บทท 2

ตรวจเอกสาร มะมวง

มะมวง เปนไมผลเขตรอนทเกาแกและส าคญทสดชนดหนง มถนก าเนดในประเทศอนเดยและพมา โดยมศนยกระจายพนธอยในอนโดจน มาเลเซย และสาธารณรฐอนโดนเซย จากหลกฐานทางประวตศาสตรทราบวา มะมวงเปนผลไมทรจกกนในอนเดยและเอเชยตะวนออกเฉยงใตนานกวา 4,000 ปมาแลว (บญเลศ, 2532) ในศตวรรษท 4 - 5 ชาวอนเดยไดน ามะมวงเขาไปในประเทศมาเลเซย ในศตวรรษท 10 ชาวอหรานน าเขาไปยงชายฝงตะวนออกของแอฟรกา ในศตวรรษท 18 ชาวโปรตเกสน าเขาไปยงแอฟรกาตะวนตกและทวปอเมรกาใต ตอมาแพรไปยงหมเกาะอนดสตะวนตก ในป ค.ศ. 1742 มอรเชยสและไฮต ในป ค.ศ. 1782 และรฐฟลอรดา ในปค.ศ. 1861 ปจจบนแพรกระจายทวไปในเขตรอน เชน อนเดย ปากสถาน บงคลาเทศ มาเลเซย ไทย แอฟรกาตะวนออก แอฟรกาตะวนตก สหรฐอเมรกา บราซล และหมเกาะบารบาดอส เปนพชสงออกของประเทศอยปต อสราเอล รฐฟลอรดาของสหรฐอเมรกา เมกซโก และรฐควนสแลนดของออสเตรเลย (เกศณ, 2546)

ในทางพฤกษศาสตร มะมวงจดอยใน Class Dicotyledonae Sub-class Archichlamydeae Order Sapindales Family Anacardiaceae Genus Mangifera และ Species Mangifera indica Linn. (มะมวงบาน) (วจตร, 2529) พชสกลแมงจเฟอรา (Mangifera) มรายงานวามอยประมาณ 61 ชนด (species) โดยมลกษณะเดนคอ ทรงตนสง จากโคนถงกงแรกสน ไมผลดใบ สวนตางๆ ของตนขณะสดมกลนหอมเฉพาะ ใบออนมสมวง ใบเกดแบบสลบ ขอบใบเรยบ แผนใบเหนยว ดอกเกดเปนชอแบบแพนนเคล (panicle) ดอกยอยมขนาดเลก ประกอบดวยดอกสมบรณเพศ (perfect flower) หรอดอกกระเทย และดอกตวผ (staminate flower) ดอกมกลบรอง (sepal) 4 - 5 กลบ กลบดอก (petal) 4 - 5 กลบ อาจเกดอยางอสระหรอตดกบจาน (disc) กลบดอกเมอบานเตมทจะหกพบกลบ เกสรตวผ (stamen) ม 5 อน ปกตมเกสรตวผแทเพยง 1 อน และมอบเรณ (anther) โตกวาอนอน เกสรตวผ ปลอม (staminode) มอบเรณขนาดเลกและฝอ จานมลกษณะนนออก มพ 4 - 5 พ หรอไมม ผลมเนอมาก เมลด (stone) แบน มเสยน (fibre) มาก จนถงไมมเมลด (seed) มขนาดโต แบน ผลออนมน ายางมาก

4

จากการศกษาทางเซลลวทยาพบวา มะมวงบานทกพนธมจ านวนโครโมโซมเหมอนกนคอ 2n = 40 และ n = 20 (บญเลศ, 2532)

ลกษณะพนธมะมวง (วจตร, 2529) พนธมะมวงแบงเปน 2 กลมส าคญคอ มะมวงกลมอนเดย (Indian type) และกลมอนโดจน

(Indochinese type) 1. มะมวงกลมอนเดย มถนก าเนดทางตอนเหนอของประเทศอนเดย ปากสถาน ปลกกนมากใน

สหรฐอเมรกา (รฐฟลอรดา) และเมกซโก มะมวงกลมนมลกษณะแตกตางจากมะมวงกลมอนโดจนคอ เมลดทเพาะจะใหตนกลาเพยง 1 ตนตอเมลด และตนกลานนจะกลายเปนพนธไมตรงตนแม เพราะเปนลกผสม ผวของมะมวงกลมนจะมสสนสะดดตา เชน สแดง มวง สม และมกลนขไตแรง

2. มะมวงกลมอนโดจน ถนก าเนดของมะมวงกลมนอยใกลเสนศนยสตร บรเวณอนโดจนเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน ประเทศไทย สาธารณรฐอนโดนเซย ฟลปปนส เมอน าเมลดมาเพาะ จะไดตนกลามากกวา 1 ตนตอเมลด ตนกลาทไดสวนมากจะตรงกบพนธเดม เพราะเกดจากเซลลรางกายของตนแมเปนสวนใหญ จะมกลายพนธบางเปนบางตน ผวผลมสเขยวหรอสเหลอง เนอผลมกลนไมแรง

ประทป (2532) รายงานวา การแบงกลมมะมวงตามประโยชนของผล สามารถแบงได 3 ประเภท คอ

1. มะมวงรบประทานดบ มะมวงพวกนแบงได 2 ประเภทคอ ประเภทแรก สามารถเกบผลไดตงแตระยะเรมเขาไคล เมอแกจดจะมรสหวาน ไดแก เขยวเสวย แรด พมเสนมน ทองด า เขยวไขกา ลนงเหา แกวลมคอน เปนตน อกประเภทหนงเปนประเภททมรสมนตงแตผลยงเลก เมอปลอยใหสกจะมรสหวานปานกลาง ไดแก ฟาลน สายฝน หนองแซง แหว

2. มะมวงรบประทานสก เมอดบจะมรสเปรยวจด ตองเกบเกยวเมอแกจด แลวบมใหสกเพอใหมรสหวานอรอย เชน อกรอง น าดอกไม หนงกลางวน ทองด า โชคอนนต

3. มะมวงใชแปรรป เปนมะมวงทใหผลดก เชน มะมวงแกว เมอแกจดใชท ามะมวงดอง เมอสกใชท ามะมวงกวน มะมวงแผน มะมวงสามปเปนมะมวงทเจรญเตบโตเรว ทนแลง ใหผลดกผลเหมาะในการท าน ามะมวงคน มรส ส และกลนเปนทตองการของตลาดตางประเทศมาก

5

มะมวงพนธน าดอกไม (ประเสรฐ, 2548) มะมวงพนธน าดอกไมเปนมะมวงประเภทรบประทานสก เปนพนธทนยมปลกกนทวไป

การเจรญเตบโตด ทรงพมโปรง ลกษณะใบใหญ ขอบใบเปนคลน ออกดอกงายและดก ออกดอกทกปไมคอยเวน ตดผลปานกลางประมาณ 250 - 300 ผลตอตน ออกดอกตนฤด ใชเวลาตงแตออกดอกจนผลแกนานประมาณ 115 วน เปนพนธทคอนขางออนแอตอโรคแอนแทรกโนส ท าใหเกดแผลหรอเนาไดงายในระหวางการเกบรกษาหรอขนสง

ผลมขนาดปานกลางถงใหญ ขนาดผลเฉลยยาว 16 เซนตเมตร กวาง 7.2 เซนตเมตร และหนา 6.9 เซนตเมตร น าหนกตอผลประมาณ 400 กรม ทรงผลคอนขางกลมยาว ดานขวผลอมคอยๆ สอบเขาสปลายผล ปลายผลแหลม ไหลผลดานทองมน ไหลผลดานหลงลาดลง จะงอยผลเลกมาก ไซนสตนมากจนถงไมม ผวผลเรยบ เปลอกบางเปราะ มตอมกระจายหางๆ ทวผล ผลดบผวเปลอกสเขยวนวล เหนทอน ายางบรเวณผวชดเจน เนอแนนหนา มสขาว รสเปรยวจด เมอแกจดรสชาตมน ผลสกเปลอกจะมสเหลองอมเขยวถงเหลอง เปลอกคอนขางบาง ชอกช าไดงายและมกเปนโรคแอนแทรกโนส ดงนนในขนตอนการเกบรกษาและขนสงจะตองกระท าดวยความระมดระวงมาก เนอสเหลอง แนนหนา เนอละเอยดฉ าน า มเสยนคอนขางนอย รสหวาน กลนหอมอรอย ลกษณะเมลดแบนยาว เนอเปลอกหมเมลดเลก เมอน าเมลดไปเพาะจะไดตนออนหลายตนจากเมลดเดยว มะมวงพนธน าดอกไมสามารถบงคบใหออกดอกนอกฤดไดด และการปลกโดยใชระยะปลกคอนขางถกสามารถออกดอกตดผลไดด

