ટાઈપ 2 ડાય�ી ટઝથી જીવન ગજુારવાની રીતોતમારા ટાઈપ 2 ડાયબીટટઝ પર કાબૂ મેળવવો છે? તમને વાધારે તંદરુસત જીવન જીવવા માટ ેઉત્ેજન જોઈએ છે? તો તમે ખરી જગાએ આવયા છો!

તમે better-living.co.uk પર જોઈ શકો છો, જેમાં તમે કેવી રીતે કાબૂમાં લાવી શકો અને શરીરની અંદર અને બહારથી સારુ લગાડવા માટ ેશું કરવું એની પૂરી માહહતી મેળવી શકશો

તયાર કયાની તારીખ માર્ચ 2017 �ે� કાેડ UK/VIP/1608/0079m(1)eજો તમે હનષ્ ાંત હોવ અને આ મેગેઝઝનની વધું નકલો મંગાવી હોય તો પ્લઝ જુઓ: www.medisis.com or email: DSO-UK@takeda.com

ડાયબીટટઝ ટાઈપ 2 હોય તો પૂરી રીતે જીવનનો આનંદ મા્ી શકો એ ઝવષે વધારે જા્વું હોય તો

better-living.co.uk

અથવા તમે એ પ્ સટોરમાં ‘Better Living’ શોધી શકો

Better Living: જોઓને ટાઇપ ૨ ડાયાબબટીઝ હોય છે તેઓ માટ ેટકેો અને હહંમત. આ મેગેઝઝન Takeda UK Ltd બહાર પાડું છે.

better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો

વેબસાઇટ • એપ

ટા પ ડાયા �ટીઝનુ ંનવસેરથી વન

ગુજરાતીGUJARATI

better-living.co.uk

�વષયાે

રજૂઅાતરજૂઆત 4ડાયબીટટઝ શું છે? 4ડાયબીટટઝ સમજ્ 6

ટા પ 2 ડાય�ી ટઝ સર સમજૂતીલક્ષ્ો 7શાને લીધે થાય 8સારવાર 9

ટા પ 2 ડાય�ી ટઝથી વવુંટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ મેનેજ કરવું 10ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ માટ ેટકેો 11જીવનમાં ફેરફાર 12ડાયેટ અને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ 12હેલથી ડાયેટનાં બસદાાંતો 14કસરત અને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ 15એપોઈનટમેનટ અને તમારો વારષંક ટરવ્ંુ 17

નાતમારી એપોઈનટમેનટની તૈયારી કરવી 18તમે બીમાર હોવ તો શું કરવું? 18HbA1c શું છે? 19ડાયબીટટઝ અને દવાઓ 20સામાનય ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ દવાઓ 21કાયદેર ફરજ 22

તમારા શરીરનું યાન રાખાેહાટ્ટ 23પગ 23રામડી 24નસો 25આંખો 26ટકડની 27સેકસ લાઇફ 28

અથ સમ�ેઅઘરા શબદો 30તમારા ડાયબીટટઝની કેર ટીમ 31

અા મેગે ઝન તમને ટા પ 2 ડાયા �ટીસ �વશ ેજણાવશે જેથી તમને અનેા પર કા�ુ લાગી શકેટાઈપ 2 ડાયબીટટઝ જેને તમે પોતે મેનેજ કરી શકો એમ છો તેથી એ બીજી મેડીકલ કાં ટડશનથી અલગ છે. તમારી ડાયબીટટઝ કેર ટીમ તમને સારવારની ભલામ્ કરશે અને તમારા ટાઈપ 2 ડાયબીટટઝની કેવી રીતે કાળજી લેવી એની સલાહ આપશે. પ્ દરરોજ એનું ધયાન રાખવું એ તમારા હાથમાં છે

તમારા ડાયબીટટઝ ટાઇપ 2ને સારી રીતે મેનેજ કરવા માટ ેતમારે એના ઝવષે શીખવું પડશે, એ તમને કેવી રીતે અસર કરે છે અને એ તમારી રોજંીદા જીવનને પ્ કેવી રીતે અસર કરે છે

આ મેગેઝઝન ટાઇપ 2 ડાયાબબટીસ ઝવશે થોડી માહહતી આપે છે જેમ કે, તમારુાં ધયાન કેવી રીતે રાખવું, તમારી લોકલ ડાયાબબટીઝ કેર ટીમ અને કાંથી વઘું માહહતી અને ટકેો મેળવવો

તમે better-living.co.uk વેબ સાઈટ જોઈ શકો. એમાં તમે કેવી રીતે કાબૂ રાખી શકો અને અંદર અને બહાર કેવી રીતે સારુાં લગાડી શકો એ ઝવષે માહહતી છે

ટા પ 1 અને ટા પ 2 ડાય�ી ટઝમાં શું ેર છેટાઈપ 1 ડાય�ી ટઝટાઇપ 1 ડાયબીટટઝમાં શરીર ઈનશુલલંન પેદા નથી કરતું ટાઇપ 1 ડાયબીટટઝ બાળકો અને ્ુવાનોને થાય છે (આમ તો એ કોઈ પ્ ઉંમરે થઈ શકે છે) તમે કદાર સાંભળું હશે કે ટાઈપ 1 એટલે કે “શરૂઆતનો હુમલો”

ટાઇપ 1 ડાયબીટટઝની સારવાર માટ ેઈનશુલલંનની જરૂર પડ ેઅને એની સાથે સાથે તંદરુસત ખોરાક અને કસરત

ટા પ 2 ડાય�ી ટઝટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ જેમાં તમારુાં શરીર હજુ ઈનશુલલંન પેદા કરે પ્ શરીને પૂરતુ નથી જેથી જે ઈનશુલલંન પેદા થાય એ અસરકારક રીતે વપરાતું નથી (આ ઈનશુલલંન રબસસટાંસ તરીકે ઓળખાય છે) ્ૂકેમાં 90% લોકોને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ થાય છે

અા મેગે ઝન ટા પ 2 ડાયા �ટીઝ પર યાન ખ ે છે

ટા પ 1 ડાય�ી ટઝ ટા પ 2 ડાય�ી ટઝ

મોટા ભાગે બરપનથી શરુ થાય, અમુકને મોટા થાય પછી પ્ શરુાં થાય છે

મોટા લોકોને થાય છે

જીવનભર ઈનશુલલંન ઈનજેકશન અથવા ઈનશુલલંન પંપથી સારવારની જરૂર પડે

તમને કેટલા વખતથી છે એ પ્રમા્ે સારવાર થઈ શકે, તમે જીવનઢબમાં ફેરફાર કરી શકો, અનેક જાતની ગોળીઓ લેવી પડ ેઅથવા ઈનજેકશન લઈને પ્ સારવાર થઈ શકે

દર 10 માંથી 1 ડાયબીટટઝનો ટકસસો ્ૂકેમાં એનો થાય છે

દર 10માંથી 9 ડાયબીટટઝનો ટકસસો ્ૂકેમાં એનો થાય છે

એના લક્ષ્ો બહુ જલદી થઈ આવે છે – થોડા ટદવસોમાં જ

એના લક્ષ્ો ધીમે ધીમે થઈ આવે છે – અમૂક વખતે વષષો લાગે છે

ડાય�ી ટઝ શું છેડાયબીટટઝ એક સામાનય બીમારી છે જે નાના-મોટા બધાને થઈ શકે છે જયારે તમારુાં ગ્ુકોઝ કે શુગર બહુાં વધી જાય છે તયારે એ થાય છે એના ખાસ કાર્ો પછીનાં પાનાઓમાં પછી સમજાવીશું જયારે પૅબનરિઅસ જોઈએ એટ્ું ઈનશુલલંન પેદા ન કરે અથવા તમારુાં શરીરને પેદા કરે્ું ઈનશુલલંન ન મળે, તયારે આ તકલીફ ઊભી થાય છે

રજૂઅાત

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો4 5

લ ણાેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝથી, બધા લક્ષ્ો જોઈએ એમ સીધા નથી કેમ એ ધીમે ધીમે થાય છે જયારે રેક-અપ માટ ેજઈએ તયારે જ એના ઝવષે ખબર પડી શકે છે – એટલા માટ ેરેક-અપ માટ ેજવું જરૂરી છે

અમુક ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝના દદદીઓને કાંઈ જ લક્ષ્ો ન થાય. પ્ સામાનયપ્ે જમ્ી બાજુનાં ઝરત્ો જુઓ છો એ પ્રમા્ે થાય છે

સરસ સમારાર એ છે કે યોગય સારવાર અને મેનેજમેનટ દ્ારા તમે ટાઇપ 2માંથી રાહત મેળવી શકો છો

ડાય�ી ટઝની સમજણતમે અેકલા નથી ડાય�ી ટઝ અેક સામાન્ય �ીમારી છે

• યૂકેમાં 4 મ યન લોકોને ડાયબીટટઝ છે

• જગતમાં લગભગ 415 મ યન લાેકાેને ડાયબીટટઝ છે

• 2025 સુ ીમાં ્ૂકેમાં આશરે 5  મ યન લાેકાેને ડાયબીટટઝ હશે

• એવું લાગે છે કે 500 હ�ર લાેકાેને ડાયબીટટઝ છે પ્ ખબર નથી

• દરરોજ લગભગ 700 લાેકાેને ડાય�ી ટઝ છે અેની �ણ થાય છે એટલે કે એક વયપકતને દર બે ઝમહનટ ેડાયબીટટઝ થાય

ટાઈપ 2 ડાય�ી ટઝ ીમે ીમે થાય છે અને તમને લાં�ા

સમયથી હાેય તાે પણ ખ�ર ન પડે

ડાયબીટટઝની સારવારનો હેતું એ જ કે તમારુાં બલડ ગ્ૂકોઝ કે શુગર લેવલ જેમ બને એમ નોમ્ચલ રાખી શકે. એમ કરવા માટ ેજો તમારો વજન વધરે હોય તમારે જેમ બને એમ ઘટાડવો પડશે, કદાર તમે ખાવામાં ફેરફાર કરી શકો અથવા વધું શરીરને રલાવી શકો

જો તમારુાં ડાયેટ બદલવાથી કે એકકટવીટી કરવાથી તમારુાં ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ કાં ટ્ોલમાં ન આવે તો તમારે ગોળી લેવી પડશે થવા ઈનશુલલંનનાં

ઈનજેકશ લેવા પડ,ે અથવા ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ માટનેાં બીજા કોઈ ઈનજેકશન લેવા પડ.ે તમારુાં ગ્ુકોઝ લેવલ જેમ બને એમ નોમ્ચલ રાખવું એ મહતવનું છે એને કાર્ે સમય જતા જે કોંપ્લકેશન ઊભા થાય એનાથી રક્ષ્ મળશે

તરસ લાગે વ ારે પડતાે પેશા� લાગે

મા સુકાય �ય થાક લાગે

�ાેડીમાં પણી નથી અેવું લાગે

તમે ટાડવા માંગતા નથી છતાં,

વજન ટે છે

ઝાંખું દેખાય છે વારંવાર ઈન્ ેક્શન થાય છે જેમ કે, સ ટીસ, શ

અથવા ામડીની �ીમારીઅાે

રજૂઅાત ટા પ 2 ડાય�ી ટઝ સર સમજૂતી

કાેષને ઈન્શુ�લ�નની �ણસહેલાયથી નથી થતી

ગ્લુકાેઝ કાેષની અંદર પેસી શકતું નથીકાેષમાં �ેઈઅે અેટલી શ�ક્ત નથી

ગ્લુકાેઝ હજુ પણ પે�ન્ક્રઅેસને “�ણ”કરે છે કે ઈ�ન્શ�લ�ન પેદા કરે

ગ્લુકાેઝ પે�ન્ક્રઅેસને “�ણ”કરે છે કે ઈ�ન્શ�લ�ન પેદા કરે

કાેષને ઈન્શુ�લ�ન �વષે “ખ�ર”પડે છે અને કામ કરે છે

કાેષને ઈન્શુ�લ�ન “ખાેલે” છે જેથીઅેમાં ગ્લુકાેઝ જઈ શકે

કાેષ

ઈન્શુ�લ�ન

ઈન્શુ�લ�ન

અરેરે,ઈન્શુ�લ�ન વાહ સરસ

મ�નાે ખાેરાક

મને ભૂખ

લાગી છે

કાેષને ઈન્શુ�લ�નની �ણસહેલાયથી નથી થતી

ગ્લુકાેઝ કાેષની અંદર પેસી શકતું નથીકાેષમાં �ેઈઅે અેટલી શ�ક્ત નથી

ગ્લુકાેઝ હજુ પણ પે�ન્ક્રઅેસને “�ણ”કરે છે કે ઈ�ન્શ�લ�ન પેદા કરે

ગ્લુકાેઝ પે�ન્ક્રઅેસને “�ણ”કરે છે કે ઈ�ન્શ�લ�ન પેદા કરે

કાેષને ઈન્શુ�લ�ન �વષે “ખ�ર”પડે છે અને કામ કરે છે

કાેષને ઈન્શુ�લ�ન “ખાેલે” છે જેથીઅેમાં ગ્લુકાેઝ જઈ શકે

કાેષ

ઈન્શુ�લ�ન

ઈન્શુ�લ�ન

અરેરે,ઈન્શુ�લ�ન વાહ સરસ

મ�નાે ખાેરાક

મને ભૂખ

લાગી છે

નાેમલ ક્રયા ઈન્શુ�લ�ન ર ઝસટંસ સાથે

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો6 7

થવાના કારણાેઘ્ાન ેથાય કે ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ તમે બહુ મીઠાશ ખાવ, વજન વાધારે હોય, અથવા બહુ હાલતા-રાલતા ન હોવ તો થાય પ્ એના કાર્ો જટટલ છે હટકકતમા ંએ ધીમે ધીમે થાય છે - તમન ેલાબંા સમયથી હોય શકે અન ેખબર પ્ ન પડ ેપ્ એવા ઘ્ા “જોખમો” છે જેન ેલીધે ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ થવાની શકતા વધ ેછે અમૂક જોખમ એવા હોય છે જેન ેતમે ટાળી ન શકો, જેમકે, વારસામાથંી આવેલ બીમારી, પ્ સારી વાત છે કે તમારા જીવનઢબમા ંસારા ફેરફારો કરી શકો છો

ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ થવાનો જોખમ આ લોકો હોય છે:

• ઉંમર 40થી વાધારે છે • જેઓન ેકુટુાંબમા ંડાયબીટટઝ હોય છે (જેમ કે, દાદા દાદી, માતાપીતા કે ભાઇ-બહેન જેઓન ેડાયબીટટઝ છે)

• જેઓ એશયન અથવા આફ્ો-કારાબબયનના હોય છે

• જેઓનુ ંવજન વધારે હોય છે • સ્તીઓ જેઓના બાળકનુ ંવજન 4 કીલોથી વધુ ંહોય છે અન ેજેને સગભા્ચ સમય ેડાયબીટટઝ થ્ુ ંહોય

ંમરજેમ જેમ ઉંમર વધતી જાય એમ ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ થવાનુ ંજોખમ પ્ વધી શકે છે એનુ ંકાર્ એ પ્ હોય શકે, આપ્ી ઉંમર જેમ જેમ વધી જાય એમ આપ્ે એછી કસરત કરીએ છીએ અન ેવજન વધે છે. ટાઉપ 2 ડાયબીટટઝ હવે ્વૂાનોન ેપ્ થાય છે, 7 વષ્ચનાન ેપ્ ડાયબીટટઝ થ્ુ ંછે

વારસાગતજો તમારા કુટુાંબમા ંકોઈન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય તો તમન ેએ થવાનું જોખમ રહે્ુ ંછે. જે સગા વધારે નજીકના હોય જેઓન ેડાયબીટટઝ હોય તો ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ થવાનુ ંજોખમ વધ ેછે

જે બાળકન ેએક જ વાલીન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય તો એન ેડાયબીટટઝ થવાનુ ંજોખમ એકમાથંી ત્્ છે

�જે લોકો એબશયન અને આટફ્કન-કેરેબબયનના હોય છે તેઓને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ થઈ શકે છે ગોરાઓની સરખામ્ીમાં, જે લોકો એબશયન હોય છે, તેઓને ડાયબીટટઝ ટાઇપ 2 થવાનું જોખમ 6 ટકા વધારે હોય છે. જેઓ આટફ્કન-કેરેબબયનના હોય છે તેઓને ડાયબીટટઝ ટાઇપ 2 થવાનું જોખમ ત્્ ટકા હોય છે

વ ારે વજનવધારે વજન હોય તો ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોવાનું જોખમ વધે છે મોટુ પેટ હોય તો જોખમ વધે છે. રરબી એવા રસાય્ો ફેલાવે છે જેનાથી હાટ્ટ , ને લોહીની નસોને તકલીફ પહોંરી શકે અને ખોરાક પરાવવાની ટરિયાને પ્ હાની પહોંરી શકે. વજન ઘટાડવાથી ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝનું જોખમ ઘટ ેછે. ફકત 5% વજન ઘટાડવાથી 50% જોખમ ઓછુાં થઈ શકે છે

સારવારટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ એવો રોગ છે જે ઘીમે ઘીમે થાય છે, છેવટ ેદવાની જરૂર પડ ેછે અને સમય જતા દવામાં ફેરફાર કરવાની જરૂર પડી શે જો તમને ડાયબીટટઝ થ્ું હોય તો તમારે તમારી તબબયતનું ધયાન રાખવું પડશે અને ડાયબીટટઝને તપાસવું પડશે તમારી ડાયબીટટઝ કેર ટીમ હાંમેશા મદદ કરશે અને ટકેો આપશે

દવાજો તમારા જીવનઢબમાં ફેરફાર ન કરી શકો તો તમને લખેલી દવા લેવાની જરૂર પડ ેઘ્ા લોકો જેઓને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય છે તેઓ મેટફોરમંન નામની દવા લે છે, પછી બીજી દવાઓ પ્ ઉંમેરી શકાય

ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ માટ ેબીજી ઘ્ી દવાઓ છે જે અલગ અલગ રીતે કામ કરે છે. એ દરેક અલગ સંજોગોમાં માફક આવી શકે છે, તમારી ડાયબીટટઝ ટીમ તમારા માટ ેયોગય દવા પસંદ કરી શકશે

સારવારનો હેતું એ છે કે લોકો ગ્ૂકોઝ પર કાબૂ મેળવી શકે. આમ કરવાથી સમય જતા ઓછા કોમપ્લકેશન ઉભા થાઈ શકે

ટા પ 2 ડાય�ી ટઝ સર સમજૂતી

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો8 9

તમારા ડાયબીટટઝ ટાઇપ 2ન ેકાં ટ્ોલ કરવા માટ ેતમે ઘ્ી રીજો કરી શકો છે સારુ અન ેસોલીડ, તબબયતનુ ંબધી રીતે ધયાન રાખવંુ ખાસ કરીન ેજેઓને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય છે તેઓએ આ બાબતો પર ધયાન દેવંુ:

ડાયટેહેલથી ખોરાક તમારો ગ્કૂોઝ (શગુર) અન ેકલસેટ્ોલ (રરબી) કાંટ્ોલમા ંરાખવા મદદ કરી શકે

વજનમહતવનુ ંછે કે તમે તમારુ BMI કે (લબંાઇ પ્રમા્ ેવજન) કાબમૂા ંરાખો

સીગરેટજેઓન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય, તેઓ સીગરેટ પીએ તો હાટ્ટની તકલીફ વધી જવાનુ ંજોખમ છે

પગની કાએ મહતવનુ ંછે કે તમે તમારા પગની કાળજી લો અન ેવારાંવાર રકે કરો

કે કરાેતમારુાં ગ્કૂોઝ લવેલ રકે કરવંુ મહતવનુ ંછે

કુટંુ� અને મ ાેતમારા ઝમત્ો અન ેકુટુાંબ તરફથી તમને ડાયબીટટઝ ટાઇપ 2ની સારવારમા ંફેરફાર થવાના હોય તો મદદ કરી શકે

કસરત કરવીહનયઝમત કસરત કરવાથી શરીર તંદરુસત રહે છે અન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝનાં લોકોન ેએના બીજા પ્ ઘ્ા ફાયદા થાય છે તમન ેતમારુાં ગ્કૂોઝ ઓછુ કરવા મદદ કરી શકે, વજન ઘટી શકે, અને જરૂર હોય તો તમારુાં બલડપ્રશેર ઘટી શકે

અાખં કે કરવાની અપેાઈેન્ટમેનટમા ંજવંુતમારુાં ટસેટ પ્રમા્ે ગ્કૂોઝ ભલ ેબરાબર કાંટ્ોલમા ંહોય, તો પ્ તમારા ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝન ેમેનજે કરવા માટ ેઆંખ રકે કરવાની એપોઈનટમેનટમા ંજવંુ જરૂરી છે

� ડ શેરએ મહતવનુ ંછે કે તમારુાં બલડ પ્રશેર જેમ બન ેએમ નોમ્ચલ રાકો હનયઝમત રકેઅપ કરવા જવાથી તમારુાં બલડ પ્રશેર કાંટ્ોલમાં રહેશ ેઅન ેખાતરી રહેશ ેએ તમન ેખબર પડ્ા વગર વધશ ેનહહ. એ મહતવનુ ંછે જેથી તમન ેહાટ્ટ એટકે કે સટ્ોક થવાના જોખમ ઓછા કરી શકે

ટા પ 2 ડાય�ી ટઝને મેનેજ કરવાે

ટા પ ડાય�ી ટઝન ેકા�મૂાં રાખવા માટે ટેકાેહેલથ કેર ટીમના સભયો તમને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝને કાં ટ્ોલમાં રાખવા માટ ેહાંમેશા મદદ કરશે, તેઓ તમને સલાહ આપશે, અને ટકેો આપશે

તમારી લાકલ ક યૂ�નટી ટીમમાં અા લાેકાે હશે

• જીપી • ડાયેટટશન • કમ્ ૂહનટી પ્રેકકટસ નસ્ચ • પોપડ્ટટ્સટ • ઓબ્ટશન • ફામા્ચબસસટ • ડાયબીટટઝની સપેશ્લ નસ્ચ (DSN)

એ ટટમ હનયઝમત તમારુ ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ તપાસશે અને એમાં કાંઈ પ્ તકલીફોની જા્ કરશે

તમારુાં બલડ શુગર કાં ટ્ોલમાં રાખવું અને બીજા જોખમો એ સહે્ું નથી, તેથી તમને કદાર હૉપસપટલે ડાયબીટટઝ ટીમને મળવા મોકલી શકે જેઓ તમને હાંમેશા સલાહ અને ટકેો આપશે

સા ઈ છનારાઅાેતમારા કુટુાંબ, ઝમત્ો કે સાથી પાસેથી તમને મદદ અને ટકેો મળી શકે જેઓ તમારી સંભાળ રાખે છે તેઓને ખબર છે કે તમને કેવી રીતે મદદ કરવી. દાખલા તરીકે, કોઈ તમને કસરત કરવામાં સાથ આપી શકે અથવા આખુ કુટુાંબ તંદરુસત ખોરાક ખાવાનો હન્્ચય લઈ શકે કારેક તો કોઈની સાથે વાત કરવાથી જ ઘ્ો ફેર પડી શકે છે

નાેકરી ં ાેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોવાનો અથ્ચ એ નથી કે તમને કામ નહહ મળે અથવા કામ ન કરી શકો અમૂક લોકોને ડાયબીટટઝ ટાઇપ 2 ઝવષે ખબર નથી તેથી તેઓ કદાય તમને નોકરીએ રાખતા અરકાશે ટડસએબબલીટી ટડસ્સરિઝમનેશન એકટ તમારા નોકરીધંધાના હક્ક ઝવષે છે જેઓને ડાયબીટટઝ ટાઇપ 2 હોય છે તેઓ બધા અલગ હોય છે તેથી દરેકની અલગ પૂછપરછ થવી જોઈએ વધારે માહહતી માટ ેતમે ડાયબીટટઝ ્ૂકેનો કોનટકેટ કરી શકો અને તમારી ડાયબીટટઝ કેર ટીમ તરફથી તમે સલાહ અને ટકેો મેળવી શકો

Diabetes UK ફોન: 0345 123 2399 ઈ-મેઇલ: info@diabetes.org.uk www.diabetes.org.uk

ટા પ 2 ડાય�ી ટઝથી વવું

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો10 11

ડાય�ી ટઝ ટા પ 2 હાેવાનાે અથ અે થાય કે તમારે તમે તમા ં વન કેવી રીતે વાે છાે અેમાં ેર ારાે કરવા પડશે

ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ જીવનભર રહેશે તેથી એને લીધે તબબયતને બીજી રીતોએ પ્ અસર પડી શકે. જે દદદીઓ પોતાનું ડાયબીટટઝ ટાઇપ 2 સારી રીતે કાં ટ્ોલમાં રાકી શકે છે, અને જેઓ તંદરુસત ખોરાક ખાય છે, કસરત કરે છે તેઓને તબબયતનાં બીજા જોખમો ઓછા થઈ શકે છે

ડાયેટતમે જે ખાવ છો એમાં ફેરફાર કરવા પડ ેપ્ જેઓને ડાયબીટટઝ હોય છે તેઓ માટ ેકોઈ ખાસ ડાયેટ નથી જો તમે ન કરતા હોય તે તમારે તંદરુસત ખોરાક ખાવાની જરૂર છે

સીગરેટકોઈની પ્ તબબયત માટ ેસીગરેટ પીવી ખરાબ છે જેઓને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય અને સીગરેટ પીતા હોય, તેઓ પર જેઓ ફકત સીગરેટ પીતા હોય એના કરતા વધારે જોખમ રહેલો છે કેમ કે ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝથી હાટ્ટનાં રોગ વધી શકે છે જેઓને સીગરેટ છોડવી હોય તેઓને ઘ્ી મદદ મળી શકે છે

દાજો તમને આલકાહોલ વાળુ પીણં ગમે તો તમે પી શકો છો પ્ ઝલઝમટમાં બધાની જેમ તમને પ્ સલાહ દેવામાં આવે છે કે તમે ઝલઝમટમાં પીઓ, ટદવસની 3-4 ્ૂહનટ પૂરુષો માટ ેઅને 2-3 સ્તીઓ માટે

