คํําาน(เง อ น ทป อม อพโญ ) ทธทาสภหร กษ ผ...

คานา พทธประวตปรเฉทท ๑ น พระอรยนนทมน* (เงอม อนท- ปโญ) หรอพทธทาสภกษ ไดเรยบเรยง มขอความวาดวยอนเดย กอนพทธกาล เรมดวยภมศาสตรอนเดยเปนตนไป, ทก ๆ ขอนาร นาศกษา เพอเปนความรประกอบการศกษาเรองพทธประวต หรอ ตานานพระพทธศาสนา. ผทศกษาพทธประวตตามฉบบพระนพนธของ สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส อนเปนหนงสอ หลกทใชเปนหลกสตรนกธรรมแลว เมออานหนงสอนประกอบ จกได ความรเรองเบดเตลด เกยวแกอนเดยในทางตาง ๆ ตามทกลาวไวใน หนงสอน. อนเดยหรอชมพทวป อนเปนแหลงกาเนดพระพทธศาสนา และ ลทธศาสนาทสาคญตาง ๆ ในโลก เปนประเทศดกดาบรรพทไดม เหตการณสาคญทงหลายเกดขนมากมาย, เหตการณนน ๆ ทยงสงผล อยางกวางขวางอยจนถงปจจบนนกมเปนอนมาก, ฉะนน เรองอนเดย จงเปนเรองทควรศกษาคนควาอยางยง, ไดมผศกษาคนควาและเขยน เปนหนงสอไวเรอย ๆ มา ทงในอดตและในปจจบน และยงจะตอง ศกษาคนควากนตอไปอก, แตหนงสอเรองอนเดย โดยเฉพาะทเกยว แกพระพทธศาสนา อนเปนภาษาไทย เชนเรองพทธประวตปรเฉท ท ๑ น ยงมนอย นกศกษาควรจะชวยกนพยายามทาตอไป, มหามกฎ- ราชวทยาลย อนเปนแหลงเผยแพรพระพทธศาสนา มความปรารถนา ๑. ปจจบนเปน พระธรรมโกศาจารย

จะไดหนงสอเชนนมาพมพเผยแพร เพอประกอบความรเรองพระพทธ- ประวต หรอตานานพระพทธศาสนาอกตอไป. มหามกฎราชวทยาลย ขออนโมทนาแกพระอรยนนทมน๑

(เงอม อนทปโญ) หรอพทธทาสภกษ ผเรยบเรยง และไดมอบ ลขสทธพทธประวตปรเฉทท ๑ น แกมหามกฏ ฯ และมความยนดใน การทไดพมพเรองนเผยแพร เพอประโยชนแกนกศกษาทวไป. แผนกตารา มหามกฎราชวยาลย ๑ กมภาพนธ ๒๔๙๗ ๑.ปจจบนเปน พระธรรมโกศาจารย

แบบประกอบนกธรรมตร - พทธประวต (ปรเฉทท ๑) - หนาท 1

พทธประวต ปรเฉทท ๑ วาดวยอนเดยกอนพทธกาล ขอความเบองตน เบองตนทจะศกษาเรองพทธประวตหรอตานานพระพทธศาสนา จาเปนจะตองศกษาเรองประเทศอนเดย หรอทเรยกในยคโบราณวา ชมพทวปใหพอสมควรกอน. ทงนเพราะเหตวา พระผมพระภาคเจา ทรงประกอบดวยเชอสายและอบตขนในประเทศนน, ทรงเจรญวยขน ภายใตการศกษาและขนบธรรมเนยมของประเทศนน, ไดตรสร และ สงสอนประชาชน จนในทสดเสดจปรนพพานในประเทศนน, เมอ ไดศกษาจนเขาใจประเทศอนเดยแลว จะทาใหเขาใจเรองราวตาง ๆ ซงเกดขนในอนเดย เชนเรองพทธประวตนไดโดยงาย และทราบซง ตามทเปนจรง. แมจะสนนษฐานขอปญหาใด ๆ กมกมแนวคด หาก จะมขอผดพลาดไปบางกคงนอย. เมอมความจาเปนดงกลาวมาน หนงสอทวาดวยพทธประวต หรอพระพทธศาสนาทกเลม ซงนกศกษาไดคนควาแตงไว จงตองม เรองซงกลาวดวยประเทศอนเดยเปนบทแรกของเลมอยเสมอ. เพราะ เหตนน การศกษาในปรเฉทแรกแหงหนงสอเลมน จงควรเรมตน


ดวยเรองภมศาสตรและประชาชนของประเทศอนเดยตดตอกนไปตาม ลาดบ. (๑) ภมศาสตรและประชาชน ภมศาสตร ทตง ประเทศอนเดย เปนประเทศหนงซงรวมอยในทวปอาเซย ตงอยในสวนอบอนเหนอ ตาลงมาจนถงสวนรอนของโลก [Tem- perature & Torrid Zone] ระหวางเสนวตถนดรเหนอ ๕ ถง ๓๐.๑

และอยในซกของโลก ซงชาวตะวนตกสมมตเรยกกนในปจจบนนวา " ตะวนออกไกล [Far Eastern]," สาหรบอนเดยโดยเฉพาะนน ตงอยระหวางเสนทฆนดร ๗๐ ถง ๙๐.๒ อาณาเขตกลาวโดยยอคอ ทศเหนอตดตอกบประเทศทเบต, ทศใตจดมหาสมทรอนเดย, ทศ ตะวนออกจดอาวเบงคอลและประเทศพมา, ทศตะวนตกจดทะเล อาระเบยน ประเทศเปอรเซย และประเทศอาฟกานสตาน. ภมประเทศ อนเดยเปนประเทศหนงในบรรดาประเทศทตงอย ทางทศใตของทวปอาเซยดวยกน, มภเขาหมาลยขวางเปนกาแพงอย ทางทศเหนอของประเทศ กนใหเปนเขตสวนหนง ซงแยกออก จากรวมกลางของทวป. มทะเลลอมทางทศใต ตามสวนใหญของ ทศตะวนออกและทศตะวนตก. สวนยาวทสดของดนแดนผนน คอ จากทศเหนอลงไปทางทศใต, สวนกวางจากทศตะวนออกไปทางทศ ๑. สวนมากบรรยายตาม บรฟ. ฮส. สปรต. ฟลลป. แอต. ๒. ประมาณนกาหนดสวนใหญ เพราะเสนเขตมไดตรงดง.


ตะวนตก มความกวางและความยาวไลเลยกน คอประมาณ ๒,๐๐๐ ไมลทง ๒ ทาง, จงมเนอทเทา ๆ กบทวปยโรปทงหมด ในเมอเวน ประเทศรสเซยเสย. เพราะฉะนน ควรเขาใจวา การพรรณนาเรอง ประเทศอนเดยนน เปนไปในทานองการพรรณนาเรองทวปมากกวา เรองประเทศ. ในประเทศน มภมลกษณะอนเปนธรรมชาต และม อากาศครบถวนทกอยาง คอบางตอนมภเขาสงสดทมหมะปกคลม อยเนองนตย มอากาศหนาวจด บางตอนมทะเลทรายซงปราศจาก ตนไมใบหญา มอากาศรอนจด และบางตอนทราบซงเตมไปดวย พฤกษชาต มอากาศอนสบาย, เพราะฉะนน เนอทเปนอนมาก จงมทงทเยอกเยนแหงแลงและทอดมสมบรณ. ในประเทศน ม ธรรมชาตเกดขนและแปรปรวนไป เชนเดยวกบประเทศอน ๆ ซงตง อยในสวนอบอนและสวนรอนของโลกดวยกน. ดนแดนแหงประเทศน มรปสณฐานคลายกรวยทไมสเรยวนก ทางทศใตเปนปลายแหลมยนลงไปในมหาสมทรอนเดย. ทปลายแหลม มเกาะขนาดใหญ ซงในครงโบราณเรยกวา " ประเทศ หรอเกาะ ลงกา " ดนแดนผนใหญน ถาจะอาศยธรรมชาตพนภมของประเทศ เองเปนเครองแบงแลว จะเหนไดชดทเดยววามอยดวยกน ๓ ภาค คอ ภาคเหนอ, ภาคกลาง. และภาคใต. ภาคเหนอ คอทางทเปรยบกนไดกบปากกรวย เปนภมประเทศ สงทงหมด มระดบสงกวาระดบนาทะเลประมาณ ๓,๐๐๐ ฟต เปน


เนนสงยาวตลอดสวนทศเหนอของประเทศ มภเขาหมาลยเปนเสน อยบนเนนนนยาวตลอดไป จงมการขนานนามภาคนวา " ภาค หมาลยน " หรอทเรยกกนในวรรณคดโบราณทางฝายพทธศาสนาวา " อตตราบถ " ภาคนไดแกพนท ซงบดนเรยกกนวา ประเทศกศมระ เนปาล และภตาน. พนทสวนมากเปนทวเขาเรยงเปนหลนกนไป, บางแหงเปนดงทบ บางแหงเปนภเขาโลนเกลยง ประกอบไปดวย ซอกเขาและเหวลกมากเหลอคณนา หาทราบยาก. ภาคกลาง ไดแกทราบซงลดเปนชนตาลงมาจากเนนสงนนตอ ลงมาทางทศใตเปนแนวหนากระดาน. ทเปนทราบมระดบสงกวานา ทะเล ๖๐๐ ถง ๑,๒๐๐ ฟต ทเปนทราบตา มระดบตงแตเสมอกบ ระดบนาทะเลขนไปจนถง ๖๐๐ ฟต, พนทลาดตาเรอยลงไปจนถง ทวเขาวนธยะ. ในภาคกลางหรอภาคท ๒ นเอง ทเรยกวามธยม- ประเทศ หรอมชฌมชนบท ซงเตมไปดวยแวนแควนตาง ๆ ประกอบ ไปดวยพนทอนอดมสมบรณดวยการกสกรรม. แผนดนสวนนชมชน อยดวยแมนาสาคญ ๆ เชนแมนาสนธ [Indus], คงคา [Ganges] และพรหมบตร [Brahmaputra]. ถายกทะเลทรายอนแหงแลง แหงแควนราชปตนะออกเสยแลว กกลาวไดวาดนแดนแถบนทงหมด เปนถนแหงความรารวยสมบรณของประเทศ ไดแกแถบลมแมนาคงคา และสาขาตาง ๆ ของแมนาน, เพราะจะมองเหนสถานะแหงความมงคง ไดโดยทวไป. ภาคใตหรอภาคท ๓ ซงเรยกในยคโบราณวา ทกษณาบถ,


หรอในบดนวา ประเทศเดกกน๑นน ไดแกแถบทตอจากทวเขาวนธยะ ลงมาทางทศใต จนถงสดปลายแหลมซงเปรยบไดกบปลายกรวย, เรยกวาแหลม โคมอรน [Comorin] ภมระเทศแถบน พนทกลบ สงขนกวาภาคกลาง คออยในระหวาง ๑,๒๐๐ ถง ๓,๐๐๐ ฟตจาก ระดบนาทะเล เปนทวเขาและทราบสงโดยมาก, ทราบตาแทบ จะหาไมไดเลย จงมความมงคงนอยกวาภาคกลางหรอภาคลมแมนา คงคา. ดนแดนสวนนมทวเขาลอมรอบทง ๓ ดาน ดานเหนอมภเขา วนธยะและอน ๆ ซงเนองเปนทวเขาเดยวกน, ดานตะวนอออกททวเขา อสเตอรนฆาตส [Eastern Ghats] และตะวนตกกมทวเขาเวสเตอรน ฆาตส [Western Ghats] ปลายของ ๒ ทวเขานบรรจบกนทแหลม โคมอรนพอด. แมนาในแถบนสวนมาก เชนแมนาโคธาวาร, แมนา กฤษณา, และแมนาเปนนาร ไหลมาทางทศตะวนออกลงสอาว เบงคอล แมนาเนอรพททะ และแมนาตาปต ไหลลงสทศตะวนตกลง ทะเลอาระเบยน. ดนแดนแถบนมแควนกาลงคเทานน ซงพทธบรษท รจกกนโดยมาก นอกนนไมคอยจะรจก แตขามไปรจกและตดตอ กบเกาะลงกา ซงตงอยในมหาสมทรปลายแหลมออกไปทเดยว. อากาศและฤด ตามทกลาวมาแลววา ภมประเทศมลกษณะ กวางใหญของประเทศอนเดยนน ไดแบงตวเองออกเปน ๓ ภาคตาม ลกษณะพนทผดกน, เหตนอากาศและฤดแตละภาค ๆ ยอมผด ๑. คาวา เดกกน เพยนมาจากคาบาลวา ทกขณ อนเปนคาเดยวกบคาสนสฤกตวา ทกษณ แหง คาวา ทกษณาบถ.


แผกกนเปนธรรมดา. ภาคหมาลยนซงเปนทสง มอากาศหนาวตลอด ป มหมะตกอยเสมอ หาแสงแดดหรออากาศทแหงแลงไดโดยยาก ทกบานเรอนจะตองมเครองกนละอองหมะ หรอปดประตหนาตางอย เสมอ มฉะนน ภายในหองจะเปยกชน. ในฤดรอนชาวยโรปทม หนาทราชการในอนเดย ไดยายสานกงานจากเมองเดลฮ [Delhi] หรอเมองอนอนตงอยในภาคกลาง ไปเปดทางานชวคราวในภาคเหนอ และมกพกทตาบลดารยลง [Darjeeling] ซงมระดบสงกวา นาทะเล ๓,๐๐๐ ฟตใกลแถบทวเขาหมาลย ซงกลาวกนวามอากาศ หนาวเทายโรปทเดยว. ตามทนาเรองราวมากลาวนเพอจะชใหเหน วา ขณะทภาคกลางกาลงเปนฤดรอนจด แตภาคเหนอกยงคงหนาว มหมะตกในบางคราวอยนนเอง, เพราะฉะนน การกลาวถงอากาศ และฤดในทน หรอทกลาวในคมภรตาง ๆ ของพทธศาสนา พง ทราบวาหมายถงภาคกลางหรอมชฌมชนบท ซงเปนหวใจแหงประเทศ อนเดย. ในภาคกลางนนเปนแผนดนผนใหญ มใชเปนคาบสมทรเลก มทะเลขนาบ ๒ ขางอยางประเทศสยาม จงมอากาศผดกนมาก คอฤด รอนกรอนจรง ฤดหนาวกหนาวจรง และฤดฝนกฝนจรง, ตางกบ ประเทศสยามเชนทางภาคใตซงมฝนตกเรอย ๆ นอกจากตกหนกใน ฤดฝนราวเดอน ๑ แลว กมตกประปรายตลอดป ทงไมหนาว หรอ รอนเกนไป เพราะอากาศทะเลชวยทาการถายเทอยเสมอ. แมทาง ภาคเหนอนบวาคอนขางจะมฤดอนแนนอน แตกระนนกยงไมทดเทยม


หรอเหมอนอนเดยภาคกลาง. ดวยเหตนเอง ผลทไดจากการจาพรรษา ในฤดฝน และการจารกทองเทยวไปในฤดแลงของภกษในประเทศ สยาม จงไดไมแนนอนเหมอนในประเทศอนเดย ซงเปนแดนเกด แหงภกษสงฆและพระธรรมวนย เมอไมไดศกษาใหตลอดถง ดนฟาอากาศแลว มกทาใหเกดการเขาใจผดในเรองราวซงเกยวกบ ฤด เพราะสกขาบทบางอยางไดบญญตอนโลมธรรมชาตของประเทศ อนเดย. ทางอนเดยฝนตกชกภายในพรรษา ทางสยามภาคเหนอ และภาคกลางเพงตกเมอจวนออกพรรษา และภาคใตตกเมอออก พรรษาแลว, สวนทางลงกากาลงเปนฤดรอนตองดหนงสอกนอยตาม ใตรมไมในสวนทมไวสาหรบพกรอน. ฤดกาลในสวนตาง ๆ ของโลก ยอมเปนไปตางกนตามภมประเทศดงน. การแบงฤดของปในอนเดย ทอาจพบกนทวไปในพระคมภรทาง พระศาสนาและวรรณคดโดยมากนน แบงเปนฤดใหญ ๆ ๓ ฤด คอ ฤดรอน ฤดฝน และฤดหนาว. ฤดรอนม ๔ เดอน คอ เดอนจตตะ วสาขะ เชฏฐะ และอาสาฬหะ เรยกวา คมหฤด. ฤดฝนม ๔ เดอน คอ เดอนสาวณะ โปฏฐปทะ อสสยชะ และกตตกะ เรยกวา วสสานฤด. และฤดหนาวม ๔ เดอน คอ เดอนมคสระ ปสสะ มาฆะ และผคคณะ เรยกวา เหมนตฤด. สวนในทอน เชนคมภรเวทสงหตา๑ และอรรถกถาชาดกบาง เรอง๒ ไดกลาวฤดของประเทศอนเดยไว ๖ ฤด คอ :- ๑. เวทสงหตา. Max Muller, IA p, xxxv ๒. อรรถกถาโสนนทชาดก สตตนบาต ภาค ๘ หนา ๒๐๗ กลาวแตจานวน, อธบายในอภธานป.


๑. คมหฤด เดอนจตตะและวสาขะ, มอากาศรอนและแหงแลง. ๒. วสสฤด เดอนเชฏฐะ, อาสาฬหะ, ฝนเรมชก นามกทวม. ๓. สารทฤด เดอนสาวณะ, โปฏฐปทะ, อากาศอบ เปนฤด เกบเกยว. ๔. เหมนตฤด เดอนอสสยชะ, กตตกะ, อากาศชนแฉะ หมะ ตกหนก. ๕. สสรฤด เดอนมคสระ, ปสสะ, หนาวจด หมะเรมตก จางลง. ๖. วสนตฤด เดอนมาฆะ ผคคณะ, อากาศอบอน ตนไมผล ดอกออกผล.๑

การนบเดอนนน ๆ แมจะเคยเทยบกนกบเดอนไทยวา เดอน จตตะตรงกบเดอน ๕ วสาขะเดอน ๖ เชฏฐะเดอน ๗ ฯ ล ฯ โดย ลาดบกจรง แตกาลทขนตนเดอนและสนเดอนหาตรงกนไม เมอ เปรยบเทยบกบเดอนไทย จะปรากฏดงน :- เดอนจตตะ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๔ ถงกลางเดอน ๕ [ ราวเมษายน ]. เดอนวสาขะ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๕ ถงกลางเดอน ๖ [ ราวพฤษภาคม ]. เดอนเชฏฐะ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๖ ถงกลางเดอน ๗ ๑. ในคมภรนน ๆ ยกเอาสสรฤดขนตน, แตเรยงใหมดงน เพอความสะดวกกบการนบของสยาม.


[ ราวมถนายน ]. เดอนอาสาฬหะ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๗ ถงกลางเดอน ๘ [ ราวกรกฎาคม ].๑

เดอนสาวณะ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๘ ถงกลางเดอน ๙ [ ราวสงหาคม ]. เดอนโปฏฐะ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๙ ถงกลาง เดอน ๑๐ [ ราวกนยายน ]. เดอนอสสยชะ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๑๐ ถงกลาง เดอน ๑๑ [ ราวตลาคม ]. เดอนกตตกะ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๑๑ ถงกลาง เดอน ๑๒ [ ราวพฤศจกายน ]. เดอนมคสระ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๑๒ ถงกลางเดอน ๑ [ ราวธนวาคม ]. เดอนปสสะ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๑ ถงกลางเดอน ๒ [ ราวมกราคม ]. เดอนมาฆะ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๒ ถงกลางเดอน ๓ [ ราวกมภาพนธ ]. ๑.ดตามนเปนอนวาเราจาพรรษากนในเมองไทย เรมแตเดอน ๙ คอเดอนสาวณะ, เพราะพระ บาลกาหนดใหจาพรรษาเมอวนเพญแหงเดอนอาสาฬหะผานพนไปแลววนหนง นบอยางอนเดยคอ วนเพญของเขาอยทสดเดอน พงเหนการแบงฤดของเราทกวนน เชนเรมฤดเหมนตเมอวนแรมคา ๑ เดอน ๑๒ กเทากบเรมฤดเหมนตวนขนคา ๑ เดอนปสสะ [ ๑ ] นนเอง.


