หลักสูตร - ministry of public healthphc.moph.go.th/ ·...

หลักสูตรอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.)

หลักสูตรอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.)2

คํานํา

หลักสูตรอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) เปนการบูรณาการ ความรวมมือระหวาง กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ ซึ่งเปนหนวยงานหลักใน การพัฒนาคุณภาพมาตรฐานการพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครกับหนวยงาน กรมวิชาการในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข ในการพัฒนาใหเปน หลักสูตรกลางของกระทรวงสาธารณสุข สาํหรับพฒันาสมาชิกในครอบครัว ใหเปนอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) เพื่อทําหนาที่เปนผูดูแลสุขภาพของคนในครอบครัวตนเอง อันเปนการเช่ือมประสานและตอยอดการดูแลสุขภาพจากชุมชน สู ครัวเรือน บนหลักการสาธารณสุขมูลฐาน และความม่ันคงดานสุขภาพ ที่ยั่งยืนและพึ่งตนเอง

กระทรวงสาธารณสุขมีความต้ังใจและความพยายามในการสงเสริม สนบัสนนุ พฒันาและสรางการมีสวนรวมของคนในครอบครวัทัง้ลูก หลาน ญาติทุกเพศทุกวัย ใหสามารถดูแลสุขภาพคนในครอบครัวไดดวยตนเอง และมุงเนนใหทุกครอบครัวมีอยางนอย 1 คน เปนอสค.ในการชวยเหลือคนในครอบครัวและผูอื่นดวยจิตเมตตา มีคุณธรรม จริยธรรม โดยไมหวังส่ิงตอบแทนใดๆ ไมเรยีกรองสิง่ตอบแทนใดนอกเหนอืจากทาํเพือ่ใหเพือ่นมนษุยไดมคีวามสุข และอสค. ไมไดรับคาตอบแทนใดๆ ดังนั้นทุกภาคสวนจึงไดรวมกันในการพัฒนาหลักสูตรอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) ขอขอบคุณผู ทรงคุณวุฒิ จากทุกภาคสวน เจาหนาที่ผูปฏิบัติงานในพื้นที่ที่ไดใหขอมูล ขอเท็จจริงในการ ปฏิบัติจริงในพื้นท่ี รวมถึงคําแนะนําในการพัฒนาหลักสูตร ขอขอบคุณ คณะทํางานและผูมีสวนเก่ียวของทุกทานที่รวมมือกันสรางสรรค เพ่ือประเทศของเราทุกคน

นาวาอากาศตรีนายแพทยบุญเรือง ไตรเรืองวรวัฒน อธิบดีกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ พฤษภาคม 2559

หลักสูตรอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) 3

หนา

หลักสูตรอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.)

ความนํา 4

หลักการ 7

จุดมุงหมาย 8

สมรรถนะของอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) ตามหลักสูตร 9

กลุมเปาหมาย 9

โครงสรางหลักสูตร 9

1. สาระการเรียนรู 10

2. มาตรฐานการเรียนรู 17

ระยะเวลาการฝกอบรม 18

วิธีการฝกอบรม 18

การวัดและประเมินผล 18

การจบการฝกอบรม 19

เจาของหลักสูตร 19

เอกสารอางอิง 20

สารบัญ


ระบบการสรางความรูในชุมชนของประเทศไทยไดเริ่มตนเมื่อ 39 ป ที่แลว ไดแกการมีอาสาสมัครสาธารณสุข ซึ่งเปนจุดสําคัญในการเริ่มตน ใหคนมีความรูเรื่องสุขภาพ โดยในระยะแรกจะมีอาสาสามัครสาธารณสุข 2 ประเภท คอื อาสาสมคัรสาธารณสขุประจาํหมูบาน (อสม.) ซึง่เนนหนกัการรกัษาพยาบาลเบี้องตน กับการสื่อสารขอมูล โดยผูสื่อขาวสาธารณสุข (ผสส.) ตอมาในป 2535 ไดมีการรวมอาสาสมัคร ทั้ง 2 ประเภทเขาดวยกัน เปน อสม. ประเภทเดียว

