3. Te drejtat e pashfrytezuara te terheqjes se mjeteve nga fondet

rezerve4. Mundesia e marrjes se kredive ne tregun e parave

Parimi i solventitetit, i sigurise dhe i efikasitetit te deonimit te mjeteve

Solventiteti : aftesine e debitorit qe ti kryej obligimet e skaduara ne teresi

Josolventitetin e shkaktojne:1. Jolikuiditeti2. Joharmonizimi i struktures se afatit mjete – burime3. Afarizmi me humbje4. Perdorimi jo i duhur i mjeteve5. Joharmonizimi i prodhimit me kerkesat e tregut

Parimi i rentabilitetit

Rentabiliteti: realizimi i fitimit sa me te madh por pa e cenuar likuiditetin

Politika e normes se kamatesNorma e kamates: paraqet çmimin e shfrytezimit te mjeteve

monetare e kreditore në tregun financiar

Kamata natyrale (e barazpeshuar): ekziston kur kemi nje barazpeshe ne mes ofertes dhe kerkeses per mjete financiare

Në literaturen financiare bashkekohore ekzistojne tri teori lidhur me formimin e normave te kamates ne treg:

1. Teoria e preferences se likuiditetit2. Teoria e fondeve kreditore 3. Teoria e inflacionit te pritur

Teoria e preferences se likuiditetitRritja e normes se kamates ne treg Rrite kerkesen per letra me vlere Ule kerkesen per mjete likuide

Dhe anasjelltas

Teoria e fondeve kreditore

Sipas kesaj teorie, norma e kamates percaktohet nga raporti ne mes ofertes dhe kerkeses per kredi

Formula e fondeve kreditore:

LFs=S+M-RMLFs=fondet kreditoreS=kursimetM= masa monetareRM=rezervat monetare

Kerkesa e teresishme e fondeve kreditore:LFd= B+G+SG+H

LFD=kerkesa e fondeve kreditoreB=kerkesa e ekonomise

G=kerkesa e shtetitSG=kerkesa e njesive lokale

H=kerkesa e popullsise

Teoria e inflacionit Norma e kamates varet nga norma e inflacionit ne treg

i =r+p

Kamata reale

ir= in-p

Faktoret qe percaktojne normen reale te kamates

Perqindja e inflacionit Kamata nominale Raporti i politikes ekonomike ndaj politikes se normes se kamates Struktura e kapitalit te ndermarrjeve (vetijak – i huazuar) Te ardhurat per koke banori Orjentimi i politikes ekonomike ne stimulimin e investimevedhe

rritjen ekonomike Inflacioni i pritur dhe ecurite afariste ne te ardhmen Hapja e ekonomise-meboten e jashtme

Politika e kamates ne kushtet e krizes ekonomike

Ne kushtet kur ekonomia ka mbatur pa akumulim dhe para per afarizmin e vet, paraqiten dy dukuri:

1. Ekonomia behet e varur nga kredite2. Ekonomia duhet te marre kredi te shtrejta

Bien investimet, rritet konsumi

Potenciali financiar dhe kreditor i bankavePotenciali financiar paraqet mjetet e teresishme, të cilat i kanë

grumbulluar bankat si depozita apo i kane krijuar nga aktiviteti kreditor

Pf= Pk+RPk=Pf-R

Multiplikimi dhe rikrijimi i potencialit kreditorUlja e kerkeses per kredi-zvoglimi i normave te kamates-bankrotimi

Struktura e mjeteve ne potencialin kreditor te bankave

Potenciali financiar dhe kreditor mund te ndahet ne:

1. Potencialin afatshkurter (d.a.sh dhe kredite e B.Q)2. Potencialin afatgjate (mbi nje vit)

Pasojat e transformimit te afateve

1. Nese burimet afatshkurtra ipen kredi afatgjate: cenohet likuiditeti i bankes

2.Nese burimet afatgjataa ipen kredi afatshkurtra: Rrezikohen investimet ne ekonomi

Faktoret e formimit te potencialit kreditor

Kredite e Bankes Qendrore Rezervat e detyrueshme Shnderrimi i depozitave ne para te gatshme Operacionet devizore Struktura e depozitave1. Ne depozita ne te pare 36%2. Ne depozita te afatizuara 10% Struktura e kredive

Kreditimi bankar me afat te shkurtë Kredite afatshkurtra, bankat i lejojne nga:

mjetet e grumbulluara ne forme te depozitave ne te pare nga kredite afatshkurtra te B.Q dhe bankave tjera

Shfrytezues te kredive afatshkurtra mund te jene

1. Organizatat ekonomike2. Veprimtarite joekonomike3. Bankat afariste4. Prodhuesit bujqesore5. Popullsia6. Organizatat qe merren me tregti te jashtme