เดอนผคคณะ เรมตงแตแรมคา ๑ เดอน ๓ ถงกลางเดอน ๔ [ ราวมนาคม ]. การนบเดอนนน นบขางแรมกาฬปกษกงเดอนเปนตนเดอน, ขางขนคอศกรปกษกงเดอนเปนปลายเดอน, เปนอนวาไขวกบทไทย เราใชนบกนอย [ เราลาหลงอยกงเดอน ] นาจะเปนเพอทดใหอากาศ และฤดตรงกน แตถงกระนนกยงไมทนกนอยนนเอง, การทเปนอย เชนน บางคราวทาใหนกศกษาฉงนในการคานวณระยะวนคนทหาง กน เลยเผลอนบเดอนอยางไทยเขากบขอความในพระคมภรซงนบอยาง อนเดยโบราณ, เชนทานกลาววา เมอเดอนอาสาฬหะ [ ๘ ] ลวง มาได ๗ วนแลว ดงน จะตรงกบเมอเดอน ๘ ของไทยลวงมาแลว ถง ๒๒ วนเปนตน. เดอน ๘ อยางไทยสนสดลงในวนแรม ๑๕ คา เดอน ๘ ของเรา เพราะวนเพญเปนวนสนเดอนอาสาฬหะ. ผศกษา พงกาหนดความไขวกนเชนนไวใหมนคง เพอกนความฟนเฟอนใน ปรเฉทตอ ๆ ไป เพราะระยะกาลแหงพทธประวตจะไดกลาวตาม นยแหงพระคมภร ซงทานรอยกรองไวตามวธนบอยางโบราณ. สวนภาคใตหรอดนแดนทกษณาบถนน อากาศและฤดยงตาง ออกไปอกอยางหนง เพราะเปนคาบสมทร มทะเลขนาบแผนดน ทง ๒ ขาง และบนแผนดนตอนนนกมทวเขาลอมรอบ ทาใหมอากาศ ชนกวาธรรมดา, แตไมเกยวกบเรองทจะศกษา จงของดกลาว ในทน.


ประชาชน พวกแรกทสด การสบสาวถงชนชาตแรกทสดของอนเดยวา เปนชนชาตไหน และมมาแตเมอไรนน เปนการยากยง เทาท นกประวตศาสตรคนควากไดความเพยงวา ชนชาตเดมของอนเดยนน เปนชนผวดาจาพวกหนง ซงเปนปาเถอน ยงไมรจกทาการเพาะปลก แมอยางหยาบ ๆ งาย ๆ ในเบองตน, ไดแตลาสตว หรอจบ ปลามากน. คนพวกนยงไมมความรเรองโลหธาต และไมรจกทา อาวธดวยโลหธาต, ไดแตใชอาวธททาดวยหน เชนใชเศษหนท แหลมหรอมคม ผกหรอหนบไวทปลายไม ใชแทนหอกหรอขวาน เปนตน. คนโบราณพวกน ในบดนกยงมเหลออยบาง ไดแกพวก โซนตาล [Saontals], มนดา [Mundas], และพวกโกล [Kols], หรอรวมเรยกวาพวกโกลาเรยน [Kolarians]. ชอบอางตนเองวา เปนนกรบสาคญแหงยคโบราณ เดยวนยงมอาศยอยตามแถบหบเขาแหง มณฑลเบงคอล, พหาร, และเซลตรล โปรวนซ ซงอยใตแนวภเขา วนธยะลงไป. และในยคเดยวกนนน ทางฝายเหนอยงมอกพวกหนง ซงแยกพวกมาจากธเบโตเบอมน [Thibeto-Burmans],๑ เลยบ ฝงแมนาพรหมบตรเขามาสอนเดย. ความเปนอยของชนพวกนทราบ ไดยากกวาพวกโกลาเรยนเสยอก เพราะเปนพวกเกาแกกวา และ ในบดนพวกนยงมเชอสายเหลออยเหมอนกน คอพวกทมกอาศย อยตามหบเขา [ หมาลยน ] แถบเหนอของประเทศ เรยกวาพวก เลปชา [Lepchas], ภเตยน [Bhutians], กก [Kukis]. และนาคะ ๑. ชนชาตหนง ซงเปนบรรพบรษของชาตธเบตและชาตพมา.


[Nagas], หรอมกเรยกรวมกนอกอยางหนงวา พวกเตรเนยน [Turanians].๑

พวกดราวเดยน ตอมาจากพวกนน มชนอกพวกหนงซงม ความเจรญยงกวาพวกอนในแถบนน เรยกวาพวกดราวเดยน [Dra- vidians] หรอทเรยกกนวาพวกมลกขะ มสานกอย ณ ใจกลางแหง ทวปอาเซยแหงใดแหงหนงมากอน และไดยกเขามาสอนเดยทางหบ เขาแหงทศตะวนตกเฉยงเหนอ. พวกนไดเขาครอบครองอนเดยโดย ทวไป ตงแตเหนอตลอดใต เพราะมกาลงและความสามารถมาก กวาพวกกอน คอมความรในทางกสกรรม รจกใชโลหะทาเปนอาวธ และเครองประดบกาย ตลอดถงทาการแลกเปลยนซงเปนทานองการคา ไดสรางทอยอาศยเปนหมบาน หรอนคมหยอม ๆ และมททาการ เพาะปลกถาวร ไมเรรอนกระจดกระจายกนอยตามประสาชาวปาดอย เหมอนพวกกอน. ถาขอสนนษฐานเปนจรงวา การกสกรรม การชลประทานและอน ๆ ในถนโมเฮนโจดะโรในแควนสนทะ [Mohenjodaro in sinda] เปนกจการทสบสายรบทอดมาจากวฒนธรรมของพวกดราวเดยนในครง กระโนน กจการในปจจบนของถนนเอง จะชใหเหนชดวาวฒนธรรม ของพวกดราวเดยนโบราณมระดบสงไมนอย. ตามประวตศาสตรไดแสดง ยนยนวา พวกอารยนหรออรยกะในภายหลงไดยนยอมรบเอาวฒนธรรม ๑. หนงสอบางเลม พยายามพสจนวาพวกโกลาเรยนและตเรเนยนกเปนพวกคอเคเซยน ซงเปน เชอชาตเดยวกบพวกอารยน.


บางอยางของพวกนไวดวย เชนพธการบชา และลทธถอทพงบางอยาง เปนการแลกเปลยนกบวฒนธรรมทตนไดถายใหพวกดราวเดยน. พวกดราวเดยนทถกพวกอรยกะรกราน ใหรนถอยลงมาทางใต และถกขนานนามวาพวกทสย [ หรอทาส ] นน ยงมเชอสายสบกน มาจนถงปจจบน คอชนชาตทพดภาษาทมฬ, เตลก, มะลาบาร, และกะนารซ (Tamil, Telugu Malabar, Kanarese) แหงภาค มดราส, และกลาวโดยเฉพาะไดแกชาวชาตทมฬในเกาะลงกา ซงเปน ชนชาตทมอายประมาณไมนอยกวา ๕,๐๐๐ ป. พวกอายน เมอจะศกษาถงพวกอารยนหรออรยกะ ควร ยอนไปกลาวถงเชอชาตและชาตภมของพวกนกอน จงจะไดความรใน เรองนอยางละเอยด การทเราควรศกษาเรองนโดยละเอยดนน กเพราะ พระผมพระภาคเจาเปนเชอสายชาวอารยน. นกปราชญฝายประวตศาสตรของชาตมนษย ไดจาแนกสาย แหงชาตพนธ (Race) ของมนษยในโลกไวเปน ๕ สาย คอ :- ๑. คอเคเซยน (Caucasains) หรอชนชาตผวขาว. ๒. มงโกเลยนหรอตาต (Mongolians or Tartar). ๓. นโกร (Negro). ๔. มลาย (Maiay). ๕. อเมรกนอนเดยน (Norte American Indian). พวกแรกหรอพวกคอเคเซยนคอตนเดมของพวกอารยน และ พวกอน ๆ ซงเนองมาจากตนเดมเดยวกนอก ๓ สาย ตามทมความ เกยวเนองกน ดงตอไปน :-


พวกคอเคเซยน ๔ สาย คอ พวกอายนเดม คอพวก ทกอนแตจะแยกกนออกเปนอารยน


อาเซยและอายนยโรปนน ตงภมลาเนาอยแถบบรเวณภเขาคอเคซส มาทางตะวนออกถงปากนาวอลกา แมนาอราล เหนอทะเลสาบ แคสเปยน. กอนหนาแตนยากทจะกลาววา พวกนอยทไหนหรอมา จากไหน. มนกประวตศาสตรบางพวกสนนษฐานวา มาจากแถบ มหาสมทรอารคตค (Arctic Regions). และพวกนไดเรมรกเขามาใน อนเดยตงแตเมอไรนน กาหนดใหแนนนอนไดโดยยาก ไดแตเพยงกะ ประมาณกนหยาบ ๆ วา อยในราว ๑,๕๐๐ ป กอนพทธศกราช, คอ เมอราว ๔,๐๐๐ ปมาแลว. เมอพวกนเคลอนจากแหลงเดม ไดแตกออกเปน ๒ สาย, คอ สายหนงแยกไปทางตะวนตก เปนชาตอารยนในยโรป, อกสายหนง แยกมาทางตะวนออกเฉยงใต มาตงภมลาเนา ณ บรเวณทศตะวน ออกของทะเลสาบแคสเปยน ตรงทเรยกวาตรกสตานในบดน. ตอ มาราว ๑,๐๐๐ ป กอนพทธศกราช พวกนไดเคลอนและแยกพวกอก ครงหนง ทแยกไปทางตะวนตกเฉยงใต ไปเปนชาตเปอรเซยน อก พวกหนงแยกมาทางตะวนออกเฉยงใต ผานภเขาฮนดกษและผานหบ เขาไขเบอร (Khyber) เขามาตงอยในอนเดย ณ ทราบแหงแมนา สนธตอนบน ซงเรยกกนวาแมนา ๕ สาย ไดแกดนแดนทเรยกกน ในบดนวาปญจาป.๑ และยงมอายนอกพวกหนงซงเหลออยภายหลง ๑.Panjab ปญจ=๕ อาป=นา ปญจาป=แมนา ๕ สายคอ แมนาเชลม (Jhelum) แมนาเจนบ (chenap) แมนาราว (Ravee) แมนา (Beas) แมนาซตเลช (Sutlej)


ไดยกพวกออมผานภเขาฮนดกษมาทางทศตะวนออก ผานทางแควน กศมระ (Kashmira) เขามาในอนเดย, พวกอารยนไดยกพวกเขามา เรอย ๆ เปนคราว ๆ และหยดรกเมอราว ๙๐๐ ปเศษกอนพทธกาล๑

การเคลอนภมลาเนาของพวกอารยนน นาจะอพยพตดตามกนเขามา เรอย ๆ คราวละมากบางนอยบาง อยางชนชาตไทยอพยพเขามาอยใน แหลมทองนฉะนน. ตอมาราว ๑๐๐ ปเศษ เมอพวกอารยนรนหลงเขา มาตงหลกแหลงมนคงแลว ราว ๘๐๐ ปเศษกอนพทธกาล จงเกด สงครามขนระหวางพวกอารยนเกากบอารยนใหม นบเปนการมหา- สงครามของสมยนน ซงภายหลงนกปราชญไดรอยกรองขนเรยกวามหา- ภารตยทธเปนวรรณคดชนเอกของอนเดย. พวกดราวเดยน หรอมลกขะ หรอทสยนน ถกพวกอารยน หรอ อรยกะรกรานทกทศทกทาง กลาวคอถกทงรกรบดวยกาลงอาวธ ทง รกเงยบดวยกาลงอาชพและความรความสามารถอยางอน เพราะฉะนน บางพวกจงตองรนถอยลงไปทางใต บางพวกเลยขามชองทะเล ไปสเกาะลงกาเปนทสด, และบางพวกกถกกกตวไวใชเปนทาส หรอ กรรมกรตามความตองการ พวกอารยนหรออรยกะ ไดเขามาตง หลกแหลงอยในอนเดยตอนกลาง ทเรยกวามชฌมชนบท หรอมธยม ประเทศดวยอาการอยางน. พวกนไดเผยแพรและวางการวฒนธรรม ของตนลงในดนแดนน สบมานานจนมพวกแยกออกเปนหลายชนบท ในยคหลง ๆ ดงมเรองราวปรากฏอยในวรรณคดและศาสนคดแหง ๑. ๑. สปรต หนา ๒.


อนเดย ในยคโบราณและยคพทธศาสนา เรองราวทานองนยายม สบกนมาวา พวกเทวดาทาสงครามกบพวกอสร และรกรานพวก อสรทพายแพใหตกมหาสมทรหายไปนน นาจะไดแกเรองราวทพวก อรยกะรกไลพวกมลกขะนแล. พระผมพระภาคเจาของเราทงหลาย ทรงเปนผหนงในพวกอารยนสายน. สรปความในตอนนวา อนเดยในสมยกอนพทธกาล เมอพวก อรยกะหยดรกรานเขามาในประเทศอนเดยแลว มชนอย ๓ พวก คอ พวกอรยกะใหมซงยกเขาถงพวก ๑, พวกอรยะเกาซงยกเขามากอน และไดผสมพนธกบพวกเจาของถนเดม จนมผวพรรณ และอธยาศยผด แผกไปพวก ๑, และเจาของถนเดมซงถกกกเอาไวใชเปนทาสกรรมกร ถกตงนามใหใหมวาพวกทาส (ทสย) หรอยอมเปนเชนนนพวก ๑. พวกอรยกะแบงชนกนเองตามหนาทการงานของตน ๆ คอ กษตรยเปนพวกนกรบ, พราหมณเปนพวกสงสอนและทาพธตามลทธ ศาสนา, และไวศยะเปนพวกทาสนคาดวยการกสกรรมหตถกรรมขน คาขายแลกเปลยน, รวมเปน ๓ ชนดวยกน. สวนพวกทสยหรอทาส นน ตอมาเรยกวาพวกศทร จงรวมเปนวรรณะ ๔ หรอ ๔ พวก. การแบงชนวรรณะในยคแรกน เปนเพยงเครองหมายของอาชพ และ หนาทการงานเทานน หาไดเหยยดหยามกนจนเปนทรงเกยจเหมอน ในครงพทธกาลจนถงบดนไม. เมอมการแบงชนวรรณะขน จงมพวกลกผสมระหวางวรรณะ ทแตกตางกน เรยกวาพวกจณฑาล แตไมจดวาเปนพวกสาคญ


จะยกไวกลาวในตอนหลงซงวาดวยลทธและประเพณตอไป. เรอง ประชาชนในอนเดยกอนพทธกาลโดยยอมขอความดงกลาวมาฉะน. (๒) อาชพ และ วเทศคมนาคม อาชพ พวกอนารยะอนมอยในอนเดยยคดกดาบรรพ กอนหนาพวก ดราวเดยนและอรยกะนน ไดยงชพใหเปนไปอยางงาย ๆ โดยไมตอง นงหมปกปดรางกาย หรอปกปดแตนอยทสด ดวยของทหาไดงาย ๆ หาเนอในปา หาปลาในนา หาผลไมและรากไมหรอสวนใดสวนหนง ของพฤกษชาตมาบรโภคทงดบ ๆ หรอทาใหสกดวยวธงาย ๆ เชน เผาไฟเปนตน. ทพานกอาศย กไดใชตนไมหรอถาและทอน ๆ ซง จะหาไดงาย ๆ ตามธรรมชาต, การเยยวยาบาบดโรค กไมมอะไร มากไปกวาตนไมใบหญาและการอดทนดวยนาใจอนเขมแขง อยางท สตวทวไปยอมรจกใชรกษาตนเอง ตามทสญชาตญาณของตน และ ธรรมชาตบงคบใหรสกเชนนน. เมอเกดความเจบไขระบาดขน ก ยกพวกหน ทงพวกพองทเจบปวยไวตามยถากรรม. มนษยพวกน ยงไมมการฝมอ การแลกเปลยน การกสกรรม และการงานอน ซงเปนศลปวทยาการของพวกทเจรญแลว, เมอเพงถงอาชพของคน พวกน กพบแตเพยงวา มการหากนอยางงาย ๆ คอ แสวงหาจากสงท เกดเองตามธรรมชาตเทานน. ตอมา ในยคพวกดราวเดยนเขาอาศยเปนปกแผนอยในอนเดย


การอาชพกเลอนขนระดบสง เพราะพวกนมความเจรญมาแลวกอน แตเขามาอยในอนเดย มการหตถกรรมในการสรางบานเรอนเปนท อยอาศย ในการทาอาวธและเครองประดบกายดวยโลหะ, และ มการกสกรรม การเลยงสตว ตลอดถงการแลกเปลยนทานองการ คาขายกไดเรมขน.๑ พวกนในตอนหลง ๆ จากทไดรบการสงสอน จากพวกอารยนแลว ไดทาการคาขายกบพวกบาบโลนแหงชาตเซมตค ทงทางบกและทางทะเล. สนคา คอ ขาว งาชาง ลง๒ นกยง กายาน และจนทนแดง. นอกจากทาการคาขายแลกเปลยนกนแลว ยงไดนาเอาวฒนธรรมบางอยางของพวกนนเขามาในอนเดยดวย. ตอมาอก, ในพวกยคอารยน และลกหลานอารยนชนหลง ๆ การอาชพไดเจรญขนเตมท การชางการฝมอทเปนอาชพทกชนดได แพรหลายขน, การกสกรรมถกดดแปลงแกไขใหเปนไปทนความ ตองการมากขน, แตกอนพวกอารยนซงเคยมลกเดอยและขาวสาล เปนอาหาร กไดถายเทความร การกระทา และการบรโภคกบพวก ทอยกอน ซงมขาว [ ขาวธรรมดา ] เปนอาหาร. การปศสตว ผสมสตว ทาอาหารจากสตวทแปลก เชนทานมใหเปนเนยไดเกดขน เปนลาดบ ตลอดถงพวกหาเลยงชพดวยการเปนนายหนาซอขาย หรอ นาทางในถนกนดาร กเปนอาชพทรจกทากนแลวอยางสมบรณตงแตยค อารยน. ถาจะจาแนกการอาชพออกตามหลกแหงวรรณะทง ๔ ของยคน ๑. สปรต หนา ๔๗. ๒. ลงชนดหนงคลายคนมาก คงเอาไปใชงานบางอยาง.


จะพงไดดงน :- พวกกษตรย มอาชพทางการปกครอง คอทาการรบพงกบขาศก ภายนอก และปราบปรามโจรผรายภายใน ตอบแทนราชพลซง เกบมาจากประชาชน. กษตรยยคหลงทเปนราชาธราชเขมแขง ม ราชพลเหลอเฟอ ถงแกยกประทานใหแกคนบางคนทมความชอบใน การปกครองหรอหนาทราชการกม. สวนกษตรยเมองนอยและเปน ประชาธปไตย กตองขวนขวายการงานอยางอน เชนประกอบการ กสกรรม๑เปนตน. พวกพราหมณ หรอนกบวชในทางศาสนานน มอาชพในการ ทาพธทางศาสนา, แตพราหมณทวไปหรอสวนมาก ทาพธอยางเดยว ไมพอ ประเพณจงยอมใหพวกพราหมณทาการอาชพอยางอนไดดวย คอเปนชาวนา พอคา ชางไม พรานลาเนอ ตลอดถงดกสตวดกนก๒

แตสวนมากปรากฏวา การเพาะปลกและเลยงสตว เชน ววหรอแพะ ควบกนไป. พวกไวศยะ ประกอบการกสกรรม การเลยงสตว การชาง การฝมอหรอหตถกรรม ตลอดถงการแลกเปลยนการคาขาย รวม ทงอาชพอยางอนทไมถอกนวาเลวทราม แตมเปนสวนนอย. ๑. อรรถกถา ทฆนกาย มหาวรรค สมงคลวลาสน, ๒/๒๒๒ กลาว พวกมลลกษตรยมวาระ ผลดเปลยนกนวาราชการและทาการคาขาย. ๒. ตรงนกลาวตามหนงสอสปรตหนา ๔๖. นา ประหลาดอย ในเมอคดดวาพวกนเปนนกศาสนาทาไมจงทาปาณาตบาตนาเกลยด. แตเพราะ พวกพราหมณเองเปนผบญญตหรอนาประเพณตาง ๆ ขน และถอกนวาไมมใครรสงกวาพราหมณ พวกพราหมณวาดกดกนหมด.