โรคแอนแทรกโนสของมะมวง (mango anthracnose) (วจตร, 2529)

โรคแอนแทรกโนส เปนโรคทมการระบาดอยางกวางขวาง และท าความเสยหายใหแกประเทศทมการปลกมะมวง โดยเฉพาะอยางยงในแหลงปลกทมความชนสง การระบาดจะรนแรง โรคนเกดจากเชอรา Colletotrichum gloeosporioides Penz. เชอรานยงเปนสาเหตของโรคยอดเหยว (wither tip) ของสม และโรคแอนแทรกโนสในไมผลอกหลายชนด เชน มะละกอ กลวย องน และอะโวกาโด เปนตน

เชอราชนดนระบาดไดดในสภาพอากาศรอนชนและมฝนตกชก หรอมหมอกลงจด นอกจากมตนพชเปนแหลงอาศยแลว เชอสาเหตยงสามารถด ารงชพอยบนเศษซากพชทตายแลวได เมอสภาพแวดลอมเหมาะสมจะระบาดสพชปลก เชอสาเหตจะสรางสวนขยายพนธทเรยกวา “สปอร” มลกษณะคลายเมอก (slime masses) สเหลองสมจ านวนมากบนสวนของพชทตายแลว สปอรมรปไขขนาดเลกมาก มองดวยตาเปลาไมเหน กวางยาวประมาณ 13.8 x 3.2 ไมครอน สปอรของเชอสาเหตอาจไหลไปตามน า ตดไปกบน าทใชรดตนไม หรอปลวไปตามลม เมอตกลงบนพช

6

แลวจะงอกและแทงเขาไปยงสวนออนๆ ของพช หรออาจฟกตวอยจนสวนของพชออนตวหรอเรมสกจงเขาท าลาย

เชอสาเหตโรคแอนแทรกโนสสามารถเขาท าลายมะมวงในทกระยะของการเจรญเตบโตของตน ดอก และผล ระยะตนกลาเปนระยะทโรคเขาท าลายมากระยะหนง เพราะเปนระยะทออนแอ ประกอบกบมโอกาสไดรบเชอสาเหตจากการใชน าคลองหรอน าทมเชอสาเหต อาการทเกดบนใบระยะแรกๆ จะเหนเปนจดเลกๆ สน าตาลหรอด า ตอมาจดเหลานจะขยายใหญขน เนอเยอบรเวณนนจะแหงตายเกดเปนรพรน กรณทเปนมาก รอยแผลจะลกลามอยางรวดเรว ท าใหเกดรอยไหมขนาดใหญหรอทวทงใบ ใบจะแหงตายและรวงหลน บนล าตนหรอยอดสวนทยงออนอย อาจพบจดด าๆ ของโรคนเกดขนไดเมอสภาพอากาศรอนชนเพยงพอ

ระยะทมะมวงก าลงออกดอก เชอสาเหตจะเรมเขาท าลายตงแตเรมแทงชอดอก ดอกทถกเชอสาเหตเขาท าลายจะรวงหลนหรอฝอไป กานชอดอกหรอกานดอกยอยทไดรบเชอสาเหตจะเกดจดด าหรอน าตาลและคอยๆ ขยายตวออก ท าใหการล าเลยงอาหารและน าไปสดอกไมสะดวก ถาเปนมาก ดอกอาจหลดรวงหมดทงชอดอก ผลในระยะทออนมากจะไดรบเชอสาเหตเชนกน แตจะแฝงตวอย รอยแผลทเกดจะเหนเปนจดเลกมาก แตถาอากาศชนอาจขยายตวออก และสรางสปอรจ านวนมาก

อาการบนผลแกหรอผลสกจะเหนจดสด า อาจเกดเปนรอยบมตนๆ ผวแตก รอยแผลอาจขยายเชอมกนเกดเปนรอยแผลขนาดใหญขน ในทสดแผลจะเนาและยบลง อาการดงกลาวจะแผลกลงไปในเนอผล ทงขณะทอยบนตนหรอหลงเกบเกยวมาแลว อาการบนผลจะเหนชดขนเมอเกบรกษาผลมะมวงเปนเวลานาน เพราะผลจะเรมออนตว ท าใหเปนโรคไดงาย โดยเฉพาะมะมวงทมแผล เมอไดรบเชอผลจะเนาเรวกวาปกต

องสมา (2533) รายงานวา เชอรา C. gloeosporioides สามารถเขาท าลายผลมะมวงตงแตผลยงออน สปอรของเชอสาเหตจะงอก germ tube และสราง appressorium บนผวผลภายในเวลา 24 ชวโมง จากนนเชอราจะสราง infection hypha ผานชน cuticle เขาไปในผวผล แลวพกแฝงตวอยในผลมะมวงในรปเสนใยทเจรญแทรกอยระหวางเซลลในชน epidermis และ subepidermis ลกลงไปจากผวผลมะมวง 2 - 3 ชนของเซลลจากผวนอกสดหรออยในชวงไมเกน 1 มลลเมตรจากผวนอก เชอสาเหตจะเจรญท าลายผลมะมวงตอไปเมอผลเรมสกถงสกเตมท การศกษาความสมพนธระหวางการเกดโรคแอนแทรกโนสกบการเปลยนแปลงทางสรระของผลมะมวงพนธน าดอกไมพบวา การเกดโรคมแนวโนมเพมขนตามความสกและปรมาณน าตาลในผล โดยทอาการของโรครนแรงมากทสดเมอผลมะมวงสกเตมทและมปรมาณน าตาลในระดบสง (20.24 Brix) ผลมะมวงทเปนโรคแอนแทรกโนส มรปแบบการหายใจและการผลตกาซเอทลนเปนแบบเดยวกบผลมะมวงทไมเปนโรค แตจะมปรมาณสงกวา

7

การจ าแนกชนและลกษณะของเชอรา Colletotrichum gloeosporioides Penz. (วจย, 2551)การจ าแนกชนของเชอรา C. gloeosporioides สามารถแบงได ดงน

Kingdom Fungi Division Eumycota

Subdivision Deuteromycotina Class Coelomycetes

Order Melanconiales Genus Colletotrichum

เ ชอรา Colletotrichum สราง acervulus รปราง cushion-shaped กลมเปนมน อยใตช น epidermis ของพช การเจรญเรมจากการทเสนใยมารวมตวกนเปนชน stroma แลวสราง conidiophore ใหก าเนด conidium ลกษณะส าคญอนหนงของเชอราใน form-genus นกคอ มการสราง sterile hypha สเขมขนาดใหญคลายหนามเรยกวา seta เกดอยทบรเวณขอบ acervulus หรอปะปนอยกบ conidiophore ลกษณะของ conidium เปนเซลลเดยว ไมมส รปรางรปไขหรอยาวร ตรงหรอโคง ลกษณะการสราง seta ของเชอราชนดนเปนลกษณะทไมคงท เปลยนแปลงไดตามสภาพของ culture เชอรา form-genus ทใกลเคยงกนไดแก Gloeosporium เปนเชอราทมลกษณะเหมอนกบ Colletotrichum แตไมพบการสราง seta ส าหรบระยะ teleomorph ของเชอรา Colletotrichum อยใน genus Glomerella

การแพรระบาดของโรค สปอรของเชอรา C. gloeosporioides มการแพรระบาดโดยทางลมและฝน โดยเฉพาะใน

สภาพอากาศทชนสลบกบอณหภมสงและมความแหงแลง แปลงเพาะกลาทแนนทบมความชนสงในระยะแตกยอดออน แทงชอดอกและตดผลออนจะเปนโรคไดงาย สปอรของเชอสาเหตจากใบทเปนโรคจะไหลไปตามหยดน าลงสขวผลแลวกระจายไปทวผล ท าใหขวผลและกนผลเนา เชอสาเหตจะพกตวในผลและท าใหผลเนาระยะหลงเกบเกยว (นพนธ, 2542) แหลงระบาดมกจะเปนสวนมะมวงทมการปลกระยะชด มทรงพมแนนทบ มะมวงทมอายมาก มะมวงทปลกในสภาพยกรองหรอสวนทมสภาพความชนสง (สชาต, 2541)

การควบคมโรคแอนแทรกโนสของมะมวง ในระยะตนกลา ควรปองกนโดยการปลกตนกลาใหหางกนพอประมาณ เพอใหลมพดผานไดสะดวก ไมอบชน ตรงจดทตรวจพบวาเปนโรค ควรถอนออกกอนทโรคจะระบาดไปยงจดอนๆ

