15

บทท 2

การทบทวนวรรณกรรม

การวจยเรอง การวเคราะหความสมพนธระหวางขอมลทางบญชทมตอผลตอบแทน

หลกทรพยของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ผวจยทาการทบทวน

วรรณกรรมเพอนามากาหนดตวแปรทจะใชในการศกษา และกรอบแนวคดของการวจย ซงในบทน

มงเนนการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ โดยผวจยไดคนควารวบรวมจากเอกสาร ทงแนวคด

ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ และไดจดลาดบการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบแนวคดและ

ทฤษฎทเกยวของ รวมถงงานวจยทเกยวของ ดงตอไปน

ตอนท 1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย 1.1 ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย 1.2 ตลาดการเงน 1.3 ประเภทของตลาดทน 1.4 การใหบรการระบบการซอขายหลกทรพย 1.5 สญลกษณทเกยวของกบการซอขาย 1.6 กลมอตสาหกรรม

1.7 ทฤษฎประสทธภาพตลาดทน

1.8 การกาหนดราคาหลกทรพย ตอนท 2 ผลตอบแทนหลกทรพย

2.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบผลตอบแทนหลกทรพย ประกอบดวย ความเปนมาและความหมายของผลตอบแทนหลกทรพย แนวคดการวเคราะหหลกทรพย การวดผลตอบแทนหลกทรพย ปจจยทกอใหเกดผลตอบแทนหลกทรพย

2.2 งานวจยเกยวกบผลตอบแทนหลกทรพย

16

ตอนท 3 โครงสรางคณะกรรมการและผถอหน 3.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการกากบดแลกจการ ประกอบดวย ความเปนมา

และความหมายของการกากบดแลกจการ หลกการกากบดแลกจการ โครงสรางของคณะกรรมการและผถอหน

3.2 งานวจยเกยวกบความสมพนธระหวางโครงสรางคณะกรรมการกบผถอหน กบผลตอบแทนหลกทรพย

ตอนท 4 ขอมลจากรายงานทางการเงน

4.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบขอมลจากรายงานทางการเงน ประกอบดวย ความเปนมาและความหมายของขอมลในงบการเงน องคประกอบของงบการเงน

4.2 งานวจยเกยวกบความสมพนธระหวางขอมลจากรายงานทางการเงนกบผลตอบแทนหลกทรพย

ตอนท 5 คณภาพกาไร 5.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบคณภาพกาไร ประกอบดวย ความเปนมาและ

ความหมายของคณภาพกาไร การวเคราะหคณภาพกาไร เทคนคการวเคราะหคณภาพกาไร

5.2 งานวจยเกยวกบความสมพนธ ระหวางคณภาพกาไรกบผลตอบแทนหลกทรพย

ตอนท 6 งานวจยเกยวกบโมเดลสมการโครงสราง

17

ตอนท 1 แนวคดและทฤษฎทเกยวกบตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

1.1 ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เปนองคกรหนงซงจดตงขนตามพระราชบญญตตลาด

หลกทรพยแหงประเทศไทย พ.ศ.2517 เรมดาเนนกจการเมอวนท 30 เมษายน พ.ศ.2518 โดยมวตถประสงคตองการจดใหมสถานทเปนศนยกลางการซอขายหลกทรพย รวมทงบรการทเกยวของและมมาตรการอนเหมาะสมเพอคมครองประโยชนของประชาชนสวนรวมและเพอส งเสรมการระดมเงนทนในการพฒนาประเทศและพฒนาตลาดทน

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2553) อธบายวา ในป พ.ศ. 2515 รฐบาลในขณะนนไดเขามามบทบาทโดยการแกไข “ประกาศคณะปฏวตท 58 เกยวกบการควบคมธรกจการคาทมผลกระทบตอความปลอดภยและความเปนอยของประชาชน” ผลของการแกไขดงกลาวรฐบาลสามารถกากบดแลการดาเนนงานของบรษทเงนทนและหลกทรพย ซงทาใหการดาเนนงานเปนไปอยางมระเบยบและยตธรรม ตอมาในป พ.ศ. 2517 ไดมการประกาศใชพระราชบญญตตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย พ.ศ. 2517 โดยมวตถประสงคเพอจดใหมแหลงกลางสาหรบการซอขายหลกทรพย เพอเปนการสงเสรมการออมทรพยและการระดมเงนทนภายในประเทศ จากสาเหตดงกลาวจงมการแกไขบทบญญตเกยวกบรายได เพอใหสามารถนาเงนออมมาลงทนในตลาดทนได จนกระทงในป พ.ศ. 2518 ขอกาหนดทางกฎหมายตางๆ ไดรบการแกไขปรบปรงจนมความเหมาะสม และในวนท 30 เมษายน พ.ศ. 2518 ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (ชอภาษาองกฤษในขณะนน คอ Securities Exchange of Thailand) ไดเปดทาการซอขายหลกทรพยอยางเปนทางการ ในเวลาตอมาจงไดเปลยนชอภาษาองกฤษเปน “The Stock Exchange of Thailand” (SET) เมอวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2534

1.2 ตลาดการเงน ตลาดการเงน (Financial Markets) เปนตลาดซงผขายนาสนทรพยทางการเงนมาขาย

และผซอนาเงนมาเพอซอสนทรพยทางการเงนนน ผขายรายนนจะ “สราง” หรอ “ผลต” สนทรพยทางการเงนตามวธการทางการเงน การขายสนทรพยทางการเงนทาใหผขายไดเงนซงเปนเงนทนทระดมไดจากการขายเพอใชลงทนตอในโครงการทยงขาดแคลนเงนลงทน สวนการทผซอสนทรพยทางการเงนจายเงนซอออกไปถอเปนการใหผขายสนทรพยไดใชเงนทนในสวนทผซอไ ดเกบสะสมเอาไวนนไปกอน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2548)

18 ตลาดการเงนหากจาแนกประเภทตามอายของตราสารทางการเงนหรออายของสญญา

ทเปนเครองมอในการการโยกยายเงนทนไดจาแนกเปน 2 ประเภท คอ (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2548, ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553)

1. ตลาดเงน (Money Market) เปนตลาดทมการซอขายตราสารทางการเงนทมอาย ไมเกน 1 ป เชน ตวเงน ตวเงนคลง ใบรบฝากเงนทเปลยนมอได และตวสญญาใชเงนระยะสน โดยมวตถประสงคทจะระดมทนไปใชจายเพอเสรมสภาพคลองสาหรบการทาธรกรรมปกตในแตละวน

2. ตลาดทน (Capital Market) เปนตลาดทมการซอขายตราสารทางการเงนทมอายมากกวา 1 ปขนไป เชน หนสามญ หนก และพนธบตรประเภทตางๆ โดยมวตถประสงคทจะนามาใชในการลงทนในโครงการระยะยาว

1.3 ประเภทของตลาดทน ตลาดทนทมตราสารหรอหลกทรพยเปลยนมอไดเปนเครองมอในการระดมทน หรอท

เรยกสนๆ วาตลาดหลกทรพย สามารถจาแนกเปน 2 ประเภท คอ (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553)

1. ตลาดแรก (Primary Market) เปนแหลงกลางในการเสนอขายและซอหลกทรพยทออกใหม เมอธรกจตองการเงนทนเพมจากภายนอกกจการสาหรบการดาเนนงานและขยายกจการ การเสนอขายหลกทรพยอาจจะกระทาโดยธรกจผตองการเพมทนเอง หรอธรกจนนอาจใหสถาบนการเงนชวยจดการใหได

2. ตลาดรอง (Secondary Market) เปนแหลงกลางในการเสนอขายและซอหลกทรพยซงเคยผานการซอขายในตลาดแรกมาแลว ตลาดรองทมประสทธภาพชวยใหผลงทนมสภาพคลองมากขน โดยการซอขายในตลาดรองอาจกระทาขนเนองจากเปนการซอขายเพอใหสอดคลองกบความตองการเงนทนในชวงเวลานนๆ หรอเปนการซอขายเพอทากาไร ทงนการซอขายในตลาดรองนนกระแสทนทเกดขนไมไดมการเคลอนยายเขาสธรกจผออกตราสารเหมอนในตลาดแรก

ทงนเพอใหเหนภาพของตลาดการเงนทมองคกรกากบดแลและสถาบนการเงนทเกยวของดาเนนอย จงขอแสดงโครงสรางตลาดการเงนไวดงภาพประกอบท 2.1 แสดงภาพรวมของตลาดการเงน

19 ภาพประกอบท 2.1 แสดงภาพรวมของตลาดการเงน

ทมา: ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2553) 1.4 การใหบรการระบบการซอขายหลกทรพย ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยไดพฒนาระบบการซอขายหลกทรพยดวยคอมพวเตอร

(Automated System For the Stock Exchange of Thailand : ASSET) เพออานวยความสะดวกในการซอขายหลกทรพยใหแกบรษทสมาชกและผลงทน โดยคาสงชอขายหลกทรพยทสงเขามาจากบรษทสมาชก ระบบการซอขายหลกทรพยจะทาการจบคคาสงซอขายโดยอตโนมต (Automatic Order Matching : AOM) ซงจะเปนไปตามเกณฑการจดลาดบของราคาและเวลา โดยคาสงซอขายทมลาดบราคาและเวลาทดทสดจะถกจบคซอขายกอน หลงจากทมการจบคคาสงซอขายแลว ระบบการซอขายหลกทรพยจะยนยนรายการซอขายดงกลาวกลบไปยงบรษทสมาชก เพอใหทราบผลในทนท นอกจากนยงมการซอขายรองทเรยกวา Put-Through (PT) นนคอการทบรษทสมาชกผซอและบรษทสมาชกผขายไดเจรจาตกลงการซอขายกนกอนแลว จงใหบรษทสมาชกผขายเปนผบนทกรายการซอขายเขามาในระบบการซอขายหลกทรพยและใหบรษทสมาชกผซอเปนผรบรองรายการซอขายดงกลาว

ตลาดการเงน

ตลาดเงน

ตลาดทน

ตลาดแรก

เสนอขายตอ ผลงทนแบบ

เฉพาะเจาะจง

เสนอขายตอ

ประชาชน

ตลาดรอง

ตลาดทไมมการจดตงเปนทางการ

ตลาดทมการจดตงเปนทางการ ไดแก ตลาดตราสารหน ตลาดตราสารอนพนธ

ตลาดหลกทรพยแหงประทศไทย ตลาดหลกทรพย เอมเอไอ

20 AOM เปนวธการซอขายแบบจบคคาสงอตโนมต เปนวธการซอขายทผซอและผขายสง

คาสงซอขายผานคอมพวเตอรเขามายงระบบการซอขายของตลาดหลกทรพย โดยระบบคอมพวเตอรของตลาดหลกทรพยจะเรยงลาดบและจบคคาสงซอขายโดยอตโนมตดวยหลกการราคาและเวลาทดทสดซงหมายความวาคาสงซอทมราคาสงทสดและคาสงราคาขายทราคาตาทสดจะถกจบคซอขายกอน

PT เปนวธซอขายแบบมการตกลงกนระหวางผซอและผขายเปนวธการซอขายทบรษทหลกทรพยผซอและผขายทาความตกลงซอขายหนกนเอง เมอตกลงซอขายกนไดแลวกจะบนทกรายละเอยดของรายการซอขายดงกลาวผานระบบการซอขายเพอใหตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยทราบ ทงนตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยอนญาตใหใชการซอขายแบบ PT สาหรบการซอขายรายใหญ (Big Lot Trading) หรอเปนการซอขายหนทมชาวตางชาตเปนเจาของ

1.5 สญลกษณทเกยวของกบการซอขาย ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย มหนาทในการกากบดแลใหผลงทนไดรบขาวสารตางๆ

จากบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยอยางเทาเทยมกน การแจงขอมลของตลาดหลกทรพยจะใชวธแสดงดวยสญลกษณหรอเครองหมายตางๆ เพอใหผลงทนใชความระมดระวงในการลงทน (Bodie, Kane & Marcus, รว ลงกาน, แปล, 2550) และเพอใหเกดความมนใจในความถกตองและประสทธภาพในการซอขายหลกทรพย ซงสญลกษณหรอเคร องหมายตางๆ ทกากบอยขางหลกทรพยบนกระดานซอขายหลกทรพย จะบอกความหมายใหแกผลงทน ดงตอไปน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553)

XD (Excluding Dividend) เปนเครองหมายทแสดงวา ราคาทเสนอซอหรอขายหลกทรพยดงกลาวเปนราคาทไมรวมถงเงนปนผลทบรษทผออกหลกทรพยใหแกผถอหลกทรพยในการปดสมดทะเบยนพกการโอนหลกทรพย หรออาจกลาวไดวาผทซอหนของบรษทจดทะเบยนไมมสทธไดรบเงนปนผลทบรษทประกาศจายในงวดนนนนเอง

XI (Excluding Interest) เปนเครองหมายทแสดงวา ราคาทเสนอซอหรอขายหลกทรพยดงกลาวเปนราคาทไมรวมถงดอกเบยทบรษทผออกหลกทรพยใหแกผถอหลกทรพยในการปดสมดทะเบยนพกการโอนหลกทรพยคราวนน หรออาจกลาวไดวาผทซอหนของบรษทจดทะเบยนไมมสทธไดรบดอกเบยจายในงวดนน (เฉพาะการซอขายหนก)

XR (Excluding Right) เปนเครองหมายแสดงวา ราคาทเสนอซอหรอขายหลกทรพยดงกลาวเปนราคาทไมรวมถงสทธในการจองซอหนใหมทบรษทผออกหลกทรพยใหแก

21

ผถอหลกทรพย ในการปดสมดทะเบยนพกการโอนหลกทรพยคราวนน หรออาจกลาวไดวา ผทซอหนของบรษทจดทะเบยนไมมสทธในการจองซอหนสามญจากการเพมทนในครงนน

XW (Excluding Warrant) เปนเครองหมายแสดงวา ราคาทเสนอซอหรอขายหลกทรพยเปนราคาทไมรวมถงสทธในการไดรบใบสาคญแสดงสทธทจะซอหลกทรพยหรอวอแรนททมกาหนดเวลาเกน 2 เดอน แตไมเกน 10 ป นบแตวนทออก ทบรษทผออกหลกทรพยใหแกผถอหลกทรพยในการปดสมดทะเบยนพกการโอนหนในคราวนน หรออาจกลาวไดวา ผทซอหนของบรษทจดทะเบยนไมมสทธในการไดรบใบสาคญแสดงสทธทจะซอหลกทรพยหรอวอแรนท ทมกาหนดเวลาเกน 2 เดอน แตไมเกน 10 ป นบแตวนทออก

XS (Excluding Short-Term Warrants) เปนเครองหมายแสดงวา ราคาทเสนอซอหรอขายหลกทรพยเปนราคาทไมรวมถงสทธในการไดรบใบสาคญแสดงสทธทจะซอหลกทรพยหรอวอแรนททมกาหนดเวลาไมเกน 2 เดอน นบแตวนทออก ทบรษทผออกหลกทรพยใหแกผถอหลกทรพยในการปดสมดทะเบยนพกการโอนหนในคราวนน หรออาจกลาวไดวา ผทซอหนของบรษทจดทะเบยนไมมสทธในการไดรบใบสาคญแสดงสทธทจะซอหลกทรพยหรอวอแรนท ท มกาหนดเวลาไมเกน 2 เดอน นบแตวนทออก

XT (Excluding Transferrable Subscription Rights) เปนเครองหมายแสดงวา ราคาทเสนอซอหรอขายหลกทรพยเปนราคาทไมรวมถงสทธในการไดรบใบแสดงสทธในการซอหนเพมทนทโอนสทธได ทบรษทผออกหลกทรพยใหแกผถอหลกทรพยในการปดสมดทะเบยนพกการโอนหนในคราวนน หรออาจกลาวไดวา ผทซอหนของบรษทจดทะเบยนไมมสทธในการไดรบใบแสดงสทธในการซอหนเพมทนทโอนสทธได

XA (Excluding All) เปนเครองหมายแสดงวา ราคาทเสนอซอหรอขายหลกทรพยเปนราคาทไมรวมถงสทธประโยชนมากกวา 1 สทธ เชน เงนปนผล สทธในการจองซอหนใหม หรอสทธในการไดรบใบสาคญแสดงสทธ เปนตน ทบรษทผออกหลกทรพยใหแกผถอหลกทรพยในการปดสมดทะเบยนพกการโอนหนในคราวนน หรออาจกลาวไดวา ผทซอหนของบรษทจดทะเบยนไมมสทธไดรบประโยชนมากกวา 1 สทธ เชน เงนปนผล สทธในการจองซอหนใหม หรอสทธในการไดรบใบสาคญแสดงสทธ เปนตน ในครงนนๆ

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย จะขนเครองหมาย X ดงกลาว ลวงหนา 3 วนทาการกอนวนทบรษทผออกหลกทรพยกาหนดปดสมดทะเบยนพกการโอนหลกทรพย

NP (Notice Pending) เปนเครองหมายทแสดงวาบรษทจดทะเบยนมขาวสารหรอสารสนเทศตองชแจงหรอรายงานตอตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยจะขนเครองหมายนเมอ

22

บรษทจดทะเบยนไมจดสงงบการเงนหรอรายงานใหตลาดหลกทรพยภายในระยะเวลาทกาหนด หรอตลาดหลกทรพยอยระหวางรอคาชแจงหรอรายงานเพมเตมจากบรษทจดทะเบยน หรอขาวสารทไดรบจากบรษทจดทะเบยนยงไมครบถวนหรอชดเจนเพยงพอ

NR (Notice Received) เปนเครองหมายทแสดงวาบรษทจดทะเบยนไดชแจงขอมลหรอรายงานขาวสารหรอสารสนเทศตอตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยแลว และขาวสารดงกลาวไดเผยแพรแกผลงทนแลว โดยตลาดหลกทรพยจะปลดเครองหมาย NP และจะขนเครองหมาย NR เปนเวลา 1 วน

H (Trading Halt) เปนเครองหมายแสดงการหามซอขายหลกทรพยทจดทะเบยนนนเปนการชวคราว โดยแตละครงมระยะเวลาไมเกนหนงรอบการซอขาย ซงตลาดหลกทรพยมหลกเกณฑในการขนเครองหมาย H ดงน 1. มขอมลหรอขาวสารทสาคญทอาจมผลกระทบตอสทธประโยชนของผถอหลกทรพยหรอตอการตดสนใจในการลงทนหรอตอการเปลยนแปลงในราคาของหลกทรพยซงตลาดหลกทรพย ยงไมไดรบรายงานจากบรษท และอยในระหวางการสอบถามขอเทจจรงและรอคาชแจงจากบรษท และตลาดหลกทรพยเหนวาบรษทสามารถชแจงไดในทนท 2. ภาวะการซอขายหลกทรพยของบรษทใดบรษทหนงนาสงสยวาจะมผลงทนบางกลมทราบขอมลหรอขาวสารทสาคญ และอยในระหวางการสอบถามขอเทจจรงจากบรษท และตลาดหลกทรพยเหนวาบรษทสามารถชแจงไดในทนท 3. บรษทรองขอใหตลาดหลกทรพย สงหามการซอขายหลกทรพยของตนเปนการชวคราว เนองจากบรษทอยในระหวางรอการเปดเผยขอมลหรอขาวสารทสาคญ และตลาดหลกทรพยเหนวาบรษทสามารถชแจงไดในทนท 4. มเหตอนใดทอาจมผลกระทบอยางรายแรงตอการซอขายหลกทรพยนน

SP (Trading Suspension) เปนเครองหมายแสดงการหามซอขายหลกทรพยจดทะเบยนเปนการชวคราว โดยแตละครงมระยะเวลาเกนกวาหนงรอบการซอขาย ซงตลาดหลกทรพยมหลกเกณฑในการขนเครองหมาย SP ดงน

1. เมอเกดกรณเชนเดยวกบขอ 1 ถง 3 ของการขนเครองหมาย H และตลาดหลกทรพยเหนวาบรษทไมสามารถชแจงหรอเปดเผยขอมลไดในทนท

23 2. บรษทฝาฝนหรอละเลยไมปฏบตตามกฎหมายวาดวยหลกทรพยและ

ตลาดหลกทรพย ขอบงคบ ระเบยบ ประกาศ คาสง มตคณะกรรมการ ขอตกลง ตลอดจนหนงสอเวยนทตลาดหลกทรพยกาหนดใหบรษทปฏบตตาม

3. บรษทไมนาสงงบการเงนใหตลาดหลกทรพยภายใน 5 วนนบแตวนทตลาดหลกทรพยขนเครองหมาย NP ไวบนกระดานของหลกทรพย

4. บรษทนาสงงบการเงนลาชาตดตอกน 3 ครง 5. หลกทรพยอยระหวางการพจารณาเพกถอนหรออยระหวางการ

ปรบปรงสถานภาพเพอใหพนขายการถกเพกถอน 6. หลกทรพยจะครบกาหนดเวลาในการไถถอนหรอการแปลงสภาพหรอ

การใชสทธหรอการขายคนหรอมเหตการณทอาจสงผลกระทบรายแรงตอการซอขายหลกทรพย

1.6 กลมอตสาหกรรม ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยจดกลมอตสาหกรรม ( Industry Group) ระบบใหม ครอบคลมหมวดยอยๆ เพอใหโครงสรางกลมอตสาหกรรมมความกระชบและชดเจนมากขน เพราะบรษททประกอบธรกจลกษณะเดยวกน จะนามาเรยงใกลกน อานวยความสะดวกใหแกผลงทนในการสรรหาบรษทเพอลงทนอยางเปนลาดบขนตอนจากกลมอตสาหกรรมใหญไปถงกลมอตสาหกรรมยอย และสามารถพจารณาเปรยบเทยบการเคลอนไหวของหลกทรพยในระดบกลมอตสาหกรรมของไทยกบตลาดอนๆ ได เพราะโครงสรางทจดใหมนสอดคลองกบทมอยในตางประเทศ แบงออกเปน 8 กลม โดยมรายละเอยดดงน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย , 2553)

1. กลมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร (Agro & Food Industry) ประกอบดวย หมวดธรกจการเกษตรและหมวดอาหารและเครองดม

2. กลมสนคาอปโภคบรโภค (Consumer Products) ประกอบดวย หมวดของใชในครวเรอนและสานกงาน หมวดของใชสวนตวและเวชภณฑ และหมวดแฟชน

3. กลมธรกจการเงน (Financials) ประกอบดวย หมวดธนาคาร หมวดเงนทนและหลกทรพย และหมวดประกนภยและประกนชวต

4. กลมวตถดบและสนคาอตสาหกรรม (Industrials) ประกอบดวย หมวดปโตรเคมและเคมภณฑ หมวดวสดอตสาหกรรมและเครองจกร หมวดบรรจภณฑ หมวดกระดาษและวสดการพมพ และหมวดยานยนต

24 5. กลมอสงหารมทรพยและกอสราง (Property & Construction) ประกอบดวย

หมวดวสดกอสราง และหมวดพฒนาอสงหารมทรพย หมวดกองทนรวมอสงหารมทรพย 6. กลมทรพยากร (Resources) ประกอบดวย หมวดพลงงานและสาธารณปโภค

และหมวดเหมองแร 7. กลมบรการ (Services) ประกอบดวย หมวดพาณชย หมวดการทองเทยวและ

สนทนาการ หมวดการแพทย หมวดสอและสงพมพ หมวดบรการเฉพาะกจ และหมวดขนสงและโลจสตกส

8. กลมเทคโนโลย (Technology) ประกอบดวย หมวดเทคโนโลยสารสนเทศและ การสอสาร และหมวดชนสวนอเลกทรอนกส

1.7 ทฤษฎประสทธภาพตลาดทน

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2553) มขอความวา ประสทธภาพของตลาดเปนสงทพงประสงคของในทกประเทศ ตลาดทมการทางานอยางมประสทธภาพ (Efficient Market) หมายถง ตลาดซงมราคาของหลกทรพยทสามารถสะทอนขอมลขาวสารทกประเภทอยางรวดเรว ถกตองและทวถง โดยผานการรบรของผลงทนและผทเกยวของทกฝายในตลาด ผลของขอมลนนๆ สามารถสะทอนใหอยในราคาของหลกทรพยได ซงขอมลนนอาจเปนทงขอมลในอดต ปจจบน และการคาดการณรวมกนของตลาดเกยวกบเหตการณทมททาวาจะเกดในอนาคต ทงน ขอมลขาวสารนนจะเปนขาวสารขอมลไดกตอเมอเปนสาระสาคญซงเกยวของกบการประเมนราคาของหลกทรพย(Relevant Information) และการเปลยนแปลงของราคาเพอตอบสนองตอขาวสารนนจะเปนการเปลยนแปลงทถาวร เมอตลาดทางานอยางมประสทธภาพ และทกคนมขาวสารขอมลทถกตองเทาเทยมกน กระบวนการทากาไรในตลาดอยางไมเปนธรรม หรอการสรางผลตอบแทนสวนเกนปกตนนกจะไมสามารถเกดขนไดเลย

สมมตฐานประสทธภาพตลาดทน (Efficient Market Hypothesis) ขอมลทมการเผยแพรตอตลาดหลกทรพยมอทธพลตอการตดสนใจของนกลงทนในการ

เลอกวาจะลงทนในหลกทรพยใด หรอไมนน จะเปนไปตามสมมตฐานประสทธภาพตลาดทน ซง Fama (1970) ศกษาเรอง Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work และนกทฤษฎทางการเงนไดอธบายวาตลาดทนทมประสทธภาพม 3 ระดบ ดงน (Fama, 1970; Brigham & Houston, 2001)

25 1. ตลาดทมประสทธภาพในระดบตา (Weak Form Market Efficiency)

ประสทธภาพของตลาดทนในลกษณะน ชดของขอมลขาวสารทงหมดททาใหเกดการเคลอนไหวหรอเปลยนแปลงของราคาหลกทรพยในอดต ไดถกสะทอนอยในราคาหลกทรพยในปจจบน หรอกลาวอกนยหนงคอ การกาหนดราคาหลกทรพยทจะซอขายในปจจบนจะคานวณโดยองราคาหลกทรพยในอดตเทานน จากการทดสอบพบวา การเปลยนแปลงของราคาหลกทรพยในตลาดทนระดบน มลกษณะเปนแบบสม (Random Walk) คอ มความเปนอสระตอกน จากลกษณะแบบสมเชนน ทาใหคาคาดการณเกยวกบการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพยขนกบราคาในอดตเทานน ดงนน หากเชอวาราคาตลาดในปจจบนไดสะทอนถงผลตอบแทนในอดตทงหมดของหลกทรพย และขอมลตาง ๆ เกยวกบตลาดหลกทรพยแลว สมมตฐานของตลาดทมประสทธภาพในระดบตา ยอมจะบอกใหทราบวา อตราผลตอบแทนในอดต รวมทงขอมลตลาดในอดต ไมควรจะมความสมพนธกบอตราผลตอบแทนในอนาคต (เนองจากอตราผลตอบแทนในอดตและอตราผลตอบแทนในอนาคตควรเปนอสระตอกน ตามสมมตฐานของตลาดมประสทธภาพ ) ดวยเหตน นกลงทนจะไดกาไรนอยมาก ถาตดสนใจซอหรอขายหลกทรพยโดยอาศยขอมลอตราผลตอบแทนในอดต หรอขอมลตลาดอนในอดต ไมวานกลงทนจะใชกฎเกณฑหรอเทคนคใด ๆ ในการตดสนใจลงทนในหลกทรพย

2. ตลาดทมประสทธภาพในระดบปานกลาง (Semi-strong Form Market Efficiency) ประสทธภาพของตลาดทนในลกษณะน ราคาหลกทรพยในปจจบนจะสะทอนถงขอมลขาวสารทเปดเผยใหสาธารณชนไดทราบแลวทงหมด หรอหมายถง เมอมการประกาศขอมลขาวสารใหสาธารณชนทราบ ราคาหลกทรพยจะตอบสนองตอขาวสารนน ตลาดทมประสทธภาพในระดบปานกลางน เมอมการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพยในปจจบนไมไดเกดจากการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพยในอดตเทานน แตจะรวมผลของขอมลทเกยวของกบการกาหนดราคาหลกทรพยทจะซอขายในปจจบนโดยการกาหนดราคาหลกทรพยทจะซอขายจะมการปรบราคาทนททมการประกาศขอมลในตลาดไดอยางถกตองและเปนกลาง โดยตลาดทนจะมความเหนพองกนในราคาทกาหนดตามขอมลพนฐานทางเศรษฐกจของธรกจตามทแสดงไวในรายงานการเงนหรอขอมลทางการบญช ซงเปนแหลงขอมลสาธารณะ (Public Information) ทสาคญทสดสาหรบนกลงทน (Bushman & Smith, 2003) ซงขอมลสาธารณะจะประกอบดวยขอมล 2 สวน ดงน 1) ขอมลตลาด (Market Information) เชน ราคาหลกทรพยในอดต อตราผลตอบแทนของหลกทรพย ปรมาณการซอขายหลกทรพย และขอมลอน ๆ ทเกดขนในตลาดหลกทรพยทงหมด เชน การซอขายหนวยยอย (Odd Lot) และการซอขายรายใหญ (Block Trade) เปนตน 2) ขอมลท

26

ไมใชขอมลตลาด (Nonmarket Information) เชน ขอมลเกยวกบการประกาศตวเลขรายไดของธรกจ และขอมลเกยวกบการประกาศการจายเงนปนผล อตราสวนราคาตลาดตอกาไรสทธ (Price-to-Earning หรอ P/E Ratios) อตราสวนเงนปนผลตอบแทน (Dividend-Yield Ratios) อตราสวนราคาตลาดตอมลคาตามบญช (Price-Book Value หรอ P/BV ratios) การแตกหน (Stock Splits) ขาวเกยวกบเศรษฐกจ และขาวเกยวกบการเมอง เปนตน ตลาดทนจะมความเหนพองกนในราคาทกาหนดตามขอมลพนฐานทางเศรษฐกจของธรกจตามทแสดงไวในรายงานการเงนหรอขอมลทางบญช ซงเปนแหลงขอมลสาธารณะทสาคญทสด ดงนน ภายใตสมมตฐานของตลาดทมประสทธภาพในระดบปานกลางน นกลงทนทตดสนใจลงทนอาศยขาวสารใหมๆ ทสาคญใดๆ กตามหลงจากทขอมลนนไดประกาศใหสาธารณะชนรบรแลว กไมควรทจะไดรบผลตอบแทนเกนกวาอตราผลตอบแทนทรบร หรอไมควรไดรบกาไรทสงกวากาไรทรบรความเสยงโดยเฉลย หรออาจเรยกวา กาไรเกนปกต ทคาดวาจะไดจากการลงทน หลงจากหกคาใชจายตางๆ ในการซอขายแลว

3. ตลาดทมประสทธภาพในระดบสง (Strong Form Market Efficiency) ประสทธภาพของตลาดทนในลกษณะน ราคาหลกทรพยในปจจบนไดสะทอนขอมลขาวสารทงหมด ไมวาจะเปนขอมลทไดประกาศใหทราบแลว หรอเปนขอมลภายในของบรษท สมมตฐานความมประสทธภาพในระดบสงน นอกจากจะครอบคลมทงสมมตฐานความมประสทธภาพในระดบตา และความมประสทธภาพในระดบปานกลางของตลาดไวแลว สมมตฐานความมประสทธภาพในระดบสง ยงขยายขอบเขตสมมตฐานโดยอธบายลกษณะของตลาดทมประสทธภาพวา ในตลาดทมประสทธภาพ นกลงทนไดรบขอมลขาวสารทงหมด โดยไมมตนทน และนกลงทนจะไดรบขอมลขาวสารเหลานนพรอมๆ กนทกคนภายในเวลาเดยวกน จากการยอมรบสมมตฐานของตลาดทมประสทธภาพในระดบสงตามทไดกลาวมาแลว จะหมายความวาไมมนกลงทนกลมใดมความสามารถในการผกขาดความเปนเจาของขอมลทงหมดทเกยวของกบราคาหลกทรพยได ดงนน จงไมมนกลงทนกลมใดไดรบผลตอบแทนเหนออตราผลตอบแทนทรบรความเสยงโดยเฉลยไดตลอดเวลา

กลาวโดยสรป ภายใตสมมตฐานน การศกษาประสทธภาพตลาดทนจะพจารณาวา ราคาหลกทรพยหรออตราผลตอบแทนทเปลยนแปลงไปเพอตอบสนองตอขอมลทเขาในตลาดทนวา มความผดปกตใดๆ หรอไม ซงแสดงใหเหนวา ตลาดสามารถรบรขอมลขาวสารในตลาดทนหรอไม อยางไร และราคาหลกทรพยมการปรบตวกบขาวสารไดรวดเรวเพยงใด โดยเฉพาะสมมตฐานตลาดทมประสทธภาพในระดบปานกลาง (Semi-Strong Form Efficient Market) ซงจะใหความสาคญกบขาวสารทปรากฏในงบการเงน (Bartov, 2008)

27 ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2553) กลาววา สมมตฐานตลาดทมประสทธภาพ

(Efficient Market Hypothesis) ประกอบดวย 1. จานวนผซอและผขายมจานวนมากจนกระทงไมมบคคลหนงบคคลใดมอานาจ

ในการกาหนดราคาหลกทรพย ราคาทเกดขนจะเปนราคาทมแนวโนมเขาสดลยภาพของตลาดหลกทรพย หรออาจกลาวไดวาตลาดทมประสทธภาพจะประกอบไปดวยผลงทนจานวนมาก โดยทแตละคนไมมอทธพลโดยตรงกบการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพย

2. ผลงทนแตละคนมพนฐานในการประเมนมลคาหลกทรพย เหมอนกน (Homogeneous Expectation) ซงกาหนดขนจากความนาจะเปน (Probability Distribution) ของอตราผลตอบแทน

3. ผ ซ อและผ ขายในตลาดหลกทรพยมความร อยางสมบรณ ( Perfect Knowledge) เกยวกบราคาและขาวสารตางๆ ทเกยวกบหลกทรพยนน

4. ผลงทนจะเลอกการลงทนทกอใหเกดอรรถประโยชนสงสด กลาวคอ ณ ระดบความเสยงระดบหนงผลงทนตองการลงทน ณ ระดบทกอใหเกดอตราผลตอบแทนสงสด หรอในทางตรงขาม ณ ระดบอตราผลตอบแทนระดบหนง ผลงทนจะทาการลงทนเมอระดบความเสยงตาสด

1.8 การก าหนดราคาหลกทรพย การพจารณาความมประสทธภาพตลาดทน นกลงทนพยายามหาขอมลทมความสมพนธ

กบราคาหลกทรพย เพอประเมนหาราคาหลกทรพยกบมลคาของธรกจ โดยมวธกาหนดราคาหลกทรพย ดงน (Alexakis & Apergis,1996; Helfert, 2003)

1. การก าหนดดวยราคาของสนทรพย มแนวปฏบต 2 ลกษณะคอ การวดมลคาจากสนทรพยรวม และการวดมลคาจากสนทรพยสทธ หรอสวนของผถอหน ซงการวดมลคาจากสวนของผถอหนจะสอดคลองกบทฤษฎความเปนหนวยงาน ซงสมการพนฐานของทฤษฎความเปนหนวยงาน คอ สนทรพย = สวนของเจาของ โดยสวนของเจาของ ประกอบดวยหนสนและสวนของผถอหนซงตางกมสทธในกจการ แตจะตางกนทการวดมลคาของสทธนน โดยสทธของเจาหนจะถกแยกออกมาตางหากเมอบรษทลมละลาย ในขณะทสทธของผถอหนวดมลคาจากสนทรพยทลงทนบวกดวยสวนทเพมขนหรอลดลงจากการดาเนนงานและมลคาทรพยสนทถกตราคาเปลยนแปลงในภายหลง ดงนน ตามทฤษฎความเปนหนวยงานน หนสนจงถกมองวา เปนภาระผกพนของกจการ

28 2. การก าหนดมลคาดวยก าไร (Earnings Valuations) กาไรถอเปนตวเลขทม

ความสาคญ เพราะเปนขอมลทสรปถงผลการดาเนนงานของกจการในรอบเวลาหนงๆ หากกลาวถงกาไรจะมความสมพนธกบราคาหลกทรพย ดงน 1) ราคาหลกทรพยในปจจบนสมพนธกบเงนปนผลในอนาคต 2) เงนปนผลในอนาคตสมพนธกบกาไรในอนาคต 3) กาไรในอนาคตสมพนธกบกาไรในปจจบน ดงนน จงพจารณาไดวา กาไร คอ คาประมาณของกาไรทางเศรษฐกจซงเกยวของกบกระแสเงนสดทนกลงทนจะไดรบจากการลงทน กาไรจงเปนขอมลพนฐานทสาคญตอการนาไปใชในการวเคราะหกาหนดหรอประเมนมลคาหลกทรพย โดยเฉพาะกาไรตอหนซงเปนตววดทนกลงทนใหความสนใจมากทสด ดงนน หากกาไรเปนกาไรทมเสถยรภาพสง (ผนผวนนอย) การนากาไรไปใชในการวเคราะหหลกทรพยของกจการบนพนฐานของการคาดหวงผลตอบแทนในอนาคตและความเสยงจากการลงทน จะมความแมนยาสงกวากาไรทมเสถยรภาพตา (ผนผวนมาก) สามารถอธบายกาไรทมเสถยรภาพสงกบกาไรทมเสถยรภาพตา ดงน

ก ำไรทม เสถยรภำพสง เปนกาไรในปปจจบนทมความสมาเสมอในระยะเวลาตอเนองและคาดวาจะเกดขนอกในอนาคต อนเปนผลมาจากกาไรปปจจบ นประกอบดวย รายการประจาทเกดขนบอยเปนจานวนมาก เชน รายได หรอคาใชจายจากการดาเนนงาน ทงน กาไรทมเสถยรภาพสงจะนาไปสกาไรทมคณภาพ เนองจากในบางมมมอง คณภาพของกาไรจะเปนความสามารถของกาไรในการสะทอนกระแสเงนสดในอนาคตทอยเบองหลงการเกดกาไร ดงนน กาไรทมเสถยรภาพสง สามารถสะทอนกระแสเงนสดสวนเกนในอนาคตและสามารถใชในการประมาณกระแสเงนสดไดเปนอยางด อยางไรกตาม ในการดาเนนงานธรกจยอมถกกระทบดวยปจจยภายในและภายนอก ซงทาใหธรกจตองเผชญกบความไมแนนอน (ความเสยง) อยตลอดเวลา โดยเฉพาะความผนผวนทางเศรษฐกจ ซงเปนปจจยทไมสามารถควบคมไดและมกสงผลใหเกดความผนผวนของกาไรหรอความไมแนนอนของกาไรทธรกจไดรบ ความไมแนนอนของยอดขายและคาใชจายประจา รวมทงประสทธภาพในการบรหารจดการธรกจ อนจะสงผลกระทบตอเนองไปยงความสามารถในการสรางกาไร ความสามารถในการชาระหน การจายเงนปนผล เปนตน เมอผลประกอบการของธรกจมความไมแนนอน ผลตอบแทนทนกลงทนคาดหวงจะไดรบการลงทนในหลกทรพยจะมความไมแนนอนดวย

ก ำไรทมเสถยรภำพต ำ เปนกาไรในปปจจบนทไมคาดวาจะเกดขนอกในอนาคตเนองจากกาไรปปจจบนประกอบดวย สวนประกอบทเกดขนเพยงชวคราวเปนจานวนมาก จงทาใหกาไรในปปจจบนไมสะทอนกระแสเงนสดสวนเกนในอนาคต การมสวนประกอบทเกดขนเพยงชวคราว ไดแก กาไรขาดทนจากการขายสนทรพย กาไรขาดทนจากการจาหนายสวนงานธรกจ

29

กาไรขาดทนจากการลงทนในบรษทยอย บรษทรวม เปนตน รายการเหลานอาจเปนสงททาใหกาไรผนผวนไปจากตวเลขทควรจะเปน และไมเปนเครองมอทดในการใชประกอบการตดสนใจเชงเศรษฐกจ กาไรทมเสถยรภาพตาเปนเครองบงชวา คณภาพกาไรดอยลง เพราะฉะนน การนากาไรไปใชประกอบการตดสนใจซอขายหลกทรพย อาจทาใหผลของการพยากรณขาดความแมนยา

3. การก าหนดค าดวยกระแสเงนสดท คดลดเปนมลค าปจจบน (Discounted Cash Flow Valuations) ซงเปนวธทจะตองใชการคาดคะเนกระแสเงนสดของธรกจโดยการนาขอมลทางการบญชมาปรบปรงสมมตฐานตาง ๆ เพอหามลคาปจจบนของกระแสเงนสดเพอวดมลคาบรษท ณ เวลาหนง ๆ

ดงนน การประเมนหาราคาหลกทรพย ทงสามวธ ดงกลาวขางตนเปนวธทใชขอมลทางการบญชเปนขอมลพนฐานในการกาหนดมลคาของธรกจ หรอกลาวไดวา ขอมลทางการบญชเปนขอมลทมความสาคญตอนกลงทนในการนาไปใชประกอบการตดสนใจลงทนในหลกหลกทรพย

ตอนท 2 ผลตอบแทนหลกทรพย

2.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบผลตอบแทนหลกทรพย ความเปนมาและความหมายของผลตอบแทนหลกทรพย ผลตอบแทนหลกทรพย ถอเปนแรงจงใจทสาคญในการลงทนของนกลงทน ซงผลตอบแทน

นแสดงถงความมงคงทเกดขนจากการลงทน ทาใหผลตอบแทนจากการลงทนมความเกยวของกบการเปลยนแปลงของความมนคงทเกดขนจากการลงทน การเปลยนแปลงจะเกดจากกระแสเงนสดรบทเพมขน เชน เงนปนผล หรออาจเกดจากการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพย อยางไรกตามในการลงทนผลงทนตองระลกเสมอวาผลตอบแทนจากการลงทนทเกดขนนนเปนสงทจะเกดขนไดในอนาคต จงมโอกาสทจะเกดความไมแนนอนตางๆ ทจะสงผลกระทบตอการไดรบผลตอบแทนของผลงทน ความไมแนนอนดงกลาวมกจะถกเรยกวา ความเสยง (Risk) และการลงทนในตลาดทน ผลงทนตองการลงทนในหลกทรพยทใหผลตอบแทนทสงทสดบนระดบความเสยงทผลงทนสามารถยอมรบได ซงในทางปฏบตผลงทนจะนาอตราผลตอบแทนทคานวณไดปรบดวยระดบความเสยง ไปใชในการเลอกลทางในการลงทน โดยผลงทนจะเลอกการลงทนทสรางผลตอบแทนสงทสดบนระดบความเสยงทเทากน หรอหากเปนทางเลอกการลงทนทมผลตอบแทนตอบแทนททากน ผลงทนจะเลอกทางเลอกการลงทนทมความเสยงตาทสด ดงนน การลงทนในหลกทรพยแตละตว

30

ผลงทนจงควรคานงถงอตราผลตอบแทนและความเสยงควบคกนไปในการพจารณาตดสนใจลงทน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553)

