พฤศจกายน 2563 ปท 12 I ฉบบท 2

“WHILE WE READ HISTORYWE MAKE HISTORY.”

ขณะทเราเรยนรประวตศาสตร ประวตศาสตรกถกสรางไปพรอมกน

George Bernard Shawนกเขยนบทละคร วรรณกรรม และนกวจารณชาวไอรช

Photo

by Fas

Kha

n on

Unsplas

h

Contents : สารบญ

CREATIVE THAILAND I 4อนญาตใหใชไดตามสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนสแสดงทมา-ไมใชเพอการคา-อนญาตแบบเดยวกน 3.0 ประเทศไทย

อนญาตใหใชไดตามสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนสแสดงทมา-ไมใชเพอการคา-อนญาตแบบเดยวกน 3.0 ประเทศไทย

จดทำ�โดย l สำ�นกง�นสงเสรมเศรษฐกจสร�งสรรค (องคก�รมห�ชน) (CEA)1160 อ�ค�รไปรษณยกล�ง ถนนเจรญกรง แขวงบ�งรก เขตบ�งรก กรงเทพฯ 10500 โทร. 02 105 7400 แฟกซ. 02 105 7450

ตดตอลงโฆษณ� : Commu.Dept@tcdc.or.th

จดทำ�ภ�ยใตโครงก�ร “Creative Thailand สร�งเศรษฐกจไทยดวยคว�มคดสร�งสรรค” โดยสำ�นกง�นสงเสรมเศรษฐกจ สร�งสรรค (องคก�รมห�ชน) (CEA) ซงมเป�หม�ยในก�รเผยแพรคว�มรเกยวกบเศรษฐกจสร�งสรรค (Creative Economy) และผลกดนก�รใชคว�มคดสร�งสรรคในก�รขบเคลอนเศรษฐกจไทย

บรรณ�ธก�รทปรกษ� l อภสทธ ไลสตรไกล บรรณ�ธก�รอำ�นวยก�ร l มนฑณ ยงวกล ทปรกษ� l เลอช�ต ธรรมธรเสถยร บรรณ�ธก�รบรห�ร l พชรนทร พฒน�บญไพบลย

กองบรรณ�ธก�ร l พพฒนพงศ จตพยค, ภ�ชน เหลองเพมสกล และ ฐนกร พนธวฒน เลข�กองบรรณ�ธก�ร l ณฐช� ตะวนน�โชต ศลปกรรม l ชดชน นนน�ทนนท

ประส�นง�นกองบรรณ�ธก�ร l วนบษป ยพเกษตร เวบไซต l นพกร คนไว

Creative Update_ นงไทมแมชชนไปกบรายการทำาอาหารยอนยค / นดจดหมายเหต ผรกษาประตแหงอดต / ถอดรหสภาษาโบราณดวย AI Creative Resource_Featured Book / Virtual Culture Guide / Book MDIC_ เปดทมาสดแปลกของสในประวตศาสตร

Creative District_รานสดทาย

Cover Story_Why History Matters เพราะประวตศาสตรเปลยนแปลงได F act and Figure_“ประวตศาสตรจะไมซำา ประวตศาสตรจะตองเปลยน” วาดวยประวตศาสตรและการเปลยนแปลง Creative Business_GroundControl ประวตศาสตรศลปะเปนเรองสนก ใกลตว และควรถอดบทเรยน How To_ เกบและใช เทคนคบนทกขอมลใหเปนประวตศาสตรในอนาคต Creative Place_EGYPT: The Great Return of the Clash The Creative_อาละวาดประวตศาสตรแบบฉบบ “วาสนา วงศสรวฒน” Creative Solution_ใครใครกบนทกประวตศาสตรได

CREATIVE THAILAND I 5

Editor’s Note : บทบรรณาธการ

มนฑณ ยงวกล

บรรณ�ธก�รอำ�นวยก�ร

วช�ประวตศ�สตรในคว�มทรงจำ�ของใครหล�ยคนอ�จจะเหมอนกบก�รดหนง

สกเรองทเร�เปนเพยงผชม แตในคล�สเรยนประวตศ�สตรประช�ธปไตยของ

อเมรก�ของเดวด เอ. มอสส (David A. Moss) อ�จ�รยสอนประวตศ�สตร

แหงมห�วทย�ลยฮ�รว�รด เข�ตองก�รใหนกเรยนเปนสวนหนงของเหตก�รณ

ในอดตทสงผลม�ยงปจจบน ดวยก�รตงคำ�ถ�มกบนกศกษ�ในหองว�

“ห�กคณเปนเจมส เมดสน (James Madison) ผร�งรฐธรรมนญตนฉบบของ

สหรฐอเมรก� ทกำ�ลงอยในสภ�ร�งรฐธรรมนญ ในป 1787 และกำ�ลง

ถกเถยงกนว�รฐบ�ลกล�งควรจะมอำ�น�จในก�รจดก�รมลรฐอย�งไร ภ�ยใต

สถ�นก�รณทรฐบ�ลกล�งมหนสนและตองจดก�รกบปญห�เศรษฐกจตกตำ�

หลงเสรจสนจ�กสงคร�มปฏวตอเมรก� คณจะเขยนอะไรลงไปในรฐธรรมนญ”

วธก�รของมอสสนเรยกว� Case Method ทเข�หยบยมม�จ�กหองเรยน

เอมบเอทใชกรณศกษ�เปนสอหลกในก�รสอน ซงวธนไมเพยงทำ�ใหวช�

เรยนประวตศ�สตรทเตมไปดวยขอมลและลำ�ดบชวงเวล�เปนสงทน�สนกและ

เข�ถงง�ยแลว แตก�รดงเหตก�รณในประวตศ�สตรม�เปนบทเรยนนน

ยงทำ�ใหนกเรยนไดฝกฝนก�รคนห�ขอมล ก�รถกเถยงกนในกลมเลกและ

กลมใหญในหองเรยนทมผคนหล�กหล�ย เพอก�รตดสนใจและทำ�คว�มเข�ใจ

ถงผลลพธทต�มม� โดยเปนกระบวนก�รสำ�คญทจะชวยเตมทกษะด�น

ก�รวเคร�ะหเพอก�รแกปญห� และก�รตดสนใจทส�ม�รถนำ�ไปปรบใชได

ในทกเรอง อนเปนทกษะสำ�คญในอน�คต

คว�มพย�ย�มของมอสสเปนเพยงสวนหนงของแนวรวมแหงคว�มตองก�ร

ทำ�ใหวช�ประวตศ�สตรเปนก�รศกษ�เพอทำ�คว�มเข�ใจอดตและก�วไปส

อน�คตทดกว�อย�งแทจรง ก�รตงคำ�ถ�ม ก�รถกเถยง และก�รตคว�มจ�ก

มมมองทหล�กหล�ย เพอไมใหเนอห�ท�งประวตศ�สตรเกดอ�ก�รหยดนง

อยกบเรองเล�ของผบนทก ทอ�จจะบนทกดวยวตถประสงคทแตกต�งกนต�ม

หวงเวล�และบรบท นบเปนกลไกสำ�คญในก�รนำ�ประวตศ�สตรม�ใชใหเกด

ประโยชนทไมไดจำ�กดอยแคแวดวงก�รศกษ� เพร�ะในบ�งสงคมทเปดกว�ง

ใหคนไดเข�ถงและส�ม�รถหยบเอ�ประวตศ�สตรม�ใชไดในคว�มหม�ยท

แตกต�งออกไปจ�กเรองตงตน มกปร�กฏใหเหนผลง�นสร�งสรรคจำ�นวนม�ก

อ�ท ง�นศลปะ แฟชน ง�นออกแบบ ง�นเขยน และภ�พยนตร ก�รเล�เรอง

เพอสร�งแบรนดสนค�และเมอง ทส�ม�รถสร�งมลค�ใหมใหเกดขนไดต�ม

ยคสมยทเปลยนแปลง

อย�งไรกต�ม ก�รสร�งคว�มเปนไปไดใหมจ�กแนวคดในอดต คงตอง

เรมจ�กก�รทำ�ใหประวตศ�สตรไมพงพ�มมมองก�รบนทกหรอก�รถ�ยทอด

ของคนใดคนหนง เพร�ะถงแมว�จะเปนเฮโรโดตส (Herodotus) ทไดรบก�ร

ยกยองว�เปนบด�แหงประวตศ�สตรจ�กยคกรก ในก�รบกเบกเสนท�ง

ก�รบนทกประวตศ�สตรแบบพรรณน�ใหเหนภ�พและคว�มรสก รวมถงเกรด

คว�มรต�ง ๆ ของเข� กยงถกเคลอบแคลงถงคว�มถกตองของขอมล ซงอ�จ

จะถกบ�งผดบ�งบนขอจำ�กดในก�รเกบขอมลจ�กก�รสงเกตและฟงจ�ก

เรองเล�รอบตวในยคนน แตเพร�ะก�รเปดใหมคว�มสงสย สบคนได และ

ยอมรบคว�มจรงนเอง จงทำ�ใหร�กฐ�นของก�รเข�ถงประวตศ�สตรในสงคม

ตะวนตกมคว�มรดหน� ทงในเชงกระบวนก�รคนห�หลกฐ�นท�งวทย�ศ�สตร

ก�รศกษ�ในเชงพฤตกรรม ก�รตคว�มทหล�กหล�ยแงมม และทำ�ให

“ประวตศ�สตร” เคลอนไปเปนปจจบนและพรอมทจะเปนฐ�นแหงอน�คต ไมใช

บนทกเก�เกบทรอวนถกลมและเสอมสล�ย

ดวดโอเพมเตมเกยวกบก�รศกษ�ประวตศ�สตรของ David A. Moss ไดท https://www.youtube.com/watch?v=hKjdbB-VqcE

HISTORY IS THE PRESENT

CREATIVE THAILAND I 6

Creative Update : คดทนโลก

นกจดหมายเหตผรกษาประตแหงอดต

“มเรองม�กม�ยทตองอ�น แตมเวล�เพยงนดเดยว…”

ชวตคนเร�มเรองสำ�คญท�งประวตศ�สตรท

จำ�เปนตองเรยนรเตมไปหมด นอกเหนอจ�กทได

รำ�เรยนกนในชนเรยน เร�จงตองมผชวยทจะคอย

จดเกบ จดก�ร และเผยแพรขอมลมห�ศ�ลจ�ก

อดต ใหยงคงอยในระยะย�ว หรอทเร�เรยกกนว�

นกจดหม�ยเหต

นกจดหม�ยเหตหรอทเรยกกนว� อ�รไควสต

(Archivist) เปรยบเหมอนผรกษ�ประตขอมล

(Gatekeeper) ท จะเ ลอกและคดสรรว�

ประวตศ�สตรเรองใดทประช�ชนจำ�เปนตองร

และเรองใดทไมจำ�เปน นกจดหม�ยเหตมหน�ท

อย 2 ประก�ร คอดแลใหตนฉบบปลอดภย และ

เรอง : วนบษป ยพเกษตร

นงไทมแมทชนไปกบรายการทำาอาหารยอนยค

เรอง : นพกร คนไว

อ�ห�รของผคนใน 13 อ�ณ�นคมองกฤษ

(Thirteen Colonies) ของอเมรก� ซงกล�ยม�เปน

13 รฐแรกของสหรฐฯ ระหว�งศตวรรษท 17-18

เปนอย�งไร แปลกขน�ดไหน ต�งจ�กอ�ห�รใน

ปจจบนหรอไม โจน�ธ�น ท�วนเซนด (Jonathan

Townsend) กบแชนแนล Townsends ในยทบ

จะพ�เร�ยอนไปสประเทศสหรฐอเมรก�ใน

ชวงเวล�นน ๆ พรอมถอดสตรจ�กตำ�ร�ทำ�อ�ห�ร

โบร�ณอย�ง The Professed Cook หรอ

American Cookery ผ�นร�ยก�รทำ�อ�ห�ร

สดเนรดใหเร�ไดชมกน

อ�ห�รบ�งชนดแมเร�อ�จคนเคยดแตก

นกภ�พไมออกว�จะผสมกนไดอย�งไร เชน

ก�แฟไข (Coffee Eggs) จ�กตำ�ร�อ�ห�รป 1769

ทไมไดแยกกนกน แตนำ�ก�แฟทชงแลวม�ต

พรอมกบไขแดงดบ ผสมนำ�ต�ลม�กนอยต�ม

ตองก�ร เทใสแมพมพหรอถวยอบขนมแลวนำ�

ไปอบ ซงโจน�ธ�นเองกเด�ไมออกว�จะมรสช�ต

อย�งไร แถมไมรว�มนคออ�ห�รจ�กหลกหรอ

ของหว�นกนแน แตเมอชมแลว เข�กบอกว�

ไมไดแย พรอมบรรย�ยรสช�ตและสมผสของ

อ�ห�รใหเร�ไดจนตน�ก�รกนตอไดด หรอเมน

ยอดฮตทกยคทกสมยอย�งไกทอด ทใครจะร

บ�งว�สตรไกทอดในป 1736 แตกต�งจ�กทเร�

กนในปจจบนอย�งสนเชง

โจน�ธ�นยงพ�เร�ไปรจกสตรอ�ห�รของ

แขกรบเชญทเชยวช�ญท�งประวตศ�สตรอ�ห�ร

เฉพ�ะด�น นอกเหนอไปจ�กตำ�ร�อ�ห�รทหยบ

ม�ใช เชน อ�ห�รของช�วแอฟรกน-อเมรกน

ทถกคดคนขนในชวงของก�รเปนท�ส นอกจ�ก

อ�ห�รแลว เข�ยงไดลองทำ�เครองดมอย�ง “เบยร

สพรซ” (Spruce Beer) ทเปนเสบยงบำ�รงร�งก�ย

ของกองทพฝ�ยอ�ณ�นคม โดยก�รไปเกบ

ตนสนสพรซกนถงในป� และตงแคมปกอไฟ

ตมเบยรกนเลยทเดยว

ชอง Townsends ยงมจำ�ลองก�รสร�ง

กระทอมเพออยอ�ศยจ�กบนทกของเบนจ�มน

แฟรงคลน (Benjamin Franklin) ทโจน�ธ�นและ

ทมง�นลงทนกอสร�งต�มแบบทบนทกไวโดย

ไมใชเครองมอสมยใหมเข�ชวยเลย ตงแตก�รตดไม

ว�งโครงสร�งของบ�น สร�งเต�ผงและปลองไฟ

และแมแตก�รทำ�อ�ห�ร ทมง�นกยงเลอกทจะ

กอไฟทำ�กนแบบโบร�ณ

คว�มสนกของร�ยก�รจงไมใชเพยงก�ร

จำ�ลองวถชวตของคนในสมยกอนม�ใหเหน แตม

ทงก�รเนรมตเครองครวแบบเก�ทกไมไดไปเอ�

ม�จ�กไหน แตเปนสนค�ของ Jas. Townsend

& Son Inc. บรษทของครอบครวซงสบทอดม�

จ�กพอผมอ�ชพข�ยสนค�และหนงสอทำ�อ�ห�ร

ชวงอ�ณ�นคมอเมรก�โดยเฉพ�ะนนเอง นอกจ�กน

โจน�ธ�นยงสวมใสเครองแตงก�ยแบบยอนยค

ดำ�เนนร�ยก�รอย�งเปนกนเอง และสอดแทรก

เกรดท�งประวตศ�สตรไวตลอดร�ยก�ร จนทำ�ให

ผชมรสกเสมอนไดกลบไปสศตวรรษท 18 อย�ง

แทจรง…ใครทเบอตำ�ร�อ�ห�รยคใหมหรอเครองครว

ลำ�สมย จะลองเปลยนบรรย�ก�ศม�ทำ�อ�ห�ร

ในประวตศ�สตรต�มอย�งทชอง Townsends

นำ�เสนอบ�งกน�จะดไมนอยทเดยวทม� : บทคว�ม “Bringing the 18th Century into the 21st Century: Family-run Colonial goods business finds YouTube fame with its historic cookery tutorials of treats -including eel and corn succotash” (12 กนย�ยน 2017) โดย Jordan Gass-Poore และ Ann Schmidt จ�ก dailymail.co.uk และ youtube.com/jastownsendandson

th.w

ikipe

dia.org

YouT

ube

: Tow

nsen

ds

CREATIVE THAILAND I 7

คงลำ�ดบแบบดงเดม ตวอย�งจดหม�ยเหตท

คนหกนดม�แตสมยเรยน กเชนจดหม�ยเหต

ล�ลแบร (Du Royaume de Siam) ทบนทก

เล�เรองร�วเมองสย�มไวอย�งครอบคลมจ�ก

ส�ยต�ของช�วต�งช�ตอย�ง ซมง เดอ ล�ลแบร

เอกอครร�ชทตจ�กฝรงเศสทเดนท�งม�เยอน

ประเทศสย�มในสมยพระน�ร�ยณมห�ร�ช

สงคมทเปนอยทกวนนลวนใชประโยชนจ�ก

จดหม�ยเหตทงสน ไมว�จะเปนก�รใชเพอ

สนบสนนก�รศกษ�และง�นวจย เออประโยชน

ใหก�รพกผอนหยอนใจหรอคว�มบนเทงในแงต�ง ๆ

ไปจนถงก�รปกปองสทธมนษยชนและก�รยนยน

ตวตน ฉะนนจงเปนขอมลสำ�คญทห�มลบทง

โดยเดดข�ด ห�กสญเสยขอมลไปแลวกไมอ�จ

กคนกลบม�ไดอก ก�รดแลรกษ�และเปดขอมล

ใหประช�ชนเข�ถงโดยทวกนจงเปนหน�ทสำ�คญ

ของก�รจดเกบขอมลเพอประโยชนของมนษยช�ต

โดยแท

“เร�ไมรว�เร�ส�ม�รถชวยใหชวตคนดขน

ไดหรอเปล� แตเร�ส�ม�รถจดห�ทกษะและ

เครองมอทพวกเข�ตองก�ร เพอสะทอนชวตใน

ประวตศ�สตรของมนษยได” ดร. เอมล มนโร

(Dr. Emily Munro) เจ�หน�ทก�รเรยนรและ

เผยแพรจดหม�ยเหตรปแบบภ�พเคลอนไหว

ประจำ�หอสมดแหงช�ตแหงสกอตแลนดกล�ว

เพร�ะคำ�ว�จดหม�ยเหตไมจำ�กดเฉพ�ะว�ตอง

เปนหลกฐ�นในรปแบบง�นเขยนเท�นน แตยง

รวมถงภ�พถ�ย ไฟลเสยง ภ�พยนตร และสอ

ดจทลทงหล�ยอกดวย

แมว�ขอมลในปจจบนจะทวคณเหมอน

ระดบนำ�ทะเลทสงขน ซงแนนอนว�ในมห�สมทร

ขอมลนน ยอมมขอมลทอ�จจะผดพล�ดเปน

สวนผสมอย นอกจ�กทบรรด�นกจดหม�ยเหต

จะทำ�หน�ทผรกษ�ประตแหงอดตในก�รชวย

คดกรองขอมลใหมคณภ�พแลว กยงขนอยกบ

ตวเร�ดวยว� จะส�ม�รถใชวจ�รณญ�ณใน

ก�รสบคนและตอยอดขอมลทไดเรยนรม�ไดด

ม�กนอยขน�ดไหน

ถอดรหสภาษาโบราณดวย AI

รหรอไมว� ภ�ษ�สวนใหญทเคยเกดขนตลอด

ประวตศ�สตรมนษยเปนภ�ษ�ทต�ยแลว

ปจจบนภ�ษ�ทใชกนอยทวโลกนนมร�ว

7,000 ภ�ษ� ซงนบเปนจำ�นวนไมถงครงของ

ภ�ษ�ทงหมดทเคยเกดขนม�ตลอดประวตศ�สตร

ของมนษยช�ต ภ�ษ�ทต�ยไปนน สวนม�กมก

สญห�ยไปต�มเวล� เนองจ�กคนรนหลงไมม

ขอมลเกยวกบตวอกษร โครงสร�งไวย�กรณ หรอ

คำ�ศพทม�กพอทจะยอนกลบไป “ถอดรหส”

