บทที่ 2 หน้าที่สัสดี...

บทที่ 2หน้าที่สัสดี กับ ศีลธรรมที่เก่ียวข้อง

วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )


วัตถุประสงค์บทที ่2

• เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความรู้สึกรักและภูมิใจในหน้าที่ของตน

• เพื่อให้ผู้เรียนมีหัวใจในการให้บริการและมีความเสียสละ

ด้วยเมตตาเปน็ที่ตั้ง


ขอบเขตการเรียน

1. ธรรมเป็นโลกบาล 2. ธรรมท าให้งาม 3. ธรรมะเป็นที่ตั้งแห่งการระลึกถึง เรียกว่า สาราณียธรรม มี 6 อย่าง


1.ธรรมเป็นโลกบาล (คุ้มครองโลก)

๑. หิริ ความละอายแก่ใจ๒. โอตตัปปะ ความเกรงกลัว (บาป)


ค าว่าโลก โลกนั้นมี 3 อย่าง คือ

1. โอกาสโลก หมายถึงที่อยู่อาศัยของหมู่สัตว์ ตลอดจนอาหาร2. สัตว์โลก หมายถึงสัตว์ มนุษย์ ที่อาศัยอยู่ในโอกาสโลก3. ขันธโลก หมายถึง ขันธ์ ๕ ได้แก่ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ


2.ธรรมท าให้งาม 2 อย่าง

1. ขันติ ความอดทน2. โสรัจจะ ความสงบเสงี่ยม


ขันติทั่วไปมี 3 อย่าง

1. ตีติกขาขันติ ความอดทนต่อความร้อนหนาว ซึ่งเป็นเรื่องของธรรมชาติ

2. ตปขันติ ความอดทนต่อถ้อยค าหยาบช้า ความเจ็บใจนานาประการ

3. อธิวาสนขันติ อดทนต่อความชั่วนานาชนิด ที่เกิดมาจากกิเลส


ประเภทของความอดทน

1. อดทนต่อถ้อยค าของคนที่สูงกว่า2. อดทนต่อถ้อยค าของคนที่เสมอกัน3. อดทนต่อถ้อยค าของคนเลว


ลักษณะของขันติเป็นชั้น ๆ

1. พอทนได้2. ทนทานได้3. ไม่ดุร้าย 4. น้ าตาไม่ไหล 5. มีใจเป็นของตน เก็บใจไว้ได้


เหตุที่จะให้เกิดขันติความอดทน

1. เพราะการพิจารณา2. เพราะความส ารวมระวัง3. เพราะมีสติสัมปชัญญะ4. เพราะมีหิริโอตตัปปะ5. เพราะไม่น้อยใจ ใจคอหนักแนน่


เราจะได้ประโยชน์จากขันติความอดทนดังนี้

1. ก าจัดความไมอ่ดทนเสียได้2. เป็นหลักช่วยตัวเอง3. ให้รู้จักรบัผิด ไม่เป็นผู้รับแต่ชอบอย่างเดียว



1. ก าจัดความไม่อดทนเสียได้2. เป็นหลักช่วยตัวเอง3. ให้รู้จักรบัผิด ไม่เป็นผู้รับแต่ชอบอย่างเดียว4. เป็นเหตุให้รู้จักปกครองตนเองได้ 5. ท าให้สามีภรรยาอยู่ดีกินดี มคีวามสุขในครอบครัว6. ท าให้เป็นนกัปกครองที่ดี



7. ท าให้เป็นผู้ใหญ่ เป็นหัวหน้าสมกับหน้าที่8. เป็นเครื่องหมายของความส าเร็จในชีวิต9. เป็นเครื่องประดับของนักปราชญ์10. เป็นเครื่องแต่งใจที่ให้ผล มคีวามงามยิ่ง ๆ ขึ้นไป11. เป็นบารมีธรรม12. ท าให้พ้นทุกข์ตามล าดบั