จากการทบทวนวรรณกรรม พบวา นกวจยและนกวชาการไดใหความหมายหรอคาจากดความของคาวา ผลตอบแทนหลกทรพย ดงตารางท 2.1 ตารางท 2.1 แสดงความหมายของผลตอบแทนหลกทรพย นกวจยและนกวชาการ ความหมายของผลตอบแทนหลกทรพย Ross, Westerfield & Jaffe (1999)

ผลรวมของขอมลผลตอบแทนในรปของรอยละจากจานวนเงนลงทน ซงประกอบดวยเงนปนผลและราคาหลกทรพยทเปลยนแปลง

Abdoli & Royaee (2012)

ผลตอบแทนจากการลงทนในหลกทรพย ซงม 2 สวน คอ กระแสเงนสดหรอรายไดในรปของเงนปนผล หรอดอกเบย และกาไร(ขาดทน) จากการเปลยนแปลงราคาหลกทรพย

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2545)

ผลตอบแทนทเกดขนจรง (Realized Return) และผลตอบแทนทคาดหวง (Expected Return) ผลตอบแทนทเกดขนจรงเปนผลตอบแทนท เกดขนหล งความเปนจร ง ไ ด เกดข น หรอไ ดรบผลตอบแทนนนแลว สวนผลตอบแทนทคาดหวงคอผลตอบแทนทนกลงทนคาดวาจะไดรบในอนาคต ซงอาจจะเปนผลตอบแทนทมขนกอนความจรงจะเกดขน ไดแก ดอกเบย (Interest) เงนปนผล (Dividend) และกาไรจากการทราคาหลกทรพยเปลยนแปลงเพมขน (Capital Gain) หรอลดลง (Capital Loss) ทงนขนอยกบประเภทของหลกทรพยทถออย

อภชาต พงศสพฒน (2550)

ผลตอบแทนจากการถอหลกทรพยในชวงระยะเวลาหนง คอเงนสดทไดรบจากความเปนเจาของ (เชน เงนปนผล ดอกเบย) บวกดวยการเปลยนแปลงของราคาตลาด

แนวคดการวเคราะหหลกทรพย การวเคราะหหลกทรพยเปนเครองมอทชวยในการตดสนใจซอขายหลกทรพย มอยสองแนวคด คอ การวเคราะหปจจยขนพนฐาน (Fundamental Analysis) และการวเคราะหทางเทคนค (Technical Analysis) สวนอกแนวความคดหนงเปนความคดทชวยใหเขาใจพฤตกรรมราคา

31

หลกทรพยในแตละตลาดไดดยงขน ไดแก แนวความคดตลาดทมประสทธภาพ (Efficient Market Hypothesis) ซงมรายละเอยดดงน

1. การวเคราะหหลกทรพยโดยใชปจจยพนฐาน(Fundamental Analysis) ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2553) กลาวถง การวเคราะหหลกทรพยโดย

ใชปจจยพนฐาน วาแนวคดการวเคราะหหลกทรพยโดยใชปจจยพนฐาน เปนแนวคดทมงวเคราะหปจจยท เปนตวกาหนดราคาหลกทรพย อตราผลตอบแทน และความเสยงจากการลงทน ปจจยพนฐานตางๆ ดงกลาวไดแก ปจจยดานภาวะเศรษฐกจ ภาวะทางการเมอง ปจจยดานภาวะอตสาหกรรมทเกยวของ และปจจยทเกยวกบผลการดาเนนงาน รวมทงฐานะทางการเงนของบรษทผออกหลกทรพย ดงนนวธวเคราะหหลกทรพยโดยใชปจจยพนฐานจงเปนการวเคราะหภาวะเศรษฐกจ ภาวะการเมอง ภาวะอตสาหกรรม และภาวะบรษทเพอนามาใชในการกาหนดมลคาทแทจรงของหลกทรพย การวเคราะหหลกทรพยเปนการวเคราะหทประกอบดวยขนตอนการเกบรวบรวมขอมล การศกษาและวเคราะหขอมล และการตความ ผลทไดจากการศกษาเพอนามาพจารณากาหนดหลกทรพยหรอกลมหลกทรพยทจะลงทนตามระดบอตราผลตอบแทนทคาดหวง เพอใหไดมาซงหลกทรพยและกลมหลกทรพยลงทนทดทสด ทใหอตราผลตอบแทนสงสด ณ ความเสยงระดบทผลงทนนนๆ สามารถยอมรบได ซงอาจแตกตางกนไป ดงนน ผวเคราะหหลกทรพยจาเปนตองวเคราะหขอมล ตรวจสอบ และตดสนใจใหสอดคลองกบเปาหมายการลงทนทผลงทนตงไวอยางชดเจนและสมเหตสมผล

วตถประสงคสดทายของการวเคราะหตามแนวคดการวเคราะหปจจยพนฐาน คอการกาหนดมลคาทแทจรงของหลกทรพย เพอเปรยบเทยบกบราคาตลาดของหลกทรพยนน และตดสนใจซอหรอขายหลกทรพย ดงน

1. หากพบวาราคาตลาดของหลกทรพยตากวามลคาทแทจรงทคานวณได หรอทเรยกวาราคาตลาดตากวาทควรจะเปน (Underprice) กควรซอหลกทรพยนน เพราะยอมหมายถงการจะไดรบอตราผลตอบแทนในระดบทสงกวาทผลงทนตองการ

2. หากพบวาราคาตลาดของหลกทรพยดงกลาวสงกวามลคาทแทจรงทคานวณได หรอทเรยกวา ราคาตลาดสงกวาทควรจะเปน (Overprice) กไมควรซอหลกทรพยนน หรอหากถอหลกทรพยนนอยกควรขายหลกทรพยนนไป หากผลงทนเกดไปซอหลกทรพยทมราคาตลาดสงกวาทควรจะเปน ยอมทาใหผลงทนไดรบอตราผลตอบแทนตากวาระดบอตราผลตอบแทนทผลงทนตองการ

32 ตามเหตผลทางทฤษฎทใชสนบสนนการวเคราะหปจจยพนฐานนน มรากฐานจาก

แนวคดทวา ราคาตลาดของหลกทรพยจะปรบตวเขาหามลคาทแทจรง (Intrinsic Value) ของหลกทรพย กลาวคอ เมอผลงทนพบวาราคาตลาดตากวาทควรจะเปน (Underprice) กตดสนใจซอ หากผลงทนหลายๆ คนเหนเชนน การซอจะเปนการกระตนใหราคาของหลกทรพยปรบตวสงขน จนกระทงราคาตลาดเขาหามลคาทแทจรง ซงเปนราคาดลยภาพ อนเปนราคาททาใหผลงทนไดรบอตราผลตอบแทนเทากบอตราผลตอบแทนทตองการ และกลบกนหากผลงทนพบวาราคาตลาดสงกวาทควรจะเปน (Overprice) กตดสนใจขาย การขายของผลงทนตางๆ เปนการกระตนใหราคาตลาดของหลกทรพยปรบตวลดลง จนกระทงราคาตลาดเขาหามลคาทแทจรง ซงเปนราคาดลยภาพ อนเปนราคาททาใหผลงทนไดรบอตราผลตอบแทนเทากบอตราผลตอบแทนทตองการเชนกน

การวเคราะหหลกทรพยโดยใชปจจยพนฐานเรมจากการวเคราะหสภาพเศรษฐกจมายงสภาพอตสาหกรรมตลอดถงผลการดาเนนงานของบรษท โดยรวบรวมขอมลทางเศรษฐกจ อตสาหกรรม และของบรษทมาวเคราะหแตละสวนเพอนาไปสการคาดการณผลการดาเนนงานในอนาคตของบรษท และทาใหผลงทนสามารถกาหนดตวแปรทใชในการประเมนหามลคาทแทจร งของหลกทรพย อนประกอบดวยกระแสเงนสดรบจากการลงทนและความเสยงได ซงการวเคราะหหลกทรพยโดยใชปจจยพนฐานมขนตอนดงน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553)

1. การวเคราะหเศรษฐกจโดยทวไป (Economic Analysis) เปนการวเคราะหเศรษฐกจ โดยเนนการวเคราะหแนวโนมภาวะเศรษฐกจในอนาคตทงแนวโนมระยะยาวและระยะสน ทงเศรษฐกจของประเทศและเศรษฐกจโลก นอกจากนน การวเคราะหเศรษฐกจนยงรวมถงการวเคราะหวฏจกรธรกจ รวมทงนโยบายเศรษฐกจของรฐ เชน นโยบายการเงน นโยบายการคลง นโยบายการคาระหวางประเทศ วาจะมผลกระทบตอธรกจทออกหลกทรพยมากนอยเพยงใด

2. การวเคราะหอตสาหกรรม (Industry Analysis) เปนการวเคราะหอตสาหกรรมโดยเนนการวเคราะหวงจรอตสาหกรรม (Industry Life Cycle) สภาพการแขงขนในอตสาหกรรม ตลอดจนอนาคตของอตสาหกรรมวา จะมแนวโนมอตราการเจรญเตบโตอยางไร ขนอยกบปจจยหลายอยางดวยกน เชน นโยบายของรฐบาลทจะใหการสนบสนนหรอเปนอปสรรค โครงสรางการเปลยนแปลงของระบบภาษของรฐบาล โครงสรางของอตสาหกรรมแตละประเภท เปนตน

3. การวเคราะหบรษท (Company Analysis) เปนการวเคราะหบรษทขนตอนสดทาย โดยเนนการวเคราะหประเภทของบรษทและประเภทของหลกทรพย โดยวเคราะห

33

ทงเชงคณภาพ (Qualitative Analysis) ไดแก การวเคราะหกลยทธการบรหารงานของบรษท การวเคราะหนโยบายผลตภณฑ สวนแบงการตลาดของบรษท โครงการขยายโรงงานของบรษท เปนตน และการวเคราะหเชงปรมาณ (Quantitative Analysis) ไดแก การวเคราะหจากงบแสดงฐานะการเงนของธรกจในอดตและปจจบน เพอนามาประมาณการกาไรตอหนและราคาหนในอนาคตได เปนตน

ภาพรวมการวเคราะหหลกทรพยโดยใชปจจยพนฐาน เรมจากการวเคราะหเศรษฐกจทวไปนนคอการวเคราะหภาวะเศรษฐกจในอนาคตและวฏจกรธรกจ โดยใชตวชวดจากผลตภณฑมวลในประเทศ ผลผลตอตสาหกรรม ดชนผบรโภค ดชนราคาผผลต อตราการวางงาน อตราดอกเบย และดชนการบรโภคภาคเอกชน และนโยบายเศรษฐกจของรฐบาล ไดแก นโยบายการคลง นโยบายการเงน ตลอดจนความมงคงทางการเมองและความสงบสขของประเทศ จากนนทาการวเคราะหอตสาหกรรม โดยเนนวฏจกรธรกจ วงจรการขยายตวของอตสาหกรรม โครงสรางการแขงขนของอตสาหกรรม ผลกระทบของขอตกลงระหวางประเทศ และการเปลยนแปลงของกฎหมายตางๆ ทเกยวของ สดทายทาการวเคราะหบรษท โดยวเคราะหประเภทของบรษท ลกษณะของบรษทในเชงคณภาพ เชน ขนาดของบรษท อตราการเตบโต นโยบายการบรหารงาน เปนตน และผลการดาเนนงานของบรษทในเชงปรมาณ หลกจากนนทาการเปรยบเทยบระหวาง อตราผลตอบแทนความเสยง และมลคาทแทจรงของหลกทรพยกบราคาของหลกทรพย เพอประกอบการตดสนใจซอหรอขายหลกทรพย สามารถแสดงไดดงภาพประกอบท 2.2 แสดงภาพรวมการวเคราะหหลกทรพยโดยใชปจจยพนฐาน

34

ภาพประกอบท 2.2 แสดงภาพรวมการวเคราะหหลกทรพยโดยใชปจจยพนฐาน

ทมา: ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2553)

การวเคราะหเศรษฐกจ องคประกอบทใชในการวเคราะห ไดแก ภาวะเศรษฐกจมหภาคและวฏจกรธรกจ โดยใชตวชวดตางๆ ไดแก ผลตภณฑมวลในประเทศ ผลผลตอตสาหกรรม ดชนผบรโภค ดชนราคาผผลต อตราการวางงาน อตราดอกเบย และดชนการบรโภคภาคเอกชน นโยบายเศรษฐกจของรฐบาล ไดแก นโยบายการคลง นโยบายการเงน และภาพรวมเศรษฐกจ ตลอดจนความมงคงทางการเมองและความสงบสขของประเทศ

การวเคราะหอตสาหกรรม องคประกอบทใชในการวเคราะห ไดแก วฏจกรธรกจ วงจรการขยายตวของอตสาหกรรม โครงสรางการแขงขนของอตสาหกรรม ผลกระทบของขอตกลงระหวางประเทศ และการเปลยนแปลงของกฎหมายตางๆ ทเกยวของ

การวเคราะหบรษท องคประกอบทใชในการวเคราะห ไดแก ประเภทของบรษท ลกษณะของบรษทในเชงคณภาพ เชน ขนาดของบรษท อตราการเตบโต นโยบายการบรหารงาน เปนตน และผลการดาเนนงานและสถานะของบรษทในเชงปรมาณ

ประเมนอตราผลตอบแทนและความเสยง การประเมนหามลคาทแทจรงของหลกทรพย

ราคาของหลกทรพย

การตดสนใจซอหรอขายหลกทรพย

การบรหารกลมหลกทรพย

เปรยบเทยบ

35

2. การวเคราะหหลกทรพยทางเทคนค ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2545) ใหความหมายวา การวเคราะห

หลกทรพยทางเทคนค หมายถงการวเคราะหพฤตกรรมราคาหลกทรพยในอดต โดยใชหลกทางสถตและการวเคราะหความตองการซอและความตองการขายของหลกทรพยในชวงเวลาใดเวลาหนง แลวนามาคาดการณราคาหลกทรพยในอนาคตและจงหวะการลงทนซอขายหลกทรพยทเหมาะสม โดยเชอวาแนวโนมของราคาหลกทรพยจะหมนเวยนกลบมาเปนอยางทเคยเปนในอนาคตอก

การวเคราะหทางเทคนค เปนการวเคราะหหลกทรพยประเภทหนงท ศกษาพฤตกรรมหรอรปแบบของราคาปรมาณการซอขายของหลกทรพยยอนหลง เพอการคาดการณถงแนวโนมของราคาในอนาคตในขณะทการวเคราะหปจจยพนฐานใชขอมลพนฐานของเศรษฐกจ อตสาหกรรม และบรษทการหามลคาหลกทรพย แตการวเคราะหทางเทคนคเหนวาไมจาเปน เพราะอปสงคและอปทานการซอขายหลกทรพยนนเปนผลมาจากการทตลาดไดมขอมลปจจยพนฐานแลว ถาปจจยพนฐานดจะทาใหอปสงคในหลกทรพยเพมขนในขณะทอปทานของหลกทรพยนนมจากดจะผลกดนใหราคาหลกทรพยนนสงขน ในทางตรงกนขามถาปจจยพนฐานสงผลกระทบในทางลบตอหลกทรพย อปสงคในหลกทรพยจะลดลง และมแรงจงใจใหเทขายหลกทรพย ทาใหอปทานของหลกทรพยเพมขน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553)

การวเคราะหหลกทรพยทางเทคนค เปนวเคราะหพฤตกรรมของหลกทรพย โดยการหาราคาทเหมาะสมตอการซอหรอสญญาณซอ (Buy Signal) และการหาราคาทนาขายหรอสญญาณขาย (Sell Signal) โดยวเคราะหจากราคาหลกทรพย ปรมาณการซอขาย และชวงจงหวะเวลา โดยมไดหาสาเหตหรอปจจยททาใหราคาหลกทรพยเปลยนแปลง

ขอสมมตฐานของการวเคราะหทางเทคนคอยภายใตความเชอพนฐาน หรอขอสมมตฐาน ดงน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553)

1. ราคาตลาดหลกทรพยสะทอนถงทกสงทกอยางในอนาคต ปจจยตางๆ ในตลาดจะสงอทธพลตอระดบราคาในปจจบนโดยผานความตองการ (Demand) และปรมาณ (Supply) หรอกลาวอกนยหนงคอ ราคาตลาดถกกาหนดโดยมความตองการ (Demand) และปรมาณ (Supply) นนคอปจจยตางๆ ททาใหราคาตลาดของหลกทรพยสงขนหรอตาลงไมวาจะเปนเหตผลหรอปจจยทไมมเหตผลตางสะทอนสงขนในระดบราคาตลาดในปจจบนเรยบรอยแลว จงไมจาเปนตองวเคราะหถงสาเหตททาใหเกดราคาในปจจบน

36 2. ราคาหลกทรพยจะเคลอนไหวในสถานการณเปนแนวโนม หากไมคานงถงการ

เปลยนแปลงเลกๆ นอยๆ ของราคาหลกทรพยแลว นกวเคราะหทางเทคนคเชอวาราคาหลกทรพยเคลอนไหวเปนทศทางทตอเนอง จนกวาจะมปจจยมาทาใหเกดการเปลยนแปลงในทางความตองการ (Demand) และปรมาณ (Supply) ราคาจงเปลยนทศทาง

3. ลกษณะของราคาหลกทรพยทเกดขนแลวในอดต จะเกดขนซาอกในอนาคต นกวเคราะหทางเทคนคเชอวารปแบบราคาหลกทรพยทเคยเกดขนยอมเกดขนอก เพราะผลงทนจะสนองตอบตอรปแบบของราคาอยางเชนทเคยเกดขน เชน เมอราคาหลกทรพยหนงเคยสงถงระดบหนงแลวตกลงมา เมอราคาหลกทรพยถงระดบดงกลาวอกครงผลงทนจงสงขายหลกทรพย การสนองตอบของผลงทนเชนนจงทาใหราคาหลกทรพยตกลงมาเชนเดยวกบในอดต

ในการศกษาเกยวกบผลตอบแทนหลกทรพยควรใหความสาคญกบขอมลดงตอไปน 1. ความเสยงจากการลงทนในหลกทรพย นกลงทนจะตดสนใจลงทนในหลกทรพย

ใด ๆ นน นกลงทนจะทาการประเมนอตราผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบ เปรยบเทยบกบความเสยงทเกยวของของการลงทนในแตละทางเลอกนน จากลกษณะของนกลงทนโดยทวไปถกสมมตวาเปนผทตองการหลกเลยงความเสยงและมเหตมผล ดงนน นกลงทนในตลาดหลกทรพยม 2 ประเภท คอ นกลงทนระยะสนกบนกลงทนระยะยาว โดยผลตอบแทนทนกลงทนในระยะยาวมงหวงจะอยในรปของเงนปนผล แตเนองจากภาวะความไมแนนอนของผลตอบแทนในทงสองกรณทนกลงทนไดรบอาจแตกตางไปจากผลตอบแทนทคาดหวง ซงการเบยงเบนของผลตอบแทน หรอทเรยกวา ความเสยงของผลตอบแทนจากการลงทนม 2 ลกษณะ คอ ความเสยงเน องจากภาวะทางการตลาด หมายถง ความเสยงทเปนระบบ และความเสยงเนองจากลกษณะเฉพาะของกจการ หมายถง ความเสยงทไมเปนระบบ

ความเสยงเนองจากลกษณะเฉพาะของกจการ เปนความเสยงทเกดจากความสามารถของผบรหารของกจการ ประสทธภาพในการดาเนนงาน นโยบายการเงน การผลต การตลาด กลยทธทใชในการฟองรองคดและเหตการณอนๆ ทเกดขนกบกจการใดกจการหนงโดยเฉพาะ เนองจากเหตการณเหลานเปนเหตการณทเกดขนเปนครงคราวและเหตการณทไมดจากกจการหนงจะถกชดเชยดวยเหตการณทดของอกกจการหนง ดงนน ผลกระทบทเกดขนตอความเสยงใน การลงทนของกลมหลกทรพยจงสามารถขจดใหหมดไดโดยการกระจายการลงทนไปในหลกทรพยตางๆ ในทางตรงกนขามความเสยงเนองจากภาวะทางการตลาดเปนความเสยงทเกดจากปจจยตาง ๆ ซงมผลกระทบตอทกกจการอยางเปนระบบ เชน เมอเกดสงครามจะมผลทาใหภาวะเศรษฐกจเกดการถดถอยและระดบอตราดอกเบยในทองตลาดจะสงขน เนองจากตลาดหลกทรพย

37

สวนใหญมแนวโนมทจะไดรบผลกระทบจากปจจยตาง ๆ เหลานในทางลบ ดงนน ความเสยงทเปนระบบนไมอาจขจดใหหมดไปไดโดยการกระจายการลงทน ไมวาความเสยงของผลตอบแทนจะมาจากแหลงใดกตาม เพอเพมความมนใจแกนกลงทนในการตดสนใจเลอกลงทนในหลกทรพยใหไดผลตอบแทนสงสด โดยทความเสยงอยในระดบตาสด จงจาเปนตองมการประเมนความเสยงของผลตอบแทนจากหลกทรพยโดยอาศยการวเคราะหขอมลผลตอบแทนของหลกทรพย หรอการศกษาปจจยบงชความเสยงทอาศยขอมลทางการบญชเปนองคประกอบสาคญ ตามทฤษฎตลาดทน (Capital Market Theory) จะอธบายถงความสมพนธระหวางอตราผลตอบแทนกบความเสยง โดยแสดงดวยกราฟ ทเรยกวา เสน Capital Market Line : CML หรอเสนกลมหลกทรพยทมประสทธภาพ เปนเสนทแสดงใหเหนวา การลงทนทมประสทธภาพทสดอยบนเสนตรง เปนการลงทนระหวางหลกทรพยทปราศจากความเสยง (Risk-free securities: Rf) เนองจากทกๆ จดบนเสนนจะใหความสมพนธทดทสดระหวางผลตอบแทนและความเสยง (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553) สามารถสรปไดวา 1) นกลงทนไมชอบความเสยง โดยนกลงทนจะเลอกลงทนในกลมหลกทรพยทเรยงตวอยทเสนกลมหลกทรพยทมประสทธภาพ โดยจะเลอกกลมหลกทรพยใด ขนอยกบเสนอรรถประโยชนนกลงทนนน 2) นกลงทนสามารถกยม และใหกยมโดยปราศจากความเสยง โดยอตราดอกเบยจากการใหก และการกยมมคาเทากน 3) ไมพจารณาภาษ และคาใชจายในการซอขาย 4) ไมมการเปลยนแปลงในระดบเงนเฟอ และอตราดอกเบย 5) ตลาดทนอยในภาวะดลยภาพ นนคอ การลงทนทกประเภทใหอตราผลตอบแทนทเหมาะสมกบระดบความเสยง (David, 2000)

จากภาพประกอบท 2.3 แสดงความสมพนธระหวางอตราผลตอบแทนกบความเสยง ซงตามฤษฎกลมหลกทรพยของ Markowitz และทฤษฎตลาดทน ใชมาตรวดความเสยงสาหรบเสน CML จากคาเบยงเบนมาตรฐานของกลมหลกทรพยทมประสทธภาพ (σP ) ดงนน ทกจดบนเสน CML จะแสดงความสมพนธระหวางอตราผลตอบแทนทตองการ (RP) กบความเสยงของหลกทรพย ทวดจากคาเบยงเบนมาตรฐานของกลมหลกทรพย (σP ) ณ ระดบดลยภาพ สวนคา RM คอ อตราผลตอบแทนทตองการของกลมหลกทรพยตลาด และคา σM คอ คาเบยงเบนมาตรฐานของกลมหลกทรพยตลาด ซงหมายถง ทกจดทอยบนเสน CML นน จะมความสมพนธทดทสดระหวางอตราผลตอบแทนทตองการและความเสยงของหลกทรพยจากการลงทน โดยทความเสยงจากการลงทนทงหมด ประกอบดวย (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553)

38

0 σM σP ภาพประกอบท 2.3 แสดงความสมพนธระหวางอตราผลตอบแทนกบความเสยง ทมา: ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2553) 1.1 ความเสยงทเปนระบบ (Systematic Risks) เปนความเสยงทนกลงทนไม

สามารถหลกเลยงได หรอไมมใครสามารถควบคมได กลาวคอ ความผนผวนของผลตอบแทนจากหลกทรพยของกจการเมอเทยบกบความผนแปรของผลตอบแทนเฉลยของหลกทรพย ซงความเสยงทเปนระบบเปนความเสยงททาใหผลตอบแทนจากการลงทนในหลกทรพยเปลยนแปลง โดยขนอยกบความสมพนธตอผลตอบแทนของหลกทรพยตางๆ ทงหมดในตลาดหลกทรพย ซงเปนผลจากปจจยทางการเมอง ปจจยทางดานสงคม และการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ เชน การเปลยนแปลงรฐบาล การลดคาเงนบาท การขนลงของอตราดอกเบย เปนตน โดยทราคาของหลกทรพยตางๆ สวนใหญจะเคลอนไหวไปตามปจจยเหลาน หากพจารณาในแงของกจการผออกหลกทรพยจะเหนวาความเสยงประเภทนเปนความเสยงทไมสามารถควบคมไดและไมสามารถขจดไปไดโดยการกระจายการลงทน ทงน เนองจากเปนความเสยงทเกดจากปจจยภายนอกหรอสภาวะแวดลอมอนๆ ทสงผลกระทบตอการดาเนนงานของธรกจ และกอใหเกดการเปลยนแปลงราคาและผลตอบแทนของการลงทนของหลกทรพยในทสด

1.2 ความเสยงทไมเปนระบบ (Unsystematic Risks) เปนความเสยงทเกดจากปจจยภายในของกจการ กลาวคอ ความผนแปรของผลตอบแทนจากหลกทรพยสวนทไมเกยวของกบผลตอบแทนของหลกทรพยโดยทวไปในตลาด ความเสยงทไมเปนระบบนเปน

CML

M RM

m Rf

RP

39

ความเสยงทเกดขนจากปจจยทมผลกระทบกระเทอนตอกจการใดกจการหนงโดยเฉพาะ หรอกระทบกระเทอนตอราคาหนของกจการนนเพยงแหงเดยว ทาใหกจการนนเปลยนแปลงผดไปจากกจการอน โดยไมมผลกระทบกระเทอนตอราคาของหนอน ๆ ในตลาด ปจจยดงกลาว ไดแก การนดหยดงานของแรงงาน ความผดพลาดดานการบรหารธรกจหรอการเปลยนแปลงทมผบรหาร รวมทงความเสยงในการดาเนนธรกจ และความเสยงทางการเงน (Financial Risk) เปนตน ซงปจจยเหลานไมมผลกระทบกระเทอนตออตสาหกรรมและตลาดหลกทรพยโดยสวนรวม และเปนความเสยงทสามารถขจดใหหมดไปไดโดยการกระจายการลงทน

สาหรบความเสยงทไมเปนระบบนเปนความเสยงทนามาใชในการพฒนาสมมตฐานการวจยเกยวกบความมคณคาของขอมลทางการบญช กลาวคอ ความเสยงทไมเปนระบบสามารถอธบายไดดวยขอมลทปรากฏในงบการเงน เพราะความเสยงดงกลาวนนจะมลกษณะเฉพาะของธรกจแตละแหง หมายถง มความเปนไปไดทขอมลทางการบญชของบรษทจะสามารถอธบายความเสยงทไม เปนระบบของบรษทนน ๆ และเมอความเสยงดงกลาวมความสมพนธกบอตราผลตอบแทนจากการลงทนในหลกทรพย หรอขอมลทางการบญชของบรษทนาจะอธบายอตราผลตอบแทนจากการลงทนในหลกทรพย

2. ตวแบบการก าหนดราคาหลกทรพย การพฒนาตวแบบการกาหนดราคา

หลกทรพย (The Capital Asset Pricing Model : CAPM) เรมตนจากการพฒนาภายใตสมมตฐานวา ตลาดหลกทรพยเปนตลาดทนทแนนอนและสมบรณ หมายถง ตลาดทนทมลกษณะ ดงน

2.1 นกลงทนสามารถรจานวนกระแสเงนสดในอนาคตและปจจบนของบรษทอยางแนนอน

2.2 การลงทนของนกลงทนคนใดคนหนงจะไมมผลกระทบตอการลงทนของนกลงทนคนอน

2.3 นกลงทนสามารถกยมเงนทนกนไดตามอตราดอกเบยตลาด 2.4 ไมมตนทนในการจดหาขอมลขาวสารรวมทงภาษ และ 2.5 นกลงทนทกคนเปนคนทมเหตผลในการตดสนใจ

ภายใตขอสมมตน มลคาของกจการจะเทากบมลคาปจจบนของกระแสเงนสดในอนาคตของกจการ (Brigham & Houston, 2001; Omran, 2004) ตอมา Sharpe (1964) ปรบปรงตวแบบการกาหนดราคาหลกทรพยภายใตขอสมมตวา ตลาดหลกทรพยเปนตลาดทนทไมแนนอน สาหรบตวแบบการกาหนดราคาหลกทรพย เปนตวแบบทใชกาหนดราคาหลกทรพย ณ วนตนป โดย

40

กาหนดใหมการลงทนในหลกทรพยในวนตนป และนกลงทนจะไดรบกระแสเงนสดจากการลงทนในวนสนปภายใตขอสมมต ดงน 1) อตราผลตอบแทนในหลกทรพยเทากบอตราผลตอบแทนทคาดหวง 2) ตลาดหลกทรพยเปนตลาดสมบรณ 3) นกลงทนเปนผท มเหตผลและหลกเลยงความเสยงและมความตองการทไดรบอรรถประโยชนจากการลงทนสงสด 4) นกลงทนคนอนๆ เปนผทมเ ห ตผล แ ละ มคว า มค า ด หวง ใน อต รา ผ ลต อ บแ ท น แล ะ คว า ม เ ส ย ง ใ น ลก ษ ณ ะเดยวกน 5) มหลกทรพยท ไมมความเสยงในตลาด นกลงทนสามารถกยมและใหยมระหวางกนในอตราผลตอบแทนเทากบอตราผลตอบแทนในหลกทรพยท ไมมความเสยง

จากแนวคดในการพฒนาตวแบบการกาหนดราคาหลกทรพย ภายใตขอสมมตของตลาดหลกทรพยเปนตลาดทไมแนนอน กรณชวงระยะเวลาการลงทนมากกวา 1 ป ราคาหลกทรพย ณ วนตนปจะเทากบผลรวมของมลคาปจจบนของกระแสเงนสดในอนาคตทนกลงทนคาดวาจะไดรบ ซงมอตราผลตอบแทนทคาดหวงเปนอตราสวนลดมลคาปจจบน โดยอตราผลตอบแทนทคาดหวงจะแตกตางกนไปในแตละป ซงจดประสงคในการตรวจสอบความสามารถของขอมลทางบญชทมตออตราผลตอบแทนจากการลงทนในบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย ของนกวจยเรมแรกมขนเพอสนบสนนแนวคดทางการเงน ซงเปนหลกฐานทแสดงใหเหนวา นกลงทนใชขอมลทางบญชประเมนราคาหลกทรพย (Lehavy & Sloan, 2008) และในการตรวจสอบความสามารถของขอมลทางการบญชกบอตราผลตอบแทนจากการลงทนในบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย นกวจยใชตวแบบตลาดทน (Market Model) ของ Sharpe (1964) ในการประมาณคาอตราผลตอบแทนทไมคาดหวง ซงเปนตวแบบความสมพนธเชงเสนตรงระหวางอตราผลตอบแทนจากการลงทนในหลกทรพยกบอตราผลตอบแทนของตลาด

3. กลมหลกทรพยและตวแบบตลาดทน แนวคดเกยวกบกลมหลกทรพยและการใช

ตวแบบตลาดทน สามารถสรปได ดงน 3.1 กลมหลกทรพย (Portfolio) หมายถง การลงทนในหลกทรพยมากกวา

1 ประเภท และหรอจานวนของกจการมากกวา 1 กจการ ซงในการตดสนใจลงทนในหลกทรพยนน นกลงทนอาจเลอกลงทนในหลกทรพยหลายชนด โดยยดหลกวา ยงกระจายการลงทนไปในหลกทรพยอนมากๆ จะชวยลดความเสยงโดยรวมในการลงทน ซงตามทฤษฎของ Markowitz กลาววา นกลงทนทพยายามจะลดความเสยงโดยการกระจายการลงทนในหลกทรพยหลายๆ ประเภท ไมไดชวยลดความเสยงหรอความแปรปรวนของผลตอบแทนของกลมการลงทน หากผลตอบแทนของหลกทรพยแตละชนดนนเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกนอยตลอดเวลา

41

(Fabozzi & Markowitz, 2002) แนวคดโดยทวไปนกลงทนจะตดสนใจโดยยดตามความมงคงและความพอใจของตนเปนหลก ในทฤษฎกลมหลกทรพยสามารถอธบายบทบาทของขอมลทางการบญชทจาเปนสาหรบการตดสนใจ ในชวงเวลาหนงนนจะมปจจยทนกลงทนสนใจ คอ ผลตอบแทนทคาดหวง (Expected Return) และความแปรปรวน (Variance of Return) ของหลกทรพยทสนใจ สาหรบบทบาทของขอมลทางการบญช จะเปนการเสรมความเชอมนของนกลงทน เชน ความมนใจเกยวกบผลตอบแทนและความเสยงทคาดการณไวสาหรบแตละกลมลงทน ดงน น บทบาทของขอมลจะอยในความผนแปรของปจจยจากความเชอของนกลงทน

3.2 ตวแบบตลาดทน (Market Model) สาหรบตวแบบตลาดทนมขอสมมตวานกลงทนเปนผทมความระมดระวงเกยวกบความเสยง มงทผลระยะสนมากกวาระยะยาว มความคาดหวงทจะไดรบอรรถประโยชนสงสด โดยคานงถงผลตอบแทนและความเสยงในการเลอกถอหลกทรพยตามหลกทรพยทวไป ตามนยของตวแบบตลาดทน คอ ผลตอบแทนของหลกทรพยมความสมพนธในเชงเสนตรงกบอตราผลตอบแทนของตลาด หรออกนยหนงคอ ปจจยมหภาคหรอความเสยงทเปนระบบตาง ๆ จะสะทอนอยในรปของปจจยเพยงปจจยเดยวคอ อตราการเปลยนแปลงดชนตลาด อยางไรกตาม ปจจยดงกลาวจะสงผลกระทบตอหลกทรพยแตละหลกทรพยไมเทากน ขนอยกบความออนไหวของหลกทรพยแตละตว (Sensitivity: β) ตอปจจยนน ความออนไหวนนไดจากการวเคราะหความถดถอย ดงน

Rit = i + βiRmt + it โดยท Rit = อตราผลตอบแทนของบรษท i ณ เวลา t Rmt = อตราผลตอบแทนของตลาด ณ เวลา t

i = สวนประกอบของผลตอบแทนของบรษท i ทไมขนตรงกบ ผลตอบแทนโดยรวมของตลาด

βi = คาสมประสทธแสดงการเปลยนแปลงของอตราผลตอบแทนท คาดหวงของบรษท i เมอเทยบกบการเปลยนแปลงของอตรา ผลตอบแทนโดยรวมของตลาด

it = คาความผดพลาดหรอคาความคาดเคลอน จากตวแบบตลาดทน (Market model) ของ Sharpe (1964) โดย William Sharpe ได

คดตวแบบทงายขน (Simplified Model) หรอ ตวแบบดชนตลาด เพอการวเคราะหกลมหลกทรพย

42

มขอสมมตฐานวา ความผนผวนของอตราผลตอบแทนหลกทรพยแตละชนดมไดขนอยกบลกษณะเฉพาะของหลกทรพยนนๆ แตเพยงประการเดยว หากแตความผนผวนของอตราผลตอบแทนของตลาดหลกทรพยยงไดรบอทธพลจากการเปลยนแปลงสภาวะธรกจและเศรษฐกจอกดวย ตวแบบตลาดทน (Market Model) ของ Sharpe (1964) เปนตวแบบความสมพนธเชงเสนตรงระหวางอตราผลตอบแทนของบรษทใดบรษทหนงกบอตราผลตอบแทนโดยเฉลยของตลาด เปนตวแบบทถกพฒนาขนมาเพอใชคานวณคาคาดหวงอตราผลตอบแทน แนวคดทใชในการพฒนาตวแบบมาจากแนวความคดเกยวกบความสมพนธระหวางผลตอบแทนจากการลงทนและความเสยง กลาวคอภายใตสถานการณไมแนนอนผลงทนจะตองเผชญกบความเสยงในการลงทน เนองจากความไมแนนอนในผลตอบแทนจากการลงทนทคาดหวงเปนผลจากสงเกต 2 ประการ คอ จากสภาวะทางตลาด ซงทฤษฎการเงนเกยวกบการลงทนเรยกวา ความเสยงทเปนระบบ และจากคณลกษณะเฉพาะของกจการซงเปนผลมาจากการดาเนนงาน เรยกวา ความเสยงทไมเปนระบบ (Brigham, 1992) ซงเปนความเสยงทสามารถขจดใหหมดไปไดโดยการกระจายการลงทนในหลกทรพยเปนรายกลม (Portfolio Investment) ถาตลาดหลกทรพยมประสทธภาพ ความเสยงทไมเปนระบบของตลาดจะมคาเปนศนย จะเหลอแตความเสยงทเปนระบบเทานน เพราะฉะนนในการประมาณอตราผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบ จงสอดคลองกบอตราผลตอบแทนจากการลงทนโดยรวมของตลาด หรอดชนราคาหลกทรพยของตลาด เพราะถอวาความเสยงทเปนระบบเปนความเสยงทตลาดไมสามารถหลกเลยงได ผลกระทบของภาวะทางตลาดจงมตอหลกทรพยโดยรวม ดวยเหตนตวแบบทใชในการประมาณคาคาดหวงอตราผลตอบแทนของ Sharpe จงอยในรปของตวแบบความสมพนธเชงเสนระหวางอตราผลตอบแทนในหลกทรพยของบรษทใดบรษทหนงกบอตราผลตอบแทนโดยรวมของตลาดนนเอง

ทฤษฎทางการเงน ไดแบงสวนประกอบของอตราผลตอบแทนของบรษทออกเปน 2 สวน

คอ อตราผลตอบแทนจากการลงทนสวนทเปนระบบ (βiRmt) ซงเปนสวนทสะทอนถงอตรา

ผลตอบแทนของบรษทใดบรษทหนงทเปลยนแปลงไปตามอตราผลตอบแทนโดยเฉลยของ

หลกทรพยอนๆ ในตลาด (Rmt) และอกสวนหนงคออตราผลตอบแทนจากการลงทนสวนทไมเปน

ระบบ หรอเรยกวา อตราผลตอบแทนสวนทเหลอ (Residual Returns) เทากบ αit + it ซงเปนสวน

ของอตราผลตอบแทนทไมเปลยนแปลงไปตามอตราผลตอบแทนโดยเฉลยของหลกทรพยอนๆ ในตลาด อตราผลตอบแทนทเปนระบบของบรษทจะไดรบผลกระทบจากสภาวะแวดลอมทาง

43

เศรษฐกจ ซงเปนผลกระทบโดยรวมตอหลกทรพยของทกบรษทในตลาดหลกทรพย ในขณะทอตรา

ผลตอบแทนของบรษทสวนทเหลอ คอ it จะเปนผลกระทบจากลกษณะเฉพาะของกจการนนๆ การวดผลตอบแทนหลกทรพย ผลงทนทงประเภทบคคลธรรมดาและสถาบนตางมงหวงในสงเดยวกนคอ ผลตอบแทน

จากการลงทนในอตราทนาพอใจและคมคากบการลงทน และระดบความเสยงจากการลงทนนนๆ ผลตอบแทนรวมจากการลงทน (Total Return) ประกอบดวย เงนไดทกประเภททไดรบจากการลงทนและกาไรสวนเกนทน ผลตอบแทนรวมจากการลงทนสามารถคานวณไดดงน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553)

ผลตอบแทนรวม = เงนปนผล + ดอกเบยรบ + สวนลดรบ + (กาไรสวนเกนทน-ขาดทนสวนทน) + สทธ

โดยท เงนปนผล = กระแสเงนสดรบจากการลงทนของผลงทน กรณลงทนในหนสามญ

ดอกเบยรบ = กระแสเงนสดรบจากการลงทนของผลงทน กรณลงทนในตราสารหน สวนลดรบ = ผลตางของราคาทตราไวและราคาทผลงทนจายเงนซอตราสารหน

ระยะสน กรณลงทนในตวเงนคลง กาไรสวนเกนทน= กาไรทไดรบจากการขายหลกทรพยไดในราคาสงกวาราคาทซอมา ขาดทนสวนทน = ขาดทนจากการขายหลกทรพยในราคาตากวาราคาทซอมา สทธ = ผลประโยชนทผถอตราสารไดรบจากผออกตราสาร เชน การไดสทธใน การซอหนสามญเพมทน เปนตน อยางไรกตามการลงทนทกประเภทยอมมคาใชจาย ไดแก คาธรรมเนยมทเกยวกบการ

ลงทนและคานายหนาในการซอขายหลกทรพยทผลงทนตองจาย ดงนน ผลงทนคานงถงผลตอบแทนสทธจากการลงทน (Net Return) ซงเปนผลตางของผลตอบแทนรวมจากการลงทนกบคาใชจายทเกดขนจากการลงทนนนเอง

อภชาต พงศสพฒน (2550) อธบายเกยวกบผลตอบแทน (Return) ไววา ผลตอบแทนจากการถอหลกทรพยในชวงระยะเวลาหนง คอเงนสดทไดรบจากความเปนเจาของ (เชน เงนปนผล ดอกเบย) บวกดวยการเปลยนแปลงของราคาตลาด เมอนาผลตอบแทนทเปนจานวนเงนมาหารดวยราคาเรมตนหรอเงนทจายลงทน จะไดอตราผลตอบแทนในรปของเปอรเซนต ดงนน

44

ผลตอบแทนจะเกดขนจากสองแหลงคอ รายไดจากความเปนเจาของหลกทรพย บวกดวยราคาหลกทรพยทเปลยนแปลงสงขน(หรอลดลง) ซงเมอเวลาผานไป 1 งวด หนสามญจะคานวณอตราผลตอบแทนได ดงน

k = Dt + (Pt - Pt - 1)

Pt - 1

โดยท k คอ อตราผลตอบแทนทเกดขนจรง (หรอคาดหวง) t คอ งวดเวลาใดเวลาหนงในอดต (ในอนาคต) Dt คอ เงนปนผล ณ สนงวด t Pt คอ ราคาหนเมอสนงวด t Pt - 1 คอ ราคาหนเมอสนงวด t-1

จะสงเกตพบวาจากสตรนสามารถนาไปใชคานวณไดทงอตราผลตอบแทนทไดรบจรง(เมอพจารณาจากขอมลในอดต) และอตราผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบ (เมอใชเงนปนผลทคาดวาจะไดรบและราคาตลาดทคาดวาจะเกดขน) สาหรบชวงเวลาหนง โดยแยกอตราผลตอบแทนไดดงน