ภ�ษ�เหล�นนไดอย�งถกตอง และเมอภ�ษ�นน

ไมส�ม�รถถกศกษ�และทำ�คว�มเข�ใจได

ผลกระทบจงไมใชแคก�รห�ยไปของภ�ษ�เท�นน

แตองคคว�มรทงหมดเกยวกบผคนและวฒนธรรม

ของผใชภ�ษ�นน ๆ กจะสญห�ยต�มไปดวย

โดยทวไปก�รศกษ�ภ�ษ�โบร�ณจะอ�ศย

ก�รวเคร�ะหจ�กหลกฐ�นล�ยลกษณอกษร

ประเภทต�ง ๆ เพอดว�มคว�มสมพนธใกลเคยง

กบภ�ษ�อะไร ซงอ�จจะเปนภ�ษ�ทใชในปจจบน

หรอภ�ษ�โบร�ณทเคยไดรบก�รถอดรหสแลวกได

แตคว�มย�กนนจะม�พรอมกบคว�มเก�แกและ

ไมสมบรณของหลกฐ�นทเสอมสล�ยไปต�ม

ก�ลเวล� อกทงยงเปนกระบวนก�รทตองใช

คว�มเชยวช�ญและคว�มละเอยดสงม�ก ทำ�ให

ในปจจบน เรมมก�รนำ�ปญญ�ประดษฐ (AI) และ

เทคนค Machine Learning1 ม�ใชในกระบวนก�ร

ศกษ�ท�งประวตศ�สตรม�กขน เพอชวยให

กระบวนก�รคนคว�ต�ง ๆ ใชระยะเวล�นอยลง

และมประสทธภ�พม�กยงขน

ทมนกวทย�ศ�สตรคอมพวเตอรจ�ก

DeepMind รวมกบมห�วทย�ลยออกซฟอรด

พฒน� AI ชอว� “Pythia” (ไพเธย : เทพย�กร

แหงวห�รเดลฟต�มตำ�น�นกรก) ดวยก�รฝกฝน

อลกอรทมใหจดจำ�คำ�ต�ง ๆ เพอนำ�ม�วเคร�ะห

และทำ�น�ยคำ�ทห�ยไปจ�กจ�รกภ�ษ�กรก

โบร�ณทเสยห�ย ซงพบขอผดพล�ดเพยง 30.1%

เทยบกบมนษยทพบขอผดพล�ดถง 57.3%

ในขณะเดยวกนทมวจยจ�กสถ�บนเทคโนโลย

แมสซ�ชเซตส (MIT) และทมจ�กวจย AI จ�ก

กเกล กไดลองนำ�เทคนค Machine Learning ม�

ใชแปลภ�ษ� Linear B บนศล�จ�รก ซงเปนอกษร

โบร�ณทพบบรเวณประเทศกรซร�ว 1,400 ป

เรอง : ณฐช� ตะวนน�โชต

ทม� : บทคว�ม “Who Are Tomorrow’s Gatekeepers?” (มน�คม 2563) โดย Kurt Yalcin จ�ก medium.com / archivists.org.au / วดโอ “Why Archives Matter” จ�ก scottisharchives.org.uk / ica.org

กอนครสตก�ล โดยเปนก�รแปลภ�ษ�แบบ

อตโนมต เทยบเคยงกบภ�ษ�กรกโบร�ณทม

คว�มใกลเคยงกนเปนครงแรก ซงกไดผลลพธท

มคว�มแมนยำ�ถง 67.3% และมแนวโนมทจะ

พฒน�ขนอย�งตอเนอง

อกหนงนวตกรรมจ�กทมวจย MIT คอก�ร

พฒน� AI เพอถอดคว�มหม�ยของภ�ษ�แบบ

ไมตองพงพ�ก�รเทยบเคยงกบภ�ษ�อน ซงจะ

ชวยใหเร�ทำ�คว�มเข�ใจภ�ษ�โบร�ณไดโดย

ไมจำ�เปนตองรม�กอนว�อกษรนนเกยวของหรอ

ใกลเคยงกบภ�ษ�อะไร แต AI จะเข�ม�แปล

ภ�ษ�โดยใชองคคว�มรท�งภ�ษ�ศ�ตรและ

ประวตศ�สตร พรอมทงระบไดดวยว� ภ�ษ�นน

อย ในตระกลภ�ษ�ใด และห�กทำ�สำ�เรจก

หม�ยคว�มว� เร�จะส�ม�รถทำ�คว�มเข�ใจภ�ษ�

ไดเกอบทกภ�ษ�บนโลก ซงท�งทมพฒน�ค�ดว�

จะใชคำ�ตงตนเพยงหนงพนคำ�ในก�รถอดรหส

นวตกรรมเหล� นกำ�ลงเข�ม�พลกฟน

องคคว�มรทต�ยแลวท�งประวตศ�สตรให

กลบม�มชวตอกครง และยง AI ไดรบก�รฝกฝน

และพฒน�ไปม�กเท�ไร เร�กจะไดขอมล

ทแมนยำ�ม�กขนเท�นน อนจะเปนตวชวยสำ�คญ

ในก�รขย�ยขดจำ�กดท�งคว�มร เตมเตม

ชวงเวล�ทเคยหลนห�ยไปในประวตศ�สตร และ

ทำ�ใหเร�เข�ใจอดตและก�รเปลยนแปลงต�ง ๆ ได

ม�กยงขน

ทม� : บทคว�ม “Machine learning has been used to automatically translate long-lost languages” จ�ก technologyreview.com / บทคว�ม “MIT Using Artificial Intelligence to Translate Ancient ‘Dead’ Languages” จ�ก scitechdaily.com / บทคว�ม “Restoring ancient text using deep learning: a case study on Greek epigraphy” โดย Yannis Assael, Thea Sommerschield และ Jonathan Prag จ�ก deepmind.com / ethnologue.com

1 Machine Learning เปนกระบวรก�รทำ�ใหระบบ คอมพวเตอรเรยนรไดดวยตนเองโดยใชขอมล

wikipe

dia.org

CREATIVE THAILAND I 8

Creative Resource : วตถดบทางความคด

เรอง : พพฒนพงศ จตพยค, ภ�ชน เหลองเพมสกล และ ฐนกร พนธวฒน

FEAT U RED BOOKออกนอกขนบประวตศาสตรไทยโดย ธงชย วนจจะกล

ประวตศ�สตรเปนเรองน�ประหล�ดททรงอำ�น�จเหนอผคน หล�ยคนอ�จมองเปนเรองน�เบอในก�รพดสงซำ� ๆ และหล�ยครงทเรองร�วในประวตศ�สตร

ส�ม�รถสร�งอ�รมณรวม ทำ�ใหเร�รสกภ�คภมใจ รกชอบ หรอเกลยดชง แตห�กลองทำ�คว�มเข�ใจใหด แทจรงแลวประวตศ�ตรอ�จไมไดหม�ยถงก�รมองยอน

กลบไปทอดตเพยงอย�งเดยว แตกลบเปนก�รศกษ�เพออธบ�ย “คว�มเปลยนแปลง” ททกคนส�ม�รถมจดรวม หรอแมกระทงมมมองทแตกต�งในเรอง

เดยวกน

ผแตงหนงสอเลมนกล�วว� “ประวตศ�สตรทรอขนบควรเปนประวตศ�สตรทไมมประโยชน ในแงทว�ไมส�ม�รถจะเอ�ไปใชเพอวตถประสงคอนใด

ทงสน ประโยชนทพงมอย�งเดยวคอเปนประโยชนตอก�รเตบโตของเซลลสมองทคดและสงสยไมหยดหยอน”

หนงสอเลมนจะชวยใหเข�ใจคว�มหม�ยทแทจรงของก�รศกษ�ประวตศ�สตร และจะพ�คว�มคดเร�ออกนอกกรอบขนบเดม เพอคนพบแงมมใหม ๆ

ทชวนใหฉกคดและเกดก�รตงคำ�ถ�ม ประเดนสำ�คญคอ ประวตศ�สตรอ�จไมไดหม�ยถง “คว�มจรง” ห�กแตเปน “อดมก�รณ” หรอ “คว�มเชอ” ซง

ก�รยดถอประวตศ�สตรจ�กแหลงทม�ของคว�มเชอเดยว จงไมอ�จสรปไดว�เรองร�วเหล�นนเปนคว�มจรงทงหมด และตองระวงไมใหประวตศ�สตร

ฉบบใดฉบบหนงมอำ�น�จม�กเกนไป แตควรตองเปดโอก�สใหเกดก�รวเคร�ะหและถกเถยงกนในมตประเดนต�ง ๆ เพอทจะเข�ใจเรองเดมในมตใหม ๆ

เกดเปนก�รเล�เรองใหม ๆ หรอแมแตเกดคว�มรชดใหม ๆ เพมม�กขน

ประวตศ�สตรจงไมใชคว�มจรงเพยงหนงเดยว แตยงมคว�มเหมอนและต�งกนออกไป แคปรบจดเรมตนและจดจบของเรองนน ๆ ภ�พจดจำ�ของ

ประวตศ�สตรกอ�จเปลยนไปได

CREATIVE THAILAND I 9

พบกบวตถดบท�งคว�มคดเหล�นไดท TCDC Resource Center

VIRT UA L CU LT U RE GUIDEWGSN

จะดไหมถ�เร�ส�ม�รถเยยมชมพพธภณฑไดโดยไมตองเดนท�งไปถง

สถ�นทจรง…หล�ยคนคงรสกเบอหน�ยทตองรกษ�ระยะห�งท�งสงคม

จ�กก�รแพรระบ�ดของโควด-19 ทสงผลใหพพธภณฑหล�ยเเหงปดใหบรก�ร

เเตขณะเดยวกนพพธภณฑหล�ยแหงกไดปรบเปลยนรปแบบก�รใหเข�ชม

ผ�นก�รใชเทคโนโลยสมยใหมอย�ง VR (Virtual Reality) ทชวยใหผชมรสก

เสมอนกำ�ลงไดเดนเข�ไปเยยมชมในพพธภณฑจรง ๆ เพอเรยนรประวตศ�สตร

และชนชมผลง�นศลปะไดอย�งสะดวกรวดเรวเพยงปล�ยนวไมว�จะอยท

มมใดของโลก ลองเข�ไปเปดโลกแหงประวตศ�สตรกนไดกบหล�กหล�ย

พพธภณฑทงโซนอเมรก�อย�ง Frank Lloyd Wright วสคอนซน โซนยโรป

ทพพธภณฑ The Kremer Museum เเละพพธภณฑโซนเอเชยอย�ง Fergus

McCaffrey Gallery ในโตเกยว

BOOKWhy Learn History (When It’s Already on Your Phone)โดย Sam Wineburg

ถ�พดถงเรองร�วประวตศ�สตรในยคททกคนเข�ถงอนเทอรเนตไดอย�งแพรหล�ย กอ�จไมใชเรองย�กททกคน

จะส�ม�รถคนห�เรองร�วในประวตศ�สตรไดจ�กเวบไซตต�ง ๆ ทเข�ถงง�ยจ�กโทรศพทมอถอ แตแลวทำ�ไมเร�

ถงยงตองเรยนรประวตศ�สตรจ�กหนงสอและอกหล�ยแหลงคว�มรอยอก…หนงสอเลมนอ�จใหคำ�ตอบได เพร�ะ

ผเขยนบอกเล�ถงก�รเรยนก�รสอนวช�ประวตศ�สตรว� ควรสอนใหนกเรยนคดเชนเดยวกบนกประวตศ�สตร

เพร�ะก�รสอนประวตศ�สตรแบบเดมทถกสอนกนม�หล�ยทศวรรษทมกเนนใหนกเรยนจดจำ�และนำ�ไปตอบ

ในขอสอบ อ�จไมมประสทธภ�พเท�กบก�รเปลยนใหนกเรยนรจกคด วเคร�ะห และสรปขอเทจจรงของขอมล

ประวตศ�สตรจ�กหล�ยแหลงขอมล ทไมใชจ�กเพยงในหองเรยน หรอจ�กผสอนทเชอว�สงทเรยนรม�จ�กอดต

เปนเรองทถกตองทสดเท�นน

Homo Deus: A Brief History of Tomorrowโดย Yuval Noah Harari

อน�คตของมนษยช�ตทผ�นก�รศกษ�คว�มเปนม�ท�งประวตศ�สตรของเผ�พนธโฮโมเซเปยนทพฒน�ตนเอง

ขนจ�กก�รเปน “สตว” อนไรซงคว�มสำ�คญใด ๆ ม�เปน “เทพเจ�” ผกำ�หนดชะต�ชวตของทกสรรพสง แตใน

ศตวรรษท 21 สงเหล�นกำ�ลงจะถกแทนทดวยคว�มก�วหน�ของสองสง คอ Data หรอขอมลททำ�ใหมนษยนำ�ไป

ใชตอยอดใหเกด Machine Learning ทช�ญฉล�ดม�กจนกล�ยเปน AI ทฉล�ดลำ�เกนมนษยได และเมออลกอรทม

กล�ยเปนแกนของทกสง จ�กเดมทอยแคในอปกรณหรอโปรแกรมต�ง ๆ คว�มเชอทว�มนษยนนมเจตจำ�นงเสร

ต�งจ�กสงมชวตอน แทจรงอ�จเปนเพยงขนตอนท�งเคมในสมองทมลำ�ดบขนทชดเจนเสมอนอลกอรทมเชนกน

เมอมนษยส�ม�รถถอดรหสอลกอรทมของเคมในสมองนได เมอนนเร�กจะส�ม�รถชนำ�และชกจงมนษยไดง�ย

อย�งไมน�เชอ และอ�จเปลยนแปลงศ�สตรทเรยกว�จตวทย� ไปสศ�สตรแหงก�รใชอลกอรทมในชวตจรง

CREATIVE THAILAND I 10

MDIC : นวตกรรมและวสด

เรอง : มนตนภ� ลภนพรวงศ

ตงแตอดตจนถงปจจบนมนษยมกเลอกใช “ส” ในก�รแสดงออกเชงสญลกษณ

เพอบงบอกถงคว�มเปนตวตน ฐ�นะ คว�มรสก รวมถงยงแฝงคว�มหม�ย

ผ�นกลไกก�รสอส�รไดอย�งน�อศจรรย แมทกวนนเทคโนโลยจะชวยใหเร�

เลอกใชเฉดสต�ง ๆ ไดอย�งง�ยด�ย แตถ�ยอนกลบไปหล�ยรอยปกอน

กว�จะห�สทเฉพ�ะเจ�ะจงหนงสไดนน อ�จตองเดนท�งข�มทวปเพอต�มห�

แหลงสจ�กธรรมช�ตทตรงเฉดกนทเดยว

น�ร�ยน ก�นดก�ร (Narayan Khandekar) นกวทย�ศ�สตรด�นก�รอนรกษ

อ�วโส ผดแล Forbes Pigment Collection ภ�ยในพพธภณฑศลปะฮ�รว�รด

(Harvard Art Museums) สหรฐอเมรก� ไดรวบรวมขอมลส�รส (Pigment)

จ�กทวทงโลกกว� 2,700 ชนด พรอมอธบ�ยถงก�รนำ�กระบวนก�รท�ง

วทย�ศ�สตรในก�รแยกแยะองคประกอบท�งเคมของส�รสไดอย�งละเอยดดวย

เทคนค Raman Spectroscopy, Mass Spectrometry, Gas Chromatography

และ Electron Microscopy เพอศกษ�วจยถงประวตคว�มเปนม�ของส�รส

ในก�รอนรกษง�นศลปะอนทรงคณค� รวมถงสภ�พแวดลอมทเกดขนใน

ยคนน ๆ และนคอเรองร�วอนน�เหลอเชอเบองหลงสห�ย�กทน�ร

สเหลองจากฉววบนทกจ�กป 1883 เล�ไวว� ทหมบ�นมรซ�ประ ในรฐพห�รของอนเดย

เลยงววโดยใหกนใบมะมวงเปนอ�ห�ร แลวเกบฉววสเหลองสดม�ทำ�เปนสยอม

โดยไดแปรรปเปนกอนทรงกลมขน�ดเท�ลกกอลฟเพอข�ย แตเมอป 2001

นกประวตศ�สตรศลป วกตอเรย ฟนเลย (Victoria Finlay) ไดเดนท�งไป

มรซ�ประ เพอห�ขอมลเพมเตม และพบว�ในตอนนไมมใครในหมบ�น

ทำ�สยอมสเหลองจ�กฉววอกแลว ฟนเลย ยงไดอธบ�ยไวในหนงสอดวยว�

“ช�วบ�นหวเร�ะจนนำ�ต�ไหลเมอไดยนวธก�รทำ�สจ�กฉวว”

สนำาเงนทราคาแพงกวาทองคำาสนำ�เงนอลตร�ม�รนเคยเปนเครองหม�ยบงบอกสถ�นะท�งสงคมในยคหนง

เนองจ�กในศตวรรษท 14 และ 15 แรนตองขดจ�กเหมองท�งตะวนออก

เฉยงเหนอของอฟก�นสถ�น กอนใชล�แบกลงม�จ�กภเข� แลวขนสงตอ

ท�งเรอไปยงจดหม�ย ดวยคว�มเปนของห�ย�ก ทำ�ใหร�ค�สงอย�ง

ไมน�เชอ คอมร�ค�แพงกว�ทองคำ� จนบ�งครงศลปนตองผสมส�รเตมแตง

เข�ไปเพอลดปรม�ณก�รใชอลตร�ม�รนลง แตในทสดยคสมยทอลตร�ม�รน

มมลค�ม�กกว�ทองกสนสดลงในป 1826 เมออตส�หกรรมส�ม�รถ

สงเคร�ะหสนำ�เงนนขนม�ทดแทนไดในทสด

หอย 12,000 ตวตองสงเวยชวตเพอสรางสมวงปรมาณ 1.4 กรมสมวงไทเรยนกเปนอกสหนงทเกดม�พรอมกบตำ�น�น ว�กนว�สมวงนถกคนพบ

เปนครงแรกเมอสนขของวรบรษโบร�ณช�วกรกอย�งเฮอรควลสกน

หอยสงขหน�ม (Murex Shells) บนช�ยห�ดและวงกลบไปห�เจ�น�ยดวย

จมกทเปอนไปดวยสมวง ก�รจะไดสมวงไทเรยนม� จะตองเคนของเหลว

ทมลกษณะเปนครมขนสแดงออกจ�กตวหอย ซงจะกล�ยเปนสมวงเมอโดน

แสงแดด และมร�ค�ทแพงอย�งน�ขนลก เพร�ะตองใชหอยถง 12,000 ตว

ในก�รผลตส�รสนออกม�ใหไดในปรม�ณ 1.4 กรม ในอ�ณ�จกรโรมโบร�ณ

เหล�วฒสม�ชกจะยอมเสอผ�เปนสมวงเพอถงแสดงคว�มมงคง แตทกอย�ง

กเปลยนไป เมอนกเคมส�ม�รถสกดสมวงแบบเดยวกนไดจ�กนำ�มนถ�นหน

ดวยตนทนทตำ�กว�ม�กในป 1856

สแดงชาด...ผลตภณฑมลคาสงของจกรวรรดสเปนในยโรปยคกล�ง สแดงเคอรเมสนนทำ�ม�จ�กแมลงทอ�ศยอยบนตนโอกเคอรมส