พวกศทร มอาชพในการรบจางดวยแรง เปนกรรมกร หรอ โคใชซงทางานหนก ตลอดถงอาชพอนซงชนสงรงเกยจวาเปน งานชนตา. การประมง การลาเนอ การฆาสตว ขายเนอ การสานเสอ สานตะกราชนเลว การทาภาชนะดนชนตาจดเปนอาชพทตา พวกท ทางานเชนนแมมพวกไวศยะอยบาง กดเหมอนถกแยกออกเปนอกพวก หนงตางหาก. สวนพวกทตาลงไปกวานน เชนพวกจณฑาล ซงคน ชนอนไมยนดจะพบเหนหรอสวนทางกน กไดอาชพทตาลงไปอก เชนเปนกรรมกรขนของสกปรกเนาเหมนไปเททงหรอขอทาน, เวนแต บางคนทเฉลยวฉลาด หรอมความอตสาหะพยายามศกษาและมทรพย สมบต จงไดรบความยกยองขนเปนหวหนาในพวกกนเองบาง บรรเทา ความเหยยดหยามลงไดบาง. วเทศคมนาคม ประเทศอนเดย เปนดนแดนทถกลอมรอบดวยกาแพงธรรมชาต คอทางทศเหนอจดภเขาหมาลย ทศตะวนออกและตะวนตกจดอาว เบงคอลและทะเลอาระเบยน, และทางทศใตซงเปนปลายแหลมสด ของแผนดนจดมหาสมทรอนเดย, เพราะเหตนจงทาใหการคมนาคม กบคนตางชาตในยตโบราณไมสะดวก. แตพอมชองทางใหทาการตดตอ กบประเทศอน ๆ ได ทงทางบกและทางนา และมลทางใหชนชาตอน เขาไปรกรานไดตงแตตนตลอดมา. เมอกลาวถงทางบก, ทางทศตะวนตกเฉยงเหนอ มทางผาน เขาออกทางชองเขา เชนชองเขาไขเบอร (Khyber) สาหรบตดตอ


กบประเทศอาฟกานสตาน (Afcanistan) ครงโบราณเรยกวาแควน แดนแหงปคต (Pakhtu), และชองโบลาน (Bolan) กบประเทศ บาลชสตาน (Balushistan) เปนตน. พนจากประเทศทใกลชดเหลา น ยงมการตดตอกบประเทศทไกลออกไปอก เชนประเทศอาหรบ (Arab) เปอรเซย (Persia) และเตอรกสตาน (Turkistan) ชอง เขา ๒ แหงทออกนามมาแลวนนเอง เปนชองทางใหประเทศอนเดย เกดความปนปวน และการเปลยนแปลงทางประวตศาสตรและการเมอง เปนอนมาก ทงในยคโบราณและยคกลาง กลาวคอพวกอารยน หรออรยกะไดยกเขามาในอนเดยทางชองเขาเหลานเ และเขาไปตงภม ลาเนา ณ ทราบตาแหงแมนาสนธตอนปลายนา ซงในบดนเรยกวา มณฑลปญจาป. ตอมาอกประมาณ ๒,๐๐๐ ปเศษ (ราว พ.ศ. ๒๐๖๙) กองทพของมหมดแหงกซนและบาบาร กไดยกเขามารกรานอนเดย โดยทางน วฒนธรรมของอนเดยไดถกเปลยนแปลงและทาลายใหผด แผกและรวดเรวเกนกวาสภาวะแหงชาตอนเดยเอง. นาจะกลาวไดวา ชองทงทางทง ๒ น เปนเหมอนประตทเปดรบความเจรญและความเสอม เขาสประเทศอนเดยมาแตยคโบราณ. ทางแถบเหนอของแมนาสนธ ซงมทางเขาออกตดตอกนไดกบ ประเทศเปอรเซยและอาหรบ ปรากฏวามมาพนธด เรยกวามาสนธพ พวกพอคามกนามาขายในแถบมชฌมชนบท. ในบาลประเทศหลาย แหง๒ เรยกพอคานวาชาวอตตรบถ, นกประวตศาสตรใหคาสนนษฐาน ๑. บรฟ. ฮส. หนา ๒. ๒. เวรญชกณฑ มหาวภงค. ปฐม. ๑/๑๐.


ไววา การทมาแถบลมนาสนธเปนมาทด กเพราะสบพนธมาจาก มาอาหรบ ซงยงคงปรากฏวาเปนพนธมาทดของโลก มาจนกระทง บดน.๑ จงเปนอนวาอนเดยไดเคยตดตอกบประเทศอาหรบมาแลวแตยค โบราณ. ฝายทศตะวนออกเฉยงเหนอ ปรากฏวามทางผานเขาออกระหวาง ทวเขาหรอชองเขาอยหลายแหงเหมอนกน. ชนพวกหนงอนเปนของ บรรพบรษของธเบตกบพมา (Thibet & Burma) ไดยกเขามา ตงอยในอนเดยภาคเหนอ ทางชองเขาเหลานเปนครงแรก กอนพวก ดราวเดยนตามทกลาวแลวในตอนวาดวยประชาชน. ชนชาวจน และ ธเบตตอนตะวนออกเฉยงใต ซงทาการตดตอกบอนเดยมาแตยคโบราณ จนถงยคปจจบนน กไดเขาออกโดยทางน. สวนทางทะเลนน แมวามทาและทางเดนเรอไวแลวกตาม แต มนษยในสมยโบราณยงไมมวชาตอเรอเดนทะเล จงทาการตดตอกน โดยทางนไดโดยยาก ปรากฏตามประวตศาสตรวา ชาตโฟนเชยน หรอบาบโลเนย เปนชนชาตแรกทรจกการเดนเรอคาขายทางไกล เพราะฉะนน การตดตอของประเทศอนเดยกบชนชาตไกลในทางนา กตองมขนกบชนชาตนกอน แตชาวอนเดยรจกการเดนเรอในทะเล ภายหลง นาจะสนนษฐานวา ชนชาตนเปนฝายทมาทาใหชาวอนเดย ไดเรยนรหรอเอาอยางจากพวกโฟนเชยน. ๑. ประวตศาสตรสากล หลวงวจตรวาทการ เลม ๒ หนา ๓๙.


ในชาดกบางเรอง เชนพาเวรรฏฐชาดก๑ กลาวถงพอคาเดน เรอไปคาขายในถนพาเวรรฏฐ มกาและนกยงไปขาย, นกนนสาหรบ ปลอยใหเสาะหาฝง ในเมอเกดการหลงทางกลางทะเล, ทงคาวา " พาเวร " กคลายคาบาบโลเนยน๒, อนเปนดนแดนทอยในทางทศ ตะวนตกของอนเดย สาหรบทาเรอกคงเปนทาแหงใดแหงหนงใน เขตมณฑลบอมเบยเดยวน. นอกจากนยงมชาดกอกหลายเรองนก ทกลาวถงการเดนเรอมาคาขายทางสวรรณภม ไดแกแหลมทอง คอ พมา สยาม มลาย ซงอยมาทางตะวนออก. สวนทางเรอคงใชทาใน แมนาคงคาตอนเมองพาราณส และปาฏลบตร [ Patana ] ในบดน. อยางไรกด เปนอนกลาวไดอยางหนงวา ในยคโนนการคมนาคม ทางบกมมากและเจรญกวาทางทะเล. (๓) การปกครอง และการศกษา การปกครอง เมอจะกลาวถงเรองราวในตอไปน จาเปนจะตองจากดระยะกาล หรอยคของประเทศอนเดยไวใหเปนทเขาใจชดเจนเสยกอน จงจะ กาหนดเรองทเกดขนกอนหรอภายหลงไดโดยงาย และไมฉงนหรอฟน เฟอน. การจากดระยะการในทน วางหลกตามแนวทเกยวกบการ ศาสนาเปนสวนใหญ และตามแนวประวตศาสตรหรอโบราณคด ๑. อรรถกถาพาเวรรฏฐชาดก. จตก. ชา. ๕/๓๘๕. ๒. เปลยน พาเวร เปนพาเพร เปน พาเพโร ตามสาเนยงบาลเดมตรงกบคาวา บาเบโล.


ดงตอไปน :- ยคกอนอารยน ราว กอน พ.ศ. ๒,๐๐๐-๑,๐๐๐ อนเดยยงเปนอนารยะ. ยคอารยนเขาอนเดย กอน พ.ศ. ๑,๐๐๐-๘๐๐ อนเดยตอนรบอารยน. ยคฤคเวท กอน พ.ศ. ๘๐๐-๖๐๐ อารยนแตงฤคเวท. ยคเวท กอน พ.ศ. ๖๐๐-๓๐๐ แตงเวทอนจากฤคเวท. ยคพราหมณะ กอน พ.ศ. ๓๐๐-๑๐๐ แตงอรรถกถาพระเวท. ยคอปนษท กอน พ.ศ. ๑๐๕- ๕๐ พวกวนปรสถ คน ปรชญาเรองอาตมน หรอนพพาน. ยคพทธกาล กอน พ.ศ. ๑๐๐-๕๐ พระพทธเจาและพทธ- ศาสนา๑. เมอจะบรรยายถงการปกครอง พงทราบวาในสมยแรกนน กษตรยทรงปกครองโดยอานาจสทธขาดหาไดยาก มกปกครองกน โดยสามคคธรรม คอพระราชวงศชนผใหญและราษฎรยอมมสทธม เสยงในการปกครองทวไป เมอกษตรยหรอพระราชวงศประพฤตผด ราชธรรมหรอโบราณประเพณ กอาจถกเชญใหออกจากราชสมบต หรอใหทรงทาอยางใดอยางหนงได ตามนยแหงวาเสฏฐสตร๒ซงกลาว ถงการทจะเกดมกษตรยขนในโลกน กไดกลาววาหนวยแหงหมชน หนง ๆ นนเอง ไดพรอมกนสมมตผใดผหนง ซงเหนสมควรขน ๑. การกาหนดระยะกาลดวยจานวน ๑๐๐ ปหรอเศษอยางนอย ๕๐ ปเปนวธทใชกนทวไป. ๒. วาเสฏฐสตร. ท. ปา. ๑๑/๘๗.


เปนหวหนา, มอบใหมอานาจในการดแลความสงบของหม จดการ ปกปนเขตแดนใหแกกนอยางถกตอง จงชอวากษตรย ซงแปลวา หวหนาแหงการนา, และชอวาราชา เพราะใหหมชนพอใจในการ ปกครอง. เชนนเราจะเหนไดวา ยงโบราณขนไปเทาใด ความเปน พระราชาอยางมอานาจเดดขาดยงหาไดยากเทานน พระราชาโดยมาก ยอมทรงปกครองตามธรรมนญของหม. แตเมอถอยลงมาหาปจจบน กพบการปกครองทพระราชามอานาจเดดขาดมากขน และพบวา มอานาจเดดขาดอยางทควรเรยกวา สมบรณาญาสทธราชเปนครงแรก ในยคอปนษทกบยคพทธกาล เชน ในแควนมคธ รชกาลพระเจา พมพสาร ในยคเดยวกนนนเอง มการปกครองโดยสามคคธรรมอย หลายแควน เชนวชชและมลละเปนตน และตอมาจะพบพระราชา ทมอานาจทเดดขาดทสด กวางขวางทสด และเปนธรรมทสดคอพระ เจาอโศกมหาราช แหงอนเดยในศตวรรษท ๓ ของพทธศกราช. เมอสงเกตจากบาล, จะพบนามทเปนคาสาหรบเรยกผปกครอง แผนดน วามตาง ๆ กนเปนชน ๆ พอทจะหยงทราบถงลกษณะการ ปกครองในสมยนนไดบางเปนเคา ๆ คอคาวา มหาราช๑ ราชา๒

และราชญญะ๓ ลงมาจนถงการเรยกนามพวกนน ๆ อยางลอย ๆ๔

๑. เชนทพระผมพระภาคเจาตรสเรยกพระเจาอชาตศตร ท. ส. ๙/๖๖. ๒. เชนทพระสงคต- กาจารยเรยกกษตรยบางองค. ๓. เชนปายาสราชญญะ ท. มหา. ๑๐/๓๕๒. ๔. เชนทพระ อานนทเรยกเหลากษตรยมลละวา วาสฏฐา. และพระสงคตกาจารยเรยกพวกเหลานวา มลลา เฉย ๆ ท. มหา. ๑๐/๑๘๔. แตสาหรบพระสงคตกาจารย ทานยอมเรยกมหาราชาหรอราชาทกชน.


เชนมลละ, ลจฉว, เปนตน. พวกทเรยกวา มหาราชา ราชา ราชญญะนน คอผปกครอง บานเมองตามระบอบประชาธปไตยอยางเขมงวดบาง อยางเพลาบาง, มหาราชากบราชา หมายถงผทไดมการทาพธรดนามรธาภเษกในราช- พธราชาภเษกแลว. สวนราชญญะ คอพระราชาทมไดมการรดนา มรธาภเษก ซงเปนเพราะประเพณหรอจะเปนประเทศราชอยในการ ดแลของมหาราชาองคใดองคหนง. แตบางพวกทถกเรยกโดยชอ โคตรเสมอกนหมด๑ เชนมลละ ลจฉวนน มการปกครองตามระบอบ ประชาธปไตย คอรฐสภาทเรยกในยคนนวา สณฐาคารเปนท สาหรบประชมกนอภปรายขอราชการงานเมอง. สาหรบมหาราชา หรอราชานน ผดกนทมหาราชาครองอาณาจกรใหญ จนมหาชน ทราบกนทวถงตลอดชมพทวป มอาณาเขตกวางขวางและมแสน- ยานภาพใหญ รวบรดเอาแควนนอย ๆ เขามาอยภายใตอธปไตย ของตน, ตางอาณาจกรตางรงเรองกนอยในทศ หรอสวนแหงทวป ภาคหนง ๆ ไกลกนพอทจะไมกระทบกนไดงาย ๆ ในครงพทธกาล มอย ๔ อาณาจกร คอ อาณาจกรโกศล อยทางภาคเหนอ, มคธ ทางตะวนออกเฉยงใต, วงสะ ในรวมกลาง, และอวนต ทาง ตะวนตกเฉยงใต, สวนอาณาจกรนอย ๆ มราชาไมโดงดงไปในท ไกลเหมอนมหาราชา, ซาบางคราวเปนอสระของตนเอง บางคราว ๑. วาราชาเหมอนกนหมด, เพราะทานไมเคยเอาใจใสถงหลกรฐศาสตร (Political Sei3 ence), มงรอยกรองเรองฝายศาสนาสวนเดยว.


อยในความควบคมของมหาราชาอน ๆ เชน กาส สกกะ เปนตน. สาหรบแควนสกกะ อนเปนแควนสาคญสาหรบพทธบรษทนน ม เรองทจะตองวนจฉยกนยดยาว จกกลาวโดยละเอยดในปรเฉทหลง. นอกจากน ยงมบคคลพเศษ ทมหาราชบางองคทรงแตงตง ใหเปนอธบด มอานาจและหนาทปกครองแวนแควนบางสวนททรงปราบ ปรามไดมาเปนเมองขนของพระองค เชนมหาพราหมณผหนงไดรบ แตงตงใหเปนผครองแควนองคะขนรวมอยในแควนมคธ ในยคพทธ- กาลเปนตน. การแบงเขต. สาหรบชมพทวปหรอประเทศอนเดยทงหมดนน นยมเปนสวนใหญ ๒ สวน คอ มชฌมชนบทหรอชนบทรวมกลาง สวน ๑ ปจจนตชนบทหรอชนบทรอบนอกสดปลายแดนสวน ๑ การ แบงเขตเชนน นาจะเรมไวตงแตยคทพวกอรยกะยกเขามาตงในอนเดย แลว. ครงแรกคงแบงอยางคราว ๆ ตามเหตผลและความพอใจของ พวกอรยกะเอง คอ เรยกดนแดนกลางทวปทพวกตนอยวามชฌมชนบท เพรยบพรอมไปดวยการศกษาและความเจรญหรออารยธรรมของพวก ตน. เรยกดนแดนทพวกตนยกไปตงไมถงหรอทพวกมลกขะหนภยไป ตงอยวา ปจจนตชนบท. เพราะยงเปนปาดอยไมมความเจรญมงคง เหมอนมชฌมชนบท. แตเขตกนพรหมแดนระหวางมชฌมชนบทกบ ปจจนตชนบทน คงไมเปนเขตทแนนอนตายตว เหนจะขยายออกตาม จานวนและความเจรญของพวกอรยกะ. เขตแหงมชฌมชนบทในยคพระ พทธกาล ปรากฏตามธรรมวนยนยมดงน :-


ทศบรพา ภายในแตเมองมหาสาลาเขามา. ทศอาคเนย ภายในแตแมนาสลลวตเขามา. ทศทกษณ ภายในแตแขวงเสตกณณกนคมเขามา. ทศปศจม ภายในแตตาบลถนะเขามา. ทศอดร ภายในแตภเขาอสรธชะ๑เขามา. ถาจะแบงโดยจดเปนอาณาจกรหรอแควนยอย ๆ ไป กจะได เปนหลายชนบท. ตามทกลาวถงในบาลอโบสถสตร๒/supวา ม ๑๖ อาณา- จกร คอ องคะ มคธะ กาส โกสละ วชช มลละ เจต วงสะ กร ปญจาละ มจฉะ สรเสนะ อสสกะ อวนต คนธาระ กมโพชะ. และยงมทกลาวถงในบาลอน อนไมซาชอกบทกลาวมาแลวในบาล อโบสถสตรอก ๕ อาณาจกร คอ สกกะ โกลยะ ภคคะ วเทหะ และองคตตราปะ, รวมเปน ๒๑ อาณาจกรดวยกน, ภมประเทศ และ นครหลวงของอาณาจกรเหลาน ในบดนไดเปลยนแปลงไปจากเดม ทงสน เทาทพอคนควาได ดงน :- ๑. องคะ, ตงอยสดแดนของมชฌมชนบทมาทางทศตะวนออก ในเขตมณฑลเบงคอลบดน, มนครหลวงชอจบปา ตงอยทแมนา คงคา ใกลกบ ภคลประ (Bhagalpura) ในบดน. ในยคพทธกาล เปนเมองออกของอาณาจกรมคธ, พระเจาพมพสารพระเจาแผนดนมคธ ๑. บาลจมมขนธกะ มหาวรรค. ทตย. ๕/๓๕. ๒. อโปสถสตร ตก. อง. ๒๙/๒๗๓. จาพวก นสนนษฐานวา ทานกลาวตามหลกทมมาแตโบราณกาล มฉะนนคงไมกลาวอาณาจกรทขนกบอาณา- จกรอนในยคพทธกาล วาเปนอาณาจกรหนง ๆ ดวย.


โปรดใหมหาพราหมณผหนงเปนผปกครอง. ๒. มคธ, ตงอยในเขตมณฑลพหารใต (South Bihar) ตอ จากองคะไปทางทศตะวนตก มนครหลวงชอราชคฤห. นครราชคฤห โบราณมนามเรยกอกอยางหนงวา ครพพชะ เนองจากมภเขา ๕ ลก คอ คชฌกฏ เวภาระ เวปลละ อสคล และกาฬกฏ ลอมรอบคลาย กบเปนคอก อยหางจากแมนาคงคา สรางกอนพทธกาล. ในยค พทธกาล, พระเจาพมพสารไดสรางนครราชคฤหเปนนคร ชนเอกรงเรองมชอเสยง เปนนครหนงในบรรดานครททานพระอานนท ทลเชญใหพระศาสดาเสดจไปปรนพพานทนน แทนทจะปรนพพาน ทเมองกงเมองดอน เชนกสนารา.๑ ในยคตอมา พระเจาอทยะ๒ หรอ อทายซงทรงสบราชสมบตมา ไดยายนครหลวงไปตงทรมแมนาคงคา ชอนครปาฏลบตร ซงในบดนเรยกวา ปตนะ (Patna). ถาเปนความจรงดงกลาวกนวา พระผมพระภาคเจาไดทรง ทานายเรองการสรางนครใหมนไวตงแตกอนปรนพพานแลว พระองค กทรงเปนนกสงเกตการณทางการเมองบางอยางดวยผหนง เพราะการ ยายนครรายนเกยวกบทางการเมองหรอทางเศรษฐกจโดยตรง. อาณาจกรมคธแมจะมงคงกไมใหญโตนก แตบางสมยเคยได อาณาจกรโกสล กาส วชช องคะ มาเปนเมองขนของตนดวย ๑. มหาปรนพพานสตร ท. มหา. ๑๐/๑๖๙. ๒. บาลเปน อทยภททะ, เปนกษตรยองค หนงแหงวงศสสงกะ ๔ พระองครนหลงซงสบราชสมบตตอมาจากพระเจาอชาตศตร.