દર અઠવાડ્ે બે કે ત્્ દીવસ આલકાહોલ વગરના રાખો ખાલી પેટ ેદારુ ન પીવો, જો તમારુાં વજન વધારે હોય તો તમારે પીવામાં વાધારે ઝલઝમટ રાખવી પડશે

ટા પ 2 ડાય�ી ટઝથી વવું

વનમા ં ેર ાર કરવાડાયેટ અને ટા પ 2 ડાય�ી ટઝડાયેટ જે તમને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ કાં ટ્ોલ કરવામાં મદદ કરી શકે, પ્ એમાં કોઈ ખાસ ડાયેટ નથી જેઓ ફકત હેલથી કે તંદરુસત ખોરાક લે છે તેઓને ફાયદો થવાનો

ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝથી તમારે ડાયેટમાં કોઈ રોકા્ની જરૂર નહહ પડ ેબધા માટ ેજે તંદરુસત ડાયેટ હોય છે એ તેઓ ખાય શકે છે હેતુ એ છે કે બધું સમતોલમાં કે પ્રમા્સર ખાવાનું - અમૂક રીજો ન ખવાય એવું નથી

તમે અમુક સમયે મીંઠુ પ્ ખાય શકો છો, પ્ તમારે જે પી્ામાં ખાંડ હોય એનાથી ધયાન રાખવું પડશે, એ તમારા શરીરમાં તરત જ પરી જાય અને તમારુાં શુગર લેવલ તરત જ વધી જઈ શકે

જયારે બહાર ખાવા જાવ તયારે જે કાંઈ ખોરાક હોય એમાંથી યોગય પસંદગી કરવાની કોબશશ કરવી તમે કેટલા વાગે જમો છો એના પર નજર રાખજો કેમ કે એનાથી તમારા ગ્ૂકોઝને કાં ટ્ોલમાં રાખવા મદદ મળશે

તમને ટા પ 2 ડાય�ી ટઝ હાયે તાે કેમ ડાયટેનંુ યાન રાખવંુ જ રી છે

તમારી તબબયત સારંવવા માટ ેઅને લાબંા ગાળામા ંબીજી કો તકલીફ ન થાય એ માટ ેમહતવનુ ંછે કે આ કાંટ્ોલમા ંરાકો:

· લડ ગ્લકૂાેઝ લેવલ

· લડ શેર લેવલ

· કલે ટાલે લેવલ

· વજન

તંદરુસત ખોરાક ખાવાથી તમે એ બાબતો પર કાં ટ્ોલ મેળવી શકશો, જેથી તમારુાં ડાયબીટટઝ વધારે ખરાબ ન થાય અને બીજી તકલીફો ઊભી નહહ થાય

એ બધાન ેકાં ટ્ોલ કરવા માટ ેતમન ેદવાઓ આપી હોય તો પ્ તમારે ખાતરી રાખવી કે તમારો ખોરાક તંદરુસત છે. હેલથી ખાવાથી અન ેકસરત કરવાથી, અમૂક લોકો ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝની દવા લવેાનું રોકી શકા છે અથવા મોળે સધુી ટાળી શકા છે

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો12 13

તંદુર ત ડાયેટનાં સ ાંતાે

જો તમન ેડાયટેટશન ેસલાહ આપી હોય તો એ પ્રમા્ે કરવંુ કેમ કે એ ખાસ તમને લક્ષમા ંરાખીન ેસલાહ આપી છે. તેમ છતા, અમૂક રીજો છે જે તમન ેતંદરુસત ખોરાક લવેામા ંમદદ કરી શકે અન ેતમે જોઈ શકો કે એમાથંી તમે શુ ંખાય શકો અન ેશુ ંનહહ એ નક્કી કરી શકો:

• તાજેતરમા ંપીરસવાના ભાગમા ંવ ારાે થયા ેછે – એન ેલીધ ેઆપ્ન ેખબર પ્ પડ ેએમ વજન વધી શકે છે. નાની ્લટે વાપરો અન ેતમે જેટ્ંુ પીરસો છો એ ઓછુાં કરો એમ કરવાથી એવંુ નહહ લાગે કે તમે ઓછુાં ખાય રહ્ા છોં

• કોઈ એક જાતનુ ંખાવાનુ ંનથી જેમાં બધી જ જાતના ઝવટાઝમન હોય જેની તમન ેજરૂર પડ.ે એટલા માટ ેતમારે મુ ય ખારેાકમાથંી � ી જ �તના ખારેાક લવેા પડે જેથી તમે સારી રીત ેજમી શકાે

• બધા લોકોએ લગભગ ૂટના અને વે ટે�લના ખાવા પડે. તાજુ, ફ્ોઝન, ડ્ાય કે ટીંનનુ ંજ્સૂમા ંરાખલે ફ્રૂટ અન ેપા્ીમા ંરાખલે વેજીટબેલ ગ્ી શકો. મેગધનુષ્યનો ઝવરાર કરો, એના રાંગોની જેમ, બન ેએટલા અલગ અલગ ઝવટાઝમન અન ેઝમનરલ મેળવો

• બ્ાઉન લોટથી બનલેી વસત ુસારી જેમ કે ા ન ડે, પા ટા, ા ન �ાસમતી ભાત અમેા વ ારે ાય�ર હાયે છે જેનાથી તમારી પરન શપકત સારી રીતે કામ કરી શકે એમ હોય છે. એ ધીમે ધીમે પર ેછે (એટલા માટ ેએનું ગલાયસોઝમક ઈનડકેસ ઓછુાં હોય છે) લાબંા ગાળા સધુી તમારુ પેટ ભરે્ું ભરે્ુ ંલાગે

• મટ, શ, ઈંડા, ક ાે , �ીન્સ અને નટસમા ંવ ારે ાટેીન હાયે છે, જેનાથી તમારા સના્ઓૂન ેમદદ મળે છે એમાં

મહનરલ વધારે હોય છે, જેમ કે આયન્ચ, જે લાલ લોહીના કોષો માટ ેમહતવનું છે માછલી જેમા ંતેલ હોય, એ સારી, જેમ કે, મેરેિલ, સામન અન ેસારડનં એમા ંઓમેગા-3 હોય છે જેનાથી હાટ્ટને રક્ષ્ મળે. બીનસ, સોયા, કઠોળ અને તોફુ એ બધા પ્રોટીન માટ ેસારા

• દુ , ીઝ, અન ેદહ અમેા ંકે� સયમ હાયે અને અમેા ં ાે ટન પણ હાયે છે ડરેીના ખોરાકમા વધારે રરબી હોય છે ખાસ કરીન ેસચૂેરેટડે રરબી, તેથી જેમાં એછી રરબી અથવા લો-ફેટ હોય એ પસદં કરો, એમા ંખાડં કેટલી છે એના પર ધયાન દેવું

• હાય ેટ અને હાય શગુર વા ા ખાવાના ારેક ખાવા પણ અમેા ં�હુ જ કેલરેી હાયે છે અન ેએનાથી તમારો વાજન ઓછો નહહ થાય

• ફેટ કે રરબીમાં બહુ જ કેલેરી હોય છે.

તેથી તમે રાાંધવામાં કેટ્ુ તેલ કે બટર વાપરો છો એમાં ધયાન રાખવું યાદ રાખો કે સેચુરેટડે તેલ વાપરવા, જેમ કે સન લાવર, રેપ સડ અને અાેલીવ, એવા તેલ તમારા હાટ્ટ માટ ેસારા

• વધારે હનમક ખાવાથી તમને હાય બલડ પ્રેશર થઈ શકે છે અને સટ્ોક પ્ આવી શકે છે પ્રોસેસ કરેલા ખોરાકમાં હનમક વધારે હોય છે તેથી

રે રાં વાની કાે ષશ કરાે જેથી તમે કેટલું �નમક નાખાે છાે અેમાં કંટાેલ કરી શકાે

• જેઅાેને ટા પ 2 ડાય�ી ટઝ હાેય છે તેઅાે ખાસ કરેલાે ડાય�ે ટક ખાેરાક ન ખાવાે �ેઈઅે એ મોંઘા હોય છે અને એની જરૂર નથી હોતી અને સામાનય ખોરાકથી એના કોઈ ખાસ લાભ નથી હોતા

કસરત અને ટા પ 2 ડાય�ી ટઝએકકટવ રહેવું તો આપ્ા બધા માટ ેસારુ કહેવાય, પ્ ખાસ રીને જયારે તમને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય તયારે તમે તમારુાં ધયાન રાકો, એનો અથ્ચ એ થાય કે તમારે એકકટવ રહેવું, તમારુાં ડાયેટ મેનેજ કરવું અને દવા લેવી. તમારુાં ગ્ુકોઝ લેવલ કાં ટ્ોલ કરવામાં એ બધા મહતવના છે

કસરતની શરૂઆત તમે ધીમે ધીમે કરી શકો, જેમ કે, 30 ઝમહનટ જલદી રાલવું એવી રીતે અઠવાડ્ામાં 5 વખત રાલવું. એ તમે હમ્ાં પ્ કરી શકશો અથવા તમે એ થોડા સમય દરમયાન ધીમે ધીમે શરુ કરી શકો

જો તમે ઘ્ા વખતથી કસરત ન કરી હોય, તો બહુ જ મહતવનું છ કે શરુાં કરો એ પહેલા તમે ડૉકટરની અથવા નસ્ચની સલાહ લો

તમારે શા માટે કસરત કરવી �ેઈઅે • તમારુાં મગજ એકકટવ રહે છે • તમારા સાધંા સારા રહે છે • તમારુાં હાટ્ટ મજબતૂ રહે છે • તમારુાં ગ્કુોઝ બલડ લવેલ કાબમૂા ંરહે છે • તમારુાં ઈનશઝૂલન કેવી રીતે વપરાય છે એમા ંસધુારો આવે છે

• લોહી ફરે છે • બલડ પ્રશેર ઓછુાં થાય છે • સારા હોમષોન પેદા થાય છે - જેનાથી તમને સારુ લાગે

• તમારુ ટનેશન ઓછુાં થાય છે - આરામ મળે

• ફફસાની કેપાબસટી વધ ેછે • તમારા સના્ઓૂ અન ેહાડકા મજબતૂ કરે છે

• તમારુ પેટ પાતળ ુકરે છે • તમારો વાસંો મજબતૂ કરે છે • અંગોની રરબી ઘટાડ ેછે • તમારુાં વજન ઘટ ેછે • હાટ્ટના રોગો થવાની શકતા ઓછી કરે છે

• તમારુાં બલડ શગુર ઓછુ કરે છે

તમે અે�ક્ટવ રહાે અે સરસ કહેવાય તમારા શરીર માટે, પણ અે

પરાંત અેના ાયદા, તમારા મગજ પર પડે અને ટેન્શન અાેછંુ થાય

અે�ક્ટવ �નવાની અાદતાે કે વવી • પગથીયા રઢો - એસ્સકલેટર પર રાલો

• ટૂાંકી મૂસાફરી હોય તો રાલો અથવા સાયકલ વાપરો

• TV બંધ કરો અને હરવા-ફરવા જાવ

• સંગીત સાભળો અને ઘરકામ કરો આમ કરવાથી મજા આવશે અને કામ સરળ બનશે

• કોઈની સાથે કસરત કરો - તમારો કુતરો પ્ હોય શકે (જો તમારી પાસે ન હોય તો ઘ્ા ડૉગ સેનટર છે જેઓ ડૉગસને રલાવવા માટ ેઆપે છે)

• કામેથી કાર દરુ પાક્ટ કરો જેથી તમે દરરોજ થોડુ રાલી શકો

ટા પ ડાય�ી ટઝથી વવું

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો14 15

અેપાેઈન્ટમેન્ટ અને વા ષ�ક તપાસ હનયઝમત તપાસ કરવી મહતવની છે જેથી ખબર પડ ેકે તમે નોમ્ચલ અને તંદરુસત જીવન જીવો છો, અને જેમ બને એમ સારી રીતે તમારા ડાયબીટટઝ ટાઇપ 2ને કાબૂમાં રાખી શકાય. તમારા જીવનની આ બાબતો તપાસવામાં આવશે:

વન � • તમારી તબબયત; તમે ડાયબીટટઝ કેવી રીતે સહન કરો છો

• તમારુાં કુટુાંબ કેમ છે અથવા તમારા ઝમત્ોએ તમારી પસથતી અપનાવી લીધી છે

• તમારી હાલની સારવાર

• તમારા ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝનો કાં ટ્ોલ - ઘરે તમે તપાસો છો એની નોંધ

• તમને કાંઈ તકલીફ હોય એ જા્ કરો

• સીગરેટ પીવાની, દારુ, ટેનશન, સેકસની તકલીફ, કસરત અને તંદરુસત ખોરાક ખાવા ઝવષે પૂછપરછ તમને તમારી ટીમ સાથે એ ઝવષયોની રરા્ચ કરવાનો મોકો મળશે અને તમને સીગરેટ છોડવા ઝવષે વધારે ટકેો અને સલાહ મળી શકે અને લાગ્ી અને સાયકોલોજીકલ ટકેો મળી શકે