จุดเริ่มตนของ อสม. จากความคิดที่วา 10 ครัวเรือนตองมีคนที่รูเรื่องสุขภาพ และเปนศูนยรวมในการปรึกษาหารือเรื่องสุขภาพได ซึ่งไดมีการขยายตวัของงานสาธารณสขุมลูฐานทีม่อีาสาสมคัรสาธารณสขุประจาํหมูบาน (อสม.) เปนตัวจักรขับเคลื่อนสําคัญ จนปจจุบันมี อสม. 1,047,800 คน ที่เปนคน เอกซเรยใหคําแนะนําดานสาธารณสุขในชุมชน ซึ่งในงานสาธารณสุขมูลฐาน ประชาชน รวมถึงอาสาสมัครสาธารณสุขไมไดทํางานแทนหรือทํางาน ใหเจาหนาที่ เจาหนาที่ก็ไมไดทํางานใหหรือทํางานแทนส่ิงที่ประชาชนจะทําได ดวยตนเอง ทั้งสองฝายตางมีบทบาทหนาท่ีเทาเทียมกันในการทําประโยชน ใหกับสังคม โดยมีเปาหมายใหประชากรไทยสามารถยืนขึ้นไดเองในการพัฒนาสุขภาพ

จากเปาหมายการพัฒนาสุขภาพของประเทศท่ีมุงหวังใหประชาชน ไทยทั้งระดับบุคคลและครอบครัวสามารถดูแลสุขภาพตนเองไดดวยการ พึ่งตนเองอยางย่ังยืน อันจะสงผลใหคนไทยมีสุขภาพกาย ใจ สติปญญา สุขภาพสิ่งแวดลอมดี มีคุณธรรม สามารถแขงขันไดในเวทีนานาชาติ หรือ คนไทยเกง ด ีมคีวามสขุ และโรคตดิตอ โรคไมตดิตอ ความเสีย่งและภยัสุขภาพของประชาชน

ความนํา


ทุกกลุมวัยลดลง จําเปนตองมีการขยายเครือขายและตอยอดจาก อสม. ดวยการสรางเครือขาย (network) เขาสูครัวเรือน ใหมีคนรูวิธีในการดูแลสุขภาพมากถึง 4 ลานคนทั่วประเทศ ในปจจุบันการสรางเครือขาย (network) เปนเรื่องสําคัญ สําคัญกวาขาวสาร (Information) ซึ่งถากระทรวงสาธารณสุขสามารถพัฒนาระบบเครือขายดังกลาวนี้ขึ้นมา กระทรวงสาธารณสุขเชื่อมั่นวาในเขตชนบทสามารถดูแลจัดการได แตหากเปนเขตเมืองอาจจะใชเทคโนโลยี เชน ไลน เฟซบุค แตตองพิจารณาใหรอบดานมากข้ึนวาจะใชอยางไร เพราะเร่ืองความลับดานสุขภาพยังมีอยู เพราะคนอ่ืนจะรูวาเราเปนโรคอะไร แตทศิทางในอนาคตของการสรางใหประชาชนมคีวามรูดานสขุภาพ กระทรวงสาธารณสขุเช่ือวาตองไปทางเทคโนโลยีมากข้ึน เชน ในเขตเมืองเคยมีตัวอยางสามี เปนอัมพาตก็ใหภรรยาชวยดูแลผานทางเฟซไทมได

ปลัดกระทรวงสาธารณสุข (นพ.โสภณ เมฆธน) มีนโยบายเนนการ สงเสริมสุขภาพ ปองกันโรคมากขึ้น จากเดิมที่กระทรวงสาธารณสุขอาจจะเนนในเชิงรักษาอยางเดียว โดยการสรางความรูดานสุขภาพใหคนไทยไดเรียนรู ที่จะปองกันดูแลตัวเองในเบื้องตน และสงตอไปยังชุมชนรอบขาง ดวยการมีอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) เพ่ือเพ่ิมการรูเทาทันในดานสุขภาพ มากขึ้น ทั้งการปองกันโรคใน 5 กลุ มวัย โดยเฉพาะในบานท่ีมีผู สูงอายุ บานท่ีมคีนปวยไตวายเร้ือรัง บานท่ีมผีูปวยโรคไมตดิตอเร้ือรังและผูดอยโอกาส ใหนําบุตรหลาน ญาติ สมาชิกในครอบครัวหรือผูดูแล มาเขารับการอบรม วาควรจะดูแลอยางไร จะลางไตทางชองทองอยางไร คนวัยทํางานทําอยางไร จะปองกันโรคติดตอเรื้อรังได หรือผูสูงอายุจะทําอยางไรใหมีสุขภาพแข็งแรง