โสรัจจะ ความเสงี่ยมจะเกิดขึ้นได้

1. เพราะมีสติสังวร ระวังตัวอยู่เสมอ2. เพราะมีขันติสังวร ระวังไว้ด้วยความอดทน3. เพราะมสีีลสังวร ระวังอยู่ในขนบธรรมเนียม จารีตประเพณี4. เพราะมีญาณสังวร ระวังว่าเราได้รับการศึกษามาแล้ว


โสรัจจะ ความเสงี่ยมจะเกิดขึ้นได้

ศีล ท าให้เกิดความงามทางกาย ทางวาจาสมาธิ ท าให้เกิดความงามทางใจปัญญา ท าให้งามทั้งกาย วาจา ใจ


สาเหตุที่ท าให้เกิดหิริความละอาย

1. เพราะพจิารณาถึง ชาติ ตระกุล ยศศักดิ์ และบริวาร2. " " ถงึวัย อายุ และการศึกษาของตน

3. " " ถึงความท่ีตนเป็นผู้กล้าผู้องอาจ 4. " " ถึงความท่ีตนเป็นผู้รู้ รู้อย่างไรผดิ อย่างไรถูก


สาเหตุทีท่ าให้เกิดโอตตปัปะความเกรงกลัว

1. เพราะกลัวตัวเองจะติเตียนตัวเองได้2. เพราะกลัวถูกต าหนิติเตียนจากผู้อ่ืน3. เพราะรู้ว่าสิ่งที่ท านั้นเป็นโทษและกลัวถูกท าโทษ4. เพราะกลัวความล าบากต่าง ๆ ที่จะติดตามมา


3. ธรรมะเป็นที่ตั้งแห่งการระลึกถึง

เรียกว่าสาราณียธรรม มี 6 อย่าง

1. เข้าไปตั้งกายกรรมประกอบด้วยเมตตา ท้ังต่อหน้าและลับหลัง คือช่วยขวนขวายในกิจธุระของเพื่อนกันด้วยกาย มีจิตเมตตา2. เข้าไปตั้งวจีกรรมประกอบด้วยเมตตา ท้ังต่อหน้าและลับหลัง คือช่วยขวนขวายในกิจธุระของเพื่อนด้วยวาจา มีจิตเมตตา




3. เข้าไปตั้งมโนกรรมประกอบด้วยเมตตา ทั้งต่อหน้าและหลับหลัง คือคิดแต่สิ่งทีเ่ป็นประโยชน์แก่เพื่อน4. แบง่ปันลาภที่ได้มาโดยชอบธรรม ไม่หวงไว้บริโภคเฉพาะผู้เดียว




5. รักษาศีลความประพฤตใิห้เสมอกัน ไม่ท าตนให้เป็นที ่รังเกียจของผู้อื่น6. มคีวามคิดเห็นร่วมกัน ไม่วิวาทกับใคร ๆ


ธรรมะชื่อสาราณียธรรมนี้ ท าให้ผู้ประพฤติปฏิบัติ มีอานิสงส์ 6 ประการ คือ

1. เป็นที่รักของผู้อื่น2. เป็นที่เคารพของผู้อื่น3. เป็นมูลเหตุให้สงเคราะห์ซ่ึงกันและกัน


ธรรมะชื่อสาราณียธรรมนี้ ท าให้ผู้ประพฤติปฏิบัติ มีอานิสงส์ 6 ประการ คือ

4. เป็นไปเพื่อความไม่วิวาทกันและกัน5. เป็นไปเพื่อความพร้อมเพรียง6. เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เฉพาะอานิสงส์ข้อ 5 และข้อ 6 เป็นมูลฐานแห่งความสามัคค ีความสามัคคีจะเป็นไปได้ต้องมีธรรมทั้ง 2 ข้อนี้


จบบทที่ 2

บทที่ 2 หน้าที่สัสดี...

Documents