શરીર તપાસવું • વજન જેનું માપ બોડી મેસ ઈનડકેસ (BMI). એનાથી તમારા ડૉકટરને ખબર પડ ેકે તમારી હાઇટ પ્રમા્ે તમારુાં વજન કેટ્ું છે. પછી જરૂર પડ ેતો તમને વજન ઘટાડવાની

સલાહ આપી શકે, જેનાથી ટાઇપ 2 ડાયાબબટીસના કાં ટ્ોલ પર સુધારો થઈ શકે છે. તમારી કમરથી કેડનું માપ પ્ કદાર લેવામાં આવે

• તમારા પગની રામડી પ્ તપાસવામાં આવી શકે જેથી ખબર પડ ેકે નસમાં લોહી ફરે છે કે કેમ

• બલડ પ્રેશર પ્ માપવામાં આવશે બલડ પ્રેશરનું માપ 130/80 mmHg અથવા એનાથી ઓછુાં હોવું જોઈએ

• દર વષષે આંખના પ્ ફોટા પાડી શકે, જેથી કાંઈ ફેરફાર થાય તો વહેલી ખબર પડી શકે. આ તપાસ મફત હોય છે અને તમારા ઓ્ટીશન, હૉપસપટલ અથવા મોબાઇલ ્ૂહનટમાં કરવામાં આવી શકે

લે� ટે ટ અને તપાસ • � ડ ગ્લૂકાેઝનાે કા�ૂ HbA1c બલડ ટસેટ પરથી ખબર પડશે કે લાંબા ગાળામાં તમારુ બલડ ગ્ુકોઝનું માપ તપાસી શકે છે સામાનય રીતે તમારુાં HbA1c લેવલ 6.5% અથવા (48mmol/mol) હોવું જોઈએ પ્ ડૉકટર કે નસ્ચ તમારુાં ટાગષેટ શું હોવું જોઈએ એ જ્ાવશે

• ક ડન �વષે પેશાબ અને બલડ ટસેટ પરથી ખબર પડશે કે તમારી ટકપડન હેલથી છે અને બરાબર રાલે છે

• લાેહીમાં ર�ી અને કલે ટાેલ આ બલડ ટસેટ કરવી જરૂરી છે

• તમે જયારે પ્ ડાયબીટટઝ કેર ટીમને મળો તો દર વખતે એ બધી ટસેટ કરવામાં નહહ આવે તમારા ડૉકટર કે નસ્ચ તમને જા્ કરશે કે કઈ ટસેટ કે તપાસ કરવાની જરૂર છે

કસરત કરવાના અાઈ ડયાજો તમે બહુ હાલી-રાલી ન શકતા હોવ તો ખરુશી પર બઠેા બઠેા કસરત કરી શકો, ધીમે ધીમે રાલી શકો અન ેહાથ-પગ ખેંરી શકો

તમારે કસરત કરવામા ંત્્ રીજો કરવી જોઈએ: શપકત, કેટ્ુ ંકરી શકો, કેટ્ું કરી શકો

અવાજની ટે ટ તમે કેટલી મહેનત કરા ેછાે અ ેકેવી રીત ેપારખી શકાે

તમે કસરત કરતા હોવ તો સહેલાયથી જા્ી શકો કે તમારા શરીરન ેકેટલો ફાયદો થયો છે

• જો તમે કસરત કરતી વખતે ગાઈ શકા ે તો કદાર તમે વધારે મહેનત કરી શકાે

• કસરત કરતી વખતે તમે વાત કરી શકો તો �રા�ર કહેવાય

• જો કસરત કરતી વખતે તમે હાં ી જાવ તો ીમા પડા ેઅન ેથાક ઉતારો

અે�ક્ટવીટી કરવાના અાય ડયા

લેઝર સેન્ટર અને હે થ ક્લ�સ

યોગા આકવા એરોબબ્કસ પસવલમંગ પસપન કલાબસસ સરકંટ ટ્હેનંગ

રે

સફાયકામ રોખખુ કરવું ગાડ્ટન પગઝથયા રઢવા એકસસાઈઝ બાઇક એકસસાઈઝ DVD ડકેોરેટ

�હાર

રાલવું રઢવું ગોલફ બોલલંગ સાકલલંગ ટહેનસ જોગીંગ

ુપ સાથે

ટને પીન બોલલંગ રેંબલલંગ ડાપનસંગ એકસસાઇઝ કલાસ જોડાવું કરાટ ે માઉંનેટન બાઇકકંગ

ટા પ 2 ડાય�ી ટઝથી વવું

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો16 17

તમારા ડાય�ી ટઝ ટા પ 2ની પાછી તપાસ કરવાની તયારી • તમારે જેની રરા્ચ કરવી છે એની નોંધ લખી નાખો

• તમે હાલમાં કઈ દવા લો છો અને કેટલી વખત એનું લીસટ સાથે લઈ જાવ

• જો તમે ઈનશૂલલંન પર હોવ તો તમારી રોપડી કે લખેલી નોંધ લઈ જાવ તમે કેટલા વાગે ઈનજેકશન મારો છો

• જે કોઈ ડૉકટર તમારી સારવાર કરતા હોય તેઓનું નામ લખીને જાવ

• તમારા બલડ ગ્ૂકોઝની ટસેટ કરી હતી એનું ટરઝલટ સાથે લઈ જાવ

તમારી યાદી તા કરાે અને �વ ારાે • તમારુાં શુગર લેવલ કેટલી વખત ઘટ ેછે અથવા કેટલી વખત વધે છે

• તમારી આંખે કાંઈ ફેરફાર થાય, અથવા બીજા કોઈ લક્ષ્ો હોય (દા.ત છાતીમાં દખુાવો, પગમાં ઝંઝટરયા)

• તમને કાંઈ પ્ તકલીફ થઈ હોય દા.ત. પેશાબ કરવામાં (રાત્ે પેશાબ કરવા ઉઠવું અને દીવસ દરમયાન વધારે જવું)

• તમને કેવુ લાગે છે - તમારો મુડ, કારેક સારો હોય કારેક ન હોય

વષમાં અેક વખત અા �ા�તાે ેક કરવી �ેઈઅે

• આશજે બલડ ગ્ૂકોઝનું માપ (HbA1c)

• બલડ પ્રેશર • તમારા પગ • તમારી આંખ • તમારી ટકપડન કેવી રાલે છે (આ બલડ ટસેટ દ્ારા)

• કલેસટ્ોલ અને ટટ્ગલાયબસરાઇડ (આ બલડ ટસેટ દ્ારા)

• તમારુાં વજન • જો તમે ઈનશુઝલન પર હોવ તો તમે કાં ઈનજેકશન મારો એ રેક કરાવો

તમે �ીમાર પડાે તાે શું કરવું �ેઈઅેકોઈ પ્ બીમારીથી શુગર વધી શકે ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોવાને લીધે તમને બીજી બીમારીઓ થઈ શકે (જેમ કે ફ્ુ, બ્ોંકાયટસ, ઝાડા, અથવા બસકસટસ) તમને બહુ સારુ ન લાગે એ કાર્ે તમારે ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝનું ધયાન રાખવું જોઈએ, ખાસ કરીને બીમાર હોવ તયારે તમારા પેશાબની અને બલડની ટસેટ કરાવી જોઈએ

જયારે તમને તાવ આવયો હોય અથવા બીમાર હોવ તયારે બોડીમાં પા્ી જલદી ખલાસ થઈ જાય છે અમુક ટકસસામાં શુગરનો કાં ટ્ોલ રહેતો નથી તેથી વયપકતને હૉપસપટલે દાખલ કરવા પડ ેછે શરીરમાં પા્ી સાવ ખલાસ થઈ જાય તો શુગર બહુ જ વધી જઈ શકે અને એ ટાઇપ 1 અને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝમાં ગંભીર કહેવાય. એટલા માટ ેતમે જયારે બીમાર હોવ, તયારે એ મહતવનું છે કે તમે તમારા ડાયબીટટઝનો કાં ટ્ોલ રાખો જેથી બીમાર હોવ તયારે હાલત વધારે ખરાબ ન થાય

જો તમને લાગે કે તમારી હાલત બહુ જ બગડી ગઈ છે તો તબબબબ સારવાર લો

અેપાેઈન્ટમેન્ટની તયારી કરવીતમારા ટા પ 2 ડાય�ી ટઝ પર �ીમારીની અસર પડી છે અનેી નીશાનીઅાે • શગુર વધી જાય • તરસ લાગે • ખાસ કરીન ેરાત્ ેબહુ જ પેશાબ લાગે

અ ે�હુ જ મહ વનુ ંછે કે તમે • એ નીશાનીઓની અવગ્ા ન કરો • તમારા ડૉકટરે આપેલી દવા લવેાનુ ંબધં ન કરો

• તમારુાં શગુર લવેલ વધારે વખત માપતા રહો જો તમારુ શગુર લવેલ 15 mmol/l થી વધારે હોય તો, પેશાબ કે લોહીમા ંટકટોન તપાસો જો ટકટોન હોય, તો તમારા ડાયબીટટઝ ટીમન ેજા્ કરો

• નોમ્ચલ ખોરાક લો જો એ શક ન હોય તો પી શકાય એ રીતે ખોરાક લો

• ઘણ પા્ી પીવંુ અથવા ખાડં વગરના પી્ા પીવા જેથી શરીરમા ંપા્ી ઓછુાં ન થાય

ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય તો તમારે ફ્નૂુ ંઈનજેકશન લવંુે જોઈએ, કેમકે તમન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય તો ફ્ૂ બહુ બસટરયસ કહેવાય. ફ્ ૂઈનજેકશન મફત હોય છે અન ેબશયાળો પહેલા તમારા જીપી પાસથેી તમે એ લઈ શકે તમે એના ઝવશ ેનસ્ચ સાથ ેવાત કરી શકો અન ેતમન ેકાંઈ પ્ પૂછવંુ એ પૂછી શકો

તમે બીમાર હોય તયારે ટાઈપ 2 ડાયબીટટઝ તમે કેવી રીતે સહન કરી શકો એના ઝવષે નસ્ચન ેપૂછી શકો

HbA1c શું છેબધા લોકો જેઓન ેડાયબીટટઝ હોય તેઓનુ ંબલડ ગ્કૂોઝ ટસેટ કરવંુ એ મહતવનુ ંછે, ગ્ૂકોઝ લવેલ ફકત લક્ષ્ોથી જ જા્ી ન શકાય

અમૂક લોકો જેઓન ેટાઈપ 2 ડાયબીટટઝ તેઓનુ ંબલડ ગ્કૂોઝની તપાસ કરવાથી ખબર પડ ેછે કે તેઓન ેડાયટેમા ંકે કસરતોમા ંઅથવા દવાઓમાં કાંઈ ફેરફાર કરવાની જરૂર છે કે નહહ

લડ ગ્લૂકાેઝ ટે ટ કરવાની �ે રીતાે છે • આગંળી પર જરા સોઈથી તપાસ થાય છે અન ેતમારુાં હાલનુ ંબલડ ગ્કૂોઝ લવેલ ખબર પડ ેછે

• લોહીની ટસેટ જે છેલલા 2-3 મહહનાનું તમારુાં બલડ ગ્કુોઝ રકે કરશ ેઆ ટસેટ કે તપાસન ેHbA1c ટસેટ કહેવામાં આવે છે

બધાન ેજેઓન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય છે તેઓએ વષ્ચમા ંએક વાખત

HbA1c ટસેટ કરાવી જેઈએ. પ્ જો તમારુાં શગુર લવેાલ બહુ વધી જાય અથવા તમારી સારવારમા ંકાંઈ ફેરફાર થયા હોય તો વધંુ વખત કરાવી શકો. તમારુાં HbA1c લવેલ ઓછુાં કરવાથી તમન ેઆંખની, ટકપડન, હાટ્ટ અન ેરગોની ગંભીર બીમારીઓ ટાળી શકે

એ સાદી બલડ ટસેટ જયારે તમે જીપી પાસ ેકે ડાયબીટટઝ પકલનીકમા ંજશો તયારે કરવામા ંઆવે છે

જયારે HbA1cના ંટરઝલટ આવે છે તયારે એ તમન ેસમજાવામા ંઆવશ ેજેથી તમે જા્ી શકો કે તમારા ટાઈપ 2 ડાયબીટટઝ કેવી રીતે કાબ ૂરાખવો. તમારા જીપી કે નસ્ચ તમન ેજ્ાવશ ેકે તમારુાં HbA1c ટાગષેટ શુ ંહોવંુ જોઈએ

તમારુાં HbA1c લવેલ જોઈએ એના કરતા વધી ગ્ુ ંહોય તો તમારે ડાયબીટટઝ ટીમ સાથ ેમળીન ેજા્ કરવી કે શુ ંફેરફાર કરી શકો જેથી એ લવેલ ઓછુાં થઈ શકે. જો તમારુાં HbA1c 6.5% (48mmol/mol) કરતાં ઓછુાં હોય તો તમારુાં HbA1c નોમ્ચલ

જેટ્ુ ંકહેવાય. તમારી સારવારનો ્લાન રાલતો હશ ેઅન ેતેથી તમારુાં શગુર લવેલ સારી રીતે કાં ટ્ોલમા ંહશે