ในยคพทธกาล ตอนปฐมโพธกาลและมชฌมโพธกาล พระเจา พมพสารเปนผปกครอง และตอนปจฉมโพธกาลพระเจาอชาตศตร เปนผปกครอง. ๓. กาส, ตงอยตอจากมคธไปทางตะวนตก บดนอยทางใตสด ของมณฑลยไนเตดโปรวนซกบมณฑลพหารตอกน มนครหลวงชอ พาราณส ในบดนเรยกวา เบนาเรส (Banares), เปนนครชนเยยม กลาวถงในชาดกวาเปนนครของพระเจาพรหมทต และททานพระ อานนทออกชอถงในคราวพทธปรนพพาน. ในยคโบราณปรากฏวา กษตรยจนทรวงศสาขา ๑ ไดครอบ ครองอาณาจกรนมาชานาน แตในยคหลงหรอโดยเฉพาะในครง พทธกาล ปรากฏวาตกเปนเมองขนของโกศล แตในอรรถกถา ตตยสมนตปาสาทกา๑ วา พระเจากาสนน เปนพระราชภาดารวม พระบดาของพระเจาปเสนทพระเจาแผนดนโกศล แตไมปรากฏวา มพระเจาแผนดนอยางเอกราชเหมอนประเทศอนเลย. ๔. โกศล, นบวาเปนประเทศตงอยทามกลางดนแดนอนเดย หรอมชฌมประเทศคกบประเทศกาส คอตงอยเหนอกาสขนไปจด ภเขาหมาลย หรออาจกลาวไดวา ตงอยในระหวางแมนาคงคาตอน กลางกบภเขาหมาลย สวนมากอยในเขตยไนเตดโปรวนซในบดน ทศเหนอจดภเขาเนปาล (Nepal) ทศตะวนตกและทศใตจดแมนา คงคา ทศตะวนออกจดแควนกาสกบองคะ มนครหลวงชอสาวตถ ๑. ตตยสมนตปาสาทกา ๒/๒๒๖.


บดนอยในสถานทซงเรยกวาสะเหต-มะเหต (Saheth Maheth) ตง อยลานารปต (Rupti) รมเชงภเขา หางจากเขตโอธ (Oudh) ราว ๘๐ กโลเมตร และทศใตหางจากแดนเนปาล ๕๐ กโลเมตร. ในยคโบราณ กษตรยสรยวงศสาขา ๑ ไดครอบครองอาณา- จกรนมาชานาน แตในยคพทธกาล พระเจาปเสนทเปนผปกครอง มาถงปพทธปรนพพานจงทวงคต พระเจาวฑฑภะขนครองราชยแทน และทวงคตในปนนเอง.๑

จะอยางไรกตาม โกศลเปนมหาประเทศในยคนน เพราะ รวมเอากาสและสกกะไวในปกครองหรออารกขาดวย จงมดนแดน กวางขวางขนาดประเทศไทยทกวนน สวนกรงสาวตถกเปนนครท เจรญมาก แมทานพระอานนทกไดอางวาเปนนครทควรเสดจไป ปรนพพานแหงหนง. ๕. วชช, ตงอยทางทศตะวนออกของโกศล และทศตะวนออก แหงลานาคนธกะ ตดตอกบมลละ นครหลวงชอ เวสาล บดนเชอ กนวา ตงอยตรงทนครรางตาบลเบสาร ในแขวงมซฟฟาประ (Besar in the Muzaffarpur District) ทศเหนอของหชชประ หรอทเรยกวา บสสหาร ทศเหนอของปาฏนา ในมณฑลพหารเหนอ (North Bihar) และหางจากปาฏนาประมาณ ๔๕ กโลเมตร. ในยคพทธกาล กษตรยลจฉวปกครองโดยสามคคธรรม คอ ผลดเปลยนกนวาราชการแผนดนคราวละองค แมพระพทธเจากตรส ๑. ธมมเจตยสตร ม. ม. ๑๓/๕๐๖.


สรรเสรญความสามคคธรรม และไดตรสลจฉวอปรหานยธรรมสตร สงสอนไวพระสตรหนง. อนง นครเวสาล เปนนครทพระพทธเจาทอดพระเนตรไวอาลย เมอเสดจออกทางประตเมองทางทศตะวนตก ในคราวไปปรนพพาน ณ ประเทศมลละ. ๖. มลละ, ตงอยทางทศตะวนออกของโกศลเชนเดยวกบวชช แตอยเหนอวชชขนไป และอยทศตะวนออกแหงสกกะ ในยค โบราณ มราชธานชอกสาวด และวาเคยเปนราชธานของพระเจา จกรพรรด แตในยคพทธกาลแยกเปน ๒ นคร คอ กสนารา และ ปาวา. กสนารานนตงอยทประชมลานารปตกบลานาคนธกะ หรออย ทางตะวนออกเฉยงเหนอของปาฏนาประมาณ ๒๘๘ กโลเมตร ตะวน ออกเฉยงเหนอของพาราณสประมาณ ๑๙๒ กโลเมตร และตะวนออก ของกบลพสดประมาณ ๑๒๘ กโลเมตร บดนเปนนครรางอยใน แขวงกาเซย (Kasia) สวนปาวาตงอยระหวางนครเวสาลกบนคร กสนารา ซงบดนเปนเมองรางอยในแควนปดระ-โอนะ (Padra Ona). ในยคพทะกาล กษตรยสกลวาสฏฐะเปนผปกครองโดยสามคค เชนเดยวกบวชช แตดเหมอนมความเจรญนอยกวาวชช จนถง กบพระอานนททลวา ไมสมควรแกพระเกยรตยศทจะปรนพพานทนน เพราะเปนเมองกงเมองดอน ทกลายเปนเมองสาคญทางพทธประวต กเพราะเปนทปรนพพาน. ๗. เจต, ตงอยทางทศตะวนตกเฉยงใตของมชฌมชนบท หรอ


ของโกศล ตดตอกบอวนตทางทศตะวนออกเฉยงใต หรอตงอย ทางทศตะวนตกของกาส ถาจะนบเรยงกนมาทางทศตะวนออก ท อยคเคยงกนกคอ เจต กาส มคธะ และองคะ. นครหลวงชอโสตถตถวด ในบดนอยในสวนหนงของอนเดยภาคกลาง (Central India). เจตเปนประเทศเลกและไมสาคญทางพทธประวต จงไมสม เรองราวในทางพรพทธประวตเทาไรนก ยงไมพบขอความทควร กลาวไดยงกวาน. ๘. วงสะ, ตงอยแถบลมแมนาคงคา ตอนใตแมนายมนา ทาง ทศใตของดกศล และทศตะวนตกของกาส หรอทศเหนอของเจต นครหลวงชอโกสมพ ตามบาลสงยตตนกายอยบนฝงแมนาคงคา แตนกสารวจรบรองกนวาอยใกลแมนายมนายงกวา คงอยใกลกบ กรราทโกสม (Kosam) หรอทบาเฆลขณฑะ (Baghel Khanda) หางจากอลลาหะบฏประมาณ ๔๘ กโลเมตรทางทศหรด.๑

ในยคพทธกาล พระเจาอเทนเปนผปกครอง ตามทพระอานนท อางถงในมหาปรนพพานสตรวาเปนนครชนเยยมแหงหนงเหมอนกน. ๙. กร, ตงอยปลายแมนายมนา ทางทศเหนอสดและเฉยง ตะวนตกเลกนอยแหงมชฌมชนบท เคยมราชธานชออนทปตถะ ซง สนนษฐานวาตงอยราวเมองเดล (Delhi) ทกวนน แตในรฏฐปาล- ๑. รายงานของคนนงแฮม (Gunningham) วาไดแกตาบลโกสม บนฝงแมนายมนา แต ว. เอ. สมธ (V. A. Smit) วา ไดแกสถานทแหงหนงในตาบลบาเฆลขณฑะ (Baghel Khanda) ซงอยใตโกสมลงมาอก.


สตรวา ถลลโกฏฐตนคมเปนราชสานกของพระเจากร ถาเปนเชน วาน กอาจสนนษฐานไดตอไปวา ถาไมใชยายเมองหลวงใหม ก คงเปนราชสานกของพระเจากรจรง เชนเดยวกบจงหวดลพบรเคย เปนราชสานกของสมเดจพระนารายณฉะนน. พระนามของพระเจากรอยางไรไมปรากฏชด เปนแตนามเรยกกน ในครงพทธกาลวาพระเจาโกรพหรอเการพยตามชอประเทศ และเปน พระเจาแผนดนแกองคหนง สวนประชาชนนนปรากฏตามอรรถกถา วา ประพฤตธรรมชนสงกนแพรหลาย. ๑๐. ปญจาละ, ตงอยแถบแควนอย ๆ ปลายแมนาคงคาตอน บน มโกศลอยทศตะวนออก กรอยทศตะวนตก ภเขาหมาลยอย ทศเหนอ และแมนาคงคาอยทศใต ราวแควนอกรา หรออยใน มณฑลรวม (United Provinces) ในบดน ราชธานเดมชอหสตนา- ประหรอหสตน ตอมาแยกยายนครหลวงเปน ๒ แหง คอ กมปลละ ตง อยเหนอฝงแมนาคงคา ๑ และกนยากพย ซงในบดนเรยกวากะเนาห (Kanouge) ๑ มนครสงกสสะ ซงในบดนเรยกวา สมกสสม (Samkassam) ตงอยในระหวาง. ในยคโบราณ กษตรยจนทวงศสาขา ๑ ปกครอง และเกด สงครามขนในระหวางสกลโปรพและสกลปาณฑพ ซงเปนเคาเรอง มหาภารตยทธ ตอมาภายหลงขนรวมอยในกร. ๑๑. มจฉะ, ตงอยในดนแดนระหวางปลายแมนายมนากบแมนา ๑. อรรถกถามหาสตปฏฐานสตร.


สนธ ตดตอกบปญจาละ มโกศลอยทศตะวนออก สรเสนะอยทศ เหนอ กรอยทศใต ปญจาปอยทศพายพ ในยคโบราณ มจฉะกบ มททะรวมเปนอาณาจกรเดยวกน มราชธานชอสาคละ ตงอยเหนอ แมนาอสคนหรอจนทรภาค ไดแกสถานทเรยกวาเสลกอต (Sailkot) ในบดน. ในยคพทธกาล ไมปรากฏนามพระเจาแผนดน หรออาจรวม อยกบประเทศอน แตภายหลงพทธกาล พระเจามลนทะ (Menander) กษตรยกรก ซงปกครองคนธาระและอน ๆ เมอราว พ.ศ. ๔๐๐ ได อยทนครน. ๑๒. สรเสนะ, ตงอยในวงออมแยกของแมนายมนากบแคว ชมบาลทไหลไปจากเนนสงของภเขาวนธยะ หรออาจกลาววา อยใน ระหวางแมนายมนากบแมนาสนธตอนลาง ราวราชปตตฐาน (Raj- putthan) เวลาน. นครหลวงเกาของพระกฤษณะชอมถรา คอมตตรา (Muttra) บดน ไดแกจงหวดชยประ (Jaipur). ๑๓. อสสกะ, เปนถนทอยในตอนใตของอนเดย (ทกขณาบถ) นอกมชฌมชนบท แถบลมแมนาโคธาวร เหนออวนต เคยมราชธาน ชอโปตนะหรอโปสล. ในบดน นาจะไดแกทแหงใดแหงหนงในเขต มณฑลภาคกลาง (Central Provinces). ๑๔. อวนต, นบวาอยใตทสดในบรรดาแควนทอยในตอนกลาง (มชฌมชนบท) ดวยกน ตดตอกบทวภเขาวนธยะทางเหนอ แถบ ปลายแควชมบาลของแมนายมนาและทศอสานแหงอสสกะ มราชธาน


ชออชเชน บดนเรยกอชเชน (Ujjen) อยในเขตอนเดยภาคกลาง (Central India) สวนหนง. ๑๕. คนธาระ, เปนถนทอยในตอนเหนอ (อตตราบถ) นอก มชฌมชนบท ทางปลายสดแมนาสนธ เคยมเมองหลวงชอตกกสลา อนเปนถนทมชอเสยงทสดในการศกษายคโบราณ. ในบดนเปนเขต แหงกศมระ (Kashmir) บางสวน, และเปนพรหมแดน (N. W. Frontier) ของอนเดย. ๑๖. กมโพชะ, อยในตอนเหนอ แตอยใตคนธาระ อยทาง ตะวนตกของบรเวณแมนาสนธออกไปมาก. บดนอยในเขตเปชวาร (Peshwar) และบางสวนเปนของประเทศอาฟกานสตาน. มราชธาน ชอทวารกะ ทาวบรมจกรกฤษณะสรางขนทวลภหรอครชะ ซงบดน เรยกวาคชรฐ (Gujarat) เหนอบอมเบยทกวนน. สาหรบสกกะ และโกลยะนน จกกลาวพสดารในปรเฉทท ๒ วาดวยเรองศากยวงศโดยเฉพาะพรอมกนทเดยว. สวนภคคะ วเทหะ และองคตตราปะ ไมมเรองสาคญจะตองศกษานก ควรทราบแตเพยง เลา ๆ ดงน. ภคคะ, นครหลวงชอสงสมารคระ โพธราชกมาร โอรสพระเจา อเทนพระเจาแผนดนวงสะ เปนผปกครองในทานองเมองลกหลวง. วเทหะ, มนครหลวงชอมถลา ในยคโบราณ ปรากฏวาม พระเจาแผนดนชอมฆเทวะ. ในยคพทธกาล ไมปรากฏวามพระราชา


ปรากฏวาพราหมณพรหมาย๑อยทนน แตไมปรากฏวาเปนผครอง เหมอนโสณทณฑพราหมณครองจมปา๒. องคตตราปะ, ตงอยเหนอแมนามห ดเหมอนเปนสวนหนง แหงองคะนนเอง. มนคมแหงหนงชออาปณะ ไมปรากฏผครอง. การศกษา เมอกลาวถงการศกษา ยอมเนองถงภาษาและอกษรศาสตรดวย เพราะฉะนน จะตองพจารณาเรองภาษาและอกษรกอน เรองการศกษา จงจะไดเรองสมบรณ เพราะวาการศกษายอมตงอยบนสถานะ ๒ อยางน. ภาษา ในยคกอนอารยน ยากทจะทราบวาชนชาตอนารยะใน อนเดยนนพดภาษาอะไร ; แตถากลาวตามเหตผลอนเปนทางสนนษฐาน กอาจกลาววา ภาษาเดมของเขา คงคลายกบภาษาทยงคงพดกนอย ในปจจบนน, คอภาษาของพวกโกลาเรยน ตเรเนยน และดราวเดยน หรอทมฬ ตามทกลาวมาแลวในตอนวาดวยประชาชน แตภาษา ในบดนกบภาษาโบราณคงแปลกกนบาง เพราะไดเปลยนแปลงมาตาม ยคตามสมยชานานแลว. ในยคทพวกอารยนเขามาในอนเดยแลวใหม ๆ พวกนคงพด ภาษาเดมของตน เมอครงยงเปนชาตอนเดย-อหราน (คอกอน แตแบงแยกกนไปเปนชาตเปอรเซยน และเขามาเปนฮนดในอนเดย), ๑. พรหมายสตร ม. ม. ๑๓/๕๒๘. ๒. โสณทณฑสตร. ท. ส. ๑๔/๒.


ครนแยกกนนานมา ภาษากยอมเปลยนไป ๆ จนแปลกกน แยกกน เปนภาษาเปอรเซยนแทและอารยนอนเดยนแท, ถงกระนนกยงมคา เปนอนมากซงเพยนกนเพยงเลกนอย หรออาจฟงกนออก. กอนหนายคพระเวท ภาษาเดม (ไมใชภาษาสสกฤตเดยวน) นน นกศกษาไดดดแปลงแกไขใหเปนภาษาสสกฤตขนอกภาษาหนง ซงพวกพราหมณชอบกลาววาเปนภาษาทเทวดาประทาน เปนภาษา ทศกดสทธและเปนมารดาแหงภาษาทงหลาย. สวนภาษาเดมทไมถก ดดแปลงนน คงเปนภาษาพดของชาวเมองทวไปสบมาจนถงยคพทธ- กาล ทพวกพราหมณเรยกวา ภาษาปรากฤต. ภาษาสสฤกตนน แมเปนภาษาสาหรบพระคมภรหรอนกศกษา จนปรากฏวาแพรหลาย ใชเปนภาษาพดกนคราวหนง แตไมถงกบเปนภาษากลางทใชกนทวไป เหมอนภาษาปรากฤต. จงเปนอนกลาวไดวา ภาษาสสกฤต เปนภาษา กลางสาหรบนกศกษา. ภาษาปรากฤต เปนภาษาพนบานพนเมอง ทวไป. ในทสด ภาษาสสกฤตกเปนภาษาตายทไมใชพด แตยงคงเปน ภาษาพระคมภรมาตงแตกอนพทธกาลจนบดน เชนภาษากรก หรอ ละตน, ถงอยางไรกด พวกพระหรอพราหมณทเปนนกศกษากยง ใชพดกนบาง เชนเดยวกบภาษาบาลในสมยปจจบนน. สวนภาษา ปรากฤตคงเปนภาษาพดพนเมองอยตามเดม และเจรญอยในบาน เมองทเปนศนยกลางของพวกอารยน เพราะเปนภาษาทตดมาดงเดม ในยคหวตอกบพทธกาลและยคพทธกาล มหาชนยงพดกนแพรหลาย


ในแควนตาง ๆ ทวไป. แตพงเขาใจวา แมจะเรยกวาภาษาปรากฤต อยอยางเดม แตแมลกษณะคาหรอการออกเสยงเปนตน ยอมเปลยน แปลงไปตามกาลทลวงไป ทานองเดยวกบภาษาอน ขอนจะพงเทยบ ความตางในภาษาไทยในสมยปจจบน กบภาษาไทยสมยสโขทย ซง หางกนเพยง ๖-๗ รอยปกเหนจะได, ถาเทยบกบภาษาไทยนานเจา หรอนครลง นครปา เมอประมาณ ๑-๒ พนป ซงพวกไทยยงมไดยก เขาสดนแดนสวรรณภมนดวยแลว กยงตางกนมาก, อกอยางหนง ภาษาของพวกเดยวกน แตตางถนตางภาคยอมตางกน เชนภาษาไทย ภาคเหนอ ภาคกลาง และภาคใต ตางกนฉนใด ภาษาปรากฤตนกตาง กน เพราะตางยคและตางถนกน ฉนนน, ในยคพทธกาลและยคตอมา ปรากฏวา ภาษาปรากฤตทสบ ๆ กนมานน ไดถกเรยกตามชอประเทศ หรอคนทพดวาภาษามคธบาง ภาษาอชเชนบาง ภาษาปญจาปบาง เปนตน ตามประเทศและถนนน ๆ มเหมอนกนบาง ตางกนบาง ตาม กาลเทศะนยม. ในยคพทธกาล พระผมพระภาคเจา คงใชภาษามคธหรอภาษา พนบานพนเมอง มไดใชภาษาสสกฤต แมในการสงสอนมหาชนชน สง, เลากนวา คราวหนงมภกษทเปนวรรณะพราหมณ ปรารถนา แตงคาสอนของพระองคเปนฉนท (ภาษาสสกฤต) สาหรบทองจา กไดถกตรสหามเสย ทงทเพราะอาจจะทาใหพระพทธโอวาทอยใน วงจากดหรอเปนคาตาย แพรหลายไดโดยยากกระมง ? แตมาเมอ พทธศาสนามเกยรตและอทธพลมากขน ภาษานกพลอยเปนภาษาท


สงขนกวาเดม. เมอครงพระผมพระภาคเจาปรนพพานแลว พระสาวก ไดทาสงคายนากนดวยภาษามคธหรอภาษาพนเมอง แตไดเลอกคด ภาษาทเปนทนยมในสมยนน เชนภาษาไทยกรงเทพ ฯ เปนทนยมของ คนไทยทกภาคในบดน. ตอมาภายหลงภาษาพนเมองไดเปลยนแปลง ไปตามสมย สวนภาษาทจดจาพทธพจนมไดเปลยนตามไปดวย จง เกดมชอขนอกอยางหนงวา คาบาล หรอภาษาบาล, แปลวา ภาษา มระเบยบแบบแผน. ในกาลตอมา พทธศาสนาไดใชภาษาบาลนเปนภาษาพระคมภร สบมาจนบดน. สวนทพดกนตามธรรมดา คงใชภาษาพนเมองตาม เดม. ทศลาจารกของพระเจาอโศก กปรากฏวาไดใชภาษาปรากฤต หรอมาคธ เพอใหผอาน ๆ ไดงายอยางสาธารณะทวไป. จงอาจ กลาวไดวา ภาษาสสกฤตสาหรบพระเวทหรอพวกพราหมณมาแต ดกดาบรรพ สมกบทเปนพวกถอวรรณะจด, ภาษาปรากฤตสาหรบ ศาสนาอน ๆ เชนศาสนาไชน (เดยรถย) อนเกดภายหลง. ภาษาทนาสบกนมาตลอดหลายพนป หรอทเรยกวาปรากฤตใน ทนนน ยงคงเหลอเปนมฤดกตกทอดมาจนบดนกม เชนภาษาฮนด กเปนแขนงหนงของภาษานน. ตวอกษร ในยคกอนอารยนหรออรยกะเขาอนเดย ไมปรากฏ วามอกษรใชในอนเดย. ประวตศาสตรยนยนวา พวกโฟนเชยน (Bhoenicians) หรอบาบโลเนยน (Babylonian) เปนพวกท รจกใชอกษรกอนชาตอนซงอยแถบอาเซยตะวนตกดวยกน, เมอพวก


ดราวเดยน๑ไดคาขายตดตอกบพวกบาบโลเนยนซงเปนพวกเซมตค ก พอใจในการใชอกษรของพวกนน จงนาเขามาใชในอนเดย พวก พระในศาสนาพราหมณไดดดแปลงใชเขยนพระคมภรของตน และ กลายเปนตนกาเนดของอกษรอนเดยสบมา. พวกดราวเดยนไดนาอกษร นเขามาในราวยคพระเวทตอกบยคพราหมณะ (๓๐๐-๒๐๐ ก.พ.) พวกพระดดแปลงแลวใชจารกขอความตาง ๆ ลงบนเปลอกไมชนดหนง (Brich Bark). ตอมาไดใชใบไมชนดหนง (Alipot Palm) ซงเปนพวกใบตาลหรอใบลานแทน แตไมเคยใชดนเหนยวเผาเหมอน พวกบาบโลเนยนซงเปนเจาของเดม ทงนกเพราะตองการเขยนมาก ๆ จงจาเปนตองดดแปลงเสนหรอมมตวอกษร เพอความสะดวกบางตาม สมควร. พระในศาสนาพราหมณไดหวงแหนการใชอกษรน ฝาย พวกพทธบรษทเกดในขนยคหลง ไดนาเอาไปใชใหมประโยชนกวาง ขวางออกไป คอใชจารกขอความทางศาสนาลงบนแผนโลหะ แผน หน และอฐ อดพมพเผาทานองพวกบาบโลเนยน แตพงเขาใจวา สงทเขยนนน ยงมใชการรกษาพระคมภรหรอเรองยาว ๆ เปนเพยง ขอความศกดสทธหรอเบดเตลดเทานน, สวนพระคมภรนนยงนยมจา ดวยเปลา จงทาใหเกดความจาเปนตองรอยกรองขนเปนกาพย กลอนเพอจางาย. และกอนหนาน คมภรพระเวทและศาสนาอน ๆ กใชทองจาในใจและสอนกนดวยปากอยางเดยว. ในสมยทพระผพระผมพระภาคเจาทรงพระชนมอย (๕๐๐ ก. ค.) ได ๑. ตอนน ตามแนวแหง Spirit.