ในแถบทะเลเมดเตอรเรเนยน ซงเปนสทห�ไดย�ก จงไมมใครไดใชสแดงม�กนก

ในยคนน แตหลงจ�กประเทศสเปนคนพบว�ช�วพนเมองอย�งช�วแอซเทก

เลยงและใชแมลงทอ�ศยอยในกระบองเพชรม�ผลตสแดงสำ�หรบใชในสงทอ

และในเชงอตส�หกรรม กระทงมก�รจ�ยบรรณ�ก�รแกผปกครองจกรวรรด

ดวยแมลงดงกล�วจนไดรบคว�มนยมแพรหล�ย โดยกล�ยเปนสนค�ททำ�

กำ�ไรไดม�กทสดเปนอนดบสองรองจ�กเครองเงน เนองจ�กมก�รใชสแดง

จ�กแมลงนไปทวโลกยกตวอย�งเชน สแดงทปร�กฏอยบนลปสตกหรอแมแต

เคกเรดเวลเวตสแดงสดดวย

และถงแมว�ทกวนนอตส�หกรรมจะส�ม�รถผลตเฉดสขนม�ไดหล�กหล�ย

ดวยร�ค�ทเปนมตรม�กเพยงใด แตทว�เทรนดในก�รใชง�นสทผลตขนจ�ก

ธรรมช�ตนนกลบมบทบ�ทม�กขนอกครง โดยเฉพ�ะสทไดจ�กสงแวดลอม

ใกลตวอย�งดอกไม ใบไม ร�ก และจ�กภมปญญ�ดงเดม เพอลดก�รใช

ส�รเคมอนตร�ย รวมไปถงเพอสรรห�นวตกรรมใหม ๆ ทสจะตอบโจทยใน

ก�รใชง�นและเปนมตรตอสงแวดลอมม�กยงขน

ทม� : บทคว�ม “The Crazy Stories Behind 6 Of The World’s Rarest Colors” โดย Katharine Schwab จ�ก fastcompany.com และบทคว�ม “Pigment Collection Colors All Aspects of the Museums” จ�ก harvardartmuseums.org

เปดทมาสดแปลกของสในประวตศาสตร

harvarda

rtmuseu

ms.o

rg

CREATIVE THAILAND I 11

Creative District: ยานความคด

เรอง : ทมง�น PORTRAIT OF CHAROENKRUNG ภาพ : รชด�ภรณ เหมจนด�

รานสดทายทามกลางโลกทหมนเวยนเปลยนไปทกวน แตรานรวงเกาแกในยานบางรก เจรญกรง ตลาดนอย ยงคงภาพเดมของอากงอามาทดำาเนนธรกจเหมอนอยางทเคยเปนมา สรางเปนความผกพนกบคนในยานทเตบโตมาดวยกน รวมถงเหลาผมาเยอนใหตกหลมรกแบบไมรตว เหลานคอประวตศาสตรของยานเจรญกรงทสงตอผานขาวของชนเลกชนนอยและอาหารคาวหวานสารพนใหแกผคนจากรนสรน

รานขนมเปยะเฮยบเตยง“ตำ�น�นร�นขนมทมนย�ยรกซอนอย”

เมอ 90 ปทแลว ร�นเฮยบเตยงเรมตนขนโดย

บด�ของอ�ม�ขางอ แซอง นกทำ�ขนมจ�กเมองจน

ทเลยงดลก ๆ ใหรจกอ�ชพทำ�ขนมม�ตงแตวยเย�ว

วนหนง อ�กงเอยม ม�ขอสมครทำ�ง�นเปนลกมอ

ในร�น ทงคจงไดพบรกกน ดวยคว�มขยน

หมนเพยรและฝมอในก�รทำ�ขนมของอ�กงเอยม

ทำ�ใหบด�ของอ�ม�ข�งอยอมใหลกส�วแตงง�น

ดวย และยกร�นใหชวยกนดแลตอไป โดยมขนม

ขนชอคอโซวเกยว ลกษณะคล�ยกะหรปปไสถว

และไสเผอก ทเตมสมเชงเข�ไปในไสใหมรสเปรยว

นด ๆ กลนหอม กนแลวรสกสดชน จนถงวนน อ�กง

และอ�ม�ยงคงทำ�ขนมดวยตวเองทกวน โดยม

ลกช�ยและลกสะใภเปนกำ�ลงหลก เนนก�รนวดแปง

ดวยมอเพอคมคณภ�พคว�มสดใหมและรสช�ต

ใหไดม�ตรฐ�นต�มเดมจนมลกค�ม�ตอแถวซอ

ขนมกนไมข�ด

พกด : ซอยเจรญกรง 20 แขวงตล�ดนอย เขตสมพนธวงศ โทร. 02-2337554

รานเฮงเสง“ตำ�น�นร�นเยบหมอน-เบ�ะไหวเจ� 100 ป

คว�มประณตทสงตอจ�กจนโพนทะเลสตล�ดนอย”

เรองร�วของเฮงเสงเรมตนขนในย�นคนจน

เก�แกอย�งตล�ดนอย เมอยอนกลบไปในสมย

รชก�ลท 6 นถอเปนจดเรมตนของทกษะและ

คว�มส�ม�รถเฉพ�ะตวของคนจนทหอบเสอผน

หมอนใบจ�กบ�นเกดม�เรมตนชวตใหมบน

แผนดนสย�ม สมยนนยงไมมเครองนอนสำ�เรจรป

หมอน ฟก มง หรอเบ�ะรองนง ตองใชแรงง�น

คนเยบ พอกบแมของอ�ม�เมยวลง แซอว

อพยพม�จ�กซวเถ� จงม�เปดร�นเฮงเสงทำ�

ธรกจเยบหมอนอยทตล�ดนอย โดยมลกค�เปน

คแตงง�นใหมทเรมตนสร�งครอบครวจนกระทง

ยคสมยเปลยนแปลง คนหนไปใชของสำ�เรจรป

ม�กขน เฮงเสงจงพฒน�ผลตภณฑใหม ๆ อ�ท

เบ�ะรองนงสำ�หรบเก�อหว�ยรบแขก รวมถง

หมอนทรงกลมสำ�หรบรองคกเข�ไหวเจ�ต�มศ�ล

เจ�ต�ง ๆ และสบทอดม�ถงปจจบน เนองจ�ก

เปนสนค�ห�ย�กและตองอ�ศยคว�มประณต

อย�งม�กในก�รผลต

พกด : 854-856 ถนนว�นช 2 แขวงตล�ดนอย เขตสมพนธวงศ โทร. 082-4566516

รานซยลง“ถงไมสกโบร�ณทกษะฝมอทสงตรงจ�กเมองจน

โพนทะเล”

ร�นซยลงถอกำ�เนดขนม�น�นกว� 80 ปแลว

โดยคณลงชศกด ไชยโชตชวง ผรบชวงกจก�ร

และสบทอดคว�มรในก�รประดษฐถงไมม�จ�ก

บด�ซงม�ตงรกร�กอยบรเวณถนนทรงว�ด

ลกษณะเดนของถงไมร�นซยลงคอเปนง�นฝมอ

ทยงคงวธดงเดมในก�รผลต ทำ�ขนจ�กก�ร

ประส�นไมสกแตละแผนเข�ดวยกนเปนทรง

รดตวถงแตละใบไวดวยวงแหวนเหลก มทงถง

วงกลมขน�ดเลก ถงพรอมด�มจบ และถงใสนำ�

แบบทเหนในหนงจน กลนไมทเปนเอกลกษณและ

เนอไมแททแมลงไมกน ทำ�ใหถงไมร�นซยลงเปน

ท รจกในหมผนยมถงไมแบบโบร�ณทแตกอน

ใชใสข�วส�ร ตกนำ� หมกผกผลไม และตอม�

ถกประยกตใชสำ�หรบใสของต�ง ๆ หรอนำ�ไป

ประดบตกแตงบ�นต�มคว�มนยมของแตละ

ยคสมย

พกด : 1159 ถนนทรงว�ด (ตรงข�มวดปทมคงค�ร�ชวรวห�ร) แขวง/เขตสมพนธวงศ โทร. 02-2338366, 02-6396900

CREATIVE THAILAND I 12

Cover Story : เรองจากปก

ตวเลขปพ.ศ. ชอบคคลสำาคญแสนยาวเหยยด ใคร ทำาอะไร ทไหน อยางไร คอ “ขอเทจจรง” ทางประวตศาสตรทนาเบอสำาหรบใครหลาย ๆ คน เรองอดตทจบไปแลวเกยวของอยางไรกบชวตในปจจบน ความเคลอนไหวตาง ๆ ทงของโลกและของไทยในยอหนาถดไปจากน อาจทำาใหเหนวาประวตศาสตรไมไดเปนเพยงเรองเกาแกซงถกแชแขงอยในอดต แตเปลยนแปลง เคลอนท ถกรอสราง ตความ นำาไปตอยอด และอยรวมสมยกบโลกปจจบนไดเสมอ

เรอง : นนทก�นต ทองว�นช

CREATIVE THAILAND I 13

ทำาไมประวตศาสตรจงเปลยนแปลง เมอความจรงไมไดมเพยงหนงก�รเปนท เ ข�ใจกนโดยทวไปว�ก�รศกษ�

ประวตศ�สตรนนตงอยบนพนฐ�นของคว�มร

ท เกยวของกบมนษยและเหตก�รณในอดต

ก�รตรวจสอบห� “คว�มจรง” (Truth) หรอ

“ขอเทจจรง” (Fact) ของเหตก�รณทผ�นไป

แลวนน เปนหน�ทหนงของนกประวตศ�สตร

แตคว�มจรงหรอขอเทจจรงท�งประวตศ�สตรท

นกประวตศ�สตรใหคณค�นนมคณลกษณะพเศษ

อย�งหนงคอส�ม�รถโตแยงได (Disputable

Fact) ศ.ดร. ธงชย วนจจะกล เคยใหคำ�อธบ�ย

ในประเดนนไวว� ขอเทจจรงทโตแยงไมได

(Indisputable Fact) มกไมใหคว�มหม�ยอะไร

ม�กนกตอก�รศกษ�ประวตศ�สตร ยกตวอย�งเชน

แกวมหหนงใบ เปนขอเทจจรงทโตแยงไมได

แตถ�คนเรมอธบ�ยแกวมห โดยคนทนงคนละฝง

ยอมพดถงแกวใบนต�งกน คนหนงบอกแกวมห

ท�งขว� อกคนบอกแกวมหท�งซ�ย คำ�อธบ�ย

เกยวกบแกวทเพมม�กขนจะทำ�ใหแกวซงเคยเปน

ขอเทจจรงทโตแยงไมได เรมโตแยงไดและม

คว�มหม�ย ดงนน ขอเทจจรงเดยวกน เมอมอง

คนละมม กยอมตคว�มไดต�งกน และคว�มหม�ย

จะเกดขนกตอเมอเร�ใหคำ�อธบ�ยเพมกบ

ขอเทจจรงนน ๆ จนเกดเปนขอเทจจรงชดใหมอก

ม�กม�ยต�มแตมมมองและบรบทแวดลอม

เมอเร�มองประวตศ�สตรภ�ยใตกรอบ

คว�มคดทว�คว�มจรงท�งประวตศ�สตรอ�จม

ไดหล�ยชดเชนนแลว เร�กจะเหนว�ธรรมช�ต

ของประวตศ�สตรท นกประวตศ�สตรให

คว�มสำ�คญนนคอชดคว�มจรงทส�ม�รถตคว�ม

ตอยอด และปรบเปลยนได

วาดประวตศาสตรบนใบหนาโอกาสจากอดต เดอนเมษ�ยน ป 2020 พระร�ชวงตองห�ม

เมองปกกง เปดตวคอลเลกชนเครองสำ�อ�งซงได

รบแรงบนด�ลใจม�จ�กเครองมอบอกเวล�ใน

สมยร�ชวงศชง หนงในคอลเลกชนวตถโบร�ณ

ของพระร�ชวง เนองในโอก�สทวงหลวงแหง

สดท�ยของจกรวรรดจนนมอ�ยครบ 600 ป

เครองมอบอกเวล�ดงกล�ว มลกษณะเปน

แผนจ�นทองแดง ขน�ดเสนผ�นศนยกล�ง 13.7

เซนตเมตร ใชบอกเวล�โดยอ�ศยก�รวดค�

แสงอ�ทตย ดวงจนทร และดวงด�ว บนแผนจ�น

เตมไปดวยรอยสลกตวเลขบอกวนท เวล� จกรร�ศ

ต�ง ๆ รวมไปถงอกษรละตน “COLON” และ

อกษรโรมน “1541” ซงทำ�ใหสนนษฐ�นไดว� วตถ

โบร�ณชนนถกนำ�เข�ม�จ�กเมองโคโลญ ประเทศ

เยอรมน โดยมชชนน�รช�วเยอรมนทเข�ม�

ในประเทศจนปล�ยร�ชวงศหมง

แผนผงวงโคจรของพระอ�ทตย พระจนทร

ดวงด�ว และก�รเรยงตวกนของจกรร�ศต�งๆ

กล�ยม�เปนแนวท�งหลกในก�รออกแบบทงตว

บรรจภณฑและก�รว�งชองสของอ�ยแชโดว

ในคอลเลกชนน ในขณะทสอ�ยแชโดวทง 12 ส

กเลอกใชเนอสทมคว�มมนว�วเพอสอถงประก�ย

ระยบระยบของดวงด�ว สวนลวดล�ยทองฟ�

ดวงด�ว และหน�ปดน�ฬก�ถกนำ�ไปถ�ยทอด

ลงบนปลอกลปสตกทง 10 เฉดส โดยแตละส

คอสแดงเฉดต�ง ๆ ทพบไดภ�ยในพระร�ชวง

ตองห�มในแตละชวงเวล�ในอดต

คอลเลกชนเครองสำ�อ�งของพระร�ชวง

ตองห�ม คอก�รหยบเอ�ประวตศ�สตรทหยดนง

อยในคอลเลกชนวตถโบร�ณของวงม�ปดฝน

แลวนำ�ไปตอยอดใหเกดเปนสนค�และมลค�ใหม

ทรวมสมยกบสงคมในปจจบน โดยครงนไมใช

คอลเลกชนเครองสำ�อ�งครงแรกทท�งวงปลอย

ออกม� เพร�ะในเดอนธนว�คม ป 2018 พระร�ชวง

เคยไดเปดตวคอลเลกชนลปสตก บลชออน และ

อ�ยแชโดว ซงลวนแตหยบเอ�วฒนธรรมและ

คว�มเชอจนโบร�ณม�เปนแรงบนด�ลใจใน

ก�รออกแบบ ไมว�จะเปนเทพนกกระเรยน

เครองแตงก�ยของน�งสนม ดอกเบญจม�ศ และ

แจกนเคลอบสของร�ชวงศชง

คอลเลกชนเครองสำ�อ�งเหล�นถอเปน

ลมเตดคอลเลกชนและไดรบคว�มนยมอย�งม�ก

ในหมคนรนใหมของจน โดยมร�ยง�นว�

ข�ยหมดอย�งรวดเรวภ�ยในระยะเวล�ไมกวน

จนนำ�ไปสก�รออกคอลเลกชนอน ๆ รวมกบ

แบรนดเครองสำ�อ�งต�ง ๆ ดวย แมแตพระร�ชวง

ฤดรอนเองกมองเหนถงคว�มสำ�เรจน จงรวมกบ

แบรนด Catkin ในก�รผลตเครองสำ�อ�งทหยบ

เอ�ล�ยปกนกฟนกซบนฉ�กกนหองในพระร�ชวง

ม�ใชบนบรรจภณฑดวยก�รพมพระบบส�มมต

รปแบบใหม เพอทำ�ใหผใชง�นสมผสถงคว�มเปน

รอยปกทสมจรง

ส� เหต ท ทำ � ให เ ค ร อ งสำ � อ� งท ไ ด ร บ

แรงบนด�ลใจจ�กสถ�นทท�งประวตศ�สตรและ

วตถโบร�ณเหล�นข�ยดเปนอย�งม�กในหม

ช�วมลเลนเนยลของจนนน บทคว�มจ�กเวบไซต

คอสเมตกดไซนเอเชยกล�วว� สวนหนงม�จ�ก

คว�มภมใจในช�ตทเพมม�กขน โดยสบเนอง

ม�จ�กก�รเตบโตของเศรษฐกจจน คว�มสำ�เรจ

med

ium.com

CREATIVE THAILAND I 14

ของบรษทสญช�ตจนอย�งอ�ลบ�บ� (Alibaba)

หรอเสยวม (Xiaomi) ทส�ม�รถเทยบเคยงไดกบ

ยกษใหญในโลกตะวนตกไมว�จะเปนแอมะซอน

(Amazon) หรอแอปเปล (Apple) ทำ�ให

คว�มเปนจน นนข�มผ�นภ�พลกษณแบบ

“ผลตในเมองจน - Made in China” ไปสก�ร

“สร�งสรรคจ�กเมองจน - Created in China”

คนรนใหมจงเรมหนกลบม�ตนเตนกบก�รคนห�

และใหคณค�กบมรดกท�งวฒนธรรมของตนเอง

อกครง

Operation Night Watchคำาอธบายใหมจากหลกฐานเดม

ง�นสำ�คญอย�งหนงของนกประวตศ�สตรคอ

ก�รศกษ�หลกฐ�นท�งประวตศ�สตรใหละเอยด

ถถวน ไมว�หลกฐ�นนนจะอยในรปของขอคว�ม

ประก�ศ หนงสอ แผนท เครองใช หรอวตถ

อนใดกต�ม ทงนเพอคนห� “คว�มจรง” หรอ

คำ�อธบ�ยบ�งอย�งใหกบเหตก�รณทเกดขน

แตก�รศกษ�หลกฐ�นดงกล�ว ใชว�จะศกษ�เมอ

คนพบหลกฐ�นใหมเท�นน เพร�ะแมเปน

หลกฐ�นชนเดมกส�ม�รถมอบคว�มรและ

คำ�อธบ�ยใหม ๆ ใหกบผศกษ�ไดเสมอต�มมมมอง

และบรบทของสงคมทเปลยนแปลง

ไรจมวเซยม (Rijksmuseum) หรอพพธภณฑ

แหงช�ต เมองอมสเตอรดม ประเทศเนเธอรแลนด

สงเกตเหนว�ภ�พเขยน เดอะ ไนต วอตช

(The Night Watch) อนโดงดงของเรมบรนดต

(Rembrandt) เกดก�รเปลยนแปลง เชนว�

ภ�พสนขทมมขว�ล�งมสซดลง ท�งพพธภณฑ

จงตดสนใจทจะซอมแซมภ�พว�ดชนสำ�คญดวย

โปรเจกตท ชอว� โอเปอรเรชน ไนต วอตช

(Operation Night Watch)