�ે તમા ં HbA1c ટે ટમાં શુગર વ ારે હાેય તાે તમારે �વ ાર કરવાે પડશે કે તમે

• ખાવાની આદત કે ્લાનમાં કાંઈ ફેરફાર કયા્ચ છે

• તમારી દેવા લેવાનું ભૂલી ગયા, અથવા દવા કેટલી લેવી એમાં કાંઈ ફેરફાર કયષો

• ડૉકટરે કે નસષે જ્ાવયા મૂજબ તમે ટાઈમસર દવા લો છો

• તમારા કસરતનાં રુટીનમાં કાંઈ ફેરફાર કયષો

• તમને લાંબા સમયથી ટનેશન છે

• કોઈ બીમારી કે રોગ થયો હતો

ના

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો18 19

ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝની સારવારનો હેતુ એ જ છે કે તમારા ડાયબીટટઝને લગતા લક્ષ્ો ઓછા થાય, તમારુાં શુગર જેટ્ું બને એટ્ું નોમ્ચલ રાખો જેથી લાંબા ગાળામાં કોઈ તકલીફો ન થાય

ટા પ 2 ડાય�ી ટઝની દવાની મા�હતીટાઇપ 2 ડાયબીટટઝની બધી દવાઓ અલગ અલગ રીતે કામ કરે છે પ્ બધી દવાઓનો હેતુ એક જ છે કે લોહીમાં તમારુ શુગર લેવલ ઓછુાં કરે. ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝમાં તકલીફો ઓછી થાય માટે તમારી દવાઓ હનયમત લેવી જરૂરી છે

ફકત દવાજ લેવાથી તમારુાં ડાયેટ કાં ટ્ોલ ન થાય, તમારુાં વજન નોમ્ચલ રાખવંુ માટે અને કસરતો કરવી. બધુ સાથે મળીને કામ કરે

બધાને સારવાર અલગ અલગ રીતે અસર કરે છે. જો તમને એક સારવાર માફક આવે તો તમારે બીજી ટ્ાય કરવી પડશે, યાદ રાખો કે તમારે એ

સારવારની રીતો પ્રમા્ે કરવંુ પડશે અને તમારા ડાયબીટટઝ ટીમ સાથે મળીને જા્ કરી શકો કે તમને કઈ સારવાર માફક આવે છે

સમય જતા સારવારમાં ેર ાર થઈ શકેતમારુાં શુગર લેવલ કાં ટ્ોલમાં રાખવા માટે એક જ દવા કામ નહહ કરે. કદાર તમારે બે કે વધું દવા સાથે લેવી પડે. સમય જતા તમારી ગોળી અથવા એનો ડૉઝ વધી શકે એ સામાનય છે. ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝમાં આ નોમ્ચલ હોય છે. બીજી તફષે, તમારુ શરીર દવાથી ટેવાય જાય અને પછી એ દવા કામ ન કરે

ડાયબીટટઝ લાંબા ગાળાની બીમારી છે જે સમય જતા બગડી શકે છે તેથી મોટા ભાગના દદદીઓને દવાની સારવાર લેવી પડે. જેઓને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય છે તેઓને કદાર દવા કે ઈનશુલલંન લવંુ નહહ ગમે એ સમજી શકાય એમ છે. જો તમને પછી ઈનશુલલંનની જરૂર પડે તો તમને સમજાવામાં આવશે કે કઈ રીતે એ તમારા સારા માટે છ

એનાથી થોડા સમયમાં ટેવાઈ ગયા પછી લોકો જ્ાવે છે કે તેઓને એનાથી ઘણં સારુાં લાગે છે

તમારી ડાય�ી ટઝ કેર ટીમતમારી દવા ઝવષે તમને કાં ઈ પ્રશ્ન હોય તો તમારા ડૉકટર, નસ્ચ કે કેઝમસટને પૂછો

તમારા ડાયબીટટઝની દવા ઝવષે તમારી ડાયબીટટઝ કેર ટીમ સાથે વાત કરો અને તમને જે કાં ઈ પૂછવંુ હોય એ પૂછી શકો. જો તમને એ કોઈ રીતે માફક ન આવતી હોય તો તેઓને જ્ાવો જેથી તેઓ તમને મદદ કરી શકે

ટા પ ડાય�ી ટઝની દવાઅાેતમારી ડાયબીટટઝ કેર ટીમ તમન ેદવા લખીન ેદેશ ેજેથી તમારુાં શગુર કાં ટ્ોલમાં આવી શકે અનકે દવાઓ છે અન ેદરેક અલગ અલગ રીતે કામ કરે છે. બધાને જુદી જુદી રીતે માફક આવે. એ તમન ેકઈ દવા માફક આવે છે એના પર આધાર છે, તમારુાં ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ કેટ્ુ ંકાં ટ્ોલમા ંછે અન ેબીજી તબબયતની તંદરુસતી, જેમકે તમારી ટકપડન કેવી રાલ ેછે

મટે ાે મ�નઝલવરમા ંપેદા થયલેી શગુર ઓછી કરે છે અન ેએન ેસારી રીતે વાપરી શકે છે

Thiazolidinediones (glitazones)તમારા શરીરનુ ંઈનશલુલનં સારી રીતે વાપરાય શકે અન ેતમારા ઝલવરન ેવધારે શગુર પેદા કરતા રોકે છે

DPP-4 Inhibitors (gliptins)ઈનશલુલનંનો સ્તાવ વધારે છે અને

શગુરનો સ્તાવ ઓછો કરે છે (એ હોમષોન છે જે લોહીનુ ંશગુર લવેલ વધારે છે)

Sulphonylureasતમારા પેબનરિઅસમાથંી કેટ્ુ ંઈનશલુલનં નીકળે છે એમા ંવધારો કરે છે

GLP-1 Agonists (incretin mimetics)એ ઈનજેકશન મારવામા ંઆવે છે જેથી ઈનશલુલનં વધી શકે અન ેશગુર ઓછી કરી શકે અન ેપેટ ધીમે ધીમે ખાલી કરી શકે

SGLT-2 Inhibitors (gliflozins)તમારી ટકપડનમા ંફરી કેટ્ુ ંગ્કુોઝ જાય

એ એછુાં કરે જેથી વધારે પડતંુ ગ્કુોઝ પેશાબ દ્ારા નીકળી જાય

Post-prandial glucose regulators (glinides)એનાથી ખાધા પછી તમારા શરીરનું ઈનશલુલનં વધે

Acarboseપરવાની શપકત ઘટાડ ેછે અન ેખાધા પછી પેટમાથંી કાબષોહાયડ્ટે કાઢે છે

Insulinકુદરતી શરીરમા ંઈનશલુલનં પેદા થાય એ કામ કરે છે

ડાય�ી ટઝ અને દવાઅાે

ના

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો20 21

કાયદોસર ફરજજયારે તમન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય છે તયારે તમારા પર અમૂક કાયદેસર ફરજ રહે છે અન ેતમારા હક્ક પ્ છે દાખલા તરીકે જો તમે ગાડી રલાવતા હોય તો તમારે DVLAન ેજા્ કરવી પડ.ે લોકોએ તમારા પ્રતય ેકોઈ પક્ષપાત ન બતાવવો જોઈએ

કામધધંાોટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોવાનો અથ્ચ એ નથી કે તમન ેકામ નહહ મળે અથવા કામ ન કરી શકો અમૂક લોકોન ેડાયબીટટઝ ઝવશ ેખબર ન હોવાન ેકાર્ ેતઓે કદાર તમન ેકામે રાખતા અરકાશ.ે 2010ની ઇકવાઝલટી એકટમા ંતમારા કામના હક્ક જ્ાવેલ છે, એમા ંલખ્ંુ છે કે કોઈ પ્ તમન ેકામે રાખે એ પહેલા તમને તમારી તબબયત ઝવષે પૂછા ન કરી શકે. જેઓન ેડાયબીટટઝ ટાઇપ 2 હોય છે તેઓ બધા અલગ હોય છે તેથી દરેકની અલગ પૂછપરછ થવી જોઈએ અમૂક કામ એવા હોય છે જેમા ંસલામઝતનો સમાવેશ થાય છે એમા ંખાસ તમારી તબબયત ઝવષે જા્વંુ જરૂરી છે અન ેએમા ંઅમૂક લોકોન ેતબબયતન ેકાર્ ેકામ ન મળી શકે, જેમા ંડાયબીટટઝનો પ્ સમાવેશ થાય છે. વધારે માહહતી માટ ેડાયબીટટઝ

UK એડવોકસી સરવંસ: ઈ-મોઇલ: advocacy@diabetes.org.uk 'ફાોન: 0345 123 2399

ગાડી ચલાવીજો તમન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય અને તમારી પાસ ેડ્ાયલવગં લાયસસં હોય અને તમારે ઇનશલુલનં લવેાની જરૂર પડ ેતો તમારે DVLAન ેજા્ કરવી પડ ેજો તમે ઇનશલુલનં વગર, ફકત દવા જ લતેા હોય તો DVLAન ેજ્ાવવાની જરૂર નથી, સીવાય કે:

• તમન ેછેલલા 12 મહહનામા ં2થી વધારે હાયપો એટકે આવયા હોય

• તમન ેહાયપો થશ ેએવી જા્ થઈ હોય • ગાડી રલાવતી વખતે તમન ેબહુ હાયપો થઈ આવયો હોય

• તમારી ડાયબીટટઝ સારવારમા ંગોળીને બદલ ેહવે ઇનશઝુલન લવેાનુ ંશરુ ક્ુું છે

• બીજી કોઈ તબબયતનુ ંકાર્ જે તમન ેસલામતીથી ગાડી રલાવતા રોકે છે

જો તમે ઘ્ા પેસનેજરનુ ંવાહન કે ટડલીવરીનુ ંમોટુાં વાહન રલાવતા હોવ અને તમન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય તો તમારે DVLAન ેજા્ કરવી જ પડ ેપછી ભલે તમે ઇનશલુલનં પર હોવ કે કોઈ જાતની

દવા લવેા હોવ

ગાડીનુ ંઇનશરુાંસ કઢાવતી વખત ેતમારે તેઓન ેજા્ કરવી પડ ેકે તમન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ છે DVLAન ેતમારી સલામતીનું ધયાન રાખવંુ છે અન ેજો તમન ેતમારા હાયપો એટકે ઝવષે ખબર પડ ેકે તમે કાંઈ સારવાર ન કરતા હોવ તો તેઓન ેલરંતા થશ ેDiabetes UK નામની વેબ સાઇટ પર વધારે માહહતી જોઈ શકો

લાઇફ ઈનશરંુસતમે લાઇફ ઈનશરુાંસ કાઢવાના હોવ તો તમારે જા્ કરવી પડ ેકે તમન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ છે

Diabetes UK તમન ેએવી કાંપનીઓ ઝવષે જા્ કરી શકે જેઓ તમારી પાસથેી બહુ પૈસા નહહ લ.ે જો તમારી પાસ ેલાઇફ ઈનશરુાંસ હોય તો ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝને લીધે તમારી પોબસલીમા ંકાંઈ ફેરફાર નહહ થાય

ટટાવોલ ઈનશરંુસજયારે તમે ટ્ાવેલ ઈનશરુાંસ કઢાવો તયારે તમારે જા્ કરવી પડશ ેકે તમન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ છે જેથી તમન ેયોગય કવર મળી શકે. જો તમે જા્ ન કરો અન ેપછી તમે ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝન ેલીધ ેબીમાર પડો તમન ેકવર નહહ મળે Diabetes UK પરથી તમન ેઘ્ી માહહતી મળી આવશે

ધયાન રાખવું...