8

ในการใชสารปองกนก าจดโรคน จะตองใชใหถกกบจงหวะการเขาท าลายของเชอสาเหต ทงนเพอลดความสนเปลองและชวยใหสารเคมมประสทธภาพมากขน โดยฉดพนใหตนมะมวงในชวงทแตกใบออนหรอชวงทมฝนตก พอเขาระยะออกดอกออกผล ใหฉดพนสารปองกนก าจดเชอราเปนระยะ ตงแตเรมแทงชอดอกไปจนถงระยะเกบผล โดยในชวงเรมแทงชอดอกใหฉดพนทกๆ สปดาห สปดาหละครง โดยฉดพน 4 ครงตดตอกน แลวเวน 2 สปดาห ถาฝนชกใหฉดพนถมากขน กอนเกบเกยว 15 วน ควรฉดพนสารก าจดโรคพชประเภทดดซม เชน benomyl อกครงหนง เพอชวยลดความเสยหายจากการเกดผลเนาหลงการเกบเกยวไดเปนอยางด ทส าคญคอควรผสมสารจบใบลงไปดวยทกครงเพอใหไดผลดยงขน ส าหรบการควบคมโรคหลงการเกบเกยวนน ในขณะทเกบผลจะตองระมดระวงอยาใหผลบอบช าและใหบรรจหบหอทระบายอากาศไดด ไมบรรจผลแนนเกนไปหรอหลงจากเกบผลมาแลว อาจจมลงในน าอณหภม 50 - 55 องศาเซลเซยส เปนเวลา 5 - 10 นาท สารเคมปองกนก าจดโรคพชทสามารถน ามาใชในการปองกนก าจดโรคไดอยางมประสทธภาพไดแก benomyl, mancozeb, captan และ copper oxychloride เปนตน ในการเลอกใชสารชนดใดนนขนอยกบความรนแรงของโรคทเกดในแตละสภาพแวดลอมทแตกตางกน สารเคมประเภทดดซม เชน benomyl อาจใชไดผลดกวาเมอฉดพนในชวงทมฝนตกชกหรอในชวงใกลเกบเกยวผล เพราะจะมผลตอคณภาพของผลผลตหลงเกบเกยวดวย (ยงยทธ, 2547) ขอควรระวงในการใชสารเคมประเภทดดซมชนดทใชเฉพาะกลมเชอ เชน benomyl นน ไมควรใชตดตอกนเปนเวลานาน เพราะเชอสาเหตมโอกาสทจะสรางความตานทานตอสารเคมไดงาย ดงนนในการฉดพนสารเคมปองกนก าจดโรคในชวงออกดอกตดผลนน ควรใชสารเคมชนดอนฉดพนสลบกนบางตามความเหมาะสม เชน ระยะดอก อาจจะใช mancozeb หรอ benomyl ระยะตดผลออนใช captan หรอ copper fungicides ระยะผลโตใช benomyl เปนตน (สชาต และคณะ, 2532)

การควบคมโรคแอนแทรกโนสของมะมวงหลงการเกบเกยว มหลายวธ เชน 1. การลางท าความสะอาดดวยสารฆาเชอโรคทปลอดภย เชน น าคลอรน กรดอนทรยบางชนด

เชน กรดแอซตก (acetic, กรดน าสม) และกรดออกซาลก (oxalic acid) (ธวชชย และรงทพย, 2553) 2. การแชหรอจมในน ารอน จากรายงานของ Akem (2006) ซงแชผลมะมวงในน ารอนท

อณหภมระหวาง 50 - 55 องศาเซลเซยส เปนเวลา 3 - 15 นาท และ Nelson (2008) แชผลมะมวงในน ารอน 49 - 55 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท ขนอยกบสายพนธของมะมวง พบวาสามารถลดการเกดโรคได เชนเดยวกบวลาวลย (2552) แนะน าใหแชผลมะมวงในน ารอนทอณหภม 45 - 55 องศาเซลเซยส เปนเวลา 1 - 5 นาท ขนอยกบชนดและสายพนธของมะมวง สวนมะมวงพนธน าดอกไม แนะน าใหแชน ารอนทอณหภม 55 องศาเซลเซยส เปนเวลา 5 นาท (วลภา และคณะ, 2528 (อางโดยประจวบ, 2530); วลาวลย, 2552)

9

3. การรมหรอเคลอบผลดวยสารเคมบางชนด เชน เอธานอลและสารฆาเชอโรค (ธวชชย และรงทพย, 2553) หรอรมดวยกาซคารบอนไดออกไซดเขมขน 20 เปอรเซนต โดยระบบปดเปนเวลา 48 ชวโมง สามารถชวยลดโรคได (นพนธ, 2542) แตตองระวงความปลอดภยของผบรโภค และดขอก าหนดของประเทศผน าเขา

4. การใชรงสในระดบต า สามารถท าลายจลนทรยในเนอเยอเปนสวนใหญ โดยไมมผลตอรสชาต กลน ส และเนอผวของผล (Dennision and Ahmed, 1975) Subbramanyam et al. (1975) อางโดยประจวบ (2530) ใชรงสแกมมาในชวง 10 - 20 k rad กบผลมะมวง ท าใหชวยชะลอการสกของผลและมผลโดยตรงกบโรคแอนแทรกโนส สวน Akem (2006) ไดใชรงสอนฟาเรดทดสอบกบผลมะมวงพบวา มประสทธภาพเทยบเทากบการแชน ารอนซงรวดเรวและมคาใชจายนอยกวา

5. การเกบรกษาทอณหภมต า อณหภมต าจะท าใหเชอสาเหตเจรญชาลง แตไมสามารถก าจดเชอสาเหตทฝงตวอยในเนอเยอได ทงยงชะลอการสกและการเสอมสภาพของผลมะมวงได ผลมะมวงสามารถเกบรกษาไวทอณหภม 10 องศาเซลเซยส เปนเวลา 2 สปดาหหรอมากกวาโดยไมมปญหาเรองโรค แตมะมวงเปนพชทออนแอตอ chilling injury ถาเกบไวทอณหภมต ากวา 10 - 12.8 องศาเซลเซยส จะท าใหสผดปกตและการสกไมสม าเสมอ (Eckert, 1975; Nelson, 2008)

6. การใชวธ vapor heat และ forced-air dry heat เปนเวลา 3 - 6 ชวโมง ทอณหภมตางกนขนอยกบสายพนธของมะมวง (Nelson, 2008)

7. การใชสารเคม เชน benomyl, thiabendazole, prochloraz, imazalil และ benzimidazole (Akem, 2006; Ploetz, 2011) นอกจากนยงสามารถใชสารเคมรวมกบการแชน ารอนได ดงรายงานของนพนธ (2542) ไดแนะน าใหจมผลมะมวงในน ารอน 50 องศาเซลเซยส ผสม benomyl 500 ppm หรอ prochloraz 200 ppm เปนเวลา 5 นาท เชนเดยวกบเกยรตเกษตร (2547) ทแนะน าใหแชผลมะมวงในน ารอน 55 องศาเซลเซยส ผสมกบสาร benomyl ความเขมขน 500 ppm เปนเวลา 5 นาท จากนนผงผลใหแหงเยนอยางรวดเรวกสามารถลดการเกดโรคแอนแทรกโนสไดเชนกน

10

ตลาดของมะมวง (มนตร, 2554) สถานการณการตลาดมะมวงของไทย ตลาดมะมวงนอกจากจะเปนแหลงรองรบและกระจายผลผลตจากผผลตไปสผบรโภคและ

โรงงานแปรรปแลว ยงเปนแหลงของขอมลขาวสารดานราคาซงจะเปนประโยชนตอผผลต ผคา ผบรโภค และธรกจทเกยวของเชนเดยวกบผลไมทวไป

มะมวงเปนสนคาทเนาเสยงาย มคาใชจายในการเกบรกษาสง รวมทงสามารถใหผลผลตไดทงในฤดกาลและนอกฤดกาล ท าใหปรมาณผลผลตในตลาดมจ านวนมาก จงจ าเปนตองอาศยกลไกทางการตลาดทมประสทธภาพและรวดเรว เพอลดการสญเสยอนเนองมาจากขนตอนทางการตลาดใหไดมากทสด โดยใหมการกระจายสนคาไปตามแหลงทมความตองการใหไดโดยทผลผลตยงคงคณภาพและผบรโภคไดรบความพงพอใจสงสด ทงนในระบบเศรษฐกจแบบเสร บทบาททางการตลาดและราคาจะเปนกลไกส าคญในการเคลอนยายสนคาทมคณภาพไปสผบรโภคคนสดทาย ในขณะทความเคลอนไหวของราคาทมการเปลยนแปลงในแตละชวงเวลาจะเปนตวปรบอปสงคใหสมดลกบอปทานในขณะนนๆ เพอใหสนคาตกคางในตลาดมนอยทสด