แตเดอะ ไนต วอตชนน ไมต�งจ�กโมน�ลซ�

แหงพพธภณฑลฟวร ก�รนำ�ชนง�นซงดงดด

ผเข�ชมกว�สองล�นคนตอปชนนไปซอมหลง

พพธภณฑเปนเวล�หล�ยปยอมไมอ�จทำ�ได

โอเปอรเรชน ไนต วอตช จงเปนก�รตรวจสอบ

เกบขอมล และซอมแซมชนง�นในหองกระจก

กล�งพพธภณฑซงถกออกแบบม�โดยเฉพ�ะ

ทงยงเปดใหทกคนรวมเปนประจกษพย�นใน

ปฏบตก�รครงน ทงในพนทจรงและท�งออนไลน

ท�โก ดบบตส (Taco Dibbits) ผอำ�นวยก�ร

ไรจมวเซยมกล�วว� โอเปอรเรชน ไนต วอตช

คอโครงก�รวจยและอนรกษผลง�นม�สเตอรพซ

ของเรมบรนดตทยงใหญทสดในประวตศ�สตร

โดยก�รจะซอมแซมและอนรกษชนง�นในระยะย�ว

ใหไดอย�งถกตองนน ท�งพพธภณฑจำ�เปนตอง

ตรวจสอบภ�พว�ดอย�งถถวนโดยอ�ศยเทคโนโลย

สมยใหม เชน ก�รถ�ยภ�พคว�มละเอยดสงและ

ก�รสแกนภ�พดวยรงสเอกซ (Macro-XRF

Scanner) ตลอดจนกระบวนก�รวเคร�ะหขอมล

ทมประสทธภ�พ โดยหวงว�จะชวยใหเข�ใจทง

สภ�พดงเดมของชนง�น ก�รเปลยนแปลงต�ง ๆ

ทเกดขนกบภ�พว�ดตลอดระยะเวล�เกอบสรอยป

เทคนคและวสดทใช ขนตอนในก�รว�ด ตลอดจน

คว�มเสอมของชนง�นทอ�จเกดขนไดในอน�คต

ในเดอนพฤศจก�ยน 2020 น โอเปอรเรชน

ไนต วอตช กำ�ลงก�วเข�สชวงท�ยของกระบวนก�ร

ก�รตรวจสอบภ�พว�ดกอนจะเรมลงมอบรณะภ�พ

ในขนตอนตอไป ท�งพพธภณฑเรมเปดเผยผล

ทไดจ�กก�รตรวจสอบภ�พดวยเครองสแกน

Macro-XRF โดยประเดนหนงทไดจ�กก�รคนพบ

คอสทองทเรมบรนดตใชในก�รว�ดล�ยปกสทอง

บนเสอของทห�รนน มองคประกอบของส�รหนอย

ในขณะทในยคนน สทมสวนประกอบของส�รหน

จะถกใชในภ�พเขยนผลไมหรอดอกไมเท�นน

สำ�หรบนกประวตศ�สตรศลปะแลว ขอมลเลก ๆ น

ชวยขย�ยคว�มเข�ใจทเคยมตอจตรกรช�วดตช

ผนใหกว�งไกลออกไป ไมว�จะเปนก�รอธบ�ย

วธว�ดง�นทเข�ใช หรอแมแตคว�มเปนคน

สร�งสรรคและแหวกขนบของตวเรมบรนดตเอง

common

s.m.w

ikimed

ia.org

CREATIVE THAILAND I 15

กต�ม ไมแนว� เร�อ�จอธบ�ยคว�มเปนไปไดอน ๆ

ในภ�พเขยนของเข�ไดดวยคว�มเข�ใจเหล�น

ครงสดท�ยทเดอะ ไนต วอตช ไดรบ

ก�รบรณะคอเมอป 1975 นบเปนเวล�กว� 45 ป

ทไมมใครแตะตองภ�พเขยนชนเอกนเลย แตดวย

คว�มร มมมอง และเทคโนโลยจ�กศตวรรษท

21 นเอง ทเปดโอก�สใหนกประวตศ�สตรได

ยอนกลบม�ทำ�คว�มเข�ใจกบหลกฐ�นชนเดม

เพอคนห�คำ�อธบ�ยใหม ๆ ใหกบเรองร�วในอดต

ตอไป

อดต - ปจจบนประวตศาสตรรวมสมย

ไมผดนกห�กจะกล�วว�ประวตศ�สตรนน

มคว�มรวมสมยอยเสมอ ทกครงทเร�ศกษ�

ประวตศ�สตรแลวเกดก�รคดวเคร�ะห ก�รคด

วเคร�ะหนนยอมเปนไปภ�ยใตส�ยต�หรอมมมอง

ของบรบทในปจจบนโดยอตโนมต เร�ศกษ�สงท

เกดขนในอดตเพอนำ�ม�ปรบใชกบปจจบนอย�ง

ทเรยกว� “ไมใหประวตศ�สตรซำ�รอย” และ

บอยครงทเร�ตดสน “คว�มจรง” ในอดตดวย

ค�นยมหรอบรรทดฐ�นแบบในปจจบน ไมว�

ก�รกระทำ�เชนนจะถกหรอผด เหม�ะสมหรอไม

แตในแงน เร�อ�จกล�วไดว�ประวตศ�สตรนน

ถกทำ�ใหมคว�มรวมสมยอยตลอดเวล�

ศลปะคอสอททงสะทอนคว�มรวมสมยของ

ประวตศ�สตร และนำ�เสนอประวตศ�สตรให

รวมสมยไดดสอหนง เร�จะพบศลปะม�กม�ย

ทมเรองร�วท�งประวตศ�สตรเปนแรงบนด�ลใจ

ผลง�นศลปะมงกฎ (Mongkut, 2015) ของ

อรญชย รงแจง ศลปนไทยซงไดรบเชญใหเข�รวม

เทศก�ลศลปะรวมสมยม�กม�ยทวโลกกเปน

หนงในนน

มงกฎของอรญชย จำ�ลองพระมห�มงกฎ

ของพระบ�ทสมเดจพระจอมเกล�เจ�ยหว รชก�ล

ท 4 จ�กมงกฎจำ�ลองทพระองคมรบสงใหจดทำ�

ขนเพอเปนหนงในเครองมงคลร�ชบรรณ�ก�ร

สำ�หรบสงไปถว�ยพระจกรพรรดนโปเลยนท 3

แหงฝรงเศส ณ พระร�ชวงฟงแตนโบล (Château

de Fontainebleau) ในป 1861 เพอทจะไดม�ซง

ง�นศลปะมงกฎ อรญชยและทมง�นขออนญ�ต

เข�ไปยงพระร�ชวงฟงแตนโบลเพอเกบขอมล

ทงในรปแบบของภ�พถ�ย วดโอ และขอมลดจทล

จ�กก�รสแกนส�มมต เนองจ�กเข�ไมส�ม�รถ

เข�ถงพระมห�มงกฎองคจ รงท เกบอย ใน

พระบรมมห�ร�ชวงได เมอไดขอมลทตองก�ร

อรญชยเดนท�งกลบประเทศไทย เพอลงมอสร�ง

มงกฎจำ�ลองจ�กมงกฎจำ�ลอง โดยทเพยงสอง

สปด�หกอนนทรรศก�รมงกฎจะจดแสดงท

หอศลปในป�รส เข�กไดรบข�วว�พระร�ชวง

ฟงแตนโบลถกขโมยขน และหนงในของมค�ท

ห�ยไปกคอพระมห�มงกฎจำ�ลองของรชก�ลท 4

ในชวงเวล�ใกลเคยงกนนน ไมไดมเพยง

พระร�ชวงฟงแตนโบลทถกบกรก เพร�ะในตนป

2016 มคลปเหตก�รณก�รลอบสแกนรปปนครง

ตวร�ชนเนเฟอรตตแหงอยปต (Nefertiti Bust) ซง

จดแสดงอยในพพธภณฑทกรงเบอรลน ประเทศ

เยอรมน เผยแพรออกไปท�งโลกออนไลน ทง ๆ ท

โดยปกตแลว ท�งพพธภณฑไมอนญ�ตใหม

ก�รบนทกภ�พใด ๆ ในหองจดแสดง

เหตก�รณดงกล�ว เกดขนเมอเดอนตล�คม

ป 2015 จ�กก�รทสองศลปน นอร� อล-บ�ดร

(Nora Al-Badri) และ ย�น นโคลย เนลเลส

(Jan Nikolai Nelles) เข�ไปในหองจดแสดงโดย

แอบซอนเครองสแกนส�มมตไวใตผ�พนคอ

พวกเข�เผยแพรไฟลส�มมตทไดลงบนอนเทอรเนต

ทงยงสร�งรปปนขนม�ใหม (The Other Nefertiti,

2015) ดวยเทคนคก�รพมพส�มมต (3D Print)

เพอนำ�ไปจดแสดงทกรงไคโร ประเทศอยปต

บ�นเกดของรปปนทตวมนไมเคยไดกลบไปอกเลย

ตงแตถกคนพบโดยนกโบร�ณคดช�วเยอรมนใน

ป 1912

ง�นศลปะทเกยวของกบอดตจ�กทงสอง

อ�รยธรรมนนน อ�จกล�วไดว�เปนก�รทำ�ใหวตถ

ท�งประวตศ�สตรกล�ยเปนวตถรวมสมย ทงยง

กระตนใหเกดก�รตงคำ�ถ�มถงสทธในก�รเข�ถง

ขอมลท�งประวตศ�สตรอย�งเสร ตลอดจนแสดง

ใหเหนว�ประวตศ�สตรนนไมไดหยดนงอย

ณ ชวงเวล�ใดเวล�หนงในอดต แตส�ม�รถถก

รอสร�ง ตคว�ม และโลดแลนอยรวมสมยได

ในกรณของมงกฎ ช�งฝมอทอรญชย

ทำ�ง�นดวย ไดจำ�ลองมงกฎขนม�ใหมดวยเทคนค

ก�รทำ�หวโขนแบบทใชอยในปจจบน โดยอรญชย

มองว�ไมจำ�เปนตองใชวธก�รดงเดมอย�งใน

สมยรชก�ลท 4 เพร�ะเทคนคในก�รสร�ง

ส�ม�รถพฒน�ไปต�มเวล� แตคว�มประณต

ต�งห�กท ย งคงอ ย นอกจ�กน ในวด โอ

ซงเปนสวนหนงของนทรรศก�ร อรญชยเล�ถง

คว�มหม�ยและนยของมงกฎในฐ�นะเครองมงคล

ร�ชบรรณ�ก�รจ�กมมมองทต�งกนของทงสย�ม

และฝรงเศสผ�นก�รตคว�มของภณฑ�รกษ

ช�วฝรงเศส และเล�ประวตครอบครวของ

ช�งฝมอ ซงปร�กฏว�สบเชอส�ยม�จ�กรชก�ล

ท 4 ในแงน แมมงกฎของอรญชยจะถกสร�งขน

ม�ใหม ไมไดมอ�ยเก�แกและคณค�ในท�ง

ประวตศ�สตรเฉกเชนวตถท�งประวตศ�สตรอน ๆ

แตก�รจำ�ลองวตถท�งประวตศ�สตรทไมส�ม�รถ

เข�ถงไดแลวในปจจบนดวยเทคนคและมมมอง

ของวนน กชวยพฒน�พนทท�งประวตศ�สตรท

เข�พดถงใหอยรวมสมยกบปจจบน ทงยงเปนก�ร

เพมมตใหม ๆ ใหกบเรองร�วท�งประวตศ�สตร

นนขนไปอกชนหนง

ในกรณของ The Other Nefertiti ไฟลสแกน

ส�มมตของอล-บ�ดรและเนลเลสนนถกกงข�ว�

สมบ ร ณแบบเ กนกว �ท ประสท ธภ�พของ

เครองสแกนจะทำ�ได โดยเฉพ�ะอย�งยงเมอ

ก�รสแกนเกดขนในสภ�วะทตวรปปนถกว�งไว

ในกลองกระจก และตวศลปนเองกทำ�ไดเพยงแค

เดนสแกนรอบรปปนแตไมส�ม�รถสแกนสวนหว

ของรปปนจ�กด�นบนได อย�งไรกต�ม ดเหมอนว�

ส�ระสำ�คญของเรองจะไมไดอยท “คว�มจรง”

ตดตามความคบหนาของโอเปอรเรชน ไนต วอตช ไดทาง rijksmuseum.nl/en/nightwatch

ภ�พโด

ย No

ra A

l-Bad

ri an

d Ja

n Niko

lai N

elles.

CREATIVE THAILAND I 16

ของเหตก�รณ แตอยทเจตน�ของศลปนทจะ

ตอบโตก�รทตวพพธภณฑมไฟลส�มมตของ

รปปนม�ตงแต 7 ปทแลว แตไมเคยเผยแพรให

ส�ธ�รณชนเข�ถง และพวกเข�ยงหวงทจะขย�ย

ไปสประเดนทใหญขนอย�งก�รกลบม�ถกเถยง

ถงวธก�รทประเทศกลมเหนอ (Global North

Country) อย�งเยอรมน ยงคงใชแนวคดแบบ

จกรวรรดนยมทล�สมยไปแลวในก�รจดก�รกบ

มรดกท�งวฒนธรรมของประเทศอนอย นอกจ�กน

เมอนทรรศก�รจบลง พวกเข�ยงนำ�รปปนจำ�ลองน

ไปฝงในทะเลทร�ยนอกกรงไคโร โดยไมม

ก�รบนทกพกดใด ๆ ไว เพอเปนก�รโตกลบก�รท

รปปนถกขดพบในเชงสญลกษณอกดวย

อดต - ปจจบน - อนาคตมองประวตศาสตรไปขางหนาเร�เรยนประวตศ�สตรไปเพออะไร ประวตศ�สตร

ทำ�น�ยอน�คตไดจรงหรอ คำ�ตอบของคำ�ถ�ม

เหล�นอ�จแตกต�งกนไปในแตละคน สำ�หรบ

อ�รตโชก (Artichoke) กลมคนทำ�ง�นด�นศลปะ

ขน�ดใหญในพนทส�ธ�รณะมองว� ก�รหยบอดต

กลบม�พดในบรบทปจจบน ไมเพยงแตทำ�ใหเร�

ระลกถงสงทจบไปแลวเท�นน แตยงกระตนใหเร�

ตระหนกถงปจจบนและตงคำ�ถ�มกบอน�คต

ไดดวย

ในป 2016 เปนปครบรอบ 350 ปแหงเหตก�รณ

ไฟไหมครงใหญของกรงลอนดอน (Great Fire of

London) อ�รตโชกไดรบมอบหม�ยใหจดเทศก�ล

ลอนดอน อส เบรนนง (London’s Burning) ว�

ดวยมมมองรวมสมยทมตอเหตก�รณท�ง

ประวตศ�สตรครงสำ�คญนพวกเข�จงเชญศลปน

และนกวช�ก�รม�รวมสร�งสรรคผลง�นกระจ�ย

ไปทวพนททเคยไฟไหม โดยเปนทงก�รยอนกลบไป

รำ�ลกถงเหตก�รณในวนนน ตลอดจนก�รฉกคด

ถงภยคกค�มใหม ๆ ทเมองทงหล�ยตองเผชญ

ทงในวนนและอน�คต ตงแตภ�วะโลกรอนไป

จนถงคว�มขดแยงต�ง ๆ ทวโลก

ยอนกลบไปในคนวนอ�ทตยท 2 กนย�ยน

1666 ไฟเรมลกไหมจ�กร�นเบเกอรในตรอก

พดดง เลน (Pudding Lane) และขย�ยเปน

วงกว�งขนเรอย ๆ ทวเขตเมองซงรงเรองม�

ตงแตสมยยคกล�งและมประช�กรอ�ศยอย

ประม�ณ 80,000 คน ไฟไหมเปนเวล� 4 วน

ทำ�ล�ยบ�นเรอนไป 13,200 หลง สงผลให

ผอยอ�ศยกว� 70,000 คนตองกล�ยเปนคนไรบ�น

สถ�นทสำ�คญท�งร�ชก�รและโบสถทงหล�ย

พงทล�ยลง

คว�มเสยห�ยในครงนน ในแงหนงคอ

โศกน�ฏกรรมทไมมใครอย�กใหเกดขน แตในอก

แงหนงมนคอสงททำ�ใหลอนดอนกล�ยเปน

ลอนดอนในทกวนน ทงผงเมองและมห�วห�ร

เซนตพอล (St. Paul’s Cathedral) ทมหน�ต�

อย�งทเร�เหนกนในปจจบนกเปนผลพวงจ�ก

เพลงไหมในครงนน ดวยเหตน สำ�หรบอ�รตโชกแลว

เทศก�ลลอนดอน อส เบรนนงจงเปนทงก�รรำ�ลก

และเฉลมฉลองไปพรอม ๆ กน

ชมวดโอ “มงกฎ”ไดท https://youtu.be/q8EY3jTwXjg ดาวนโหลดไฟลสามมตรปปนเนเฟอรตต เวอรชนนอรา อล-บาดร และ ยาน นโคลย เนลเลส ไดทnefertitihack.alloversky.com ดาวนโหลดไฟลสามมตรปปนเนเฟอรตต เวอรชนพพธภณฑ ซงเผยแพรในป 2019 ไดทthingiverse.com/thing:3974391

Prod

uced

by Ar

ticho

ke. P

hoto b

y Mat

thew

And

rews

Prod

uced

by Ar

ticho

ke. P

hoto b

y Mat

thew

And

rews

CREATIVE THAILAND I 17

กจกรรมในเทศก�ลลอนดอน อส เบรนนงนน

เตมไปดวยคว�มหล�กหล�ย ไมว�จะเปนง�น

ศลปะจดว�ง (Installation Art) ก�รแสดงสด

(Performance Art) ไปจนถงกจกรรมเดนทวร

และเสวน� อ�รตโชกเชญทมสเตชน เฮ�ส โอเปร�

(Station House Opera) ม�บอกเล�เสนท�ง

ทเปลวเพลงลกไหม ดวยก�รใชอฐมวลเบ�ตงเรยง

กนไปเปนโดมโน 3 เสนท�ง ตลอดแนว 6

กโลเมตร แลวเรมลมอฐกอนแรกพรอม ๆ กน โดย

ห�กอฐลมไปจนถง 3 จดสดท�ยไดสำ�เรจ กจะ

เปนก�รจดไฟใหกบประตม�กรรมทตงอยพงทล�ย

ลงม� ร�วกบเปนภ�พเหตก�รณทเกดขนเมอ 350

ปกอน นอกจ�กน ยงมก�รแสดงทชอว� โฮโลซนส

(Holoscenes) โดยนกแสดงจ�กกลมเออรล มอรนง

โอเปร� (Early Morning Opera) ททงเตนรำ�และ

แหวกว�ยอยในแทงกนำ�ขน�ดใหญในขณะทนำ�

กำ�ลงไตระดบสงขนเรอย ๆ เพอสะทอนคว�มคด

ทว� ภยทกำ�ลงคมค�มโลกในปจจบนอ�จไมใช

อคคภยอย�งในอดต แตเปนภยจ�กนำ�ต�งห�ก

เทศก�ลลอนดอน อส เบรนนง ปดฉ�ก

ลงดวยโปรแกรมไฮไลตอย�งลอนดอน 1666

(London 1666) ทอ�รตโชกรวมมอกบเดวด เบสต

(David Best) ในก�รสร�งประตม�กรรมย�ว 120

เมตร ซงจำ�ลองเมองลอนดอนในศตวรรษท 17

กลบขนม�ใหม เพยงเพอทจะถกไฟเผ�ใหมอดไหม

กล�งแมนำ�เทมส

เดวด เบสต เปนศลปนช�วแคลฟอรเนย

ซงโดงดงจ�กผลง�นก�รสร�งวห�รไมในหล�ย

พนททวโลก เบสตสร�งใหวห�รไมของเข�ดำ�รง

อยเพยงชวคร�ว เปดใหใครกต�มทสญเสย

คว�มหวงจะไดรบก�รใหอภย หรอตองก�รใหอภย

ผอน ไดเข�ม�ใชเวล�อยกบตวเองและปลดปลอย

คว�มรสกเหล�นน กอนททกคนจะรวมยนมองไฟ

ทเผ�ไหมอ�ค�รทงหลงลงไปพรอมกน

สำ�หรบลอนดอน 1666 เบสตมองว� เมอ

350 ปกอนมผคนทถกขบไลและตองย�ยทอย

อย�งไร ทกวนนกยงเปนอยอย�งนน ต�งกนทว�

ช�วลอนดอนชนชนล�งในวนนไมไดถกผลกไส

โดยเปลวไฟสแดงแตเปนเปลวไฟท�งเศรษฐกจ

ม�กกว�

ท�มกล�งกลมควนทพวยพงและเปลวไฟท

ลกโชนอยกล�งแมนำ�เทมสในวนนน คงจะทำ�ให

ผชมกว� 50,000 คนทยนมองอยจ�กทงสองฝง

แมนำ�และรบชมผ�นท�งก�รถ�ยทอดสดออนไลน

ไดรำ�ลกถงเหตก�รณทพลกโฉมลอนดอนเมอ

หล�ยรอยปกอนและตระหนกถงสงทอ�จจะเกดขน

ในอน�คตเพอเตรยมรบมอไดบ�ง

ชมวดโอ “Dominoes 350” ไดทhttps://youtu.be/moGzH5-hOpA ชมวดโอ “โฮโลซนส” ไดทhttps://youtu.be/LeWXX4cmFbM ชมวดโอ “ลอนดอน 1666” ไดทhttps://youtu.be/bA0xwx_1eJ4