มผนาอกษร ขาโรษตร หรอ กษคาร (Kharoshtri or Kashgar) เขามาใชกนในอนเดย เรยกวาอกษรพราหม, ตอมาราว ๔๐๐ ป ไดม การเขยนเรองราวเชนพระคมภรดวยอกษรนอยคราวหนง, การเขยน ใชเขยนลงในเปลอกไม (Birch Bark), เวลาน ยงมคมภรเหลาน อยทพพธภณฑแหงกรงปารสและเลนนกราด. ตวอกษรทถายออกมาจากอกษรเซมตคครงแรกนน ถกดด แปลงเรอย ๆ มาตามกาลสมย และประเทศอนเดยเปนดนแดนท กวางใหญไพศาล มความเปนอยแยกกน และตดตอกนไดโดยยาก. โดยเหตน รปอกษรทางฝายเหนอจงปรากฏวามรปเปนเหลยม เพราะ ใชเขยนบนเปลอกไมหรอกระดาษททาจากเปลอกไม, ทางอนเดยฝาย ใต ถกดดใหมรปกลม เพราะใชเขยนบนใบไม สาหรบอกษร พราหม ซงเคยใชจารกภาษาปรากฤตในสมยอโศกนน คงใชกนอย แตในอนเดยฝายเหนอ และกลายเปนอกษรเทวนาครทใชกนอยใน ปจจบน สวนอกษรคฤนถ กกลายเปนอกษรอนเดยฝายใต ถาย ทอดออกตลอดมาเปนอกษรลงกา และอกษรของชนชาตในแหลม ทองน คอ มอญ ขอม พมา ไทยใหญ ไทยนอย. สวนอกษรไทย ปจจบนน กไดสบเนองมาจากอกษรอนเดยทงฝายเหนอและฝายใตรวม กน เหตนน จงมรปเปนเหลยมและไมไดเขยนซอนตวเหมอนอกษร ชนชาตอนในแถบเดยวกน. อกษรศาสตรวรรณคด ในหมชนชาตอนารยะสมยดกดาบรรพ นนยงไมเจรญพอทจะมการศกษาประเภทน, แมในพวกหมดราวเดยน


กอนหนาอารยนเขามา กคงมเพยงมนตหรอคาถาสน ๆ งาย ๆ สาหรบการบชาบางเลก ๆ นอย ๆ เทานน. ในยคอารยนเขาอนเดย ชนชาตนมนสยเปนนกรบและทอง- เทยว ยอมไดรไดเหนและรบเอาวธการของพวกอนมารวมกบของ ตน จงมสงทตนจะตองรตองจามากกวา. พวกททาหนาทเปนพระ หรอผสงสอนของหม กจาตองมงานมากในการรวบรวมรอยกรองขน เพอสะดวกแกการศกษาและสงสอน. ครนมาถงสมยรอยกรอง พระเวทขนแลว กนบไดวาพวกนมการศกษาชนอกษรศาสตรและวรรณ- คดไดแท. ในยคฤคเวท ไดรวบรวมบทสวดทองบชาออนวอน ซงจาสบกนมาแตดงเดม ซงเปนการสะสมอยในตวแลว มารอยกรอง ใหเปนหมวดหมเรยบรอยขน เรยกวาฤคเวท. ในชนน นาจะกลาวไดวา มความรในทางอกษรศาสตรถงกบประพนธกาพยกลอนปนอยบาง. คมภรน นบวาเปนคมภรแรกทสดของวรรณคดและศาสนาแหงชมพ ทวป ชาวยโรปถอกนวาเปนชนเอกแหงโบราณคด อนแสดงถงความ เปนอย นสย ความร ความเชอและอน ๆ ทเกาแกทสด ซงจะหา จากคมภรอนไมไดเลย. ในยคตอมา เมอพวกพระและประชาชนเกดมความเหนกวาง ขวางแตกแยกกนออกไป หรอนบถอพระเจาตางองคกนขน กเกดแยก นกาย. พราหมณหรอพระบางพวก ไดรอยกรองเวทใหมเพยงเพอ มใหชอวาถอรวมกน หรอเพออยางอนบางประการ โดยคดเลอก เอาขอความบางเรองบางตอนจากฤคเวทนนเอง มาปรบปรงขนใหม มใหชอวาถอรวมกน หรอเพออยางอนบางบางประการ โดยคดเลอก เอาขอความ


สาหรบเปนคมภรของพวกตน ๆ แตงเตมใหตรงตามความมงหมาย ของตนยงขน เรยกวาชรเวทและสามเวท นบไดวา วรรณคดได กาวหนาไปอกตอนหนง. ระยะกาลระหวางฤคเวทและ ๒ เวทหลง หางกนกวา ๑๐๐ ป. ตอมาในยคพราหมณะ๑ ความรทางอกษรศาสตรไดกาวหนายงขน อก ถงกบมการแตงตาราอธบายศพท อธบายความหมาย การ ออกเสยง ไวยากรณ และคมภรประกอบในการศกษาพระเวทอก หลายชนด. และในยคนเองไดเกดอถรรพนเวทขน พระเวทหลงน สวนมากเปนมนต หรอวธจะปองกนและทาลายศตร แตกมเนอ ความแหงพระเวทเการวมอยดวยไมนอย รวมเปน ๔ เวท. เวท ทง ๔ น ถอกนวาเปนคา ศรต คอไดยนมาจากพรหม เปนคมภร ศกดสทธ. พวกพราหมณเชออยางน และเชอกนวา ภาษาของ พวกเขาคอสสกฤต กรบจากเทวดา ตวอกษรทเรยกกนวา พราหม หรอเทวนาคร กมาจากเทวดา ถงกบยกขนอวดอางทบถมพวกอน จงทาใหสนนษฐานไดวา พวกพราหมณยอมเคารพในการศกษา วรรณะและเหยยดผอนดวย. ในตอนทายแหงยคพราหมณะน ม การรอยกรองคมภรสาหรบผอยปาพงศกษาโดยเฉพาะ เรยกวาคมภร อารณยกะ. ๑. ยคอรรถกถา ตวบทเรยก สหตา อรรถกถาเรยกพราหมณะ ในคมภรหนง ๆ ม ๑ พรหมณะบาง ๒ พราหมณะบาง.


ตอมา ในยคอปนษท พวกพราหมณไดรอยกรองคมภรอปนษท ขน วาดวยเรองอาตมน อนมหลกวาอาตมนนอย ๆ ของคนหนง ๆ นนแยกออกมาจากปรมาตมน คอพรหมหรอสภาพความจรงอนเปน อยเองประจาสกลจกรวาล. ผใดประจกษความจรงอนมอยอยางไร ในอาตมนทง ๒ นแลว ยอมบรสทธเขารวมกบปรมาตมนหรอพรหม เรยกวา " โมกษะ " ไมกลบมาเกด แก ตาย อกตอไป. และในปลาย ยคนเอง ฤษวาลมก ไดประพนธวรรณคดชนเอกเรองรามายณะขน (ยงไมจบบรบรณแท) ไดกลาวถงพระรามเปนเพยงวรบรษในประวต- ศาสตรผหนงเทานน มไดกลาววาเปนอวตารของพระวษณเปนเจา ตอมาภายหลงจากพทธกาลราวศตวรรษท ๑ กเกดกาพยวรรณคด ทเปนชนเอก ในทงทางอกษรศาสตร ประวตศาสตร ธรรมจรรยา และอน ๆ ของอนเดยขนอก เรยกวา กาพยมหาภารตะ นยมกนวา เปนวรรณคดทเดนมาจนถงทกวนน, ถอกนวาใครทองไดมาก กได บญมาก เพราะเตมไปดวยคตและสภาษตปลกใจ. กาพยนเคาเรอง เดมเปนเรองรบพงของพวกกษตรยโปรพและปาณฑพโบราณ ในสมย ทพวกอารยนยกเขามาตงอยในแถบกร แมจะเปนเรองเกดกอนพระเวท แตกเพงไดรบการรอยกรองขนเปนเรองราวในยคหลงพทธกาล สวน รามายณะ แมเปนเรองเกดทหลงมหาภารตะ แตไดถกรอยกรอง ขนตงแตในยคพราหมณะ กอนพทธกาล. การศกษาอบรม เมอพวกอารยนเขามาในอนเดยนานจนเกด การแบงชนวรรณะกนเดดขาด มใชแตเพยงตามหนาทการงานนน


การศกษาซงเนองกบวรรณะอยแลว จงถกแบงแยกอยางเดดขาดดวย. กษตรย พราหมณ ไวศยะ ๓ วรรณะน ไดรบการศกษาอกษร- ศาสตรตามควรแกความตองการของวรรณะและสวนตน สวนพวก ศทรมไดรบการศกษาเลย. กลบตรผเยาววยแหงวรรณะทง ๓ จะถก สงไปเรยนอกษรสมย ซงเปนประเภทสามญศกษา กบพราหมณ ผเปนอาจารย มธรรมเนยมสวมเสนดายศกดสทธยชโยปวตใหแกศษย ถอวาเทากบเปนการเกดใหมอกครงหนงกอนแลวจงเรยน. เมอเรยน อกษรศาสตรเบองตน รวมทงไตรเวทจนพอแกความตองการ หรอ จนจบแลว ตอจากนจงรบการศกษาอยางวสามญอนโลมตามสมควร แกวรรณะของตน. วสามญศกษาสาหรบพวกกษตรยคอวชายทธวธ ใหมความ ชานาญในการใชอาวธ รวมทงการฝกฝนอบรมนาใจใหรกเกยรตของ ความเปนนกรบทด ดวยการอดทนและซอสตยเปนตน ตานาน ประเภทน จะศกษาทราบไดเปนอยางดและพสดารจากกาพยคดเชน มหาภารตะ. สาหรบยทธวธและการใชอาวธ ปรากฏวามศลปะ ไมแพสมยปจจบนน แปลกกนกทตางสมยและอาวธตางชนดกน เทานน ขอสาคญทนาสนใจกคอ คนในสมยนนไดคนควาเลอกหา จนพบวธทดทสด และฝกฝนจนชานาญทสด ทคนสมยนไมเคยทราบ และคดวาจะทาไดถงปานนน ทงนเพราะเขาตงใจฝกฝนกนอยาง จรงจง. เมอพดถงการรกเกยรตยศและความอดทน ระเบยบการนอน " ธนปฐะ " จะเปนอทาหรณอนหนง ทแสดงใหทราบนาใจของพวก


กษตรยวา จะตองไดรบการอบรมมาแลวเปนอยางด. คอเมอนกรบ คนใดถกศรปกเตมตว แนใจวาไมมทางรอดหรอควรจะตายดวย เหตผลอยางหนงอยางใดแลว เขาจะไมยอมใหถอนลกศรออกจากตน แมแตลกเดยว จะขนนอนเหนอเตยง ๆ หนง จนกวาจะหมดลม หายใจไปในขณะทมผซองสรรเสรญอยรอบเตยง. การทาเชนนเปน เกยรตยศอยางสง ไมถอกนวาผนนเปนผทแพ แมวาผนนจะเปน ฝายแตกพายยอยยบ เขาเปลองขอควรตาหนออกจากตนไดสนเชง ดวยการทาอยางน คลายกบวธฮาราครของญปนในบดน. วธนยอม แสดงวา พวกกษตรยนยมฝกตนเองทงสวนกายและใจเปนอนมาก. สาหรบความซอตรงตอขนบธรรมเนยมกนบวาถงขด เชน เมอแตร พกรบเวลาเยนเปาขน ตางฝายตางจะหยดการรบกนจรง ๆ ดจนกเรยน ถกครสงใหวางปากกาในหองเรยน แมวาขณะนนฝายตนกาลงไดเปรยบ หรอเสยเปรยบกตาม. กลางคนไมตองมกองเฝายามหรอลาดตระเวน เพอปองกนศตรลอบสงหารเวลาหลบ นแสดงวา การศกษาอบรมใจ ของนกรบในสมยนนตองสง จงเปนนกรบทแทจรงและเปนศรแก แวนแควนของตน. ในยคหลง สาหรบกษตรยบางแควนซงเปนแควน นอย ๆ ปกครองโดยสามคคธรรม มแสนยานภาพไมมาก ตองมการ อาชพ เชน ทานาคาขาย จงตองมการศกษาดานนดวย. วสามญศกษาสาหรบพวกพราหมณ คอการศกษาจนแตกฉาน ในไตรเวทและคมภรอปกรณอนเรยกวาเวทางค ตอจากนน ถาจะ


เปนพราหมณคฤหสถผประกอบพธ กฝกฝนการประกอบพธนานา- ประการใหถกตอง. ถาจะเปนนกบวชประเภทเรรอน (ปรพาชก) กศกษาสวนทเปนปรมตถของพระเวท เชนเวทานตะแหงอปนษท ในยคอปนษทเปนตน ถาจะอยปากตองศกษาคมภรอารณยกะดวยเปน พเศษ. ตามทกลาวมาแลวขางตนวา คมภรอกษรศาสตรและวรรณคด ยอมคอย ๆ เกดมมากขนตามลาดบเปนยค ๆ เพราะฉะนน ในยค หนง ๆ จะมคมภรสาหรบศกษามากนอยเพยงไร พงทราบตามขอความ ทกลาวแลว ในตอนวาดวยอกษรศาสตรและวรรณคดนน ๆ. สาหรบ พราหมณคฤหสถทเปนพลเมองตามธรรมดาทวไป ยอมไมอาจศกษา ไดถงทสดตามทเรยกรองกนวา " ถงฝงแหงเวท " และยงตองแบงมา ฝกฝนการอาชพ เชนทานาหรอเลยงสตวเปนตนอกบาง คงเปน พราหมณในฐานทตนมกาเนดเปนพราหมณทงบดาและมารดาเปนสวน สาคญตามลทธแหงการถอวรรณะ. โดยยอทสด จะแบงพราหมณออกไดเปน ๒ พวก คอ พราหมณสมณะ และพราหมณคฤหสถ เหตนน การศกษาจงตอง แตกตางกนตามหนาทการงานเปนธรรมดา. ในยคแรก ๆ พวก พราหมณยงไมมากจนเหลอเฟอ เกยรตยศและความเปนอยกสง ครนตกมาปนหลง ๆ เมอพราหมณมมากขน กเปลยนแปลงไป การศกษาของพวกพราหมณตองเปลยนแปลงไปดวย. ในยคพทธกาล ปรากฏวามพราหมณทเปนพลเมองธรรมดาทานาเปนอาชพเปนอนมาก


แตทปรากฏวาไดรบยกยองใหเปนผปกครองนครกม เชนโสณทณฑ- พราหมณครองนครจาปาเปนตน.๑

สาหรบวรรณะไวศยะ ไมปรากฏวามวสามญศกษาเปนกฎเกณฑ อยางใด คงเปนเพยงการอบรมหนาทการงานของตน ๆ ไปในตว ตามทตนหรอสกลของตนไดยดถอเอาเปนอาชพเทานน. ๑. โสณทณฑสตร ท. ส. ๙/๑๔๒.


(๔) ลทธและประเพณ ลทธและประเพณ สาหรบเรองราวบางเรองซงกากง จะแยกใหชดลงไปวา อยางไรเรยกลทธ อยางไรเรยกประเพณนนเปนการยาก, เพราะฉะนน ในทนจะไดกลาวรวมกนเปนเรองเดยวกน เรยกวา ลทธประเพณ ผ ศกษาพงเพงดเองวา ในเรองหนง ๆ นน สวนไหนเปนลทธ สวน ไหนเปนประเพณ หรอเปนทง ๒ อยางตามความเหนของตน. การ ทาเชนนดกวาทจะแยกออก แตกยงเกยวพนกนอยนนเอง เพราะยง ไมมหลกตายตวสาหรบความหมายของ ๒ คาน. การทนาลทธหรอประเพณบางอยางมากลาวไวในทนบาง กเพอ เปนเครองประกอบชวยใหหยงสนนษฐานทราบซงถงอปนสยใจคอและ ความเปนอยของชนในสมยโบราณนน ๆ ไดงายขน เพราะการเขาใจ ถงอปนสยใจคอ ทาใหมองเหนภาพทใกลความจรงของบคคล หรอ สงทกลาวถงในยคนน ๆ ยงขน. การถอชนถอพวก ตามทกลาวมาแลวในตอนวาดวยประชาชน วา เมอพวกอรยกะรบชนะพวกดราวเดยนแลวลกไลใหรนถอยลงไป ทางใต แตคงกกบางพวกเอาไวเปนคนใชหรอกรรมกรของตน อกสวนหนง เปนมลใหเกดพวกทเปนทาสเชลยและมใชทาส ม เกยรตและลทธไมเทากนขน. พวกอรยกะซงไมมลทธถอชนวรรณะ มาแตกอน กมการถอวรรณะขนโดยลาดบ ครงแรกแยกกนเพราะ


หนาทการงาน ภายหลงเพราะความคดเหนและคาสงสอนของพวก นกบวช จงมวรรณะ ๔ พวก คอ กษตรย พราหมณ ไวศยะ ศทรขน และแยกกนโดยชนชนวรรณะอยางเดดขาด. ครนมาถงสมย ทมการถอพระเปนเจาผสรางสงทงปวง เชนพระพรหมขนในพวกน นกบวชไดสอนวา พวกกษตรยถกสรางขนดวยแขนของพระพรหม เพอเปนผปองกนตานทาน. พวกพราหมณถกสรางขนดวยปากของ พระพรหม เพอเปนผสงสอนหรอเปนพระ. พวกไวศยกะถกสรางขน ดวยกระเพาะของพระพรหม เพอประกอบการอาชพเลยงดประเทศ ชาต, และพวกศทรถกสรางขนดวยเทาของพระพรหม เพอรบใช พวกอนดวยงานหนกทงปวง. เมอเปนเชนน กเทากบเปนการ สงเสรมการถอวรรณะใหเปนไปยงขน ในทสดพวกวรรณะสงถอตว จนถงกบไมยอมกนรวมสมรสรวมกบพวกวรรณะตาเปนอนขาด และถอ วาพวกศทรเปนพวกตาทสด กษตรยและพราหมณเปนพวกสงทสด ไวศยะเปนพวกชนกลาง. อาหารหรอเครองใชทพวกตามาจบตองแลว พวกสงไมยอมบรโภคใชสอยอกตอไป ตองเททงเสย. เดก ๆ ก ไดรบการอบรมใหรสกเชนนมาแตกาเนด ดงทหลงเหลออยในปกรณ ของฝายเราบางวา เมอพระพทธโฆษะเปนเดกเคยโกรธผเอาอาสนะ ของตนไปนงเปนตน. ยงมอกบางพวก คอพวกจณฑาลและปกกสะ ซงนบวาอย นอกความรบรของประชาคมเสยทเดยว พวกนเกดจากสตรพราหมณ หรอไวศยะซงละเมดจารตหรอประเพณ ไปสมสกบพวกศทรจนมบตร