ดูแลตัวเองได โดยมีชุมชนเปนตัวสนับสนุน อันเปนการตอยอดการดูแลสุขภาพ จาก อสม.เขาไปในครัวเรือน เพื่อใหประชาชนมีความรูและสามารถดูแลตนเองได พรอมท้ังมีสวนรวมในการแกไขปญหาของชุมชน โดยกําหนดเปาหมายวา ครอบครัวหน่ึง จําเปนตองมีอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) อยางนอย 1 คน ที่สามารถดูแลสุขภาพตนเองได ซึ่งจะทําใหครอบครัวไดรับการถายทอดความรูสมํ่าเสมอ ทําใหเกิดทักษะทั้งในระดับบุคคลและครอบครัว ในการวิเคราะห สามารถจัดการความเสี่ยง ภัยสุขภาพ และดูแลสุขภาพของ ผูสูงอายุ ผูปวยไตวายเรื้อรัง ผูปวยโรคไมติดตอเร้ือรังและผูดอยโอกาส และ 5 กลุมวัย ตามแตสมาชิกที่มีในครอบครัวตนเอง เปนรูปแบบหนึ่งของการ มีสวนรวมของประชาชนในระดับครอบครัว ที่จะเชื่อมตอและชวยเสริม การดําเนินงานของ อสม. ไดเปนอยางดี มีความยืดหยุนมากกวา อสม. ที่มีระเบียบกฎเกณฑ บทบาทหนาท่ี และสวัสดิการไวอยางชัดเจน ทั้งนี้ในการ คัดเลือกอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) จังหวัดอาจจะพิจารณาถึงความเหมาะสมในรูปแบบตางๆได ภายใตหลกัการมีสวนรวมของประชาชน การพัฒนาอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) จงอยาเรงรัดและเขมงวดกับประชาชน และใหโอกาสประชาชนตดัสนิใจวาจะรวมงาน มสีวนรวมหรอืไม หากประชาชนไมพรอมก็ควรเปล่ียนจุดไปยังจุดอื่น โดยคํานึงถึงตนทุนเดิมที่มีและทําอยู ของพื้นที่ ไมตองหวงเปาหมายท่ีไดรับจนเกินไป คอยๆ ทําอยางจริงจัง มีความชัดเจนในแนวคิด จะทําใหเกิดความยั่งยืนในการดูแลสุขภาพของ ประชาชนได ความสําเร็จก็ไมยากที่จะบรรลุได


1. เปนหลักสูตรเพ่ือพัฒนาสมาชิกในครอบครัวใหเปนอาสาสมัคร ประจําครอบครัว (อสค.) ที่มีความรูพื้นฐาน ในการดูแลสุขภาพดวยตนเอง และการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม โดยยกระดับจากกลุมผู ปวยโรคเรื้อรังและ ผูดอยโอกาส กลุมผูปวยโรคไต กลุมผูสูงอายุ ญาติหรือผูดูแลผูปวยโรคเรื้อรัง และผูดอยโอกาส ญาติหรือผู ดูแลผูปวยโรคไต ญาติหรือผู ดูแลผูสูงอายุ ติดบานติดเตียง ญาติหรือผูดูแลผูสูงอายุ และสมาชิกในครอบครัว ผูซึ่งไดรับ การ ถายทอดความรู คําแนะนํา และทักษะจากการสาธิต ทดลองปฏิบัติ จากเจาหนาที่สาธารณสุขสหสาขาและหรือ อสม. จิตอาสา ผูดูแล (Care giver) ในการนําผูปวยไปรับบริการสุขภาพ ณ สถานบริการสุขภาพ และหรือเขารวมกิจกรรมของสถานบริการสุขภาพ กลุม ชมรมที่เปนสมาชิกอยู

2. เปนหลักสูตรที่เนนการดําเนินการนําความรูที่ไดรับจากบุคลากรสาธารณสุข ประจําสถานบริการสุขภาพทุกระดับและความรูจาก อสม. จติอาสาหรือผูดูแล (Care giver) ไปใชในการปฏิบัติจริงในการดูแลสุขภาพของสมาชิกในครอบครวั และเปนหลกัสตูรทีใ่หความสาํคญักบัการแลกเปลีย่นประสบการณรวมกันของผูปวยโรคไมติดตอเรื้อรังและผูดอยโอกาส กลุมผูปวยโรคไต กลุม ผูสูงอายุ ญาติหรือผูดูแลผูปวยโรคไมติดตอเรื้อรังและผูดอยโอกาส ญาติหรือ ผูดูแลผูปวยโรคไต ญาติหรือผูดูแลผูสูงอายุติดบานติดเตียง ญาติหรือผูดูแล ผูสงูอายุ และสมาชิกในครอบครัว รวมถึงใหความสําคญักบัความรูสกึนกึคดิ และสภาพจิตใจของผูดูแล เพื่อแบงปนความรูสึกแกกัน

3. เปนหลักสูตรที่เปดโอกาสใหฝกอบรมบนฐานทุนเดิม ดวยการเรียนแบบผอนสง ดวยวิธีการท่ีทําและมีอยูแลว เพียงจัดระบบของผูที่ผานการ เรียนรูดวยวธิกีารตางๆทีด่าํเนนิการอยู มาสรางความเขาใจเพิม่เติมแลวยกระดบัพรอมขึ้นทะเบียน รวมถึงเปนหลักสูตรที่สามารถจัดการเรียนรูไดตามศักยภาพและโอกาสของผูเรียน