Prod

uced

by Ar

ticho

ke. P

hoto b

y Mat

thew

And

rews

Prod

uced

by Ar

ticho

ke. P

hoto b

y Mat

thew

And

rews

DANIEL LEA

L-OLIV

AS / A

FPProd

uced

by Ar

ticho

ke. P

hoto b

y Oliver Rud

kin

ทม� : บทคว�ม “Artists Return Nefertiti Bust to Egypt Thanks to Covert 3-D Scanning” จ�ก news.artnet.com /บทคว�ม “Could the Nefertiti Scan Be a Hoax and Does that Matter?” จ�ก hyperallergic.com / บทคว�ม “London’s burning. Again…” จ�ก telegraph.co.uk /บทคว�ม “Operation Night Watch is Revealing Rembrandt’s Secrets (And You Can Watch Live)” จ�ก frieze.com / บทคว�ม “Paint the color of the Imperial Palace on your face” จ�ก medium.com / บทคว�ม “Palace Museum launches exquisite original lipsticks” และ “Summer Palace cosmetics become a hit on Alibaba’s Tmall” จ�ก en.people.cn / บทคว�ม “Pride and cosmetics: Success of Imperial China-inspired products soaring in popularity” จ�ก cosmeticsdesign-asia.com / บทคว�ม “THE NEFERTITI 3D SCAN HEIST IS A HOAX” จ�ก cosmowenman.com / บทสมภ�ษณอรญชย รงแจง จ�ก wurkon.com / สจบตรนทรรศก�ร “มงกฎ โดย อรญชย รงแจง” / วดโอ “Arin Rungjang au Jeu de Paume” โดย Jeu de Paume จ�ก youtube.com / วดโอ “Artist talk : Mongkut Art Exhibition By Arin Rungjang with Kamol Phaosavasdi” โดย Art Centre Silpakorn University จ�ก youtube.com / วดโอ “CONVERSATION WITH ธงชย วนจจะกล” โดย Way magazine จ�ก youtube.com / artichoke.uk.com /nora-al-badri.de / rijksmuseum.nl

CREATIVE THAILAND I 18

Fact & Figure : พนฐานความคด

“ประวตศาสตรจะไมซำา ประวตศาสตรจะตองเปลยน”

วาดวยประวตศาสตรและการเปลยนแปลง

“ประวตศาสตรวจารณตวเองตลอดเวลา มนถกตงคำาถามไดมนสรางอยในตวมนเองวาตองเกดการสงสย

ตองเกดการโคนความรความคดทมอย แลวเขยบตอไป”

- ธงชย วนจจะกล -

เรอง : ณฐช� ตะวนน�โชต

“ประวตศ�สตร” วช�แสนน�เบอของใครหล�ยคน

ทมกถกสอน (แกมบงคบ) ใหทองจำ�เรองร�ว

เหตก�รณ ชอบคคลสำ�คญ วนท หรอตวเลขต�ง ๆ

ประหนงเปนสตรวช�คณตศ�สตร ทำ�ใหนกเรยน

สวนใหญไมมโอก�สไดวเคร�ะหหรอตงคำ�ถ�ม

กบประวตศ�สตรในตำ�ร�เรยนสกเท�ไร ทงท

ในคว�มเปนจรง ตำ�ร�ประวตศ�สตรกเปน

สงทถกเขยนขนม�และตคว�มไดอย�งหล�กหล�ย

ถ�ห�กเร�มองยอนกลบไปไมว�จะในอ�รยธรรมใด

ยคใด หรอสมยใดเร�จะพบว� “ก�รเปลยนแปลง”

เกดขนในสงคมเสมอ และประวตศ�สตรกสอนใหเร�

รว� บ�งครงสงทมนษยเคยคดว�จรง กส�ม�รถ

ถกโตแยง หกล�ง ปรบปรง หรอเปลยนแปลงได

ดวยหลกฐ�นและองคคว�มรใหม ๆ ทเปลยนไป

ต�มก�รเปลยนแปลงของสงคม

เรมตงคำาถาม(The First Historian)ยอนไปในยคกรกโบร�ณเมอ 2,500 ปกอน

ก�รบนทกประวตศ�สตรยงไมไดแพรหล�ย

เหมอนทกวนน ผคนในยคนนเชอว�เหตก�รณ

ต�ง ๆ ทเกดขนลวนเปนผลม�จ�กประสงคของ

เหล�เทพเจ� จงมบนทกนอยม�กทอธบ�ย

ถงส�เหตทม�ของสงต�ง ๆ นอกเหนอจ�กนน

ทำ�ใหเฮโรโดตส (Herodotus) นกเขยนช�วกรก

ผตอม�ถกขน�นน�มว�เปนบด�แหงประวตศ�สตร

เรมมองห�แนวท�งใหม ๆ ในทำ�คว�มเข�ใจ

เหตก�รณท เกดขนอย�งรอบด�น โดยเข�

ออกเดนท�งและเกบรวบรวมหลกฐ�นเพอบนทก

เรองร�วของสงคร�มกรก-เปอรเซย (499-479

B.C.) ลงในหนงสอ Histories (ฮสทอรส) ซงแปลว�

ก�รคนคว�วจยหรอสบห�ขอมล (Inquiry)

จนกล�ยเปนร�กฐ�นของก�รศกษ�ประวตศ�สตร

ม�จนถงปจจบน

เมอความจรงไมไดมเพยงหนง(Faith vs. Facts)

“ทกอยางหมนรอบฉน (และโลก)” แนวคดทโลกเปนศนยกล�งของจกรว�ล

เปนคำ�สอนของครสตศ�สน�และแพรหล�ย

ม�ตลอดยคกล�ง คว�มเข�ใจแบบอนถอเปน

ก�รท�ท�ยพระผเปนเจ�อย�งไมน�ใหอภย

นโคเลาส โคเปอรนคส (Nicolaus Copernicus)

และนกคดแหงยคอกหล�ยคนไดทยอยออกม�

โตแยงถงคว�มจรงขอนอยนบรอยป จนทสด

ขอพสจนว� “พระอ�ทตยเปนศนยกล�งของ

ระบบสรยะ” ไดรบก�รยอมรบ คว�มเชอท�ง

ศ�สน�จงเรมถกสนคลอน นำ�ไปสก�รปฏวต

ท�งวทย�ศ�สตร (Scientific Revolution)

ทผคนเรมตงคำ�ถ�มกบคว�มเชอ และไบเบล

ไมไดเปนคว�มจรงเพยงหนงเดยวอกตอไป

“มนษยมาจากไหน” เรองตนกำ�เนดของมนษย ห�กอ�นจ�กคมภร

ไบเบลจะไดคำ�ตอบว� มนษยทกคนเปนลกหล�น

ของอดม (Adam) และ อฟ (Eve) ทพระเจ�

ทรงสร�งขนหลงจ�กสร�งสรรพสงอน ๆ แลว

แตแนวคดนกไมว�ยถกโตแยงดวยขอเสนอ

ทว� มนษยสบเชอส�ยม�จ�กลง (Ape) และ

สงมชวตอนบนโลกกเกดจ�กก�รววฒน�ก�ร

แบบคอยเปนคอยไป โดยเจ�ทฤษฎววฒน�ก�ร

อย�ง ช�รลส ด�รวน (Charles Darwin)

และ อลเฟรด วอลเลซ (Alfred Wallace)

ยอนกลบไปในยคกล�ง (ครสตศตวรรษ

ท 5-15) ซงเปนยครงเรองของของ

ครสตศ�สน�ในยโรป แตเวล�นน

กลบเปนยคมดท�งคว�มร เนองจ�ก

อทธพลท�งก�รเมองและก�รเงน

ทำ�ใหศ�สนจกรมอำ�น�จในก�รกำ�หนด

ชะต�ชวตของผคน คำ�สอนของ

ศ�สนจกรกล�ยเปนคว�มจรงสงสด

เพยงหนงเดยว คนทคดต�งกล�ยเปน

พวกนอกรตและมคว�มผดต�ม

กฎหม�ย

CREATIVE THAILAND I 19

ปญหาโลกแตก “วนสนโลก” ประเดนฮอตฮตของทกยคทกสมยทถกทำ�น�ยว�จะเกดขนและถกหกล�งอย�งชดเจนม�ตลอดประวตศ�สตร หล�ยคนอ�จคนกบภ�พยนตร

ฟอรมยกษ 2012 วนสนโลก ทเล�ถงคำ�ทำ�น�ยจ�กปฏทนของช�วม�ย�ทจะสนสดลงในวนท 21 ธนว�คมในปนน หรอปร�กฏก�รณ Y2K ทค�ดว�จะม

ก�รลมสล�ยของระบบคอมพวเตอรใน 2000 แตจนแลวจนรอด ห�กคณไดมโอก�สอ�นบทคว�มนอย กคงเปนอกหนงขอพสจนว�โลกยงไมแตกลงต�ม

คำ�ทำ�น�ยใด ๆ

ห�กยอนเวล�กลบไป มนษยใหคว�มสำ�คญกบเรองวนสนโลกม�หล�ยพนป ซงหลกฐ�นแรก ๆ ทพบนนมม�ตงแตชวง 600 ปกอนครสตก�ล แมร�ยละเอยด

และส�เหตจะแตกต�งกนไปต�มชวงเวล� คว�มเชอ และวฒนธรรม แตคว�มคดนนบเปนแนวคดทยงคงอยคกบสงคมมนษยเรอยม�

634 B.C

1584

1999

2000

2012

ตำ�น�นของช�วโรมนโบร�ณกล�วว�มนกอนทรย 12 ตวม�บอกกบ โรมลส (Romulus) ผเปนกษตรย องคแรกและผกอตงกรงโรมว� อ�รยธรรมอนยงใหญของเข�จะดำ�รงอยเพยง 120 ปเท�นน เมอใกลถงวน ช�วเมองต�งพ�กนตนตระหนก แตสดท�ยอ�ณ�จกรโรมนกยงสร�งคว�มยงใหญม�นบพนป

นกโหร�ศ�สตรช�วลอนดอนหล�ยคนออกม�เตอนถงเหตก�รณนำ�ทวมโลกครงใหญทจะเกดขนในวนท 1 กมภ�พนธ 1584 เปนเหตใหช�วเมองร�ว 20,000 คน รบอพยพและกกตนเสบยงอ�ห�รไวเปน จำ�นวนม�ก แตพอถงวนนน กลบไมมฝนตกเลยแมแตหยดเดยว นบเปนก�รแกงครงใหญทเกดขน ในศตวรรษท 16

นอสตราดามส (Nostradamus) แพทยและนกโหร�ศ�สตรชอดงช�วฝรงเศสเชอส�ยยว เปนเจ�ของ คำ�ทำ�น�ยทถกนำ�ม�ตคว�มตอว�เกยวของกบเหตก�รณสำ�คญของโลกหล�ยครง โดยคำ�ทำ�น�ยซงเปน ทรจกกนม�กทสดกคอ ในเดอนท 7 ของป 1999 จะม “ร�ช�แหงคว�มน�สะพรงกลว” ม�จ�กฟ�กฟ� ทำ�เอ�ผคนตคว�มไปว�อ�จจะมอกก�บ�ตพงชนโลก และจะเปนวนสนโลกในทสด

ก�รก�วสสหสวรรษใหมในป 2000 หรอทเรยกว� Y2K (ยอม�จ�ก Year 2000) นน ถกค�ดก�รณว� จะสร�งปญห�ใหกบระบบเอกส�รและคอมพวเตอรทวโลก เนองจ�กระบบทใชบนทกปครสตศกร�ช ในอปกรณต�ง ๆ จะถกยอลงเหลอเพยง 2 หลกท�ย (เชน 1 มกร�คม 1995 จะเปน 01/01/95) ดงนนเมอเข�สวนท 1 มกร�คม 2000 ผคนจงคดว�ระบบจะยอนตวเองกลบไปทเปนป 1900 และ ทกสงอย�งทเกยวของกบคอมพวเตอรจะเกดก�รลมสล�ยลง

ปฏทนแบบย�วของชนเผ�ม�ย�แหงอ�รยธรรมอเมรก�กล�งไดสนสดลงในวนท 21 ธนว�คม 2012 ผคนพ�กนแตกตนว�ก�ลอวส�นของโลกกำ�ลงจะม�ถง แตเมอวนนนม�ถงและไมมอะไรเกดขน จงมคนม�โตแยงว� เนองจ�กระบบปฏทนมก�รเปลยนแปลง ทำ�ใหมก�รคำ�นวณวนทใหม ว�จรง ๆ แลวควรจะเปนชวงกล�งเดอนมถน�ยน 2020 ทผ�นม�ต�งห�ก และกเปนอกครงทโลกยงคงไมแตก

ก�รสนสดและก�รเกดใหมคอปร�กฏก�รณทไมส�ม�รถแยกออกจ�กกนได เพร�ะก�รจบลงของสงหนงลวนเปนก�รเปดประตสคว�มเปนไปไดใหม ๆ เสมอ

มนษยก�วผ�นคำ�ทำ�น�ยวนสนโลกในอดตทกครงม�พรอมกบก�รลมล�งคว�มเชอเดมและเกดเปนองคคว�มรใหมว�คว�มเชอนนไมเปนคว�มจรง ซงกระบวนก�ร

เหล�นทำ�ใหเร�ไดเรยนรว�ก�รกล�ทจะท�ท�ยคว�มเชอเดมอ�จไมใชเรองผด เพร�ะเมอสงใดถกลมล�ง นนแปลว�เร�กำ�ลงก�วตอไปข�งหน�นนเอง

ทม� : บทคว�ม “ธงชย วนจจะกล: อย�ปลอยใหประวตศ�สตรเรองใดมอำ�น�จม�กเกนไป” โดย กฤษฎ� ศภวรรธนะกล จ�ก prachatai.com / บทคว�ม “List of Dates Predicted for Apocalyptic Events” โดย World Heritage Encyclopedia จ�ก gutenberg.cc / history.com

CREATIVE THAILAND I 20

Creative Business : ธรกจสรางสรรค

ประวตศาสตรศลปะอาจดเปนเรองไกลตวสำาหรบคนทวไป แต GroundControl กลบถายทอดเรองราวประวตศาสตรในโลกศลปวฒนธรรมไดอยางสนกและเขาใจงาย สไตลเพอนเลาใหฟง แถมยงมเรยลไทมคอนเทนตทนาตดตามไมแพกน “จรง ๆ เราเปนบรษทเอเจนซคะ/ครบ” GroundControl นยามตวเองวาเปน Collaborative Agency ทเชอมโยงเรองราวและผคนจากหลากหลายสาขามาเจอกน ไมวาจะเปนศลปะ ธรกจ หรอวทยาศาสตร เชนเดยวกบทมงานทมาจากสายงานตางกน นำาทมโดย ผาปาน-สรมา ไชยปรชาวทย ชางภาพและควเรเตอร ครสซ-ศขรนทร ลางคลเสน อดตนกสอสาร แหง GDH และ ปอน-องกร ไชยปรชาวทย ซงมประสบการณดานธรกจอาหารและธรกจเพอสงคม ดวยเชอวาการผสมผสานศาสตรทหลากหลายจะทำาใหเกดองคความร ประสบการณใหม ๆ และคอมมนต ถาพรอมแลว เชญขนยานอวกาศไปทำาความรจกกบพวกเขากนเลย

เรอง : ปยพร อรณเกรยงไกร l ภาพ : สรเชษฐ โสภ�รตนดลก

(ซ�ย) ปอน-องกร ไชยปรช�วทย (กล�ง) ผ�ป�น-สรม� ไชยปรช�วทย (ขว�) ครสซ-ศขรนทร ล�งคลเสน

CREATIVE THAILAND I 21

This is GroundControl to Everyoneยอนกลบไปชวงโควด-19 ระบ�ดในเดอนเมษ�ยน ทงส�มคนเปดบรษท

พรอมกบทำ�แคมเปญ “Co-with 19” โดยชวน 19 วงดนตร กบ 19 นกออกแบบ

และครเอเตอร ม�รวมกนออกแบบหน�ก�กผ� เพอระดมทนจดซออปกรณ

ท�งก�รแพทยใหกบ 3 จงหวดภ�คใต ซงเปนพนทเสยงในเวล�นน กระบวนก�ร

ทำ�ง�นทงหมดใชเวล�ประม�ณเดอนครง และไดเงนระดมทนร�ว 7 แสนบ�ท

โดยสวนหนงนำ�ไปสร�งหองตรวจเชอทจงหวดยะล�

เมอผคนอมตวกบก�รกกตวอยบ�นและโหยห�ก�รทองเทยว ทมง�นจง

ผดโปรเจกต Self-Quarantour พ�ชมพพธภณฑและสถ�นทสำ�คญในมมมอง

ประวตศ�สตร ศลปะ และวฒนธรรม ตงแตนครรฐว�ตกน พพธภณฑ

ฟรด� ค�หโล ไปจนถงพระร�ชวงแวรซ�ยส โดยแตละตอนจะมไกดนำ�ชม

พรอมขอมลแนนปก ผสมเรองร�วกอสซปกรบกรบ จนมแฟนๆ ตดต�มกน

ลนหล�ม

“พอโควด-19 เรมซ�ลง มนม pain point (ปญห�) บ�งอย�งม�ทดแทน

เชน ก�รไมไดออกไปเทยวข�งนอก และกเปนปญห�สวนตวของเร�ดวย

บวกกบเทรนดสำ�คญทกำ�ลงม�ตอนนน คอ VR Tour ซงลองเลนแลวกสนกด

เร�กบผ�ป�นเคยไปเดนมวเซยมกบนกรบ มลม�นส (ศลปนภ�พคอลล�จ)