ขน จงเปนทรงเกยจของคนทวไปทกชน. ในสมยทการถอวรรณะ เปนไปอยางแกกลา แมการพบปะกบคนพวกน กถอกนวาเปน อวมงคลอยางยงเสยแลว บางพวกถอวาตนเชาขน ถาไดเหนคน พวกนสกคนหนงเปนครงแรก ไมตองถงกบถกเนอตวกน กเปนอนวา วนนนทงวน จะเปนวนทโชครายทสด, พวกนมภาษาพดและขนบ ธรรมเนยมของตนเอง จนเปนทสงเกตของพวกอนโดยไมตองบอก กนตรง ๆ โดยมากเขาไมนอยใจหรอโกรธแคนพวกวรรณะสงเลย เพราะความเคยชนกนมานาน. ถาวาเรองของพวกเปรตแปลก ๆ ท กลาวไวในบางแหง เปนเพยงเรองของคนตาทรามพวกหนงแลว กนาจะไดแกคนพวกน, ในปจจบนนกยงมเหลอสบสายกนมา เรยก วา " พวกทแตะตองไมได " (Untouchable), แตคงจะแปลกกบ บรรพบรษของพวกเขาเองในครงโบราณ. สาหรบพวกกษตรยกบพราหมณนน ยากทจะกลาวไดวาพวก ใดสงกวา เพราะตางกมเหตผลดวยกน และตางกอยากเปนพวก สงดวยกน. แตอยางไรกด เราอาจสนนษฐานไดวา อาจผลด กนสงผลดกนตาตามความนยมของประชาชน เชนในสมยทมหาชน นบถอพระพรหมผสรางเปนใหญทสด พวกพราหมณกไดรบเกยรต อนสง ในฐานเปนเชอวงศมาจากพระพรหม และเปนพวกเดยวทม ความรสงสอนพวกอนไดทกพวก, พวกพราหมณสอนไดกระทงถง ยทธวธ. ครนถงสมยทพระพรหมตกตาไป เกดนยมในพระวษณ เปนเจาขนแทน และกลายเปนพระเจาผสรางสงทงปวงแทนพระพรหม


ไป พวกกษตรยกไดรบเกยรตศกดสงอยางเดม สวนพวกพราหมณซง เปนองคพระพรหมกลดลงมา, ในบางสมย กษตรยบางองคถกยก ขนเปนอวตารของพระวษณเปนเจา เชน พระราม พระกฤษณ, พวก ทสบเชอสายมากมเกยรตในฐานสบสายมาจากพระเปนเจาเปนตน. ในสมยดกดาบรรพทเดยว กอนแตมการรจกและนบถอพระ เปนเจาทเปนตวตนคนเรา พวกอรยกะนบถอดวงอาทตยเปนทพง ตอมา มการถอวาดวงอาทตยนนเปนสงทมเทพประจา และสมสกบ ผอนมบตรกได พวกกษตรยจงชอบอางตวเองวาเปนอาทตยวงศ พรอมกบทพวกพราหมณอางตวเองวาเปนวงศพระพรหม เปนการ อวดอางใหเสมอกน. อกอยางหนง อาจกลาวไดวา สดแตความ นยมของมหาชนนน ๆ เปนใหญ เพราะมหาชนมกถอไมเหมอนกน และพรอมกน. แตอยางไรกตาม พวกกษตรยกบพวกพราหมณ ไมรงเกยจทจะคบหาสมาคมกนมาจนทกวนน แตถาจะกลาวถง อทธพลทเกยวกบจตใจแลว ตองนบวาพวกพราหมณอยเหนอวรรณะ อนทงหมด เหตวาวรรณะอนยอมสงบตรหลานของตนไปโรงเรยนอกษร สมยเปนเวลาแรมปในสานกของพราหมณ ความเคารพนบถอใน ระหวางศษยกบอาจารยยอมตดสนดานมาแตเลก ยากทจะเปลยนแปลง ไดโดยงาย, และการสงสอนทวไป การประกอบพธบวงสรวง และ รบทกษณาของโลก กถกอปโลกนใหเปนของพวกพราหมณจนกลาย เปนลทธตดตวมาเสยแลว ฐานะของพวกพราหมณจงตกตาลงมไดโดย งายดวยเหตน.


ประเพณเบดเตลด ประเพณเบดเตลดเลก ๆ นอย ๆ กมอย เปนอนมาก ทจะใหการศกษาทราบถงนสยของคนในยคนน แตจะยก มากลาวเฉพาะบางอยาง ดงตอไปน :- ประเพณการสมรส วรรณะสงนยมสมรสกนกบวรรณะสง ดวยกน แตยงมการผอนผนเปนพเศษวา กษตรยเปนบรษสมรส กบสตรวรรณะตา เชน หญงตกนา ชางสาน คนปลกดอกไม หรอแมครว เมอมบตรเกดขน บตรนนยงไมสนเชอกษตรย ยงมสวน แหงวรรณะสง๑. ถาวรรณะสงเปนสตรสมสกบวรรณะตา บตรเปน อนสนเชอวรรณะสง, พวกอรยกะพวกแรกทเขามา ไมเคยถอ วรรณะนมากอน จงสมสกบพวกมลกขะหรอดราวเดยน (เชนเรอง ราวทาวสกกะสมสกบนางสชาดาธดาพวกอสร๒), สผวของตนกลาย ไปแลวกจรง แตยงคงนบเปนพวกอรยกะ และยงนบพวกนเปน วรรณะกษตรยอยางสมบรณกมเปนสวนมาก. โดยนยน จะพอ สงเกตเหนไดวา การสมรสทนยมถอฝายบดาเปนหลกนน ไดมมาแต ครงดกดาบรรพแลว จนกระทงถงทกวนน. ประเพณเผาศพ พวกอรยกะเดมถอวาวญญาณของบรรพบรษ ทลวงลบไปแลว เปนสงสาคญอยางยง จะตองนบถอและตดตอ ใหเหมาะสม เพอใหวญญาณไดมโอกาสลอยขนสสวรรครวมอย ในถนของพระเปนเจา และเพอใหวญญาณนนหมดทอาลย หรอ หมดเยอใยในโลกน จงมวธเผาซากศพนนเสย แทนการทง หรอ ๑. เรองวฑฑภะ ใน ธมมปทฏฐกถา ภาค ๓. ๒. เรองสกกะ ใน ธมมปทฏฐกถา ภาค ๒


ฝงและเกบไว. ประเพณน ชาวอนเดยไดนาไปสอนในททกแหงท พวกตนแพรหลายไปถง เชนทางแถบแหลมทอง. ในอนเดยแมใน สมยทหมดความเชอเรองวญญาณขนสวรรคกนแลว เชนสมยพระ พทธองคปรนพพานเปนตน กยงคงใชเผาอยนนเอง ทงเปนวธทถก อนามยสมหลกวทยาศาสตรแผนใหมอยไมนอย. ประเพณเมอเกดมคนงาม ตามทกลาวไวในอรรถกถา ม ประเพณเจอกฎบางอยาง ทนาสนใจในความคดเหนของคนในยคนน ถอวาสตรทมรปสวยทสด ตองเปนของกลาง โดยใหหญงนนเปน นครโสเภณ. ทงนเพอตดความยงยากอนเกดจากแยงชงเบยดเบยน และไมใหหวงไวเฉพาะคนเดยว เรองนสองถงอปนสยและกศโลบาย ของคนในสมยเมอ ๒๕ ศตวรรษมาแลววา มอยอยางนาอศจรรย เพยงไร. นางโสเภณประเภทน ไมถกเหยยดหยามวาเลวทราม ปรากฏวามปราสาทคอตกหลายชนอยางงดงามสาหรบอย มผคนบาว- ไพรเปนบรวาร และเปนทนยมของพระราชาและมหาเศรษฐ. ประเพณเกยวกบผายอมฝาด ผาทยอมนาฝาดคราดานน เปนเครองหมายแหงความไมไยดตอความสวยงาม ใชนงหมกนใน วงบรรพชตบางพวก เชนพวกทเรยกวาภกษ ทงกอนพทธกาล และ ในพทธกาล, พวกพรานและชาวประมง, และพวกทกาลงเปนทกข หรอไวทกขแกผตาย. อรรถกถาเลาวา ผไวทกขจะนาศพไปเผา จะ นงหมผายอมฝาดสหมน ผหญงสยายผมยงเหยง เอาฝนสแดงโรย ตว รองไหถอคบไฟพากนไปเผา.


เทาทจะนาลทธและประเพณบางอยางมาแสดง พอเปนตวอยางใน ทน พอทจะแสดงใหเหนวา อปนสย ความนกคด และความเปน อยในยคนนแตกตางกบยคนมาก. การศกษาพทธประวตในบทตอ ๆ ไปน จาเปนทจะตองมการอางเรองราวตาง ๆ มาประกอบ และ สนนษฐานขอความบางประการอยดวย เพราะฉะนน นกศกษาจงควร กาหนดโดยรอบคอบ.


(๕) ศาสนาและวฒนธรรม ศาสนา แมวาในอนเดย จะมศาสนามากหลายสบลทธกตาม แตอาจ สรปหลกเปนหวขอไดเปน ๔ ประเภท คอ :- ก. ประเภททถอธรรมชาต เปนสรณะ. ข. ประเภททถอเทวดาหรอพระเปนเจา เปนสรณะ. ค. ประเภททถอการประพฤตศลและวตร เปนสรณะ. ง. ประเภททนยมการรหลกปรชญา เปนหลกแหงการพนทกข. และพงทราบวา บางศาสนาอาจมหลกเหลานคละรวมกนอยถง ๒ หรอ ๓ ประเภทกได และทงบางประเภทตางกเปนเหตผลของกนและ กน เชนการประพฤตวตรบางประการ เปนเหตใหเหนปรชญา เชน พทธศาสนา มทงศลและวตร และหลกปรชญาทเปนเครองดบอวชชา จะชแจงยอ ๆ ตามประเภท ดงตอไปน :- ก. ประเภทถอตามธรรมชาตเปนสรณะ ไดแกถอฟา อากาศ ไฟ ภเขา ตนไมศกดสทธและอน ๆ ซงเปนธรรมชาตดวยกน เปนสรณะ ทาความมนใจเบาใจใหแกตน. ลทธนกลาวไดวาเปนลทธแรกทสด ทมนษยในโลกรจกนบถอ เพราะเปนลทธทเกดขนตามสญชาตญาณ แหงมนษยในสมยทยงเปนอนารยะ ไมมความรอะไรสงไปกวาความ เขาใจวา สงทควรนบถอกคอสงทนากลวทสด หรอทดเหมอนกาหนด ความเปนความตายของตนไว.


ฟา อากาศ ไฟ และภเขา เหลานเปนของนากลว แสดงภาวะ และอาการตาง ๆ คนเหลานนขาดความรแจงเหนจรงในสงนน ๆ จง ไมเขาใจวาเกดขนเพราะเหตอะไร ครนตอมาในสมยทรจกใชไฟเปน ประโยชนแกชวตแลว กยงเพมความนบถอขนอกอยางหนง ในฐาน เปนสงมคณซงขาดเสยมได. ตนไมใหญครมบางตน เมอเขาไปภายใต ยอมเกดความรสก ขนแปลก ๆ และมกมเหตบางอยางทนาอศจรรย และเลาลอกน ตอไปจนเกดความนยมนบถอ, เมอลวงถงสมยทถอพระเปนเจา หรอเทวดาอนเปนตวเปนตนขนแลว ตนไมชนดใดซงสอนกนวา เนองดวยเทวดานน ๆ โดยอาการอยางนน กพลอยไดรบการนยม นบถอไปดวย เชน ตนอโศก ตนกะเพรา ฯ ล ฯ, มวธเซนสรวงบชา ตาง ๆ แมการบชากองไฟกรวมอยในประเภทน. ลทธเชนนไดเกดขน และถอกนมาแลวตงแตยคพวกดราวเดยน และโกลาเรยน หรออน ๆ ซงมอยกอนตามมากตามนอย, และพง เขาใจวา แมสวนอนของโลกในยคเดยวกนนน ตางกไดถอลทธ อนเกดตามสญชาตญาณนดวยเหมอนกน แมในทกวนน กยงมลทธน เหลออยโดยประปรายทว ๆ ไป, แมในพวกพทธมามกะบางสวน ทขาดการศกษา กยงถอลทธนเจอปนอยไมนอย. ข. ประเภทถอพระเปนเจาเปนสรณะ ในหมชนพวกทถอ ธรรมชาต เชน ไฟ นา ภเขา ฯ ล ฯ เปนสรณะนนเอง ตอมา ไดเกดความคดความเหนใหม ๆ ขนตอไปวา สงเหลานนมอานภาพ


ศกดสทธ กเพราะมผหรอพระเจาสงประจาอยภายใน สาระสาคญ อยทผหรอพระเจาตางหาก ไมใชลาพงไฟภเขา ฯ ล ฯ นนเลย ควร จะบชาหรอออนวอนตอพระเจานน ๆ โดยตรง. ตอมาถงสมยทจะทารปรางของพระเจาขนบชา กเกดการ หารอกนขนในพวกนกบวชหรอเจาหนาทฝายศาสนา ในทสดกยกต กนไดวา พระเจาองคนนมรปรางอยางนนอยางนเปนตน เพราะ ไมมใครรอะไรดไปกวานกบวช. ตอมาพระเจาองคเลกองคนอยกม รปรางดวยกนหมด ถงกบถกจดใหเปนวงศสกลและมประวตอยาง พสดาร เรองราวนน ๆ แปรมาจนกลายเปนเรองครงผครงคนกมอย มาก. ยคไหนนยมองคไหนกนมาก องคนนกถกยกใหเปนหวหนา แหงพระเจาทงปวง ครนนานเขากเปลยนตวไป, ทาใหพระเปนเจา รจกเปนรจกตายตามกาลและสมยเหมอนกน. บางพวกยงนบถอองค แรกทสด ไมยอมเปลยนแปลง กเกดการแตกแยกเปนนกายขน และ ยงนานวนมเกจอาจารยมากขน นกายตาง ๆ กมมากขนตามกน เปนเหตเกดการแตงตงคมภรหรอลทธขนแขงขนกนเอง ลบลาง กนเอง กอใหเกดความฟนเฝอในวงศพระเปนเจายงขน. พวกทถอ พระเจาองคเดยวทนไมไหว ตองอพยพหลกออกไปจากอนเดยกม.๑

ลทธถอผหรอวญญาณของบรรพบรษ กเปนอกสาขาหนงของ ลทธถอพระเปนเจาน พวกอารยนเดม ไดถอลทธนตดมาตงแต ดกดาบรรพ พอบานจงจาเปนทจะตองมความรในการบชาใหถกวธ ๑. ดพระราชนพนธเทศนาเสอปา.


ดวย มฉะนนผจะโกรธหรอไมโปรด และสกลนนกไมรงเรอง. เขา มความคดเหนกนวา พวกเขาชอบดมสราเมรยและกนเนอฉนใด ผ หรอพระเจากคงชอบฉนนน จงบชาดวยอาหารทตนเชอวาคงถกใจ รวมทงเหลาดวย. เรองของทพยเพงจะเกดเชอกนในตอนหลง เมอเขารจกพวกเทพเจายกใหเปนพวกวเศษแลว. เขาเชอกนอกวา พวกเทพเจาและวญญาณศกดสทธเหลานน มพภพอยในเบองบน การทจะสงเครองบชาหรออาหารไปใหพวก เหลานน ไมมทางอนทดไปกวาเผาไฟใหควนพาขนไป เปนเหตให เกดการบชาดวยการเผาไฟ ซงเรยกกนวายญ หรอบชายญขน เวน ไวแตภตผชนตา ซงจะวางไวใหตามพนดน. แมในสมยทนยมทา เทวรปขนบชากนแลว สวนมากกยงใชวธเผาไฟบชากนอยนนเอง โดยถอเสยวา เทวรปนนเปนเพยงวตถแทนเทานน. แตภายหลง พทธกาล ดเหมอนความคดในเรองนไดกลบตาลง เกดความเชอ ในองคเทวรป วาเปนองคพระเปนเจาจรง ๆ ยงขน จงนยมทาการ บชาหรอตดตออยางอนกบเทวรป ในฐานเปนพระเปนเจาเอง และ คนกไดกนของนน ๆ ดวย. ค. ประเภททถอการประพฤตวตรเปนสรณะ ตอมามคน เจาปญญาบางคน เหนวาการบชาดวยวตถสงของนน ยงเปนการ เสยสละตอพระเปนเจานอยเกนไป ถาหากยอมพลเลอดเนอและความ สขถวาย พระเปนเจาคงเหนใจ และโปรดปรานมากกวาพวกเรา เพราะเปนปฏบตบชา กระทาไดโดยยาก จงเกดลทธบาเพญตบะ


ทรมานกายโดยประการตางๆ ขน เชนการละเลยรางกาย การ นอนกลางดน การอดอาหาร ฯ ล ฯ ซงเปนการกระทาทพลเลอด เนอหรอความสขตอพระเปนเจา ขอใหทรงประทานพระ. ถาสนชวต เพราะเหตนน พระเปนเจาจะโปรดมาก หรอจะไดเปนพระเจา (พรหม) องคหนง. อกอยางหนง คอคนเจาปญญาในการจบเคาเงอนเพอคนหา ความจรงจากภายในตนเอง คนพบอกแงหนงวา กเลสหรอความ ชวรายในใจ เชนความกาหนดในทางกาม ความโกรธ ความหลง นน เปนสงเลวทรามนารงเกยจ, คนประเสรฐควรจะไดแกผทไมม กเลสเหลานน และกเลสเหลานน ยอมลกลามมกาลงมากในเมอ รางกายอมอวนคะนอง แตจะเบาบางไป หรอไมปรากฏในเมอ รางกายถกทรมาน และถาทรมานจนถงขดสด มนอาจหมดไป อยางไมมเหลอ จงเกดมพวกบาเพญการทรมานอยางแสบเผดยง ขนไปกวานน โดยมงหมายจะยางกเลสหรอเผากเลสซงเคยแผด เผาตนมานานแลว, พวกนมวธกระทาตามแตทตนจะเหนวาดทสด อยางไร เชน ยนเปนนตย กระโหยงเปนนตย กามอ (ไมยอมหยบ ฉวยสงใด) เปนนตย จนเลบแทงทะลฝามอ เปลอยกาย กนอาหาร นอยทสด ไมกนอาหารธรรมดา กนแกลบกนราเปนตน นอนบน หนาม กอไฟใกลตวโดยรอบเมอนงอยกลางแดดจด ๆ ฯ ล ฯ ซง ลวนแตเจบปวด จนใจไมมโอกาสหรอสามารถนอมนกไปในความ ใครทางกาม หรอโกรธแคนเคองใคร. พยายามทากนไปจนกวาจะ


เชอดวยตนเองวากเลสนน ๆ ไดหมดแหงไปแลว, ใครทาไดอยาง นาอศจรรยมาก กมผเลอมใสมาก บชาวาเปนผสาเรจ ซงเรยกกน ในครงนนวาเปนพระอรหนต. อกอยางหนง ซงสงขนไปอก เหนวาการประพฤตวตรและทา จตใหคนเคยชานาญกบการเจรญเมตตาภาวนา หรอหยดแนวอย ในอารมณอนใดอนหนง เปนการสงบจตจากอารมณตาง ๆ นน เปนวธทถกกวา สขกวา ทงตายไปแลวกจะเปนสขสมตามทตองการ ไดจรง เชนใจบรสทธตลอดชพซงยาวตงกลป. พวกทเกลยดกาย กเจรญสมาธอนมการเพงโทษของกายอยางเดยวเปนอารมณ และเพง สขของความไมมกายอนเปนทตงอาศยของโรคภย และกเลสอนชวราย อยางอนพรอมกนไปดวย, พวกทเกลยดใจอนมธรรมดาตกไปใน ฝายตางายกวาฝายสง กเพงขอใหมแตเพยงกายลวน อยามใจ (อสญญสตว) เหลาน ลวนแตเชอวา ตนจะสมมงหมายไดดวยศล และวตรเชนนน ตางกพยายามกระทาตามวธของตนอยางยงยวด. ลทธเหลาน แพรหลายมากในปลายยคพรหมณะ ตอยคอปนษท โดยเฉพาะพวกอารณยกะอปนษท. ง. ประเภททถอปรชญาหรอปญญาเปนสรณะ ในยคอปนษท และพทธศาสนาอบต ความคดของบรรดาคนเจาปญญา ได แลนสงขนไปอกชนหนง คอพบหลกทวไปวาความสงบนงแหงใจ เชนนนยงไมสงพอหรอถงทสด เพราะความโงหรออวชชาสยบตว ซอนอยภายใน ยงคงเปนเหตใหทองเทยวไปในวฏฏสงสาร กลบ