1) Kreditimi i organizatave ekonomike

a) Kushtet e pergjithsme te kreditimit1. Perdjellja e vazhdueshme e afarizmit

b) Procedura e kreditimit, perfshine kerkesen kreditore dhe shqyrtimin e saj

Kerkesa kreditore perfshine keto elemente:1. Qellimin e shfrytezimit te kredise2. Menyren e shfrytezimit3. Shumen e kredise4. Kushtet e shfrytezimit (dinamika, afati, menyra e kthimit etj)5. Garancine qe ofrohet6. Shpjegimet plotesuese dhe dokumentacionin e kerkuar

Perpunimi i kerkeses kreditore duhet te bazohet ne keto dokumente

Planin e prodhimit – qarkullimit per vitin vijues (sasi-vlere)

Llogarine perfundimtare per vitin paraprak Llogarine periodike per vitin vijues Llogarite mbi shumen minimale te mjeteve xhiruese Pasqyren e kerkesave nga bleresit

Pas shqyrtimit te te gjitha ketyre elementeve pergatitet referati ne forme te shkruar dhe i dorezohet organit kompetent

Miratohet – leshohen parateNuk miratohet – njoftohet klienti per arsyet

2) Kreditimi i veprimtarive joekonomike

Komunat Fondet e arsimit Entet e sigurmit social Entet e punesimit Etj

3)Kreditimi i bankave afariste4) Kreditimi i prodhuesve bujqesor

5) Kreditë konsumuese1. Ne para 2. Ne mallra

Karakteristikat kryesore te ketyre kredive jane:1. Ipen nga depozitat e kursimit/ndermarrjet tregtare2. Mund te merren nga çdo person ne marredhenje pune,

pensionistet, invalidet etj.3. Ipen per blerjen e lendeve djegese, rregullimin e prishjeve

ne objektet e banimit, blerjen e automobilave etj.4. Afati i kthimit eshte 2.5 vjet, 3 per vetura5. EtjKarta Kreditore

6)Kreditimi i tregtise se jashtmea)Karakteristikat:

1. Kredia duhet te kete ndikim orientues ne tregetine e jashtme(deviza te forta/buta)

2. Procedura e lejimit te kredive duhet te jete e shpejte3. Me shume rreziqe se kredite e vendit4. Lejohen ne shuma fikse ose me transhe5. Munde te lejohen ne njeren nga tri llojet e valutave6. Mund te jene kredi te hapura dhe dokumentare

b)Burimet e mjeteve per kreditim-kredite e jashtme kredite komerciale kredite bankare kredite nderbankare kredite ndershteterore kredite e organizatave financiare ndergombetare Dhuratat dhe ndihmat

c)Format e kreditimit te tregtise se jashtme

Kredite per eksport Kredite per import Kredite per sherbime,rieksport etj dhe Kredite per punet ndertimore ne boten e jashtme

Kredite bankare me afat te gjateKarakteristikat:

1. Ipen investime dhe jo per fiancim2. Financohen nga mjetet e kursimeve/ jo nga mjetet xhiruese3. Kane norme me te larte te kamates4. Kerkojne mbulese tjeter per lejimin e kredise5. Rreziku me i madh se ne kredite afatshkurtra6. Teknike tjeter per lejimin e kredise

Elaborati InvestivE.I, duhet te perfshije:

1. Pershkrimin e objektit investiv2. Vleren perllogaritare te puneve ndertimore3. Specifikimin e pajisjeve dhe te montimit4. Arsyeshmeria e konomike dhe shoqerore e investimeve5. Burimet e financimit6. Zgjatjen e ndertimit dhe fillimin e shfrytezimit te kredise

Kontrata mbi kredine investive dhe teknika e financimit

Pas shqyrtimit te elaboratit investiv, banka per te marre vendimin lidhur me lejimin e kredise merr per baze:

1. Lartesine e kamates se ofruar2. Lartesin e pjesmarrjes se investitorit ne shpenzimet e tersishme te

ndertimit3. Afatin e ofruar te kthimit4. Afatin e ndertimit te objektit5. Rentabilitetin e objektit investiv6. Lartesine e shpenzimeve te ndertimit per 1 njesi te kapacitetit7. Lartesine e shpenzimeve prodhuese per 1 njesi te kapacitetit8. Ndikimin e investimeve ne bilancin e pagesave

Kontrata per kredineNenet:

1. Lartesine e huase2. Lartesine e pjesmarrjes3. Afatin e kthimit te kredise4. Normen e kamates5. Qellimin per te cilin lejohet kredia6. Menyren e sigurimit te kredise7. Te drejtat dhe obligimet e paleve kontraktuese