ซงเข�เล�สนกและไดคว�มรดวย เลยอย�กนำ�ประสบก�รณแบบนม�ใหกบ

ทกคน ดวยก�รเล�เรองประวตศ�สตรทสนก บวกกบเทคโนโลย และเพอน

ของพวกเร�ม�เปนไกดนำ�ชม ทำ�ใหเกดประสบก�รณใหมขนม� ไมจำ�เปน

ตองนงอ�นตำ�ร�อย�งเดยว” ครสซเล�ถงทม�ของโปรเจกตน

“เร�เหนว�ธรกจก�รทองเทยวและอ�ห�รเปนกลมทคอนข�งไดรบ

ผลกระทบรนแรงทสด เลยลองคดว�มเทรนดอะไรทน�สนใจบ�งในมม

ก�รทองเทยว ซงเร�ไมคดว�มนจะหยดอยแคนดวย โปรเจกตนส�ม�รถ

ตอบโจทยในแงก�รทองเทยวตอไปได เพร�ะเร�คดไอเดยบนพนฐ�นของ

ปญห� แลวเร�ส�ม�รถทำ�อะไรไดบ�ง โดยเล�แบบเพอนเล�ใหฟงเปน

คอนเซปตหลก ไมใชก�รเลกเชอร” ปอนเสรม

Self-Quarantour ทวรหลากรสทมทงดรามา โปกฮา และเมาทมอยคะคณพเบองหลงคว�มสนกผสมส�ระทยอยง�ย คอก�รรเสรชขอมลมห�ศ�ล

ลสตประเดนทน�สนใจ เขยนสครปต ซกซอมก�รนำ�ชม ห�ภ�พประกอบ

ก�รนำ�ชม ทสำ�คญคอ เปดพนทใหกบไกดอย�งเตมท ดงนนบรรย�ก�ศและ

อรรถรสในแตละอพจงแตกต�งกนไป จ�กนนทมง�นจะทำ�คลปไฮไลต 5-7

น�ท เพอสรปเนอห�และดงคว�มสนใจของผชมใหกลบไปดคลปอกครง เชน

ตอน “Vatican City” นำ�ชมโดยฟ�โรส-ณฏฐ กลนม�ล เจ�ของร�ยก�ร

“ไกลบ�น” บนยทบ เปนตอนทอดแนนไปดวยขอมลผสมกบคว�มตลกและ

เปนกนเอง พรอมยำ�ว�ไมตองเชอเข�กได และเปดพนทใหทกคนม�แชร

ขอมลกน

“กว�จะออกม�เปนเนอห�ทสนก เบองหลงเร�ทำ�ง�นรเสรชกนหนกม�ก

เชน พระร�ชวงแวรซ�ยสมอะไรน�สนใจบ�ง ลสตออกม�ได 10 หน�กระด�ษ

A4 เร�กม�ลองทำ�กนจรง ๆ ว�จะเล�แบบไหน คนดจะรสกแบบไหน

เร�มองว�มนเปนร�ยก�รเลยครบ มแพตเทรนและใสคว�มตงใจไปเตมท

พอฟดแบกออกม� เร�กแฮปปม�ก เพร�ะมนเกดคอมมนตจรง ๆ”

“เร�พย�ย�มทำ�ใหยอยง�ย และใหพนทกบไกดคอนข�งเยอะ เชน อพ

ของนกรบหรอพฟ�โรส จะมคว�มแกงสง เม�ทมอย จอจ แตตอนของ

พแพท-พทรก� ลปตพลลภ ทเล�ถงฟรด� ค�หโล จะดร�ม�ม�ก ๆ เพร�ะ

เข�ถนดแบบนน สวนตอนของครทอม (จกรกฤต โยมพยอม) กจะบนเทง

ไปเลย พอมนเปนพนททไกดแตละคนเข�เชยวช�ญในวธก�รเล� มนกเลย

เข�ป�กเข� เร�แคควเรตใหเนอห�เข�ใจง�ย และเปนสำ�เนยงของไกด แตละ

อพจงไมจำ�เจและมคว�มหล�กหล�ยต�มไกดของเร�ดวย”

Community is the New Value ขอมลสรางมลคา คอมมนตสรางคณคาในระยะยาวกระแสตอบรบเชงบวกจ�ก Self-Quarantour และคอนเทนตทเข�ถงง�ย

ทำ�ให GroundControl กล�ยเปนคอมมนตของคนรกศลปะ ต�มคว�มตงใจของ

ทมง�นทอย�กยกระดบวงก�รศลปะ และเชอมโยงคอมมนตต�ง ๆ เข�ดวยกน

ไมเพยงเท�นนทมง�นยงว�งแผนทำ�แคมเปญอย�งตอเนองในหล�ยรปแบบ

เชน “ถ�ก�รเมองด คงไมตองมเวรกชอป” ทชวนนกเรยนและนกศกษ�

ม�รวมกจกรรมทเปดเสรภ�พท�งคว�มคด โดยจบมอกบ underDOC Film,

Eyedropper Fill, Punch Up และ T’la Frame ในแงธรกจ GroundControl

สร�งร�ยไดดวยโมเดลเอเจนซทเนนก�รทำ�ง�นรวมกบผคนจ�กวงก�รต�ง ๆ

ไปจนถงก�รตอบโจทยลกค�บรษทและแบรนดชนนำ�ทใหคว�มสำ�คญกบ

ง�นศลปะ

“จรง ๆ แลวเป�หม�ยของเร�คอ เร�ตองก�รขย�ยขอบเขตของคำ�ว�

‘โลกศลปะ’ หรอโลกของก�รสร�งสรรค กบ ‘โลกธรกจ’ ซงตอนแรกอ�จจะ

ยงไมเหน Value (คณค�) ของศลปะม�กนก แตถ�เร�ขย�ยจ�กจดเรมตน

ตอไปได จะมผลตภณฑหรอแคมเปญออกม�ในหล�ยรปแบบ เร�คดไปถง

ขนทว�วนหนงเร�จะกล�ยเปนผดแลศลปนและส�ม�รถสร�งง�นขนม�ดวย

หรอแมกระทงไปแตะโลกของ Fine Art (วจตรศลป) แตตอนนเร�เพงเรมตนกน”

ผ�ป�นกล�วถงหมดหม�ยททงส�มคนว�งไวบนคว�มเปนไปไดอนไมรจบ

...เปาหมายของเราคอ เราตองการขยายขอบเขตของคำาวา ‘โลกศลปะ’ หรอโลกของการสรางสรรค กบ ‘โลกธรกจ’ ซงตอนแรกอาจจะยง ไมเหน Value (คณคา) ของศลปะ มากนก แตถาเราขยายจากจดเรมตนตอไปได จะมผลตภณฑหรอแคมเปญออกมาในหลายรปแบบ...

CREATIVE THAILAND I 22

ปจจบนมเพจและสอทนำ�เสนอคอนเทนตเกยวกบศลปวฒนธรรมและ

ประวตศ�สตรใหเลอกอ�นกนไมหว�ดไมไหว แตทงส�มคนมองว�ในอน�คต

สอจะมคว�มหล�กหล�ยม�กยงขน GroundControl จงเนนก�รสร�งคอมมนต

เปนหลก และนำ�เสนอคอนเทนตเฉพ�ะท�ง โดยผสมผส�นองคคว�มรและ

กลมคนจ�กสงคมต�ง ๆ

“เร�มองว�คอมมนตหรอขอมล คอ New Oil (คณค�ใหม) ถ�ใครสร�ง

คอมมนตและห�ท�งตอยอดได กจะส�ม�รถเข�ถงโอก�สอกม�กม�ย

นนคอโมเดลธรกจทยงยนในอน�คต ตอนนเร�พย�ย�มสร�งกลมเครอข�ย

ศลปนซงผ�ป�นมม�น�นแลวใหแขงแรงม�กขน และชวนม�ทำ�ง�นรวมกน

หรอทำ�ง�นต�มโจทยลกค�แบรนดต�ง ๆ ทอย�กนำ�เสนอเรองศลปะ หรอ

เพมมลค�ใหกบผลตภณฑ สวนเพจ เร�พย�ย�มสร�งคอมมนตของคนรก

ศลปะ หรอแมแตคนทอ�จจะไมไดอนม�กอย�งผม และพย�ย�มมองว�

ศลปะเข�ถงง�ยขน จบตองไดม�กขน” ปอนอธบ�ยในฐ�นะผดแลฝ�ยธรกจ

“เร�ไมไดมองตวเองว�เปนสอ แตเปนแพลตฟอรมออนไลนทสร�ง

คอมมนตม�กกว� แลวเร�จะสอส�รกบคอมมนตนผ�นรปแบบไหนบ�ง ไอเดย

เหล�นจะถกพฒน�เปนแคมเปญทงออนกร�วดและออนไลน เพร�ะเป�หม�ย

ของเร�ไมใชก�รไปแขงกบคนอน” ผ�ป�นเสรม

“ในตล�ดตอนนจะเหนไดว�สอใหญพย�ย�มรวบรวมสอเลกเข�ไป

เพร�ะเข�เหนว�สอเลก ๆ ส�ม�รถเข�ถงกลมเป�หม�ยแตละกลมไดอย�ง

มประสทธภ�พม�กกว� โมเดลของอนฟลเอนเซอรหรอครเอเตอรจงเตบโต

ดงนนสงทมมลค�และคณค�จรง ๆ กคอ คอมมนต ซงเร�อย�กสร�ง

คอมมนตในแบบของเร� และเชอมตอระหว�งกนในรปแบบต�ง ๆ ม�กกว�”

History Repeats Itself ถอดบทเรยนจากประวตศาสตรซำารอยไมใชแคคอศลปะ คนรนใหมกสนใจและตดต�ม GroundControl เชนกน

สวนหนงเพร�ะไดนอง ๆ ทมง�นไฟแรง ม�ชวยคนขอมล และสร�งสรรค

คอนเทนตกนเตมท ไมว�จะเปนเรยลไทมคอนเทนตทเก�ะตดกระแส หรอ

คอนเทนตออรจนลกต�ม

“อย�งแรก ภ�ษ�มนสอส�รกบเข� ไมทำ�ใหเข�รสกว�ศลปะหรอ

ประวตศ�สตรเปนเรองไกลตว อกอย�งตองใหเครดตกบเจเนอเรชนนท

ตองก�รคนห�และรเรองร�วประวตศ�สตรดวยตวเองอยแลว อ�จจะดวย

เทคโนโลยทก�วกระโดด ทำ�ใหขอมลสวนใหญอยใกลตวและกระตนใหคนรนน

เกดก�รเรยนรดวยตวเอง ถ�มองในแงก�รศกษ�ศลปะ เร�เรยนศลปะใน

โรงเรยน ซงมกจะมถกผด เร�ไมเคยไดเรยนประวตศ�สตรศลปะของโลก

เร�เรยนสนำ� แตไมเคยรเลยว�ฟรด� ค�หโลคอใคร มสวนขบเคลอน

ก�รเปลยนแปลงอย�งไร มนกสะทอนถงระบบก�รศกษ�ทไมตอบโจทย ทำ�ให

เข�ตองห�ก�รศกษ�นอกหองเรยน และเร�อย�กเปนสวนหนงของ

ก�รขบเคลอนระบบศกษ�ด�นศลปะใหแขงแรงม�กขน” ผ�ป�นกล�ว

“เข�ตองก�รขอมลตรงน เพร�ะถกปดบงอะไรหล�ย ๆ อย�ง พอถง

เวล�เข�มสทธทจะเปดกว�งและห�อะไรในโลกโซเชยล เร�กเข�ม�ซพพอรต

เรองขอมล” ครสซอธบ�ยถงคว�มถกตองของขอมลทจะตองมแหลงขอมล

ทพดตรงกน 2 ทขนไป ขณะเดยวกนทมง�นกไมไดว�งตวเปนผเชยวช�ญ

แตตองก�รเปดพนท ใหคนม�พดคยและถกเถยงกน เพร�ะขอมล

ประวตศ�สตรไมต�ยตว และคดค�นไดดวยหลกฐ�นขอมลใหม

“เร�อย�กใหเครดตพฟ�โรสดวย เข�บอกว�ไมตองเชอดฉนกได เร�ม�

แชรคว�มรไอเดยกน ถ�เร�ตงตวเองเปนผร นนคอคว�มทกข มนไมสนกหรอก

จรง ๆ แลวประวตศ�สตรมนดนได มนมก�รคนพบใหม ๆ ในบรบทท

เปลยนแปลงไป ตคว�มใหมได หรอแมแตสงเดยวกน กตคว�มใหมไดดวยซำ�”

ในฐ�นะคนทำ�คอนเทนตว�ดวยประวตศ�สตรศลปะ ยอมมองเหนรอง

รอยของประวตศ�สตรทมกจะเกดขนซำ�รอย แตก�รเรยนรประวตศ�สตรจะ

ทำ�ใหมขอมลรอบด�น และมองเหนภ�พรวมของสงต�ง ๆ กว�งม�กขน

ซงจะนำ�ไปสก�รตดสนใจทดขนในอน�คต หรออ�จเลยงปจจยแวดลอมทจะ

สงผลใหประวตศ�สตรวนกลบม�สลปเดมอกครง

“คว�มสนกของประวตศ�สตรคอเร�ไดถกเถยงกน และตระหนกถง

คว�มเปนไปไดของหล�ย ๆ อย�ง เร�จะคดใหรอบด�นกอนตดสนใจ และ

กว�งขว�งในคว�มรม�กขน ในประวตศ�สตรศลปะ เร�ไดเหนตนแบบของ

คว�มกล�ทจะตอสกบอะไรบ�งอย�ง กลมคนเลก ๆ เปลยนแปลงอะไรไดบ�ง

ซงเปนสงททกคนส�ม�รถนำ�ม�ปรบใชในชวตประจำ�วนได”

“ก�รเข�ใจศลปะชนหนง มนมหล�ยเลเยอร เชน เลเยอรทดแลวสวยง�ม

สำ�หรบผเสพ แตบ�งครงกตองอ�ศยก�รตคว�มหรอถอดสญญะบ�งอย�งท

ศลปนตองก�รจะสอ เร�ตองรประวตศ�สตรศลปะ หรอประวตศ�สตรโลก

ไปจนถงประวตศ�สตรของสงคมนน ๆ และบรบทนน ๆ จงจะเข�ใจมนได

ถ�คณไมร คณเสพเท�นนกได แตเมอไรทคณร มนจะพ�คณไปทอน”

ความสนกของประวตศาสตรคอเราไ ดถกเถยงกน และตระหนกถงความเปนไปได ของหลาย ๆ อยาง เราจะคดใหรอบดานกอนตดสนใจ และกวางขวางในความรมากขน

ขอบคณสถ�นท : AIS Design Centre (AIS D.C.) ด เอมโพเรยม ชน 5

CREATIVE THAILAND I 23

How To : ถอดวธคด

คว�มก�วหน�ของเทคโนโลยทำ�ใหเร�ส�ม�รถผลต

ขอมลไดเพมขนอย�งมห�ศ�ล จงเปนคว�มท�ท�ย

ของก�รทำ�ง�นในแตละส�ยอ�ชพในก�รจดก�ร

กบขอมลทถกสร�งขนอยตลอดเวล� ซงขอมลนน

อ�จอยในรปแบบทหล�กหล�ย เชน สงพมพ หรอ

สออเลกทรอนกส อกทงยงมอกจำ�นวนม�กทถก

ปลอยใหอยกระจดกระจ�ยต�มทต�ง ๆ ก�รมระบบ

ก�ร “จดก�ร” และ “จดเกบ” ขอมลทมคว�มมนคง

จงกำ�ลงกล�ยเปนสงสำ�คญไมว�จะเปนขอมล

สวนบคคลหรอขอมลระดบองคกร

ดแลขอมลอยางไร ใหมประสทธภาพ

การจดเกบ (Keeping)เรมจ�กก�รสร�งเกณฑก�รประเมนขอมลทเร�

ตองก�รจะเกบเปนอนดบแรก ซงมกจะขนอยกบ

รปแบบของขอมล เชน ขอมลทมคณค�ชวคร�ว

ขอมลทมคณค�ถ�วร ขอมลทถกใชอย�งตอเนอง

ไปจนถงก�รประเมนคว�มสำ�คญของขอมล

ตอคว�มคมค�ในก�รจดเกบเพอใชประโยชนและ

คนห�ในอน�คต ในขณะทบ�งคนอ�จจะคำ�นง

ถงคว�มผกพนตอจตใจของชดขอมลต�ง ๆ

นอกจ�กนในกระบวนก�รจดเกบ ยงรวมไปถง

ก�รตดสนใจและบนทกเหตก�รณและบรบทท

เกยวของในก�รจดเกบดวยว�เปนก�รจดเกบ

เมอใด เกบทไหน อย�งไร ใครเปนผจดเกบ

ซงขอมลเหล�นจำ�เปนอย�งยงสำ�หรบก�รจดเกบ

ขอมลเพอก�รทำ�ง�นเปนทมและขอมลสำ�หรบ

องคกร

การจดการ (Management)เร�มว ธก�รจดก�รกบขอมลแตกต�งกนไป

ต�มประเภทของขอมลและเนอห�ทบรรจอยใน

ขอมลต�ง ๆ สำ�หรบก�รจดก�รขอมลทด เร�อ�จ

ตองพจ�รณ�ถงทรพย�กรและเทคโนโลยทใชใน

ก�รจดก�ร รวมถงก�รค�ดก�รณเกยวกบก�รใชง�น

ขอมลในอน�คตทกจะมผลตอก�รตดสนใจใน

เกบและใชเทคนคบนทกขอมลใหเปนประวตศาสตรในอนาคต

ก�รจดก�รขอมลแตละชนด ก�รจดก�รเพอเกบ

ขอมลทดยงครอบคลมถงก�รจดหรอคดทงขอมล

ทมคณค�นอยหรอไมคมค�ในก�รจดเกบดวย

เนองจ�กจะสงผลถงก�รเปลยนวธก�รจดก�ร

เมอตองก�รก�รประเมนใหม (Re-Evaluation)

ของขอมล

การใชประโยชน (Exploitation)เปนว ธก�รเข�ถงก�รใชขอมลทถกจดเกบ

โดยม�กจะจำ�แนกก�รจดเกบออกเปน 2 วธ

ไดแก ก�รไลเรยงต�มโครงสร�ง (Navigation)

นนคอก�รคนห�ต�มโครงสร�งทเร�สร�งไว

เชน ก�รสร�งโฟลเดอรทแตกแขนงเปนลำ�ดบ

ซงวธนอ�จมขอเสยตรงท ห�กขอมลสวนใดท

ถกสร�งลำ�ดบลกลงไปม�กกจะยงทำ�ใหก�รคนห�

ทำ�ไดลำ�บ�กขน สวนอกวธคอก�รสบคนผ�น

ตวอกษร (Search) ของขอมลทตองก�รโดยตรง

ซงแมจะเปนวธทสะดวกแตขอเสยกคอตองอ�ศย

คว�มจำ�ของผใชง�นตอก�รจำ� “ชอ” เรยกของขอมล

ทตองก�รคนห�

ขอมลทผ�นม�ในแตละวน อ�จถกมองว�

ไมสำ�คญ แตเร�ไมส�ม�รถรไดว�วนไหนทจะ

จำ�เปนตองใชขอมลนน ๆ เพอประกอบก�รตดสนใจ

หรอเพอเรยนรสงทเกดขนในอดต ก�รจดเกบ

ขอมลเพอใชประโยชนในอน�คต จงเปนสงทข�ด

ไมไดในก�รทำ�คว�มเข�ใจกบประวตศ�สตรและ

สร�งอน�คตทดกว�จ�กขอมลทถกจดเกบไวเปน

อย�งด

เรอง : นพกร คนไว

ทม� : วจย “ก�รดแลรกษ�คอลเลกชน จดหม�ยเหตของนกออกแบบไทย” โดย ผชวยศ�สตร�จ�รย ดร. ทรงพนธ เจมประยงค ภ�ควช�บรรณ�รกษศ�สตร คณะอกษรศ�สตร จฬ�ลงกรณมห�วทย�ลย