ไปกลบมาไมมทสนสดลงได แมจะเสวยสขตงกลป กยงกลบมา สทกขหรอหมนแปรอยนนเอง, ทางทดถงทสด จะตองทาลาย ความโงนนเสยดวยปญญาอนเปนเครองรอยางแจมแจงวา โลกน คออะไร ? อาตมนคออะไร ? เกดขนอยางไร ? เพออะไร ? ดบไป อยางไร ? ฯ ล ฯ พวกนยอมรบเอาวธทาใจใหสงบผองใสของพวก แรกมาเปนเบองตนของตน ทานองเดยวกบสมาธหรอสมถะเปน บรพภาคของปญญา หรอวปสสนาตามหลกแหงพทธศาสนาฉนนน. ลทธประเภทน เปนการสรางความเชอชนดหนง แตเปน ความเชอทเฉยบขาดตายตว ดวยอานาจปญญาทแลนไปตามเหต ผลนน ๆ แลวสนนษฐานดงลงถงทสดวาตองเปนอยางน ไมใชเปน อยางนน ไมยอมเชออยางอน และไมยอมใหความระแวงอยางอน เกดขนแทรกแซงอกตอไป. ความเชอหรอความเหนเชนน สงกวา ความเชอในยคแรกทเชอพระเจาหรอผ ซงตกไปในฝายงมงาย. ไม ทาใหใจเบา เปนสขไดอยางอสระเหมอนวธหลง. แตถงกระนน เมอคนเจาปญญาคนแรกพบวธใหมแลว จะเปนการพบอยางถกตอง และตลอดถงทสดกหาไม ยงมทตางคนตางพบ สง ตา ผด ถก ระคนปนกนไป, ซงในทสด พระผมพระภาคเจาไดทรงอบตขนเปน จอมยอดแหงศาสดาผสอนศาสนา สามารถวางรปโครงศาสนาของ พระองคใหมพรอมทงความเชอ คอวตรและปรชญา, ทงนเพราะ เหตวาสตวโลกมใจสง ตา แก ออน กวากนเปนชน ๆ ทมใจตา กเหมาะแกความเชอและศลธรรมชนตา อนเขาจะพงเชอและทาตาม


คาสอนของพระองค ซงมเหตผลเปนเครองพสจนใหเหนวาควรทา ตามอยเสมอ, ทมใจสง กเลยขนไปจนถงอาจรปรมตถธรรม คอ รวาอะไรเปนทกข เหตใหเกดทกข ความดบทกข และทางใหถง ความดบทกข เปนความรทไมมความรอะไรประเสรฐยงกวา. ทงน ทาใหกลาวไดวา พทธศาสนามทงศรทธา ศลธรรม และปรชญา จง สามารถชวยสตวโลกไวไดทงหมดทกชนทกภม นอกจากภมปทปรมะ ไมยอมรบถอหรอถอเอาศาสนาใด ๆ ไมไดเสยจรง ๆ เพราะเหตนน พระพทธศาสนาจงควรกลาวไดวา เปนศาสนาของโลก เปนศาสนา ทโลกควรสนใจในการเรยนรพทธประวตเรองราวของพระองคอยางยง ดวย. ทงหมดน สรปความวา ลทธศาสนาของอนเดยไดเปลยนแปลง มาตามกาลตามสมยมากหลาย สมกบทเปนประเทศกวางขวาง และ มอายยนประเทศหนงในประวตศาสตร มวฒนธรรมของตนเองตด ตอกนตลอดมาเปนเวลานาน, และอกอยางหนง จะเหนไดวา ธรรมชาตของจตมนษยยอมดนรนไปเอง แมในการถอลทธศาสนา ถงกบทาใหคอย ๆ เจรญไดถงขดสด ไมสงไปกวานนไดอก. ถา จะมการเปลยนแปลงอกตอไป กเปนการเปลยนวนลงมาหาตา แลว คอย ๆ วนไปหาสง เปนวงกลมดงนเสมอไป. พระพทธเจาทก ๆ พระองค กคอผทเปดเผยยอดสดของศาสนา ซงเกดขนเปนยค ๆ แหงวงกลมตามนยทกลาวมาแลว สลบกบยคทมนษยโลกพากน หมนไปดวยกเลสตลอดกาลอนยดยาว ในบดน เราควรรสกตววา


มโคดเปนอยางมาก ในกาลทเกดมาในยคซงสามารถพบคาสอน ของพระองค จงเปนการสมควรอยางยงทจะศกษาเรองราวของ พระองคใหเขาใจดทสดเทาทจะทาได คอดวยการศกษาอนสมบรณ ทงทางหลกธรรม ประวตศาสตร และตานานเบดเตลดอนเกยวกบ พระองคทว ๆ ไป. วฒนธรรม วฒนธรรม เฉพาะในทน จกหมายถงความสงขน ๆ ของ การงาน ความเปนอย และความรอนเปนไปเพอความผาสกทงทาง วตถและทางจต, หรอกลาวอกอยางหนง กคอ การเพงชใหเหน ชดเฉพาะในสวนทวา มนษยในอนเดยสมยกอนพทธกาลนบตงแต ยคโบราณมา ไดมความรเปลยนแปลงมาอยางไรนนเอง. และจะ เลอกกลาวเฉพาะบางอยางทเหนวาสมควร เพราะคาวาวฒนธรรมนน กนความกวางขวางยงนก เมอผศกษาทราบถงวฒนธรรมเหลานน อยางแจมแจงแลว กจะเขาใจไดงายทสดวา พระพทธศาสนาคอยอด แหงวฒนธรรมทางจตใจของอนเดยหรอของสากลโลก. และขอนจะเปน เหตใหนกศกษามฉนทะ ในการศกษาพทธประวตขนอกเปนอนมาก จกกลาวเปนประเภท ๆ ดงน :- วฒนธรรมทางวตถ ในยคกอนพวกอารยนพวกดราวเดยน รจกการทานา การเลยงสตว การปนฝาย การสรางบานเรอนและการ หตถกรมอน ๆ พอนบไดวาเปนความเจรญไมแพในยคอารยน ดงท กลาวมาแลวขางตนวา พวกนรจกประกอบเครองมอการชลประทาน,


ยงขาดความเจรญแตในทางการศกษาและการสงคราม เพราะมได เปนพวกทองเทยว. ในยคอารยน อนเดยมการคาขายกบตางชาต รจกทาเหลาดม การรบพง และการฝกฝนสตวอยางสง. ตอมาพวกนกบวชในฝาย พระเวท ไดดดแปลงตวอกษรจากอกษรโฟนเชยนขนใชเปนอกษร ของตน ดงทกลาวมาแลวในตอนวาดวยอกษรศาสตรและวรรณคด. ยงมความรในทางดาราศาสตร (Astronomy) เพราะจาเปน ตองรฤกษยามในการเซนสรวงตามระเบยบ และเกดความรทางโหรา- ศาสตรตอมาตามลาดบ. ยงกวานน พวกนยงมความรทางเรขาคณต (Geometry) เพราะกจการบงคบใหทา คอการขยายออกหรอ ลดเขา ในการสรางแทนบชาเซนสรวง บางทตองการขยายขนาด แทน สวนรปรางและลกษณะทเปนชนเชงนนคงเดม ซงจะตอง รจกคานวณลดสวนสดใหถกตอง, บางทตองการขนาดเดม แต เปลยนลกษณะและทรวดทรง ซงเปนความรทางเรขาคณตศาสตร โดยตรง. และเชอกนวา เปนการใหกาเนดวชาเรขาคณต ซงพวก กรกไดถายทอดไปอกตอหนง๑ แตทเราทราบกนในบดนเพยงวาชาว กรกเปนผใหกาเนด. การสถาปตยกรรมอนวจตร กไดฟกตามขนมา เปนลาดบ ๆ. ตอมาในยคพราหมณะ การศกษาไดเจรญขน จนจดความร ๖ อยางใหเปนสวนของพระเวท เรยกวาเวทางคะ คอ :- ๑. Dr. Thibaut, Journal, Asiatic, Society, Bengal, 1875


๑. สตร ตารบวาดวยเรองราวซงสมบรณในเรองหนง ๆ กลาว ไวสกวาหวขอสาคญเฉพาะในทางทางธรรมจรรยาหรอศาสนา. ๒. ไวยากรณ ตารบดวยไวยากรณ. ๓. ฉนทสะ ตารบวาดวยฉนทลกษณะ. ๔. ศกษะ ตารบวาดวยเสยงและลกษณะการออกเสยง. ๕. นรกตะ ตารบวาดวยวจภาคและปฏบตของคาทเปลยน แปลงกนมาอยางไร. ๖. โชยตษะ ตารบวาดวยดาราศาสตร. การศกษาเหลาน ทาใหอนเดยเจรญดวยวชาความร จนเปน คลงวทยาแหงอาเซย. โดยเฉพาะสาหรบอาเซยภาคตะวนออกเฉยงใต ชนชาตฮนดไดกระจายกนออกไปสงสอนวฒนธรรมตาง ๆ พรอมกบการ เทยวเพอประโยชนสวนตนมาชานานแตยคกอนพทธกาลแลว. วฒนธรรมทางจต มนษยในยคดกดาบรรพ เรมมความร ในการทจะระงบความเดอดรอนทางใจเชนความกลวเปนตน ตงแต สมยทมนษยมความรสกเกดขนวา สงทมอานาจพเศษเหนอคนธรรมดา นนมอย เมอเขาใจวาเปนสงใด กหวงพงบารมสงนน และเปลยน แปลงเรอย ๆ มาจนถงสมยทพบวธทดทสด ซงสามารถกาจดความ ทกขใหเดดขาดไปจากใจไดจรง ๆ. ความเจรญของความรประเภทน ไดขนานนามในทนวา วฒนธรรมทางจต. เมอมนษยรสกกลว ตองการทพง และตองการสงทตนอยาก


จะได กทาการบนบานสงศกดสทธ เชน ตนไม ภเขา ซงเชอวา มผอยภายในสงนน ดวยการออนวอนขอรองพรอมดวยการถวายสง ของ ดวยการวางไวหรอเผาไฟสงไปถวายกแลวแตเหตการณ. วธน ปรากฏวาพวกดราวเดยน ไดรจกและทากนมาแลวแตยคกอนอารยน. ครนไดทากเบาใจและเปนสขจรง ๆ เพราะไมมความรอนทสงไปกวา แมเพยงแตจะกอใหระแวงในความรความเชอเชนนน. ในยคอารยนกทานองเดยวกน เปนแตกวางขวางกวาเทานน เพราะชนพวกนเปนพวกเรรอนมากอน ไดพบเหนสงตาง ๆ ทเปน ปจจยของความฉลาดมากกวา. รจกบญญตวา สงทนบถอกนอยกอน นน เชน ไฟ ฟา นา เปนตน มพระเจาตวจรงประจาสงนนอยใน สวรรคเบองบน มใชศกดสทธอยทวตถนน ๆ เลย การบชาตอง กระทาสงไปยงพระเจาโดยตรง. และวญญาณของบรรดาบรรพบรษ ทตายไปแลว กรวมอยในเบองบนกบพระเจานนดวย ทกสงอาจ ขอรองไดจากพระเจานน ๆ โดยกระทาใหถกวธ พวกอารยนไดม ความเชอและกระทากนเชนนมาบางแลว กอนแตยกเขามาในอนเดย เมอยกเขามาในอนเดยแลว ไดพบพวกดราวเดยน กไดรบเอา ลทธบางอยางของพวกนนรวมเขาไวในลทธของตนดวย จงรวมกน มากขน. ขอนไดผลในทางใจ คอเมอประชาชนเบอหรอจดตอวธสน ๆ ตน ๆ อยางทมอยกอนแลว วธแปลกหรอใหมนกเปนของขลง หรอ ศกดสทธแทน ยงคงทาใหผปฏบตตามพธกรรมไดรบความเบาใจ


หรอความสขอนเกดจากความเชอได และโดยเหตนประการหนงจง ทาใหลทธขยายตวออกโดยไมมทสด. ในยคพราหมณะ มบางตนเกดปญญาพจารณาเหนความไมส จะแทจรงของลทธเกา เพราะเหนความไมสมประสงคตองซดเอาวา การกระทานนไมสบใจพระเจาเพราะทาไมถกวธอยเนอง ๆ กเรม ระแวงไมไวใจในอานภาพของพระเปนเจา หนมาจบเงอนทตวความ ทกข เกดความรสกวานาจะมวธอน จงปลกตวออกไปคดคนหา ความสขใหดวงใจตามลาพงในทสงด กพบหลกอนเกยวกบการกระทา ของผทานนเอง วาจกตองประพฤตหรอกระทาเชนนนเชนน จงจะ ประสบผล และรวาความรสกทชวรายมกเกดขนภายในใจนน เปน ของควรรงเกยจ กคดหาวธปดเปาออกไปเสย นกไดดทสดอยางไร กทาและสอนกนเชนนน ตงแตการสมาทานวตร กนอยหลบนอน เชนนนเชนน หนกเขาถงกลบกลายเปนการทรมานใหกเลสเจบปวด หรอหมดกาลงลงไป. ทเรยกกนวาอตตกลมถานโยค. อกดานหนง เปนไปในทางตรงกนขาม คอจะตองหาเหยอ หรออารมณมาปอนใจ หรอความอยากของตนใหเอบอมอยเสมอ อยา ใหพรองได ชวตนจงจะไมเปนของทนทรมาน ในทสดกเกดลทธ กามสขลลกานโยค หรอลทธบางอยางทเหนกนวานาอจาดขนในภาย หลง และสบมาจนกระทงบดน. นบวาเปนอกขนหนงของวฒนธรรม ทางจตของคนยคโบราณ ซงเปนการกระทาทคอย ๆ ใกลเขาหาหลก เหตผล นาความเบาใจมาใหไดอกดานหนง.


แตมบางพวกซงไมยอมทงลทธเดม คอยงคงถอพระเปนเจาเปน สรณะ กไดถอเอาการบาเพญวตรหรอการกระทานน ๆ เพอบชาตอ พระเปนเจากม หรอเพอออนวอนขอจากพระเปนเจา ขอใหการ กระทาของเขาสาเรจดวยดกม, และเพอใหพระเปนเจาเหนใจในการ เสยสละของเขา แลวจะโปรดใหกเลสของเขาสงบระงบเปนคนบรสทธ ไปกม. ตอมาในปลายยคนหรอเรมยคอปนษท วฒนธรรมนไดขยบ สงขนไปจนมความคดอนสขม เปนพวกเจาปญญาหรอปรชญาเมธ โดยตรง คอพวกเจาปญญาพากนจบหลกวาจะตองคดใหเหน ความจรงของสงทงหลายอยางแจมแจง จนหวใจปลอยวางความทกข นนเสยเอง เรยกวาหลดพน จงจะเปนความสข หรอยอดความสข. แตรวมความวา เมอรความจรงของโลกหรออารมณตาง ๆ เสยแลว ไมกลวไมประหลาดใจ ไมหลงใหล และนนเปนความสข เขา เรมตงเปนปญหากนขนวา โลกคออะไร ? อะไรเปนสมฏฐานของ โลก ? อะไรเปนทสดของโลก ? หรอวาไมม ? เจาลทธเกดขนเปน จานวนมาก มเหตผลยนยนตาง ๆ กน แตกมคนรบถอกนทกลทธ เพราะคนเรามจตใจตาง ๆ กน สงใดสบใจกยอมรบถอ ทงเมอ ไดยอมใจดวยความรสกอนเกดขนตามแนวแหงลทธนนอยเสมอ ก ไดรบความเบาใจสบายใจไดจรง, เขากรสกอยวาเปนลทธทสงกวา กอน ทงใคร ๆ กวาถกและด กวาจะรสกวามอยางอนทดกวาถกกวา เขากตายไปเสยกอนแลว


จะอยางไรกตาม เปนอนกลาวไดวา ลกษณะเชนนนาความ สขทางใจมาใหไดสงกวาลทธเกาจรง จงจดไดวาเปนวฒนธรรมอก ขนหนง. ครนถงยคพทธกาล พระผมพระภาคเจาทรงอบตขน ไดทรง คนพบหลกมชฌมปฏปทา อนเปนหลกทสาธารณะทวไปแกทกคน คนมปญญาออนกทาอยางเพลา คนมปญญากลากทาอกฤษเพอ การครองชพใหมความสขเยอกเยนทงทางกายและทางใจ. คาสอน ของพระองคกวางพอทจะชวยคนทกชนวรรณะ ทสดทงคนโง และ คนฉลาด เพราะทรงวางหลกธรรมจากงายไปหายาก จากตาไป หาสงตามลาดบจนถงทสดคอนพพาน ทกอยางประกอบดวยเหตผล พอทผปฏบตจะเขาใจเหนจรงไดดวยตนเอง ทงในขณะเรยนขณะทา และขณะไดรบผลของการปฏบต ทรงชวยสตวโลกใหหลดพนจาก การงมงายในการแสวงหาทพงอนไมอาจเปนทพงไดจรง ทรงชให เหนวาตนเองสาคญกวาพระเปนเจา, ใหรจกเสรภาพสมภาพภราดร- ภาพ อนควรเปนอารยธรรมอนเอกของมนษยนกร ทรงพสจน ความเหลวไหลแหงการถอชนวรรณะของพวกพราหมณ และทรงช โทษของการถอ. การทาดงน เปนประหนงการจดประทปดวงใหม ใหแกประชาชนทวไปในเบองตน, และในทสดทรงสอนลทธอนตตา ซงโลกไมเคยไดยนไดฟงมากอน วาสงทงปวง จะเปนสงทปจจย ปรงแตงได หรอแมทปจจยปรงแตงไมไดกตาม ไมควรยดถอวา เปนตน หรอของตน แมแตอยางเดยว. กเปนอนวาพระองคทรงสง


สอนแยงลทธถออาตมนของพวกพราหมณโดยตรง เพราะความยดถอ นนนวาเปนตนหรอของตน นามาซงความทกขทรมานใจ ทาใจ ใหเปนทาส, ทางทจะชาระลางความทกขใหหมดไป จาเปนตอง ละวางความยดถอวาตนนนเสยไดดวยอานาจปญญา จตกจะไดรบ ความวางโปรงจากกเลสเครองกดทบ และสงบเยอกเยนเปนยอด สขได. ทกคนจะไดรบผลทตนปรารถนาจากการกระทาของตนเอง จะตองมความพยายามเขมแขงในการทจะทาตวใหเปนทพงของตว โดยไมเกยวของกบพระเจาหรอดวงดาวและอน ๆ. คาสอนของ พระองคคอกฎความจรงตาง ๆ ททรงคนพบนน พรอมดวยเหตผล เปนเครองทาใหพสจน จงเปนคาสงสอนททนทานตอการพสจนของ ปรปกษ และยงยนมาไดกระทงทกวนน. มนษยนยมความจรง มากขนเพยงไร คาสอนของพระองคกสบใจมนษยยงขนเพยงนน. จงเปนอนกลาวไดวา พระองคไดทรงเปดเผยวฒนธรรมทางจตชนเอก และเปนชนสดทายใหแกอนเดย ๆ จงไดรบเกยรตจากโลกวาเปนแดน แหงยอดปราชญ ทางปรชญาและวฒนธรรมเกยวกบศานตสขของจต ดงน. วฒนธรรมแหงพทธศาสนา มใชแตทเปนไปเพอปจเจกภาพ (Individual) อยางเดยว, มทงทเปนไปสาหรบสมาคม (Social) ดวย ไดแกคาสอนประเภทประโยชนปจจบน และระเบยบของคณะ สงฆอนเปนฝกฝายแหงประชาธปไตย. การทวฒนธรรมฝายปจเจก- ภาพเชนหลกแหงพระนพพาน ซงไมอาจถงพรอมกนไดทกคนเปนตน


ปรากฏวาอยสงเปนชนยอดและออกหนาออกตาเปนชนเอกของพระพทธ ศาสนานน มใชวาหลกแหงพระพทธศาสนาจะไมนยมความรงเรอง แหงชวตทางสมาคมกหาไม แตเปนเพราะพทธศาสนามทง ๒ อยาง ตางกบวฒนธรรมของกรก ซงหนกไปทางสมาคมอยางเดยว และวฒน- ธรรมของเจาลทธอนในอนเดยกอนหนาพระองค ซงหนกไปทาง ปจเจกภาพอยางเดยว. เมอม ๒ อยาง อยางใดสง อยางนนกเดนขน หนา จนคลายกบวามแตอยางนน หรอถออยางนนเปนสาคญ แตอยางเดยวเทานน. ถงอยางไรกตาม ยงกลาวไดวา หลกพระพทธศาสนานยม ปจเจกภาพยงกวาทางสมาคม เชนเดยวกบลทธอน ๆ ในยคเดยวกน เพราะวฒนธรรมทางสมาคมนน ไมอาจใหเกดศานตสขทางใจไดถง ทสด เพราะเนองกบคนหมมาก และหลกสมาคมนนจะตองเพงให เหมาะสมกบสวนรวม, แตหลกความจรงมอยวา ถาทก ๆ คนดแลว สวนรวมหรอสมาคมกดดวย, เพราะเหตน หลกแหงศาสนธรรม จง มงไปในทางปจเจกภาพเปนสาคญ.