ตลาดมะมวงภายในประเทศ ผลผลตสวนใหญมากกวารอยละ 90 ของมะมวงทผลตไดจะจ าหนายภายในประเทศ ทง

ตลาดบรโภคสดและตลาดโรงงานแปรรปผลตภณฑมะมวง โครงสรางทางการตลาดมะมวงภายในประเทศโดยทวไปสามารถจ าแนกประเภทของตลาดและลกษณะการเชอมโยงกนไดดงน

1. ตลาดระดบไรนาหรอระดบทองท เปนตลาดทท าการซอขาย ณ แหลงผลต เกษตรกรจะรวบรวมผลผลตมะมวงไวทสวนของเกษตรกรหรอนดหมายใหพอคาคนกลาง พอคาเร เขาไปรบซอผลผลต หรอน าคนงานมาเกบมะมวงเองทสวนตามทไดตกลงลวงหนาไว โดยจะรบซอผลผลตทงแบบคละขนาดและแบบแยกขนาดไมแยกเกรด

2. ตลาดรวบรวมระดบทองถน เปนตลาดทมความส าคญมาก เนองจากเปนแหลงรวบรวมผลผลตมะมวงจากเกษตรกรโดยตรงและจากพอคาคนกลาง พอคาเร เพอจ าหนายตอไปยงตลาดปลายทาง ทตงของตลาดลกษณะนจะอยใกลแหลงผลตทส าคญ เชน แหลงปลกในเขตพนทภาคตะวนออก จะมตลาดระดบทองถนหรอลงใหญอยทอ าเภอบางคลา จงหวดฉะเชงเทรา ลกษณะส าคญของตลาดทองถนจะมพอคาทกระดบเขามาท าการซอขาย ไดแก พอคารวบรวมผลผลต พอคาขายสงตลาดกลางกรงเทพฯ พอคาขายสงตางจงหวด พอคาขายสงในจงหวด พอคาขายปลกในจงหวด พอคาขายปลกตางจงหวด โดยตลาดจะท าหนาทรวบรวมหรอรบซอผลผลต การขายจะแยกตามขนาดและคณภาพของผลผลตโดยคดคาจดการหรอสวนตางประมาณรอยละ 1 – 2 ของมลคาสนคาตามหนวยน าหนก

11

3. ตลาดกลางกรงเทพฯ เปนตลาดกลางขายสงผลไมทเปนแหลงรบซอและกระจายผลผลตไปยงตลาดปลายทางตางๆ ของประเทศ นอกจากนยงท าหนาทเปนแหลงขอมลทางดานราคา ตลาดกลางทรองรบผลผลตมะมวงทส าคญไดแก ตลาดปากคลองตลาด ตลาดสมมเมอง ตลาดไท

4. ตลาดตางจงหวด เปนตลาดในภมภาคอนๆ ไมรวมตลาดกรงเทพฯ พอคาในตลาดลกษณะนสวนใหญจะมาตงจดรบซอตามแหลงผลตในชวงฤดกาลหรอใชรถมาตระเวนรบซอแลวขนสงกลบไปยงจงหวดทเปนแหลงรองรบผลผลตทส าคญ เชน ตลาดจงหวดนครราชสมา ตลาดจงหวดสตล ตลาดชายแดนสไหง-โกลก ตลาดจงหวดนราธวาส

5. ตลาดรวบรวมผลผลตของเกษตรกร เปนตลาดทเปนศนยกลางในการรวบรวมและขายผลผลตของเกษตรกรทเปนสมาชกภายในกลมเกษตรกร เชน สหกรณหรอวสาหกจชมชน โดยจะรวบรวมผลผลตมะมวงคณภาพไดมาตรฐานสงออกจากสมาชกเพอเตรยมการหรอจดสงใหกบบรษทสงออก นอกจากนยงท าหนาทใหบรการแกสมาชกโดยการจดหาชองทางการตลาดอนๆ เชน การคดมะมวงคณภาพรองลงมาทไมสามารถสงไปจ าหนายยงตางประเทศได บรรจกลองขายตรงใหกบผบรโภคเพอเปนของขวญหรอของฝาก หรอจดสงใหกบหางคาปลกขนาดใหญ เชน หางโลตส ทอปส เดอะมอลล หรอคณภาพทรองลงมาอกไปสงใหกบโรงงานแปรรปผลตภณฑมะมวง

6. ตลาดโรงงานแปรรป เปนตลาดทรองรบผลผลตมะมวงเปนสวนใหญ โดยจะมลกษณะรบซอมะมวงแบบไมแบงเกรดและแยกขนาด แตจะเนนทมะมวงตองแกจด เนอตองมคณภาพเหมาะสมตอการน าไปแปรรปเปนผลตภณฑมะมวงชนดตางๆ ไดแก มะมวงทอดกรอบ มะมวงอบแหง มะมวงดอง มะมวงแชอม น ามะมวง มะมวงสกแชแขง โรงงานแปรรปทเปนแหลงรบซอผลผลตส าคญตงอยทจงหวดจนทบร ชลบร ราชบร นครราชสมา เชยงใหม สมทรสาคร

ตลาดมะมวงไทยในตางประเทศ ตลาดสงออกมะมวงไทยทส าคญแบงไดเปน 5 กลม ไดแก กลมตลาดเอเชย กลมตลาดยโรป

กลมตลาดอเมรกา กลมตลาดออสเตรเลย และกลมตลาดตะวนออกกลาง มะมวงและผลตภณฑมะมวงทประเทศไทยสามารถสงไปจ าหนายยงตางประเทศมประมาณเพยงรอยละ 1 ของทผลตได ซงเปนจ านวนทนอยมากเมอเทยบกบปรมาณผลผลตมะมวงทผลตไดภายในประเทศ ประเภทของมะมวงทมการสงออกแบงเปน 2 ลกษณะไดแก มะมวงผลสดทสงออกไปจ าหนายยงตางประเทศในจ านวนนมประมาณรอยละ 90 เปนมะมวงรบประทานผลสก ทเหลอประมาณรอยละ 10 จะเปนมะมวงรบประทานผลดบ ซงสวนใหญจะสงไปยงประเทศในแถบประเทศเพอนบานและตลาดในประเทศทมคนเอเชยตะวนออกเฉยงใตอาศยอย การทเกษตรกรจะสงมะมวงไปจ าหนายยงตางประเทศไดนน เกษตรกรจะตองมการตดสนใจทางดานการตลาดและวางแผนการผลตใหไดคณภาพมาตรฐาน ปราศจากสารพษตกคางตรงตามความตองการของตลาด

12

ทงนตลาดมะมวงในตางประเทศมความคลองตวคอนขางนอย เกษตรกรจ าเปนตองมการเตรยมการจดหาตลาดไวลวงหนา การสงมะมวงไปจ าหนายยงตลาดตางประเทศจ าเปนตองมการปฏบตตามขนตอนและวธการตงแตการผลต การเกบรวบรวมผลผลตและการจดการผลผลตหลงการเกบเกยวไปจนถงการจดการผลผลตเพอการสงออกตามเงอนไขและกฎเกณฑทแตละประเทศยอมรบ เชน มะมวงสดทสงไปจ าหนายยงประเทศญปนตองผานกรรมวธการอบไอน าเพอควบคมแมลงวนผลไม แตถาสงไปจ าหนายยงประเทศมาเลเซย สงคโปร ฮองกง ไมตองผานกรรมวธการอบไอน า และถาสงไปขายยงประเทศในสหภาพยโรปตองผานการชบน ายา ในขณะทมะมวงสดทสงออกไปยงสหรฐอเมรกาตองผานกรรมวธการฉายรงสเพอปองกนเชอโรคและแมลง

การสงออกสนคามะมวง แนวโนมการสงออกมะมวงของไทยมโอกาสขยายเพมขน เนองจากไทยไดท าขอตกลงเขต