อตราผลตอบแทนเงนปนผล (Dividend yield) = Dt

Pt - 1 อตราผลตอบแทนจากราคาทเปลยนแปลง (Capital gain or loss) = (Pt - Pt - 1) Pt - 1 ผลตอบแทน (Return) จากการลงทน สามารถวดผลตอบแทนไดจากองคประกอบ 2 สวน

ดงน (Ross, Westerfield & Jaffe, 1999; Sinkey, 2002; Abdoli & Royaee, 2012) 1. Yield คอ กระแสเงนสดหรอรายไดทนกลงทนจะไดรบระหวางชวงระยะเวลาลงทน

อาจอยในรปของเงนสด เงนปนผลหรอดอกเบย ทผออกตราสารหรอหลกทรพยจายใหแกผถอหลกทรพย

2. Capital Gain (Loss) คอ กาไร (หรอขาดทน) จากการขายหลกทรพยไดในราคาทสงขน (หรอตาลง) กวาราคาซอ หรอเรยกวา การเปลยนแปลงราคา (Price Change) ของหลกทรพย

45

ในกรณนกลงทนอยในภาวะซอเพอรอขาย (Long Position) ผลตอบแทนสวนน ไดแก คาความแตกตางระหวางราคาทจะขายหรอราคาขายหลกทรพยกบราคาซอ สวนผลตอบแทนรวม (Total Return) ของหลกทรพย คอ ผลรวมของผลตอบแทนจากกระแสเงนสดหรอรายไดทนกลงทนไดรบระหวางงวดกบการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพยนน ดงน

Total Return = Yield + Price Change โดยท องคประกอบของสวนของ Yield อาจมคาเปน 0 หรอเปนบวก (+) องคประกอบของ Price Change อาจมคาเปน 0 หรอเปนบวก (+) เปนลบ (-) ผลตอบแทนจากการลงทนสวนใหญมกจะคดเปนระยะเวลาตอหนงป ซงเปนตวบอกถง

ผลไดทนกลงทนจะไดรบ หรอจะไดรบในหนงงวดของการลงทนในหลกทรพยนน ๆ นกลงทนจะใชอตราผลตอบแทนนเปรยบเทยบกบความเสยงทจะตองเผชญ หรออาจเปรยบเทยบกบการลงทนประเภทอนๆ อยางไรกตาม อตราผลตอบแทนของการลงทนใด ๆ คานวณจากการเปรยบเทยบกบผลตอบแทนรวมจากการลงทนกบเงนลงทนตนงวดในรปรอยละ ดงน

อตราผลตอบแทน = กระแสเงนสดรบ + (มลคาหลกทรพยปลายงวด - มลคาหลกทรพยตนงวด) มลคาหลกทรพยตนงวด หรอ = กระแสเงนสดรบ + การเปลยนแปลงมลคาหลกทรพย มลคาหลกทรพยตนงวด

การคานวณอตราผลตอบแทนจากการลงทนในหนสามญระยะเวลา 1 ป ( Holding Period Return : HPR) ใชแนวคดในการคานวณแบบเดยวกบการคานวณอตราผลตอบแทนจากการลงทนในหนก แตกระแสเงนสดรบจากการลงทนในหนสามญ คอ เงนปนผลรบ ดงนน การคานวณอตราผลตอบแทนจากหนสามญจงตองปรบใชตามความเหมาะสม ดงน

46 1. อตราผลตอบแทนกรณมเงนปนผล

HPRst 1 ป = Dt + (Pt - Pt - 1)

Pt - 1 โดยท HPRst 1 ป คอ อตราผลตอบแทนจากการลงทนในหนสามญระยะเวลา 1 ป Dt คอ เงนปนผลในชวงเวลาปท t Pt คอ ราคาหนสามญปลายปท t Pt - 1 คอ ราคาหนสามญตนป t

อตราผลตอบแทนจากการลงทนหนสามญระยะเวลา 1 ป ประกอบดวย อตราผลตอบแทน 2 สวน คอ อตราผลตอบแทนจากเงนปนผล (Dividend Yield) และอตราผลตอบแทนจากการเปลยนแปลงราคาหนสามญ (Capital Gain (Loss)) ซงสามารถจาแนกอตราผลตอบแทนทง 2 ประเภท ตามสมการ ดงน

Dividend Yield = Dt Pt - 1

Capital Gain (loss) = (Pt - Pt - 1) Pt – 1

การวดอตราผลตอบแทนจากการลงทนในหนสามญทอยในรปเงนปนผล (Dividend Yield) เปนการวดผลประโยชนทนกลงทนไดรบ ในขณะทผถอหนสามญในรปเงนปนผลซงจายจากกาไรของกจการ กาไรสวนทเหลอจากการจายเงนปนผล กจการจะเกบอยในรปของกาไรสะสม เพอนาไปลงทนตอไปในกจการ หากการลงทนดาเนนไปอยางมประสทธผล จะทาใหกาไรของกจการขยายตวมากขน ทาใหเงนปนผลทนกลงทนไดรบมมลคามากขนในอนาคต และราคาตลาดของหนสามญจะสงขนตาม จากงานวจยของ Abdoli & Royaee (2012) ทาการศกษาเกยวกบผลตอบแทนจากการลงทนในหนสามญ โดยใชราคาหนทเปลยนแปลงและเงนปนผลประกอบการคานวณหาผลตอบแทนจากการลงทนในหนสามญ สวน Tripath (2009) ไดคานวณผลตอบแทนจากราคาหลกทรพยทเปลยนแปลง

47

2. อตราผลตอบแทนกรณมการใหสทธผถอหนเดมซอหนเพมทน ในกรณทงวดเวลาทใชในการคานวณอตราผลตอบแทน มการใหสทธผถอหนเดมเพมทนไดในราคาทกาหนดหรอใหสทธในการซอหนกอน (Preemptive Right) ดงนน การคานวณอตราผลตอบแทนโดยคานงถงมลคาสทธ สามารถคานวณตามสมการ ดงน

HPRst 1 ป = Dt + (Pt - Pt - 1) + nn(Pt - Ps) Pt - 1 โดยท Dt คอ เงนปนผลรบในชวงเวลาปท t Pt คอ ราคาหนสามญปลายปท t Pt - 1 คอ ราคาหนสามญตนป t nn คอ จานวนหนใหมทผถอหนเดมมสทธซอ ซงมวนหมดสทธจองหน (XD) ในงวดท t Ps คอ ราคาหนทผถอหนเดมมสทธซอ (Subscription Price)

3. อตราผลตอบแทนกรณมการแตกหน ในกรณทกจการแตกหน ทาใหราคาทตราไวลดลงและจานวนหนสงขน สามารถคานวณอตราผลตอบแทนในงวดแรกทกจการแตกหน สามารถคานวณไดตามสมการ ดงน

HPRst 1 ป = Dt + (Pt + nn Pt - Pt - 1) Pt - 1 โดยท Dt คอ เงนปนผลในชวงเวลาปท t Pt คอ ราคาหนสามญปลายปท t Pt - 1 คอ ราคาหนสามญตนป t nn คอ จานวนหนใหมทผถอหนเดมไดรบเพมจากหนเกา 1 หน

ภายหลงการแตกหนซงเกดขนในงวดท t เชน หากแตกหนจาก 1 เปน 10 หน nn จะเทากบ 9

48

4. อตราผลตอบแทนกรณจายหนปนผล กรณทกจการจายเงนปนผลเปนหน ทาใหผถอหนมหนจานวนมากขน สามารถคานวณอตราผลตอบแทนไดตามสมการ ดงน

HPRst 1 ป = Pt + nd Pt - Pt - 1

Pt - 1

โดยท

nd คอ จานวนหนปนผลทผถอหนไดรบเพมจากการถอหน 1 หน โดยม วนหมดสทธรบหนปนผล (XD) ในงวดท t

Pt คอ ราคาหนสามญปลายปท t Pt - 1 คอ ราคาหนสามญตนป t

อยางไรกตาม ผลตอบแทนหลกทรพย เปนสงทนกลงทนตองการ และกอนทนกลงทนจะ

ตดสนใจลงทนในหลกทรพยใดนน นกลงทนตองทาการศกษาและรวบรวมขอมลทเกยวของมาพจารณาประกอบการตดสนใจลงทน เพอใหไดผลตอบแทนหลกทรพยตามทตองการ

ปจจยทกอใหเกดผลตอบแทนหลกทรพย การลงทนในหลกทรพย ผลงทนสนใจจะซอขายหลกทรพยใดตองประเมนและคาดการณ

ทศทางการเปลยนแปลงราคาของหลกทรพย เพอใหไดผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคตในรปของเงนปนผลจากกาไรสทธ หรอดอกเบยจากการลงทนในหนก ผลงทนจงตองพจารณาวามปจจยใดบางทสงผลกระทบตอผลตอบแทนหลกทรพย ซงเปนกระแสเงนสดทจะไดรบในอนาคต และการพจารณาผลกระทบของปจจยตางๆ นน จาเปนตองอาศยขอมลจานวนมากเพอประกอบการพจารณาในการประเมน กาหนด และการเสนอราคาเพอซอหรอขายหลกทรพย โดยเฉพาะขอมลขาวสารทางบญชและการเงน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553) เนองจากขอมลเหลานมความสาคญตอการกาหนดราคาของหลกทรพย ซงขอมลทเปนปจจยพนฐานในการพจารณาลงทนในหลกทรพย เชน ขอมลเชงคณภำพ ประกอบดวย ลกษณะของธรกจ การบรหารงาน แผนงานในอนาคต ความสามารถในการดาเนนงานของผออกหลกทรพย ลกษณะและการแข งขนในอตสาหกรรม คณะผบรหาร โอกาสทางธรกจ สภาวะเศรษฐกจ ผลกระทบจากเหตการณทอาจเกดขนโดยคาดไมถง ขอมลเชงปรมำณ ประกอบดวย ผลประกอบการของธรกจทแสดงในงบ

49

การเงน หมายเหตประกอบงบการเงน เปนตน ซงสงผลกระทบตอกระแสเงนสดทจะไดรบในอนาคต อยางไรกตามขอมลปจจยพนฐานทใชประกอบการวเคราะหและประกอบการพจารณาตดสนใจลงทนอาจแบงได 3 ระดบ ไดแก (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553)

ระดบท 1 ขอมลในระดบมหภาค

ขอมลทเปนขอมลทางเศรษฐกจในระดบมหภาคชถงสภาวการณทางเศรษฐกจในภาพรวม ทงในระดบประเทศ ระดบภมภาค และระดบโลก ขอมลนมความสาคญเพราะเศรษฐกจระดบมหภาคกระทบตอความสาเรจของอตสาหกรรมและบรษท ซงมผลตอระดบผลประโยชนทผลงทนจะไดรบจากการตดสนใจลงทน ขอมลทผลงทนควรใหความสนใจ ไดแก ระดบและอตราการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) และรายไดประชาชาตซงระบถงความอยดกนดของประชาชนในรปตวเงน อตราดอกเบยซงเปนทงตนทนของทรพยากรเงนทนทจะนามาใชในการลงทนและเกณฑในการกาหนดผลตอบแทนทพงไดรบจากการลงทน ดชนราคาผผลตและผบรโภคและอตราเงนเฟอทสามารถบงชถงอานาจซอของประชาชน การบรโภค การออมและการลงทน การใชจายของภาครฐ มลคาการนาเขาและมลคาการสงออกของสนคาและบรการ ดลการคาและดลการชาระเงน อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ นโยบายทางเศรษฐกจ ไดแก เสถยรภาพของราคา การจางงานเตมท การสรางความเจรญทางเศรษฐกจ ดลยภาพของตลาด และการกระจายรายไดทจะสงผลกระทบตอทงตลาดโดยรวม

ระดบท 2 ขอมลในระดบอตสาหกรรม

ขอมลระดบอตสาหกรรมเปนขอมลทจะแสดงใหเหนถงโอกาสในการดาเนนธรกจในอนาคต ผลงทนสามารถนาขอมลนไปวเคราะหประกอบกบขอมลการวเคราะหปจจยพนฐานของบรษทแตละบรษทในอตสาหกรรมนนๆ ซงขอมลนแสดงใหเหนถงสภาพแวดลอมของอตสาหกรรม ลกษณะของธรกจ การบรหารงาน แผนงานในอนาคต คณะผบรหาร ความสามารถในการดาเนนงาน ลกษณะและการแขงขนในอตสาหกรรม ผลประกอบการของธรกจทแสดงในงบการเงน

ระดบท 3 ขอมลในระดบบรษท

ขอมลนเปนขอมลทสามารถชถงความสามารถในการดาเนนงานของบรษททกาลงพจารณาเปนการเฉพาะเจาะจง เพอพยากรณผลประกอบการและกระแสเงนทบรษทจะจายใหแกผลงทนในอนาคต พรอมๆ กบระดบความเสยง ทงความเสยงของธรกจ (Business Risk) และความ

50

เสยงทางการเงน (Financial Risk) ทจะกระทบตอราคาของหลกทรพย ซงการวเคราะหบรษทนตองมขอมลทครบถวนและทนเวลา โดยขอมลอาจเปนขอมลทรายงานไวในงบการเงนอนประกอบดวยงบดล งบกาไรขาดทน งบแสดงการเปลยนแปลงของกระแสเงนสด ผลงทนตองใหความสนใจเปนพเศษแมจะเปนขอมลทรายงานถงผลประกอบการในอดต แตขอมลนเปนฐานสาคญจะใหผลงทนสามารถพยากรณผลการดาเนนงานในอนาคตไดอยางแมนยามากยงขน ปจจยทเกยวของกบการลงทน ซงถอเปนขอมลพนฐานในการลงทน (Basic Information) โดยขอมลพนฐานในการลงทนมความสาคญในการตดสนใจซอขายหลกทรพย ผวจยจาแนกปจจยเปนปจจยทางเศรษฐกจ ปจจยทางการเมอง ปจจยทเกดจากผลกระทบอนๆ และปจจยของตลาดหลกทรพยหรอตวหลกทรพย ซงเปนขอมลพนฐานทตองเขาใจและใชในการพจารณาเพอตดสนใจซอขายหลกทรพย ดงนนนกลงทนควรคานงถงปจจยตาง ๆ ทอาจสงผลกระทบตอการลงทน ซงกมความสาคญตอทศทางตลาดหลกทรพย หรอมผลตอราคาหนทอยในความสนใจ ซงปจจยทเกยวของกบการตดสนใจลงทน มดงน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2545) 1. ปจจยทางเศรษฐกจ ถอวาเปนผลกระทบทสาคญทสด เนองจากหากเกดปญหาทางเศรษฐกจ กอาจสงผลกระทบตอปญหาดานอน ๆ ไดอกมากมาย และเปนสาเหตสาคญทสรางความหวนไหวใหกบผลงทนมากทสด ตลาดหลกทรพยมกอยในภาวะซบเซาเมอเกดปญหาทางดานเศรษฐกจดงตอไปน

1.1 สภาพคลองทางการเงน เมอใดกตามทเกดปญหาการขาดสภาพ

คลองทางการเงน ซงหมายความวาธรกจหรอกจการทงหลายขาดเงนหมนเวยนทจะใชในการดาเนนงาน ยอมกอใหเกดปญหาอน ๆ ตามมาได 1.2 อตราดอกเบย เมอเกดปญหาสภาพคลองทางการเงนอตราดอกเบยจะขยบตวสงขน ทาใหตนทนการผลตของกจการหรออตสาหกรรมตางๆ สงขนตามไปดวย ในทางตรงกนขาม หากสภาพคลองทางการเงนมมาก อตราดอกเบยจะลดตาลง ผคนในสงคมจะมกาลงซอมากขนสงผลใหอตสาหกรรมขยายตว ธรกจตาง ๆ รวมถงการลงทนในหลกทรพยกจะไดรบผลดตามไปดวย 1.3 อตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศหรอคาของเงน ซงปญหาอตราแลกเปลยนอาจเกดขนเฉพาะอตสาหกรรมทตองพงพาวตถดบจากตางประเทศ เนองจากหากคาของเงนออนลง ยอมทาใหคาใชจายในการสงสนคาเขามาผลตหรอจาหนายสงขนตามไปดวย แตสาหรบกจการทสงสนคาหรอบรการทรบเงนกลบเขามาในประเทศ อาจไดรบผลดเนองจากอตรา

51

แลกเปลยนทาใหสนคาหรอบรการมมลคาสงขน อยางไรกตาม สาหรบประเทศไทย ซงอตสาหกรรมสวนใหญพงพอการนาเขา และมภาระหนสนตางประเทศคอนขางมาก คาของเงนบากทออนลงจะสงผลทางลบทรนแรง

1.4 การผลต ซงภาพโดยกวางอาจหมายรวมไปถงตลาดการคาโดยเฉพาะอยางยงในปจจบนคอตลาดตางประเทศ หากอตสาหกรรมภาคการผลตและบรการของเรา สามารถผลตและจาหนายสนคาทตรงตามความตองการของประเทศคคาได ทงยงมราคาและคณภาพเหมาะสมหรอดกวาสนคาจากประเทศคแขง มตนทนการผลตทตา ไดรบการสนบสนนทเขมแขงจากภาครฐ ปจจยเหลานกจะสงผลใหสามารถนาเงนตราจากตางประเทศเขามาเสรมสรางสภาพคลองไดมากขน และกาลงซอกจะกระจายไปยงกจการอน ๆ ในประเทศได

1.5 สภาวะเศรษฐกจตางประเทศ โดยเฉพาะประเทศคคาหากสภาวะเศรษฐกจของประเทศคคาเราด ความตองการของสนคายอมมมากขน สงผลดตอยอดขายและเมดเงนทกลบเขามา ในทางตรงขาม หากเศรษฐกจของประเทศคคาประสบปญหา กจะทาใหยอดจาหนายสนคาของอตสาหกรรมแขนงตาง ๆ ของเราลดลง อนจะกอใหเกดผลกระทบตอเศรษฐกจโดยรวม

2. ปจจยทางการเมอง เปนปจจยทมผลกระทบตอราคาหนไดรวดเรวและรนแรง

โดยเฉพาะการเมองในประเทศ เนองจากภาคการเมองหรอรฐบาลเปนผกาหนดนโยบายตาง ๆ ทอาจมผลเออประโยชนหรอขดขวางตอการลงทนอยางมากทสด นอกจากน ภาคการเมองยงมความเกยวของในดานการกาหนดอตราภาษ การสงเสรมการลงทน รวมทงการชวยหาตลาดตางประเทศทสาคญดวย

3. ปจจยทเกดจากผลกระทบอนๆ เชน ปจจยจากธรรมชาตอนไดแก ฝนแลง

นาทวม แผนดนไหว หรอภยพบตใดๆ รวมทงความไมสงบทงภายในและภายนอก เชน บรเวณชายแดนหรอประเทศใกลเคยงดวย ซงแนนอนวาจะตองกระทบตอสภาพการณตางๆ โดยเฉพาะปจจยทางเศรษฐกจ

4. ปจจยของตลาดหลกทรพยหรอตวหลกทรพย เชน การเกดขาวลอ การเกงกาไรทมากเกนไปจนปจจยพนฐานรองรบไมไหว กฎระเบยบทเขมงวดหรอหยอนยานจนเกนไป อตราสวนเพม (Margin) และดอกเบยทไมเออตอผลงทน เหลานคอปจจยทางลบของตลาด สวนปจจยทเกยวของกบตวหลกทรพยโดยตรงไดแก ผลกาไร สถานะทางการเงน ผบรหาร รวมทงการประกาศเพมทน จายเงนปนผล กอาจสงผลกระทบตอราคาหลกทรพยไดทงสน

52 ซงปจจยทกลาวมาขางตนนเปนขอมลพนฐานทนกลงทนควรทราบและนามาใช

ประกอบการตดสนใจลงทนในการซอขายหลกทรพย และสามารถพยากรณผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคตไดอยางถกตอง 2.2 งานวจยเกยวกบผลตอบแทนหลกทรพย

ผลตอบแทนหลกทรพย เปนสงทนกลงทนตองการและกอนทนกลงทนจะตดสนใจลงทนในหลกทรพยใด นกลงทนตองทาการศกษาและรวบรวมขอมลทเกยวของมาพจารณาประกอบการตดสนใจลงทน เพอใหไดผลตอบแทนหลกทรพยตามทคาดหวงและตองการ ซงขอมลทนกลงทนนามาประกอบการตดสนใจจะเปนขอมลทางบญชทปรากฏอยในงบการเงน เชน งบแสดงฐานะการเงน ซงประกอบดวยรายการสนทรพย หนสน สวนของผถอหน งบกาไรขาดทน ซงประกอบดวยรายการรายได คาใชจาย กาไร และงบกระแสเงนสด ซงประกอบดวยกระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงาน กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน รวมถง นโยบายการบญช หมายเหตประกอบงบการเงน รายงานของผสอบบญช เปนตน ขอมลทางบญชนมนกวจยหลายทานทาการศกษาและผลการศกษาพบวามความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพย แตอาจมระดบความสมพนธทแตกตางกนขนอยกบปจจยทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง ลกษณะเฉพาะของกจการ เปนตน ดงนนขอมลทางบญชทปรากฏอยในตลาดทนเปนขอมลทเปดเผยตอสาธารณชน มความสาคญและเปนปจจยหนงทนกลงทนนาไปใชประกอบการตดสนใจเพอใหผลตอบแทนตามทคาดหวง ทงนขอมลทางบญชตองมความถกตอง โปรงใส และนาเชอถอ สามารถชวยปองกนนกลงทนไมใหตดสนใจผดพลาด และทาใหนกลงทนไดรบผลตอบแทนตามทตองการภายใตความเสยงทยอมรบได แตปญหากคอ นกลงทนจะมนใจไดอยางไรวาขอมลทเปดเผยตอสาธารณชนสามารถนามาประกอบการตดสนใจลงทนในหลกทรพยไดจรง

การวจยในครงนเปนการวเคราะหความสมพนธระหวางขอมลทางบญช ซงประกอบดวย โครงสรางคณะกรรมการและผถอหน ขอมลจากรายงานทางการเงน และคณภาพกาไร ทมตอผลตอบแทนหลกทรพย ซงมงานวจยททาการศกษาผลตอบแทนหลกทรพย ตวอยางเชน งานวจยของ Bauer, Gunster & Otten (2004); Gruszczynski (2006) และ Khatab et al (2011) ทาการศกษาระดบของการกากบดแลกจการกบผลตอบแทนของหลกทรพย โดยวดผลตอบแทนหลกทรพยจากเงนปนผลจากการลงทนในหนสามญ สวนงานวจยของ Francis & Shipper (1999); Charitou, Clubb & Andreou (2001); Gompers, Ishii & Metrick (2003); Bhagat & Bolton (2008); Samontaray (2010) ททาการศกษาขอมลทางบญชกบผลตอบแทนหลกทรพยโดยวด

53

ผลตอบแทนจากราคาหลกทรพย หรอเปนงานวจยของ Livnat & Zarowin (1990); Francis & Shipper (1999); Graham, King & Bailes (2000); Sponholtz (2004); Tripathi (2009); Sari & Hutagaol (2011) ทวดผลตอบแทนจากการเปลยนแปลงราคาหลกทรพย รวมถงงานวจยททาการศกษาคณภาพกาไรกบผลตอบแทนหลกทรพย ตวอยางเชน Samadiyan, Pooryeganeh, Khanegah & Ghanbari (2012); Chan, Jegadeesh, Chan-Louis & Lakonishok (2006); Penman & Zhang (2002) ทวดผลตอบแทนหลกทรพยจากราคาหลกทรพย

สาหรบงานวจยของ Charitou, Clubb & Andreou (2001) และ Bo (2009) ทาการศกษารายการกาไรทางบญชและรายการกระแสเงนสดทสามารถอธบายผลตอบแทนหลกทรพย (ราคาหลกทรพย) ผลการศกษาพบวารายการกาไรทางบญชและรายการกระแสเงนสดสามารถอธบายผลตอบแทนหลกทรพยได และ Charitou, Clubb & Andreou (2001) ทาการศกษาเพมเตมเกยวกบกาไรทางบญชและกระแสเงนสดจากการดาเนนงานในการอธบายผลตอบแทนของหลกทรพย ภายใตขอสมมตฐานวา คาสมประสทธการตอบสนองตอขอมลกาไรอาจจะไดรบผลกระทบจากปจจยตางๆ เชน ความเสถยรภาพของกาไร การเตบโตของกจการ และขนาดของกจการ ผลการศกษาพบวาเมอกาไรไมมเสถยรภาพความสามารถในการอธบายผลตอบแทนของหลกทรพยจะลดลง ในขณะเดยวกนความสามารถของกระแสเงนสดจากการดาเนนงานในการอธบายผลตอบแทนหลกทรพยกไมไดเพมขนเชนกน สวน Ahsan (2004); Nichols & Wahlen (2004) ไดทาการศกษารายการกาไรทางบญชกบผลตอบแทนหลกทรพย(ราคาหลกทรพย) ผลการศกษาพบวาการประกาศขาวกาไรจะทาใหนกลงทนมการตอบสนองตอขาวนนๆ ทาใหผลตอบแทนหลกทรพยสงขน นอกจากน Nichols & Wahlen (2004) ระบวาในตลาดทนยงคงใหความสาคญกบกาไรทางบญช โดยเฉพาะกลมผลงทน ผจดการ คณะกรรมการ นกวเคราะห ผตรวจสอบ และผทตองการใชขอมลกาไรทางบญช ซงคนกลมเหลานยงคงใหความสาคญกบกาไรทางบญชอยเสมอ อยางไรกตามยงคงมรายการอนทมผลตอผลตอบแทนหลกทรพย เชน งานวจยของ Samontaray (2010) ทาการศกษาปจจย14 ตวแปร ประกอบดวย ผลตอบแทนจากการใชเงนทน (ROCE) กาไรตอหน (EPS) อตราสวนหนสนตอสวนของผถอหน (D/E) ราคาตอกาไร (P/E) อตราผลตอบแทนจากสวนของเจาของ (RONW) ราคาหนตอมลคาตามบญช (P/B) สนทรพยถาวรสทธ (Net Fixed Assets) กาไรหลงภาษ (PAT) ยอดขาย (Sale) กาไรกอนคาเสอมราคา ดอกเบย ภาษและคาตดจาหนาย (PBDITA) คาเสอมราคา (Depreciation) สนคาคงเหลอ (Inventory) คาเบตา (Beta) และระดบคะแนนของการกากบดแลกจการ (CG core) วามผลตอผลตอบแทนหลกทรพย (ราคาหลกทรพย) หรอไม โดยทาการรวบรวมขอมลจากรายงานประจาป และราคาหน

54

ของ 50 บรษท (Nifty 50) ในประเทศอนเดย ผลการศกษาพบวากาไรตอหน (EPS) ยอดขาย (Sale) สนทรพยถาวรสทธ (Net Fixed Assets) และระดบคะแนนของการกากบดแลกจการ (CG Score) มความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพย หรอจะเปนงานวจยของ Tripathi (2009) ทาการศกษาความสมพนธระหวางปจจยพนฐานของบรษทกบผลตอบแทนหลกทรพย โดยปจจยพนฐานของบรษท ไดแก 1) มลคาหลกทรพยตามราคาตลาด 2) ราคาหลกทรพยหารกาไรตอหน (P/E Ratio) 3) อตราสวนมลคาการตลาดตอมลคาตามบญช 4) ความเสยงทางการเงน วดจากอตราสวนหนสนตอสวนของผถอหน สวนผลตอบแทนหลกทรพย วดจากการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพย ผลการศกษาพบวาทง 4 รายการมความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพย สวน Sari & Hutagaol (2011) ทาการศกษาปจจยความเสยงทมตอผลตอบแทนหลกทรพย โดยปจจยความเสยง ประกอบดวย 1) ความเสยงโครงสรางของเงนลงทน วดจากอตราสวนหนสนตอสวนของผถอหน (Debt to Equity Ratio) 2) ความเสยงทางธรกจ วดจากระดบการผลเปลยนแปลงการดาเนนงาน (Degree of Operating Leverage) และ 3) ความเสยงทางการตลาด วดจากคาเบตา (Stock Beta) กบผลตอบแทนจากการลงทน วดจากการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพย ผลการศกษาพบวาทง 3 ปจจยความเสยงไมมอทธพลอยางเปนนยสาคญทางสถตตอผลตอบแทนจากการลงทน เปนตน จากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบผลตอบแทนหลกทรพยจะพบวาผลตอบแทนหลกทรพยมาจาก 2 สวน คอ เงนปนผลซงไดรบจากความเปนเจาของหลกทรพย และราคาของหลกทรพยทเปลยนแปลง ผวจยจงใชตวแปรผลตอบแทนหลกทรพยเปนตวแปรแฝง และกาหนดตวแปรสงเกตทใชเปนตวแปรวดผลตอบแทนหลกทรพยจานวน 2 ตวแปร ไดแก อตราผลตอบแทนเงนปนผล และอตราผลตอบแทนจากราคาทเปลยนแปลง จงสรปไดวา ตวแปรแฝง “ผลตอบแทนหลกทรพย” ซงมตวแปรสงเกต ประกอบดวย อตราผลตอบแทนเงนปนผล และอตราผลตอบแทนจากราคาทเปลยนแปลง โดยมรายละเอยดดงน

55 1. อตราผลตอบแทนเงนปนผล = Dit x 100 (Dividend yield) Pit - 1

โดยท t = งวดเวลาใดเวลาหนง Dit = เงนปนผลตอหนของบรษท i เวลา t

Pit – 1 = ราคาปดของหลกทรพยกอนวนสงงบการเงนของบรษท i เวลา t

2. อตราผลตอบแทนจากราคาทเปลยนแปลง = (Pit - Pit - 1) x 100 (Capital gain or loss) Pit - 1

โดยท t = งวดเวลาใดเวลาหนง Pit = ราคาปดของหลกทรพยวนทสงงบการเงนของบรษท i เวลา t

Pit - 1 = ราคาปดของหลกทรพยกอนวนสงงบการเงนของบรษท i เวลา t

ตอนท 3 โครงสรางคณะกรรมการและผถอหน

3.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการก ากบดแลกจการ

ความเปนมาและความหมายของการก ากบดแลกจการ ปจจบนตลาดทนท ว โลกใหความสา คญกบการก ากบ ดแลกจการ( Corporate

Governance) กนมากขนไมวาจะเปนตลาดทนในประเทศทพฒนาแลวอยางประเทศสหรฐอเมรกาและองกฤษไดใหความสนใจและมการดาเนนการศกษาในเรองน เพอพจารณาทบทวนการปฏบตเกยวกบการกากบดแลกจการ (Corporate Governance Practices) ทเปนอยและนาผลทไดมาใชเปนแนวทางในการกาหนดระเบยบวธปฏบตทดทสดของการกากบดแลกจการ (Code of Best Practices for Corporate Governance) สาหรบตลาดทนของประเทศนนๆ ซงการกากบดแลกจการนจะชวยปองกนการทจรต ทาใหขอมลทางบญชทเปดเผยตอสาธารณชนมความโปรงใสและนาเชอถอ (Bushman & Smith, 2001, 2003; Garcia, Barbadilo & Perez, 2010; Virginia, Eleni, Dimitrios & Chrysoula, 2010) นอกจากน Cheung & Chan (2004) ไดทาการศกษาการกากบดแลกจการในแถบเอเชย ไดแก ประเทศมาเลเชย ประเทศเกาหล ประเทศไทย และฮองกง

56

พบวาการกากบดแลกจการทดจะชวยยกระดบตลาดทนใหสงขน ขอมลมความโปรงใส ปกปองคมครองผลงทน และเพมความยงยนใหกบตลาดทน ซง Shil (2008) กลาววาการกากบดแลกจการเปนสงทสาคญในการดาเนนธรกจ ชวยใหเกดความยงยนในระยะยาว และควรจดใหมสถาบนทคอยใหการสนบสนนและใหรางวลสาหรบบรษททมการปฏบตตามมาตรการการกากบดแลกจการ

การกากบดแลกจการทด เปนเรองทไดรบความสนใจอยางกวางขวางในประเทศไทยโดยเฉพาะภายหลงจากปญหาวกฤตเศรษฐกจของประเทศทเกดขนในชวง พ.ศ. 2540 บรษทจานวนมากประสบปญหาการดาเนนงานเนองจากการบรหารงานไมมประสทธภาพ ขาดการควบคมภายในทด ขอมลภายในขาดความนาเชอถอและความโปรงใส การเปดเผยขอมลไมเพยงพอ ทาใหนกลงทนหรอแมแตฝายจดการของบรษทยงไมสามารถประเมนความเสยงไดอยางถกตอง ปญหาทเกดขนเหลานแสดงใหเหนถงการขาดการกากบดแลกจการทด

จากการทบทวนวรรณกรรม พบวา นกวจยและนกวชาการไดใหความหมายหรอคาจากดความของคาวา การกากบดแลกจการ ดงตารางท 2.2 แสดงความหมายของการกากบดแลกจการ ตารางท 2.2 แสดงความหมายของการกากบดแลกจการ นกวจยและนกวชาการ ความหมายของการก ากบดแลกจการ Cheung & Chan (2004) ระบบการควบคมและตดตามพฤตกรรมของบรษท และสราง

ความสมพนธภายในระหวางฝายจดการ และผถอหน รวมถงการลดความขดแยงระหวางกลมของผบรหาร และผลงทน

Shil (2008) เปนความรบผดชอบพนฐานของคณะกรรมการ โดยคณะกรรมการมหนาทสนบสนนการบรหารจดการและพนกงาน ปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมแนวคดในการใหความสาคญกบผมสวนไดเสย และ ผถอหน

Ali shah & Hasan (2009)

การจดสรรทรพยากรโดยผจดการ หรอผมสวนไดเสย เพอควบคมใหผลประกอบการของบรษทดขน

Samontary (2010) หลกการดานสทธ ความถกตอง ความยตธรรม สรางความเชอมนระหวางบรษทกบผมสวนไดเสย ลดปญหาความขดแยงระหวางตวแทน (Agent) กบ ตวการ (Principal)

57

ตารางท 2.2 แสดงความหมายของการกากบดแลกจการ (ตอ) นกวจยและนกวชาการ

ความหมายของการก ากบดแลกจการ

องคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา(OECD)(1999 อางใน Ravichandra & Vasudevan, 2007)

ระบบกากบและควบคมกจการ โดยการแบงแยกสทธและหนาทของผมสวนเกยวของตางๆ ไมวาจะเปนคณะกรรมการ ผบรหาร ผถอหน หรอผมสวนไดเสยอนๆ ซงกาหนดในหลกเกณฑและวธปฏบตเพอใชในการตดสนใจในกรณตางๆ ขนในกจการ โดยยดวตถประสงคของกจการเปนสาคญ

นวพร เรองสกล (2545)

หลกการบรหารจดการธรกจใหเตบโตขนอยางมนคง ดวยการสรางกลไกควบคมการดาเนนงานขององคกรใหเปนไปอยางโปรงใส และเกดความเปนธรรมตอผถอหน คณะกรรมการ ผบรหาร พนกงาน คคา ลกคา ตลอดจนรบผดชอบตอชมชนและสงแวดลอม หรอเปนจรรยาบรรณของคนทาธรกจทใสใจกบหลกคณธรรมควบคไปกบความอยรอดเตบโตขององคกรและสงคม

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2550)

ระบบทจดใหมโครงสรางและกระบวนการของความสมพนธระหวางคณะกรรมการ ฝายจดการ และผถอหน เพอสรางความสามารถในการแขงขน นาไปสความเจรญเตบโตและเพมมลคาใหกบผถอหนในระยะยาว โดยคานงถงผมสวนไดเสยอน

เสกศกด จาเรญวงศ(2554)

กลไกทถกสรางขนเพอใชในการควบคมดแล (Monitor) การทางานและการประสานผลประโยชนของฝายตางๆ ทเกยวของกบการดาเนนธรกจ ไดแก ผจดการหรอผบรหาร เจาของกจการหรอผถอหน เจาหน และผบรโภค เปนตน

จากการใหความหมายหรอคาจากดความของคาวา การกากบดแลกจการ ทนกวจยและ

นกวชาการไดกลาวไวขางตน ซงอาจมความหมายแตกตางกนในเนอหาปลกยอยบางสวน แตความหมายหลกสวนใหญจะสอดคลองกน การวจยในครงน ผวจยจงสรปความหมายหรอคาจากดความของคาวา การกากบดแลกจการ หมายถง ระบบหรอหลกการบรหารจดการธรกจทมโครงสรางและกระบวนการแบงแยกสทธและหนาทของผมสวนเกยวของ ตามกรอบขององคการ

58

เพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา(OECD) สานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (SET) และหลกเกณฑในการพจารณาประเมนและคดเลอกใหเปนบรษททมการกากบดแลกจการทดของสมาคมสถาบนกรรมการบรษทไทย (IOD) เพอใหเกดการกากบดแลกจการทด สรางความสามารถในการแขงขน มการเตบโตอยางมนคงและยงยน

หลกการก ากบดแลกจการ ปจจบนกรอบงานของการกากบดแลกจการทดของบรษทในประเทศไทย ซงถอเปน

ประเทศกาลงพฒนา ไดเรมดาเนนการพฒนาระบบการกากบดแลกจการในตลาดทนเพอยกระดบความสามารถในการแขงขนของประเทศ โดยตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยผลกดนใหบรษทจดทะเบยนมการกากบดแลกจการทด และจดกจกรรมหรอโครงการตางๆ เพอสรางแรงกระตนใหผเกยวของตระหนกถงคณคาและประโยชนทไดรบจากการทบรษทไดชอวามการกากบดแลกจการทด ซงนอกจากจะทาใหภาพพจนของบรษทดขนแลวยงเปนการเพมมลคาหนของบรษท เพมขดความสามารถทางการแขงขน เพมความสามารถในการทากาไรในอนาคต และลดความเสยงหรอปองกนการลมสลายขององคกร เปนตน ในปจจบนมโครงการทเกดขนจากความรวมมอของหลายหนวยงาน ไดแก โครงการประเมนโครงการกากบดแลกจการของบรษทจดทะเบยนทจดตงขนโดยสมาคมสงเสรมสถาบนกรรมการบรษทไทย (Thai Institute of Directors Association: IOD) ซงไดรบความรวมมอจากตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย สานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (ก.ล.ต.) และ แมคคนซ แอนด คอมพาน ประเทศไทย (McKinsey & Company Inc Thailand) มวตถประสงคเพอทาการประเมนและวดผลดานการกากบดแลกจการของบรษทจดทะเบยนไทยอยางตอเนองตงแต พ.ศ.2544 เปนประจาทกป โดยใชหลกเกณฑในการประเมนทพฒนาจากหลกการกากบดแลกจการทดขององคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา หรอ โออซด (Organization for Economic Cooperation and Development: OECD) เปนองคกรทจดทาแนวทางในการประเมนและขอกฎหมายเพอพฒนาความเปนบรรษทภบาล ซงรฐบาลตางๆ ไดยดเปนแนวทางในการกากบดแลกจการของประเทศตนเอง และ เปนองคการระหวางประเทศของกลมประเทศพฒนาแลวทยอมรบระบอบประชาธปไตยและเศรษฐกจการคาเสร ทงนตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยไดพฒนาหลกการกากบดแลกจการทดสาหรบบรษททจดทะเบยนป 2549 เปนการนาขอพงปฏบตจากหลกการกากบดแลกจการทด 15 ขอ ทไดประกาศใชเมอเดอนมนาคม 2545 ใหเทยบเคยงกบหลกการกากบดแลกจการขององคการเพอ

59

ความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา ซงเนอหาโดยสรปของหลกการ 15 ขอ มดงน (ศลปพร ศรจนเพชร, 2555)

1. นโยบายเกยวกบการกากบดแลกจการ คณะกรรมการบรษทควรจดทารายงานเปนลายลกษณอกษรเกยวกบนโยบายการ

กากบดแลกจการ ซงควรระบวามนโยบายเกยวกบการกากบดแลบรษทครอบคลมหลกการใดบาง เชน สทธและความเทาเทยมกนของผถอหนและผมสวนไดเสย คณะกรรมการบรษทมโครงสราง บทบาท หนาท ความรบผดชอบ และความเปนอสระ การเปดเผยขอมลและความโปรงใส การควบคมและจดการความเสยง และจรยธรรมธรกจ พรอมทงเปดเผยในรายงานประจาปใหผถอหนและผทเกยวของทกฝายไดทราบโดยทวกน คณะกรรมการบรษท ควรรายงานในรายงานประจาปถงการนาหลกการกากบดแลกจการไปใช

2. สทธและความเทาเทยมกนของผถอหน คณะกรรมการบรษท ควรจดกระบวนการประชมผถอหนในลกษณะทสนบสนนใหม

การปฏบตตอผถอหนทกรายอยางเทาเทยมกน ในการเขาประชมไมควรมวธการทยงยากหรอหลกการกากบดแลกจการไปใช

3. สทธของผมสวนไดเสยกลมตางๆ

ในระบบการกากบดแลมผมสวนไดเสยหลายกลมดวยกนทสาคญไดแก กลมลกคา ฝายจดการ ลกจาง คคา ผถอหน หรอผลงทน ผสอบบญช รฐบาล และชมชนทบรษทตงอย กลมผมสวนไดเสยอน ไดแก สหภาพ คแขงขน และเจาหน เปนตน แตละกลมมวตถประสงคและความคาดหวงจากกจกรรมทแตกตางกนไป ซงคณะกรรมการบรษท ควรรบรถงสทธของผมสวนไดเสยตามทกฎหมายกาหนด และดแลใหมนใจวาสทธดงกลาวไดรบการคมครองและปฏบตดวยด และควรสนบสนนใหมการรวมมอกนระหวางบรษทและผมสวนไดเสยในการสรางความมงคง สรางงาน และสรางกจการใหมฐานะการเงนทมนคง

4. การประชมผถอหน

ประธานทประชมผถอหนควรจดสรรเวลาใหอยางเหมาะสม และสงเสรมใหผถอหนมโอกาสโดยเทาเทยมกน ในการแสดงความเหน และตงคาถามใดๆ ตอทประชมตามระเบยบวาระการประชมและเรองทเสนอกรรมการทกคนและประธานคณะอนกรรมการชดตางๆ ควรเขาประชมผถอหน เพอตอบคาถามทประชม

60 5. ภาวะผนาและวสยทศน

คณะกรรมการบรษทควรมภาวะผนา วสยทศน และมความเปนอสระในการตดสนใจ เพอประโยชนสงสดของบรษทและผถอหนโดยรวม คณะกรรมการและฝายจดการมควา มรบผดชอบตามหนาท ตอผถอหน จงควรมการแบงแยกบทบาทหนาท รบผดชอบระหวางคณะกรรมการบรษทกบฝายจดการ และระหวางคณะกรรมการบรษทกบผถอหนไวใหชดเจน

6. ความขดแยงของผลประโยชน คณะกรรมการบรหาร ฝายจดการ และผถอหนควรขจดปญหาความขดแยงของ

ผลประโยชน อยางรอบคอบ ซอสตยสจรต มเหตมผลและเปนอสระภายในกรอบจรยธรรมทด ตลอดจนมการเปดเผยขอมลอยางครบถวน เพอผลประโยชนของบรษทโดยรวม