การจดเกบ(Keeping)

การจดการ(Management)

การใชประโยชน (Exploitation)

Creative Place : พนทสรางสรรค

CREATIVE THAILAND I 24

เรอง : วรรณเพญ บญเพญ

ในชวงเหตการณปฏวตอยปตป 2011 (Egyptian Revolution) ทประชาชนออกมารวมประทวงรฐบาลเผดจการครงยงใหญทสด ทเกดขนในกรงไคโร ทำาใหเมองหลวงและจดหมายปลายทางของนกทองเทยวทตองการมาเยยมชมอารยธรรมอยปตโบราณ หนงในอารยกรรมทเกาแกและยงใหญทสดของโลกสกครงในชวตตองหยดชะงกลง จากเดมทอยปตเคยตอนรบนกทองเทยวมากกวา 14 ลานคนในป 2010 กลบลดลงเหลอเพยงประมาณ 9 ลานคนในป 2015 วกฤตการทองเทยวทเปนอตสาหกรรมหลกของประเทศจงจำาเปนตองไดรบการแกไขเรงดวน

common

s.wikimed

ia.org

CREATIVE THAILAND I 25

หนงในแผนก�รเปดตว “The Grand Egyptian

Museum” พพธภณฑโบร�ณคดทใหญทสด

ของโลกทคอย ๆ กอสร�งม�ตงแตป 2012 และ

ว�งแผนว�จะเปดตวอยหล�ยรอบในหล�ยปท

ผ�นม� จงถอไดว�เปนแผนแกเกมใหอตส�หกรรม

ทองเทยวในอยปตไดกลบม�รงเรองเหมอน

แตกอน อกทงคว�มยงใหญตระก�รต�ของ

พพธภณฑแหงนยงเปนเหมอนคว�มหวงในก�ร

ชบชวตอ�รยธรรมอยปตใหฟนคนชพกลบม�

รงโรจนอกครงในศตวรรษท 21

The Clashes in Egyptห�กว�กนต�มจรงแลว ก�รทองเทยวในชวงข�ลง

ทช�วอยปตตองเผชญตงแตป 2011 นน ไมไดเปน

ผลพวงทเกดขนจ�กเพยงเหตก�รณคว�มไมสงบ

ท�งก�รเมองภ�ยในประเทศเท�นน แตเพร�ะ

หล�ยปทผ�นม� อยปตไดเผชญกบคว�มท�ท�ย

จ�กปญห�ผกอก�รร�ยม�แบบนบครงไมถวน

ซงแนนอนว�เหตก�รณต�ง ๆ เหล�นนลวน

สงผลกระทบตออตส�หกรรมก�รทองเทยวของ

ประเทศเปนอย�งม�ก

เรมตงแตเหตก�รณในป 2015 จ�กก�รท

รฐอสล�มหรอกลมไอเอสโจมตเครองบนของ

ส�ยก�รบนรสเซยเหนอค�บสมทรไซน�ย และ

คร�ชวตผคนไปเปนจำ�นวนถง 224 ชวต ซง

สวนใหญเปนนกทองเทยว เหตก�รณในครงนน

ทำ�ใหประเทศรสเชยประก�ศห�มทกก�รเดนท�ง

ม�ยงอยปตเปนเวล�น�นกว� 2 ป อกทงส�ยก�รบน

อน ๆ และรฐบ�ลยโรปในอกหล�ยประเทศกยง

กำ�หนดขอจำ�กดทเขมงวดขน ห�กนกทองเทยว

ประเทศของตนตองก�รจะเดนท�งม�ยงอยปต

เนองจ�กมคว�มกงวลด�นคว�มปลอดภย

ดวยเหตน ทำ�ใหอยปตตกอยในท นงลำ�บ�ก

เพร�ะข�ดนกทองเทยวจ�กโซนยโรปไปไมนอย

อกทงในป 2017 ยงเกดเหตก�รณทสร�งคว�ม

เกลยดชงและคว�มแตกแยกในประเทศ เมอกลม

ไอเอสทำ�ก�รลอบว�งระเบดในโบสถครสต 2 จด

ณ กรงไคโร สงผลใหมผเสยชวตไมนอยกว� 44 คน

และมจำ�นวนผบ�ดเจบอกนบรอย เหตก�รณน�สลด

ในครงนไดสร�งคว�มโกรธแคนใหกบครสตชน

ทวโลกไมนอยดวยเชนกน กระทง โดนลด ทรมป

ประธ�น�ธบดของสหรฐอเมรก�ไดออกม�

ประน�มเหตก�รณโจมตช�วครสตทเกดขนใน

อยปตดวยตนเอง

คว�มโกล�หลจ�กเหตก�รณคว�มไมสงบ

โดยผกอก�รร�ยในอยปตเหล�นนเอง ทสร�งภ�พจำ�

ของประเทศอยปตจ�กทเคยเปนประเทศเจ�ของ

อ�รยธรรมโบร�ณอนทรงคณค�ไปสประเทศ

จดหม�ยปล�ยท�งก�รทองเทยวทดจะไมปลอดภย

สกเท�ไร นกทองเทยวจำ�นวนม�กจงยงไมกล�

เดนท�งม�ยงอยปต และเพอกระตนคว�มมนใจ

ใหนกทองเทยวกลบม�เยอนอยปตอกครง ในป

2018 รฐบ�ลจงไดทมเงนจำ�นวนหล�ยล�นเหรยญ

สหรฐฯ ในก�รปฏรปด�นคว�มปลอดภยใหกบ

อยปตทเรมตนตงแตสน�มบนในประเทศเพอ

เรยกคว�มมนใจของนกทองเทยว รวมทงยงลด

ก�รเรยกเกบเงนหรอค�ธรรมเนยมจ�กส�ยก�รบน

ต�ง ๆ ทชวยกระตนใหมก�รเพมเทยวบนม�ยง

อยปต นอกจ�กน รฐบ�ลยงไดเชญน�ยกรฐมนตร

หญงสดแกรงของเยอรมนอย�ง องเกล� แมรเคล

ใหเดนท�งม�เยยมชมมห�พระมดแหงกซ�และ

รวมพดคยเรองธรกจระหว�งประเทศ รวมไปถง

ก�รโชวภ�พของนกแสดงฮอลลวดชอดงอย�ง

วลล สมธ (Will Smith) และครอบครวทเดนท�ง

ม�เทยวมห�พระมดแหงนดวยเชนกน พรอมกนนน

กย งออกแคมเปญก�รทองเท ยวท เ รยกว�

“Masr Wahashtouna” ซงแปลว� “อยปต

เร�คดถงคณ” เปนภ�ษ�อ�หรบ เพอดงดด

นกทองเทยวจ�กประเทศฝงอ�หรบใหกลบม�ท

อยปตม�กขน ทงหมดนกเพอเปนก�รประก�ศ

ใหโลกได รว� อยปตพรอมแลวทจะตอนรบ

นกทองเทยวจ�กทวโลกอกครง

The Great Returnไมเพยงระบบคว�มปลอดภยทถกยกระดบใน

ท�อ�ก�ศย�นแหงช�ตไคโรเท�นน เพร�ะในป

2020 ห�กนกทองเทยวมโอก�ศเดนท�งไปยง

อยปต ทสน�มบนแหงนกเตรยมตอนรบผโดยส�ร

ดวยก�รเปลยนหองโถงหล�ยหองภ�ยในสน�มบน

ใหกล�ยเปนพพธภณฑโบร�ณวตถขน�ดยอม ๆ

ทมไฮไลตอยทก�รจดแสดงมมมถง 3 ตว

โบร�ณวตถม�กกว� 70 ชนจ�กพพธภณฑอยปต

อก 12 ชนจ�กพพธภณฑศลปะอสล�ม และ

จ�กพพธภณฑเดอะ คอปตกอก 6 ชน ทงหมดน

เพอเตรยมตอนรบนกทองเทยวและผโดยส�รท

ผ�นก�รตอเครองม�ยงอยปตโดยเฉพ�ะ โดยจะ

เรยกเกบค�เข�ชมทร�ค�เพยง 3 เหรยญสหรฐฯ

เท�นนและเปดใหเข�ชมไดตลอด 24 ชวโมง

อกดวย

ห�กไมตดว�ปนยงไมส�ม�รถหยดก�ร

แพรระบ�ดของโรคโควด-19 ไวได อยปตน�จะ

อยในลสตประเทศเนอหอมสำ�หรบก�รเปน

common

s.wikimed

ia.org

The Grand Egyptian Museum (GEM) : ตวอ�ค�รไดรบก�รออกแบบโดยบรษท Heneghan Peng ตงอยในแนวทร�บสงทะเลทร�ย ทำ�ใหก�รสร�งอ�ค�รมคว�มซบซอนและออกแบบใหมรปทรงคล�ยส�มเหลยมกลมกลนกบมห�พระมด กซ�ทอยห�งออกไปเหนไดในระดบส�ยต� พนทสวนม�กสร�งดวยกำ�แพงหนทมคณสมบตโปรงแสง

gran

degy

ptianm

useu

m.org

CREATIVE THAILAND I 26

จดหม�ยปล�ยท�งของนกทองเทยวเปนแน

ถงขน�ดทสำ�นกข�วบบซยงยกยองว�ป 2020

ควรเปนปทนกทองเทยวควรม�เยอนกรงไคโร

สกครง เพร�ะนอกจ�กก�รยกพพธภณฑยอม ๆ

ไปจดว�งตอนรบนกทองเทยวกนถงทสน�มบน

แลว สงทห�มพล�ดในปนของก�รม�เยอนอยปต

อกอย�งกคอ ก�รเข�ชม “The Grand Egyptian

Museum: GEM” พพธภณฑโบร�ณคดทใหญทสด

ในโลก ซงท�งก�รทมงบประม�ณก�รกอสร�งไว

กว�พนล�นเหรยญสหรฐฯ (โดยกยมเงนบ�งสวน

จ�กประเทศญปน) โดยพพธภณฑแหงนอยห�ง

จ�กมห�พระมดกซ�เพยงประม�ณ 2 กโลเมตร

เพอสร�งขนเพออทศใหแกก�รนำ�เสนออ�รยธรรม

อยปตเพยงอ�รยธรรมเดยวเท�นนโดยจะนำ�เสนอ

อยปตในแงมมและยคต�ง ๆ ทงหมดผ�นก�รจดแสดง

โบร�ณวตถทคนพบ

ภ�ยในพนทประม�ณ 480,000 ต�ร�งเมตร

นอกจ�กรปปนฟ�โรหแรเมซสท 2 ขน�ดยกษ

อ�ยร�ว 3,200 ป มห�ร�ช�ทถอกนว�ยงใหญ

ทรงอำ�น�จ และครองร�ชยย�วน�นทสดของอยปต

ทยนเดนเปนไอคอนตอนรบนกทองเทยวแลว

ภ�ยในพพธภณฑจะจดเปนพนทนทรรศก�ร

ครอบคลมประม�ณ 1 ใน 3 ของพนททงหมด

โดยจดแสดงโบร�ณวตถจำ�นวนม�กถง 100,000 ชน

และอกกว� 20,000 ชนทจะถกจดแสดงเปน

ครงแรก โดยท�งพพธภณฑไดรวบรวมม�จ�ก

พพธภณฑต�ง ๆ ทงจ�กในอยปตและต�งประเทศ

มไฮไลตสำ�คญอยทก�รจดแสดงหลมฝงศพเตม

คอลเลคชนของกษตรยตตนค�เมนเปนครงแรก

หรอสส�นของฟ�โรหททวโลกรจกกนเปนอย�งด

เพร�ะเตมไปดวยปรศน�แตกมคว�มสมบรณม�ก

ทสด นอกจ�กนยงมสวนของพพธภณฑเดกท

จดแสดงแยกออกม�ต�งห�ก ในสวนนจะม

ก�รนำ�เทคโนโลยสมยใหมม�ใชในก�รอธบ�ย

โลกแหงอยปตยคโบร�ณใหเดก ๆ รสกสนกและ

เข�ใจประวตศ�สตรไดง�ยขนอกดวย สวนพนท

ทเหลอจะแบงเปนโซนแกลเลอร ศนยประชม

ร�นอ�ห�ร รวมทงศนยก�รศกษ�และวจยเรอง

อ�รยธรรมอยปต โดยค�ดกนว� GEM จะส�ม�รถ

ดงดดนกทองเทยวใหม�เยยมเยอนไดประม�ณ

8 ล�นคนตอป หรอเทยบเท�ไดกบจำ�นวนผเข�ชม

พพธภณฑศลปะเมโทรโพลทนในกรงนวยอรก

(Metropolitan Museum of Art) เลยทเดยว

ซงค�เข�ชมพพธภณธแหงนสนนร�ค�ไวท 20

เหรยญสหรฐฯ และแมพพธภณฑจะสร�งเสรจ

พรอมเข�ชมแลว แตเนองจ�กวกฤตโควด-19 จง

ทำ�ให GEM ตดสนใจเลอนวนเปดพพธภณฑ

ออกไปอกครง ซงค�ดว�จะส�ม�รถเข�ชมได

ภ�ยในปหน�

The People Who Stand Strongม�ถงจด น ไม ตองบอกก รว �ช�วอยปตม

คว�มภ�คภมใจในประวตศ�สตรและอ�รยธรรม

ของตวเองม�กขน�ดไหน สงเกตง�ย ๆ ว�

นอกจ�กคว�มยงใหญตระก�รต�แลว GEM ยงไดรวบรวมเทคโนโลยล�สดอย�ง Virtual Reality (VR) ในก�รนำ�เสนอผลง�นก�รจดแสดงอ�รยธรรมอยปตในมมมองใหม ๆ พรอมทงทำ�หน�ท เปนศนยกล�งก�รสอส�รระหว�งพพธภณฑทงในประเทศและต�งประเทศ โดยยงเปนศนยฝกอบรมและสถ�นทในก�รจดประชมด�นประวตศ�สตรอกดวย

Khaled

DES

OUK

I / A

FP

CREATIVE THAILAND I 27

นกโบร�ณคดคนดงของทนอย�ง ซ�ฮ ฮ�ว�สส

(Zahi Hawass) ไดรบก�รยกยองว�มชอเสยง

โดงดงม�กกว�ด�ร�หรอเซเลบรตบ�งคนเสยอก

ฮ�ว�สส ขนชอในฐ�นะเหมอนพรเซนเตอร

ผเชยวช�ญด�นอ�รยธรรมอยปต เข�มกปร�กฏตว

อยในชองส�รคดดง ๆ เกอบทกร�ยก�ร เพอ

รวมแสดงคว�มคดเหนและสร�งสสนใหกบ

ก�รคนพบหลกฐ�นใหม ๆ จ�กอ�รยธรรมอยปต

และฮ�ว�สสยงอทศตนทำ�ง�นด�นนเพอปกปอง

สมบตของช�ตไมใหช�วตะวนตกทเข�ม�คนห�

โบร�ณวตถไดเครดตไปทงหมด (แมเข�จะไดรบ

ฉ�ย�ว�เปนเผดจก�รในวงก�รนกต�ม) อย�งไร

กต�ม เข�กยงส�ม�รถสงเสรมก�รทองเทยวให

ประเทศ และทำ�ใหผคนตนเตนกบก�รคนพบ

สงใหม ๆ ทหลงเหลอจ�กประวตศ�สตรอยปต

ไดอยเสมอ

เพร�ะอย�ลมว� แมพพธภณฑขน�ดใหญอย�ง

GEM จะรวบรวมหลกฐ�นท�งโบร�ณคดของ

อ�รยธรรมอยปตไดนบแสนชน แตคว�มจรงกคอ

สงทเคยคนพบม�ทงหมดจนถงปจจบน ยงเปน

เพยงแคเศษเสยวของอ�รยธรรมอยปตทยงใหญ

เท�นน และช�วอยปตกรคว�มจรงในขอนด

เพร�ะอ�รยธรรมของพวกเข�ถอเปนตนกำ�เนด

ของวช�ก�รและคว�มรหล�ยสงหล�ยอย�งบนโลก

ไมว�จะเปนคณตศ�สตร สถ�ปตยกรรมก�รกอสร�ง

พระมด ระบบชลประท�นและก�รเกษตร ศลปะ

ก�รประดษฐกระด�ษ ตวอกษร และกระจก

เทคโนโลยด�นก�รแพทย ตลอดจนม�ตรฐ�น

คว�มง�มของผหญง ฯลฯ และนยงไมรวมถง

ศลปะของก�รอยรวมกนในประเทศทะเลทร�ย

ทมแมนำ�ไนลเปนเสมอนเสนเลอดใหญทหลอเลยง

ชวต ดนแดนทเชอในพระเจ�หล�กหล�ยองค

และมทงประวตศ�สตรของคนยว ครสต และ

อสล�ม ซงอ�ศยอยรวมกนม�หล�ยยคหล�ยสมย

คว�มหล�กหล�ยทเปนเสนหและเอกลกษณนเอง

ไมเคยจ�งห�ยไปในอยปต และยงคงเปน

ทม� : บทคว�ม “ซ�ฮ ฮ�ว�สส ผนำ�เผดจก�รแหงวงก�รอยปตวทย�” จ�ก thepeople.co / บทคว�ม “Egypt is trying to get the tourists back to see the pyramids after years of security fears” จ�ก qz.com / บทคว�ม “Everything We Know About Cairo’s New Grand Egyptian Museum” จ�ก cntraveler.com / บทคว�ม “The Final Touches Placed On Cairo’s Airport Museum Ahead Of Opening” จ�ก egyptfwd.org / บทคว�ม “Why 2020 is the year to visit Cairo” จ�ก bbc.com / wikipedia.org

ประวตศ�สตรซงถกนำ�ม�ใชสร�งเปนคณค�และ

มลค�ใหมใหกบลกหล�นช�วอยปตอยเสมอ

และแมคว�มขดแยงจะยงคงมใหเหนอยใน

ประเทศทเปนดงตวแทนของอ�รยธรรมทเคย

ยงใหญทสดของโลก คนในช�ต ณ ปจจบนยงคง

ตองตอสกบคว�มเหลอมลำ�และแสวงห�สนตทจะ

อยรวมกนไดอกครง แตกปฏเสธไมไดว� สงคร�ม

และก�รตอสทพวกเข�ตองเผชญนน ไมเคยหยด

ช�วอยปตใหยอมแพในก�รนำ�เสนอเรองร�ว

ท�งประวตศ�สตรและคว�มเปนม�ทยงใหญ

ของพวกเข�ใหช�วโลกไดรบรเลยแมแตนอย

Khaled

DES

OUK

I / A

FP

Photo

by D

ario M

oran

dotti o

n Un

splash

CREATIVE THAILAND I 28

The Creative : มมมองของนกคด

เรอง : ปภพ เกดทรพย และ นภทร จ�รตรบตร l ภาพ : สรเชษฐ โสภ�รตนดลก

ในโมงยามทเรองราวในอดตถกหยบยกขนมากลาวถงและเกดการ ‘อานใหม’ อกครงโดยคนรนใหม การเขาใจประวตศาสตรอยางถองแทและรอบดานกลายเปนหนงในทกษะสำาคญททำาใหเราสามารถเขาใจปญหาทเกดขนในสงคมไทยได คยกบ รศ.ดร.วาสนา วงศสรวฒน จากคณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เกยวกบประวตศาสตร และ การเรยนรประวตศาสตรทเปนมากกวาการทองจำา กบการวพากษหลกฐานทจะชวยเพมพนทกษะการคด วเคราะห และแยกแยะ ใหกบเราไดมากขน…เพราะตวเราในวนนคอประวตศาสตรของวนพรงน