...તમારંુ હાટયા : હાટયાના રાોગજો તમને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય તો મોટ ેભાગે તમને હાટ્ટના રોગ પ્ થઈ શકે અથવા સટ્ોક આવી શકે એનું કાર્ તમને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ છે એટલા માટ ેહાટ્ટના રોગ અને સટ્ોકના જોખમ વધે છે

જોખમાં આાનાો પણ સમાવોશ થાય છો : • શુગર લેવલ વધી જાય

• બલડ પ્રેશર વધી શકે

• ખરાબ કલસેટ્ોલ LDL એ વધી શકે

• વધારે વજન

સારા સમારાર એ છે કે, તમે એ જોખમો ઓછા કરી શકો છો અથવા તેઓને ટાળી શકો છો

તમારુ હાય બલડ પ્રોશર ઘટાડી શકાોતમારા બલડ પ્રોશરનો આનોક રીતો ઘટાડી શકાય:

• તમારો વજન વધારે હોય તો કેવી રીતે ઘટાડી શકો

• વધારે એકકટવ રહેવાનું

• દારુાં પીવાનું ઓછુાં કરવું

• હનમક ઓછુાં કરવું

• જો જરૂર પડ ેતો તમારુાં બલડ પ્રેશર

ઘટાડવા માટ ેદવા લેવી પડે

• હાટ્ટ એટકે કે સટ્ોકનાં જોખમને ઘટાડવા માટ ેતમારે 2 અથવા 3 બલડ પ્રેશર ઘટાડવાની દવાઓ લેવી પડે

તમારુ LDL ખરાબ કલોસટટાોલ ઘટાડવુંતમારા ખરાબ કલોસટટાોલનો આનોક રીતો ઘટાડી શકાય:

• હાટ્ટને રક્ષ્ મળે એવો ખોરાક વધારે ખાવો (Diabetes.org.uk માં જોવાથી તમને સલાહ મળશે)

• દારુાં પીવાનું ઓછુાં કરવું

• વધારે એકકટવ રહેવાનું

• હનયઝમત કસરત કરવી

• બસગરેટ પીવાનું બંધ કરવું (પીતા હોવ તો)

એ ઉપરાાંત બધા જ દદદીઓ જેઓને ડાયબીટટઝ હોય છે તેઓએ કલસેટ્ોલ ઓછો કરવાની દવા લેવી જોઈએ

વજન ઘટાડાોતમો આા રીતો વજન ઘટાડી શકાો છાો:

• તમારા ખોરાકમાંથી ફેટ કે રરબી ઓછી કરો

• દારુ પીવામાં ઝલઝમટ રાખવી, દીવસની ફકત એક જ ્ૂહનટ

• વધારે એકકટવ રહેવાનું

• હનયઝમત કસરત કરવી

• વધારે ફ્રૂટ અને વેજીટબેલ ખાવા

બસગરોટ બંધ કરવી જો તમે બસગરેટ પીતા હોવ તો મહતવનું છે કે તમે બસગરેટ પીવાનું બંધ કરો ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોવાથી તમે બસગરેટ પીતા હોવ તો મોટુાં જોખમ કહેવાય. તમને બસગરેટ બંધ કરવા માટ ેઘ્ી બધી સગવડો છે જે મદદ પૂરી પડી શકે એમ છે, અને તમારી ડાયબીટટઝ કેર ટીમ તમને ફાવે એ રીતે મદદ કરી શકશે જો તમારા નજીકનાં કોઈ ઝમત્ો અથવા કુટુાંબનાં કોઇ હોય તો તેઓને મદદ કરવા માટ ેઅરકાતા નહહ, તેઓ તમને તમારા ધયેયો પૂરા કરવા માટ ેહહંમત આપશે

...તમારા પગજેઓન ેટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય તેઓને પગની તકલીફ થઈ શકે છે. ડાયબીટટઝ થ્ંુ હોય એમાના,ં દસમાથંી ત્્ વયપકતને પગના ંઅલસર થઈ શકે છે. મોટા ભાગે ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ થયલેાઓ એને કાર્ે હૉપસપટલમા ંદાખલ કરવામાં આવે છે

પગના અલસર જયારે પગમા ંકોઈ નાની રોંટ આવે તયારે થાય છે અન ેએને રુઝાતા લાબંો સમય લાગી શકે છે

એમા ંરેપ લાગી શકે તેથી રુઝાતા વાર લાગી શકે. અમુક ટકસસામા ંઅલસરથી ગંભીર બીમારીઓ થાય છે જેમ કે સડો થઈ જાય, એન ેલીધ ેઓપરેશન કરવંુ પડે

પગમા ંકોવી રીતો આલસર થાયતમારુાં શગુર લવેલ વધી જવાના કાર્ે સમય જતા, નસમુા ંડમેેજ થઈ જાય નસો ડમેેજ થવાન ેકાર્ ેતમારા પગ જા્ે અડો તો ખબર ન પડ ેતમારા જોડા પગમાં ઘસાય કે કાપી શકે અન ેતમન ેખબર પ્ ન પડ ેઅથવા ગરમ પા્ી ન ખબર પડ ેકે દાઝી જાવ તો ન ખયાલ આવે

શગુર વધી જાય તો તમારા શરીરની નાની નાની રગો ડમેેજ થઈ જઈ શકે, જેન ેકાર્ ેતમારા પગ તબળય ેલોહહ ન જાય એન ેકાર્ ેતમારા પગ તબળયે ઓપકસજન અન ેબીજા પોષાક ઓછા જાય તમારી રામડી નાજૂક થઈ જાય અન ેવધારે નકુસાન પહોંરી શકે. એક વખત હાહન પહોંરે પછી એન ેરુઝાવા માટ ેલાબંો સમય લાગી શકે

નાંધ

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો22 23

બસગરેટ પીવી અને ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝને ખરાબ રીતે કાં ટ્ોલમાં રાખવાથી પગની તકલીફો વધે છે

રાેકવુંસારા સમારાર એ છે કે જો તમે દરરોજ તમારા પગ તપાસો, તો કાંઈ તકલીફ હશે તો તમન ેજલદી અન ેજલદી સારવાર મેળવી શકશો જેથી વધારે પ્રોબલમ ન થાય. તમારા પગ ખાલી રઢી ગઈ હોય એવંુ લાગે કે તમન ેકાંઈ ફીલ ન થાય તો તમારા પગની કેર ટીમન ેજેમ બન ેએમ જલદી જ્ાવો

તમારા પગ માટે તમે ણી ી� ેકરી શકા ેછાે

• તમારા પગ દરરોજ ધોવા અન ેજોવા • તમે પગન ેબરાબર સકુવજો, ખાસ કરીન ેપગના ંઅંગુઠા વચરે

• તમારા પગન ેહનયઝમત મસાજ કરવા, અન ેટરિમ વાપરવંુ જેથી સકુાય ન જાય અન ેરામડી ફાટી ન જાય

• તમારા પગના અંગુઠા વચર ેટરિમ ન રપેડવંુ. બહુ રીકાસ રહી જાય તો ફાંગલના રોગ થઈ શકે

• કોન્ચ અન ેરામડી કઠ્ થઈ જાય તો એની સારવાર રજીસટટ્ટ પોડીયાટટ્સટ પાસ ેકરાવી પડ ેપ્રકેકટસ નસ્ચ કે ડૉકટરન ેએપોંઈનટમેનટ માટ ેજા્ કરો

• ઉઘાડા પગે ન રાલવંુ • તમારા પગ એકદમ ગરમ પા્ીથી દરુ રાખવા, હહટર, આગ અન ેબહુ ઠાંડી કે ગરમીથી દરુ રાખવા તમન ેખબર પડ્ા વગર તમારી રામડી ડમેેજ કરી શકો

• તમરા પગના તબળયા બાજુમાં તપાસવા માટ ેઅટરસો વાપરો

• તમારા પગના અંગુઠાના નખ શાવર કે બાથ લઈન,ે નરમ થઈ જાય પછી હનયઝમત ધયાનથી કાપવા. નખનાં ખૂ્ ા ન કાપવા અથવા બહુાં ઉંડા નહહ કાપવા તારા પગના અંગુઠાનો જે આકાર હોય એ પ્રમા્ ેનખ કાપવા અન ેપછી એ નખન ેફાઇલ કરવા

• તમન ેકાંફટષેબલ લાગે અન ેસારી રીતે ટફટ થાય એવા બટુ પહેરવા

• તમારા બટુ સરખી રીતે અંદરથી તપાસવા કે એમા ંકાંઈ એવંુ નથી જે તમન ેખુરેં કે એવા સાધંા ન હોય જેના દોરા તમારા તબળય ેઘસરડાય કે કોઈ ખીલીઓ ન હોય

• તમારા પગ લાલ થઈ ગયા હોય તો એના પર પ્રશેર આવતંુ હશે

• અમૂક મોજા કે ટાઇ્ટસ પહેરવાથી રાદંા થઈ જઈ શકે જેન ેલીધ ેપગ પર અલસર થઈ આવી શકે

• ખાસ કરીન ેતમે લાબંી મુસાફરી કરવાના હોવ તયારે તમે ઇલાકસટક સટોકકગં ઝવષે પૂછી શકો

તમારી ામડી

ટા પ 2 ડાય�ી ટઝ તમારી ામડીને કેવી રીતે અસર

કરી શકે

યારે તમા શુગર લેવલ વ ી ગયું હાેય

1. શરીરમાથંી પ્રવાહ ઘટવા મંડ ેઅમૂક પ્રવાહ રામડી દ્ારા નીકડ ેછે જેન ેલીધે રામડી સકૂાય શકે. એન ેલીધે બીજા પ્રોબલમ ઊભા થઈ શકે કેમ કે:

· સકુી ખરતી રામડી હોય તો ખજંવાળ આવી શકે-જો તમે રામડી ખજંવાડશો તો દખુાવો થઈ શકે

· સુકી રામડીમાં રીરા પડી શકે, જેના દ્ારા જાંતુ પેસી શકે એને કાર્ે રોગ થઈ શકે

� ેતમારી ામડી સુકી હાયે અથવા ીરા પડી ગયા હાયે તાે ક્રમ ાપેડવંુ

2. તમે રોગને કદાર અટકાવી શકશો અને તમારા શરીને રુઝ આવતા વાર લાગી શકે. એને કાર્ે તમારી રામડીમાં રોગ થઈ શકે જેમ કે ગુમડા, રાંદા જેને રુઝાતા ઘ્ી વાર લાગે છે

3. તમારા પગની રગો કદાર ડમેેજ થઈ જાય, જેનાથી દખુાવો થઈ શકે. એ ઝવસતારોમાં તમને દખુાવો, ગરમ-ઠાં ડુ ટફલ નહહ કરી શકો-એને ડાયબેટીક ન્ૂરોપેથી કહેવામાં આવે છે. ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝથી તમારા પગની રગો પાતડી અને કઠ્ થઈ જાય એને કાર્ે લોહી સરખી રીતે ફરે નહહ

તમારી ામડીનું યાન રાખવું • તમારુાં ગ્ુકોસ લેવલ કે શુગર લેવલ જેમ બને એમ નોમ્ચલ રાખવું

• શુગર-ફ્ી પી્ા હોય એ પીવા જેથી તમારા શરીરમાં પા્ી હોય

• ગરમ પા્ી કરતા, સતપ પા્ીથી બાથ કે શાવર લેવો

• બહુ સાબુ ન વાપરવા, જેને લીધી તમારી રામડીમાં તેલ હોય છે એ સાફ થઈ જશે જેને લીધે એ સૂકાય જાય

• સાબુને બદલા તમારા હાથ ધોવા માટ ેટરિમ વાપરી શકો, શાવર ઓઈલ પ્ વાપરી શકો

• સુકી રામડી માટ ેખાસ ટરિમ હોય એ વાપરી શકો

• તમે પૂરેપૂરી રીતે શરીર સૂકવી નાંખો, કોટનનું પહેરવું જેથી બીજા બનાવટી કાપડ કરતા એમાં હવા આવી શકે

• તમારુાં ઘર બહુ સૂકાય ન જાય એ ધયાન રાખવું, (સેનટ્લ હહટીંગથી એવું થઈ શકે) હ્ૂઝમડીફાયર વાપરવાથી ફેર પડી શકે, પ્ જો બહુ વાપરવામાં આવે તો એનાથી ઘરમાં ડેંમપ થઈ શકે

�ે તમને લાગે કે તમને ામડીની તકલી છે, તાે તમારા ડાક્ટરને મ વાની અેપાેઈન્ટમેન્ટ કરાે

તમારી ામડી કે પગની તકલી હાેય તાે તમારા પાે ડયા ટ ટને મ વાની અેપાેઈન્ટમેન્ટ કરાે

તમારી નવ નયૂરાેપથીન્ૂરોપથી એક જાતનું ડમેેજ કહેવાય, જયારે તમારી નવ્ચ જે તમારા મજગમાંથી, કરોડજજુમાથી થઈને તમારા શરીમાં, રામડીમાં, લોહીની નસોમાં અને બીજા અંગોમાં બસગ્નલ આપે છે. જેઓને ડાયબીટટઝ હોય છે તેઓમાં સામાનય છે કે ન્ૂરોપથી થાય, એના લક્ષ્ો સારા નહહ પ્ મોટ ેભાગે જેઓને ડાયબીટટઝ હોય છે તેઓને એના ઝવષે ખબર નથી હોતી ત્્ જાતની ન્ૂરોપથી હોય છે:

સેન્સરી ન્યૂરાેપથી • સેનસરી ન્ૂરોપથી સૌથી સામાનય છે, જેની અસર 50%ના લોકો જેઓને

ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ હોય છે તેઓ પર પડ ેછે

• રામડીની અને સના્ૂઓના નવ્ચ ડમેેજ થઈ જાય, જેથી તમે અડો છો કે ગરમ-ઠાં ડુ અને દઃુખાવાનો ખયાલ ન આવે, એને લીધે હાની પહોંરી શકે અને છેવટ ેઅલસર અથવા રોગ થઈ શકે

• સેનસરી ન્ૂરોપથીમાં શું થઈ શકે:

– દઃુખાવો– ખોટુાં પડી હોય એવું લાગે– હાથ, પગમાં ઝંજટરયા આવે– કાંઈ અડો તો નાજૂક લાગે

અાેટેનાે મક ન્યૂરાેપથી • ઓટોનોઝમક ન્ૂરોપથી એ બહુાં ઓછુાં થાય. એ આપમેળે શટરરનાં અંગોનો કાબૂ રખાતો હોય એને અસર કરે છે, જેમ કે પેટ, આંતરડા, બલેડર, સેકસનાં અંગો અને હાટ્ટ