7. จรยธรรมธรกจ

คณะกรรมการบรหารควรสงเสรมใหจดทาแนวทางเกยวกบจรยธรรมหรอจรรยาบรรณ เพอใหกรรมการและลกจางทกคนไดทราบ และเขาใจถงมาตรฐานการปฏบตตนตามทบรษทและผถอหนคาดหวง รวมทงเฝาสงเกตใหมการปฏบตตามอยางจรงจง

8. การถวงดลของกรรมการทไมเปนผบรหาร คณะกรรมการบรหารควรมจานวนเทาใด และประกอบดวยกรรมการทเปนผบรหาร

และกรรมการทไมเปนผบรหารทเปนอสระในสดสวนอยางไร เปนเรองทคณะกรรมการบรษทจะกาหนดดวยความเหนชอบจากทประชมผถอหน อยางไรกตามมขอเสนอใหคณะกรรมการบรหารประกอบดวยกรรมการทเปนอสระหนงในสามของจานวนกรรมการทงคณะ และอยางนอย 3 คน ทงน คณสมบตของกรรมการทเปนอสระใหพจารณาโดยใชแนวทางเดยวกนกบคณสมบตของกรรมการตรวจสอบตามประกาศตลาดหลกทรพยวาดวยคณสมบตและขอบเขตการดาเนนงานของคณะกรรมการตรวจสอบ

9. การรวมหรอแยกตาแหนง คณะกรรมการบรหารและผถอหนควรมเสรภาพทจะเลอกวธทเหมาะสมทสดกบ

บรษท โดยอาจรวมบทบาทของประธานกรรมการกบของผจดการใหญอยในตาแหนงเดยวกนหรอแยกกน โดยใหกรรมการทไมเปนผบรหารทเปนอสระเปนประธานกรรมการกได ไมวาจะเลอกวธใด ควรมการแยกอานาจหนาทระหวางกนใหชดเจน โดยไมใหคนใดคนหนงมอานาจโดยไมจากด

10. คาตอบแทนของกรรมการและผบรหาร การกาหนดคาตอบแทนเปนเรองเกยวกบผลประโยชนของกรรมการโดยตรง จงควร

ดาเนนการดวยความโปรงใสและไดรบอนมตจากผถอหน คณะกรรมการควรเปดเผยถงนโยบาย

61

คาตอบแทนและจานวนคาตอบแทนกรรมการ และผบรหารระดบสงตามทประกาศของสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (ก.ล.ต.) กาหนด ในรายงานประจาป ระดบและองคประกอบคาตอบแทนแกกรรมการของบรษทควรเพยงพอทจะจงใจและรกษากรรมการทมคณภาพตามตองการ แตควรหลกเลยงการจายคาตอบแทนกรรมการทเกนสมควร

11. การประชมคณะกรรมการ บรษทควรกาหนดการประชมไวลวงหนาเปนประจา ในการประชมประธาน

คณะกรรมการควรสงเสรมใหมการใชดลยพนจทรอบคอบ และจดสรรเวลาไวอยางเพยงพอทฝายจดการจะเสนอเรอง และมากพอทกรรมการจะอภปรายปญหาสาคญกนอยางรอบคอบ กรรมการมหนาทตองเขาประชมคณะกรรมการทกครง ยกเวนกรณทมเหตผลพเศษจรงๆ และควรเปดเผยจานวนครงทกรรมการแตละคนเขารวมประชมคณะกรรมการในรายงานประจาปดวย

12. คณะอนกรรมการ คณะอนกรรมการควรจดใหมคณะกรรมการชดตางๆ เพอชวยศกษาในรายละเอยด

และกลนกรองงานตามความจาเปนของสถานการณ โดยเฉพาะคณะกรรมการตรวจสอบและคณะกรรมการกาหนดคาตอบแทน โดยกาหนดนโยบายและกรอบงานไวอยางชดเจนเกยวกบคณสมบตของสมาชก หนาทรบผดชอบ การดาเนนการประชม และการรายงานตอคณะกรรมการ สมาชกทกคนหรอสวนใหญควรเปนกรรมการทไมเปนผบรหาร และประธานอนกรรมการควรเปนกรรมการทไมเปนผบรหารทมความเปนอสระ

13. ระบบการควบคมและการตรวจสอบภายใน

คณะกรรมการควรจดทา รกษาไวและทบทวนระบบการควบคมภายในทงทางการเงน การดาเนนงานและการกากบดแลการปฏบตงาน ตลอดจนจดการความเสยงและการใหความสาคญกบสญญาณเตอนภยลวงหนาและรายการผดปกตทงหลาย และควรจดใหมงานตรวจสอบภายในแยกเปนหนวยงานหนงของบรษท

14. รายงานของคณะกรรมการ คณะกรรมการควรทารายงานอธบายถง ความรบผดชอบของตนในการจดทารายงาน

ทางการเงน โดยแสดงควบคไปกบรายงานของผสอบบญชไวในรายงานประจาป รายงานของคณะกรรมการควรครอบคลมในเรองสาคญๆ ตามขอพงปฏบตทดสาหรบกรรมการบรษทจดทะเบยนทตลาดหลกทรพยเสนอแนะ

62 15. ความสมพนธกบผลงทน

คณะกรรมการควรดแลใหมนใจวา บรษทไดเปดเผยสารสนเทศทสาคญของบรษทอยางถกตอง ทนเวลา และโปรงใส ควรจดใหมหนวยงานหรอผรบผดชอบงานเกยวกบ “ผลงทนสมพนธ” เพอเปนตวแทนในการสอสารกบผลงทนทเปนสถาบน ผถอหน รวมทงนกวเคราะหทวไป และภาครฐทเกยวของ คณะกรรมการควรจดหาทรพยากรอยางเพยงพอ เพอชวยพฒนาความรความสามารถของเจาหนาทในการนาเสนอสารสนเทศและการตดตอสอสาร

จากหลกการกากบดแลกจการทด 15 ขอ ขางตนทไดประกาศใชเมอเดอนมนาคม 2545 มหลกเกณฑในการพจารณา แบงออกเปน 5 หมวดหลก ดงน

1. สทธของผถอหน (Right of Shareholders) ผถอหนมสทธในความเปนเจาของโดยควบคมบรษทในการแตงตงคณะกรรมการใหทาหนาทแทนตนและมสทธในการตดสนใจเกยวกบการเปลยนแปลงทสาคญของบรษท บรษทจงควรสงเสรมใหผถอหนไดใชสทธของตน

2. การปฏบตทเทาเทยมกนตอผถอหน (Equitable Treatment of Shareholders) ผถอหนทกราย ทงผถอหนทเปนผบรหารและผถอหนทไมเปนผบรหาร รวมทงผถอหนตางชาต ควรไดรบการปฏบตตอผถอหนอยางเทาเทยมกนและเปนธรรม ผถอหนสวนนอยทถกละเมดสทธควรมโอกาสไดรบการชดเชย

3. บทบาทของผมสวนไดเสย (Role of Stakeholders) ผมสวนไดเสยควรไดรบการดแลจากบรษทตามสทธทมตามกฎหมายทเกยวของ คณะกรรมการควรพจารณาใหมกระบวนการสงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางบรษทกบผมสวนไดเสยในการสรางความมงคง ความมนคงทางการเงนและความยงยนของกจการ

4. การเปดเผยขอมลและความโปรงใส (Disclosure and Transparency) คณะกรรมการควรดแลใหบรษทเปดเผยขอมลสาคญทเกยวของกบบรษททงขอมลทางการเงนและขอมลทไมใชขอมลทางการเงนอยางถกตอง ทนเวลา โปรงใส ผานชองทางทเขาถงขอมลไดงาย มความเทาเทยมกนและนาเชอถอ

5. ความรบผดชอบของคณะกรรมการ (Board of Responsibilities) คณะกรรมการมบทบาทสาคญในการกากบดแลกจการเพอประโยชนสงสดของบรษท คณะกรรมการมความรบผดชอบตอการปฏบตหนาทตอผถอหนและเปนอสระจากฝายจดการ

ทงนเพอนาเสนอผลการประเมนในภาพรวมใหบรษทจดทะเบยนไดใชเปนแนวทางในการพฒนาการกากบดแลกจการของบรษทใหดยงขนตอไป รวมทงเปนแนวทางในการพจารณากาหนดนโยบายและกฎระเบยบทเกยวของกบการกากบดแลกจการ นอกจากนมโครงการตดตามบรษททม

63

การกากบดแลกจการทด ซงจดขนจากความรวมมอของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยและสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย โดยมบรษท ไทยเรทตง แอนด อนฟอรเมชนเซอรวส จากด เปนผจดอนดบ มวตถประสงคเพอตดตามการกากบดแลกจการทดของบรษทจดทะเบยนใหมประสทธภาพมากขน และใหความสาคญในเรองการเปดเผยขอมล โดยแบงโครงการออกเปน 3 ดาน ไดแก 1) การจดอนดบบรษททมการกากบดแลกจการทด (Corporate Governance Rating) 2) การใหรางวลบรษททมการเปดเผยรายการขอมลประจาป (แบบ 56-1) ทด (Disclosure Awards) และ 3) บรษททจดทาคาอธบายและการวเคราะหของฝายจดการ (Management Discussion and Analysis: MD&A) รายไตรมาสโดยสมครใจ ซงบรษทจดทะเบยนทเขารวมโครงการและไดรบผลการจดอนดบในระดบดขนไป จะไดรบสทธประโยชนเพมเตมจากการไดรบการลดหยอนคาธรรมเนยมตางๆ รวมทงการระดมทนสามารถทาไดอยางสะดวกและรวดเรว

สานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (2555) ไดใหความสาคญกบหลกธรรมาภบาล และกลาววา “ธรรมาภบาล (Good Governance) เปนหลกการทไดรบการยอมรบในระดบสากลวา เปนระบบททาใหองคกรสามารถดาเนนงานไดอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และทสาคญเปนไปอยางโปรงใสนาเชอถอและเปนธรรมตอทกฝาย จงเปนหลกการทหลายองคกรไดใหความสาคญในการนามาปฏบตเพอใหสามารถบรรลเปาหมายและพนธกจทกาหนดไว” จงมโครงการทจดขนเพอสนบสนนการสงเสรมธรรม าภบาล คอ การจดอนดบบรรษทภบาล (Corporate Governance Rating) ของบรษทจดทะเบยน ไดแก โครงการ CG Rating เปนโครงการทสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย และตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (SET) รเรมดาเนนการโดยมบรษท ไทยเรทตง แอนด อนฟอรเมชนเซอรวส จากด (TRIS) ทาหนาทเปนผจดอนดบ โดยโครงการนมแนวคดทจะสนบสนนใหบรษทจดทะเบยนตระหนกถงความสาคญของธรรมาภบาลหรอการกากบดแลกจการทด (Good Corporate Governance) ซงจะทาใหบรษทจดทะเบยนทมธรรมาภบาลหรอการกากบดแลกจการทดอยแลว ไดรบประโยชนทงในดานการรบรของประชาชนโดยทวไป และการไดรบสทธประโยชนตางๆ จากทางการ รวมทงเพอใหผลงทนสามารถใชผลการจดอนดบเปนปจจยประกอบการตดสนใจลงทน ซงความตองการลงทนในบรษททมการกากบดแลกจการทดดงกลาว นาจะจงใจใหบรษทจดทะเบยนอนๆ ปรบปรงระบบการกากบดแลกจการใหดยงขนดวย

สมาคมสงเสรมสถาบนกรรมการบรษทไทย ( IOD) เปนสถาบนทยกระดบการเปนกรรมการสระดบมออาชพ สงผลใหบรษทไทยเจรญเตบโตดวยความมนคง กรรมการบรษทเปนผท

64

มบทบาทสาคญอยางยงในการกากบดแลกจการ เพอสรางผลประโยชนสงสดใหกบผถอหน รวมทงดแลผลประโยชน ของผทมสวนไดสวนเสย กบกจการใหเปนธรรมกบทกฝาย ดงนนสมาคมสงเสรมสถาบนกรรมการบรษทไทย จงถกกอตงขนมาเพอพฒนา และสนบสนนกรรมการใหปฏบตหนาททสาคญนอยางมประสทธภาพดวยมาตรฐาน ซงเปนทยอมรบในระดบสากลและทางสมาคมสงเสรมสถาบนกรรมการบรษทไทย (IOD) ไดจดทาเวปไซตทรวบรวมขอมลและขาวสาร เกยวกบสมาคมสงเสรมสถาบนกรรมการบรษทไทย (IOD) ทนาสนใจ เปนประโยชนตอบคคลโดยทวไปและผทสนใจเรองธรรมาภบาลหรอการกากบดแลกจการทด (Good Corporate Governance) โดยเฉพาะ

สวนหลกเกณฑในการพจารณาประเมนและคดเลอกใหเปนบรษททมการกากบดแลกจการทด จากสมาคมสงเสรมสถาบนกรรมการบรษทไทย (Thai Institute of Directors Association: IOD) ประกอบดวย 5 หมวดหลก ไดแก การพจารณาจาก

1. สทธของผถอหน (Right of shareholders) 2. การปฏบตทเทาเทยมกนตอผถอหน (Equitable treatment of shareholders) 3. บทบาทของผมสวนไดเสย (Role of stakeholders) 4. การเปดเผยขอมลและความโปรงใส (Disclosure and transparency) 5. ความรบผดชอบของคณะกรรมการ (Board of responsibilities)

หลกเกณฑทใชในการประเมนการกากบดแล (CGR) จากรายงานการกากบดแลกจการบรษทจดทะเบยนประจาป 2549 ของสมาคมสงเสรมสถาบนกรรมการบรษทไทย ( IOD) กาหนดใหพจารณาจากการจดกลมตามชวงคะแนนโดยใชจานวนตราสญลกษณของคณะกรรมการบรรษทภบาลแหงชาตแสดงผลคะแนนในแตละระดบ ดงน

ชวงคะแนน สญลกษณ

(Number of Logo) Description ความหมาย

ตากวา 50 No logo given N/A N/A

50 - 59 1 ตราสญลกษณ Pass ผาน 60 - 69 2 ตราสญลกษณ Satisfactory ดพอใช 70 - 79 3 ตราสญลกษณ Good ด 80 - 89 4 ตราสญลกษณ Very Good ดมาก 90 - 100 5 ตราสญลกษณ Excellent ดเลศ

65

หลกการทกลาวมาขางตน สรปใหเขาใจกนแบบงายๆ กคอมาตรฐานของบรษททจะไดรบการประเมนและคดเลอกใหเปนบรษททมการกากบดแลกจการทดนน จะตองเปนบรษททเกดจากการรวมตวของผถอหนทสามารถบรหารฐานะทางการเงนของบรษทใหมความมนคงทางเศรษฐกจ มความโปรงใส ชดเจนสามารถตรวจสอบได มความยตธรรมกบทกฝาย เปนบรษททไดรบความเชอถอและยอมรบจากสาธารณชนในการบรหาร และดาเนนงานดวยความซอสตย โดยสามารถรกษามาตรฐานดงกลาวไดสมาเสมอตลอดระยะเวลาในการดาเนนการกจการ

โครงสรางของคณะกรรมการและผถอหน หลกการกากบดแลกจการขององคการเพอความรวมมอและการพฒนาทางเศรษฐกจ

(OECD) กลาวไววา บรษทควรมโครงสรางคณะกรรมการบรษททเนนหนาทหลกของกรรมการทงในเรองการกากบดแลกจการของบรษท และการกากบดแลการปฏบตงานของคณะผบรหาร ซงคณะกรรมการตองทาหนาทในการปองกนมใหเกดความขดแยงทางผลประโยชนและตองสรางสมดลทบคคลตางๆ ท เกยวของเรยกรองทจะไดรบผลประโยชนจากบรษท อยางไรกตามคณะกรรมการบรษทมเพยงรบผดชอบในผลของการปฏบตของตนทมตอบรษทและผถอหนเทานน แตยงตองมหนาทรบผดชอบในการปฏบ ตงานอยางเหมาะสมแ ละยตธรรม โดยคานงถงผลประโยชนของผมสวนไดเสยทกรายไมวาจะเปน พนกงานและลกจาง เจาหน ลกคา คคา และชมชนทบรษทตงอย

จากคมอกรรมการบรษทจดทะเบยน (2547) กลาวไววา คณะกรรมการดาเนนงานโดยคานงถงหลกบรรษทภบาลทด คอ ตระหนกถงหนาทความรบผดชอบของคณะกรรมการ เคารพสทธผถอหน ปฏบตตอผถอหนและผมสวนไดเสยอนอยางเปนธรรม มความโปรงใสในการดาเนนงาน และมการเปดเผยขอมลอยางถกตองเพยงพอ ทงน คณะกรรมการควรมการประชมกนอยางเพยงพอทจะทาใหกรรมการรสกวาไดปฏบตหนาททมความรบผดชอบสงยงน ดวยความระมดระวงแลว โดยการทาหนาทของคณะกรรมการควรมการบนทกเปนลายลกษณอกษร อยางถกตองครบถวน และมระบบจดเกบททาใหสามารถตรวจสอบในภายหลงได รวมถงกลาวไววาโครงสรางคณะกรรมการ กาหนดไวเพอใหการปฏบตหนาทของคณะกรรมการมประสทธภาพ ซงคณะกรรมการสามารถแตงตงคณะกรรมการยอย (Committee) เพอปฏบตหนาทแทนคณะกรรมการบางสวนไดตามความจาเปนของแตละบรษท โดยพจารณาจากขนาด ปรมาณธรกจ ความซบซอน หรอความตองการความเชยวชาญเฉพาะดาน เปนตน แตคณะกรรมการยงมหนาทตดตามการดาเนนงานของคณะกรรมการยอย เพอใหเปนไปตามเปาหมายและขอบเขตท

66

คณะกรรมการกาหนดไว ทงนคณะกรรมการยอยทมการแตงตง และมบทบาทมากขนในปจจบน ไดแก คณะกรรมการบรหาร คณะกรรมการตรวจสอบ คณะกรรมการสรรหา คณะกรรมการพจารณาคาตอบแทน คณะกรรมการบรหารความเสยง

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยกลาวไววา กรรมการ หมายถงบคคลใดๆ ทดารงตาแหนงอยในคณะกรรมการ ซงสามารถแบงออกเปนกรรมการทเปนผบรหาร กรรมการทไมเปนผบรหาร และกรรมการอสระ ซงโครงสรางคณะกรรมการ คอคณะกรรมการบรษททประกอบดวยกรรมการทเปนผบรหาร กรรมการทไมเปนผบรหาร และกรรมการอสระ ซงจะทาหนาทดแล ตดตามการดาเนนงานของฝายจดการ และใหคาปรกษาตลอดจนกาหนดกลยทธการดาเนนธรกจ และยงกลาวถงผถอหนวา ผถอหน คอผทมสทธในความเปนเจาของ โดยควบคมบรษทในการแตงตงคณะกรรมการใหทาหนาทแทนตนและมสทธในการตดสนใจเกยวกบการเปลยนแปลงทสาคญของบรษท บรษทจงควรสงเสรมใหผถอหนไดใชสทธของตนเกยวกบสทธในการแตงตงกรรมการ และสทธในการออกเสยงในประเดนทอาจสงผลกระทบตอมลคาของหน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยไดกาหนดขอพงปฏบตสาหรบกรรมการบรษทจดทะเบยน เพอใชเปนแนวทางปฏบตทดสาหรบกรรมการของบรษทจดทะเบยน และเชอวาการดาเนนตามแนวทางปฏบตดงกลาวจะเปนประโยชนตอบรษทจดทะเบยน เพราะเปนการแสดงใหเหนวาคณะกรรมการบรษท มมาตรฐานการบรหารจดการกจการทด อนเปนสงทพงคาดหวงจากบรษทจดทะเบยน ซงจะสรางความเชอมนใหเกดขน แกผถอหน ผลงทน และผทเกยวของทกฝาย โดยกาหนดองคประกอบคณะกรรมการและบทบาทหนาทความรบผดชอบของคณะกรรมการไวดงน

องคประกอบคณะกรรมการ คณะกรรมการเปนผทมหนาทหลกในการกากบดแลกจการของบรษทและกากบดแล

การปฏบตงานของผบรหาร มองคประกอบคณะกรรมการดงน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย , 2542)

1. คณะกรรมการบรษท ประกอบดวย 1.1 กรรมการทเปนผบรหาร (Executive Director) หมายถง กรรมการทมสวน

เกยวของกบการบรหารงานประจาหรอกรรมการผมอานาจลงนามผกพนบรษท 1.2 กรรมการทไมไดเปนผบรหาร (Non-Executive Director) แบงออกเปน

67

- กรรมการทเปนอสระ (Independent Director) หมายถงกรรมการจากภายนอกทไมไดมตาแหนงเปนผบรหารหรอพนกงานประจาของบรษท ไมไดเปนกรรมการบรหารหรอกรรมการผมอานาจลงนามผกพนบรษท และเปนอสระจากผถอหนรายใหญ ผบรหาร และผทเกยวของ สามารถทาหนาทคมครองผลประโยชนของผถอหนทกรายอยางเทาเทยมกน และสามารถชวยดแลไมใหเกดรายการทมความขดแยงทางผลประโยชนระหวางบรษทกบบคคลทเกยวของกน - กรรมการจากภายนอกอน (Outside Director) หมายถง กรรมการจากภายนอกทไมไดมตาแหนงเปนผบรหารหรอพนกงานประจาของบรษท ไมเปนตวแทนของผถอหน รายใหญ แตอาจเปนตวแทนจากผทมผลประโยชนหรอมสวนไดเสยกบบรษท เชน ลกคา ซพพลายเออร หรอเจาหน เปนตน

2. คณะกรรมการบรษทจดทะเบยนควรประกอบดวยกรรมการทเปนอสระ (Independent Director) และกรรมการจากภายนอกอน (Outside Director) ในจานวนทเพยงพอทจะสามารถสรางกลไก เพอถวงดลอานาจภายในคณะกรรมการของบรษท ไมใหบคคลใดหรอกลมบคคลใดมอานาจเหนอการตดสนใจของคณะกรรมการบรษท และทาใหกรรมการทกคนสามารถแสดงความเหน ไดอยางอสระ

3. ประธานกรรมการ (Chairman) ควรเลอกมาจากกรรมการทเปนอสระ และไมควรเปนบคคลเดยวกบกรรมการผจดการ เพอใหมการแบงแยกหนาทในการกาหนดนโยบายการกากบดแล และการบรหารงานประจา

4. การแตงตงกรรมการและกรรมการเฉพาะเรอง ควรพจารณาแตงตงคณะกรรมการเฉพาะเรอง เพอชวยดแลรายงานทางการเงน ระบบการควบคมภายใน และระบบการกากบดแลกจการ (Corporate Governance) ใหเปนไปตามนโยบายทกาหนดไว เชน คณะกรรมการตรวจสอบ (Audit Committee) คณะกรรมการสรรหา (Nominating Committee) คณะกรรมการกาหนดคาตอบแทน (Remuneration Committee) เปนตน

บทบาท หนาท และความรบผดชอบของคณะกรรมการ โครงสรางของคณะกรรมการ ประกอบดวย กรรมการทเปนผบรหาร กรรมการทไม

เปนผบรหาร และกรรมการอสระ ซงมบทบาท หนาท และความรบผดชอบทสาคญดงน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2542)

68

1. กรรมการตองมความร ความสามารถ และประสบการณทจะเปนประโยชนตอการดาเนนธรกจ มความสนใจในกจการของบรษททตนเองเปนกรรมการมความตงใจและมจรยธรรม (Honesty and Integrity) ในการดาเนนธรกจ 2. กรรมการตองปฏบตหนาทใหเปนไปตามกฎหมาย วตถประสงค และขอบงคบของบรษท ตลอดจนมตทประชมผถอหน ดวยความซอสตย สจรต ระมดระวงรกษาผลประโยชนของบรษท และมความรบผดชอบตอผถอหนโดยสมาเสมอ (Accountability to Shareholders) 3. คณะกรรมการมหนาทกาหนดนโยบายและทศทางการดาเนนงานของบรษท (Direct) และกากบควบคมดแล (Monitor and Supervise) ใหฝายจดการดาเนนการใหเปนตามนโยบายทกาหนดไวอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอเพมมลคาทางเศรษฐกจสงสดใหแกกจการและความมงคงสงสดใหแกผถอหน (Maximize Economic Value and Shareholders' Wealth) 4. คณะกรรมการควรตดตามการดาเนนกจการของบรษทตลอดเวลาและควรไดรบรถงการปฏบตตามกฎหมายและขอกาหนดในสญญาทเกยวของของบรษท และควรกาชบใหฝายจดการบอกกลาวเรองทสาคญของบรษท เพอใหการดาเนนกจการของบรษทเปนไปอยางมประสทธผล 5. คณะกรรมการควรดาเนนการใหบรษทจดทะเบยนมระบบการควบคมภายใน (Internal Control) และการตรวจสอบภายใน (Internal Audit) ทมประสทธผล 6. กรรมการทเปนอสระและกรรมการจากภายนอกอนควรพรอมทจะใชดลยพนจของตนอยางเปนอสระในการพจารณากาหนดกลยทธ การบรหารงานการใชทรพยากร การแตงตงกรรมการและการกาหนดมาตรฐานการดาเนนกจการ ตลอดจนพรอมทจะคดคานการกระทาของกรรมการอนๆ หรอฝายจดการในกรณทมความเหนขดแยงในเรองทมผลกระทบตอความเทาเทยมกนของผถอหนทกราย

7. ในกรณทจาเปนคณะกรรมการอาจแสวงหาความเหนทางวชาชพจากทปรกษาภายนอกเกยวกบการดาเนนกจการดวยคาใชจายของบรษท

8. คณะกรรมการควรจดใหมเลขานการบรษท (Company Secretary) เพอชวยดแลกจกรรมตางๆ ของคณะกรรมการ และชวยใหคณะกรรมการและบรษทปฏบตใหเปนไปตามกฎหมายและระเบยบ ขอบงคบทเกยวของตางๆ

69

9. คณะกรรมการควรจดใหมบทบญญตเกยวกบจรรยาบรรณทางธรกจ (Code of Corporate Conduct) จรยธรรมทางธรกจ จรยธรรมของกรรมการ ผบรหารและพนกงาน (Code of Ethics) เพอเปนแนวทางปฏบตภายในองคกร

ดงนน ผวจยจงสรปความหมายหรอคาจากดความของคาวา โค รงสรางคณะกรรมการและผถอหน (Board and Shareholders Structure) หมายถง กรรมการทดารงตาแหนงอยในคณะกรรมการ ประกอบดวย กรรมการทเปนผบรหาร กรรมการทไมเปนผบรหาร และกรรมการอสระ โดยคณะกรรมการเปนบคคลทไดรบเลอกหรอไดรบแตงตงเขาเปนคณะรวมกนทางานหรอกระทากจการบางอยางซงไดรบมอบหมายทงในเรองการกากบดแลกจการของบรษท และการกากบดแลการปฏบตงานของคณะผบรหาร โดยมความรบผดชอบตอผลการปฏบตหนาทของตนทงตอบรษทและตอผถอหน โดยผถอหน คอผทมสทธในความเปนเจาของ โดยควบคมบรษทในการแตงตงคณะกรรมการใหทาหนาทแทนตนและมสทธในการตดสนใจเกยวกบการเปลยนแปลงทสาคญของบรษท บรษทจงควรสงเสรมใหผถอหนไดใชสทธของตน เกยวกบสทธในการแตงตงกรรมการ และสทธในการออกเสยงในประเดนทอาจสงผลกระทบตอมลคาของหน

จากการทบทวนวรรณกรรมจะพบวา คณะกรรมการคอหวใจของการสรางการกากบดแลกจการทด เนองจากกรรมการมบทบาท หนาท และความรบผดชอบทสาคญในการสงเสรมใหเกดการกากบดแลกจการของบรษท และกากบดแลการปฏบตงานของคณะผบรหาร เพอลดความขดแยงทางผลประโยชน สรางความเสมอภาคใหกบผมสวนไดเสยอยางเหมาะสมและยตธรรม ผวจยจงกาหนดตวแปรโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนจากหลกการการกากบดแลกจการตามกรอบขององคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา(OECD) สานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (SET) และหลกเกณฑในการพจารณาประเมนและคดเลอกใหเปนบรษททมการกากบดแลกจการทดของสมาคมสถาบนกรรมการบรษทไทย (IOD) และผลงานวจยทผานมา ซงตวแปรการกากบดแลกจการสอดคลองกบการกากบดแลกจการทง 5 หมวด ดงน

หมวดท 1 สทธของผถอหน (Right of Shareholders) และหมวดท 2 การปฏบตทเทาเทยมกนตอผถอหน (Equitable Treatment of Shareholders) บรษทจดทะเบยนจะสามารถคานงถงสทธของผถอหนและปฏบตตอผถอหนทกรายอยางเทาเทยมกนไดนน บรษทจะตองทราบสดสวนการกระจายการถอหนของบรษทและทราบผถอหนรายใหญถอหนรวมกนเปนสดสวนเทาใด และผถอหนรายยอยถอหนรวมกนเปนสดสวนเทาใด ซงสดสวนดงกลาวจะบงชวาบรษทจะสามารถมความเปนกลางตอผถอหนไดมากนอยเพยงใด โดยทหากบรษทมผถอหนรายใหญถอหนรวมกน

70

เปนจานวนมากจะทาใหบรษทสญเสยความเปนกลางไปเนองจากจะไดรบอทธพลในการบรหารจดการจากผถอหนใหญทถอเสยงขางมากในขณะนน ดงนนงานวจยฉบบนจงใชสดสวนผถอหนรายยอย(Percent of Free Float: PFF) เปนตวแปรแทนหลกการกากบดแลกจการในหมวดท 1 และหมวดท 2 ซงวดจากสดสวนจานวนผถอหนรายยอยตอจานวนผถอหนทงหมดของบรษท ตามงานวจยของ Majid Makki (2010); ไมตร เออจตอนนตกล และเสาวนย สชฌวฒน (2549); ศลปพร ศรจนเพชร (2551); ศราวธ เรองสวรรณ และคณะ (2552) ทศกษาโดยใชตวแปรจานวนผถอหนรายยอย

หมวดท 3 บทบาทของผมสวนไดเสย (Role of Stakeholders) บรษทจดทะเบยนควรดแลผมสวนไดเสยตามสทธทมตามกฎหมายทเกยวของ คณะกรรมการควรพจารณาใหมกระบวนการสงเสรมและประสานผลประโยชนของผมสวนไดเสยทกฝายอยางสมดล ตอบสนองความตองการของผมสวนไดเสยอยางเหมาะสม ซงจะทาใหบรษทไดรบการสนบสนนจากผมสวนไดเสยทกฝาย และสามารถดาเนนงานตอไปอยางมนคง คณะกรรมการทตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยไดสนบสนนใหบรษทสรรหา คอกรรมการอสระ เพอใหการกากบดแลกจการของบรษทจดทะเบยนอยในระดบมาตรฐานสากล คณะกรรมการอสระตองมคณสมบตและบทบาทหนาทตามประกาศตลาดหลกทรพยกาหนดไว ดงนนงานวจยฉบบนจงใชสดสวนจานวนกรรมการอสระตอจานวนกรรมการบรษททงหมด(Percent of Independent Directors: PID) มาเปนตวแทนหลกการกากบดแลกจการในหมวดท 3 ซงวดจากสดสวนจานวนกรรมการอสระตอจานวนกรรมการบรษททงหมด ตามงานวจยของ Bhagat & Black (2002); Beiner, Drobetz, Schmid & Zimmerman (2004); Coleman (2007); Sivaramakrishnan & Yu (2008); ศลปพร ศรจนเพชร (2551); ศราวธ เรองสวรรณ และคณะ (2552) ทศกษาโดยใชตวแปรจานวนกรรมการอสระ

หมวดท 4 การเปดเผยขอมลและความโปรงใส (Disclosure and Transparency) บรษทจดทะเบยนจะตองดาเนนการและเปดเผยขอมลการดาเนนงานอยางโปรงใส ครบถวน ถกตองและทนเวลา โดยคณะกรรมการควรดแลใหบรษทเปดเผยขอมลสาคญทเกยวของกบบรษททงขอมลทางการเงนและขอมลทไมใชขอมลทางการเงนอยางถกตอง ทนเวลา โปรงใส ผานชองทางทเขาถงขอมลไดงาย มความเทาเทยมกนและนาเชอถอ ดงนนงานวจยฉบบนจงใชกรรมการทมความรความสามารถทางบญชหรอการเงน(Percent of Financial or Accounting Expertise: PFAE) มาเปนตวแทนหลกการกากบดแลกจการในหมวดท 4 โดยวดจากสดสวนจานวนกรรมการทเชยวชาญทางการบญชหรอการเงนตอจานวนกรรมการตรวจสอบทงหมด ตามงานวจยของ

71

Defond, Hann & Hu (2005); Carcello, Hollingsworth, Klein & Neal (2006); ศราวธ เรองสวรรณ และคณะ (2552) ทศกษาโดยใชตวแปรกรรมการทมความรความสามารถทางบญชหรอการเงน

หมวดท 5 ความรบผดชอบของคณะกรรมการ (Board of Responsibilities) คณะกรรมการมบทบาทสาคญในการกากบดแลกจการเพอประโยชนสงสดของบรษท คณะกรรมการมความรบผดชอบตอการปฏบตหนาท ตอผถอหนและเปนอสระจากฝายจดการ หนาทสาคญอยางหนงทกรรมการตองปฏบต คอ หนาททตองเขารวมประชมคณะกรรมการทกครง เพออภปรายปญหาสาคญ ดงนนงานวจยฉบบนจงใชสดสวนจานวนกรรมการทเขาประชม(Percent of Board Meeting) แทนหลกการกากบดแลกจการหมวด 5 ซงวดจากสดสวนจานวนกรรมการทเขาประชมทกครงตอจานวนกรรมการบรษททงหมด ตามงานวจยของ Majid Makki (2010); ศลปพร ศรจนเพชร (2551)ทศกษาโดยใชตวแปรกรรมการทเขารวมประชม นอกจากนยงมงานวจยของ Coleman (2007); Garcia , Barbadilo & Perez (2010); Yasser, Entebang & Mansor (2011) ททาการศกษาขนาดของคณะกรรมการบรษท ผวจยจงนาตวแปรจานวนคณะกรรมการบรษท (Board of Director: BOD) มาทาการศกษาวจยในครงน

ดงนน ผวจยจงศกษาตวแปรโครงสรางคณะกรรมการและผถอหน โดยมตวแปรสงเกตจานวน 5 ตวแปร ประกอบดวย สดสวนจานวนผถอหนรายยอยตอจานวนผถอหนทงหมดของบรษท สดสวนจานวนกรรมการอสระตอจานวนกรรมการบรษททงหมด สดสวนจานวนกรรมการทเชยวชาญทางการบญชหรอการเงนตอจานวนกรรมการตรวจสอบทงหมด สดสวนจานวนกรรมการทเขาประชมทกครงตอจานวนกรรมการบรษททงหมด และจานวนคณะกรรมการบรษท เพอเปนตวแปรวดของโครงสรางคณะกรรมการและผถอหน 3.2 งานวจยเกยวกบความสมพนธระหวางโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพย จากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบโครงสรางคณะกรรมการและผถอหน มนกวจยทาการศกษาขอมลการกากบดแลกจการเกยวกบโครงสรางคณะกรรมการและผถอหน โครงสรางการกากบดแลกจการ หรอกลไกการกากบดแลกจการ หรอมาตรการกากบดแลกจการ ตวอยางเชน Swanstrom (2001) ทาการศกษาความสมพนธระหวางโครงสรางการกากบดแลกจการและผลตอบแทนไมปกต โดยโครงสรางของการกากบดแลกจการศกษาจากลกษณะการดาเนนการ ขนาดของคณะกรรมการ ความสามารถของผบรหารตอการเปลยนแปลงราคาหน เงนสดจาย และขนาดของบรษท ผลการศกษาพบวาโครงสรางการกากบดแลกจการมความสมพนธเชงบวกกบ

72

ผลตอบแทนไมปกต สวน Yasser, Entebang & Mansor (2011) ทาการศกษาความสมพนธระหวางกลไกการกากบดแลกจการกบผลประกอบการของบรษทในตลาดหลกทรพยประเทศปากสถาน โดยกลไกการกากบดแลกจการ ประกอบดวย ขนาดของคณะกรรมการ โครงสรางคณะกรรมการ ผบรหารหรอผจดการใหญ และคณะกรรมการตรวจสอบ ผลการศกษาพบวา ขนาดของคณะกรรมการ โครงสรางคณะกรรมการ และคณะกรรมการตรวจสอบ มความสมพนธใ นเชงบวกกบผลประกอบการของบรษท ซงมความสอดคลองกบ งานวจยของ Coleman (2007) ทศกษาเกยวกบลกษณะของคณะกรรมการ(ขนาดของกรรมการ กรรการอสระ กรรมการทมตาแหนงประธานบรษท จานวนครงการประชม) ลกษณะของคณะกรรมการตรวจสอบ(ขนาดของกรรมการ กรรมการตรวจสอบอสระ จานวนครงการประชม) ลกษณะของบรษท (จานวนพนกงาน อายบรษท การเตบโตของบรษท) กบผลประกอบการบรษท ไดแก ผลตอบแทนสนทรพย (ROA) และ Tobin’s Q ผลการศกษาพบวาขนาดของคณะกรรมการและกรรมการอสระจานวนมากสามารถสรางมลคาเพมใหแกบรษทได สวนกรรมการทมตาแหนงประธานบรษท มผลในเชงลบตอผลประกอบการบรษท และขนาดของกรรมการ จานวนครงการประชมมอทธพลในเชงบวกตอผลประกอบการของบรษท รวมถงงานวจยของ Garcia , Barbadilo & Perez (2010) ทาการศกษาเกยวกบการกากบดแลกจการกบตกแตงกาไร โดยศกษาวาคณะกรรมการตรวจสอบและการตรวจสอบภายใน จะชวยใหขอมลทางการเงนมความโปรงใสและเชอถอไดหรอไม ผลการศกษาพบวา คณะกรรมการตรวจสอบและการตรวจสอบภายใน ชวยใหมการตกแตงรายการกาไรนอยลง ซง Samontaray (2010) ไดทาการศกษาผลกระทบของการกากบดแลกจการตอราคาหลกทรพย ผลการศกษาพบวา กาไรตอหน (EPS) ยอดขาย (Sales) สนทรพยถาวรสทธ (Net Fixed Assets) และระดบการกากบดแลกจการ (CG Score) มความสมพนธกบราคาหลกทรพย สอดคลองกบงานวจยของ Bauer, Gunster & Otten (2004); Gruszczynski (2006) และ Khatab et al (2011) ทาการศกษาความสมพนธระหวางระดบของการกากบดแลกจการกบผลตอบแทนของหลกทรพย ผลการศกษาพบวา ระดบของการกากบดแลกจการสมพนธกบขอมลทางบญชการเงนและผลตอบแทนหลกทรพย นนคอ ถาระดบการกากบดแลกจการดบรษทมกาไรเพมขนและมหนสนลดลง ทาใหผลตอบแทนหนสามญและมลคาของบรษทเพม สวนงานวจยของ Klapper & Love (2002) ทาการศกษาความสมพนธระหวางการกากบดแลกจการกบผลการดาเนนงาน ซงใชการจดอนดบการกากบดแลกจการทจดทาโดย Credit Lyonnais Securities Asia (CLSA) การวจยนไดทาการศกษาบรษทใน 14 ประเทศ คอ บราซล ชล ฮองกง อนโดนเชย อนเดย เกาหล มาเลเซย ปากสถาน ฟลปปนส สงคโปร แอฟรกาใต ใตหวน ตรก และประเทศไทย ผลการศกษาพบวา

73

การจดใหมการกากบดแลกจการทดจะสงผลใหบรษทมผลการดาเนนงานทสง ไมวาจะเปนอตราผลตอบแทนสนทรพย(Return on Assets) และมลคาของกจการ

อยางไรกตามมนกวจยททาการศกษาโครงสรางของผถอหน ไมวาจะเปนงานวจยของ Gompers, Ishii & Metrick (2003); Beiner, Drobetz, Schmid & Zimmermann (2003); Bauer, Gunster & Otten (2004); Lei & Song (2004); Ali shah, Butt & Hasan (2009); Moradi & Nezami (2011) ทาการศกษาสดสวนของผถอหน สทธและหนาทของผถอหนกบผลตอบแทนของบรษท ผลการศกษาพบวาโครงสรางของผถอหนมความสมพนธกบผลตอบแทนของบรษท นนหมายถงการกากบดแลกจการทดทาใหผถอหนไดรบผลตอบแทนมากขน อกทงมงานวจยทศกษาเกยวกบคณะกรรมการบรษท ตวอยางเชน งานวจยของ Defond, Hann & Hu (2005) ทาการศกษาวาคณะกรรมการทมความรความสามารถเกยวกบการบญชการเงนวามความสมพนธกบมลคาของผถอหนหรอไม ผลการศกษาพบวาคณะกรรมการทมความรความสามารถเกยวกบการบญชการเงนทาให เกดมลคาเพมแกผ ถอหน สอดคลองกบงานวจยของ Carcello, Hollingsworth, Klein & Neal (2006) พบวาคณะกรรมการทมความรความสามารถเกยวกบการบญชการเงนมสวนชวยลดการแตงขอมลทางบญช และกลไกการกากบดแลกจการชวยสงเสรมใหคณะกรรมการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ ทาใหเกดการปรบปรงคณภาพของรายงานทางการเงนตามมาตรฐานทกาหนด

สวนงานวจยทสนบสนนวาการกากบดแลกจการไมไดทาใหผลตอบแทนหลกทรพยของกจการดขน ตวอยางเชน งานวจยของ Bhagat & Black (2002) ศกษาถงความสมพนธระหวางคณะกรรมการอสระกบผลการดาเนนงานของบรษทมหาชนในประเทศสหรฐอเมรกา เนองจาก นกลงทนเชอวาคณะกรรมอสระเปนสวนประกอบสาคญททาใหเกดการกากบดแลกจการทด ทาใหผลการดาเนนงานของกจการดขน ผลการศกษาพบวากจการทมคณะกรรมการอสระจานวนมากไมไดมผลทาใหผลการดาเนนงานของกจการสงขนแตอยางใด และ Beiner, Drobetz, Schmid & Zimmermann (2003) ศกษากลไกการกากบดแลกจการ 4 กลไก ไดแก 1) ขนาดของคณะกรรมการบรษท 2) สดสวนของกรรมการอสระในคณะกรรมการบรษท 3) โครงสรางการถอหน