หลักการ


จุดมุงหมาย

1. มีความรู เจตคติ ทักษะและความสามารถในการปฏิบัติตนเอง ดานสุขภาพอนามัยท่ีถูกตอง สามารถดูแลสุขภาพดวยตนเองแกสมาชิกในครอบครัวไดอยางมีประสิทธิผล

2. มคีวามรู ทกัษะและประสบการณในการดแูลสขุภาพใหกบัครอบครวัตนเองท่ีเหมาะสมกับโรค วัย ความเส่ียง ภัยสุขภาพ และสามารถถายทอด ความรูใหแกสมาชิกในครอบครัวได

3. มีทักษะในปฏิบัติงานอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) ได อยางมีคุณภาพ และเชื่อมโยง สงตอ เปนเครือขายสานตอการดูแลสุขภาพกับ อสม. อยางเปนรางแหเดียวกัน ไมซํ้าซอนกัน

4. มีความสามารถสงเสริมคุณภาพชีวิตของสมาชิกในครอบครัว ใหสามารถดํารงชีวิตไดอยางมีศักดิ์ศรีและมีคุณคา สรางสรรค ความเจริญ ตอชุมชน ทองถิ่นและประเทศไทย ตลอดจนชุมชนมีความมั่นคงในการดูแล ชวยเหลือเก้ือกูลกัน

5. มีบุคลิกภาพ เจตคติ มนุษยสัมพันธ มีคุณธรรม จริยธรรม และวินัยในตนเอง มีสุขภาพอนามัยที่สมบูรณ ทั้งรางกาย จิตใจและพฤติกรรมสุขภาพ เหมาะสมกับงานอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.)


สมรรถนะของอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) ตามหลักสูตร

1. ดูแลสุขภาพของตนเองและครอบครัว 2. ถายทอดความรูใหแกสมาชิกในครอบครัว 3. ชวยเหลือ ดูแลสุขภาพ ของประชาชนท่ีอยูในภาวะพ่ึงพิง 4. วิเคราะหและจัดการความเส่ียง ภัยสุขภาพของตนเองและสมาชิกในครอบครัว รวมท้ังนําสมาชิกไปรับบริการสุขภาพเม่ือพบปญหาเกินกวา ที่ครอบครัวและ อสม. จะดูแลได 5. บันทึกกิจกรรมการดูแลสุขภาพของ อสค. ลงในสมุดบันทึกประจําครอบครัว 6. ประสานงาน เชือ่มโยง เปนเครือขายรางแห สงตอขอมลูดานสุขภาพ รับความรูเพิ่มเติมและรับคําปรึกษาจากอสม. และเจาหนาที่สาธารณสุข

กลุมเปาหมาย กลุมเปาหมายที่ไดรับการคัดเลือกที่มีคุณสมบัติ มีดังนี้ 1. สมาชิกในครอบครัว ไดแก

ญาติและ/หรือผูดูแลผูสูงอายุ ผูสูงอายุติดบาน ติดเตียง รวมทั้งกลุมผูปวยไตวายเรื้อรัง ผูปวยโรคไมติดตอเรื้อรังและผูดอยโอกาส หรือ

ผูสูงอายุทั่วไปท่ีชวยเหลือตัวเองได และ/หรือติดสังคม หรือ บุคคลที่ครอบครัวไววางใจ และเลือกใหเปน อสค. สมาชิกวยัทาํงานของครอบครัวหรือตามบริบท/อย.นอย หรอื


แกนนําสุขภาพประจําครอบครัว หัวหนาครอบครัว แมบาน ลูก หลานหรือญาติพี่นองที่อาศัย

ในครอบครัว เพือ่นบานใกลชดิและ/หรอืเครือขายอาสาสมัครในชุมชน (กรณี

อยูบุคคลเดียวในครอบครัวและมีภาวะพึ่งพิง) 2. อานออกเขียนได 3. มีจิตอาสา สมัครใจ 4. อาศัยเปนการประจําในชุมชน

โครงสรางหลักสูตร

เพือ่ใหการพัฒนาอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) เปนไปตามปรัชญา หลักการ จุดหมาย และมาตรฐานการเรียนรู ที่กําหนด จึงไดกําหนดโครงสรางของหลักสูตรฝกอบรมอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) ไวดังนี้

1. สาระการเรียนรู

เนื้อหาวิชาท่ีตองเรียนรู ประกอบดวย 11 วิชา จํานวนไมนอยกวา 18 ชั่วโมง โดยแบงออกเปน 2 ชวง คือ