• ઓટોનોઝમક નવ્ચ આપ્ા ઘ્ા અંગો પર કાબૂ રાખે છે અને કયા અંગો પર અસર થાય છે એના પર નભે છે

માેટર ન્યૂરાેપથી • મોટર ન્ૂરોપથી બહુ જ ઓછા લોકોને થાય, અને સના્ૂઓને અસર કરે છે

સારવાર • ડાયબેટીક ન્ૂરોપેથી માટ ેઘ્ી સારવારો હોય છે એમાં, તમારા ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ પર કાબૂ રાખવો, અને અમૂક દવાઓ લેવી

• મહતવની રીજ એ છે કે તમારા હેલથકેર વક્ટ રે તમને જે ભલામ્ કરી હોય એ સારવાર લો

રાેકવું • ન્ૂરોપથીને વધારે ખરાબ થતા રોકવા માટ ેસૌથી સારી રીજ એ જ છે કે તમે તમારુાં શુગર લેવલ કાં ટ્ોલ પર રાખો. એનો અથ્ચ થાય કે તમારુાં શુગર લેવલ ખાધા પહેલા 4-6 mmol/l અને ખાધાનાં બે કલાક પછી 10 mmol/l હોવું જોઈએ

• તમારુાં ખાવા-પીવાનું તંદરુસત રાખવુ, તમારી દવા બરાબર લેવી, અને કોઈ જાતની કસરત કરવી. આ બધી બાબતો તમારી શુગર કાં ટ્ોલમાં રાખવા મદદ કરશે

ના

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો24 25

તમારી અાંખ રે ટનાેપથીડાયબટેીક આંખના ંરોગ ગંભીર થઈ શકે છે. જો એનો કાં ટ્ોલ ન રાખો અથવા સમયસર સારવાર ન કરો તો અંધ થઈ જવાય છે. એ ફકત વૃદ લોકોન ેજ નથી થતંુ - પ્ ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ થયો હોવ અન ેકામ કરતા ંહોય એ વય ેપ્ થાય છે

થવાના કારણાેડાયબટેીક આંખનો રોગ (જે રેટટનોપથી

તમારી ક ડન ને ાેપેથીજેમ તમને ડાયબીટટઝ લાંબા સમયથી હોય એમ તમારી ટકપડનમાં રોગ થઈ શકે છે જેને (નેફ્ોપથી) સમય જતા,

તરીકે જ્ાય છે) એ જયારે આંખની નાની રગો ડમેેજ થઈ જાય છે તયારે થાય છે. એનુ ંમુખય કાર્ છે કે શગુરનો અન ેબલડ પ્રશેરનો કાં ટ્ોલ બરાબર ન રાખયો હોય

શુ ંકરવંુજેમ તમારા ડાયબીટટઝ ટીમે તમને જ્ાવેલ છે એ પ્રમા્ે તમારે શુગર લેવલ હનયઝમત માપવું જોઈએ

જો તમને તમારા ડાયબીટટઝ માટ ેકે હાય બલડ પ્રેશર માટ ેદવા આપી હોય તો મહતવનું છે કે એ માગ્ચદશ્ચન મૂજબ તમે હનયઝમત લો

દર વખતે તમે જયારે ડૉકટર કે નસ્ચ પાસે જાવ તયારે તમારુાં બલટ પ્રેશર તપાસવામાં આવશે, કેમ કે બલડ પ્રેશરને કાર્ે તમારી આંખમાં ગ્ૂકોમાં થઈ શકે છે

રાકેવંુતમારુાં શગુર લવેલ કાં ટ્ોલ કરવંુ અને તમારુાં બલડ પ્રશેર કાં ટ્ોલ કરવંુ મહતવનું છે, એન ેકાર્ ેતમે આખંના રોગ થતા અટકાવી શકો છો

મહતવનુ ંછે કે દર વષષે તમારી આંખનો ફોટો પાડ ેતયારે રેટટનોપથી માટ,ે આખંના કોઈ રોગ માટ ેરેક કરે જેથી એના લક્ષ્ોને ઓછા કરવાના પગલા ભરી શકાય

જો તમન ેઆખંના ંરોગની કોઈ નીશાની હશ ેતો તમન ેવધારે વખત રેક કરવામાં આવી શકે રેક કરતી વખતે તમારી આખંમા ંટીપા નાખંવામા ંઆવશ ેજેથી તમારી આંખની કીકી મોટી થઈ શકે આખંના ટીપાથી તમારી આંખ બળશે અન ેથોડા કલાકો માટ ેનજરન ેઅસર કરશ ેતેથી:

• એપોઈનટમેનટમા ંગાડી રલાવીન ેન જતા • ટસેટના ંદીવસ ેજો તડકો હોય તો કાળા રશમા ંપહેરવા

• જો તમન ેરાલવામા ંતકલીફ થતી હોય તો તમે કોઈ સગા કે ઝમત્ સાથે જઈ શકો

તમારી આંખ દર વષષે રેક કરવામા ંઆવે એ ઉપરાાંત તમારી નજર પ્ તમારે દર વષષે રેક કરવી પડ.ે એના માટ ેતમારે ઓબ્ટશન પાસ ેજવંુ પડશ.ે તેઓ તમારી નજીકની નજર અન ેદરુની નજર રકે કરશે અન ેગ્કૂોમાની ટસેટ પ્ કરી શકે છે

ટાઇપ 2 ડાયબીટટઝ ટકડનીમાં રહેલ નાની રગોને નૂકસાન પહોંરાડી શકે, એનો અથ્ચ એ થાય કે ટકપડનને બગાડ કાઠવામાં તકલીફ પડી શકે. જયારે તમારા પેશાબમાં પ્રોટીન આવે એની એ એક નીશાની છે. એનું હનદાન કરવું અઘરુાં છે એટલે તમારી નસષે દર વષષે તમારો પેશાબ તપાસવો જોઈએ. જો તમને ટકડનીના રોગની નીશાની હોય તો એ વધારે વખત રેક કરવામાં આવી શકે

ટકડનીના રોગને કાર્ે એની હટ્ટનાં રોગ થઈ શકે છે અને સટ્ોક પ્ આવી શકે છે. તેથી તમારી શુગર પર કાં ટ્ોલ રાખવો અને બલડ પ્રેશર નોમ્ચલ રાખવાથી ટકડનીનાં રોગને ફેલાતા ધીમા કરી શકો સીગરેટ પીવાથી ટકડનીના રોગ બહુ ખરાબ થઈ શકે

રાેકવુંતમારી ટકડનીનું ધયાન રાખવા માટ ેખાસ કરીને તમારે તમારા બલડ પ્રેશરનું ધયાન રાખવું પડ.ે તમારા ડૉકટરે કે ડાયટટશને જે ભલામ્ કરી હોય એ પ્રમા્ે તમારે કસરત કરવી અને ખોરાક લેવો જરૂરી છે

તમારુાં શુગર લેવલ કાં ટ્ોલમાં રાખવું અને બલડ પ્રેશર કાબૂમાં રાખવું એનાથી ટકડનીના રોગ ઓછા થઈ શકે અથવા એને વધારે ખરાબ થતા પ્ રોકી શકે

ના

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો26 27

ના

સેક્સ લાીઅાે માટે

જેઓ શુગર લેવલ બરાબર કાં ટ્લમાં ન રાખતા હોય એને કાર્ નસ અને નવ્ચસ બસસટમ ખરાબ થઈ જાય એને કાર્ે સેકસના અંગોમાં લોહી ઓછુાં આવે અને તયાં ટફલ ન થાય. એને

કાર્ે યોની સૂકાય જાય તે ઉપરાાંત હાય બલડ પ્રેશર હોય તો બીજા રોગ થઈ શકે જેમ કે થ્રશ જેને લીધે સેકસમાં મજા ન આવે તંદરુસત જીવન ન હોવાના કાર્ે (જેમ કે સીગરેટ પીવી, ટનેશન હોય, બહુ દારુ પીતા હોય વગેરે) પ્ સેકસમાં તકલીફ લાવી શકે

તમારા ડાયબીટટઝ પર કાબૂ મેળવવો અને જીવન ઢબમાં ફેરફાર કરવા એ અમુક અંશે મહતવનું છે તમે તમારા ડૉકટર સાથે વાત કરી શકો અથવા ડાયબીટટઝની નસ્ચ સાથે વાત કરી શકો તેઓ તમને કોઈ પ્ સારવાર હશે એના ઝવષે જા્ કરશે

પુ ષાે માટે સૌથી સમાનય સેકસની તકલીફ (જે પુરુષોને ડાયબીટટઝ હોય છે) એ જેમાં નામદા્ટઈ થઈ શકે છે

એ કોઈ શારીટરક કાર્ોને લીધે હોય શકે અથવા તમે જે દવા લો છો એ અથવા બન્ે કાર્ો હોય શકે. તમારી લાગ્ીઓ અને જીવનઢબને કાર્ે પ્ તમારી અંગને ઊભા કે ટટર ન કરવા પર અસર પડી શકે તમારા ડાયબીટટઝ પર ખરાબ કાં ટ્ોલ હોય એને લીધે લોહીની નસો પર ડમેેજ થઈ શકે, જેને લીધે લોહી ન ફરે એને કાર્ે સેકસના અંગોમાં લોહી ઓછુાં આવે અને તયાં ટફલ ન થાય

તમારા ડાયબીટટઝ પર કાબૂ મેળવવો અને જીવન ઢબમાં ફેરફાર કરવા એ અમુક અંશે મહતવનું છે તમે તમારા ડૉકટર સાથે વાત કરી શકો અથવા ડાયબીટટઝની નસ્ચ સાથે વાત કરી શકો તેઓ તમને કોઈ પ્ સારવાર હશે એના ઝવષે જા્ કરશે

ડાયબીટટઝ ટાઈપ 2 હોય તો પૂરી રીતે જીવનનો આનંદ મા્ી શકો એ ઝવષે વધારે જા્વું હોય તો

better-living.co.uk

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો28 29

આથયા સમજો

આઘરા શબદાોનાો આથયાડાયબીટટઝની સારવાર અને દવાઓ માટ ેઘ્ા શબદો હોય છે જે ડૉકટરો-નસષો વાપરે છે, તેઓ ભૂલી જાય કે આપ્ે કાંઈ ડૉકટર નથી અથવા બીજી કોઈ રીત સમજાવાની નહહ હોય. અહીં અમે તમારા માટ ેએક માગ્ચદરશંકા તૈયાર કરી છે જેમાં ડાયબીટટઝને લગતા સામાનય શબદો અને એનો અથ્ચ આપેલ છે - તમારે વધારે જા્વુ્ં હોય તો તમે હાંમેશા ડાયબેટીક કેર ટીમને પૂછી શકો

A1c આ એક સાદ ુનામ HbA1c ટસેટ માટ ેછે. જેના થી % માપવામાં આવે છે અને હવે એનો માપ mmol/mol હોય છે

આલસરખુલલો ઘા અથવા રાંદો જે લાલ થઈ જાય અને દઃુખે(સોજી જાય); ડાયબીટટઝમાં ખાસ કરીને ધયાન રાખવું કે એ પગમાં ન થાય

આોલબયૂમમનલોહીનું પ્રોટીન, જે પેશાબમાં આવી શકે. જો એ હોય તો ટકડનીમાં પ્રોબલેમ હોય શકે

આોનજયનામોટી નસો જે હાટ્ટમાં લોહી લઈ જાય છે એમાં તકલીફ હોય શકે; વયપકતને છાતીમાં થોડો દઃુખાવો થઈ શકે અને છાતી દબાતી હોય એવું લાગે

ઈનશુમલનએ તમારા પબેનરિઅસમાંથી પેદા થાય છે અને તમારા શરીરમાંથી શુગર કેવી રીતે વપરાય છે એના પર કાબૂ રાખે છે

ઈનશુમલન આોનોલાોગબનાવટી ઈનશુલલંન મા્સોમાં જે પેદા થાય એવું હોય છે એમાં અગલ પ્રકારો હોય છે, જેથી એ ખાવાના ટાઈમે કામ આવી શકે અથવા લાંબા-ગાળામાં કામ આવી શકે

ઈનશુલલંન રબઝસટંનસટાઇપ 2 ડાયાબબટીસમાં શરીર અમૂક હદે ઈનશુલલંન પેદા કરે છે પ્ શરીરના કોશો એને અસરકારક રીતે વાપરી શકતા નથી

આાોપથાલમાોલાોજીસટખાસ કરીને આંખનાં ડૉકટર હોય છે જે આંખને તપાસી શકે છે અને એની સારવાર કરી શકે છે

કબમજયાતટોઈલેટ ન લાગે એ. એમાં અઠવાડ્ામાં બસ 3 જ વખત ગયા હોવ, જયારે ટોઇલેટ જાવ તયારે જોર કરવું પડ ેને દઃુખાવો થાય અને કઠ્ ટોઇલેટ થાય

કાબાબોહાયડટોટ વાળાો ખાોરાકએવો ખોરાક જેમાં મોટ ેભાગે સટાર્ચ અને શુગર હોય છે અને એનાથી શરીને તરત શપકત મળે છે. ઉગેલા ખોરાકમાં મળે છે, જેમ કે ભાત, બ્ેડ, બટટેા, પાસટા અને કઠોળ