และ 4) ระดบภาระหนสน ผลการศกษาพบวาโครงสรางการถอหนมความสมพนธกบมลคาของกจการรายการอนไมมความสมพนธกบมลคาของกจการ สวน Chidambaran, Palia & Zheng (2006) ศกษากากบดแลกจการจากตววด 13 ตว เกยวกบลกษณะของคณะกรรมการ การจายคาตอบแทนใหผบรหารระดบสง สทธของผถอหนการถอหนโดยนกลงทนสถาบน เปนตน มผลตอผลตอบแทนหลกทรพยหรอไม โดยแบงกลมตวอยางตามผลประกอบการของบรษท 3 กลม ไดแก

74

1) บรษททมผลประกอบการดมาก 2) บรษททมผลประกอบการตกตามาก 3) บรษททมผลประกอบการคอนขางคงท ซงผลประกอบการนวดจากผลตอบแทนหลกทรพย และกาไรของกจการ ผลการศกษาพบวาบรษทจะมผลการกากบดแลกจการดหรอไมนน ไมมผลตอผลประกอบการของบรษท ดงนนการกากบดแลกจการทดไมมผลทาใหบรษทมผลประกอบการทดขน

สวนงานวจยในประเทศไทยนน ไดมการศกษาเกยวกบการกากบดแลกจการ ตวอยางเชน กตตชย สถตยมนววฒน (2548) ศกษาถงความสมพนธระหวางกลไกควบคมตามหลกการกากบดแลกจการกบผลการดาเนนงานของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแห งประเทศไทยทมใชสถาบนการเงน โดยกลไกควบคมตามหลกการกากบดแลกจการวดจากสดสวนของระดบการเปดเผยขอมลทเกยวกบการกากบดแลกจการ สดสวนของกรรมการอสระในคณะกรรมการบรษท การควบรวมตาแหนงของประธานกรรมการและผบรหาร และสดสวนของกรรมการทเปนเครอญาตในคณะกรรมการบรษท ผลการศกษาพบวาสดสวนของกรรมการทเปนเครอญาตในคณะกรรมการบรษทสงผลเชงลบตอผลการดาเนนงาน สาหรบสดสวนของระดบการเปดเผยขอมลทเกยวกบการกากบดแลกจการ สดสวนของกรรมการอสระในคณะกรรมการบรษท และการควบรวมตาแหนงของประธานกรรมการและผบรหารไมมผลตอผลการดาเนนงานอยางมนยสาคญทางสถต สวนงานวจยของ ไมตร เออจตอนนตกล และเสาวนย สชฌวฒน (2549) ทาการศกษาความสมพนธดานการกากบดแลกจการกบการลงทนของนกลงทนสถาบนและตางประเทศ โดยการกากบดแลกจการ ประกอบดวย 1) สทธผถอหนและการปฏบตตอผถอหนทกรายอยางเทาเทยมกน วดจากสดสวนการถอหนของผถอหนรายยอย 2) บทบาทของผมสวนไดเสย วดจากจานวนกรณขอพพาททางกฎหมายกบผมสวนไดเสยของบรษท 3) การเปดเผยขอมลและความโปรงใส วดจากการเปดเผยขอมลทางการเงนทถกตองทนเวลาผาน Website ของบรษท และการเปดเผยคาอธบายและการวเคราะหของฝายจดการ หรอ MD&A รายไตรมาส 4) ความรบผดชอบของคณะกรรมการ วดจากการจดตงคณะกรรมการสรรหาและคณะกรรมการพจารณาคาตอบแทน และสดสวนกรรมการอสระ ผลการศกษาพบวาการกากบดแลกจการเกยวกบจานวนกรณขอพพาททางกฎหมายและสดสวนการถอหนของผถอหนรายยอยมความสมพนธกบการลงทนของนกลงทนสถาบน สวนตวแปรอนไมมความสมพนธ สวนการกากบดแลกจการเกยวกบจานวนกรณขอพพาททางกฎหมาย และการจดตงคณะกรรมการสรรหาและคณะกรรมพจารณาคาตอบแทนมความสมพนธกบการลงทนของนกลงทนตางประเทศ สรปไดวานกลงทนสถาบนและตางประเทศใหความสาคญกบจานวนกรณพพาททางกฎหมายเปนประเดนทสาคญมากทสดในการนาเงนมาลงทน สาหรบบรษททตองการเงนลงทนจากนกลงทนสถาบน ตองมสดสวนการถอหน

75

ของผถอหนรายยอยตาหรอการกระจายผถอหนรายยอยในระดบตา และบรษททตองการเงนลงทนจากนกลงทนตางประเทศควรใหความสาคญกบการจดตงคณะกรรมการสรรหาและคณะกรรมพจารณาคาตอบแทนเพมอกหนงปจจย และ ศลปพร ศรจนเพชร (2551) ศกษาถงความสมพนธของกลไกการกากบดแลกจการของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (SET 50) กบมลคาเพมเชงเศรษฐศาสตรของกจการ กลไกการกากบดแลกจการทศกษาม 2 กลไก ไดแก 1) บทบาทความรบผดชอบของคณะกรรมการ ประกอบดวย สดสวนของกรรมการทเปนอสระและกรรมการทไมเปนผบรหาร ความเปนอสระของประธานกรรมการ จานวนครงการประชมของคณะกรรมการบรษท และ 2) โครงสรางของผถอหน ประกอบดวย สดสวนการกระจกตวของผถอหน สดสวนการถอหนของผบรหารและกรรมการบรหาร ผลการศกษาพบวากลไกดานการกากบดแลกจการในเรองความเปนอสระของประธานกรรมการมความสมพนธในเชงบวกกบมลคาเพมเชงเศรษฐศาสตรของกจการ สดสวนการกระจกตวของผถอหนมความสมพนธในเชงลบกบมลคาเพมเชงเศรษฐศาสตรของกจการ รวมถง ศราวธ เรองสวรรณ และคณะ (2552) ทาการศกษาความสมพนธระหวางระดบของบรรษทภบาลกบมลคาของบรษท โดยระดบการกากบดแลกจการวดจากสดสวนจานวนผถอหนรายยอยตอจานวนผถอหนทงหมดของบรษท จานวนขอพพาททางกฎหมายของบรษท สดสวนจานวนกรรมการทเชยวชาญทางการบญชหรอการเงนตอจานวนกรรมการตรวจสอบทงหมด สดสวนจานวนกรรมการอสระตอจานวนกรรมการบรษททงหมด สวนมลคาของบรษทวดจาก Tobin’s Q มกลมตวอยางจานวน 80 บรษท จากบรษททผานเกณฑของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยทเขาคานวณในดชน SET 100 ทกหมวดอตสาหกรรมยกเวนบรษททประกอบธรกจธนาคาร ประกนภย การเงน และกองทนเพอการพฒนาอสงหารมทรพย ผลการศกษาพบวาระดบบรรษทภบาลไมสามารถกาหนดมลคาของบรษทได อยางไรกตามเมอพจารณาคานยสาคญของสมประสทธของตวแปรพบวาตวแปรสดสวนจานวนผถอหนรายยอยตอจานวนผถอหนทงหมดของบรษทมคานยสาคญกบมลคาของบรษท แตตวแปรอนไมแสดงนยสาคญทางสถตแตอยางใด

จากการทบทวนวรรณกรรมจะพบวามผลงานวจยบางสวนทไมสอดคลองกน แตมวรรณกรรมจานวนมากทสนบสนนวา โครงสรางคณะกรรมการและผถอหนมผลตอผลตอบแทนหลกทรพย ดงนนการวจยในครงนผวจยจงสามารถแสดงกรอบแนวคด และสมมตฐานของการวจย ไดดงภาพประกอบท 2.4 แสดงความสมพนธระหวางโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพย

76

สมมตฐานท 1 โครงสรางคณะกรรมการและผถอหนมความสมพนธทางตรงในเชงบวกตอผลตอบแทนหลกทรพย

ภาพประกอบท 2.4 แสดงความสมพนธระหวางโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพย นอกจากนยงมงานวจยททาการศกษาเกยวกบโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนทสงผลตอขอมลจากรายงานทางการเงนและคณภาพกาไร ซงผลการศกษาพบวาการกากบดแลกจการมผลทาใหขอมลทางบญชทแสดงในรายงานงานทางการเงนมคณภาพ และกอใหเกดคณภ าพ ของ ก า ไ ร ท า ใหน กลง ทน ตดสน ใจ ไ ม ผ ดพ ลาด ตวอย า ง เช น ง านว จ ยขอ ง Sivaramakrishnan & Yu (2008) ทาการศกษาความสมพนธระหวางการกากบดแลกจการและคณภาพกาไร เพอสารวจกจการทมการกากบดแลกจการอยางเขมแขง จะสงผลตอคณภาพกาไรหรอไม ผลการศกษาพบวากจการมการกากบดแลกจการอยางเขมแขง ทาใหเกดคณภาพของรายงานการเงน และทาใหกาไรของกจการมคณภาพมากขน สอดคลองกบงานวจยของ Shiri, Vaghfi, Soltani & Esmaeli (2012) ทาการศกษาความสมพนธระหวางการกากบดแลกจการและคณภาพกาไรของบรษทตลาดหลกทรพยในประเทศอหราน เพอประเมนผลกระทบของกลไกการกากบดแลกจการในการปรบปรงคณภาพรายงานการเงน เพอลดปญหาความขดแยงระหวางผจดการกบผถอหน ผลการศกษาพบวาการกากบดแลกจการมความสมพนธอยางมนยสาคญกบคณภาพกาไร และ Wan Ismail, Dunstan & Van Zijll (2010) ไดทาการสารวจความสมพนธระหวางการกากบดแลกจการและคณภาพกาไร หลงจากมการปรบปรงพฒนาหลกเกณฑการกากบดแลกจการในประเทศมาเลเชย เมอป ค.ศ.2001 วาการกากบดแลกจการยงคงมความสมพนธอยางมนยสาคญกบคณภาพกาไรหรอไม ผลการศกษาพบวาขนาดของคณะกรรมการอานวยการและขนาดของคณะกรรมการตรวจสอบมความสมพนธเชงบวกตอคณภาพกาไร และในประเทศมาเลเชยเชอมนไดวาการกากบดแลกจการและคณภาพกาไรมความสมพนธกนอยางแทจรง สวน Moradi & Nezami (2011) ทาการศกษาความสมพนธระหวางการกากบดแลกจการกบคณภาพกาไรของบรษทจดทะเบยน ในประเทศอหราน เชนเดยวกบ

โครงสรางคณะกรรมการและผถอหน ผลตอบแทนหลกทรพย

77

Abdoli & Royaee (2012) โดย Moradi & Nezami (2011) ทาการศกษาเกยวกบโครงสรางของ ผถอหน แต Abdoli & Royaee (2012) ศกษาเกยวกบโครงสรางของคณะกรรมการ ผลการศกษาเปนทสอดคลองกนวาการกากบดแลกจการมความสมพนธกบคณภาพกาไร

อยางไรกตามมผลงานวจยทสะทอนถงความสาคญและประโยชนของการกากบดแลกจการ ตวอยางเชน คณะกรรมการทมความรความสามารถเกยวกบการบญชการเงน มสวนชวยลดการตกแตงขอมลทางบญช และกลไกการกากบดแลกจการชวยสงเสรมใหคณะกรรมการทมความรความสามารถเกยวกบการบญชการเงนปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ ทาใหเกดการปรบปรงคณภาพของรายงานทางการเงนตามมาตรฐานทกาหนด (Carcello, Hollingsworth, Klein & Neal, 2006) และคณภาพของการกากบดแลกจการทาใหการเปดเผยขอมลรายงานทางการเงนของบรษทไดรบความเชอถอและความไววางใจ (Ali shah, Butt & Hasan, 2009) รวมถงโครงสรางการควบคมและกากบดแลกจการ เปนเครองมอทชวยปองกนการทจรต กอใหเกดคณภาพของรายงานทางการเงน (Sivaramakrishnan & Yu, 2008; Shiri, Vaghfi, Soltani & Esmaeli, 2012) และชวยสงเสรมคณคาของขอมลทางบญชการเงนเกยวกบความนาเชอถอ ความโปรงใส ความยตธรรม ความรบผดชอบ ชวยปกปองนกลงทนไมใหตดสนใจผดพลาด และสงเสรมการดาเนนงานของตลาดหลกทรพยใหมประสทธภาพ(Virginia, Eleni, Dimitrios & Chrysoula, 2010; Garcia , Barbadilo & Perez, 2010; อมรา ตรศรวฒน, 2549) รวมถงนกลงทนยอมทจะจายเงนเพม หากบรษทนนมมาตรการในการกากบดแลกจการ (Lei & Song, 2004)

อยางไรกตามโครงสรางคณะกรรมการและผถอหน มความสมพนธกบขอมลจากรายงานทางการเงน (Bushman & Smith, 2003; Shil, 2008) ชวยใหมการตกแตงขอมลทางบญชลดลง (Garcia, Barbadilo & Perez, 2010) และเมอระดบการกากบดแลกจการอยในระดบทดมผลทาใหบรษทมกาไรเพมขน (Gruszczynski, 2006) และการกากบดแลกจการยงมผลในเชงบวกกบคณภาพของกาไร (Sivaramakrishnan & Yu, 2008; Wan Ismail, Dunstan & Van Zijll, 2010; Moradi & Nezami, 2011; Abdoli & Royaee, 2012; Shiri, Vaghfi, Soltani & Esmaeli, 2012) จากการทบทวนวรรณกรรมจะพบวามผลงานวจยทสนบสนนวา การกากบดแลกจการทเกยวกบโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนมผลตอขอมลจากรายงานทางการเงนทแสดงอยในรายงานทางการเงน รวมทงยงมผลตอคณภาพกาไร ดงนนการวจยในครงนผวจยจงสามารถแสดงกรอบแนวคด และสมมตฐานการวจย ไดดงภาพประกอบท 2.5 แสดงความสมพนธระหวางโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบขอมลจากรายงานทางการเงน และภาพประกอบท 2.6 แสดงความสมพนธระหวางโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบคณภาพกาไร

78 สมมตฐานท 2 โครงสรางคณะกรรมการและผถอหนมความสมพนธทางตรงในเชงบวก

ตอขอมลจากรายงานทางการเงน

ภาพประกอบท 2.5 แสดงความสมพนธระหวางโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบขอมลจากรายงานทางการเงน

สมมตฐานท 3 โครงสรางคณะกรรมการและผถอหนมความสมพนธทางตรงในเชงบวก

ตอคณภาพกาไร

ภาพประกอบท 2.6 แสดงความสมพนธระหวางโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบคณภาพกาไร

ซงผลงานวจยทเกยวของกบโครงสรางคณะกรรมการและผถอหน ผวจยไดสรปไวในตารางท 2.3 สรปผลงานวจยโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพย ดงน

โครงสรางคณะกรรมการและผถอหน ขอมลทางบญช

โครงสรางคณะกรรมการและผถอหน คณภาพกาไร

79

ตารางท 2.3 สรปผลงานวจยโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพย ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Swanstrom (2001)

โครงสรางการกากบดแลกจการ (ลกษณะการดาเนนการ ขนาดของคณะกรรมการ ไหวพรบของผบรหารตอการเปลยนแปลงราคาหน เงนสดจาย และขนาดของบรษท)

ผลตอบแทนไมปกต มความสมพนธในเชงบวก

Bhagat & Black (2002)

คณะกรรมการอสระ ทเปนคณะกรรมการจากภายนอก

วดผลการดาเนนงานจาก ROA อตราสวนยอดขายตอสนทรพย และมลคาของกจการวดจาก Tobin’s Q

ความสมพนธกนในเชงลบกบผลการดาเนนงาน

Klapper & Love (2002)

การกากบดแลกจการ

1) ผลการดาเนนงานวดจาก ROA 2) มลคาของกจการวดจาก Tobin’s Q

การกากบดแลกจการทดทาใหผลการดาเนนงานและมลคาของกจการสงขน

Beiner, Drobetz, Schmid & Zimmermann (2003)

กลไกการกากบดแลกจการ 4 กลไก ไดแก 1. ขนาดของคณะกรรมการบรษท (จานวนคณะกรรมของบรษท) 2. สดสวนของกรรมการอสระในคณะกรรมการบรษท (จานวนคณะกรรมการทมาจากภายนอก) 3. โครงสรางการถอหน (รอยละของการถอหนของผถอหนรายใหญ) 4. ระดบภาระหนสน (อตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวม)

มลคาของกจการวดจาก Tobin’s Q

- โครงสรางการถอหนมความสมพนธกบมลคาของกจการ สวนตวแปรอนไมมความสมพนธ

80

ตารางท 2.3 สรปผลงานวจยโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพย(ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Gompers, Ishii & Metrick (2003)

ระ ด บ ก า ร ก า ก บด แ ล ก จ ก า ร (ความมคณภาพของสทธของผถอหน)

มลคาของกจการวดจาก Tobin’s Q

มความสมพนธในเชงบวก

Bauer, Gunster & Otten (2004)

ระดบการกากบดแลกจการ (สทธและหนาทของผถอหน ชวงในการปกปองการครอบงากจการ การเปดเผยบรรษทภบาลและโครงสราง และหนาทของคณะกรรมการบรษท)

มลคาของบรษทวดจากการเพมขนของกาไร และผลตอบแทนตอสวนของผถอหน

มความสมพนธในเชงบวก

Lei & Song (2004) มาตรการการกากบดแลกจการ (โครงสรางกรรมการ คาตอบแทนผบรหาร โครงสรางการถอหน ความขดแยงทางผลประโยชน และความโปรงใส)

มลคาของกจการ มความสมพนธในเชงบวก

Chi (2005) การกากบดแลกจการ (สทธผถอหน)

มลคาของกจการ มความสมพนธในเชงบวก และลดตนทน

Defond, Hann & Hu (2005)

การกากบดแลกจการ (คณะกรรมการทมความรความสามารถเกยวกบการบญชการเงน)

มลคาของผถอหนวดจากผลตอบแทนไมปกตสะสม

มความสมพนธในเชงบวก

Gruszczynski (2006)

ระดบของการกากบดแลกจการ (5 ระดบ ไดแก A-, B+, B, B- และ C+)

ขอมลทางบญชการเงนวดจากกาไรและหนสน

กากบดแลกจการทดสงผลใหกาไรเพมขนและมหนสนลดลง

81

ตารางท 2.3 สรปผลงานวจยโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพย(ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Carcello, Hollingsworth, Klein & Neal (2006)

คณะกรรมการทมความรความสามารถเกยวกบการบญชการเงน กลไกการกากบดแลกจการ และการจดการกาไร

คณภาพของรายงานทางการเงน

มความสมพนธ ในเช งบวก

Chidambaran, Palia & Zheng (2006)

กากบดแลกจการ (ตววด 13 ตว เชน ลกษณะของคณะกรรมการ การจายผลตอบแทนใหผบรหารระดบสง สทธของผถอหนการถอหนโดยนกลงทนสถาบน เปนตน)

ผลประกอบการของบรษท

กากบดแลกจการจะดหรอไมด ไมมผลตอผลประกอบการของบรษท

Coleman (2007) 1. ลกษณะของคณะกรรมการ(ขนาดของกรรมการ กรรมการอสระ กรรมการทมตาแหนงประธานบรษท จานวนครงการประชม) 2. ลกษณะของคณะกรรมการตรวจสอบ (ขนาดของกรรมการ กรรมการตรวจสอบอสระ จานวนครงการประชม) 3. ลกษณะของบรษท (จานวนพนกงาน อายบรษท การเตบโตของบรษท)

ผลประกอบการบรษท ไดแกผลตอบแทนสนทรพย(ROA) และมลคาของกจการ(Tobin’s Q)

ขนาดของคณะกรรมการและกรรมการอสระมจานวนมาก จะสามารถสรางมลคาเพมใหแกบรษทได สวนกรรมการทมตาแหนงประธานบรษท มผลในเชงลบตอผลประกอบการบรษท และขนาดของกรรมการ จานวนครงการประชมมอทธพลในเชงบวกตอผลประกอบการ ของบรษท

Sivaramakrishnan & Yu (2008)

การกากบดแลกจการ(สดสวนของกรรมการอสระ และขนาดของกรรมการ)

คณภาพของกาไร มความสมพนธเชงบวก

Ali shah, Butt & Hasan (2009)

คณภาพของการกากบดแลกจการ (โครงสรางคณะกรรมการ โครงสรางการถอหน และคณะกรรมการตรวจสอบอสระ)

การจดการกาไรวดจากรายการคงคางของบรษท

มความสมพนธเชงลบ

82

ตารางท 2.3 สรปผลงานวจยโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพย(ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Virginia, Eleni, Dimitrios & Chrysoula (2010)

โครงสรางการควบคมและการกากบดแลกจการ

ขอมลบญชการเงน และการทจรต

ชวยปองกนการทจรตสงเสรมคณคาของขอมลบญชการเงน และสงเสรมการดาเนนงานของตลาดหลกทรพย

Garcia , Barbadilo & Perez (2010)

คณะกรรมการตรวจสอบ และการตรวจสอบภายใน (ขนาดและจานวนการประชม)

การจดการกาไรวดจาก Abnormal Accrual

มความสมพนธในเชงลบ

Wan Ismail, Dunstan & Van Zijll (2010)

ขนาดของคณะกรรมการอานวยการและขนาดของคณะกรรมการตรวจสอบ

คณภาพกาไร มความสมพนธในเชงบวก

Majid Makki (2010)

1. การกากบดแลกจการ (คณะกรรมการทมตาแหนงประธานบรษท สดสวนกรรมการทไมใชผบรหาร สดสวนการถอหนของกรรมการ สดสวนคาตอบแทนกรรมการ จานวนผถอหน) 2. ประสทธผลทนทางปญญา (ประสทธผลทนมนษย ประสทธผลโครงสรางทน ประสทธผลทนพนกงาน จานวนผบรหาร และการเขารวมประชมคณะกรรมการ)

ผลประกอบการทางการเงน วดจากผลตอบแทนการลงทน (ROI) กาไรหลงภาษ (NPAT) ผลตอบแทนตอสวนของผถอหน(ROE)

การกากบดแลกจการไมมโดยตรงตอผลประกอบการทางการเงน แตการกากบดแลกจการสามารถทาใหผลประกอบการทางการเงนดขนไดโดยผานทนทางปญญา

83

ตารางท 2.3 สรปผลงานวจยโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพย(ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Samontaray (2010)

14 ตวแปร คอ ผลตอบแทนจากการใชเงนทน กาไรตอหน อตราสวนหนสนตอสวนของผถอหน ราคาตอกาไร อตราผลตอบแทนจากสวนของเจาของ ราคาหนตอมลคาตามบญช สนทรพยถาวรสทธ กาไรหลงภาษ ยอดขาย กาไรกอนคาเสอมราคา ดอกเบย ภาษและคาตดจาหนาย คาเสอมราคา สนคาคงเหลอ คาเบตา และระดบการกากบดแลกจการ

ราคาหลกทรพย กาไรตอหน ยอดขาย สนทรพยถาวรสทธ และระดบคะแนนของการกากบดแลกจการ มความสมพนธกบราคาหลกทรพย

Khatab et al (2011)

การกากบดแลกจการ ผลประกอบการ(ROA, ROE)

มความสมพนธในเชงบวก

Moradi & Nezami (2011)

การกากบดแลกจการ (โครงสรางของผถอหน)

คณภาพกาไร ไมมความสมพนธกน

Yasser, Entebang & Mansor (2011)

กลไกการกากบดแลกจการ (ขนาดของคณะกรรมการ โครงสรางคณะกรรมการ ผบรหารหรอประธานบรษท และคณะกรรมการตรวจสอบ)

ผลประกอบการ คอ ผลตอบแทน

ตอผถอหน และ กาไรสวนเพม

ขนาดของคณะกรรมการ โครงสรางคณะกรรมการ และคณะกรรมการตรวจสอบ มความสมพนธในเชงบวกกบผลประกอบการของบรษท

Abdoli & Royaee (2012)

โครงสรางของคณะกรรมการ(สดสวนคณะกรรมการทเปนผบรหาร สดสวนคณะกรรมการทไมใชผบรหาร คณะกรรมการทมควบรวมตาแหนงผจดการใหญกบประธานกรรมการบรษท)

คณภาพกาไร สดสวนกรรมการทเปนผบรหารสงผลเชงบวกตอคณภาพกาไรแตตากวาสดสวนคณะกรรมการทไมใชผบรหาร สวนบรษททคณะกรรมการมการควบรวมตาแหนงผจดการใหญกบประธานกรรมการบรษททาใหคณภาพกาไรลดลง

84

ตารางท 2.3 สรปผลงานวจยโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพย(ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Shiri, Vaghfi, Soltani & Esmaeli (2012)

กลไกการกากบดแลกจการ คณภาพกาไร มความสมพนธในเชงบวก

กตตชย สถตยมนววฒน (2548)

กลไกควบคมตามหลกการกากบดแลกจการ (ระดบการเปดเผยขอมล สดสวนของกรรมการอสระ คณะกรรมการบรษท การควบรวมตาแหนงของประธานกรรมการและผบรหาร และสดสวนของกรรมการทเปนเครอญาตในคณะกรรมการบรษท)

ผลการดาเนนงานของบรษทวดจากมลคาของกจการ (Tobin’s Q)

1. สดสวนของกรรมการทเปนเครอญาตมอทธพลทางลบ 2. ระดบการเปดเผยขอมล สดสวนของกรรมการอสระ และการควบรวมตาแหนงของประธานกรรมการและผบรหารไมมอทธพลตอผลการดาเนนงาน

ไมตร เออจตอนนตกล และเสาวนย สชฌวฒน (2549)

การกากบดแลกจการ 1. สทธผถอหนและการปฏบตตอผถอหนทกรายอยางเทาเทยมกน (สดสวนการถอหนของผถอหนรายยอย) 2. บทบาทของผมสวนไดเสย (จานวนกรณขอพพาททางกฎหมายกบผมสวนไดเสยของบรษท) 3. การเปดเผยขอมลและความโปรงใส (การเปดเผยขอมลทางการเงนทถกตองทนเวลาผาน Website ของบรษท และการเปดเผยคาอธบายและการวเคราะหของฝายจดการ หรอ MD&A รายไตรมาส) 4. ความรบผดชอบของคณะกรรมการ (การจดตงคณะกรรมการสรรหาและคณะกรรมการพจารณาคาตอบแทน และสดสวนกรรมการอสระ)

การลงทนของนกลงทนสถาบนและตางประเทศ

นกลงทนสถาบนและตางประเทศใหความสาคญกบจานวนกรณพพาททางกฎหมายเปนประเดนทสาคญมากทสดในการนาเงนมาลงทน สาหรบบรษททตองการเงนลงทนจากนกลงทนสถาบน ตองมสดสวนการถอหนของผถอหนรายยอยตาหรอการกระจายผถอหนรายยอยในระดบตา และบรษททตองการเงนลงทนจากนกลงทนตางประเทศควรใหความสาคญกบการจดตงคณะกรรมการสรรหาและคณะกรรมการพจารณาคาตอบแทนเพมอกหนงปจจย

85

ตารางท 2.3 สรปผลงานวจยโครงสรางคณะกรรมการและผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพย(ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม อมรา ตรศรวฒน (2549)

1. ปจจยการกากบดแลกจการ 2. ปจจยจากสภาวะแวดลอม

ความนาเชอถอของรายงานการเงนตามทรรศนะของนกวเคราะหการลงทนไทย

ปจจยทเกดจากการกากบดแลทดในองคกรมความสาคญมากกวาปจจยจากสภาวะแวดลอมในองคกร

ศลปพร ศรจนเพชร (2551)

กลไกการกากบดแลกจการ 1. บทบาทความรบผดชอบของคณะกรรมการ ประกอบดวย สดสวนของกรรมการทเปนอสระและกรรมการทไมเปนผบรหาร ความเปนอสระของประธานกรรมการ จานวนครงการประชมของคณะกรรมการบรษท และ 2. โครงสรางของผถอหน ประกอบดวย สดสวนการกระจกตวของผถอหน สดสวนการถอหนของผบรหารและกรรมการบรหาร

มลคาเพมเชงเศรษฐศาสตรของกจการ

ความเปนอสระของประธานกรรมการมความสมพนธในเชงบวกกบมลคาเพมเชงเศรษฐศาสตรของกจการ สดสวนการกระจกตวของผถอหนมความสมพนธในเชงลบกบมลคาเพมเชงเศรษฐศาสตรของกจการ

ศราวธ เรองสวรรณ และคณะ (2552)

ระดบการกากบดแลกจการ(สดสวนจานวนผถอหนรายยอยตอจานวนผถอหนทงหมดของบรษท จานวนขอพพาททางกฎหมายของบรษท สดสวนจานวนกรรมการทเชยวชาญทางการบญชหรอการเงนตอจานวนกรรมการตรวจสอบทงหมด สดสวนจานวนกรรมการอสระตอจานวนกรรมการบรษททงหมด)

มลคาของกจการวดจาก Tobin’s Q

ระดบบรรษทภบาลไมสามารถกาหนดมลคาของบรษทได อยางไรกตามเมอพจารณาคานยสาคญของสมประสทธของตวแปรพบวาสดสวนจานวนผถอหนรายยอยตอจานวนผถอหนทงหมดของบรษทมคานยสาคญกบมลคาของกจการ แตตวแปรอนไมแสดงนยสาคญทางสถต

86

ตอนท 4 ขอมลจากรายงานทางการเงน

4.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบขอมลจากรายงานทางการเงน ความเปนมาและความหมายของขอมลในงบการเงน ตามแมบทการบญช (ปรบปรง 2552) ไดระบไววา “งบการเงนเปนสวนหนงของ

กระบวนการรายงานการเงน งบการเงนทสมบรณประกอบดวย งบดล งบกาไรขาดทน งบแสดงการเปลยนแปลงฐานะการเงน(ซงอาจจดทาและนาเสนอไดหลายรปแบบ เชน งบกระแสเงนสดหรองบกระแสทน) หมายเหตประกอบงบการเงน งบประกอบอน และคาอธบายททาใหงบการเงนนนสมบรณ งบการเงนทบรษทตางๆ ในประเทศจดทาขนเพอนาเสนอตอผใชงบการ เงนท เปนบคคลภายนอกอาจมความแตกตางกน ” ซ งคณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญชเชอวา งบการเงนทจดทาขนสามารถตอบสนองความตองการโดยทวไปของผใชงบการเงนในการตดสนใจเชงเศรษฐกจ เชน 1) ตดสนใจซอ ถอไว หรอขายเงนทนในตราสารทน 2) ประเมนการบรหารงานหรอความรบผดชอบของฝายบรหาร 3) ประเมนความสามารถของกจการในการจายและใหผลประโยชนอนแกพนกงานบรษท 4) ประเมนความปลอดภยในการใหกยมแกกจการ 5) กาหนดนโยบายทางภาษ 6) กาหนดการจดสรรกาไรและเงนปนผล 7) จดเตรยมรายไดประชาชาตหรอใชเปนขอมลสถต 8) กากบดแลกจกรรมของกจการ (สภาวชาชพบญช , 2554)

แมบทการบญช เปนแนวคดและหลกการ พนฐานในการจดทาและนาเสนองบการเงนของกจการ เพอใหขอมลทางการเงนในรปของตวเงนทางเศรษฐกจการคา อนเปนประโยชนแกผ ใชงบการเงนท เปนบคคลภายนอก และผ ท เก ยวของ ท จะสามารถเขาใจขอมลทางการเงน อนเปนประโยชนในการตดสนใจเชงเศรษฐกจทเกยวของ โดยวตถประสงคของแมบทการบญช มดงน

1. เปนแนวทางสาหรบคณะกรรมการมาตรฐานการบญชในการพฒนามาตรฐานการบญชในอนาคต และในการทบทวนปรบขอกาหนดมาตรฐานและการปฏบตการบญชทเคยประกาศใชอยในปจจบนใหสอดคลองและเหมาะสมยงขน

2. เปนแนวทางสาหรบผจดทางบการเงน(นกบญช) ในการนามาตรฐานการบญชมาปฏบต รวมทงแนวทางในการปฏบตสาหรบเรองทยงไมมมาตรฐานการบญชรบรอง

3. เปนแนวทางสาหรบ ผสอบบญช ในการแสดงความเหนตองบการเงนวา ไดจดทาขนตามมาตรฐานการบญชหรอไม (รายงานผสอบบญชตองเขยนรายงานใหครอบคลม)

87

4. ชวยใหผใชงบการเงน สามารถจะเขาใจความหมายของขอมลทแสดงในงบการเงน (จดทาขนตามมาตรฐานการบญช) ผใชงบการเงน 7 กลม มความตองการในการใชขอมลตางกนดงน

4.1 ผลงทน คอผทเปนเจาของเงนทนในปจจบนและผสนใจทจะลงทนในอนาคต ตองการขอมลทชวยในการประเมนเกยวกบความเสยงและผลตอบแทนจากการลงทน และชวยในการพจารณาตดสนใจซอขาย หรอถอเงนลงทนนนตอไป

4.2 ลกจางหรอพนกงาน คอ ผทกจการวาจาง รวมทงกลมตวแทนลกจาง เชน สหภาพแรงงาน ตวแทนคนงาน ตองการขอมลเกยวกบความมนคง ความสามารถในการหากาไรของกจการ ความสามารถในการจายคาตอบแทนในรปของคาจาง บาเหนจ บานาญ รวมทงโอกาสในการจางงานในอนาคตดวย

4.3 ผใหก คอ ผทใหกจการกยมเงน ตองการขอมลทางการเงนของกจการเพอใชประเมนความเสยงในการใหกยมหรอไม พจารณาวงเงนใหก อตราดอกเบยและเงอนไขการใหกยมอนๆ

4.4 ผขายสนคา หรอเจาหนของกจการ คอผททาการคากบกจการ ตองการขอมลในการพจารณาใหสนเชอ เพอใหแนใจวาจะไดรบชาระครบตามกาหนดเวลา

4.5 ลกคาของกจการ คอ ผทตองการขอมลเกยวกบความตอเนองของการทาการคาของกจการ เพอพจารณาการพงพาในเชงเศรษฐกจซงกนและกนในอนาคต

4.6 รฐบาล และหนวยราชการ คอ หนวยงานทตองการขอมลการดาเนนงานของกจการในการจดสรรทรพยากร การกากบดแล การกาหนดนโยบาย การภาษอากร ชวยเปนฐานขอมลในการคานวณรายไดประชาชาต และจดทาสถตตางๆ ของรฐบาล หนวยงานราชการ

4.7 สาธารณชน คอ ประชาชนทวไปทเกยวของกบกจการนน ตองการขอมลเกยวกบแนวโนม ความสาเรจของกจการ อนจะกระทบตอสาธารณชนในดานตางๆ เชน การวาจางงาน การรบซอสนคาหรอบรการในทองถนนนๆ

5. ชวยใหผสนใจ ไดทราบขอมลเกยวกบแนวทางในการกาหนดมาตรฐานการบญช ของคณะกรรมการมาตรฐานการบญช

จงสรปไดวา แมบทการบญชเปนแนวทางใหมการกาหนดมาตรฐานการบญชอยางมหลกการทจะสรางความนาเชอถอ และความมนใจใหกบงบการเงนทจดทาขน และสามารถตอบสนองความตองการของผใชงบการเงนแตละกลมเพอใชในการตดสนใจเชงเศรษฐกจในอนาคตได

88

จากการทบทวนวรรณกรรม พบวา นกวจยและนกวชาการไดใหความหมายหรอคาจากดความของคาวา ขอมลจากรายงานทางการเงน ดงตารางท 2.4 แสดงความหมายของขอมลจากรายงานทางการเงน

ตารางท 2.4 แสดงความหมายของขอมลจากรายงานทางการเงน นกวจยและนกวชาการ ความหมายของขอมลจากรายงานทางการเงน

Bushman & Smith (2001)

ขอมลในรายงานทางการเงนทเปดเผยในรปของตวเลขในงบดล งบกาไรขาดทน และงบกระแสเงนสด ทผานการตรวจสอบแลว

Lehavy & Sloan (2008)

เปนขอมลพนฐานสาคญทนกลงทนนามาใชประกอบการตดสนใจลงทนในหลกทรพย

Vishnani & Shah (2008)

เปนขอมลตวเลขทางการเงนทแสดงไวในรายงานทางการเงนในรปแบบของงบการเงนบรษท ทสามารถใชเปนสอกลางในการสอสารใหกบผถอหนและสาธารณชนอยางโปรงใส

Abdoli & Royaee (2012)

เปนกระบวนการจดทารายงานทางการเงนสาหรบผถอหน โดยรายงานทางการเงนตองมคณภาพสง เพอตอบสนองความตองการของผทนาขอมลไปใช

สมนก เออจระพงษพนธ (2552)

ขอมลทเกดจากการจดเกบและรวบรวมตามขนตอนการบนทกบญชตางๆ ตามหลกการบญชทรบรองทวไป รวมถงขอมลทผบรหารนาไปใชประกอบการตดสนใจและวางแผนเกยวกบการดาเนนธรกจ

สภาวชาชพบญช (2554)

เปนขอมลทจดทาและนาเสนอในรายงานการเงนตามแนวทางทกาหนดในมาตรฐานการบญชอยางมหลกการทจะสรางความนาเชอถอ และความมนใจใหกบงบการเงนทจดทาขน และสามารถตอบสนองความตองการของผ ใชงบการเงนแตละกลมเพอใชในการตดสนใจเชงเศรษฐกจในอนาคตได

จากการใหความหมายหรอคาจากดความของคาวา ขอมลจากรายงานทางการเงน ท

นกวจยและนกวชาการไดกลาวไวขางตน ซงอาจมความหมายแตกตางกนในเนอหาปลกยอยบางสวน แตความหมายหลกสวนใหญจะสอดคลองกน การวจยในครงน ผวจยจงสรปความหมายหรอคาจากดความของคาวา ขอมลจากรายงานทางการเงน หมายถง ขอมลทปรากฏในรายงาน

89

ทางการเงนตามแมบทการบญช (Accounting Framework) ประกอบดวยงบกาไรขาดทนหรองบกาไรขาดทนเบดเสรจ งบดลหรองบแสดงฐานะการเงน และงบกระแสเงนสด เปนขอมลทเกดจากการจดเกบและรวบรวมตามขนตอนการบนทกบญชตางๆ ตามหลกการบญชทรบรองทว ไป สามารถนาไปใชประโยชนในการตดสนใจและวางแผนเกยวกบการลงทนในตลาดทน

องคประกอบของงบการเงน

แมบทการบญช (ฉบบปรบปรง 2552) ไดกลาวถงองคประกอบของงบการเงน คอ ประเภทของรายการและเหตการณทางบญชตามลกษณะเชงเศรษฐกจของรายการและเหตการณน นๆ ทแสดงไวในงบการเงน ซงแมบทการบญชไดใหคานยามองคประกอบตาง ๆ ซงเกยวของโดยตรงกบการวดฐานะการเงนในงบดล ไดแก สนทรพย หนสน สวนของเจาของ และองคประกอบซงเกยวของโดยตรงกบการวดผลการดาเนนงานในงบกาไรขาดทน ไดแก รายได คาใชจาย ดงน

1. สนทรพย หมายถง ทรพยากรทอยในความควบคมของกจการ ทรพยากรดงกลาวเปนผลของเหตการณในอดตซงกจการคาดวาจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจจากทรพยากรนนในอนาคต

2. หนสน หมายถง ภาระผกพนในปจจบนของกจการ ภาระผกพนดงกลาว เปนผลของเหตการณในอดตซงการชาระภาระผกพนนนคาดวาจะสงผลใหกจการสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

3. สวนของเจาของ หมายถง สวนไดเสยคงเหลอในสนทรพยของกจการหลงจากหกหนสนทงสนออกแลว

4. รายได หมายถง การเพมขนของประโยชนเชงเศรษฐกจในรอบระยะเวลาบญชในรปกระแสเขาหรอการเพมคาของสนทรพย หรอการลดลงของหนสนอนสงผลใหสวนของเจาของเพมขนทงนไมรวมถงเงนทนทไดรบจากผมสวนรวมในสวนของเจาของ

5. คาใชจาย หมายถง การลดลงของประโยชนเชงเศรษฐกจในรอบระยะเวลาบญชในรปกระแสออกหรอการลดคาของสนทรพยหรอการเพมขนของหนสน อนสงผลใหสวนของเจาของลดลงทงนไมรวมถงการแบงปนสวนทนใหกบผมสวนรวมในสวนของเจาของ

อยางไรกตามยงคงมขอมลเกยวกบกระแสเงนสดของกจการมประโยชนตอผใชงบการเงน เพอใชเปนเกณฑในการประเมนความสามารถของกจการในการกอใหเกดเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด และความตองการใชกระแสเงนสดของกจการในการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผใชงบการเงน จะตองมการประเมนความสามารถของกจการในการกอใหเกดเงนสดและ

90

รายการเทยบเทาเงนสด ระยะเวลาและความแนนอนของการกอใหเกดเงนสด ซงในปจจบนประเทศไทยไดออกมาตรฐานการบญช ฉบบท 7 (ปรบปรง 2552) เรอง งบกระแสเงนสด เพอเปนการใหขอมลเกยวกบการเปลยนแปลงในอดตของเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสดของกจการ ผานทางงบกระแสเงนสดซงจาแนกกระแสเงนสดในระหวางงวดเปนเงนสดจากกจกรรมดาเนนงาน กจกรรมลงทน และกจกรรมจดหาเงน ดงน (Albrighe & Ingram, 2007; Wild & Chiappetta, 2007; Megginson, Smart, Graham, 2010; Gibson, C. H., 2011)

กจกรรมดาเนนงาน หมายถง กจกรรมหลกทกอใหเกดรายไดของกจการ และกจกรรมอนทมใชกจกรรมลงทน หรอกจกรรมจดหาเงน กระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงานจงเปนขอบงชทสาคญทแสดงถงความสามารถในการดาเนนงานของกจการในการกอใหเกดกระแสเงนสดทเพยงพอเพอจายชาระเงนกยม เพอการดาเนนงานของกจการ เพอจายเงนปนผล และเพอการลงทนใหมๆ โดยไมตองพงพาการจดหาเงนจากแหลงเงนภายนอก ลกษณะโดยทวไปของกระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงานจะมาจากกจกรรมทกอใหเกดรายไดหลกของกจการ เชน เงนสดรบจากการขายสนคาและการใหบรการ เงนสดรบจากรายไดคาสทธ คาธรรมเนยม คานายหนา และรายไดอน เงนสดจายผขายสาหรบสนคาและบรการ เงนจายแกพนกงานและจายแทนพนกงาน เงนสดรบและจายจากสญญาทถอไวเพอขายหรอเพอคา เปนตน ขอมลองคประกอบแตละรายการของกระแสเงนสดจากการดาเนนงานทเกดขนในอดตจะเปนประโยชนเมอพจารณาประกอบกบขอมลอนในการพยากรณกระแสจากกจกรรมดาเนนงานในอนาคต