Kontrolli bankar gjate shfrytezimit te kredive investive kryhet ne 4 drejtime

Ne drejtim te shfrytezimit sipas destinimit Ne drejtim te çmimeve te materialit ndertimor Ne drejtim te kontrollit te kualitetit te materialit Ne drejtim te permbushjes se afateve te ndertimit

Afarizmi devizor i bankaveKushtet qe duhet t`i plotesoj nje banke per kryrjen

e puneve devizore jane:

1. Vellimi i qarkullimit te pagesave me boten e jashtme2. Projektimi i planeve te eksportit 3. Numri i themeluesve te bankes, e qe ka rendesin per

realizimin e qellimeve te bilancit te pagesave4. Lartesia e potencialit kreditor te bankave, me te cilin

sigurohet kryerja e sukseshme e pagesave me boten e jashtme

5. Numri i punetoreve te aftesuar per keto pune

Punet te cilat i kryejn bankat e autorizuara per pune devizore

1. Punet devizore-valutore dhe te kembimit2. Marredheniet kreditore me boten e jashtme3. Qarkullimin e pagesave me boten e jashtme4. Punet ne tregun devizor5. Punet per realizimin e projeksioneve te bilancit te

pagesave6. Punet rreth rezervave devizore7. Punet tjera

Politika e formimit te mjeteve ne banka

Politika e formimit te mjeteve perfshine:

1. Krijimin e instrumenteve atraktive; edhe sa i perket fitimit, qarkullimit dhe shfrytezimit.

2. Zgjerimin e struktures se sherbimeve

Karakteristikat institucionale e funksionale te formimit te mjeteve ne banka

Per banken nuk eshte problem plasmani por grumbullimi i mjeteve

Kualiteti i plasmaneve varet nga kualiteti i burimeve Pozita e nje banke eshte me e mire nese ajo ka potencial me

te madh dhe nesa ai rritet vazhdimishte

Pavaresia e bankes eshte me e madhe nese banka bazohet ne mjete te bashkauar nga depozitat, krahasuar me marrjet kredi ne forma tjera

Likuiditeti dhe siguria e bankes eshte me e theksuar nesa afati i burimev eshte sa me i gjate

Problemet e harmonizimit te ofertes dhe te kerkeses se mjeteve mund te hulumtohet nga aspekti: ekonomik dhe metodologjik

Qasja ekonomike – lidhshmeria e ngjarjeve ekonomike me kerkesen per para

Qasja metodologjike – ka te beje me metodat te cilat e orjentojne banken qe me politiken e saj te ndikoj ne harmonizimin e ofertes dhe kerkeses per para ne mase optimale

Ndikimi i ecurive ekonomike ne politiken e mjeteve te bankes

1. Norma e rritjes se prodhimit e te qarkullimit2. Struktura e prodhimit sipas degeve ekonomike3. Formimi i te ardhurave dhe shperndarja e tyre ne konsum-

investime4. Ecurite e stoqeve me fluktuimet sezonale5. Aktivitetet e veprimtarive joekonomike6. Ecurite e punesimit7. Ecurite mall-para ne treg8. Ecurite e kembimit nderkombetar

Faktoret interne ne politiken e formimit te mjeteve

Aktivitetet me te cilat bankat tentojne te ndikojne ne rritjen e kurimit :

1. Aplikimi i numrit te madh te instrumenteve per mobilizimin e akumulimit

2. Organizimi bashkekohore i sherbimit te kursimit3. Shfrytezimi i politikes fiskale per orjentimin selektiv te akumulimit te

popullsise4. Forcimi i konkurrences depozita te kursimit-llogari rrjedhese5. Diferencimi me norme te kamates i kursimeve kualitative6. Emisioni i obligacioneve ne deviza7. Aplikimi i çertifikatave te bartshme te depozitave te afatizuara8. Stimulimi i enteve te sigurimit dhe fondeve te pensioneve te blejne

obligacionet e bankes

Nga aspekti i i organizimit te bankave, aftesia konkurruese varet edhe nga:

1. Organizimi i rrjetit te filialave2. Organizimi i lokalit afarist dhe i puneve brenda bankes3. Zgjedhja e orarit te pershtatshem te punes4. Mjetet e informimit dhe shkalla e informimit5. Mjetet mekanografike6. Kuadrot e kualifikuara

Format dhe instrumentet financiare te formimit te bazes se mjeteve

1. Depozitat e kursimit dhe mjetet tjera te popullsise1. Faktoret ekonomik, demografik sociopsikologjik

2. Depozitat e ndermarrjeve3. Letrat me vlere4. Kredite nderbankare5. Rieskonti rilombardi dhe kredite nga B.Q6. Kredite dhe depozitat nga bota e jashtme