การคาเสรกบประเทศตางๆ ท าใหภาษการน าเขาลดลง เชน จน อนเดย และออสเตรเลย ซงภาษน าเขาลดลงเหลอรอยละ 0 ขอมลป พ.ศ. 2549 ระบวา ประเทศไทยสงออกมะมวงสดและผลตภณฑมะมวงกระปอง ประมาณ 23,603 ตน มลคา 690.49 ลานบาท ส าหรบป พ.ศ. 2550 ปรมาณการสงออกมะมวงสดและผลตภณฑมะมวงกระปองรวม 20,842 ตน มลคา 615.43 ลานบาท เปรยบเทยบกบชวงเดยวกนของป พ.ศ. 2549 ปรมาณและมลคาการสงออกลดลงในอตรารอยละ 4.50 ซงสาเหตทท าใหการสงออกมะมวงลดลงนน เนองมาจากเทคโนโลยทเกษตรกรผสงออกหรอผเกยวของใชปฏบตกบมะมวงภายหลงเกบเกยวยงไมดเพยงพอ ประกอบกบผลตผลทเกบเกยวจากตนมาแลวนนยงคงมชวตอยและใชอาหารทสะสมอยเพอความอยรอด เมอผลตผลใชอาหารทสะสมอยหมดไป ผลตผลนนกจะตายไปในทสด อยางไรกตามในระหวางนผลตผลอาจเสอมสภาพไปได เนองจากการเขาท าลายของโรคและแมลงดวย ดงนนหากเกษตรกรผสงออกและผเกยวของรและเขาใจเทคโนโลยหลงการเกบเกยว กจะสามารถน าไปปรบใชในงานทเกยวของไดไมวาจะเปนการจดการผลผลตหรอการสงออก ท าใหสามารถลดการสญเสยทงทางดานผลผลต ทน แรงงาน และการตลาด อกทงยงสามารถยดอายการเกบรกษาไดนานขน และสงออกผลตผลไปยงตลาดตางประเทศทอยหางไกลทางเรอไดเปนปรมาณมาก เปนการเพมรายไดใหแกประเทศ เกษตรกร และภาคอตสาหกรรมทตองใชวตถดบทางการเกษตร (พระศกด, 2552) สวนขอมลการสงออกมะมวงในป พ.ศ. 2551 - 2554 พบวา ในป พ.ศ. 2552 มปรมาณการสงออกมะมวงมากกวาป พ.ศ. 2551 หลงจากนนในป พ.ศ. 2553 ปรมาณและมลคาการสงออกกลบลดลง แตปรมาณการสงออกในป พ.ศ. 2554 มแนวโนมเพมมากขน และมมลคาการสงออกมากขนดวย ดงแสดงในตาราง 1 (ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2555)

13

ตาราง 1 ขอมลสถตการสงออกมะมวง (รวม)* ในป 2551 - 2554 ปรมาณ : กโลกรม

มลคา : บาท ป

เดอน 2551 2552 2553 2554

ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา มกราคม 1,683,398 73,215,065 1,263,760 63,075,887 2,136,928 77,906,888 2,285,234 80,198,385 กมภาพนธ 1,511,415 61,224,014 1,401,858 73,356,370 4,599,206 125,104,774 6,668,550 137,696,468 มนาคม 5,114,011 131,240,947 5,688,447 156,522,393 11,774,037 246,149,930 14,874,885 247,886,026 เมษายน 7,319,075 199,773,912 11,286,544 249,089,119 4,778,243 157,366,487 10,133,057 248,886,026 พฤษภาคม 5,552,348 212,243,030 8,965,738 248,628,097 3,710,067 180,331,224 9,200,491 282,603,250 มถนายน 3,510,684 166,384,128 3,173,140 126,891,064 4,187,167 156,476,062 5,592,335 232,049,064 กรกฎาคม 3,115,767 142,891,164 2,477,673 116,946,034 2,301,236 106,578,130 3,277,466 157,759,540 สงหาคม 2,564,638 134,123,844 2,517,823 110,770,599 1,840,187 84,832,993 2,728,444 143,423,966 กนยายน 1,938,833 97,019,492 2,552,427 112,709,485 2,072,675 94,023,700 2,533,380 129,891,891 ตลาคม 1,207,078 62,687,250 2,222,511 96,218,508 1,807,322 83,063,629 2,089,246 105,476,129

พฤศจกายน 1,429,062 73,976,661 1,881,010 93,509,029 1,835,308 88,855,081 2,350,898 122,648,587 ธนวาคม 1,430,815 77,875,094 1,978,503 101,596,846 1,999,756 92,564,521 2,093,460 118,974,868 รวม 36,377,124 1,432,654,601.0 45,409,434 1,549,313,431.0 43,042,132 1,493,253,419.0 63,827,446 2,006,794,243.0

* มะมวง (รวม) ไดแก มะมวงสด มะมวงอบแหง มะมวงแชเยนจนแขง และมะมวงบรรจภาชนะทอากาศผาน เขาออกไมได

แหลงขอมล: ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร โดยความรวมมอของกรมศลกากร (2555) (http://www.oae.go.th/oae_report/export_import/export_result.php)

14

น าอเลกโทรไลต (Electrolyzed Water) อเลกโทรไลต หมายถง สารทเมอละลายในน าแลวจะสามารถน าไฟฟาได เนองจากมไอออน ซงอาจจะเปนไอออนบวกหรอไอออนลบเคลอนทอยในสารละลาย สารละลายอเลกโทรไลตนอาจเปนสารละลายกรด เบส หรอเกลอกได (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2553)

น าอเลกโทรไลตถกคดคนขนโดยนกวทยาศาสตรชาวญปน ซงวจยแลววามประสทธภาพสงในการท าลายเชอแบคทเรยและเชอราสาเหตโรคหลายชนด ซงมความส าคญในการผลตอาหารปลอดภย การผลตน าอเลกโทรไลตมขนตอนคอ ใสสารละลายเกลอเจอจางลงใน electrolytic cell ซงประกอบดวยขวบวกและขวลบ เมอผานไฟฟากระแสตรงไปยงขวไฟฟา ไอออนตางๆ จะถกแยกออกจากกนดวยแผนเมมเบรน เกดเปนสารประกอบทมไอออน โดยไอออนประจลบคอ chloride และ hydroxide ในสารละลายเกลอ จะเคลอนทไปยงขวบวกเพอใหอเลกตรอน กลายเปน oxygen gas, chlorine gas, hypochlorite ion, hypochlorous acid และ hydrochloric acid ท าใหไดน าอเลกโทรไลตทมสภาพเปนกรด (Electrolyzed oxidizing water, น า EO) ขณะทไอออนประจบวกคอ hydrogen และ sodium จะเคลอนทไปยงขวลบเพอรบอเลกตรอน กลายเปน hydrogen gas และ sodium hydroxide ท าใหไดน าอเลกโทรไลตทมสภาพเปนดาง (Electrolyzed reduced water, น า ER) โดยน าอเลกโทรไลตทงสองชนดนจะถกสรางขนในเวลาเดยวกน (ภาพ 1) น า ER มหนาทหลกคอขจดไขมนและโปรตนทตดอยบนพนผว สวนน า EO จะท าหนาทในการก าจดเชอแบคทเรยและเชอโรคตางๆ (Hsu, 2004) สารไฮโปคลอรส (hypochlorous) ทไดจากการผลตน าอเลกโทรไลต เปนสารทออกซไดซแรงกวาสารประกอบคลอรนทอยในรปแคลเซยมไฮโปคลอไรดและโซเดยมไฮโปคลอไรดทนยมใชกนในปจจบน (Bonde et al., 1999)

ปจจบนน าอเลกโทรไลตไดรบความนยมใชกนอยางแพรหลายในหลายประเทศ ไมวาจะเปนการใชฆาเชอโรคในทางการแพทย การเกษตร และอตสาหกรรมอาหาร โดยมประสทธภาพในการยบย งการเจรญของเชอแบคทเรย สามารถลดการ germination ของเชอราหลายชนดทปนเปอนมากบภาชนะเตรยมอาหาร ผก ผลไม เนอสตว และอาหารทะเลได นอกจากนยงสามารถท าลายเชอไวรส เชน hepatitis B virus (HBV), hepatitis C virus (HBC) และ human immunodeficiency virus (HIV) ไดอกดวย (Huang et al., 2008)

15

ภาพ 1 แผนภาพการผลตน าอเลกโทรไลตและผลผลตทได แหลงขอมล: Huang et al. (2008)

การประยกตใชน าอเลกโทรไลต กลมท 1 การใชน าอเลกโทรไลตยบยงการเจรญและกจกรรมของเชอจลนทรย