1) ชวงที่ 1 ใชเวลาเรียนแบบผอนสงจาก (1) เจาหนาที่สาธารณสุข สถานบริการสุขภาพที่นําญาติหรือกลุมเปาหมายแตละประเภท ไปรับการรักษา และหรือทีมสหสาขามาเยี่ยมบาน หรือ รพ.สต. ผูรับผิดชอบพื้นที่ จํานวน 12 ชั่วโมง หรือ


(2) อสม. และหรือจิตอาสา หรือผูดูแล (Care giver) ผูรับผิดชอบพื้นที่ จํานวน 12 ชั่วโมง หรือ (3) โรงเรียนผูสูงอายุ โรงเรียน อสม. โรงเรียนนวัตกรรม จํานวน 12 ชั่วโมง ประกอบดวย 5 วิชา ไดแก

1. แนวคดิ ความจาํเปนในการดแูลสขุภาพของแตละกลุ มวัย (ตามชวงชีวิตและกลุ มโรคท่ีเจ็บปวยของกลุ มเปาหมายสมาชิก ในครอบครัวที่ตองไปดูแล)

2. โรคและภาวะแทรกซอน การรักษา บําบัดและการฟนฟูสภาพ

3. วิธีการปฏิบัติตัวในการดูแลสุขภาพของตนเอง และผูที่ตองดูแล ทั้งการดูแลสุขภาพครอบครัวในภาวะปกติและการดูแล สุขภาพครอบครัวในภาวะฉุกเฉิน 3.1 การดแูลสขุภาพกาย การออกกาํลังกาย และการบริหารรางกาย รวมทั้งสมองและความจํา 3.2 การดูแลสุขภาพจิต การทําสมาธิ จติอาสา การอยูอยางมคีวามสขุ การรวมกลุมทํากจิกรรม กจิกรรมคลายเครยีด กิจกรรมนันทนาการ 3.3 หลักการเลือกอาหาร อาหารสําหรับ ผู ปวยแตละโรคและอาหารปลอดภัยสําหรับคนในครอบครัวใหปลอดภัย จากโรคและภัย 3.4 การรับประทานยา เก็บยา การเติมยา และการฉดีอินสุลิน 3.5 ภูมิปญญาทองถิ่นกับการดูแลสุขภาพ


4. การประเมินความเสี่ยง ภัยสุขภาพ ความกาวหนาของโรคและการจัดการ รวมถึงการบันทึกขอมูล

5. วชิาเลือก เชน คอมพิวเตอร เลนเปตองตลอดจนวารีบาํบดั ซึง่เปนการออกกําลังกายในนํ้า เพื่อรักษาโรคขอตางๆ

2) ชวงที่ 2 เรียนรูจากเจาหนาที่สาธารณสุข โรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพตาํบลหรอืสถานบรกิารสขุภาพ ผูรบัผดิชอบพืน้ที ่จาํนวน 6 ชัว่โมง ประกอบดวย 6 วิชา ไดแก

1. นโยบายและแนวทางการพัฒนาอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) (1) นโยบาย อาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) (2) นยิามความหมายอาสาสมคัรประจําครอบครวั (อสค.) และแนวทางการพัฒนาอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) (3) การข้ึนทะเบียนและแตงตั้งเปนอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.)

2. บทบาท อาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) และการเช่ือมโยงเครือขาย อสม. (1) บทบาท อาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) (2) การเช่ือมโยงเปนเครือขายรางแหของ อสม. การสงตอขอมูล รับความรูและคําปรึกษา จาก อสม. 3. การเปนอาสาสมัครชวยเหลือผูอื่นดวยจิตเมตตา


4. คุณธรรม จริยธรรม ของอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.)

5. การใชเทคโนโลยีสารสนเทศในการส่ือสาร

6. สิทธิ หนาที่และหลักประกันสุขภาพของประชาชน ที่เกี่ยวของกับสุขภาพการดํารงชีวิต และการพัฒนาคุณภาพชีวิต

รวมทั้งเรียนรูดวยตนเองจากการ

(1) ปฏิบัติจริงดวยตนเองในการดูแลสุขภาพตนเองและ สมาชิกในครอบครัวตนเองอยางเปนรูปธรรม

(2) การปฏิบัติงาน อสค.

(3) รับความรูเพิ่มเติมจาก อสม.

(4) การพบปะประชุมกลุมแลกเปล่ียนเรียนรูในกลุมอสค. ดวยกันเอง

(5) การศึกษาทบทวนจากคูมืออาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) เทคโนโลยี เชน ไลน เฟซบุค และการศึกษาคนควาจากแหลงความรูอื่น จํานวนไมนอยกวา 18 ชั่วโมง


(.)

