ผศ พญ สายพิณ หัตถีรัตน...
TRANSCRIPT
ผศ.พญ.สายพณ หตถรตน ภาควชาเวชศาสตรครอบครว
คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบดคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด
แตเดมแตเดม
รกษาโรครกษาประคบรกษาโรค ประคบประคอง
เมอวนจฉยได ตายเรมใกลตายคนไข
ปจจบนปจจบนรกษาโรค
รกษาคน
เรมมอาการ เรมวนจฉยได ตายใกลตายไ
หลงการตายคนไขครอบครว
ผดแลคนไข
การดแลผปวยดวยโรคทหมดหวงการดแลผปวยดวยโรคทหมดหวงองคการอนามยโลก (1990):( )
• • การดแลสารทกขสขดบทกดานอยางจรงจง• สาหรบคนไขทปวยดวยโรคทรกษาไมหาย และม• สาหรบคนไขทปวยดวยโรคทรกษาไมหาย และมแนวโนมจะถงแกความตายได• เพอใหผปวยและญาตมชวตอยอยางมคณภาพมาก
ทสดในเวลาทเหลออยจากด
หลกการสาคญหลกการสาคญ1.คนไขมสทธผปวยทดเทยมกบโรคอนๆ2. ไมเรง หรอ ยด การตาย3. เนนทคน ไมใชโรค
4. เรมเรวแตเนนๆ 5.ดแลเปนทม อยางตอเนอง
ปฏกรยาตอความตายปฏกรยาตอความตายระยะ 1 :ชอค ปฏเสธความจรงระยะ 1 :ชอค ปฏเสธความจรงร ย 2 โกรธ ทาไมตองเปนฉนระยะ 2 :โกรธ ทาไมตองเปนฉน
ป ระยะ 3 :ตอรอง ถาฉนทาด ปาฏหารยคงมจรงระยะ 4 :ซมเศรา • ระยะ 5 :ยอมรบได
ป ปฏกรยาตอความตายระยะ 1 :เผชญหนากบขาวราย
ไ ไ ประยะ 2 :เจบไขไดปวย
ระยะ 3 :ระยะสดทาย
ใเขาใจจตวญญาณตนเอง
• เมอความตายมาเยอน เราจะคดตอตนเองเปลยนไป • จะอยอยางมความหมายมากขน (จตวญญาณ)
ไ 1. จะคยอยางไรด ไ 2. มอาการอะไรบาง
3 ชวงสดทายจะทาอยางไรด3. ชวงสดทายจะทาอยางไรด4 ดแลครอบครวอยางไร4. ดแลครอบครวอยางไร
ประเมนคนไขและครอบครวประเมนคนไขและครอบครวไ ไ โ • คนไขรอะไรเกยวกบโรคของตวเองบาง
•ญาตรอะไรเกยวกบโรคของคนไขบาง•ญาตรอะไรเกยวกบโรคของคนไขบาง• โรคอะไร ไปถงไหนแลวโรคอะไร ไปถงไหนแลว• ความทรมานดานตางๆของคนไขๆ• ภารกจคงคางทคนไขยงหวงกงวล• ปญหาอนๆของครอบครว• วางแผนลวงหนารวมกน
ขอควรร วงในการพดคยกบคนไข !!!ขอควรระวงในการพดคยกบคนไข !!!จรงใจ อยาโกหก
แปลความใหเขาใจเสยกอนวาคนไขตองการอะไร
ระวงภาษากาย > พด
“บอกมาเถดวาพอเปนอะไร”“บอกมาเถดวาพอเปนอะไร” โ ไ ป “ทพอถามแบบนเพราะคดถงโรคอะไรอยหรอเปลา”
[ความคด]“ทาไม พอถงคดวาจะเปนโรคนน”
[อาการทเปน เหตผล][อาการทเปน เหตผล]“พอเคยเหนใครเปนโรคนนบางหรอเปลา”
[ประสบการณ] ป โ ป ไ “ถาเปนโรคนนขนมา พอจะเปนอยางไรบาง”
[ผลกระทบ]
ไ “แมเหลอเวลาอกเทาไหร”
• “ทาไมแมคดวาตวเองกาลงจะตาย”• “มอาการอะไรผดปกตหรอเปลา”
ไ ป • “ทถามเพราะอยากจะทาอะไรหรอเปลาคะ”• ถาตองตอบจรงๆ ใหกะเปนหนวยเวลา เชน วน สปดาห เดอน ป• ถาตองตอบจรงๆ ใหกะเปนหนวยเวลา เชน วน สปดาห เดอน ป