กจกรรมลงทน หมายถง การไดมาและจาหนายสนทรพยระยะยาวและเงนลงทนอน ซงไมรวมอยในรายการเทยบเทาเงนสด กระเงนสดทเกดจากกจกรรมลงทนเปนรายจายทจายไปเพอใหไดมาซงทรพยากรตางๆ ทจะกอใหเกดรายไดและกระแสเงนสดในอนาคต ไดแก การซอหรอการจาหนายสนทรพยระยะยาว เงนลงทนอนของกจการซงไมรวมอยในรายการเทยบเทาเงนสด เชน เงนสดทจายเพอซอทดน อาคารและอปกรณ สนทรพยไมมตวตน และสนทรพยระยะยาวอน เงนสดทรบจากการขายทดน อาคารและอปกรณ สนทรพยไมมตวตน และสนทรพยระยะยาวอน เงนสดทจายเพอไดมาซงตราสารทนหรอตราสารหนของกจการอน และสวนไดเสยในการรวมคา เงนสดทรบจากการขายตราสารทนหรอตราสารหนของกจการอน และสวนไดเสยในการรวมคา เปนตน

กจกรรมจดหาเงน หมายถง กจกรรมทมผลใหเกดการเปลยนแปลงในขนาดและองคประกอบของสวนของเจาของและสวนของการกยมเงนของกจการ กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงนเปนประโยชนในการคาดคะเนสทธเรยกรองในกระแสเงนสดในอนาคตจากผใหเงนทนแก

91

กจการ เชน เงนสดรบจากการออกหนทนหรอตราสารทนอน เงนสดจายใหกบผเปนเจาของเพอซอหรอไถถอนหนของกจการนน เงนสดรบจากการออกหนก เงนกยม ตวเงน พนธบตร การจานอง และเงนกยมระยะสนหรอระยะยาวอน เงนสดทจายชาระเงนกยม เปนตน

ขอมลจากรายงานทางการเงนตองมลกษณะเชงคณภาพของงบการเงน เพอใหงบการเงนจะมประโยชนตอผใชงบการเงนตามวตถประสงคทวางไวกตอเมองบ

การเงนนน มลกษณะเชงคณภาพตามทแมบทการบญชกาหนดไว ดงน ความเขาใจได ขอมลในงบการเงนตองสามารถเขาใจไดในทนททผใชงบการเงนใชขอมลดงกลาว

ภายใต ขอสมมตทวาผใชงบการเงนมความรตามควรเกยวกบธรกจกจกรรมเชงเศรษฐกจและการบญช รวมทงมความตงใจตามควรทจะศกษาขอมลดงกลาว

ความเกยวของกบการตดสนใจ ขอมลจะมประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผใชงบการเงนไดนนตอง

เปนขอมลทชวยใหผใชงบการเงนสามารถประเมนเหตการณในอดตปจจบนและอนาคตรวมทงชวยยนยน หรอชขอผดพลาดของผลการประเมนทผานมาของผใชงบการเงนได อยางไรกตามผใชงบการเงนควรคานงถงความมนยสาคญในการพฒนาความเกยวของกบการตดสนใจของขอมลนน ขอมลจะถอวามนยสาคญเมอการละเวนทจะแสดงขอมลนนหรอการแสดงขอมลนนอยางผดพลาด ทาใหผใชงบการเงนตดสนใจเชงเศรษฐกจผดพลาดหรอตดสนใจแตกตางไปจากทควรจะเปนหากผใชงบการเงนไดทราบขอมลนน

ความเชอถอได ขอมลทเปนประโยชนตองเชอถอไดโดยเปนขอมลทปราศจากความผดพลาดทม

นยสาคญและความลาเอยงซงประกอบดวยลกษณะดงตอไปน 1. การเปนตวแทนอนเทยงธรรม หมายถง ขอมลควรแสดงตาม

เหตการณทไดเกดขนแลวนนคอเปนขอมลทเขาเกณฑการรบรรายการ ณ วนทเสนอรายงาน 2. เนอหาส าคญกวารปแบบ หมายถง ขอมลตองบนทกและแสดงตาม

เนอหาและความเปนจรงเชงเศรษฐกจไมใชตามรปแบบทางกฎหมายเพยงอยางเดยว 3. ความเปนกลาง หมายถง ขอมลทแสดงตองมความเปนกลางหรอ

ปราศจากความลาเอยงโดยไมมวตถประสงคทจะชนาผใชงบการเงน

92

4. ความระมดระวง หมายถง การใชดลยพนจทจาเปนในการประมาณการภายใตความไมแนนอนเกยวกบเหตการณตาง ๆ เพอใหงบการเงนมความนาเชอถอ

5. ความครบถวน หมายถง ขอมลในงบการเงนตองมความครบถวน โดยพจารณาความมนยสาคญและตนทนในการจดทา หมายถง เพอมใหมความผดพลาด หรอทาใหผใชงบการเงนเขาใจผด

การเปรยบเทยบกนได ผใชงบการเงนตองสามารถเปรยบเทยบงบการเงนในรอบระยะเวลาตางกนของ

กจการเดยวกนและงบการเงนในรอบระยะเวลาเดยวกนของกจการแตละกจการได แตมไดหมายความวาขอมลตองอยในรปแบบเดยวกนตลอดไป และไมสามารถยกเปนขออางทจะไมนามาตรฐานการบญชทเหมาะสมกวามาถอปฏบต เพอใหขอมลสามารถเปรยบเทยบกนได การเปรยบเทยบกนไดของขอมลชวยใหผใชงบการเงนสามารถคาดคะเนถงแนวโนมของฐานะการเงน และผลการดาเนนงานของกจการนน รวมทงเปรยบเทยบแนวโนมกบกจการอนกอนทจะตดสนใจลงทน

จากการทบทวนวรรณกรรม ผวจยกาหนดตวแปรขอมลจากรายงานทางการเงนสาหรบการวจยในครงน โดยใชขอมลจากงบดลหรองบแสดงฐานะการเงน งบกาไรขาดทนเบดเสรจ และงบกระแสเงนสด ประกอบดวย กาไรกอนดอกเบย ภาษ คาเสอมราคาและคาตดจาหนาย มลคาตามบญช กระแสเงนสดอสระ และอตราสวนของผถอหนตอหนสนรวม ซงรายการกาไรทางบญช เปนรายการทนยมมากทสดและเปนทสนใจของนกลงทนในการนามาพจารณาประกอบก ารตดสนใจลงทนในหลกทรพย ผวจยจงใชรายการกาไรกอนดอกเบย ภาษ คาเสอมราคาและคาตดจาหนาย จากงบกาไรขาดทนหรองบกาไรขาดทนเบดเสรจในการศกษาครงน สวนรายการมลคาตามบญชและอตราสวนของผถอหนตอหนสนรวม ไดมาจากงบดลหรองบแสดงฐานะการเงน และรายการกระแสเงนสด ไดขอมลมาจากงบกระแสเงนสด แตรายการกระแสเงนสดน ผวจยใชตวแปรกระแสเงนสดอสระ ตามแนวคดของ Rahman & Saleh (2008); Habib (2012) ทพบวากระแสเงนสดอสระมความสมพนธในเชงบวกผลตอบแทนหลกทรพย ทาใหนกลงทนใชขอมลกาไรทางบญชและมลคาตามบญชในการตดสนใจเกยวกบราคาหลกทรพยลดลง แสดงวากระแสเงนสดอสระมผลตอการตดสนใจของนกลงทน จงสรปไดวาผวจยทาการศกษาขอมลจากรายงานทางการเงนทประกอบดวย กาไรกอนดอกเบย ภาษ คาเสอมราคาและคาตดจาหนาย มลคาตามบญช กระแสเงนสดอสระ และอตราสวนของผถอหนตอหนสนรวม ซงรายการเหลานตองอาศยขอมลตวเลขจากงบการเงนของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย

93

4.2 งานวจยเกยวกบความสมพนธระหวางขอมลจากรายงานทางการเงนกบผลตอบแทนหลกทรพย

การลงทนเปนการตดสนใจทางการเงนอยางหนง ซงผลงทนตองอาศยขอมลประกอบการตดสนใจลงทน และการไดรบขอมลทถกตอง การรหลกในการรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมลไมวาจะเปนขอมลตวเลขหรอไมเปนตวเลขจะมสวนสาคญอยางยงในการประเมนผลและตดสนใจลงทนไดอยางมประสทธภาพ (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2553) ขอมลทนกลงทนนามาใชจะเปนขอมลทเกยวของโดยตรงกบขอมลทเกยวของโดยออม ขอมลทเกยวของโดยตรงไดแก ขอมลจากบรษททเปนผออกหลกทรพย เชน ขอมลเกยวกบงบการเงน ผลตภณฑของบรษท การเปลยนแปลงการดาเนนงานของบรษท เปนตน สวนขอมลทเกยวของโดยออม ไดแก ขอมลมผลกระทบตอหลกทรพย เชน ภาวะเศรษฐกจ อตสาหกรรม คานยมของผบรโภค นโยบายรฐบาล เปนตน

การวจยความมคณคาของขอมลทางการบญช มขนเพอทดสอบความเกยวของกนระหวางขอมลหลกทรพยกบขอมลจากรายงานทางการเงน ซงขอมลจากรายงานทางการเงนเปนขอมลทปรากฏอยในรายงานทางการเงน ประกอบดวยงบดลหรองบแสดงฐานะการเงน งบกาไรขาดทนหรองบกาไรขาดทนเบดเสรจ งบกระแสเงนสด ไดแก รายการสนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายไดและคาใชจาย ขอมลในรายงานทางการเงนเหลานใหขอมลพนฐานทสาคญในตลาดทน สามารถใชอธบายขอมลของบรษททอยในตลาดหลกทรพย (Vishnahi & Shah, 2008)

จากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบขอมลจากรายงานทางการเงน มนกวจยหลายทานศกษาเกยวกบรายการกาไรทางบญช เพราะกาไรทางบญช เปนกาไรทเกดจากรายการและเหตการณทางบญชทรบรตามเกณฑคงคาง ซงกาหนดใหรบรรายการเมอเกดขน มใชเมอมการรบหรอจายเงนสด โดยรายการตางๆ จะบนทกบญชและแสดงในงบการเงนตามงวดทเกยวของ จงทาใหกาไรทางบญชเปนตวเลขทสะทอนถงผลการดาเนนงานในชวงเวลาหนง และเปนสงบงชถงความสามารถในการสรางกาไรของบรษท ดงนนการศกษาและการวจยคณคาของขอมลกาไรสทธทางบญช มขนเพอพสจนวากาไรสทธของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย ใหขาวสารหรอขอมลทเปนประโยชนตอตลาดหรอผลงทนหรอไม โดยอาศยแนวคดทางทฤษฎการเงนเกยวกบตลาดทนและผลการวจยเชงประจกษเกยวกบประสทธภาพของตลาดทน ซงกลาววากาไรทางบญชเปนตวชวดกระแสเงนสดในอนาคตหรอเงนปนผลทผลงทนคาดวาจะไดรบจากการลงทนหลกทรพย ซงมผลตอราคาหลกทรพย ตวอยางเชน งานวจยของ Ball & Brown (1968); Beaver (1968); Ahsan (2004); Nichols & Wahlen (2004); Sponholtz (2004) การประเมนคณคาของตวเลข

94

กาไรสทธประจาปของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย โดยศกษาวาตลาดหลกทรพยมการตอบสนองตอการประกาศขอมลกาไรประจาปหรอไม ผลการศกษาพบวานกลงทนในตลาดทนมการตอบสนองตอการประกาศขอมลกาไรประจาปจรง และทาใหปรมาณการซอขายหลกทรพยและราคาของหลกทรพยมการเปลยนแปลง นนคอกาไรทางบญชมผลตอราคาหลกทรพยและปรมาณการซอขายหลกทรพย อกทงยงสงผลใหพฤตกรรมการตดสนใจของนกลงทนทไดรบขอมลเปลยนแปลงไป ตอมา Foster, 1981 ไดทาการทดสอบความสมพนธระหวางผลตอบแทนหลกทรพยของบรษททมการประกาศกาไรกบบรษททไมไดมการประกาศกาไร พบวาบรษททประกาศกาไรกบบรษททไมไดประกาศกาไรมความสมพนธ ตอผลตอบแทนหลกทรพย สอดคลองกบงานวจยของ Easton & Harris (1991) ททาการศกษารายการกาไรกบอตราผลตอบแทนหลกทรพยโดยแยกเปนกาไรในงวดปจจบน กาไรในงวดกอน และการเปลยนแปลงของกาไรงวดปจจบน ผลการศกษาพบวา กาไรในงวดปจจบน กาไรในงวดกอน และการเปลยนแปลงของกาไรงวดปจจบนสงผลตออตราผลตอบแทนของหลกทรพยในทศทางเดยวกน เมอเปรยบเทยบกาไรแตละรายการ พบวา กาไรงวดปจจบนสามารถอธบายอตราผลตอบแทนของหลกทรพยไดดกวาการเปลยนแปลงของกาไรและกาไรในงวดกอนตามลาดบ นอกจากน เมอพจารณากาไรงวดปจจบนและการเปลยนแปลงของกาไรงวดปจจบนรวมกน ยงสามารถใชอธบายการเปลยนแปลงของอตราผลตอบแทนทไมปกตและอตราผลตอบแทนทไมปกตสะสมของหลกทรพยได แสดงวา กาไรทางบญชเปนขอมลทนกลงทนสามารถใชอธบายผลตอบแทนของหลกทรพยได และ Nichols & Wahlen (2004) ยงระบวาตลาดทนยงคงใหความสาคญกบกาไรทางบญช โดยเฉพาะกลมผลงทน ผจดการ คณะกรรมการ นกวเคราะห ผตรวจสอบ และผทตองการใชขอมลกาไรทางบญช ซงคนกลมเหลานยงคงใหความสาคญกบกาไรทางบญชอยเสมอ

นอกจากนยงมนกวจยททาการศกษาขอมลทางการบญชรายการอนๆ ตวอยางเชน Lipe (1986) ไดทาการศกษาขอมลในงบกาไรขาดทน ประกอบดวย กาไรขนตน คาใชจายในการบรหาร คาเสอมราคา ดอกเบยจาย และกาไรกอนภาษ กบอตราผลตอบแทนจากการลงทนในบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย Strong & Walker (1993) ทาการศกษาขอมลทางบญชและปจจยอน ไดแก กาไรกอนรายการพเศษ และรายการพเศษ ขนาดของบรษท ชนดของอตสาหกรรม Biddle, Seow & Siegel (1995) ศกษาเปรยบเทยบความสามารถของขอมลทางการบญช รายการกาไรและรายไดสทธในการอธบายอตราผลตอบแทนของหลกทรพยของกลม อตสาหกรรมในประเทศสหรฐอเมรกา สวน Collins, Maydew & Weiss (1997) ทาการทดสอบขอมลทางการบญชทไมเกดขนเปนประจา เชน รายการพเศษ การยกเลกสวนงาน ผลสะสมของการเปลยนแปลงหลกการ

95

บญช รายการทผดปกต รายการทไมเกดขนบอย รวมถงกาไร (ขาดทน) จากการจาหนายสนทรพยเงนลงทน และสารองผลขาดทนทางบญชทยงไมเกดขนจรง ในตลาดหลกทรพยสหรฐอเมรกา และ Kallunki, Martikainen, M. & Martikainen, T (1998) ศกษาวานกลงทนสนใจขอมลทางบญชรายการใดเพอนามาประกอบการตดสนใจลงทนในหลกทรพยในประเทศฟนแลนด โดยขอมลทางบญช ไดแก ยอดขายสทธหรอรายไดสทธ กาไรจากการดาเนนงาน กาไรหลงคาใชจายทางการเงน กาไรกอนรายการพเศษ กาไรสทธ สวน Francis & Shipper (1999) ศกษาขอมลทางบญชรายการสนทรพยรวมและหนสนรวมกบอตราผลตอบแทนของหลกทรพย จงยนยนไดวาตงแตในอดตขอมลทางบญชทปรากฏในงบการเงนมความสาคญและเปนขอมลทมประโยชนทนกลงทนนามาใชในการตดสนใจลงทนในหลกทรพยไมวาจะเปนการซอหรอขายหลกทรพย

นอกจากนมผลงานวจยทศกษาขอมลจากรายงานทางการเงนและพบวาขอมลจากรายงานทางการเงนมความสามารถในการอธบายราคาหลกทรพยไดลดลง ตวอยางเชน Lev (1989) ทศกษาความมคณคาของกาไรในการอธบายผลตอบแทนของหลกทรพย เพอประเมนความมคณคาของขอมลจากรายงานทางการเงนรายการกาไร ผลการศกษาพบวากาไรสามารถอธบายผลตอบแทนของหลกทรพยไดลดลง และมแนวโนมวาประโยชนของขอมลทางการบญชรายการกาไรนามาตดสนใจเชงเศรษฐกจลดลง สอดคลองกบงานวจยของ Lev & Zarowin (1999) ไดศกษาขอมลจากรายงานทางการเงนรายการกาไร กระแสเงนสดจากการดาเนนงาน และมลคาตามบญช วามความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพยหรอไม ผลการศกษาพบวา ขอมลทางการบญชทงหมดทใชทดสอบสามารถอธบายการเปลยนแปลงอตราผลตอบแทนของหลกทรพยไดลดลง มประโยชนลดลง เพราะการเปลยนแปลงของธรกจมการลงทนในสนทรพยไมมตวตนมากขน อกทง Graham, King & Bailes (2000) และ Davis-Friday, Eng & Liu (2006) ศกษาความสามารถของมลคาตามบญชและกาไรทางบญชในการอธบายการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพยในชวงวกฤตเศรษฐกจทมการลดคาเงนบาท ผลการศกษาพบวาความสามารถของมลคาตามบญชและกาไรทางบญชในการอธบายราคาหลกทรพยลดลงในชวงวกฤตเศรษฐกจทมการลดคาเงนบาท สวน Charitou, Clubb & Andreou (2001) และ Bo (2009) ไดศกษาความสามารถของกาไรทางบญชและกระแสเงนสดในการอธบายราคาหลกทรพย ผลการศกษาพบวากาไรทางบญชและกระแสเงนสดมความสมพนธกบราคาหลกทรพย แตกระแสเงนสดมความสมพนธกบราคาหลกทรพยมากกวากาไรทางบญชเมอกาไรไมม เสถยรภาพ ทาใหความสามารถของกาไรทางบญชในการอธบายผลตอบแทนของหลกทรพยจะลดลง จงเรมเกดประเดนปญหาทวาขอมลกาไรมประโยชนตอนกลงทนในการนาไปใชประกอบการตดสนใจลงทน

96

ในหลกทรพยหรอไม สามารถสะทอนใหเหนถงผลการดาเนนงานของกจการ หรอมลคาของกจการ (Value of Firm) ไดหรอไม ประกอบกบการศกษาความมคณคาของกาไรยงจากดอยเฉพาะกาไรและสวนประกอบของกาไรเทานน จงทาใหนกวจยเรมใหความสาคญ ขอมลรายการอน

ตวอยางเชน Livnat & Zarowin (1990) ไดศกษาคณคาของขอมลกระแสเงนสดทถกจาแนกออกเปน กระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงาน กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน และกระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน ตามมาตรฐานการบญชแหงประเทศสหรฐอเมรกาวามผลตอผลตอบแทนหลกทรพยหรอไม ผลการศกษาพบวาการจาแนกรายการในกระแสเงนสด สามารถอธบายการเปลยนแปลงในราคาหลกทรพยไดดขน ซงเปนประโยชนตอผลงทนในการใชขอมลเพอการตดสนใจลงทนไดดยงขน ซงสอดคลองกบ Garrod & Hadi (1998) ทศกษาคณคาของขอมลกระแสเงนสดตออตราผลตอบแทน ผลการศกษาพบวา ขอมลกระแสเงนสดในทกรายการมผลตออตราผลตอบแทน นอกจากนยงชใหเหนวารายละเอยดหรอขอมลทประกอบกนเปนงบการเงนนนมประโยชนแกผใชงบการเงนมากกวาจานวนกาไรทปรากฏในบรรทดสดทายของงบการเงน และงานวจยของ Cheng, Liu & Schaefer (1996) ศกษาเกยวกบความสามารถของกาไรทางบญชและกระแสเงนสดจากการดาเนนงานในการอธบายผลตอบแทนของหลกทรพยในตลาดหลกทรพยนวยอรคและตลาดหลกทรพยแหงอเมรกา ผลการศกษาพบวา กาไรทางบญชและกระแสเงนสดจากการดาเนนงานตางเปนตวชวดทมประโยชนตอนกลงทน และกระแสเงนสดจากการดาเนนงานจะมประโยชนตอการตดสนใจของนกลงทนมากกวากาไรทางบญชเมอกาไรมเสถยรภาพตา รวมถงงานวจยของ Leatherbury (2001) ทาการศกษาขอมลจากรายงานทางการเงน รายการกระแสเงนสด กาไรทางบญช กระแสเงนสดตอหนสนระยะยาว และอตราสวนมลคาทางการตลาดวามความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพย (Security Returns) หรอไม ผลการศกษาพบวา กระแสเงนสดมความสมพนธเชงบวกกบผลตอบแทนหลกทรพยมากกวากาไรและกระแสเงนสดตอหนสนระยะยาว แตอยางไรกตามนกลงทนยงคงจาเปนตองใชขอมลทางการเงนและบญชประกอบการตดสนใจลงทนในหลกทรพย นอกจากนยงมนกวจยททาการศกษากระแสเงนสดอสระ ซงตางจากงานวจยทกลาวมาขางตน คอ Rahman & Saleh (2008) ทาการศกษาผลกระทบของกระแสเงนสดอสระของบรษทตอความสมพนธของกาไรและมลคาตามบญชตอราคาหลกทรพยของบรษทจดทะเบยนในประเทศมาเลเชย ผลการศกษาพบวากาไรและมลคาตามบญชมคณคาตอราคาหลกทรพย แตหากบรษทมกระแสเงนสดอสระสงและโอกาสการเตบโตของบรษทมแนวโนมลดลง นนหมายความวานกลงทนจะใชขอมลกาไรและมลคาตามบญชในการตดสนใจเกยวกบราคาหนนอยลง แสดงวากระแสเงนสดอสระมผลตอการตดสนใจของนกลงทน (Habib, 2012)

97 งานวจยของ Tripathi (2009) ทาการศกษาความสมพนธระหวางปจจยพนฐานของ

บรษท 4 รายการ ไดแก 1) มลคาหลกทรพยตามราคาตลาด 2) ราคาหลกทรพยหารกาไรตอหน (P/E Ratio) 3) อตราสวนมลคาการตลาดตอมลคาตามบญช 4) ความเสยงทางการเงน วดจากอตราสวนหนสนตอสวนของผถอหนกบผลตอบแทนหลกทรพยทวดจากการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพย ผลการศกษาพบวามลคาหลกทรพยตามราคาตลาด และราคาหลกทรพยหารกาไรตอหน (P/E Ratio) มความสมพนธในเชงลบกบผลตอบแทนหลกทรพย สวนอตราสวนมลคาการตลาดตอมลคาตามบญช และความเสยงทางการเงนหรออตราสวนหนสนตอสวนของผถอหนมความสมพนธในเชงบวกกบผลตอบแทนหลกทรพย และ Saeedi & Ebrahimi (2010) ไดทาการศกษาบรบทของปจจยกาไร กระแสเงนสด และลกษณะเฉพาะของธรกจ ประกอบดวยกาไรชวคราว ขนาดบรษท ภาระทางการเงน โอกาสการเตบโต ในการอธบายราคาหลกทรพย ผลการศกษาพบวากาไรและกระแสเงนสดไมใชขอมลสาคญในการอธบายราคาหน แตตวแปรลกษณะเฉพาะของบรษทเปนปจจยทสามารถใชประกอบการอธบายได

Ni, Fah, & Nassir (2009) ทาการศกษาผลกระทบจากการประกาศกาไรและความเสยงทางการเงนมผลตอราคาหลกทรพย ผลการศกษาพบวาการประกาศกาไรและความเสยงทางการเงนมผลตอความเคลอนไหวของราคาหน สวนงานวจยของ Liu & Switzer (2009) ทาการศกษาผลกระทบของความเสยงดานสภาพคลอง ความเสยงบรษท และความเสยงดานผลตอบแทนทมตออตราผลตอบแทนไมปกต ผลการศกษาพบวา ความเสยงดานสภาพคลองและความเสยงดานผลตอบแทนมนยสาคญในเชงลบตออตราผลตอบแทนไมปกต รวมทงงานวจยของ Sari & Hutagaol (2011) ทาการศกษาความมอทธพลของปจจยความเสยง ประกอบดวย 1) ความเสยงโครงสรางของเงนลงทน วดจากอตราสวนหนสนตอสวนของผถอหน (Debt to Equity Ratio) 2) ความเสยงทางธรกจ วดจากระดบผลการเปลยนแปลงการดาเนนงาน (Degree of Operating Leverage) และ 3) ความเสยงทางการตลาด วดจากคาเบตา (Stock Beta) ทมตอผลตอบแทนจากการลงทน ผลการศกษาพบวาทง 3 ปจจยความเสยงไมมอทธพลอยางเปนนยสาคญทางสถตตอผลตอบแทนจากการลงทนหรอไมมผลทาใหเกดการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพย นอกจากน Aghdaei & Ghasemi (2012) ทาการศกษาความสมพนธระหวางอตราสวนหนสน มลคาการตลาด สภาพคลองของบรษท และผลตอบแทนของผถอหน ผลการศกษาพบวาอตราสวนหนสนมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบมลคาการตลาด สภาพคลองของบรษท และผลตอบแทนของผถอหน

98 สวนในประเทศไทยมงานวจยทเปนการวจยในตลาดทน เพอศกษาขอมลจากรายงาน

ทางการเงนกบราคาหลกทรพย ตวอยางเชน งานวจยของ พมพพนา ศรสวสด (2539) ศกษาขอมลกาไรสทธวามประโยชนตอการกาหนดราคาหลกทรพยหรอไมและมประโยชนตอนกลงทนหรอไม ผลการศกษาพบวา นกลงทนในตลาดทนไทยตอบสนองอยางรวดเรวตอการประกาศกาไร เปนรายไตรมาส เพราะกาไรมความสมพนธกบผลตอบแทนทสง หรออาจเปนเพราะผลจากการเปลยนแปลงในโครงสรางพนฐานทางบญช เชน การเปลยนแปลงขอบงคบทางบญช และสภาพแวดลอมทเกยวของกบขอมลในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ซงสงผลกระทบตอเนองไปยงคณภาพของกาไร ทาใหนกลงทนในตลาดทนของประเทศไทยนาขอมลจากรายงานทางการเงนดงกลาวไปใชประกอบการตดสนใจลงทนในหลกทรพย ซงสอดคลองกบงานวจยของ นมนวล เขยวรตน (2539) ทศกษาผลกระทบของการประกาศกาไรสทธทางบญชตอราคาหลกทรพยของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ผลการวจยพบวาการประกาศผลกาไรมผลกระทบตอราคาหลกทรพย ซงเปนหลกฐานแสดงวาการประกาศกาไรสทธเปนขาวสารทมประโยชนตอผลงทน แตผลงทนไมไดใหความสาคญกบขาวสารกาไรเพยงอยางเดยว แตใหความสาคญตอขาวสารอยางอนของบรษทดวยจนบางครงอาจมากกวาขาวผลกาไรในปจจบนทาใหประโยชนของการประกาศกาไรสทธนอยลง ตอมา ปญญา สมฤทธประดษฐ (2545) ศกษาเกยวกบปจจยทมผลกระทบตอความสามารถของกาไรทางบญชและมลคาตามบญชในการใชอธบายราคาหลกทรพยหนสามญในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ผลการศกษาพบวาความสามารถของกาไรทางบญชและมลคาตามบญชใชอธบายราคาหลกทรพยไมแตกตางกน แตเมอมปจจยอน ไดแก รายการทไมเกดขนเปนประจา ขาดทนจากการดาเนนงานหลก ขนาดของกจการ รายการตราคาสนทรพยใหม ผลตางจากอตราแลกเปลยน เปนปจจยทมผลการะทบทาใหมลคาตามบญชสามารถอธบายราคาหลกทรพยไดมากกวากาไรทางบญช สวนอตราการเตบโตของกาไรและระดบกาไรทมเสถยรภาพ เปนปจจยทมผลกระทบทาใหกาไรทางบญชสามารถอธบายราคาหลกทรพยไดมากกวามลคาตามบญช ขณะทการยดหลกจบคคาใชจายกบรายได เปนปจจยททาใหมลคาตามบญชสามารถอธบายราคาหลกทรพยไดมากกวากาไรทางบญช สวนการลงทนในสนทรพยไมมตวตนทไมสามารถบนทกบญช ไมใชปจจยททาใหมลคาตามบญชสามารถอธบายราคาหลกทรพยไดมากกวากาไรทางบญช รวมถง กนกพร นาคทบท (2543) ศกษาผลกระทบของขอมลทางบญชในตลาดทนประเทศไทยวาในตววดผลการดาเนนงาน 5 ปจจย ไดแก กาไรทางบญช กระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงาน กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน และรายไดจากการดาเนนงาน ขอมลใดสามารถใชอธบายผลตอบแทนหลกทรพยไดมากกวา ผลการศกษาพบวา

99

กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงนสามารถอธบายผลตอบแทนหลกทรพยไดมากทสด รองลงมาคอ กระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงาน กาไรทางบญชและรายไดจากการดาเนนงาน ตามลาดบ

จากการทบทวนวรรณกรรมจะพบวามผลงานวจยบางสวนทไมสอดคลองกน แตมวรรณกรรมจานวนมากทสนบสนนวา ขอมลจากรายงานทางการเงนมผลตอผลตอบแทนหลกทรพย ดงนนการวจยในครงนผวจยจงสามารถแสดงกรอบแนวคด และสมมตฐานของการวจย ไดดงภาพประกอบท 2.7 แสดงความสมพนธระหวางขอมลจากรายงานทางการเงนกบผลตอบแทนหลกทรพย

สมมตฐานท 4 ขอมลจากรายงานทางการเงนมความสมพนธทางตรงในเชงบวกตอ

ผลตอบแทนหลกทรพย

ภาพประกอบท 2.7 แสดงความสมพนธระหวางขอมลจากรายงานทางการเงนกบผลตอบแทนหลกทรพย

ซงจากงานวจยของ Sivaramakrishnan & Yu (2008); Garcia, Barbadilo & Perez

(2010); Virginia, Eleni, Dimitrios & Chrysoula (2010); Shiri, Vaghfi, Soltani & Esmaeli (2012) ทพบวาขอมลทางบญชทมคณภาพกอใหเกดคณภาพของรายงานทางการเงน และชวยสงเสรมคณคาของขอมลทางบญชการเงนเกยวกบความนาเชอถอ ความโปรงใส ความยตธรรม ความรบผดชอบ ชวยปกปองนกลงทนไมใหตดสนใจผดพลาด นนคอ คณภาพกาไรมาจากขอมลในรายงานทางการเงนทมคณภาพ ซงหากขอมลจากรายงานทางการเงนมคณภาพจะกอใหเกดคณภาพกาไรดวย ดงภาพประกอบท 2.8 แสดงความสมพนธระหวางขอมลจากรายงานทางการเงนกบคณภาพกาไร

ขอมลจากรายงานทางการเงน ผลตอบแทนหลกทรพย

100 สมมตฐานท 5 ขอมลจากรายงานทางการเงนมความสมพนธทางตรงในเชงบวกตอ

คณภาพกาไร

ภาพประกอบท 2.8 แสดงความสมพนธระหวางขอมลจากรายงานทางการเงนกบคณภาพกาไร

ซงผลงานวจยทเกยวของกบขอมลจากรายงานทางการเงน ผวจยไดสรปไวในตารางท 2.5

สรปผลงานวจยขอมลจากรายงานทางการเงนกบผลตอบแทนหลกทรพย ดงน

ตารางท 2.5 สรปผลงานวจยขอมลจากรายงานทางการเงนกบผลตอบแทนหลกทรพย ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Ball & Brown (1968)

การประกาศขอมลกาไรประจาป

ผลตอบแทนทไมปกตของหลกทรพย

มความสมพนธในเชงบวก

Beaver (1968) การประกาศกาไรทางบญช ราคาหลกทรพยและปรมาณการซอขายหลกทรพย

มความสมพนธในเชงบวก

Foster (1981) การประกาศกาไร ผลตอบแทนของบรษท มความสมพนธในเชงบวก Lipe (1986) 1. กาไรขนตน

2. คาใชจายในการบรหาร 3. คาเสอมราคา ดอกเบยจาย 4. กาไรกอนภาษ

อตราผลตอบแทนจากการลงทน

มความสมพนธในเชงบวก

Lev (1989) 1. กาไร 2. รายได 3. คาใชจาย 4. รายการคงคาง 5. กระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงาน

ผลตอบแทนของหลกทรพย

ทกรายการมความสมพนธ แตกาไรสามารถอธบายผลตอบแทนของหลกทรพยลดลง

Livnat & Zarowin (1990)

กระแสเงนสด (กจกรรมดาเนนงาน กจกรรมลงทน และกจกรรมจดหาเงน)

การเปลยนแปลงราคาหลกทรพย

มความสมพนธในเชงบวก

ขอมลจากรายงานทางการเงน คณภาพกาไร

101

ตารางท 2.5 สรปผลงานวจยขอมลจากรายงานทางการเงนกบผลตอบแทนหลกทรพย(ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Ball & Kothari (1991)

1. ความเสยง 2. ผลตอบแทน 3. อตราผลตอบแทนทไมปกต

ราคาหลกทรพยในชวงทมการประกาศผลตอบแทน

อตราผลตอบแทนทไมปกตมความสมพนธในชงบวกกบราคาหลกทรพยในชวงทมการประกาศผลตอบแทน

Easton & Harris (1991)

1. กาไรในงวดปจจบน 2. กาไรในงวดกอน 3. การเปลยนแปลงของกาไรงวดปจจบน

อตราผลตอบแทนของหลกทรพย

กาไรงวดปจจบนสามารถอธบายอตราผลตอบแทนของหลกทรพยไดดกวาการเปลยนแปลงของกาไร และกาไรในงวดกอน

Strong & Walker (1993)

1. กาไรกอนรายการพเศษ 2. รายการพเศษ ตวแปรควบคม: ขนาดของบรษท และชนดของอตสาหกรรม

อตราผลตอบแทนของหลกทรพย

มความสมพนธในเชงบวก

Biddle, Seow & Siegel (1995)

กาไรและรายไดสทธ อตราผลตอบแทนของหลกทรพย

มความสมพนธในเชงบวก โดยกาไรอธบายไดมากกวารายไดสทธ

Cheng, Liu & Schaefer (1996)

1. กาไรทางบญช 2. กระแสเงนสดจากการดาเนนงาน

ผลตอบแทนของหลกทรพย

มความสมพนธในเชงบวก

Collins, Maydew & Weiss (1997)

รายการทไมไดเกดขนเปนประจา

ผลตอบแทนหลกทรพย

กลมธรกจทมรายการทไมเกดขนเปนประจาทาใหความสามารถของกาไรทางบญชในการอธบายผลตอบแทนหลกทรพยลดลง สวนกลมธรกจทไมมรายการทไมเกดขนเปนประจา กาไรทางบญชมความสามารถในการอธบายราคาหลกทรพยทเพมขนเกนกวามลคาตามบญช

Caserta, Danielsson, De Vries (1998)

ขอมลความเสยง การเปลยนแปลงราคาหลกทรพย

ความเสยงมความสมพนธกบการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพยสงสด

102

ตารางท 2.5 สรปผลงานวจยขอมลจากรายงานทางการเงนกบผลตอบแทนหลกทรพย (ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Garrod & Hadi (1998)

ขอมลกระแสเงนสด อตราผลตอบแทนไมปกตสะสม

มความสมพนธในเชงบวก

Kallunki, Martikainen, M. & Martikainen, T. (1998)

1. ยอดขายสทธหรอรายไดสทธ 2. กาไรจากการดาเนนงาน 3. กาไรหลงคาใชจายทางการเงน 4. กาไรกอนรายการพเศษ 5. กาไรสทธ

การตดสนใจลงทนในหลกทรพย

ขอมลทางการบญชทกตวแปรเปนขอมลทมประโยชนทนกลงทนนามาใชในการตดสนใจลงทนในหลกทรพย

Francis & Shipper (1999)

1. สนทรพยรวมและหนสนรวม 2.กาไรและการเปลยนแปลงของกาไร 3.มลคาตามบญชและกาไร

อตราผลตอบแทนของหลกทรพยหรอราคาหลกทรพย

1.สนทรพยรวมและหนสนรวมอธบายการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพยไดเพมขน 2.กาไรและการเปลยนแปลงของกาไรอธบายอตราผลตอบแทนของหลกทรพยไดลดลง 3.มลคาตามบญชและกาไรอธบายการเปลยนแปลงราคาตลาดของหลกทรพยไดเพมขน

Lev & Zarowin (1999)

1. มลคาตามบญช 2. กาไรทางบญช 3. กระแสเงนสดจากการดาเนนงาน

อตราผลตอบแทนจากการลงทน

ความสมพนธในเชงบวก

Graham, King & Bailes (2000)

1. มลคาตามบญช 2. กาไรทางบญช

การเปลยนแปลงของราคาหลกทรพยในการอธบายในชวงวกฤตเศรษฐกจ

มลคาตามบญชและกาไรทางบญชสามารถอธบายราคาหลกทรพยไดลดลงในชวงการลดคาเงนบาท

103

ตารางท 2.5 สรปผลงานวจยขอมลจากรายงานทางการเงนกบผลตอบแทนหลกทรพย (ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Pawlukiewicz, Cagle & Webb (2000)

ความเสยงจากเหตการณเกยวกบ การขายหนสามญ ขายหนก การซอคนหนสามญและหนก

ผลตอบแทนทคาดหวงของหนสามญหลงการเปลยนแปลงราคาหน

ความเสยงจากการขายหนสามญ ขายหนก และการซอคนหนสามญ มสวนทาใหผลตอบแทนทคาดหวงของหนสามญลดลง

Charitou, Clubb & Andreou (2001)

1. กาไรทางบญช 2. กระแสเงนสดจากการดาเนนงาน

ผลตอบแทนหลกทรพย

เมอกาไรทางบญชไมมเสถยรภาพสงผลใหความสามารถในการอธบายผลตอบแทนของหลกทรพยจะลดลงและกระแสเงนสดจากการดาเนนงานกไมสามารถอธบายผลตอบแทนหลกทรพยเพมขน

Leatherbury (2001)

1. กระแสเงนสด 2. กาไร 3. กระแสเงนสดตอหนสนระยะยาว 4. อตราสวนมลคาทางการตลาด

ผลตอบแทนหลกทรพย

กระแสเงนสดมความสมพนธในเชงบวกกบผลตอบแทนหลกทรพยมากกวากาไรและกระแสเงนสดตอหนสนระยะยาว

Ahsan (2004) การประกาศกาไร ผลตอบแทนหลกทรพย

มความสมพนธในเชงบวก

Nichols & Wahlen (2004)

กาไรทางบญช ผลตอบแทนหลกทรพย

มความสมพนธในเชงบวก

Sponholtz (2004) การประกาศกาไรทางบญช

การเปลยนแปลงของราคาหลกทรพยและพฤตกรรมการตดสนใจของนกลงทน

มความสมพนธในเชงบวก

Davis-Friday, Eng & Liu (2006)

1. มลคาตามบญช 2. กาไรทางบญช

ราคาหลกทรพยในการอธบายในชวงวกฤตเศรษฐกจ

กาไรทางบญชสามารถอธบายราคาหลกทรพยไดลดลงในชวงการลดคาเงนบาท และมลคาตามบญชอธบายราคาหลกทรพยไดดกวากาไรทางบญช

104

ตารางท 2.5 สรปผลงานวจยขอมลจากรายงานทางการเงนกบผลตอบแทนหลกทรพย (ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Rahman & Saleh (2008)

1. กาไร 2. มลคาตามบญช 3. กระแสเงนสดอสระ

ราคาหลกทรพย มความสมพนธในเชงบวก แตเมอกระแสเงนสดอสระสง ทาใหกาไรและมลคาตามบญชมผลลดลง

Bo (2009) 1. กาไรทางบญช 2. กระแสเงนสด

ราคาหลกทรพย

มความสมพนธในเชงบวก แตกระแสเงนสดมความสมพนธมากกวากาไรทางบญช

Liu & Switzer (2009)

1. ความเสยงดานสภาพคลอง 2. ความเสยงบรษท 3. ความเสยงดานผลตอบแทน

อตราผลตอบแทนไมปกต

ความเสยงดานสภาพคลองและความเสยงดานผลตอบแทนมความสมพนธในเชงลบตออตราผลตอบแทนไมปกต

Ni, Fah & Nassir (2009)

ประกาศกาไรและความเสยงทางการเงน

ราคาหลกทรพย ประกาศกาไรและความเสยงทางการเงนมผลตอราคาหลกทรพย

Tripathi (2009) ปจจยพนฐานของบรษท 1. มลคาหลกทรพยตามราคาตลาด 2. ราคาหลกทรพยหารกาไรตอหน (P/E ratio) 3. อตราสวนมลคาการ ตลาดตอมลคาตามบญช 4. ความเสยงทางการเงน วดจากอตราสวนหนสนตอสวนของผถอหน

ผลตอบแทนหลกทรพย วดจากการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพย

มความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพย

Saeedi & Ebrahimi (2010)

1. ปจจยกาไร 2. กระแสเงนสด 3. ลกษณะเฉพาะของธรกจ (กาไรชวคราว ขนาด

บรษท ภาระทางการเงน โอกาสการเตบโต)

การอธบายราคาหลกทรพย

ลกษณะเฉพาะของบรษท เปนปจจยสาคญกวากาไรและกระแสเ ง น ส ด ใ น ก า ร อ ธ บ า ย ร า ค าหลกทรพย

105

ตารางท 2.5 สรปผลงานวจยขอมลจากรายงานทางการเงนกบผลตอบแทนหลกทรพย (ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Sari & Hutagaol (2011)

ปจจยความเสยง ผลตอบแทนจากการลงทน

ทง 3 ปจจยความเสยงไมมอทธพลอยางเปนนยสาคญทางสถตตอผลตอบแทนจากการลงทน

Aghdaei & Ghasemi (2012)

อตราสวนหนสน มลคาการตลาด สภาพคลองของบรษท และ ROE

มความสมพนธในเชงลบ

นมนวล เขยวรตน (2539)

การประกาศกาไรสทธทางบญช

ราคาหลกทรพย ผลกาไรเปนขาวด (ขาวไมด) การตอบสนองของราคาหลกทรพยมความสมพนธในทางบวก(ลบ)

พมพพนา ศรสวสด (2539)

กาไรสทธ(กาไรตอหน) ราคาหลกทรพย กาไรตอหนไมมความสมพนธกบผลตอบแทนในชวงแรก แตจะมความสมพนธกนในชวงหลง

ปญญา สมฤทธประดษฐ (2545)

กาไรทางบญชและมลคาตามบญช

ราคาหลกทรพย มลคาตามบญช สามารถอธบายราคาหลกทรพยไดมากกวากาไรทางบญช

กนกพร นาคทบท (2543)

1. กาไรทางบญช 2. กระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงาน 3. กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน 4. กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน 5. รายไดจากการดาเนนงาน