(CKD

)

o

o

o

o

o

C

KD

?

(.)

.

1 2

(.)

.

(.)

หลักสูตรอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) 15 (

.)

(LTC

)

3 2

.

1 2

, ,

,

(.)

(.)

.

(.)


(.)

(

)

(NCD

s)

.

1

2

(.)

(.)

.

(.)


2. มาตรฐานการเรียนรู

มาตรฐานการ เรี ยนรู ต ามหลั กสู ต รฝ กอบรมอาสาสมั ค ร ประจําครอบครัว (อสค.) มีดังนี้

1. มีความรู ความเขาใจ เจตคติและทักษะในการดูแลสุขภาพ ดวยตนเอง และการดูแลสมาชิก ในครอบครัวตามสภาพปญหา บริบท กลุมวัยตามชวงชีวติ ตามแตสมาชิกท่ีมใีนครอบครัวตนเอง ตลอดจนเช่ือมตอกับ อสม.

2. มีจิตสํานึก มีคุณธรรม จริยธรรม ความรู ความเขาใจ เจตคติ และทกัษะในการแสดงบทบาทของอาสาสมัครประจาํครอบครัว การชวยเหลือผูอื่นดวยจิตเมตตาโดยไมเรียกรองหรือหวังสิ่งตอบแทนใดๆ ทํางานเช่ือมโยง เปนรางแหของของ อสม. ไมซํ้าซอนบทบาทกัน

3. มีความรู ความเขาใจ เจตคติและทักษะในการทําหนาที่ในการดูแลสุขภาพดวยตนเองของคนในครอบครัวตามขอบเขตที่กําหนด

4. มีความรู ความเขาใจ เจตคติและทักษะในการดูแลสุขภาพตนเอง เปนแกนนําสุขภาพและเปนผูถายทอดความรูสูบุคคลในครอบครัวและผูอื่น

5. มีความรู ความเขาใจ เจตคติและทักษะพื้นฐานในการจัดกิจกรรมสงเสริมสุขภาพ การดูแลผูสูงอายุ ผูสูงอายุติดบานติดเตียง ผูปวยไตวายเรื้อรัง ผูปวยโรคไมติดตอเร้ือรังและผูดอยโอกาส การปองกันโรคใน 5 กลุมวัย ตามแตสมาชิกที่มีในครอบครัวตนเอง

6. มคีวามรู ความเขาใจ เจตคติและทักษะพ้ืนฐานในการใชเทคโนโลยีในการดูสขุภาพ การวิเคราะหและจัดการความเส่ียงและภัยสุขภาพ ของสมาชิกในครอบครัวและการสงตอขอมูลให อสม. และรับความรูเพิ่มเติม จาก อสม.และเจาหนาที่สาธารณสุข

รู


7. มีความรู ความเขาใจ เจตคติและทักษะในนโยบายการพัฒนา อาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) บทบาท การขึ้นทะเบียนและแตงตั้ง เปนอาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.)

ระยะเวลาการฝกอบรม

จาํนวนไมนอยกวา 18 ชัว่โมง ใชเวลาเรียนแบบผอนสงจากสถานบริการสุขภาพและ อสม. จิตอาสา ผูดูแล (Care giver) และเรียนรูดวยตนเอง จากการปฏิบัติ รวมถึงแหลงความรูอื่นๆ

วิธีการฝกอบรม

บรรยาย ฝกปฏิบัติ แบงกลุม นําเสนอ แลกเปลี่ยนความเห็น เวที แลกเปล่ียนเรียนรู การศึกษาดูงาน การปฏิบัติจริง การสาธิต-สาธิตยอนกลับ การปฏิบัติจริงและเรียนรูผานสื่ออิเล็คทรอนิคและเทคโนโลยี

การวัดและประเมินผล

การประเมินผลสําเร็จของผูเรียน จะดําเนินการรวมกันหลายวิธี โดย

1. อาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค .) ได รับการรับรองผล การผานประเมินผลการเรียนรูตามหลักสูตรตามแตสมาชิกท่ีมีในครอบครัวตนเอง จากสถานบริการสุขภาพที่ไปรับบริการหรือทีมเยี่ยมบานและหรือ จาก อสม.จิตอาสา ผูดูแล (Care giver) จํานวนไมนอยกวา 18 ชั่วโมง

ม

รม

ผล


2. อาสาสมัครประจําครอบครัว (อสค.) ที่ผานการอบรมตอขอ 1 เขารับการฝกอบรมจากโรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพตําบลหรือสถานบริการสุขภาพผูรับผิดชอบพื้นท่ี เพื่อรับทราบนโยบาย บทบาท แนวทางการพัฒนาและรับมอบประกาศนียบัตร พรอมขึ้นทะเบียนแตงต้ังเปนอาสาสมัคร ประจําครอบครัว (อสค.)