(๖) ปรชญากอนและใกลพทธกาล ปรชญาในทน จากดความหมายวา ความคดเหนเกยวกบ เรองลลบเปนปรมตถธรรมดานหนง ซงเจาลทธมเหตผลพรอมทจะ ยนยนและพสจนจนถงมตทสดเดดขาดลงไปเปนเรอง ๆ. สาหรบยคดก ดาบรรพกอนยคนนน แมจะมผคดและเชอหรอวางลทธลลบบางอยาง กไมมเหตผลทจะพสจนแกผถาม จงไมจดเปนปรชญา, เรยกเพยง ศรทธาดงทเคยเรยกมาแลวในตอนวาดวยศาสนา. ตามทกลาวมาแลวในตอนตน วาดวยวฒนธรรมทางจตนน แสดงวานกคดคนไดคดและวางหลกสบตอกนมาเปนลาดบ ทเขากน กบลทธของผอนไดกม ไมไดเลย ไดแตเพยงบางสวนกม. เมอ เพงดจากสวนใหญลงมาหาสวนยอยแลว อาจแบงหลกความเหนทเปน แนวปรชญาได พอเปนเคาดงน :- (๑) เกยวกบความตาย : ก. ตายแลวเกด ข. ตายแลวสญ (๒) เกยวกบความสขทกข : ก. ความสขความทกขไมมเหต ไมมปจจย ข. ความสขความทกขมเหต มปจจย (๓) เกยวกบความเทยง : ก. เทยงทกอยาง


ข. เทยงบางอยาง (๔) เกยวกบทสด : ก. โลกมทสด ข. โลกไมมทสด ค. โลกมทสดบางอยาง ง. มกมใช ไมมกมใช (๕) เกยวกบสญญา : ก. สตวเชนนน ตายแลว มสญญา ข. " " ไมมสญญา ค. " " มกมใช ไมมกมใช (๖) เกยวกบนพพาน : ก. กามสขเปนนพพาน ข. ฌานสขเปนนพพาน (๗) พวกหนงวา ไมควรบญญตอะไรวาเปนอยางไรทงสน, การไมบญญตยอมดกวา เพราะสงทงปวงไมควรแกการ บญญต เพราะไมมกฎเกณฑอะไรเลย. ลกษณะทถอและเหตผลททาใหถอเชนนน ขยายความและนามา เปรยบเทยบกบฝายพทธศาสนาไดดงตอไปน : (๑) พวกทถอวาตายแลวเกด ถอวาเกดไมมทสนสดกม ม ทสนสดกม มทสดลงเพยงชาตสดทายแลวคงอย ไมเกดไมตายตอไป อกกม. พวกนยอมประกอบความดงามตาง ๆ เพอการเกดทดยงขน


ในขางหนา. พวกทถอวาตายแลวไมเกด กคดสน ๆ แคบ ๆ แสวง ประโยชนสวนตน ตามอานาจความอยากหรอความเหนแกตนถายเดยว. ยอมรบวาตนมเพยงชาตทกาลงเปนอยนเทานน เลยจากนนไป ไมรบเอาเปนของตน ทาใหเบาภาระทางจตใจไปไดไมนอย จงม ผชอบถอกนมากเหมอนกน. ทง ๒ พวกน เรยกตามฝายพทธศาสนาวา สสสตทฏฐ และ อจเฉททฏฐ. สวนพทธศาสนาไมสอนเชนนน, คอไมบญญตวา เกดหรอไม เกดอยางใดเลย แตวางหลกไววา สงทงหลายมเหตมปจจยททาให เกด ใหแปร ใหแตกดบ. ถาสงใดยงอยใตอานาจเหต ปจจยนน ๆ กตองเกด แปร และดบ เรอยไปจนกวาจะหลดพนจากอานาจแหง เหตและปจจย. (๒) พวกทถอวา ความสขความทกขไมมเหตปจจยอะไรนน เขาอธบายวา สงนน ๆ เปนมาของมนเอง เพอมนเอง โดยมนเอง, ไมมใครบนดาลได สรางได หรออะไรปรงแตงได. พวกนพากน วางเฉยแลวแตเหตการณจะเปนไป ไมขวนขวายในการออนวอน การ ละชว การทาด ตามคาสอนของใคร, ททาการงานกเพยงเพอปาก เพอทองทจาเปน ไมเกยวกบสขทกขซงมลกษณะแหงโชคชาตา. ความรงเรองหรอความวบต เปนของธรรมดาสาหรบพวกน. เมอถอ ไวดวยใจอนเขมแขงเดดขาด กเบาใจหมดภาระทางใจเชนเดยวกน จงมผถอดจลทธอน ๆ เรยกวา อเหตกทฏฐ. พวกทถอวาสขทกข มเหตปจจยนน ถอวามาจากสงอนและผอนสรางสรรคบนดาล หรอ


ปรงแตงขน, และยงแยกกนเปน ๒ พวก พวกหนงถอปจจย ภายนอก คอพระเจาเปนผสราง พระเจาทวไป หรอเพอนสตวดวยกน ตลอดจนวตถทศกดสทธตาง ๆ วาเปนผประสาทสขใหแกตน. อก พวกหนงถอปจจยภายใน คอการกระทาทางกาย วาจา ใจ ของตน เปนปจจย วาทาชวไดทกข ทาดไดสข โดยไมตองเนองหรอสาเรจ มาจากสงภายนอกนนเลย. สวนพระพทธศาสนา สงเคราะหลงไดในพวกหลง ทงช และ พสจนไดซงถงทสดของความสขและความทกขจรง ๆ ยงกวาทเคยสอน กนมาดวย. พวกกอน ๆ สอนดงตงไปในทางใดกทางหนงใน ๒ ทาง คอ กามสขลลกานโยค และอตตกลมถานโยค, แตพทธศาสนาสอน มชฌมาปฏปทา. (๓) เกยวกบความเทยง. พวกทถอวาเทยงทกอยางหรอทกคน ถอวาทกคนเกดมาเปนอยางไร กคงเปนเชนนนเสมอไป ชวะกดวงนน สรระกรางนน และทกคนเปนอยางนน อกพวกหนงถอวาเปนเชน นนบางคน เชนเฉพาะเทพบางองคเปนตน, สวนคนอนแปรปรวน ไมแนนอน. สวนพทธศาสนาสอนวา ไมเทยงสาหรบสงทอยใตอานาจเหต ปจจย เวนแตสงทอยนอกเหนอเหตปจจย หรอทเรยกวาอสงขตธรรม. (๔) เกยวกบทสดคอดบสญสนไป, พวกหนงวา โลก และสตวโลกมทสดแหงการแปรปรวนหรอทองเทยว, พวกหนงวา ไมม อกพวกหนง แบงรบแบงสวามแตบางอยาง อกพวกหนง


ปฏเสธวา จะวาอยางใด (ใน ๓ อยางทวามาแลว) กไมใชทงนน. สวนพทธศาสนาไมยนยนเกยวกบทสด แตยนยนเกยวกบเหตผล วา สงทสนเหต ยอมหยดหรอสนสด, สงทยงไมสนเหตยอมวนเวยน ไปตามเหตของสงนน ๆ. (๕) เกยวกบสญญา, พวกหนงบญญตวา สตวทมลกษณะ เชนน ๆ ตายแลวเกดเปนสตวมสญญา (คอสตวทมวญญาณครบ ถวนตามธรรมดา), พวกอนแยงวา ตองอยางน ๆ ตางหาก (ม แยงกนหลายพวก), ในสวนทวาไปเกดเปนสตวไมมสญญา คอ อสญญสตว มสกแตวากายลวน ๆ ไมมวญญาณ, และเนวสญญา- นาสญญ มสญญากไมใช ไมมกไมเชงนน กมพวกทบญญตและแยง ตาง ๆ กน ทานองเดยวกน. ทงหมดนเปนเพยงลทธความคดเหน และความเชออนตายตวลงไปอยางหนง ๆ ซงนกคดเจาลทธในสมยนน ยนยนตอกนเทานน. (๖) เกยวกบนพพาน, เมอมความตองการนพพาน ซงมความ หมายวายอดสขไมมความทกขเหลอ กมผสอนตาง ๆ กน ภาวะอยาง นน ๆ เปนนพพาน. พวกหนงวาความอมเอบไปดวยกามคณสม อยากสมปรารถนาทกอยางเปนนพพาน. พวกหนงวา ดวงจตทวาง จากกามคณ วางจากความนกคด วางจากความอมเอบ จดสนท สงบอยตางหากเปนนพพาน (แบงเปน ๔ ชน คอ ปฐมฌาน ทตยฌาน ตตยฌาน และจตตถฌาน). สวนพทธศาสนาสอนวา ความทจตรสงทงหลายตามเปนจรง


หมดความยดถอทกสงดวยอานาจปญญา มใชดวยอานาจการบงคบ เชน พวกท ๒ นนเปนนพพาน เพราะจตเปนอสระ ไมมอะไรจะกลบ หอหมฉาบทาไดอก. (๗) พวกบญญตไมตายตว, พวกนไมสามารถบญญตเรองใด เรองหนงใหตายตวชดเจนลงไป เพราะไมรจรงบาง เพราะเลนสานวน การพดบาง กลวจะเปนมสาวาทบาง จงพอใจทจะบญญตวาอยางไร ๆ กไมใช หรอถาจะกลาวใหเปนรปลทธกระชบขน กตองกลาววา พวกนบญญตวา " สงนน ๆ ไมมกฎเกณฑทจะบญญตลงไปวาอยางไร ไดเลย." พวกทบญญตเชนน กมอยหลายพวก ตามแตจะปรารภ วตถไร ๆ เปนปญหา แตในทสดกเบยงบายเหมอนกนหมด. เจาลทธ คนทเปนเจาปญญา ไดเรมคดคนปรมตถธรรม มาตงแตปลายแหงยคพระเวท ตลอดถงยคพทธกาล. เมอการศกษา ประเภทนสงขน กมคนสนใจคดและฟงสงขน, เกยรตยศในการเปน เจาลทธเชนน กคอยสงขนตามลาดบ. ตกมาถงยคใกลพทธกาล ปรากฏวาทดเทยมกบเกยรตแหงความเปนพระราชา ตางกนกเพยงแต ฝายหนงเปนเกยรตทางโลก และอกฝายหนงเปนทางธรรม ขอน จะเหนไดจากนาหนกคาทานายอนาคตของพระสทธตถราชกมาร ผ ประกอบดวยมหาปรสลกษณะวา ถาไมเปนพระเจาจกรพรรด ก ตองเปนพระสมมาสมพทธเจา. ในยครวมพทธกาล มเจาลทธใหญ อย ๖ คณะ เรยกงาย ๆ วา " ครทง ๖ หรอศาสดาทง ๖ คอ


ปรณกสสป มกขลโคศาล อชตเกสกมพล ปกธกจจายนะ นคนถ- นาฏบตร และสญชยเวลฏฐบตร ตางกมเกยรตเปนคณาจารยท สกการบชาของพระราชาและคนทกชน คนทงหลายเชอกนวาเปน พระอรหนต เชนเดยวกบความเชอของพทะบรษทในพระพทธองค ในยคตอมา. ลทธของ " ครทง ๖ " น บางสวนกใกลกบหลกพระพทธ- ศาสนา บางอยางกตงหรอดงจนเกนไป มเคายอ ๆ ดงน :- ปรณกสสป มลทธวา ไมมกรรม สงใดททาลงไป ดกตาม ชวกตาม เทากบไมไดทา ไมมบญหรอบาปเกดขน เพราะเหตนน นอกจากผลไดผลเสยทางวตถทปรากฏแกคลองจกษชด ๆ เชนฆาสตว กไดกนเปนตน จดเปนอกรยทฏฐ ถอหลกธรรมชาตดงเกนไป คลาย กบหลกของนกวทยาศาสตรบางพวกในสมยน ทถอธรรมชาตทางวตถ เปนเกณฑแตอยางเดยว. มกขลโคศาล มลทธวา ไมมการกระทาทเปนเหตของความ บรสทธหรอเศราหมอง ตนเองกทาใหตนไมได ผอนกทาใหไมได สตวเศราหมองเองตามธรรมชาตทมการเวยนวายไปในวฏฏสงสารเปน ธรรมดา และสตวกบรสทธไดเอง ในเมอไดเวยนวายไปในกาเนด นน ๆ มจานวนเทานน ๆ ครง จนครบกาหนดเหมอนกนทกคนแลว เปรยบเหมอนกลมดายทคนจบปลายไวขางหนงแลวขวางไป เมอกลง ไปจนหมดกลม กหยดกลงพรอมกนฉนใด, คนกบสงสารวฏกฉนนน ใครจะรบบมบญใหสกกอนกาหนดมไดเลย ทกคนจะตองเวยนวาย


เทากนหมด เปนแตการตงตนมไดพรอมกน คนเราจงกาลงแตกตาง กนอยในระดบน. ไมมเหตปจจยอนใดทจะทาใหคนเราเศราหมองลง หรอ บรสทธขน เรวหรอชาแปลกไปกวากฎธรรมดาตามทกลาวมาแลว, ลทธนเรยกวาอเหตกทฏฐ. ตรงกบหลกววฒนแหงชววทยาบางสายของ วทยาศาสตรสมยปจจบน. อชตเกสกมพล มลทธวา ไมมอะไรเลย หลงเรยกอยางนน อยางนกนไปเปลา ๆ ไมมคน ไมมสตว ไมมบญ ไมมบาป ไมม มารดาบดา ไมมสมณะและพราหมณ ฯ ล ฯ มแตการประชมของดน นา ไฟ ลม แลวกลบแยกกน แยกกนแลวกสนสดกนเพยงนนเอง, ทานเปนการบญญตของคนโง การบชายญจบกนเพยงถกเปนขเถา หามอะไรตอจากนนไปอกไม. นเรยกวานตถกทฏฐ และอจเฉททฏฐ. แมหลกวทยาศาสตรปจจบนบางสายทคนพบเพยงเรองของวตถ แลวก วางกฎคลาย ๆ กบลทธของครผน. ปกธกจจายนะ มลทธวา กายคอสภาพซงจะผาแลงหรอจะทาให ผนแปรตอไปอกมไดแลว มอย ๗ อยาง คอ ดน นา ไฟ ลม สข ทกข และชวะ เหลานมนคงอยในตวเอง ใครจะทาใหเจบหรอให วปรตอยางใดมได ใหไดยนไดฟง หรอรกโกรธอะไรกมได เพราะ- ฉะนน ใครทาอะไรใหแกใคร แมวาใครจะตดศรษะใครหรอแลเนอ ใคร ๆ กไมเปนอนทา เพราะเปนเพยงธาตเชนดนเปนตน ชาแรกตว ไปตามระหวางกายหรอธาตเทานน เชนเดยวกบมดผานา ไมมใคร บารงใคร ไมมใครฆาใคร จดเปนประเภทนตถกทฏฐ พวกนกลา


มนษยชอบถอหลกน และอบรมบรวารของตนใหมความคดความเชอ อยางน เพอใหทาทารณตอศตร แมในสมยปจจบนนกยงมพวก ทตองการและกาลงปฏบตกนอย. นคนถนาฏบตร มลทธวา ผทจะเปนนครนถได จะตองพยายาม เปนอยางดในฐานะทง ๔ คอ :- ๑. หามกนบาป ดวยธรรมทเปนเครองหามกนบาป. ๒. ประกอบในธรรม อนเปนเครองประกอบเพอหมดบาป. ๓. กาจดทาลายบาปนน ๆ ดวยธรรมอนเปนเครองกาจด. ๔. เปนผลถงทสดแหงพรหมจรรย ดวยธรรมเครองกาจดบาป นน ๆ. ผใดทาไดดงน ชอวาเปนผลถงอาตมน จบการบาเพญ ตงอย ตลอดอนนตกาล. เราจะเหนไดวา หลกกวาง ๆ เชนน พองกบหลกพทธศาสนา เชนหลกกรรมเปนตน ทตรงกนกมบางบางสวน, แตความหมาย หรอ คาแปลของคานนมการกระทาและลกษณะผดกนเทานน จงปรากฏวา ลทธนเปนคแขงขนกนอยางใกลเคยงกบพทธศาสนามาแตโบราณ แมใน สมยปจจบน กมการขยายตวเปลยนแปลงใหเหมาะสมยยงขน ทแปรรป ลทธแยกนกายออกไปกม. ในบาลเรยกลทธนวา จตยามสงวรลทธ แปลวา ลทธสอนการสงวรดวยนยมกรรม ๔ อยาง. สญชยเวลฏฐบตร มลทธคาน คอ ปฏเสธทงหมดวา เรอง นน ๆ จะบญญตวาอยางนนกมใช และอยางโนนกมใช หรออยางไหน


กมใชทงหมด และเรองอนกอยางเดยวกนอก ตกลงวาเปนลทธท ปฏเสธวามใชไปหมด ซงดเหมอนวาจะอยางไรกตาม จะบญญตลงไป วาอยางไรหาไดไม หรอไมยอมบญญตอะไรขนนนเอง ในบาลเรยกวา วกเขปลทธ ตรงกนขามกบวทยาศาสตรแผนปจจบน ซงพยายามคน และบญญตกฎตายตว หรอจรมกมต (Conclusion). จะอยางไรกตาม ลทธทงหมดน ยอมมลทธทฟงเฟอง และ สาคญอยกอนพระพทธองคตรสร พอพระผมพระภาคเจาเรมประกาศ พระพทธศาสนา กปะทะกบลทธเหลาน ซงเปนเพยงหลกฝายอดมคต อนดงลงไปในดานใดดานหนงอยางเดยว หรอไมยนยนอนใดเสยเลย, คนทมไดเปนนกคด กไมอาจไดรบประโยชนอนใดจากลทธเหลาน, พระพทธศาสนาจงมรศมรงโรจน ชนะลทธนน ๆ ได เพราะสอน หลกมชฌมาปฏปทา มทงประโยชนโลกน ประโยชนโลกหนา และ ปรมตถประโยชนคอนพพาน มทงธรรมสาหรบคนมปญญาออน คนม ปญญาปานกลาง และคนฉลาด พรอมทงชใหเลงเหนเหตผลไดดวย ตนเอง ไมตองเชอตามผอน อาจพสจนได จงเปนทพอใจของ มหาชนยงกวาลทธอนใด. อนง ตามทกลาวมาแลวในเบองตนวา ประชาชนในอนเดย ไดถกแบงชนวรรณะโดยประการทงปวง ตงแตการสมรส การเกด การศกษา การอาชพ การเปนอย และการตายเปนทสด แมแตการ ปฏบตธรรม กคงเปนไปตามวรรณะ ไมปรากฏมศาสดาเจาลทธคนใด สอนถงลทธเสมอภาคในธรรมปฏบต เมอพระพทธเจาผอยในวรรณะ


กษตรยทรงสงสอนวา กษตรย พราหมณ ไวศยะ หรอศทร กตาม เมอทาบาปกไปสทคตเสมอกน เมอทาบญกศล กไปสสคตเสมอกน และทรงบญญตวา ผอปสมบทในพระพทธศาสนาไมวาจะเปนวรรณะ ใด ตองเคารพกนตามอายพรรษาเสมอกน เพราะฉะนน พระองคจง ไดรบการตอบนบถอของชนทกชนวรรณะ. นบวาพระผมพระภาคเจาทรงม พระคณนาเลอมใส มพระประวตนาศกษาจรง ๆ.

คํําาน(เง อ น ทป อม อพโญ ) ทธทาสภหร กษ ผ...

Documents