น าอเลกโทรไลตสามารถยบย งการเจรญและกจกรรมของเชอจลนทรยได โดยกระบวนการออกซเดชนทเกดขนจะท าลายเซลลเมมเบรนของเชอ ขดขวางกระบวนการท างานของเมตาโบลกในเซลลและฆาเซลลได โดยเฉพาะการท าลายเชอแบคทเรยหลากหลายสายพนธ เชน Pseudomonas sp., Vibrio sp., Staphylococcus sp., Samonella sp., Bacillus sp., Listeria sp., Escherichia coli O157:H7, Campylobacter sp. และ Enterobacter sp. เปนตน นอกจากนยงสามารถลดการเจรญ และการงอกของสปอรของเชอราหลายชนด เชน Botrytis spp., Alternaria spp., Colletotrichum spp., Cladosporium spp., Fusarium spp., Pestalotia spp., Helminthosporium spp., Phomopsis sp. และ Curvularia sp. เปนตน (Huang et al., 2008)

กลมท 2 การใชน าอเลกโทรไลตยบยงการเจรญและกจกรรมของ blood-virus นกวจยหลายทานพบวา น าอเลกโทรไลตสามารถยบย งการเจรญและกจกรรมของ blood-virus เชน hepatitis B virus (HBV), hepatitis C virus (HCV) (Morita et al., 2000; Sakurai et al., 2003; Tagawa et al., 2000) และ human immonudeficiency virus (HIV) (Kakimoto et al., 1997; Kitano et al., 2003; Morita et al., 2000) ได โดยจะมกลไกยบย ง surface protein, viral nucleic acids encoding for enzymes ท าลายสงหอหมไวรสและ viral RNA (Morita et al., 2000)

16

กลมท 3 การใชน าอเลกโทรไลตยบยงการผลตสารพษของเชอจลนทรย Archer and Young (1988) และ Garthright et al. (1988) พบวา ภาวะอาหารเปนพษ Staphylococcal เปนผลมาจากการบรโภคอาหารทมเชอ Staphylococcus aureus เจรญอย และสรางสารพษ (enterotoxigenic staphylococci) ขนมา ซงภายใน 1 - 6 ชวโมงหลงจากทรางกายดดซมสาร staphylococcal enterotoxin เขาไป ผปวยจะมอาการคลนไส ปวดทอง อาเจยน และทองเสย นกวจยจงไดทดลองใชน าอเลกโทรไลตทดสอบกบเชอ S. aureus พบวา สามารถฆาเชอไดด แตกยงคงมสารพษตกคางอยในปรมาณนอย สวน Suzuki et al. (2002) รายงานวา น าอเลกโทรไลตสามารถฆาเชอ Aspergillus parasiticus และก าจดสาร aflatoxin AFB1 ทเชอสรางขนได โดย OH radical ทเกดจาก HOCl

กลมท 4 การใชน าอเลกโทรไลตฆาเชอโรคในอตสาหกรรมอาหาร 4.1 อปกรณ เครองมอ และภาชนะในกระบวนการผลตอาหาร Venkitanarayanan et al. (1999a) พบวา น าอเลกโทรไลตสามารถลดปรมาณประชากรของเชอ Enterobacter aerogenes และ S. aureus บนแกว สแตนเลส เหลก กระเบองเคลอบ และกระเบองทไมเคลอบได Walker et al. (2005) รายงานวา น าอเลกโทรไลตมประสทธภาพในการใชช าระลางท าความสะอาดสถานทและเครองมอทใชในระบบการผลตนมในฟารมได เชนเดยวกบ Ayebah et al. (2005) รายงานวา น าอเลกโทรไลตสามารถยบย งการสรางไบโอฟลมของเชอ Listeria monocytogenes บนผว stainless steel ได 4.2 ผกสด Izumi (1999) ไดทดลองใชน าอเลกโทรไลตแชผกสด ไดแก แครอท พรกหยวก ผกขม แรดชญปน และมนฝรง พบวา สามารถลดปรมาณเชอแบคทเรยได 0.6 - 2.6 logs CFU/g ขณะท Park et al. (2001) พบวา การเขยาผกกาดหอมในน าอเลกโทรไลตทความเรว 100 rpm เปนเวลา 3 นาท สามารถลดประชากรของ E. coli O157:H7 และ L. monocytogenes ไดอยางมนยส าคญท 2.41 และ 2.65 log CFU/lettuce leaf ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบกบชดควบคมทใชน าเปลา 4.3 ผลไม Tsukagoshi et al. (2001) รายงานวา น าอเลกโทรไลตสามารถควบคมเชอราแปงของสตรอเบอรและลดการใชสารเคมในการปองกนก าจดโรคในแปลงเพาะปลกได สวน Okull and Laborde (2004) พบวา น าอเลกโทรไลต สามารถลดปรมาณประชากรเชอ Penicillium expansum บนผวแอปเปลได เชนเดยวกบ Whangchai et al. (2009) รายงานวา น าอเลกโทรไลตสามารถใช

17

ควบคมโรคหลงการเกบเกยวของสมพนธสายน าผ งได โดยยบย งการงอกของสปอรของเชอ P. digitatum ไดภายใน 1 นาท และมประสทธภาพสงในการลดอตราการเกดโรคบนผลสม 4.4 สตวปกและเนอสตว Park et al. (2002) รายงานวา การแชปกไกในน าอเลกโทรไลต สามารถลดปรมาณประชากรของเชอ Campylobacter jejuni ได เชนเดยวกบ Russell (2003) พบวา การฉดพนน าอเลกโทรไลตบนเปลอกไข สามารถก าจดเชอ Salmonella typhimurium, S. aureus และ L. monocytogenes ทปนเปอนมากบเปลอกไขได สวน Fabrizio and Cutter (2004) ไดทดลองฉดพนน าอเลกโทรไลตบนผวเนอหม ซงพบวาสามารถลดประชากรของเชอ L. monocytogenes, Sa. typhimurium และ Ca. coli ไดเชนกน 4.5 อาหารทะเล Ozer and Demirci (2006) ไดทดลองใชน าอเลกโทรไลตทดสอบกบเนอปลาแซลมอนดบ พบวา สามารถลดปรมาณเชอ E. coli O157:H7 และ L. monocytogenes ได Liu and Su (2006) รายงานวา น าอเลกโทรไลตสามารถก าจดเชอ L. monocytogenes ทปนเปอนมากบถงมอทใชในกระบวนการผลตอาหารทะเลได และ Ren and Su (2006) รายงานวา น าอเลกโทรไลตสามารถลดปรมาณประชากรของเชอ Vibrio sp. ทปนเปอนมากบหอยนางรมได

ขอดและขอเสยของน าอเลกโทรไลต ขอดของน าอเลกโทรไลต Sakurai et al. (2003) รายงานวา น าอเลกโทรไลตมความปลอดภยตอรางกายมนษยและ

สงแวดลอม ถงแมวาน าอเลกโทรไลตทน ามาใชฆาเชอจลนทรยจะมความเปนกรดสง แตกไมกดกรอนผวหนง เมมเบรน หรอสวนประกอบอนทรยในรางกาย ซงแตกตางจากกรดไฮโดรคลอรก หรอกรดซลฟวรก Mori et al. (1997) พบวา น าอเลกโทรไลตมประสทธภาพในการฆาเชอโรคสง เชน เชอแบคทเรย เชอรา ไวรส และสามารถยบย งการสรางสารพษของเชอราบางชนดได มตนทนการผลตต า เมอเทยบกบการใชสารเคมฆาเชอโรคทวไป นอกจากนยงประหยดเวลาในการฆาเชอโรคตางๆ และยงใชงานงายอกดวย (Tanaka et al., 1999)

ขอเสยของน าอเลกโทรไลต Kiura et al. (2002) พบวา น าอเลกโทรไลตจะสญเสยความสามารถในการท าลายเชอโรค

ไดอยางรวดเรวหากทงไวเปนเวลานาน เนองจากไอออนตางๆ จะกลบคนสสภาพเดมหากไมไดรบกระบวนการ electrolysis อยางตอเนอง และ Tanaka et al. (1999) รายงานวา น าอเลกโทรไลตมการแพรกระจายของกาซคลอรน ท าใหมกลนฉนรนแรงและท าใหเกด synthetic resin degradation

18

งานวจยทเกยวของกบการใชน าอเลกโทรไลตในการควบคมโรค กนกทพย (2550) ท าการทดสอบประสทธภาพของคลอรนไดออกไซด (ClO2) และ