การจบการฝกอบรม

ผูเขารับการอบรมจะตองเขารับการอบรมครบตามเกณฑที่กําหนด จึงจะถือวาจบการฝกอบรม โดยในแตละครอบครัวจะตองเปนบุคคลเดียวกันตลอดหลักสูตร

เจาของหลักสูตร

กระทรวงสาธารณสุข

ม

ร


เอกสารอางอิง

กองสนับสนุนสขุภาพภาคประชาชน.(2558). คูมอืประกอบการเรยีนรูการพฒันา ศักยภาพ อสม.และชุมชนในการปองกันโรคไต เพื่อสนับสนุน ระบบบริการสุขภาพ.กรุงเทพฯ: บริษัทบอรน ทู บี พับลิซิ่ง.

.(2558). คูมือแกนนําสุขภาพประจําครอบครัว (กสค.) เพื่อการสงเสริมบทบาทของครอบครัวในการดูแลสุขภาพตนเอง. มปท.

.(มปพ.).กําหนดการอบรมตามหลักสูตรการพัฒนาศักยภาพ เครือขายระดับอําเภอ /ตําบล เร่ืองการดูแลปองกันโรคไต โครงการ พัฒนาศักยภาพ อสม.และชุมชนในการปองกันโรคไตเพ่ือสนับสนุน ระบบบริการสุขภาพ ปงบประมาณ 2558 วันที่ 3,6,9,23,24 มีนาคม 2558.

การดแูลผูปวยCKD.สบืคนจากเวบ็ http://www.sunpasit.go.th/booking/docs

กรมอนามัย.หลักสูตรการฝกอบรมอาสาสมัครดูแลผูสูงอายุในครอบครัว (อสค.) และอาสาสมัครดูแลผูสูงอายุทั่วไป หลักสูตร 18 ชั่วโมง. สืบคนจากเว็บไซด http://hpc9.anamai.moph.go.th/images/ pdf59/old59/old03.pdf

ทักษิณา ไกรราชและคณะ.บทความวิจัยการพัฒนารูปแบบกระบวนการ พัฒนาแกนนําสุขภาพประจําครอบครัวในการดูแลผูดอยโอกาสและ ผูปวยโรคเร้ือรัง เขต 12. สืบคนจากเว็บ http://www.thaksina clinic.com/15371563


ปราณี ลัคนาจันทโชติ, ปยวรรณ เหลืองจิรโณทัย. Progression in the movement in DM Pharmacist. สืบคนจากเว็บ http://hp.anamai.moph.go.th/main.php?filename=index5

โรงเรียนโรคเบาหวาน. สืบคนจากเว็บhttps://www.gotoknow.org/ posts/469546, http://203.157.139.35/eposter/poster/2558/ CR-O-1.pdf

โรงเรียนผูสูงอายุ.สืบคนจากเว็บ http://www.thaihealth.or.th/โรงเรียน ผูสูงอายุ.

ธัญญารัตน ธีรพรเลิศรัฐ.ความรูเรื่องโรคไตสําหรับประชาชน. สืบคนจากเว็บ http://www.brkidney.org/download/knowledgekidney

สกานต บุนนาค.กินอยางไรไมใหไตเสื่อม.โรงพยาบาลราชวิถี.เอกสาร ประกอบการสอน.

. สิทธิรักษาผูปวยโรคไต สปส.โรงพยาบาลราชวิถี.เอกสาร ประกอบการสอน.

. สิทธิรักษาผูปวยโรคไต สปสช.โรงพยาบาลราชวิถี.เอกสาร ประกอบการสอน.

. เบาหวานกับโรคไต.โรงพยาบาลราชวิถี.เอกสารประกอบ การสอน.

. ความดันโลหิตสูงกับโรคไต.โรงพยาบาลราชวิถี.เอกสาร ประกอบการสอน.


สถาบันโรคไตภูมิราชนครินทร.(2558) “ไตของเรา เราตองรู” กินอยูอยางไร หางไกลเครื่องลางไต เพ่ือการดูแลผูปวยโรคไตเร้ือรัง ระยะกอนการ ลางไต.

สํานักนโยบายและยุทธศาสตร สํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวง สาธารณสุข.(2559).ประชาชนสุขภาพดี เจาหนาที่มีความสุข ระบบ สุขภาพยั่งยืน จุดยืน วิสัยทัศน พันธกิจ เปาหมาย คานิยม และ ยุทธศาสตรของกระทรวงสาธารณสุข.(มปท.)