“ฉดยาใหพอตายไปเถด”• หมายความวาอยางไร• หมายความวาอยางไร• ไมสบายตรงไหนหรอเปลาไมสบายตรงไหนหรอเปลา• ดแลรกษาอาการตางๆให ๆ• เฝาตดตามอยางใกลชด
อาการทพบบอยอาการทพบบอยป • ปวด
• ซมเศรา• เบออาหาร
คลนไสอาเจยน• เลอดออก
• คลนไสอาเจยน• ทองผก / ทองเสย
• ภาวะขาดนาบวม ทองมาน• ทองผก / ทองเสย
• ออนเพลย / ไมมแรง• บวม ทองมาน• นอนไมหลบออนเพลย / ไมมแรง • นอนไมหลบ
ปตนตอความปวดอารมณ
กายบคลกเดม กายประสบการณประสบการณ
ครอบครวครอบครว
ร บบบรการสขภาพสงแวดลอม ระบบบรการสขภาพสงแวดลอม
เบออาหาร ผอมแหง แรงนอยเบออาหาร ผอมแหง แรงนอย
มะเรงสารเคมจากมะเรงสารเคมจากมะเรง รางกายรางกาย
สารเคมตอสสารเคมตอสสารเคมในตวผดปกตสารเคมในตวผดปกต
สลายกลามเนอสลายกลามเนอ
ผอมแหงผอมแหงสลายไขมนสลายไขมน เบออาหารเบออาหารผอมแหงผอมแหง ออนเพลยออนเพลย
โ ชวโมงทายๆของชวต
• อวยวะวายหลายสวน• อวยวะวายหลายสวน
• รางกายยอยสลายตวเอง
• รางกายประหยดพลงงาน
ญาต กบ คนไขญาต กบ คนไข
• ทกขทรมาน และ ตองการในสงทตางกน • การสอสารหยดชะงกเพราะหวงดตอกน
• จงพย ย มไมพดถงสงร ยๆ (ทเกดขน)• จงพยายามไมพดถงสงรายๆ (ทเกดขน)
การดแลญาตๆการดแลญาตๆ• เขาใจความสญเสยของญาตแตละคน
ใ ไ • ชวยใหญาตไดมสวนรวมแตเนนๆป ใ • ประชมญาตบอยๆ อยาตดสนใจคนเดยว
“หมอ อยาบอกผปวยนะวาเขาเปนอะไร”หมอ อยาบอกผปวยนะวาเขาเปนอะไร
เปนเพราะญาตกลวคนไขสะเทอนใจ• เปนเพราะญาตกลวคนไขสะเทอนใจ• พยายามใหหมอชวยปดบงความจรง• พยายามใหหมอชวยปดบงความจรง
“หมอ อยาบอกผปวยนะวาเขาเปนอะไร”หมอ อยาบอกผปวยนะวาเขาเปนอะไร
• จรงๆแลวความจรงคอความเจบปวยทเกดกบคนไข• ความจรง ไมใช ความลบทอยกบหมอ
• หนหนาเขาหากน และใชเวลาใหคมคาดวยกนดกวา
“สใหถงทสดน ค คณหมอ”“สใหถงทสดนะคะ คณหมอ” ใ ไ ใ • ญาตตองการใหหมอชวยคนไขใหมากทสด
ใ ใ ไ • แตหมอเขาใจ “การสใหถงทสด”ไมตรงกบญาต
“สใหถงทสดน ค คณหมอ”“สใหถงทสดนะคะ คณหมอ” โ ใ ไ • การสกบโรคมกจะทาใหคนไขทรมานมากขน
ไ ไ • จะหายกไมหาย จะตายกไมตาย จะอยกทรมาน
ไมสาคญวาอยไดนานแคไหนไมสาคญวาอยไดนานแคไหนขอใหเราไดใชเวลาอยางคมคาดวยกนกพอขอใหเราไดใชเวลาอยางคมคาดวยกนกพอ
บทสรปบทสรป• การตายเปนการพลดพราก สญเสย สมควรเสยใจ
• แตการตายกทาใหเราตางใชชวตคมคาขน ไ • เรามาชวยกนสรางสงคมทไมกลวการตาย
ใ • แตอยกบความตายทใกลเขามาอยางมสตและมความสขรวมกนความสขรวมกน• อะไรทยงไมไดทาดวยกน กใหทาเสยเดยวน• อะไรทยงไมไดทาดวยกน กใหทาเสยเดยวน