น าอเลกโทรไลตชนดกรด (AcEW) พบวา การใช ClO2 (5 ppm) และ AcEW (total available chlorine 30 ppm) สามารถท าลาย Bacillus cereus และ S. aureus ในสารละลายเปปโตนความเขมขนรอยละ 0.1 ไดทงหมดภายใน 5 นาท เมอปรมาณตงตนระดบต า 3.3 log CFU/ml และระดบสง 6.3 log CFU/ml สวนสปอรของเชอตองเพมความเขมขนของ ClO2 เปน 30 ppm 5 นาท และ AcEW 30 ppm 20 นาท จงจะท าลายสปอรปรมาณตงตนระดบต าไดทงหมด สวนการทดสอบการท าลายฟลมชวภาพบนพนผวสมผสอาหาร พบวา การใช ClO2 10 ppm เปนเวลา 30 นาท และ AcEW 30 ppm 30 นาท หรอ 52 ppm 10 นาท เหมาะสมในการท าลายฟลมชวภาพของ B. cereus และ S. aureus บนแผนยางไดอยางมประสทธภาพ (รอยละ 99.83 - 99.95) ส าหรบสปอรเกาะตดบนพนผว การใช ClO2 15 ppm 30 นาท สามารถลดไดเพยงรอยละ 83.40 ขณะทการใช AcEW 30 ppm สามารถท าลายไดภายในเวลา 30 นาท

อธพร (2550) น าเชอรา P. digitatum มาใหน า EO ทเตรยมจากสารละลายเกลอ NaCl อมตวทศกยไฟฟาตางกนคอ 6, 8 และ 10 โวลต เปนเวลา 10, 20, 30 และ 40 นาท พบวาการผลตน า EO โดยใหศกยไฟฟา 8 โวลต เปนเวลา 30 นาท สามารถยบย งการเจรญของเชอราไดดทสด นอกจากน การแชผลสมทปลกเชอในน า EO เปนเวลา 4 นาท และเกบรกษาทอณหภม 5 องศาเซลเซยส เปนเวลา 2 สปดาห จะมเปอรเซนตการเกดโรคนอยทสด เมอเทยบกบผลสมทแชในน า EO เปนเวลา 8 และ 16 นาท โดยไมมผลตอการเปลยนแปลงคณภาพของผลสม เชน เปอรเซนตการสญเสยน าหนก ปรมาณของแขงทละลายน าได ปรมาณกรดทไทเทรตได และสของเปลอกสม

ชนญชดา (2551) ศกษาการใชน า EO ในการยบย งการเจรญของเชอรา P. digitatum ซงเปนสาเหตของโรคราเขยวเนาของสมพนธสายน าผงหลงการเกบเกยวพบวา ระยะเวลาการผานกระแสไฟฟาทนานขนและการใชเกลอ NaCl ทเขมขนมากขน ท าใหน า EO มคา pH ต าลง และปรมาณเชอสาเหตลดลง นอกจากนยงท าใหโครงสรางเสนใยและสปอรของเชอสาเหตมความผดปกต สวนการแชผลสมในน า EO สามารถลดการเกดโรคบนผลสมได โดยไมมผลตอการเปลยนแปลงคณภาพของผลสม

พวงแกว และธศวนทร (2551) พบวา การลางผกและผลไมโดยใชเครองอลตราโซนคทความถ 60 kHz รวมกบสารท าความสะอาด 3 ชนดคอ โซเดยมไบคารบอเนต น าสมสายช และน ายาลางผกและผลไม จากนนแชผกและผลไมในน า EO เปนเวลา 3 นาท สามารถลดปรมาณสารเคมตกคางบนผกและผลไมได โดยผกชและคะนาทลางดวยน าสมสายชและแชดวยน า EO มสารเคม

19

ตกคางนอยทสด สวนองนเขยวและพรกชฟาทลางดวยน ายาลางผกและผลไม และแชดวยน า EO มสารเคมตกคางนอยทสด

Yen-Con Hung (No date) (อางโดย Janet, 2000) ไดน าเชอแบคทเรย E. coli O157:H7, Salmonella sp. และ L. monocytogenes จ านวน 100 ลานเซลล มาทดสอบกบน า EO พบวาเมอแชเชอในน า EO เซลลแบคทเรยจะลดลงเหลอเพยง 100 เซลลเทานน เมอเทยบกบชดควบคมทใชน าประปา ซงยงมเซลลทมชวตอยถง 10,000 เซลล Fujiwara et al. (2000) ไดทดลองฉดพน electrolyzed anode-side water (AW) ทไดจากกระบวนการ electrolysis ของสารละลาย KCl (0.1 gL-1) และ pH-available chlorine concentration (ACC)-regulated water (RW) ทไดจากการเตรยมสารละลาย HCl และ NaClO ใหมคา pH และ ACC เทากบ AW ลงบนใบแตงกวาวนละครงพบวา ความรนแรงของโรคราแปงลดลงในแตละวน ขณะทชดควบคมซงไมไดท าการฉดพนหรอฉดพนดวยน าเปลามความรนแรงของโรคเพมขนเรอยๆ แตการฉดพน AW หรอ RW ทมากเกนไปกท าใหใบแตงกวาบางใบเกดอาการไหมคลายลกษณะความผดปกตทางสรรวทยาไดถง 70 เปอรเซนต Kim et al. (2000a) ทดลองใชน า EO ก าจดเชอโรคทปนเปอนบนอาหารพบวา น า EO สามารถยบย งการเจรญของเชอ E. coli O157:H7 ได 8.88 log10 CFU/ml ภายใน 30 วนาท

Tsukagoshi et al. (2001) ทดลองใชน าอเลกโทรไลตทผลตไดจากสารละลายเกลอ KCl ฉด พนบนใบและกานใบของสตรอเบอรทปลกโดยวธไฮโดรโพนกสพบวา การพนน าอเลกโทรไลตทมความเปนดาง จากนน 30 นาท พนตามดวยน าอเลกโทรไลตทมความเปนกรด สามารถยบย งการเกดโรคไดมากกวาชดควบคมทไมไดท าการพน การใชสารเคมควบคม หรอการใชน าอเลกโทรไลตชนดกรดพนเพยงอยางเดยว

Fabrizio et al. (2002) พบวา การใชน า EO ทดสอบกบเนอสตวปกทปลกเชอ Sa. typhimurium ดวยกรรมวธ spray-washing สามารถลดปรมาณประชากรของเชอได 1.06 log10 CFU/ml หลงเกบรกษาเปนเวลา 7 วน

Muhammad et al. (2002) ปลกเชอ Botryosphaeria berengeriana (5 x 105 conidia/ml) ลงบนผลแพรยโรป สายพนธ La-France บมไวเปนเวลา 4 ชวโมง แลวน าผลแพรจมในน า EO เปนเวลา 10 นาท พบวาสามารถยบย งการเกดโรคและความรนแรงของโรคได

Deza et al. (2003) ไดทดลองปลกเชอ E. coli O157:H7, Sa. enteritidis และ L. monocytogenes บนผวมะเขอเทศ จากนนลางดวยน า neutral electrolyzed water (NEW) ซงม active chlorine 89 mg/l เปนเวลา 30 หรอ 60 วนาท พบวาสามารถลดประชากรของเชอจากเรมตน 5 log CFUsq/cm เหลอนอยกวา 1 log CFUsq/cm ภายใน 5 นาท

20

Sharma and Demirci (2003) ท าการทดลองแชเมลดและตนออนของ alfalfa ในน า EO เปนเวลา 2, 4, 8, 16, 32 และ 64 นาท ตามล าดบ พบวาสามารถลดปรมาณประชากรของเชอ E. coli O157:H7 บนเมลด และบนตนออนได 38.2 – 97.1 เปอรเซนต (0.22 – 1.56 log10 CFU/g) และ 91.1 – 99.8 เปอรเซนต (0.22 – 1.56 log10 CFU/g) ตามล าดบ ซงการแชในระยะเวลาทนานขนจะมประสทธภาพในการลดปรมาณประชากรของเชอไดดขนตามล าดบ นอกจากนยงพบวาระยะเวลาการแชทนานขนและการเพมก าลงกระแสไฟฟามากขน มผลท าใหเปอรเซนตการงอกของเมลดลดลง แตไมเกดความเสยหายกบตนออน

Hoon et al. (2004) ศกษาผลของคลอรนและ pH ของน า EO ตอการยบย งเชอ E. coli O157:H7 และ L. monocytogenes โดยใชน า EO (ความเขมขนเกลอ NaCl 0.1 เปอรเซนต) เจอจางทระดบความเขมขนตางๆ พบวามความเขมขนคลอรนอยในชวงระหวาง 0.1 – 5.0 mg/l จากการทดลองใชน า EO ทมความเขมขนคลอรน 0.1 และ 0.2 mg/l สามารถลดจ านวนประชากรของเชอ E. coli O157:H7 ได 5.0 และ 7.0 log10 CFU/ml ตามล าดบ และสามารถลดประชากรของเชอ L. monocytogenes ได 3.5 และ 5.8 log10 CFU/ml ตามล าดบ แตความเขมขนคลอรนทเทากบหรอมากกวา 1.0 mg/l จะสามารถยบย งการเจรญของเชอทงสองไดอยางสมบรณ สวนคา pH ของน า EO ทระดบความเขมขนคลอรน 0.5 และ 1.0 mg/l ซงยบย งการเจรญของเชอไดด มคาเทากบ 4.6 และ 4.2 ตามล าดบ โดยพบวาการใชน า EO ทมคาความเขมขนคลอรนทสงขน และคา pH ทต าลง จะสามารถยบย งการเจรญของเชอไดดขนตามล าดบ