ટકટાોનસટકટોનસ એબસડથી તમારા શરીરમાં જે રરબી હોય છે એને પરાવાની શપકત

ટકરાોપાોડડસટએ પોડીયાટટ્સટ: જે ખાસ કરીને પગના ડૉકટરો હોય છે

કોટાોઆોબસડાોબસસઆ એવી પસથતી છે જેમાં શુગર લેવલ વધી હોય અને વયપકતનાં શરીરમાં પા્ી ઓછુાં થઈ ગ્ું હોય જેને કાર્ે મેટબેોઝલક એબસડોસ થઈ શકે છે (જયાર શરીર કુદરતી એબસડનું પ્રમા્ સમતોલમાં નથી હોતું)

કાોલોસટટાોલબધાનાં શરીરનાં ટટશ્ૂના ભાગમાં રરબી હોય છે એ. જે ખોરાકમાં બહુાં રરબી, કે ફેટ હોય એનાથી લોહીમાં કલેસટ્ોલ વધે છે. કોલેસટ્ોલને હાટ્ટની જે નસોમાં બહુ જલદી જામી જાય છે

ગોસટટાોપોરોબસસજેમાં પેટ બરાબર આંતરડામાં ખાલી નથી થતું

ગલકૂાોઝએક જાતની શુગર જે કાબષોહાયડ્ટેને પરાવવાથી શરીરમાં પેદા થાય છે. એ લોહીમાં ભળી જાય છે અને શપકત માટ ેવપરાય છે

ગલકૂાજોનતમારા પેબનરિઅસમાંથી જે હોમષોન પેદા થાય એ. તમારા ઝલવરમાંથી ગલાયકોજેન નીકળે જેથી લોહીમાં શુગર વધે. હાયપોગલાબસઝમયા થાય તયારે ઈનજેકશન રૂપે મળી શકે છે

ગલાયકાોજીનઝલવરમાં સટોર થયેલ કાબષોહાયડ્ટે. એ એહનમલ સટાર્ચ તરીકે પ્ ઓળખાય છે

ગલાયસામમક ઈનડોકસતમારા શરીરમાં ખોરાક જયારે લોહીમાં પહોંરે તયારે કેટલી જડપથી શુગર બને છે એનું માપ

ટટાયગલાસરાઈડલોહીમાં જે રરબીનો ભાગ હોય છે એ. એ જો વધી જાય તો હાટ્ટનાં રોગો થઈ શકે છે, સટ્ોક અને બીજા લોહીના રોગો થઈ શકે છે

ડાયબીટટઝ મોમલટસગંભીર પસથઝત જેમા શુગર લેવલ બહુ જ વધી ગ્ુ હોય

ડાયબીટટઝ (જોસટોશનલ)સગભા્ચ દરમયાન ડાયબીટટઝ થાય એ. એમાં સુવાવડ પછી શુગર લેવલ નોમ્ચલ થઈ જાય છે

ડાયબીટટઝ સપોશયમલસટ નસયા (DSN)નસ્ચ જે ખાસ કરીને ડાયબીટટઝ થયેલા લોકો સાથે કામ કરે છે

ડાયબબટાોલાોમજસટએ વયપકત જેને ડાયબીટટઝ અને એને કેવી રીતે મેનેજ કરવું જા્ છે

ડાયટટશનએ વયપકત જેને જા્ છે કે શરીર પર અલગ અલગ ખાવ-પીવાની અસર કેવી થાય છે

ડાયલોટોડ આાંખઆંખને રેક કરવા માટ ેજે ટીપા નાંખવાથી આંખની કીકી મોટી થાય

તંદુરસત પચનશલકતજયારે ખોરાક ખવાય છે, તયારે એને પરવું જરૂરી છે જેથી છેવટ ેએના તતવો લોહીમાં આવી શકે. આ આખી પદઝત પરનશપકતથી થાય છે જે મોઢામાં શરૂઆત કરે છે અને મળદ્ારે નીકડ ેછે

થ્રશફરૂગ જેવી ઈનફેકશન. ધો જખમો અને બહુાં જ ખંજવાળ આવે અને દઃુખાવો થાય ખાસ કરીને યોની આગળ અથવા મોઢા આગળ થઈ શકે. પેશાબમાં બહુ જ શુગર હોય તો એ હુમલો થઈ શકે

નયરૂાોપોમથનવ્ચને ડમેેજ થઈ ગ્ુ હોય એ

નોફ્ાોલાોજીસટઆ ખાસ કરીને ટકડનીની સારવાર કરનાર ડૉકટર હોય છે

નોફ્ાોપોમથટકપડનમાં ડમેેજ થઈ ગ્ુ હોય એ

પાોડડયાટટટસટઆ ખાસ કરીને પગનાં ડૉકટર કહેવાય

પોનટરિઆસશરીરમાં પેટના પાછળનાં ભાગમાં રહે્ું અંગ, જે ઈનશુલલંન અને બીજા હોમષોન પેદા છે

પુરુષનું જનનોન્નરિય કઠણ ન થાયપુરુષ સેકસ ન મા્ી શકે કેમ કે એનું જનનેબનરિય કઠ્ ન થાય અથવા કઠ્ ન રાખી શકે

ફાયબરખોરાકમાં પરે નહહ એવા રસા. ફાયબર ઘણં પા્ી ચૂસી લે છે જેથી ટોઈલેટ ઢીલી થાય અને સહેલાયથી નીકળી શકે. ફાયબર મેળવવા માટ ેબ્ાઉન બસય્ચલ, દા.ત. ઘંઉ, ભાત, જવ, બ્ાઉન બ્ેડ. અમૂક ફ્રૂટ અને વેજીટબેલમાં પ્ ફાયબર હોય છે, ખાસ કરીને છાલમાં

ફૂ્ટકાોસફ્રૂટ અને મધમાં થતી કુદરતી ખાંડ કે શુગર એને પરાવવા માટ ેઈનશુઝલનની જરૂર પડતી નથી, તેથી ડાયાબેટટક ખોરામાં એને ખાંડની જગયાએ વાપરવામાં આવે છે

ફંડાોસકાોમપતમારી આંખની પાછના ભાગની તપાસ

બલડ ગલૂકાોઝ લોવલતમારા લોહીમાં કેટલી શુગર છે એનું માપ. ્ૂકેમાં એને ઝમલીમોલસ પર ઝલટરમાં માપવામાં આવે છે (mmol/l) ્ૂએસમાં એને ઝમલીગ્ામ પર ડબેસઝલટરમાં માપવામાં આવે છે (mg/dl) 1 mmol/l=18 mg/dl

બલડ ગલૂકાોઝ મમટરતમારુાં શુગર લેવલ માપવા માટનેું ઈલકેકટ્ક સાધન

બાસલ ઇનશૂલલંનજમતા પહેલા અને રાતે્ જે લોહીને કે શુગરને કાં ટ્ોલ કરવામાં આવે છે એના માટ ેઆ ઈનશલુલંન વપરાય છે

બબ્ટલ ડાયબીટટઝડાયબીટટઝ એવી બીમારી છે જે ઓંરીતાની લહીમાં શુગર ઓછી કરી શકે કાાં વધારી શકે છે

બીટા બલાોકસયાએવી દવાઓ જે તમારુાં હય બલડ પ્રેશર ઘટાડ ેછે

બાોડી મોસ ઈનડોકસ (BMI)વયપકતની ઊંરાઈની સરખામ્ીમાં એના વજનનું માપ, જેના પરથી ખબર પડ ેકે તેનું વજન વધારે છે ઓછુાં . (વજન/ઊંરાઇ)

મલટીડડબસલપલનરીટીમહેલથકેરની અલગ અલગ ટીમ જેઓ સાથે મળીને લોકોને જે સારવારની જરૂટરયાત હોય એ મેળવી શકે. ડાયબીટટઝ માટ ેતેઓ ડાયબીટટઝ કેર ટીમ તરીકે ઓળકાય છે

મમનરલતમારા શરીરને ઝમનરલની જરૂર છે જેથી એમાં વૃદી થઈ શકે અને તમારા શરીરમાં નવ્ચ કેવી

રીતે રાલે છે એમાં ભાગ લે છે. તમરા શરીરના પ્રવાહમાં ઝમનરલ મહતવનો ભાગ ભજવે છે. અમૂક ઝમનરલની ઘ્ી જરૂર પડ,ે જેમ કે, કેપલસયમ, આયન્ચ, સલફર, ફોરફ્સ, પોટબેસયમ અને કલોટરન. બીજાની થેડા પ્રમા્માં જરૂર પડ.ે દા.ત. આયોટડન, મેનગ્નસે, લઝંક અને ફલોરાઇડ

માોનાોસોચૂરોટોડઆાોઈલરરબી કે ફેટ કાાં સેચૂરેટડે હોય કાાં ન હોય. મોનેયેચૂરેટડે ફેટ મોટા ભાગે બધી જાતના ખોરાકમાં મળી આવે છે, વેજ અને નોન-વેજમાં અને ઓઈલમાં, ખાસ કરીને ઓઝલવ ઓઈલ

રોટટનાઆંખની પાછળનો ભાગ

રોટટનાોપોમથઆંખની પાછળના ભાગને ડમેેજ થ્ું હોય એ

વવટામમનસઅલગ અલગ રસાય્ો. શરીરમાં થોડા પ્રમા્માં ઝવટાઝમનની જરૂર હોય છે, શરીર પોતે એ પેદા નહહ કરી શકે તેથી એ ખોરાક દ્ારા મેળવી શકાય છે. તંદરુસત શરીર માટ ેઅને કોશોના મેટોબોઝલક ટરએકશન માટ ેઝવટાઝમનની જરૂર હોય છે

સમાોકકંગ બંધ કરવાની લકલનીકએવી પકલનીક જે તમને સીગરેટ પીવાનું બંધ કરવા મદદ કરી શકે

સટટાોકજયા જેઈતું લોહી મગજનાં ભાગોમાં ન પહોંરી વળે, જેને લીધે શરીરનાં ભાગો કે અંગો બરાબર કામ ન કરે

બસગરોટના તમાકુમાંથી નીકળતું ઝોરી રિવયનોબદલે બીજુ વાપરવું, એ બસગરેટનાં રિવયથી વયસન થઈ જાય છે. એ સારવાર માટ ેપરે, રીંગમ, નાકના સપ્ર ેઅને શ્ાસથી લેવાના સપ્રે હોય શકે

સોચુરોટોડ ફોટસેચુરેટડે ફેટ ખાસ કરીને એ ફેટ કે રરબી જે રૂમ ટમેપરેટરમાં થીજેલા રહે છે. દા.ત. જાનવરની રરબી

HbA1c ટોસટછેલલા 6 અઠવાડ્ાથી તમારુાં શુગર લેવલ કેટ્ંુ કાં ટ્ોલમાં છે એની ટસેટ તમારા લોહીના હહમોગલોબબયનમાં જે ગ્ૂકોઝ હોય એનું માપ લે છે

હાટયા આોટોકજયારે હાટ્ટમાં જતી નસ જામી ગઈ હોય અને એમાં લોહી ન જઈ શકવાના કાર્ે હાટ્ટના કોઈ ભાગને ઈજા પહોંરી હોય

હાયપરલગલબસમીક(હાયપર)જેમાં શુગર લેવલ બહુ જ વધી જાય અને શરીર એનો નીકાલ ન કરી શકે અને શુગરમાંથી શપકત ન મેળવી શકે

હાયપરટોનશનઆ હાય બલડ પ્રેશર તરીકે પ્ જ્ાય છે. બલડ પ્રશેરનું માપ મોટા ભાગે 140/90 mmHg અથવા વધારે હોવું જોઈએ

હાયપાોગલાબસમમક (હાોયપાો)શુગર લેવલ લોહીમાં બહુ ઓછુાં થઈ ગ્ું હોય. જયારે શુગર લેવલનું માપ 4 mmol/l ઓછુાં થઈ જાય છે તયારે દદદીઓને ખબર પડ ેછે છ

તમારી ડાયબીટટઝ કોર ટીમ:

જીપી:

ડાયબીટટઝ નસયા:

ડાયાબબટીઆાોલાોમજસટ:

પાોડડયાટટટસટ:

આાોલપટશન:

ડાયોટટશન:

તમે 111 પર NHSનો ફાૉન કરી શકાો (111 NHS ઈનગલંડ;NHS 24 સકાોટલંડ માટો) સલાહ માટ,ે પ્ જે એડવાઈઝર ફૉન પર હશે એને તમારા ઝવષે ઝવગતવાર ખયાલ નહહ હોય. તેઓ તમને સામાનય સલાહ આપશે અથવા વાધરે મદદની જરૂર હોય તો તેઓ માગ્ચદશ્ચન આપશે. જો તમે વેલસમાં રહેતા હોવ તો NHS ડાયરોકટ વોલસનો ફાૉન કરાો (08454647)

વધારે માહહતી માટ ેઅમરી વેબ સાઇટ better-living.co.uk જોઇ શકો better-living એ પ્ એ પ્ સટોરમાંથી ડાઉનલોડ કરો 3130