ผลตอบแทนหลกทรพย

มความสมพนธในเชงบวก

106

ตอนท 5 คณภาพก าไร

5.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบคณภาพก าไร ความเปนมาและความหมายของคณภาพก าไร ขอมลจากรายงานทางการเงนรายการกาไรเปนขอมลรายการหนงทนกลงทนนามาใชเพอ

ประกอบการตดสนใจลงทน ถาตวเลขของกาไรเปนขอมลทมความสาคญกบการตดสนใจลงทนของนกลงทนและมความสมพนธกบราคาหลกทรพย ดงน นตวเลขกาไรท มคณภาพ กคอ ตวเลขกาไรทมความถกตอง เชอถอได สอดคลองกบมาตรฐานการบญช สามารถใชประโยชนในการพยากรณและการวเคราะหไดอยางมประสทธภาพ ซงแมบททางการบญช (ปรบปรง 2552) ไดระบวางบการเงนทแสดงในรายงานทางการเงนตองเปนงบการเงนทมคณภาพ คอ เขาใจได เกยวของกบการตดสนใจ เชอถอได เปรยบเทยบกนได และจากลกษณะเชงคณภาพของงบการเงนยอมสงผลใหเกดคณภาพกาไร ตามงานวจยของ Myers & Omer, 2003; Schipper & Vincent, 2003; Sivaramakrishnan & Yu (2008); Shiri, Vaghfi, Soltani & Esmaeli (2012) ทพบวาคณภาพกาไรมาจากรายงานทางการเงนทมลกษณะเชงคณภาพ ซงหากรายงานทางการเงนมคณภาพจะกอใหเกดกาไรทมคณภาพ หรอเรยกวา “คณภาพกาไร” ดงนนคณภาพกาไรและคณภาพรายงานทางการเงนมความสอดคลองกบประโยชนการตดสนใจของผใชรายงานทางการเงน โดยเฉพาะการตดสนใจลงทนของนกลงทน แนวคดคณภาพกาไร เปนแนวคดทมววฒนาการมาจากการวเคราะหปจจยขนพนฐานทตองการคนหาวาหลกทรพยใดเปนหลกทรพยทมมลคาสงหรอตากวามลคาท แทจรง (Intrinsic Value) แนวคดนเกดขนในประเทศสหรฐอเมรกาประมาณป ค.ศ. 1930 โดยมลคาทแทจรงของหลกทรพยจะสามารถตรวจสอบยนยนไดจากการวเคราะหงบการเงนของกจการอยางละเอยดถถวน เพอคนหาสารสนเทศทจะเปนตวบงชวาหลกทรพยของกจการ ควรจะซอหรอขายในราคาทสงหรอตากวามลคาตลาดในขณะนน (สรอยเพชร สขเสรม, 2550) สาหรบแนวคดคณภาพกาไรในสหรฐอเมรกากลายเปนทรจกอยางแพรหลายในชวงปลายป ค.ศ.1960 และในตอนตนป ค.ศ.1970 (Ayres, 1994) ซง Ayres ไดใหขอคดเหนวาการตระหนกถงปจจยตางๆ ทมผลตอคณภาพกาไรทตลาดเขามามสวนรบรคอ สงสาคญสาหรบผบรหารทตองเผชญกบการตดสนใจวาจะเลอกใชนโยบายบญชใด จงจะสงผลตอคณภาพกาไรในทศทางทผบรหารตองการ เนองจากปจจยตางๆ มผลกลบมายงคณภาพกาไรของกจการ ผบรหารจงจาเปนจะตองพจารณาขอดขอเสยของการทาใหกาไรของกจการปรบตวไปในทางทดขนกบการมองคณภ าพกาไรไปในทางลบทจะตามมา

107

หากมผ ตงขอสงเกตวาการปรบตวไปในทางท ดข นนนอนทจรงแลวคอการทาใหคณภาพกาไรลดลง

นกลงทนโดยสวนใหญจะใหความสนใจเฉพาะตวเลขกาไรของกจการ โดยไมสนใจตวชวดผลการดาเนนงานทแทจรงของกจการตวอนๆ เชน คณภาพกาไรของกจการ เพราะตวเลขกาไรสทธเปนเพยงบทสรปสดทายทผานหลายๆ ขนตอนตามกระบวนการทางบญช ซง Chan, Chan-Louis, Jegadeesh & Lakonishok (2001) มองวานอกจากจะใหความสนใจตอตวเลขกาไรสทธในงบกาไรขาดทนแลวตองใหความสนใจกบคณภาพกาไร เพราะคณภาพกาไร เปนตวบงบอกไดวา กาไรสทธของกจการนนมความแตกตางกน ดงนนหากกาไรสทธของแตละกจการมความแตกตางกนดวยคณภาพกาไร สงผลใหประโยชนของขอมลกาไรในการอธบายราคาหลกทรพยของกจการแตกตางกนดวย จากงานวจยของ Schipper & Vincent (2003) ทาการศกษาเรองคณภาพกาไรตามกรอบแนวคดทางบญช (Conceptual Framework) โดยใหคาจากดความของกาไรวา “เปนผลกาไรทกจการสามารถนาไปใชไดในระหวางงวด โดยทาใหกจการสามารถรกษาระดบความมงคง ณ วนปลายงวด เทากบฐานะเมอตนงวด” และพบวาคณภาพกาไร คอ ขอมลกาไรทมลกษณะเชงคณภาพตามกรอบแนวคดทางบญชจรง

อยางไรกตามขอมลทเปดเผยในงบการเงนอาจไมสะทอนถงคณภาพของกาไรทแทจรงสาหรบนาไปใชประโยชนในดานตางๆ เนองจากในปจจบนผใชงบการเงนมหลายกลม อนไดแก ผซอขายหน เจาหน และแหลงเงนกตาง ๆ หนวยงานราชการ เชน กรมสรรพากร อาจารย นกศกษา และคแขงขนทางการคาบคคลเหลานตางใชงบการเงนเพอการศกษา การวเคราะหขอมล และใชในการตดสนใจเพอการลงทนทางธรกจ ขอมลทางบญชจงเปนประโยชนตอบคคลหลายฝาย ดงนนการวเคราะหคณภาพกาไรจงเปนแนวทางทสาคญทางหนงเพอจะไดทราบถงคณภาพกาไรทแทจรงของกจการ และมประโยชนตอนกลงทนโดยนกลงทนมองวากจการทมคณภาพกาไรสงยอมมความเสยงนอยกวากจการทมคณภาพตา เนองจากกจการเหลานนจะจดทาตวเลขกาไรโดยใชนโยบายบญชทยดหลกความระมดระวง (วรศกด ทมมานนท, 2552)

จากการทบทวนวรรณกรรม พบวา นกวจยและนกวชาการไดใหความหมายหรอคาจากดความของคาวา คณภาพกาไร ดงตารางท 2.6 แสดงความหมายของคณภาพกาไร

108

ตารางท 2.6 แสดงความหมายของคณภาพกาไร นกวจยและนกวชาการ

ความหมายของคณภาพก าไร

Bernstein & Wild (2000)

การรบรผลกาไร ซงมความสาคญในการประเมนคาทางธรกจ โดยตองอาศยตวเลขกาไรทางบญชเปนตววด โดยกาไรทางบญชนนขนอยกบสมมตฐานและหลกการบญชทธรกจเลอกใช กาไรทางบญชจะมความแตกตางกนระหวางเกณฑคงคางและเกณฑเงนสด โดยคณภาพกาไรของธรกจจะตองอยภายใตเงอนไขของการใชเกณฑคงคางและเกณฑเงนสดในการรบร

Hriber & Collins (2002)

การเปรยบเทยบรายการคงคางระหวางขอมลในงบแสดงฐานะการเงนและงบกระแสเงนสด โดยมแนวคดวา กาไรทมคณภาพ คอ กาไรทใกลเคยงกระแสเงนสด

Schipper & Vincent (2003)

ระดบความสามารถของกาไรทไดจากรายงานทางการเงนทสะทอนความเปนจรงของกาไรทางเศรษฐศาสตร โดยผบรหารตองเลอกใชนโยบายการบญชทกาหนดในมาตรฐานการบญช เพอใหขอมลมความนาเชอถอแสดงผลการดาเนนงานและฐานะการเงนอยางเปนตวแทนอนเทยงธรรม สะทอนเนอหาเชงเศรษฐกจมากกวารปแบบทางกฎหมาย มความเกยวของกบการตดสนใจของผใชงบการเงน และมความสามารถเปรยบเทยบกนได ซงคณภาพกาไร คอ ขอมลกาไรทมลกษณะเชงคณภาพ ความเกยวของกบการตดสนใจ ความสามารถเปรยบเทยบกนได และความเชอถอได

The Financial Accounting Standards Board (FASB) (อ างใน วรศกด ทมานนท, 2552)

กาไรทแทจรง (Real Earnings) หรอกาไรทมคณภาพควรเปนกาไรทเกดจากการดาเนนงานตามปกต สามารถเปลยนกลบมาเปนเงนสดทเพยงพอตอการเปลยนแทนสนทรพยทเสอมคาได และเปนกาไรทไดมาจากรายไดทเกดขนเปนประจา รวมทงกจกรรมทมนยสาคญทกอใหเกดกาไรไดดาเนนการเสรจสนแลว

109

ตารางท 2.6 แสดงความหมายของคณภาพกาไร (ตอ) นกวจยและนกวชาการ ความหมายของคณภาพก าไร

Abdoli & Royayee (2012) ลกษณะปจจยพนฐานในการจดสรรทรพยากรอยางมประสทธภาพในตลาดทน

วรศกด ทมมานนท (2543) ระดบของสหสมพนธระหวางกาไรทางบญช (Accounting Income) กบกาไรในเชงเศรษฐกจ(Economic Income Schroeder)

สรอยเพชร สขเสรม (2550) กาไรทเกดจากการดาเนนงานตามปกต สามารถเปลยนกลบมาเปน เงนสดทเพยงพอตอการเปลยนแทนสนทรพยทเสอมคาไดและเปนกาไรทมาจากรายไดท เกดขนเปนประจา รวมทงกจกรรมทมนยสาคญทกอใหเกดกาไรหรอระดบความระมดระวงทอยเบองหลงการจดทาตวเลขกาไรของบรษท

องครตน เพรยบจรยวฒน (2551)

การใชวธการและขอสมมตฐานทางการบญชซงไมทาใหรายไดและกาไรในรายงานทางการเงนสงกวาทควรจะเปน การอธบายเกยวกบการรบรรายไดและคาใชจายในตอนตนของบทเรยนไดใหแนวคดเกยวกบผลกระทบของวธการและขอสมมตทางการบญชทมตอตวเลขผลการดาเนนงานของกจการ

จากการใหความหมายหรอคาจากดความของคาวา คณภาพกาไร ทนกวจยและ

นกวชาการไดกลาวไวขางตน ซงอาจมความหมายแตกตางกนในเนอหาปลกยอยบางสวน แตความหมายหลกสวนใหญจะสอดคลองกน การวจยในครงน ผวจยจงสรปความหมายหรอคาจากดความของคาวา คณภาพกาไร หมายถง กระแสเงนสดของกจการทอยในรปของกาไรจากการดาเนนงานทไดรายงานไวในงบการเงนตามเกณฑคงคาง รวมทงกจกรรมทมนยสาคญทกอใหเกดกาไรแตกาไรทจะมคณภาพตองเปนกาไรทเกดขนอยางสมาเสมอ ไมผนผวนขนลงอยางรนแรง เปนกาไรทไดมาจากการดาเนนงานทแทจรงและมนโยบายการบญชทนามาใชในการวดกาไรอยางเหมาะสมและควรตงอยบนพนฐานของหลกความระมดระวง

110

คณลกษณะของก าไรทมคณภาพ

การวเคราะหคณภาพกาไรจะมความแตกตางกนไปตามวตถประสงคของการวเคราะหตลอดจนการกาหนดคณลกษณะของกาไรทมคณภาพดวย อยางไรกตามผลงทนและผวเคราะหหลกทรพยมกแยกความแตกตางระหวางกาไรทมคณภาพและกาไรทไมมคณภาพออกเปนแตละ

ประเดน ดงน (Pearlman, 1978 อางใน วรศกด ทมมานนท, 2552) 1. กาไรทมคณภาพควรเปนกาไรทคานวณขนจากการใชหลกการบญชทยดหลก

ความระมดระวง 2. กาไรทมคณภาพควรเปนกาไรทมความเปนไปไดสงทจะสามารถนาไปจดสรร

ในรปเงนสด ไมควรเปนกาไรทมแนวโนมวาจะไมสามารถเปลยนกลบมาเปนเงนสดทจะสามารถไปจดสรรใหแกผถอหนได

3. กาไรทมคณภาพควรเปนกาไรทไมผนผวนไปจากเสนแนวโนมกาไรในอดต (Earnings Trend Line) และไมควรเปนกาไรทผนผวนขนลงจากเสนแนวโนมกาไรมาโดยตลอด

4. กาไรทมคณภาพควรเปนกาไรทไมวาจะเปนกาไรในอดต หรอกาไรในปจจบนจะตองเปนตวบงชทดของกระแสกาไร (Earnings Stream) ในอนาคต และไมควรเปนกาไรทไมสามารถบงชกระแสกาไรในอนาคตได

5. กาไรทมคณภาพควรเปนกาไรทเกดจากการประกอบธรกจพนฐานของกจการอยางตอเนอง ไมควรเปนกาไรทจะไมเกดขนอก หรอเกดจากกจกรรมอนๆ ทนอกเหนอไปจากกจกรรมขนพนฐานทางธรกจของกจการ

6. กาไรทมคณภาพควรเปนกาไรทสะทอนถงความระมดระวงและความเปนจรง (Prudent, Realistic View) ของกจการในการมองสถานการณทกจการประสบอยในปจจบนและทคาดวาจะเกดขน ไมควรเปนกาไรทไมสะทอนความเปนจรงทางเศรษฐกจ และเกดจากหลกการบญชทเกดจากการมองอนาคตในแงดมากจนเกนไป

7. กาไรทมคณภาพควรเปนกาไรทเมอผวเคราะหไดพจารณางบแสดงฐานะการเงนควบคกนไป พบวาไมมการปกปดซอนเรนสงผดปกตใดๆ ทอาจเปนไปได เชน การตดจาหนายสนทรพยไมมตวตนเปนคาใชจายทนทในงวดทเกดขน และไมควรเปนกาไรทตงอยบนพนฐานของการแสดงสนทรพยทในราคาทสงเกนไปกวาราคาทคาดวาจะขายได (Realizable Assets)

8. กาไรทมคณภาพควรเปนกาไรทเกดจากการดาเนนงานอยางแทจรง และไมควรเปนกาไรทเกดจากการทาธรกรรมทางการเงนทเปนทนาสงสย หรอธรกรรมทางการเงนททาพราเพรอซงอาจกอใหเกดความเสยหายตอสวนไดเสยของผถอหนในกจการตามมา

111

9. กาไรทมคณภาพควรเปนกาไรทเกดจากการดาเนนธรกจภายในประเทศ และไมควรไดมาจากการดาเนนงานในตางประเทศเปนหลก

10. กาไรทมคณภาพควรเปนกาไรทสามารถเขาใจไดโดยงาย และไมควรทจะตองศกษาจากหมายเหตประกอบงบการเงนทตามมาหลาย ๆ หนา ซงจะมแตเฉพาะผทศกษาในระดบปรญญาเอกทางการบญช และภาษาศาสตรรวมกนเทานนทจะสามารถเขาใจได

วรศกด ทมานนท (2552) กลาววา จากคณสมบตของกาไรทมคณภาพสงหรอตาขางตน อาจสรปไดวาปจจยทจาเปนตอการวเคราะหคณภาพกาไร มดงน 1. ผลกระทบของสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจทมตอกจการ 2. ความผนผวนของกาไร 3. รายการทเกดขนเพยงครงเดยวหรอไมบอยครง 4. ฐานะการเงนของกจการ 5. นโยบายภาษ 6. วตถประสงคของผใชขอมลกาไร 7. คณภาพสนทรพยทกอใหเกดรายได 8. นโยบายบญช 9. กจกรรมทางเศรษฐกจทเกดขนเปนประจา 10. กระแสเงนสดทอยเบองหลงการเกดกาไร อกทง วรศกด ทมานนท (2552) ยงกลาววาผวเคราะหตองตระหนกดวยวาจวบจนปจจบนนยงไมมขอสรปทชดเจนวาปจจยตางๆ เหลานมผลกระทบตอมลคาของหลกทรพยอยางไร นอกจากนในการประเมนคณภาพกาไร ยงไมมผใดกาหนดมาตรฐานในการจดอนดบความสาคญของปจจยทง 10 ขางตน ประการสดทายนยสาคญของแตละปจจยยอมเปลยนแปลงไปตามแนวโนมของเศรษฐกจและความสามารถของผลงทนแตละรายทจะยอมรบความเสยงจากปจจยตางๆ ขางตน

112

องคประกอบของคณภาพก าไร คณภาพกาไรเปนเครองมอในการประเมนความเสยงของหลกทรพย คณภาพกาไร

สามารถทจะจาแนกวตถประสงคของผใชและสามารถวเคราะหจากองคประกอบของคณภาพกาไรไดแก (วรศกด ทมมานนท, 2543)

1. ความระมดระวงในการทาบญช การใชหลกความระมดระวงในการจดทาขอมลทางบญชคณลกษณะของกาไรทมคณภาพสงนนขนอยกบวธปฏบตทางบญชทกจการใชอย ดงนนหากกจการสองแหงทมลกษณะการดาเนนธรกจและโครงการทางการเงนเหมอนกนทกประการ ยกเวน กจการหนงทใชหลกการบญชทหละหลวมกวาอกกจการหนง กจการทใชหลกการบญชทยดหลกความระมดระวงในระดบทสงจะสะทอนใหเหนในแงของการแสดงกาไรทตากวาและการนาเสนอ งบแสดงฐานะการเงนทตงอยบนพนฐานของการใชดลยพนจในการประมาณรายการตางๆ ดวยความระมดระวง

2. ความผนผวนหรอความมเสถยรภาพของกาไร ความผนผวนและความไมแนนอนของตวเลขเปนอกปจจยหนงทมสวนในการกาหนดคณภาพกาไรเนองจากตลาดจะหวนวตกในความไมแนนอนและสะทอนอารมณออนไหวนออกมาในแงของอตราสวนราคาหนตอกาไร ดงนน กาไรทมคณภาพเปนสญลกษณของกาไรทมเสถยรภาพและสามารถใชในการพยากรณกาไรในอนาคตไดเปนอยางด ผลงทนจะใชตวเลขกาไรในการตดสนใจไดถกตองมากขน

3. ระดบความสมพนธกาไรทางบญชและกาไรทางเศรษฐกจ ความเปนจรงทางเศรษฐกจทมคณภาพกาไรมความใกลเคยงกนระหวางกาไรทางบญชกบความเปนจรงทางเศรษฐกจทอยเบองหลงการจดทาตวเลขกาไรแมวาการประเมนความเปนจรงทางเศรษฐกจคอนขางทจะโอนเอยงไปตามดลยพนจของผวเคราะหแตละราย แตผวเคราะหทใชเกณฑนเชอวาสามารถคนหาความเปนจรงทางเศรษฐกจไดในทสดทจะนามาใชในการเปรยบเทยบกบผลกาไรของแตละกจการ

4. ความสามารถของกาไรทสะทอนกระแสเงนสด โดยใหความสาคญในการจายเงนปนผล คณภาพกาไรสมพนธกบความสามารถในการจายปนผลของกจการ เงนสดจากการดาเนนงานนอกจากจะตองเพยงพอตอการจายปนผลแลวยงตองสามารถนากลบไปลงทนในสนทรพยใหมและลดภาระหนสนไดดวย กระแสเงนสดในลกษณะนนกลงทนจะตองมงทกลยทธการลงทนดานเงนปนผล ผลกาไรนสามารถทจะสะทอนเงนสดทสามารถนาไปจดสรรไดจรง 5. ความสมพนธระหวางกาไรตามเกณฑสทธกบกระแสเงนสดทอยเบองหลงกาไรความโปรงใสทางการบญช โดยการใชเกณฑในการจดทาบญช ลกษณะขอมลเชงคณภาพ

113

สามารถนาตวเลขมาใชในการพจารณากาไรทผานมาและการประมาณการกาไรไดอยางถกตองตรงไปตรงมาและใหขอมลเกยวกบผลการดาเนนงานทไมซบซอนเขาใจงาย 6. การมผลตอการตดสนใจจะเปนขอมลในงบการเงนตองมประโยชนเกยวของกบการตดสนใจของผใชงบการเงน โดยขอมลนนตองชวยใหผใชงบการเงนสามารถประเมนเหตการณในอดต ปจจบน และอนาคตได รวมทงชวยยนยนหรอชขอผดพลาดของผลการประเมนทผานมาไดเชน ขอมลเกยวกบปรมาณและโครงสรางของสนทรพยทกจการมอยในปจจบน จะชวยใหผใชงบการเงนสามารถสามารถคาดคะเนถงความสามารถของกจการในการรบประโยชนจากโอกาสใหมๆ รวมทงชวยยนยนความถกตองของการคาดคะเนในอดตทเกยวกบโครงสรางของกจการและผลการดาเนนงานตามทวางแผนไว หรอขอมลเกยวกบฐานะการเงนและผลการดาเนนงานในอดตของกจการ สามารถใชในการคาดคะเนถงฐานะการเงนและผลการดาเนนงานในอนาคต 7. ความโปรงใสในการบญชเปนการสรางหลกและแนวทางในการจดทาบญชทตรงกนและมความยตธรรม เปนกลาง และมความนาเชอถอ โดยทาการปรบปรงการทางานขององคกรทกวงการใหมความโปรงใส มการเปดเผยขอมลขาวสารทเปนประโยชนอยางตรงไปตรงมาดวยภาษาทเขาใจงาย ผใชสามารถเขาถงขอมลขาวสารไดสะดวก และมกระบวนการใหผทเขาไปทาการตรวจสอบสามารถตรวจสอบความถกตองไดอยางชดเจนได 8. หลกการจดทางบการเงนเปนหลกการบญชทกจการ หางราน และบรษทใชซงอาจแตกตางกนไปจากหลกการบญชทรบรองทวไป ดงนนงบการเงนรวมและงบการเงนเฉพาะบรษทระหวางกาลนไดจดทาขนโดยมจดประสงคทจะแสดงฐานะการเงนและผลการดาเนนงานและกระแสเงนสดใหสอดคลองกบหลกการบญชทรบรองทวไปทกาหนดไวและงบการเงนรวมและงบการเงนเฉพาะบรษทระหวางกาลนจดทาขนสาหรบผทเขาใจหลกการและวธปฏบตทางการบญชทรบรองทวไปในประเทศไทย

การวเคราะหคณภาพก าไร

ในการวเคราะหคณภาพกาไร ผวเคราะหไมควรพจารณาเฉพาะตวเลขในงบกาไรขาดทนแตควรใหความสาคญกบโครงสรางทางการเงน ฐานะทางการเงน ความพรอมของแหลงเงนทน ตลอดจนโครงสรางคาใชจายในการดาเนนงานของกจการดวยและควรใชหลกในการพจารณาดงน (วรศกด ทมมานนท, 2552)

114

1. การใชหลกความระมดระวงในการจดทาขอมลทางบญช คณลกษณะของกาไรทมคณภาพสง เชน การใชหลกความระมดระวงในการจดทาตวเลขทางบญชและนาเสนองบแสดงฐานะการเงนทสะทอนฐานะการเงนทเปนจรงขนอยกบวธปฏบตทางบญชทกจการใชอย ดงนนหากกจการสองแหงเหมอนกนทกประการยกเวนกจการหนงใชหลกการบญชทหละหลวมกวาอกกจการหนง กจการทใชหลกการบญชทยดหลกความระมดระวงในระดบทมากกวาจะสะทอนใหเหนในแงของการแสดงกาไรทตากวา และการนาเสนองบแสดงฐานะการเงนทตงอยบนพนฐานของการใชดลยพนจในการประมาณรายการตางๆ ดวยความระมดระวง อยางไรกตามภายใตทฤษฎตลาดทนทมประสทธภาพ ตลาดสามารถมองเหนความแตกตางในตวเลขกาไรของสองกจการอนเกดจากการใชนโยบายบญชทแตกตางกนไดอยางทะลปรโปรงและยนดทจะซอหลกทรพยของสองกจการดวยราคาทเทากน หากทฤษฎนเปนจรงและมองในแงคณตศาสตรแบบงายๆ กจการทแสดงกาไรทตากวากจการทใชหลกความระมดระวงทมากกวายอมมอตราราคาตอกาไร (P/E Ratio) สงกวากจการทแสดงกาไรสงกวา กจการทใชหลกการบญชทหละหลวมกวาเพราะมลคาหลกทรพยทเทากนจะถกหารดวยตวเลขกาไร ทตากวานนเอง

2. ความมสหสมพนธระหวางกาไรทางบญชกบความเปนจรงทางเศรษฐกจความใกลเคยงกนระหวางกาไรกบความเปนจรงทางเศรษฐกจ (Economic Reality) ทอยเบองหลงการจดทาตวเลขกาไร แมวาการประเมนความเปนจรงทางเศรษฐกจคอนขางทจะโอนเอยงไปตามดลยพนจของผวเคราะหแตละราย แตผวเคราะหทใชเกณฑนในการวเคราะหเชอวาพวกเขาจะตองสามารถคนหาความเปนจรงทางเศรษฐกจไดในทสดทจะนามาใชในการเปรยบเทยบกบผลกาไรของแตละกจการ สมมตวาผวเคราะหสามารถคนหาความเปนจรงทางเศรษฐกจทจะนามาใชเปนเกณฑในการวดคณภาพกาไรไดในทสด กจะไดขอสรปทวากาไรทมคณภาพสงทสะทอนความเปนจรงทางเศรษฐกจไดใกลเคยงวา (Accrual High – Quality Earnings) ยอมมคณคาในสายตาของผวเคราะหมากวากาไรทวามคณภาพสงเกดจากการจดการกาไร (Earnings Management) 3. ความผนผวนขนลงหรอความมเสถยรภาพของกาไร ความผนผวนและความไมแนนอนของตวเลขกาไรเปนอกปจจยหนงทมสวนในการกาหนดคณภาพกาไร เนองจากตลาดจะหวนวตกในความไมแนนอนและสะทอนความออนไหวนออกมาในแงของอตราราคาตอกาไร (P/E Ratio) ตา ดงนนเนองจากกาไรทมคณภาพเปนสญลกษณของกาไรทมเสถยรภาพและสามารถใชในการพยากรณในอนาคตไดเปนอยางด ผลงทนทยดตดกบตวเลขกาไรในการตดสนใจลงทนจงมแนวโนมทจะยอมซอหลกทรพยของกจการหนงดวยราคาทสงกวา(P/E Ratio ทสงกวา) อกกจการหนงซงมกาไรทคอนขางผนผวนและมความไมแนนอนสง

115

4. ความสมพนธระหวางกาไรทคานวณขนตามเกณฑสทธกบกระแสเงนสดทอยเบองหลงกาไรความแตกตางระหวางกาไรทคานวณขนตามเกณฑสทธกบกระแสเงนสดจากการดาเนนงานทเกยวของ การทราบสาเหตททาใหเกดความแตกตางเชนนนขนจะชวยใหผวเคราะหสามารถประเมนคณภาพกาไรของกจการไดดยงขนเนองจากกระแสเงนสดทคานวณขนจะมความนาเชอถอและความเทยงธรรมมากกวากาไร (ขาดทน) ทคานวณขนตามเกณฑสทธเพราะเปนวธทไดตดผลกระทบทเกดจากการใชวธการบญชทแตกตางกนสาหรบรายการและเหตการณเดยวกนออกไปในขณะทการวดผลการดาเนนงานในรปกาไรจาเปนตองอาศยดลยพนจเกยวกบการตงเปนรายการคางรบ รายการคางจาย รายการรบลวงหนา รายการจายลวงหนา (Accruals) การปนสวน (Allocations) และการกาหนดมลคาของรายการตางๆ (Valuations) 5. ความสามารถของกาไรในการสะทอนกระแสเงนสดทอยเบองหลงการเกดกาไรคณภาพกาไรยงขนอยกบความสามารถในปจจบนของกจการในการจายเงนปนผล ความใกลเคยงกนระหวางตวเลขกาไรกบเงนสดจากการดาเนนงานทจะสามารถนาไปจดสรรในรปเงนปนผล เงนสดจากการดาเนนงานนอกจากจะตองเพยงพอตอการจายเงนปนผลแลวยงจะตองสามารถนากลบไปลงทนตอในสนทรพยใหมหรอชาระคนหนไดดวย 6. ขอพจารณาทางดานการเงนและการดาเนนงาน ไดแก

6.1 ผลกระทบจากการเปลยนแปลงในยอดขายทมตอการเปลยนแปลงในกาไรแสดงถงระดบของตนทนคงทซงเปนสวนหนงของโครงสรางทนของกจการหมายถงตนทนคงทในเปอรเซนตทสง ระดบของผลกาไรจากการดาเนนงานจะสงตามไปดวย ทาใหมผลกระทบตอกาไรเปนอยางมากเมอระดบของยอดขายเปลยนแปลงไป กจการทมความผนผวนของกาไรสงระดบกาไรกจะลดลงสงผลใหการลงทนมความเสยงสง

6.2 ลกษณะทางการเงนโดยใหความสาคญเกยวกบความเสยงทางการเงน ถาหากโครงสรางหนสนของกจการปรบตวสงขน การจดหาแหลงเงนกไดในทสดอตราดอกเบยกมกจะสงกวาอตราดอกเบยของภาระหนสนทกจการในขณะนนและเมอคาใชจายดอกเบยปรบตวสงขนกาไรกจะมความผนผวนมาก แหลงเงนทน (Fund) เปนสงสาคญตอการเตบโตของกจการในอนาคต การจะไดมาซงแหลงเงนทนหรอไมขนอยกบคณภาพกาไรของกจการเปนสาคญหากกจการไมสามารถจดหาแหลงเงนทนเพอการขยายการดาเนนงานทมตนทนทางการเงนทสมเหตสมผลกจะไมสามารถรกษาอตราการเจรญเตบโตไดและความมเสถยรภาพของกาไรไดสภาพคลองทางการเงน (Liquidity) ซงเปนตววดความสามารถของกจการในการจายชาระหนสนระยะสนแมวาสภาพคลองทางการเงนไมไดขนอยกบกาไรทกจการประกาศในแตละงวด

116

กจการทไมสามารถชาระคนหนในระยะสนไดมกจะใชมาตรการอน ๆ ซงอาจสงผลใหเกดความไมแนนอนในกาไรในอนาคตและความเสยงทอาจเกดขนได

6.3 ความสามารถในการรกษาระดบทนความสามารถในการรกษาระดบทนอยางเพยงพอเปนตวบงชคณภาพกาไรของกจการ หากกจการไมไดมการรกษาระดบทนไวอยางเพยงพอกาไรจะสงเกนความเปนจรง เมอพจารณาจากความสามารถของกจการในการจดสรรเงนปนผลและความสามารถรกษาความมประสทธภาพในการดาเนนงานกาไรในลกษณะนถอวาเปนกาไรทดอยคณภาพ

เทคนคการวเคราะหคณภาพก าไร

Schroeder (1995 อางใน วรศกด ทมมานนท, 2552) กลาวถงเทคนคทผวเคราะหสามารถนามาวเคราะหคณภาพกาไรได มดงน

1. เปรยบเทยบระหวางหลกการบญชทกจการใชอยกบหลกการบญชทธรกจทอยในอตสาหกรรมเดยวกนใชอยและทใชอยในกจการคแขงขน เพอพจารณาวาหลกการบญชทกจการใชอยทาใหกาไรสงเกนกวาความเปนจรงหรอไม

2. ทบทวนการเปลยนแปลงหลกการบญชและการเปลยนแปลงในประมาณการตางๆ ในงวดบญชทผานมาเพอพจารณาวากาไรในงวดทผานมาสงเกนไปหรอไม

3. พจารณาวากจการมการชะลอคาใชจายทขนอยกบดลยพนจของผบรหารออกไปในงวดหนาบางหรอไม เชน คาโฆษณา โดยการเปรยบเทยบกบคาใชจายในทานองเดยวกนนของงวดบญชทผานๆ มา

4. ประเมนวาคาใชจายบางรายการ เชน คาใชจายอนเกดจากการรบประกนซอมฟร มการแสดงไวในงบกาไรขาดทนหรอไม

5. หาราคาเปลยนทดแทนของสนค าคงเหลอและสนทรพยอนๆ เพอนามาประกอบการพจารณาวากจการสามารถกอใหเกดกระแสเงนสดจาการดาเนนงานไดเพยงพอตอการเปลยนทดแทนสนทรพยเหลานนหรอไม

6. ทบทวนหมายเหตประกอบงบการเงนเพอพจารณาวากจการมผลขาดทนอนอาจจะเกดขนหรอไมทจะทาใหกาไรและกระแสเงนสดในอนาคตของกจการลดลง

7. ทบทวนความสมพนธระหวางยอดขายกบบญชลกหนการคาเพอพจารณาวาบญชลกหนการคาเตบโตเรวกวายอดขายหรอไม

117 8. ทบทวนคาแถลงของประธานกรรมการบรษทและบทวเคราะหผลการ

ดาเนนงานและฐานะการเงนตามทปรากฎในรายงานประจาปทผานมา ตลอดจนทบทวนรายงานของผสอบบญชเพอศกษาความคดเหนของผบรหารทมตอกจการในอนาคตและระบประเดนปญหาทางบญชทสาคญๆ

แนวคดคณภาพกาไรเกดจากความจาเปนทผวเคราะหจะตองเปรยบเทยบกาไรของแตละกจการและตระหนกถงความมคณภาพกาไรของแตละกจการ เมอมการประเมนมลคาหลกทรพยในการวดคณภาพกาไร การวเคราะหคณภาพกาไรเปนการตรวจสอบความนาเชอถอของงบการเงนตลอดจนประเมนงบการเงนนนไดมการตกแตงตวเลขในงบการเงนหรอไม เพอปองกนการตดสนใจลงทนทผดพลาดของนกลงทน เทคนคการวเคราะหคณภาพกาไรทนยมใชในปจจบน มดงน (วรศกด ทมมานนท, 2552) 1. การประเมนผลกระทบของนโยบายบญชทกจการใชอยทมผลตอคณภาพกาไร (Evaluation of Accounting Policy affect to Quality of Earning) 2. ประเมนฝายบรหาร (Management Appraisal) 3. วดความแปรปรวนและความเสยง (Standard Deviation and Risk Measurement) 4. อตราสวนจากงบกระแสเงนสด (Cash Flow Ratio)

1. การประเมนผลกระทบของนโยบายบญชทกจการใชอยทมผลตอคณภาพก าไร (Evaluation of Accounting Policy affect to Quality of Earning) การประเมนผลกระทบของนโยบายการบญชทกจการใชอยทมผลตอคณภาพกาไรมาเปนตววด โดยเกณฑทใชในการวดนนจะดจากลกษณะของนโยบายการบญชทกจการใชอยและประเมนออกมาเปน 3 คา คอ “คาบวก” แสดงใหเหนถงนโยบายบญชทกจการทด และปรากฏใหเหน แตถาเปน “คาลบ” จะเปนภาพทสะทอนใหเหนลกษณะของนโยบายการบญชทสงผลให คณภาพกาไรดอยลง แตถาเกณฑทนามาใชในการประเมนผลกระทบของนโยบายการบญชแลวไมปรากฏวากจการไดปฏบตหรอใชเกณฑนนๆ อยกจะประเมนวา “ไมปรากฏ” แทนการประเมนผลกระทบของนโยบายการบญชทมตอคณภาพกาไร ดงน

118

ตารางท 2.7 แสดงผลกระทบของนโยบายการบญชทมผลตอคณภาพกาไร ลกษณะของนโยบายการบญช ผลกระทบทมตอ

คณภาพก าไร 1. หละหลวม (Liberal) 2. ระมดระวงมากเกนไป (Ultraconservative) 3. สะทอนความเปนจรงทางเศรษฐกจ 4. คาตาง ๆ ทประมาณขนตางไปจากคาทแทจรงอยางมสาระสาคญ 5. นโยบายการบญชของกจการแตกตางไปจากนโยบายการบญช ทใชอยในอตสาหกรรมนน 6. การตงคาใชจายทโอกาสทจะกอใหเกดประโยชนตอกจการในอนาคตมนอยมากเปนคาใชจายรอการตดบญช 7. การเปลยนแปลงทางบญชเพอใหสอดคลองกบนโยบายการบญชททางการกาหนดหรอททางการเสนอแนะ 8. การเปลยนแปลงทางบญชทขาดเหตผลสนบสนน ทงนเมอไดพจารณาจากขอเทจจรงรอบดาน 9. การเปลยนแปลงทางบญชเกดขนบอยครง 10. การทา Income Smoothing 11. กาไรทไดมาจากการขยบรายไดในอนาคตเขามาเปนรายไดในงวดปจจบน หรอการนารายไดของงวดกอนมารบรเปนรายไดในงวดปจจบน 12. กาไรสทธไมสมพนธไปทางเดยวกนกบคาขาย 13. รบรรายไดกอนทการใหบรการทมนยสาคญจะเสรจสน 14. ชะลอการรบรรายไดออกไปโดยขาดเหตผล 15. ในงวดปจจบนมการโอนกลบกาไรทไดรบรไปแลวในงวดกอน 16. ในงวดปจจบนมการโอนกลบรายการตดจาหนายสทนทรพย ของงวดกอน 17. ตงคาใชจายคางจายไวตาเกนไป 18. ตงคาใชจายคางจายไวสงเกนไป

ทางลบ ทางลบ ทางบวก ทางลบ ทางลบ

ทางลบ

ทางบวก

ทางลบ

ทางลบ ทางลบ ทางลบ

ทางลบ ทางลบ ทางลบ ทางลบ ทางลบ

ทางลบ ทางลบ

119

ตารางท 2.7 ผลกระทบของนโยบายการบญชทมผลตอคณภาพกาไร (ตอ) ลกษณะของนโยบายการบญช ผลกระทบทมตอคณภาพ

ก าไร 19. ในงวดปจจบนมการตงสารองคาใชจายหรอขาดทนทจะเกดขนในอนาคตทมนยสาคญอนเปนผลมาจากการขาดความระมดระวงในการตงสารองอยางเพยงพอในงวดทผานๆ มา 20. การลางบาง (Taking a Financial Bath) โดยการตดจาหนาย สนทรพยเปนคาใชจายครงใหญภายหลงจากทมผบรหารชดใหมเขาทาการครอบงากจการ

ทางลบ

ทางลบ

ทมา: วรศกด ทมมานนท (2552) 2. ประเมนฝายบรหาร (Management Appraisal) การวเคราะหคณภาพกาไรโดยใชวธการหกคะแนนล งโทษเปนแตละจดตงอยบนสมมตฐานทวาการทกจการเลอกรบนโยบายการบญชใดมาใชนน สวนหนงกขนอยกบอปนสยสวนตวของผบรหาร คะแนนลงโทษจะพจารณาตดจากนโยบายการบญชทผ ศกษาเหนวาหละหลวมเกนไป ยกตวอยางเชน หากกจการตดคาเสอมราคาโดยใชวธเสนตรง จะตด 1 คะแนน แตถาหากไมพบวากจการมการตดคาเสอมราคาโดยใชวธเสนตรง กจะไมมการตดคะแนนและใชคาวา “ไมพบ” แทน ยงกจการสะสมคะแนนลงโทษไวมากเทาไร คณภาพกาไรของกจการกยงลดลงตาเทานน

120

ตารางท 2.8 แสดงรายการตรวจสอบคณภาพกาไร คณลกษณะของก าไรทไมมคณภาพ คะแนนลงโทษ

1. การตดคาเสอมราคาโดยวธเสนตรง Investment Tax 2. Credit ทคานวณขนโดยใชวธ Flow Through 3. การตงสทธบตรเปนคาใชจายรอการตดบญช 4. การใชวธตนทนเตม (Full Cost Accounting) ในธรกจนามน 5. การตงคาใชจายกอนเรมดาเนนงานเปนคาใชจายรอตดบญช 6. การตงสารองเผอขาดทนไวตากวาผลขาดทนทควรจะไดบนทกไวในทางบญช 7. การตดจาหนายคาใชจายรอการตดบญชโดยใชระยะเวลาทยาวเกนไป 8. การตดคาเสอมราคาโดยองอายการใชงานกบอายจรง (Physical Life) ซงยาวกวาอายทจะใหประโยชนในเชงเศรษฐกจแกกจการ (Economic Life) 9. จานวนเงนจายขาดในหนสนเงนบานาญ (สวนเกนของหนสนเงนบานาญทเกนกวาราคายตธรรมของทรพยสนโครงการบานาญ) จานวนเงนจายขาดเทยบเทากาไร ½ ป จานวนเงนจายขาดเทยบเทากาไร 1 ป จานวนเงนจายขาดเทยบเทากาไร 2 ป 10. การรบรรายไดจากสญญากอนการชาระเงนจะเสรจสน 11. การรบรรายไดจากงานททาเสรจเพยงบางสวน 12. การจดจาแนกลกหนระยะยาวเปนสนทรพยหมนเวยน 13. การตงคาใชจายทางการตลาดเปนคาใชจายรอการตดบญช 14. การจดจาแนกทดนรอการพฒนาไวเปนสนทรพยหมนเวยน 15. ไมไดตดจาหนายคาความนยมทไดบนทกไว 16. การตราคาสนคาคงเหลอโดยใชวธ FIFO 17. ไมไดใชสานกงานสอบบญชในกลม Big Four 18. การรวมกาไรจากการจาหนายสนทรพยไวเปนสวนหนงของรายไดจากการ ดาเนนงานปกต 19. การจดสรรตนทนทไมเกยวของเขาสสวนงานทไดมการยกเลกการดาเนนงานมากเกนควร 20. สมควรไดรบคะแนนลงโทษในประเดนอน ๆ

-1 -1 -2 -5 -1 -1 -1 -1

-1 -2 -3 -1 -1 -2 -1 -3 -1 -1 -1 -1

-1

-5

ทมา: วรศกด ทมมานนท (2552)

121

3. วดความแปรปรวนและความเสยง (Standard Deviation and Risk Measurement) จากแนวคดของ Schipper & Vincent (2003) และ Leuz, Nanda & Wysocki (2003) มแนวคดสอดคลองกนวา การเกลยกาไร (Income Smoothing) มความสมพนธกบความผนผวนของกาไร ซงกาไรทมคณภาพสง คอกาไรทมระดบความผนผวนตา เกดจากการนาเทคนคการเกลยกาไรของผบรหารมาใชในการปรบแตงกาไรในงวดนนๆ และเพอลดความผนผวนของกาไร ดงนนคณภาพกาไรอาจวดไดจากความผนผวนของกาไรไปจากเสนแนวโนมกาไรในชวงทผานมา เนองจากความผนผวนของกาไรทนอยกวา จะเปนตวบงชบอกวาหลกทรพยนนมความเสยงตอการลงทนนอยกวา ความผนผวนของกาไรทนอยวาจงตามมาดวยกาไรทมคณภาพสงกวา ตววดเชงสถตทนามาใชในการวดความแปรปรวนและความเสยงอนเกยวเนองกบกาไร ไดแก

1. คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) 2. คาสมประสทธความแปรปรวนของกาไร (Coefficient of Variation) คาเบยงเบนมาตรฐาน คาเบยงเบนมาตรฐานจะเปนตวบงบอกวากาไรทนามาใชเปนกลมตวอยางผน

ผวนไปจากคาเฉลยของการกระจายตวเลขกาไรเพยงใด คาเบยงเบนมาตรฐานซงสามารถบงบอกไดวายงคาเบยงเบนมาตรฐานของกาไรสงเทาไร ความมเสถยรภาพของกาไรของกจการกลดนอยลงเทานน ดงนนคาเบยงเบนมาตรฐานทสงจงเปนตวบงบอกวากาไรนนมคณภาพตา สามารถคานวณจากสตรดงน

สตร S = ∑(x - x)2 / N

โดย S = คาเบยงเบนมาตรฐาน x = กาไรทประกาศในปท t x = กาไรถวเฉลย N = จานวนป

122

สมประสทธความแปรปรวนของก าไร สมประสทธความแปรปรวนจะเปนตวบงบอกการกระจายกาไรสมพทธ กลาวคอตววดอตรารอยละของความเบยงเบนมาตรฐานเมอเทยบกบกาไรเฉลย เนองจากในบางสถานการณการพจารณาเฉพาะคาเบยงเบนมาตรฐานเพยงอยางเดยวอาจกอใหเกดการหลงผด เชนในกรณทการกระจายความนาจะเปนของตวเลขกาไรแตกตางกน ไมไดหมายความวากาไรนนจะมคณภาพเสมอไป ในกรณเชนนผวเคราะหควรคานวณสมประสทธความแปรปรวน ซงจะชวยใหสามารถแยกความแตกตางของคณภาพกาไรของแตละกจการทนามาเปรยบเทยบกน ยงสมประสทธของความแปรปรวนของกจการยงมมากขนเทาใด กระแสกาไรของกจการจะยงมความเสยงมากขนเทานน และถอวาเปนกาไรทดอยคณภาพ สามารถคานวณจากสตรดงน

สตร CV = S / x

โดยท

CV = สมประสทธของความแปรปรวน S = คาเบยงเบนมาตรฐาน X = กาไรถวเฉลย

4. อตราสวนจากงบกระแสเงนสด (Cash Flow Ratio) แนวคดการวดคณภาพกาไรโดยใชอตราสวนทางการเงนทคานวณขนจากงบกระแสเงนสดมจดเรมตนมาจากการทผวเคราะหมกมอปสรรคในการตความหมายและวเคราะหงบการเงนโดยเฉพาะเมอกาไรทคานวณขนตามเกณฑคงคางกบกระแสเงนสดจากการดาเนนงานไมสมพนธไปในทางเดยวกน การคานวณและการใชกระแสเงนสดจากการดาเนนงานในการวเคราะหงบการเงนนาจะเปนวธการหนงทชวยขจดการบดเบอนอนเกดขนจากการเปรยบเทยบกาไรของแตละกจการทคานวณขนโดยการใชนโยบายการบญชทแตกตางกนอตราสวนทางการเงนทจะกลาวถงตอไปจะชวยไขความกระจางใหกบผวเคราะหวา 1) กจการสามารถกอใหเกดกระแสเงนสดจากการดาเนนงานไดมากนอยเพยงใดทจะชดเชยความจาเปนในการลงทนในสนทรพยถ าวร ความจาเปนในการถอสนคาคงเหลอ ความจาเปนในการจายเงนปนผลรวมทงความจาเปนในการชาระหนเมอครบกาหนด(Operating capital needs) 2) กจการยงคงสามารถรกษาระดบสนทรพย

123

ไวไดหรอไม (ความสมพนธระหวางกระแสเงนสดจากการดาเนนงานของกจการกบกาไรจากการดาเนนงาน) 3) คาเสอมราคามผลกระทบตอกระแสเงนสดจากการดาเนนงานมากนอยเพยงใด

อตราสวนกระแสเงนสดจากการดาเนนงานตอหนสนหมนเวยน (Cash Flow from Operation-to-Current Liability Ratio) = กระแสเงนสดจากการดาเนนงาน × 100

หนสนหมนเวยน อตราสวนกระแสเงนสดตอหนสนหมนเวยน แสดงใหเหนถงกระแสเงนสดจากการดาเนนงานของกจการ เมอนามาเทยบกบหนสนหมนเวยนยงมกระแสเงนสดในสดสวนทสงเมอเทยบกบหนสนหมนเวยนกยงด ทงนอตราสวนทถอวาแสดงฐานะทางการเงนอยในระดบด อยทรอยละ 40 ขนไป

ดชนกระแสเงนสดจากการดาเนนงาน (Operating Cash Index) = กระแสเงนสดจากการดาเนนงาน กาไรสทธ ดชนกระแสเงนสดจากการดาเนนงาน เปนสงทบงบอกวา หากกจการสามารถกอใหเกดกระแสเงนสดจากการดาเนนงานไดเทากบกาไรสทธทรายงานไว ยอมแสดงใหเหนวากาไรนนเกดจากการดาเนนงานทแทจรง ไมใชการทาธรกรรมทางการเงนและถอวาเปนกาไรทมคณภาพ ในทางกลบกนหากกระแสเงนสดจากการดาเนนงานมคาเปนลบตดตอกนหลายป ในขณะทกาไรสทธเปนบวกหรอสงกวากระแสเงนสดจากการดาเนนงานตดตอกนเปนระยะเวลานาน กาไรทเกดขนกจดเปนกาไรทดอยคณภาพ

ผลกระทบของคาเสอมราคาและคาใชจายตดจาหนายทมตอกระแสเงนสด(Depreciation / Amortization Impact Ratio) = คาเสอมราคา . กระแสเงนสดจากการดาเนนงาน อตราสวนผลกระทบของคาเสอมราคาและคาใชจายตดจาหนายทมตอกระแสเงนสดเปนตวบงบอกวาอตรารอยละของกระแสเงนสดจากการดาเนนงานทไดมาจากการบวกกลบคาเสอมราคาและคาใชจายตดจาหนายกลบไปทตวเลขกาไร อตราสวนนจงถอวาเปนตววดประสทธภาพในการดาเนนงานของกจการไปดวยในตว โดยทวไปผวเคราะหจะมองวาการดาเนนงานของกจการ

124

เปนไปอยางมประสทธภาพ หากคาเสอมราคาและคาใชจายตดจาหนายมผลกระทบนอยมากตอกระแสเงนสดจากการดาเนนงาน

อตราสวนการลงทนตอ (Reinvestment Ratio) = เงนลงทนในสนทรพยถาวร .

คาเสอมราคา + เงนรบจากการขายสนทรพย อตราสวนการลงทนตอมกใชเปรยบเทยบกบอตราสวนผลกระทบของคาเสอมราคาและคาใชจายตดจาหนายทมตอกระแสเงนสด เพอใหเกดความกระจางชดเกยวกบความเพยงพอของการลงทนตอและการรกษาระดบทนของกจการ (Asset Maintenance Base)

อตราสวนความสามารถในการจายดอกเบย (Interest Coverage Ratio) = กระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงานกอนหกดอกเบยจายและภาษ ดอกเบยจายเปนเงนสดระหวางป อตราสวนความสามารถในการจายดอกเบย เปนตวบงบอกวากจการสามารถจดหาเงนจากกจกรรมดาเนนงาน เพอนาไปชาระดอกเบยไดอยางมประสทธภาพหรอไม ซงอตราสวนทดควรมคามากกวา 1 ยงอตราสวนมคามากกแสดงวากจการมความสามารถในการชาระดอกเบยและมสภาพคลองสงอกดวย

อตราผลตอบแทนในรปกระแสเงนสดตอสนทรพยรวม (Cash Flow Return on Assets) = กระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงาน สนทรพยรวม อตราสวนผลตอบแทนในรปกระแสเงนสดตอสนทรพยรวมเปนตววดผลตอบแทนจากการใชสนทรพยในรปกระแสเงนสด ยงอตราสวนนสงเทาไร กเทากบวากจการใชสนทรพยไดอยางมประสทธภาพและกาไรของกจการนนกถอวามคณภาพไปดวย

นอกจากนยงมนกวจยในตางประเทศ ตวอยางเชน Robinson, Munter and Grant (2004), Salehi, Valipour & Zodi (2012) ททาการศกษาคณภาพกาไร ซงไดอธบายถงการวดคณภาพกาไรโดยเปรยบเทยบกระแสเงนสดสทธจากกจกรรมดาเนนงานซงถอเปนกาไรสทธตามเกณฑเงนสดกบกาไรสทธทางบญชหรอกาไรสทธ ทคานวณขนตามเกณฑคงคาง มสตรในการคานวณ ดงน

125

ดชนกระแสเงนสดจากการดาเนนงาน (Operating Cash Index) = กระแสเงนสดสทธจากกจกรรมดาเนนงาน

กาไรสทธ

อตราสวนนจะแสดงคณภาพกาไรโดยมหลกวเคราะหวา ถาอตราสวนนมคาใกลเคยง เทากบ หรอมากกวา 1 แสดงวาคณภาพกาไรอยในเกณฑทด นนคอดชนกระแสเงนสดจากการดาเนนงาน (Operating Cash Index) จะชวยบงบอกวาหากกจการสามารถกอใหเกดกระแสเงนสดจากการดาเนนงานไดในจานวนทสงพอๆ กบกาไรกมความเปนไปไดวากาไรนนจะเกดขนจากการดาเนนงานอยางแทจรงและถอเปนกาไรทมคณภาพ ในทางกลบกนถากระแสเงนสดจากการดาเนนงานมคาเปนลบ ซงมกาไรสทธสงเกนกวากระแสเงนสดสทธจากกจกรรมดาเนนงานตดตอกนเปนระยะเวลานาน แสดงวากาไรดอยคณภาพ

การคานวณหาคณภาพกาไรเปนอตราสวนทบงบอกถงความแตกตางระหวางกระแสเงนสดจากการดาเนนงานกบกาไรทไดรายงานในงบกาไรขาดทน หากผลของการวเคราะหอตราสวนคณภาพกาไร บงชวากระแสเงนสดจากการดาเนนงานมความแตกตางจากกาไรอยางเหนไดชด เชน อตราสวนคณภาพกาไรเปนลบ กจะเปนสญญาณเตอนภยใหกบผวเคราะหตองคนหาสาเหตของความผดปกตทอาจเกดจากการตกแตงงบการเงน กลาวคอ กจการอาจมการรบรรายไดเรวกวาทควรจะเปน หรอการตงพกคาใชจายหรอตนทนบางรายการไวเปนคาใชจายรอตดบญชในอนาคต พยายามหลบเลยงการตดคาเสอมราคา หลบเลยงการดอยคาของสนทรพย วธดงกลาวทาใหกาไรสทธสงขน แตไมทาใหกระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงานเพมขน กาไรทเกดขนกจะเปนกาไรทไมมคณภาพ

นอกจากน Hashim & Devi (2007); Sivaramakrishnan & Yu (2008 ไดวดคณภาพกาไรจากอตราสวนกระแสเงนสดจากการดาเนนงานตอสนทรพยรวม (Operating Cash Flow on Total Asset) ซงอตราสวนนเปนตววดผลตอบแทนจากการใชสนทรพยในรปกระแสเงนสด ยงอตราสวนนสงเทาไร หมายความวากจการใชสนทรพยไดอยางมประสทธภาพและถอวากาไรของกจการมคณภาพสง มสตรในการคานวณ ดงน

ดชนกระแสเงนสดจากการดาเนนงาน (Operating Cash Flow on Total Asset)

= กระแสเงนสดสทธจากกจกรรมดาเนนงาน สนทรพยรวม

126

สวน Francis, LaFond, Olsson & Schipper (2004) ทาการศกษาคณภาพกาไรและระบวาโมเดลคณภาพกาไรตองอาศยขอมลทางบญชและขอมลทางตลาดในการคานวณและไดจดประเภทตวชวดคณภาพกาไรดงน

1. คณภาพของเกณฑคงคาง (Accrual Quality) เปนโมเดลคณภาพกาไรทอาศยขอมลทางบญชในการคานวณ โดยแยกองคประกอบของตวเลขกาไรสทธทางบญชเปน 2 สวน คอ สวนท 1 กระแสเงนสดจากการดาเนนงานรวม กบ สวนท 2 รายการปรบยอดตามเกณฑคงคาง

2. ความสามารถประมาณคากาไรของปปจจบน (Earnings Persistence) เปนโมเดลคณภาพกาไรภายใตสมมตฐานทวากาไรของปกอนยอนหลง 1 ป ถอเปนตวแปรทดทสดในการประมาณคากาไรของปปจจบน

3. ความสามารถพยากรณกาไรในอนาคต (Earnings Predictability) เปนโมเดลคณภาพกาไรภายใตขอสมมตฐานทวาคณภาพกาไร หมายถง ความสามารถของกาไรปปจจบนในการพยากรณกาไรในอนาคต หากคาเบยงเบนมาตรฐานทคานวณไดมคาตา แสดงวากจการรายงานตวเลขกาไรทมคณภาพสง เพราะมความผนผวนของรายการคงเหลอ ( Residuals) คอนขางตา

4. ตวเลขกาไรทสมาเสมอ (Earnings Smoothness) เปนโมเดลคณภาพกาไรทพจารณาจากสดสวนคาเบยงเบนมาตรฐานของกระแสเงนสดสทธจากการดาเนนงานเมอเทยบกบคาเบยงเบนมาตรฐานกาไรสทธ ซงสดสวนนชวยสะทอนการทผบรหารกจการเลอกใชวธการตามเกณฑคงคางเพอทาใหตวเลขกาไรเปนไดตามทตองการ

5. หลกความระมดระวง (Conservatism) เปนโมเดลคณภาพกาไรทพจารณาจากคาสมประสทธของการตอบสนองของกจการระหวางการรบรขาวด และขาวรายทใชขอสมมตฐานวาหากกจการรบรขาวรายเรวกวาขาวดแสดงวากจการยดหลกความระมดระวง สงผลใหคณภาพกาไรสงขน

6. ความไวในการตอบสนองตอขอมลกาไร (Timeliness) เปนโมเดลคณภาพกาไรทพจารณาจากความไวในการตอบสนองตอขอมลกาไรระหวางกจการทมขาวดและกจการทมขาวราย

7. ความสามารถในการอธบายการเปลยนแปลงของราคาหน (Value Relevance) เปนโมเดลคณภาพกาไร โดยพจารณาจากความสามารถของตวแปรทางบญชในการอธบายความผนผวนของตวแปรตาม คอ ราคาตลาดของหนสามญ

127

นอกจากน Chan, Jegadeesh, Chan-Louis & Lakonishok (2006) เชอวาคณภาพกาไรสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงของราคาหนอยางมสาระสาคญ และอธบายถงสาเหตทรายการคงคางสามารถอธบายการเปลยนแปลงของราคาหนไดนนเกดจากปจจย 3 ประการ ไดแก 1) มลคาของรายการคงคางในปรมาณสงทาใหผใชงบการเงนอาจเกดขอสงสยในพฤตกรรมการบรหารงานทผดปกตของผบรหาร เชน การรบรรายไดทสงเกนจรงจากรายการคงคาง 2) มลคาของรายการคงคางอาจจะเปนขอบงชถงสญญาณในความมนคงของกจการจากการเกดรายการคงคางคอนขางมาก และ 3) รายการคงคางอาจจะสะทอนใหเหนถงผลการดาเนนงานทผานมาของกจการเมอมองผานมมมองของการเจรญเตบโตในชวงเวลาทผานมาไดเปนอยางด นอกจากนยงพบวากาไรทเกดจากรายการคงคางแสดงจดออนของการสะทอนการเจรญเตบโตของกจการ ดงนน จงกอใหเกดการตกแตงตวเลขทางการบญชเพอใหเกดคณภาพของกาไร อยางไรกตามการวดคณภาพกาไรมหลากหลายวธตามงานวจยของ Abdelghany (2005); Samadiyan, Pooryeganeh, Khanegah & Ghanbari (2012) ไดกลาวถงคณภาพกาไรไววามวธการหลากหลายทจะวดคณภาพกาไร และวธการทแตกตางกนทาใหผลการประเมนคณภาพกาไรแตกตางกนดวย โดยแตละบรษทจะพยายามใชเทคนคหรอวธการทจะทาใหคณภาพกาไรของบรษทสง และไดทาการสรปโมเดลทใชในการวดคณภาพกาไรไว 3 วธดงน 1. การวดคณภาพกาไร โดยคานวณจากคาเบยงเบนมาตรฐานของกาไรจากการดาเนนงานหารคาเบยงเบนมาตรฐานของกระแสเงนสดจากการดาเนนงาน ตามแนวคดของ Leuz, Nanda & Wysocki (2003) 2. การวดคณภาพกาไร โดยคานวณจากสนทรพยดาเนนงานสทธหารยอดขายสทธ ตามแนวคดของ Barton & Simko (2002) 3. การวดคณภาพกาไร โดยคานวณจากกระแสเงนสดจากการดาเนนงานหารกาไรสทธ ตามแนวคดของ Penman (2001) ซงผลการศกษาชใหเหนวาในการวเคราะหคณภาพกาไรตองใชมากกวา 1 วธในวดคณภาพกาไร เพอเปนหลกฐานทชดเจนบงบอกถงระดบคณภาพกาไรและเปนประโยชนตอการตดสนใจของผลงทน สอดคลองกบงานวจยของ Moradi & Nezami (2011) ทาการศกษาความสมพนธระหวางการกากบดแลกจการกบคณภาพกาไรของบรษทจดทะเบยน โดยวดคณภาพกาไรจาก 6 รายการ ไดแก 1)เงนสดจากการดาเนนงานตอกาไรจากการดาเนนงาน 2) จานวนรายการคงคาง 3) อตราการเตบโตของกาไร 4) อตรากาไรขนตน 5) สมประสทธความแปรปรวนของกาไร 6) อตราการเปลยนแปลงของลกหนตออตราการเปลยนแปลงของยอดขาย สวนงานวจย

128

ของ Nikoomaram et al. (2011) ทาการศกษากรอบแนวคดสาหรบความสมพนธระหวางคณภาพกาไรและตนทนของเงนทน โดยวดคณภาพกาไรจาก คณภาพรายการคงคาง ความผนผวนของกาไร การใชหลกการบญชทยดหลกความระมดระวง ปจจยพนฐานในการประกอบธรกจ ความสามารถในการพยากรณกาไร และความสมาเสมอของกาไร ผลการศกษาพบวา กาไรทเกดจากปจจยพนฐานในการประกอบธรกจไมมผลตอคณภาพกาไร แ ตรายการคงคางและความสมาเสมอของกาไรมผลกระทบตอคณภาพกาไร

จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา การวดคณภาพกาไรมทงการวดจากขอมลเชงปรมาณ และขอมลเชงคณภาพ แตการวจยในครงนผวจยมงเนนการวจยขอมลเชงปรมาณเปนหลก ผวจยจงกาหนดตวแปรคณภาพกาไรตามแนวคดของ Schipper and Vincent (2003), Leuz, Nanda & Wysocki (2003); Moradi & Nezami (2011) ทวดคณภาพกาไรจากสมประสทธความแปรปรวนของกาไร สวน Ross, Westerfield & Jaffe (1999); Moradi & Nezami (2011) ระบวาคณภาพกาไรคอกาไรทมความสมาเสมอ สามารถคานวณไดจากอตรากาไรสทธตอรายไดรวม (Net Profit on Total Revenue) และแนวคดของ Penman(2001); Robinson, Munter and Grant (2004); Abdelghany (2005); Moradi & Nezami (2011); Salehi, Valipour & Zodi (2012); Samadiyan, Pooryeganeh, Khanegah, Ghanbari (2012) วดคณภาพกาไรจากดชนกระแสเงนสดจากการดาเนนงาน (Operating Cash Index) รวมถง Hashim, Devi (2007); Sivaramakrishnan & Yu (2008); Nikoomaram et al. (2011) ทวดคณภาพกาไรจากดชนกระแสเงนสดจากการดาเนนงานตอสนทรพยรวม จงสรปไดวาผวจยวดคณภาพกาไรจากตวแปรสงเกตจานวน 4 ตวแปร ประกอบดวย สมประสทธความแปรปรวนของกาไร อตรากาไรสทธตอรายไดรวม ดชนกระแสเงนสดจากการดาเนนงาน และดชนกระแสเงนสดจากการดาเนนงานตอสนทรพยรวม

5.2 งานวจยเกยวกบความสมพนธระหวางคณภาพก าไรกบผลตอบแทน

หลกทรพย จากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบคณภาพกาไร มนกวจยทาการศกษาขอมลคณภาพ

กาไร ตวอยางเชน งานวจยของ Sloan (1996) ศกษาราคาของหลกทรพยทสะทอนมาจากขอมลในสวนประกอบของกาไรในปจจบน ซงไดแก รายการคงคาง และกระแสเงนสด ในการอธบายผลตอบแทนในอนาคต ผลการศกษาพบวา ความยงยนของกาไรขนอยกบสวนประกอบของกาไรในปจจบน คอ รายการคงคางและกระแสเงนสด โดยทความยงยนของกาไรจะเพมขนถากาไรทไดรบสวนใหญมาจากสวนของกระแสเงนสด ขณะทความยงยนของกาไรจะลดลงถากาไรทไดรบสวน

129

ใหญมาจากสวนของรายการคงคาง เพราะกระแสเงนสดทใชในการวดผลการดาเนนงานของกจการจะมการบดเบอนไดนอยกวากาไรสทธ เพราะระบบของรายการคงคางสามารถสรางตวเลขรายการรบจายขนมาได และ Sloan (1996) ยงระบวานกวเคราะหจงมกเปรยบเทยบความสมพนธของกระแสเงนสดกบกาไรสทธในการตรวจสอบคณภาพกาไร โดยนกวเคราะหบางคนเชอวาอตราสวนของกระแสเงนสดกบกาไรสทธทสงแสดงถงคณภาพกาไรทสงตามดวย ดงนนจงเปนทนาสงสยวาบรษททมกาไรสงแตมกระแสเงนสดตา มกจะมการตกแตงกาไรผานทางรายการคงคาง อยางไรกตามผลการศกษายงพบวาถงแมกระแสเงนสดจะมอทธพลสงและมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบกาไรในอนาคต แตนกลงทนกลบไมสามารถแยกลกษณะทแตกตางของสวนประกอบของกาไรในปจจบนได โดยนกลงทนมกใหราคาหลกทรพยสงกวาความเปนจรง (Overvalue) กบหลกทรพยซงมรายการคงคางสงเพราะลกษณะของกจการทมรายการคงคางสงมกจะเปนบรษททมผลการดาเนนงานในอดตด (Growth Stock) และราคาจะกลบเขาสราคาทแทจรงกตอเมอกาไรในอนาคตถกประกาศออกมาซงตากวาทคาดหวง ทาใหผลตอบแทนหลกทรพยเกนปกตในอนาคตมคาเปนลบ โดย Sloan ไดทาการทดสอบโดยใชกลยทธการซอขายหลกทรพยทมอยในกลมหลกทรพยทมรายการคงคางตา และขายหลกทรพยในกลมหลกทรพยทมรายการคงคางสง สามารถสรางผลตอบแทนเกนปกตเฉลยจากการซอขายตลอด 30 ป มากกวา 10% ตอป โดยอตราผลตอบแทนจากการซอขายหลกทรพยเปนบวก 28 ป จาก 30 ป ททดสอบ ดงนนการลงทนในระยะยาว ควรพจารณากจการทมรายการคงคางตา สามารถบงบอกไดวากจการมการจดทารายงานทางการเงนตามหลกความระมดระวง ซงถอเปนพนฐานของกาไรทมคณภาพ สอดคลองกบงานวจยของ Chan, Chan-Louis, Jegadeesh & Lakonishok (2001) ททาการศกษาคณภาพกาไรและผลตอบแทนตอหน เนองจากมองวานอกจากจะใหความสนใจตอตวเลขกาไรสทธในงบกาไรขาดทนแลวตองใหความสนใจกบคณภาพกาไร ซงหลกการบญชตามเกณฑคงคางทาใหเกดความแตกตางระหวางกาไรทางบญชและกระแสเงนสด โดยพจารณาตวชวดเกณฑคงคางจากการเปลยนแปลงในสนคา การเปลยนแปลงในลกหน การเปลยนแปลงในเจาหน ผลการศกษาพบวา ตวชวดเกณฑคงคางทมคาเปนบวก จานวนยงมากยงทาใหคณภาพกาไรลดลง เพราะกาไรสทธจากงบกาไรขาดทนมมากกวากระแสเงนสดทมาจากการดาเนนงานของบรษท สวน Hriber & Collins (2002) ทาการศกษารายการคงคางจากงบดล ผลการศกษาพบวาถาอตรารอยละของรายการคงคางรวมสงกวาสนทรพยรวม เปนสญญาณของกาไรไมมคณภาพ

130 งานวจยขางตนททาการศกษาเกยวกบรายการคงคาง ตามหลกการบญชทใชเกณฑคง

คาง และผลการศกษาพบวา รายการเหลานเปนสงทบงบอกถงกาไรทไมมคณภาพ และกาไรทไมยงยน ซง Penman & Zhang (2002) มองวายงคงมการบนทกบญชตามวธปฏบตทางการบญชแบบยดหลกความระมดระวงทสามารถบงบอกถงกาไรทมคณภาพ จงทาการศกษาคณภาพกาไรตามการบญชทยดหลกความระมดระวง และผลตอบแทนจากการลงทนในหน ผลการศกษาพบวาวธปฏบตทางการบญชแบบยดหลกความระมดระวง ทาใหคณภาพกาไรสง ซงคณภาพกาไรสามารถใชพยากรณผลตอบแทนจากการลงทนหลกทรพยในอนาคต ซง Salehi, Valipour & Zodi (2012) ทาการศกษาคณภาพกาไรและผลตอบแทนของหน ผลการศกษาพบวา หากคณภาพกาไรของแตละบรษทไมแตกตางกน จะทาใหผลตอบแทนของหนกไมแตกตางกน

ตามแนวคดของ Samadiyan, Pooryeganeh, Khanegah & Ghanbari (2012) ไดให ขอเสนอแนะวากอนทนกลงทนจะตดสนใจลงทนในหลกทรพย ควรใชวธการประเมนคณภาพกาไรมากกวา 1 วธ เนองจาก Samadiyan, Pooryeganeh, Khanegah & Ghanbari (2012) ได ทาการศกษาการประเมนคณภาพกาไรทมตอผลตอบแทนหลกทรพย โดยทาการประเมนคณภาพกาไร 3 วธ คอ วธท 1 ตามแนวคดของ Leuz, Nanda & Wysocki (2003) วธท 2 ตามแนวคดของ Barton and Simko (2002) วธท 3 ตามแนวคดของ Penman (2001) ผลการศกษาพบวาการประเมนคณภาพกาไรแตละวธมผลการประเมนทแตกตางกน และยงพบวาการประเมนคณภาพกาไรมความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพยแตกตางกนตามลกษณะวงจรชวตของบรษท

Myers & Omer (2003) ศกษาคณภาพกาไรโดยเชอวากาไรทมคณภาพเกดจากวธการสอบบญชทมคณภาพ นนคอหากกจการไมมการเปลยนแปลงผสอบบญชอาจนามาซงกาไรทมคณภาพตา เนองจากการวจยกอนหนานเชอวาผบรหารจะมสวนในการกาหนดรายการคงคาง และถาผสอบบญชมความเปนอสระนอยลงเนองจากความสมพนธทยาวนานกบบรษทลกคาจะทาใหเกดกาไรทไมมคณภาพ โดยวดจากคาสมบรณของรายการคงคางในปจจบน และคาสมบรณของรายจายทขนกบการพจารณาของผบรหารเปนตวแทนของคณภาพกาไรทมความสมพนธระหวางกลมทมการหมนเวยนผสอบบญชจะลดการเขาแทรกแซงของผบรหารในการจดทารายงานทางการเงนได นอกจากน Hirshleifer, Hou, Teoh & Zhang (2004) และ Papanastasopoulos, Thomakos & Wang (2009) ทใหความสาคญกบสนทรพยดาเนนงานสทธ และพบวาสนทรพยดาเนนงานสทธเปนรายการหนงทมความสาคญตอนกลงทนในการพจารณาตดสนใจลงทนในหลกทรพย ซง Hirshleifer, Hou, Teoh & Zhang (2004) ไดทาการศกษาความสมพนธระหวางรายการคงคาง รายการกระแสเงนสด และสนทรพยดาเนนงานสทธกบราคาหลกทรพยในอนาคต

131

ของกจการ ผลการศกษาพบวา สนทรพยดาเนนงานสทธมความสามารถในการนาไปคาดการณราคาหลกทรพยในอนาคตไดมากกวารายการคงคาง และรายการกระแสเงนสด ซงหากสนทรพยดาเนนงานสทธสงขน จะมแนวโนมทาใหกาไรของกจการลดลงเรอยๆ และหากรายการสนทรพยดาเนนงานสทธลดลงจะมแนวโนมทาใหกาไรของกจการเพมขนเรอยๆ เชนกน นนหมายความวา สนทรพยดาเนนงานสทธมผลตอคณภาพกาไรของกจการ และราคาหลกทรพยในอนาคต สวน Papanastasopoulos, Thomakos, & Wang (2009) ไดขยายผลจากงานวจยของ Hirshleifer, Hou, Teoh & Zhang (2004) โดยศกษาความสมพนธของสนทรพยดาเนนงานสทธกบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต ผลการศกษาพบวา สนทรพยดาเนนงานสทธมความสมพนธในเชงลบกบผลตอบแทนหลกทรพย ดงนนหากนกลงทนใชกลยทธในการลงทนโดยการเลอกซอหลกทรพยของกจการทมระดบสนทรพยดาเนนงานตา และขายหลกทรพยของกจกา รทมระดบสนทรพยดาเนนงานสงกจะสามารถทากาไรจากการลงทนได

สวนในประเทศไทย มงานวจยของ เกรยงไกร บญเลศอทย (2006) ทศกษาผลกระทบของระดบการคมครองผลงทน (Investor Protection) ตอคณภาพกาไร โดยคณภาพกาไร (Earnings Attributes) วดจากคณภาพของรายการคงคาง (Accruals Quality) คณภาพของตวเลขกาไรปกอนในการคาดคะเนกาไรปปจจบน (Earnings Persistence) ความสามารถในการคาดคะเนของตวเลขกาไร (Earnings Predictability) และการใชรายการตามเกณฑคงคางเพอปรบแตงตวเลขกาไร (Earnings Smoothness) ผลการวจยพบวาประเทศทมระดบการคมครองผลงทนสง จะมการตกแตงตวเลขกาไรโดยใชเกณฑคงคาง (Earnings Smoothness ) อยในระดบตา อยางไรกตามพบวาผลลพธเปนไปในทางตรงกนขาม กลาวคอประเทศทมระดบการคมครองผลงทนตา จะมคณภาพกาไรทสงกวาประเทศทมระดบการคมครองผลงทนสง หากตววดคณภาพกาไรคานวณขนโดยอาศยตววดกาไรจากคณภาพจากรายการคงคาง (Accruals Quality ) และความสามารถในการคาดคะเนของตวเลขกาไร (Earnings Predictability) ดงนนจงไมอาจหาขอสรปเกยวกบผลกระทบของระดบการคมครองผลงทนทมตอคณภาพกาไรของแตละประเทศ กลาวอกนยหนง คอ ขอสรปจะเปนแงบวกหรอลบขนอยกบประเภทของตววดคณภาพกาไรทนามาใช

จากการทบทวนวรรณกรรมจะพบวามผลงานวจยบางสวนทไมสอดคลองกน แตมวรรณกรรมจานวนมากทสนบสนนวา คณภาพกาไรมผลตอผลตอบแทนหลกทรพย ดงนนการวจยในครงนผวจยจงสามารถแสดงกรอบแนวคด และสมมตฐานของการวจย ไดดงภาพประกอบท 2.9 แสดงความสมพนธระหวางคณภาพกาไรกบผลตอบแทนหลกทรพย

132 สมมตฐานท 6 คณภาพกาไรมความสมพนธทางตรงในเชงบวกตอผลตอบแทน

หลกทรพย

ภาพประกอบท 2.9 แสดงความสมพนธระหวางคณภาพกาไรกบผลตอบแทนหลกทรพย คณภาพกาไรเปนรายการหนงทไดรบความสนใจจากนกลงทน และนกลงทนควร

พจารณาและคานวณหาคณภาพกาไรเพอนามาวเคราะหหลกทรพยกอนการตดสนใจลงทน อกทงคณภาพกาไรยงสามารถชวยปกปองนกลงทนของแตละประเทศ และหากประเทศใดมระบบการปกปองนกลงทนจะสงผลใหคณภาพกาไรสงขน (Leuz, Nanda & Wysocki, 2003) และในการศกษาคณภาพกาไรจาเปนตองอาศยขอมลทางบญชการเงนและขอมลทางการตลาด (Francis, La Fond, Olsson & Schipper, 2004) ซงกาไรทมคณภาพคอกาไรทยงยน แตหากผบรหารมการตกแตงกาไรจะทาใหกาไรไมมคณภาพและไมยงยน (Penman & Zhang, 2002)

ซงผลงานวจยทเกยวของกบคณภาพกาไร ผวจยไดสรปไวในตารางท 2.9 สรปผลงานวจยคณภาพกาไรกบผลตอบแทนหลกทรพย ดงน

ตารางท 2.9 สรปผลงานวจยคณภาพกาไรกบผลตอบแทนหลกทรพย

ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา ตวแปรตน ตวแปรตาม

Sloan (1996) 1. รายการพงรบพงจาย 2. กระแสเงนสด

ผลตอบแทนหลกทรพยเกนปกต

รายการพงรบพงจายความสมพนธในเชงลบ แตรายการกระแสเงนสดมความสมพนธในเชงบวก

Chan, Chan-Louis, Jegadeesh & Lakonishok (2001)

คณภาพกาไร ผลตอบแทนตอหน มความสมพนธในเชงบวก

Penman & Zhang (2002) คณภาพกาไรตามการบญชทยดหลกความระมดระวง

ผลตอบแทนจากการลงทนในหน

มความสมพนธในเชงบวก

คณภาพกาไร ผลตอบแทนหลกทรพย

133

ตารางท 2.9 สรปผลงานวจยคณภาพกาไรกบผลตอบแทนหลกทรพย (ตอ) ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา

ตวแปรตน ตวแปรตาม Hriber & Collins (2002)

1. รายการคงคางในงบดล 2. รายการคงคางตามงบกระแสเงนสด

คณภาพกาไร รายการคงคางในงบดลไมมนยสาคญ แตรายการคงคางทงบกระแสเงนสดมนยสาคญ

Leuz, Nanda & Wysocki (2003)

ระบบการปกปองผลงทน

คณภาพกาไร ประเทศทมระบบการปกปองนกลงทนสงสงผลใหคณภาพกาไรสงตามดวย

Myers & Omer (2003) การเปลยนแปลงผสอบบญช คณภาพกาไร ไมมผลตอกน Richardson (2003) คณภาพกาไร

การซอขายหลก ทรพยระยะสน

คณภาพกาไรไมมความ สาคญตอนกลงทนระยะสน

Francis, LaFond, Olsson & Schipper (2004)

1. คณภาพของเกณฑคงคาง 2. ความสามารถประมาณคากาไรของปปจจบน 3. ความสามารถพยากรณกาไรในอนาคต 4. ตวเลขกาไรทสมาเสมอ 5. หลกความระมดระวง 6. ความไวในการตอบสนองตอขอมลกาไร 7.ความสามารถในการอธบายการเปลยนแปลงของราคาหน

คณภาพกาไร จดลาดบความสาคญ 4 รายการแรกทวดคณภาพกาไร

Hirshleifer, Hou, Teoh & Zhang. (2004)

1. รายการคงคาง 2. กระแสเงนสด 3. สนทรพยดาเนนงานสทธ(NOA)

ราคาหลกทรพย NOA สามารถคาดการณราคาหลกทรพยในอนาคตไดดทสด และหาก NOA สง(ตา) กาไรลดลง(เพม)

Chan-Louis & Lakonishok (2006)

รายการคงคางในงบดล ผลตอบแทนจากหลกทรพย

มความสมพนธในเชงบวก

Papanastasopoulos, Thomakos, & Wang (2009)

สนทรพยดาเนนงานสทธ(NOA) ผลตอบแทนหลกทรพย

มความสมพนธในเชงลบ

134

ตารางท 2.9 สรปผลงานวจยคณภาพกาไรกบผลตอบแทนหลกทรพย (ตอ)

ชอนกวจย ตวแปรทศกษา ผลการศกษา ตวแปรตน ตวแปรตาม

Nikoomaram et al. (2011)

1. คณภาพรายการคงคาง 2. ความผนผวนของกาไร 3. การใชหลกการบญชทยดหลกความระมดระวง 4. ปจจยพนฐานในการประกอบธรกจ 5. ความสามารถในการพยากรณกาไร 6. ความสมาเสมอของกาไร

ตนทนของเงนทน กาไรทเกดจากปจจยพนฐานในการประกอบธรกจไมมผลตอคณภาพกาไร แตรายการคงคางและความสมาเสมอของกาไรมผลกระทบตอคณภาพกาไร สดทายพบวาโมเดลสมการโครงสรางของคณภาพกาไรประกอบดวย คณภาพรายการคงคาง ความสมาเสมอของกาไร ทสงผลตอตนทนทางการเงน

Salehi, Valipour & Zodi (2012)

คณภาพกาไร ตามแนวคดของ Penman (2001)

ผลตอบแทนของหน คณภาพกาไรและผลตอบแทนของหนไมแตกตางกน

Samadiyan, Pooryeganeh, Khanegah & Ghanbari (2012)

ประเมนคณภาพกาไร 3 วธ ไดแก วธท 1 ตามแนวคดของ Leuz, Nanda & Wysocki (2003) วธท 2 ตามแนวคดของ Barton and Simko (2002) วธท 3 ตามแนวคดของ Penman

(2001)

ผลตอบแทนหลกทรพย

3 วธมความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพย

135

ตอนท 6 งานวจยทเกยวกบโมเดลสมการโครงสราง ธระวฒน สขสาร (2554) กลาววา โมเดลสมการโครงสราง กาลงเปนทนยมมากในวงการวจยหลายสาขา เนองจากสามารถใชวเคราะหขอมลไดหลายรปแบบ โดยเฉพาะอยางยงการวเคราะหอทธพล (Path Analysis) และชวยผอนคลายขอตกลงเบองตนเกยวกบความคลาดเคลอนของการวดไดดวย

งานวจยในตางประเทศทใชเทคนคการวเคราะหสมการโครงสราง (Structural Equation Modeling: SEM) ดงตวอยางเชน งานวจยของ Majid Makki (2010) ทาการศกษาผลกระทบของการกากบดแลกจการ ประสทธผลทนทางปญญา และผลประกอบการทางการเงน โดยการกากบดแลกจการ ประกอบดวยคณะกรรมการทมตาแหนงประธานกรรมการ สดสวนกรรมการทไมใชผบรหาร สดสวนการถอหนของกรรมการ สดสวนคาตอบแทนกรรมการ จานวนผถอหน สวนประสทธผลทนทางปญญา ประกอบดวย ประสทธผลทนมนษย ประสทธผลโครงสรางทน ประสทธผลทนพนกงาน จานวนผบรหาร และการเขารวมประชมคณะกรรมการ และผลประกอบการทางการเงนประกอบดวย ผลตอบแทนการลงทน (ROI) กาไรหลงภาษ (NPAT) ผลตอบแทนตอสวนของผถอหน(ROE) ซงทาการวเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหโมเดลสมการโครงสราง (Structural Equation Modeling: SEM) ผลการศกษาพบวา การกากบดแลกจการไมมผลกระทบโดยตรงตอผลประกอบการทางการเงน แตการกากบดแลกจการสามารถทาใหผลประกอบการทางการเงนดขนไดโดยผานทนทางปญญา สวนงานวจยของ Nikoomaram et al (2011) ทาการศกษากรอบแนวคดสาหรบความสมพนธระหวางคณภาพกาไรและตนทนของเงนทน โดยวดคณภาพกาไรจาก คณภาพรายการคงคาง ความผนผวนของกาไร การใชหลกการบญชทยดหลกความระมดระวง ปจจยพนฐานในการประกอบธรกจ ความสามารถในการพยากรณกาไร และความสมาเสมอของกาไร ซงทาการวเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหโมเดลสมการโครงสราง (Structural Equation Modeling: SEM) ผลการศกษาพบวา กาไรทเกดจากปจจยพนฐานในการประกอบธรกจไมมผลตอคณภาพกาไร แตรายการคงคางและความสมาเสมอของกาไรมผลกระทบตอคณภาพกาไร สดทายพบวาโมเดลสมการโครงสรางของคณภาพกาไรประกอบดวย คณภาพรายการคงคาง ความสมาเสมอของกาไร ทสงผลตอตนทนทางการเงน

สาหรบในประเทศไทย ผวจยพบงานวจยของ นจร พเชฐกลและ พนารตน ปานมณ(2555) ททาการศกษาปจจยในการกาหนดพฤตกรรมตนทนทไมสมมาตรของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยแบงตนทนออกเปน 3 สวน คอ ตนทนในการปรบตว

136

(สนทรพยตอยอดขาย จานวนพนกงานตอยอดขาย มลคาตามบญชหนตอยอดขาย สวนของผถอหนตอยอดขาย และสนทรพยถาวรตอยอดขาย) ตนทนตวแทน(สนทรพยถาวรตอยอดขาย ความเสยง(คาเบตา) อตราสวนภาษ ขนาดวดจากสนทรพย) และตนทนการเมอง(ขนาดวดจากสนทรพย กระแสเงนสดอสระ ยอดขายตอสนทรพยรวม คาใชจายตอยอดขาย กาไรตอยอดขาย หนสนรวมตอสนทรพยรวม) โดยใชวธโมเดลสมการโครงสราง โปรแกรม AMOS (Analysis of Moment Structures) มาใชในการสรางตวแปรวดในการพฒนาตนทนพฤตกรรม เพอยนยนตวแปรแฝงของตวแบบพฤตกรรมดวยวธการวเคราะหปจจยเชงยนยน นอกจากนยงทาการวเคราะหปจจยเชงสารวจและการวเคราะหถดถอยพหคณเพอกาหนดปจจยททาใหเกดความไมสมมาตรของตนทน ผลการศกษาพบวา โมเดลวดมความเหมาะสมด ซงตนทนในการปรบและตนทนตวแทนมผลทาใหระดบความไมสมมาตรของตนทนเพมขน ในขณะทตนทนทางการเมองและบรรษทภบาลมผลทาใหระดบความไมสมมาตรของตนทนลดลง