สํานกังานหลักประกันสุขภาพแหงชาติ.(2559). คูมือระบบการดูแลระยะยาว ดานสาธารณสุขสําหรับผูสูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง(Long Term Care) ในระบบหลักประกันสุขภาพแหงชาติปงบประมาณ 2559.(มปท.)

สํานักงานเขตสุขภาพที่ 12. รายงานผลการแลกเปล่ียนเรียนรู ในการพัฒนา ศักยภาพแกนนําสุขภาพประจําครอบครัวในการดูแลผูปวยเรื้อรัง และดอยโอกาส. เอกสารอัดสําเนา

ขอมูลจากการสัมภาษณบุคลากรผูรับผิดชอบงานโรคไมติดตอ สํานักงาน สาธารณสุขจังหวัดลําปาง

ขอมูลจากการสัมภาษณบุคลากรโรงพยาบาลศูนยลําปาง จังหวดัลําปาง

ขอมูลจากการสัมภาษณบุคลากรโรงพยาบาลบานโฮง อําเภอบานโฮง จังหวัดลําพูน

ขอมูลจากการสัมภาษณบคุลากรโรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห จงัหวัดเชียงราย

ขอมูลจากการสัมภาษณบุคลากรโรงพยาบาลพระนครศรีอยุธยา


ขอมูลจากการสัมภาษณบคุลากรโรงพยาบาลบางไทร จงัหวดัพระนครศรีอยธุยา

ขอมูลจากการสัมภาษณบุคลากรโรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพตําบล บานคลองเหมืองใหม อ.อัมพวา

ขอมูลจากการสัมภาษณบุคลากรสํานักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ

ขอมูลจากการสัมภาษณบุคลากรโรงพยาบาลพะเยา จังหวัดพะเยา


คณะที่ปรึกษา

นพ.โสภณ เมฆธน ปลัดกระทรวงสาธารณสุข

นพ.สมศักดิ์ อรรฆศิลป รองปลัดกระทรวงสาธารณสุข

พญ.ประนอม คําเที่ยง รองปลัดกระทรวงสาธารณสุข

นพ.สุวรรณชัย วัฒนายิ่งเจริญชัย รองปลัดกระทรวงสาธารณสุข

นพ.วิศิษฎ ตั้งนภากร รองปลัดกระทรวงสาธารณสุข

น.ต.นพ.บุญเรือง ไตรเรืองวรวัฒน อธิบดีกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ

นพ.สุพรรณ ศรีธรรมา อธิบดีกรมการแพทย

นพ.วชิระ เพ็งจันทร อธิบดีกรมอนามัย

นพ.อํานวย กาจีนะ อธิบดีกรมควบคุมโรค

นพ.เจษฎา โชคดํารงสุข อธิบดีกรมสุขภาพจิต

นพ.สุริยะ วงศคงคาเทพ อธิบดีกรมพัฒนาการแพทยแผนไทย

และการแพทยทางเลือก

นพ.อภิชัย มงคล อธิบดีกรมวิทยาศาสตรการแพทย

ผูตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุขเขต 1 – 13

สาธารณสุขนิเทศกเขต 1 – 13


ISBN : 978-616-11-2985-9 ผลิตโดย : กองสนับสนุนสุขภาพภาคประชาชน กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข 88/20 ถนนติวานนท ตําบลตลาดขวัญ อําเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี 11000ปที่พิมพ : กรกฎาคม 2559พิมพที่ : โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจํานวนพิมพ : 10,000 เลม

คณะผูจัดทํา

นพ.ปพนธ ตั้งศรีเกียรติคุณ รองอธิบดีกรมการแพทย

นพ.ภาสกร ชัยวานิชศิริ รองอธิบดีกรมการแพทย

นพ.ณัฐกร วงศสิทธิภากร รองอธิบดีกรมอนามัย

นพ.ประภาส จิตตาศิรินุวัตร รองอธบิดีกรมสนบัสนนุบรกิารสขุภาพ

นางอัญธิกา ชัชวาลยางกูร ผูอํานวยการกองสนับสนุนสุขภาพ ภาคประชาชน

นางวิรุณศิริ อารยวงศ กองสนับสนุนสุขภาพภาคประชาชน กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ

นพ.สกานต บุนนาค งานโรคไต กลุมงานอายุรศาสตร โรงพยาบาลราชวิถี กรมการแพทย

นางวิมล บานพวน สํานักอนามัยผูสูงอายุ กรมอนามัย

นางชอเพ็ญ นวลขาว กองสนับสนุนสุขภาพภาคประชาชน กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ

นายศิวะณัฐ โฮมวงค กองสนับสนุนสุขภาพภาคประชาชน กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ


------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

บันทึก


------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

หลักสูตร - ministry of public healthphc.moph.go.th/ ·...

Documents