Vorobjeva et al. (2004) ใชน า EO ในการฆาเชอโรคชนดตางๆ ทปนเปอนในโรงพยาบาล พบวา น า EO สามารถยบย งการเจรญเตบโตของเชอทกสายพนธไดภายใน 5 นาท

Muhammad and Junichi (2004) รายงานวา น าอเลกโทรไลตสามารถใชลางท าความสะอาดผก ผลไม เครองมอเครองใช และอาหารทตดแตงพวกเนอ เปด ไก ท าใหสามารถเพมความมนใจในเรองของอาหารปลอดภยได

Nobuo et al. (2004) ไดท าการทดลองเปรยบเทยบการใชน า EO และสารละลายเกลอ NaCl ท าความสะอาดผกและผลไมสดพบวา น า EO สามารถก าจดเชอแบคทเรยทปนเปอนมากบผลผลต เชน กะหล าปล ผกคะนา ผกกาดหอม แตงกวา และผกอนๆ ได โดยไมท าใหผลผลตสญเสยคณภาพทางดานกายภาพ กลน และรสชาต ซงดกวาการใชสารละลายเกลอ NaCl นอกจากนยงสามารถน าน า ER ทเปนดางมาชะลางคราบโปรตนและไขมนทตดมากบจานชามหรอเครองมอเครองใชตางๆ ได

Fabrizio and Cutter (2005) พบวา การจมเนอสตวทปลกเชอ L. monocytogenes ในน า EO ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท สามารถลดปรมาณเชอบนเนอสตวได

21

Tsunco et al. (2006) ทดลองพนน า EO ลงบนใบเมลอนทเปนโรคราแปงพบวา สามารถลดการเกดโรคไดและไมท าใหคณภาพของเมลอนทงการเจรญเตบโตและผลผลตเปลยนแปลง

Ken et al. (2005) ใชน า EO ทผลตจากสารละลายเกลอ KCl 1.7 เปอรเซนต ก าจดเชอ Xanthomonas campestris pv. vitians, Pseudomonas syringae pv. coriandricola และ Erwinia carotovora subsp. carotovora ในหองปฏบตการพบวา หลงจากแชเชอในน า EO เปนเวลา 1 นาทสามารถลดประชากรของเชอไดจาก log9 เปน log10 CFU/ml แตมผลเปนพษเมอใชฉดพนกบผกกาดหอม มะเขอเทศ พรก และ radish ทปลกในโรงเรอน

Paola et al. (2005) ใชน า EO ความเขมขนเกลอ NaCl 5.0 เปอรเซนต ผสมกบ cell suspension ของเชอ L. monocytogenes (109 CFU/ml) จากนนบมไวทอณหภม 15 องศาเซลเซยส เปนเวลา 5, 10, 15 และ 20 นาท ตามล าดบ พบวาหลงแชเปนเวลา 5 นาท สามารถลดปรมาณประชากรเชอได 6.6 log CFU/ml และเมอปลกเชอบนผกกาดหอม แลวน าไปแชในน า EO และน ากลน (ชดควบคม) สามารถลดประชากรเชอได 3.92 และ 2.46 log CFU/ml ตามล าดบ

Joellen (2006) ไดทดลองใชน า EO ฆาเชอโรค ท าความสะอาดและขจดเชอ E. coli โดยน ามาลางท าความสะอาดพชในฟารมและฉดพนในโกดงพบวา สามารถฆาเชอแบคทเรยและไวรสไดทงหมด นอกจากนยงสามารถฆาเชอโรคไขหวดนกและสปอรของโรคแอนแทรกซไดดวย

Huang et al. (2006) ปลกเชอ E. coli และ V. parahaemolyticus ลงบนปลานล แลวน าไปแชในน า EO พบวาเมอผานไป 1 นาท สามารถลดปรมาณประชากรของเชอ E. coli ได 0.7 log CFU/cm2 และสามารถลดปรมาณประชากรของเชอ V. parahaemolyticus ได 1.5 และ 2.6 log CFU/cm2 เมอแชเปนเวลา 5 และ 10 นาท ตามล าดบ

Ren and Su (2006) ศกษาผลของน า EO ในการลดประชากรของเชอ V. parahaemolyticus และ V. vulnificus ทปนเปอนในหอยนางรม พบวาการแชเชอทงสองในน า EO ความเขมขนเกลอ NaCl 0.5 เปอรเซนต (chlorine, 30 ppm; pH 2.82; oxidation-reduction potential 1,131 mV) ประชากรของเชอทงสองจะลดลงอยางรวดเรวภายใน 15 วนาท (> 6.6 log reductions) เมอน าหอยนางรมทปลกเชอ V. parahaemolyticus และ V. vulnificus แชในน า EO ความเขมขนเกลอ NaCl 1.0 เปอรเซนต (chlorine > 30 ppm) เปนเวลา 4 – 6 ชวโมง พบวาสามารถลดประชากรของเชอได 1.13 และ 1.05 log MPN/g ตามล าดบ และการแชหอยนางรมนานกวา 4 – 6 ชวโมง อาจท าใหหอยนางรมตายได

Liu et al. (2006) ทดลองใชแผน stainless steel sheet (SS), ceramic tile (CT) และ floor tile (FT) ทมและไมมเศษเนอปตดอย ปลกเชอดวยเชอ L. monocytogenes และแชในน า EO เปนเวลา 5 นาท พบวาเซลลทมชวตของเชอลดลงอยางมนยส าคญ ทงแผนทไมไดท าการปลกเชอ (3.73 log

22

cfu/chip บน SS, 4.42 log cfu/chip บน CT และ 5.12 log cfu/chip บน FT) และแผนทปลกเชอ (2.33 log cfu/chip บน SS และ CT และ 1.52 log cfu/chip บน FT) เมอเทยบกบการแชในน าประปา (0.40 - 0.66 log cfu/chip บนแผนทไมไดปลกเชอ และ 0.78 - 1.33 log cfu/chip บนแผนทปลกเชอ) พบวาน า EO มประสทธภาพในการยบย งการเจรญของเชอ L. monocytogenes บนผวไดดกวาน าคลอรน

Jane et al. (2008) พบวา เมอใชน า EO ทมความเขมขนของคลอรน 20, 50, 100 และ 120 ppm ทดสอบโดยตรงกบเชอ E. coli, Sa. typhimurium, S. aureus, L. monocytogenes และ Enterococcus faecalis เปนเวลา 10 นาท สามารถยบย งการเจรญของเชอทง 5 ชนดได 100 เปอรเซนต จากนนน าน า EO ทมความเขมขนของคลอรน 278 – 310 ppm มาฉดพนบนผวของ spinach และ lettuce พบวาสามารถลดอตราการเจรญของเชอได 79 – 100 เปอรเซนต นอกจากนการจม spinach ในน า EO ทความเขมขนคลอรน 100 และ 120 ppm เปนเวลา 10 นาท สามารถลดปรมาณเชอได 4.0 – 5.0 log10 CFU/mL สวนการจม lettuce ในน า EO ทความเขมขนคลอรน 100 และ 120 ppm เปนเวลา 10 นาท สามารถลดปรมาณเชอ E. coli 0.24 – 0.25 log10 CFU/ml สวนเชอแบคทเรยชนดอนสามารถลดปรมาณประชากรของเชอได 2.43 – 3.81 log10 CFU/ml

Toyohiko et al. (2011) รายงานวา น า EO เปนน าทผลตโดยกระบวนการ electrolysis ของ chlorine ion solution ซงมประสทธภาพในการก าจดเชอจลนทรยไดดกวาสารละลายโซเดยมไฮโปคลอไรด 10 เทา ดงนนน า EO จงสามารถฆาเชอแบคทเรยดวยความเขมขนคลอรนทต าได และยงสามารถก าจดเชอจลนทรยไดหลากหลายชนดดวย การใชน า EO ไมเพยงแตใชในอตสาหกรรมอาหารเทานน แตยงใชในทางการแพทยและทางการเกษตรไดอกดวย