อาละวาดประวตศาสตรแบบฉบบ“วาสนา วงศสรวฒน”

CREATIVE THAILAND I 29

การเรยนการสอนประวตศาสตรในปจจบนเปนอยางไรบางถ�ประวตศ�สตรเปนแคก�รทคณเข�ม�เล�ใหนสตฟงว�อะไรเกดขนเมอไร

หรอคน ๆ นชออะไร พวกเข�กไมจำ�เปนตองม�เข�เรยนแลวนะ เข�ไปกเกล

เอ�เองกรทนทเลย อนเทอรเนตมนจงทำ�ใหสถ�บนก�รศกษ�และอ�จ�รย

ไมไดผกข�ดคว�มรอกตอไป เดก ๆ เองเข�กส�ม�รถเข�ถงคว�มรได

เยอะม�ก ดงนน ก�รเรยนก�รสอนประวตศ�สตรในประเทศนมนกเลย

เข�สสงทมนควรจะเปนม�ตงน�นแลวเสยท คอเร�ไมม�นงเถยงกน

แลวว�ก�รปฏวตวฒนธรรมในประเทศจนมนเกดระหว�งปไหนถงปไหน

ใครเปนคนสง ใครตองรบผดชอบ ใครต�ยบ�ง แตเร�คยว� “ทำ�ไม” มนจง

เกดขน มนเกดผลกระทบอย�งไร พวกเข�จดก�รกบผลทต�มม�อย�งไร

และผนำ�รนตอ ๆ ม�จดก�รกบประวตศ�สตรของสงทเกดขนนอย�งไร

ซงกถอเปนเรองดคะ เพร�ะมนกนำ�ไปสก�รทเดกกไดฝกทกษะก�รคด

วเคร�ะห แยกแยะ ม�กขน

ไมมมนษยคนใดในโลกทบอกเร�ไดว�อะไรเกดขนในอดต แลวกไมม

ใครทยนอยทเดยวกนเปะ หรอตอใหเดนต�มอยดวยกนตลอด กไมไดมอง

จ�กลกต�คเดยวกน ดงนน ก�รรบร (Perception) มนเลยทำ�ใหแตละคน

ต�งกมเรองเล� (Narrative) เปนของตวเองว�เหตก�รณทเกดขนมนเปน

อย�งไร ซงคณเองกไมส�ม�รถทจะเล�เรองในเวอรชนททกคนบนโลกนเหน

ตรงกนว�มนเกดขนได ประวตศ�สตรกเหมอนกน มนคอก�รพย�ย�ม

ทำ�คว�มเข�ใจโลกและชวต ศกษ�เรองทผ�นม�แลวจ�กหลกฐ�นหรอเอกส�ร

ทมก�รบนทกไว หรอจ�กผคนบอกเล�ผ�นกนม� ดงนนมนจงหลกเลยง

ไมไดทจะตองมก�รศกษ�เรองเล�ทต�งกน ศกษ�นอกเหนอจ�กพนฐ�นของ

เนอเรอง แลวม�วเคร�ะหกนว� คนทเล�เรองนนเข�เล�จ�กมมมองไหน

มสวนไดสวนเสยท�งก�รเมอง สงคม เศรษฐกจ อย�งไรบ�ง แลวพอทกคน

มสม�รตโฟน กเกลทกอย�งได วธก�รเรยนประวตศ�สตรในศตวรรษนมน

จงไมเหมอนกบสมยเร�เดก ๆ ททกคนมตำ�ร�เดยวกน แลวทองต�มท

ครสอนแลว ทกวนนมนไมส�ม�รถทำ�แบบนนไดแลว

แปลวาการเรยนประวตศาสตรตอนนเหมอนถกรอสราง ถาอยางนนบทบาทของผสอนควรจะเปนอยางไร แลวผเรยน ควรทำาอยางไรจงจะเรยนประวตศาสตรแลวไดอะไรไปจรงๆ

เร�คดว�ทกษะทไดจ�กก�รเรยนประวตศ�สตรทสำ�คญทอ�จ�รยควรสอน

คอ ก�รใหวพ�กษหลกฐ�น ใหเข�รจกตรวจสอบว�ขอมลมนม�จ�กไหน

แลวกตองสอนดวยว�ไมใชทกอย�งทคณเหนบนอนเทอรเนตมนเปนเรองจรง

เวล�ทมคนบอกว�มนเปนแบบน เร�กตองถ�มกลบว�ทำ�ไมมนถงเปน

แบบนน และท�งทดคอมนควรจะตองมหลกฐ�นม�สนบสนนดวย ดงนน

สวนสำ�คญม�กของก�รเรยนประวตศ�สตรทด คอก�รสอนว� ไมว�คณจะ

นำ�เสนอขอถกเถยงอะไร คณตองมหลกฐ�นสนบสนน แลวคณกตองรจก

ประเมนคณภ�พของหลกฐ�นนน ๆ ดวยว�มคว�มน�เชอถอแคไหน มคว�ม

เกยวของกนไหม ซงคนอนเข�กมสทธทจะวพ�กษคณภ�พของหลกฐ�นคณ

ดวยเหมอนกน เร�ว�ทกษะทไดจ�กก�รวพ�กษหลกฐ�นนมนส�ม�รถนำ�ม�

ใชในชวตประจำ�วนไดอย�งม�ก ในยคทขอมลข�วส�รต�ง ๆ หรอเฟกนวส

มนมอยเตมไปหมด เพร�ะถ�คณรจกตงคำ�ถ�มกบหลกฐ�น คณกจะไมเปน

เหยอของเฟกนวส

แตคณภาพในการวพากษหลกฐาน บางครงกอาจมอคตแฝง (bias) ซงเกดจากการทแตละคนมทศนคตหรอแนวคดทยดถอแตกตางกน เราควรจะจดการกบสงนอยางไร เพอจะไมตอง เจอกบสภาวะกลนไมเขาคายไมออก

นแหละคอเหตผลว�ทำ�ไมเร�ตองม “สงคมประช�ธปไตย” เพร�ะมนษยหนง

คนยอมมขอจำ�กดในก�รมองเหน แวนทแตละคนใส มนนำ�ม�ซงอคตอยแลว

นเปนสงทหลกเลยงไมได เวล�ทมนกวทย�ศ�สตรสกคนตงทฤษฎอะไร

บ�งอย�งขนม�แลวตพมพลงว�รส�รวช�ก�ร กจะมนกวทย�ศ�สตรในส�ข�

เดยวกนคนอน ๆ ทวโลกทจะออกม�พย�ย�มลมทฤษฎนน จนตองมก�ร

ทดลองทเหมอนกนแลวไดผลลพธเหมอนกน ถงจะยนยนหรอยอมรบใน

ทฤษฎนน ๆ ได ประวตศ�สตรเองกเหมอนกน เมอคณเสนออะไรบ�งอย�ง

ออกม� กควรตองเปดโอก�สใหเสยงของนกประวตศ�สตรคนอน ๆ มพนท

ดวยว� เรองเล�ของคณมนมชองโหวและอคตตรงไหน แลวมหลกฐ�นทน�

เชอถอกว�อย�งไรบ�ง

สมมตคณเขยนหนงสอออกม�เลมหนง รสกว�มนเปนหนงสอทดม�กแลว

ใชเวล�ศกษ�ม�เปน 10 ป กว�จะไดตพมพ คณกไมควรคดว�สงนจะคงอย

ตอไปเหมอนคมภรไบเบลชวก�ลน�นนะ เพร�ะถ�วงก�รมนมพฒน�ก�ร

มพลวตอย�งทควรจะเปน นกประวตศ�สตรในรนตอ ๆ ม� เข�อ�จจะห�

ขอมลไดม�กขนจ�กเทคโนโลยใหม ๆ แลวกเอ�ม�หกล�งสงทเร�นำ�เสนอ

กได ซงนนไมไดหม�ยคว�มว�เร�โกหกหรอว�เร�โง เพยงแตว�ในขอจำ�กด

ทกอย�งทเร�ม ณ ตอนนน เร�ทำ�สงนออกม�ได แตเร�กตองเปดใจกว�ง

ว�ถ�เสยงอน ๆ มหลกฐ�นทมนคง แนนหน� แลวกทนท�นตอก�รตรวจสอบ

ไดม�กกว� เร�กตองเชอเข� มนเปนไปไมไดเลยทเร�จะบอกว�มอะไรบ�งอย�ง

เปนสจธรรม ถกตองถ�วรแนนอนในท�งประวตศ�สตร

การคนพบการเปลยนแปลงใหม ๆ ในประวตศาสตรหรอท หลายคนเรยกวา “เบกเนตร” จะสรางผลกระทบตอสงคมไดขนาดไหนคดว�จรง ๆ แลวก�รรบรประวตศ�สตรของเร�ทกคนมไวเพอประกอบก�ร

ตดสนใจในชวต เร�เรยนรทม�ทไปว�ทำ�ไมโลกจงดำ�เนนม�ถงทกวนน

เพอทมนจะไดชวยฟอรมทศนคตบ�งอย�งเกยวกบสถ�นก�รณปจจบน และ

ทำ�ใหเร�ประเมนปจจบนไดแมนยำ�ม�กขน เพร�ะถ�เร�รไมหมด หรอรไป

ในทศท�งอน มนกอ�จทำ�ใหเร�ประเมนไดไมถกตอง

ในฐ�นะนกประวตศ�สตร เร�มองว�ตวเร�ในวนนกคอประวตศ�สตร

ของวนพรงน ดงนนไมว�เร�จะทำ�อะไร จะตดสนใจอย�งไร หรอจะมจดยน

ท�งก�รเมองทสนบสนนหรอตอต�นใครในวนน เร�ตองคดดวยว�ในอก

20 ปข�งหน� ลกหล�นของเร�จะมปญห�หรอรสกอบอ�ยกบประวตศ�สตร

ของเร�หรอเปล� นจงเปนเหตผลว�ทำ�ไมเร�ควรจะตองมขอมลทถกตอง

แมนยำ�ทสด เพอทก�รตดสนใจของเร�ในวนนจะไมทำ�ใหลกหล�นอย�กขอ

เปลยนน�มสกลในอน�คต เร�เลยคดว�ก�ร “เบกเนตร” มนจำ�เปน เพร�ะ

มนไมยตธรรมสำ�หรบคนทไมร หรอไมมโอก�สเข�ถงขอมลต�ง ๆ แลว

ตดสนใจผดไปเปนยวน�ซ เปนเรดก�รด หรอไปยนยมอยในเหตก�รณ

คว�มรนแรงตอน 6 ตล�ฯ สงทเกดขนไปแลว มนไมส�ม�รถเปลยนกลบ

ม�ได แลวมนจะเปนตร�บ�ปของเข�ไปตลอดชวต ตอนนมนเปนยคทองท

CREATIVE THAILAND I 30

ห�กคณรจกมวจ�รณญ�ณในก�รเลอกรบข�วส�ร แลวกวพ�กษหลกฐ�น

ของคณสกหนอย คณจะเข�ถงขอมลไดเยอะม�ก ซงมนยงไมส�ม�รถ

ใหอภยไดเลยถ�คณจะเปนคนเพกเฉย (Ignorant) ในยคน

หรอเพราะคนในเจเนอเรชนกอนมทกษะความเขาใจการใชเทคโนโลยดจทล (Digital Literacy) นอยกวาคนในยคปจจบน ทโตมาพรอมกบเทคโนโลยกมคนแบบนนบ�ง แตเร�จะว�ทงเจเนอเรชนกไมได เพร�ะกมคนทเข�ม

คว�มส�ม�รถในก�รจดก�รกบมนอย หรอว�กยงมคนอกกลมหนงทเข�

ไมไดเลนเฟซบกหรอใชอนเทอรเนตเลย แตกยงเปดรบขอมลต�ง ๆ ส�ม�รถ

วเคร�ะหและวพ�กษเรองต�ง ๆ ไดอยดวย

ถงในคว�มเปนจรง ก�รทเข�ไมอย�กจะรบขอเทจจรงมนกเปนสทธ

ของเข� แตมนกตองม Bottom Line ถ�ไมรบขอมลแลวม�บอกว� ฉนเกลยด

ม�กเลยคนรนใหมทม�มคว�มเหนแบบน ฉนอย�กใหรฐบ�ลเอ�กองทพไป

จดก�รมนใหหมด อนนไมได คอห�กคณอย�กอยในคว�มคดของคณ

กอยไป แตกตองยอมรบว�ถ�คนอนเข�ไมอย�กจะอยดวย คณกบงคบเข�

ไมได แลวกไมมสทธทจะสงเสรมใหใครไปใชคว�มรนแรงกบคนทคดต�ง

จ�กคณ ซงมนกคอสงคมประช�ธปไตย

สงคมยคอนเทอรเนตทำาใหใครกบนทกประวตศาสตรได คดวาววฒนาการของประวตศาสตรจะเปนไปในทศทางใด มนถงมคำ�ว� “ประวตศ�สตรรวมสมย” (Contemporary History) คอสงท

เกดขนมนรวมสมยกบเร� คดว�อย�งแรกเลยพอมเทคโนโลยใหม ๆ กเลย

ทำ�ใหเกดหลกฐ�นท�งประวตศ�สตรใหม ๆ ทสมยกอนไมม เชน Chat

History หรอว� Search History หรออย�งก�รเผยแพรขอมล เชน ก�รถ�ยคลป

วดโอแลวไปออกสอต�ง ๆ หลกฐ�นมนเข�ถงไดง�ยขน ขณะทเครองมอเอง

กชวยเกบบนทกหลกฐ�นไดง�ยขน คอคณมสม�รตโฟนเครองเดยว คณอดเสยง

ถ�ยภ�พ ถ�ยวดโอ หรอจดโนตกได มนทำ�ใหก�รลงภ�คสน�มของก�รเกบ

ขอมลเปนไปไดกว�งขว�งม�กขน คนทวไมตองเรยนประวตศ�สตรกอ�จจะ

ไปห�ขอมลกได นเลยทำ�ใหคนจำ�นวนม�กกล�ยเปนนกประวตศ�สตร

สมครเลนกน มนกขย�ยวงก�รใหกว�งออกไป แลวพอมคนทำ�ตวเปน

นกประวตศ�สตรม�กขน มนกจะเกดก�รตรวจสอบขอมลกนเองโดยอตโนมต

ในสงคมประช�ธปไตย คอถ�สมมตมใครแสดงคว�มคดเหนอย�งหนงม�

กจะมคนรบเอ�หลกฐ�นอกกองใหญม�กม� แลวบอกมนไมใช ทำ�ใหเกด

ก�รแขงขนกน มก�รสอบท�นกนอยเรอย ๆ ซงเร�คดว�นเปนขอดม�ก

ถาการขาดแคลนเอกสารหลกฐานทางประวตศาสตรทำาใหเกดความยากลำาบากในการศกษา แลว เราควรจดเกบประวตศาสตรในยคตอ ๆ ไปอยางไรเพอใหสะดวกตอการคนควาในอนาคตถ�เปนเอกส�รร�ชก�ร กจะมกองจดหม�ยเหตเปนผรวบรวมจดเกบ อย�ง

จฬ�ฯ เอง กใหทนบคล�กรไปศกษ�ตอด�นจดหม�ยเหตกลบม�เยอะ

เร�มองว�เรองนเกยวกบเทคโนโลยส�รสนเทศ หรอถ�เปนภ�คเอกชน บรษท

ใหญ ๆ เข�กจะมก�รทำ�อ�รไคฟ (Archive) อย�งเปนระบบ แตสำ�หรบคนทวไป

เร�กควรจะเกบประวตศ�สตรของตวเองเอ�ไวดวย อย�งตอนนเร�มเฟซบก

และมนกชวยเตอนประวตศ�สตรของเร�ตลอด พวก On This Day ทแจงเตอน

เหตก�รณทเกดขนปกอนอะไรแบบนน

จำ�ไดว�ตอนเดก ๆ คณพอจะมสมดแพลนเนอรเลมเลก ๆ แบบท

มห�วทย�ลยชอบแจก กองเปนตงเลย แลวในนนกจะเปนบนทกประจำ�วนว�

วนนมประชมอะไรบ�ง เดอนนเดนท�งไปประเทศไหน คอเข�กจะเกบ

ประวตศ�สตรสวนตวของตวเองไวในนน เร�มองว�แคนกคอก�รเกบ

ประวตศ�สตรสวนตวของตวเองแลว ไมจำ�เปนตองเปนนกประวตศ�สตร

แคเร�เกบขอมลของเร� เพอทจะรว�เร�เปลยนไปอย�งไรบ�ง เร�เตบโต

อย�งไรบ�ง มนกน�สนใจแลว

ถามองยอนกลบไปในอดต จดเปลยนอะไรททำาใหอาจารย มตวตนแบบทกวนนเร�เปลยนตลอดเวล� และกยงคงเปลยนตอไปเรอย ๆ ชวงเรยนมห�วทย�ลย

น�จะเปนจดเปลยนสำ�คญนะ เร�ไดเรยนรอะไรใหม ๆ ทกวน จนจบดอกเตอร

และเขยนหนงสอขนม�เลมหนง (The Crown and the Capitalists) ซง

เปนก�รเอ�วทย�นพนธม�เรยบเรยงใหม เชอไหมว�ครงแรกทสงตนฉบบไป

ตพมพ เร�โดนทกสำ�นกพมพปฏเสธ เร�ทงมนไปสกพก จนหยบโปรเจกตน

กลบม�ทำ�ใหมตอนไดไปทำ�วจยทฮองกง พอเอ�ม�อ�นอกครงแลวพบว�

โอโห มนผดหมดเลย มนไมมอะไรถกเลยแมแตอย�งเดยวในวทย�นพนธ

ปรญญ�เอกของเร� คอดใจม�กทถกปฏเสธไปตอนนน (หวเร�ะ) เร�กเลย

เขยนใหมหมดตงแตตนจนจบ สงนแสดงใหเหนว�คว�มคดของเร�กเปลยน

ไปเยอะม�กจ�กตอนเรยนจบดอกเตอรใหม ๆ

ถ�ใหยกตวอย�งหนงเรองทเปลยนไปอย�งสนเชงกคอ คว�มเข�ใจใน

คำ�ว� “เสยสทธนอกสภ�พอ�ณ�เขต” เร�เพงม�เข�ใจภ�ยหลงว� ก�รเสยสทธ

นอกสภ�พอ�ณ�เขตนน ไมใชก�ร “เสย” แตคอกญแจสำ�คญในก�รเปน

พนธมตรกนระหว�งทนนยมและชนชนนำ�สย�ม เปนฐ�นร�กของคว�มมนคง

มงคงของชนชนนำ�สย�มตงแตศตวรรษท 19 จนถงก�รยกเลกสทธนอกสภ�พ

อ�ณ�เขตอย�งเดดข�ดโดยคณะร�ษฎรป 1938

เร�ถกสอนม�ตลอดใหเชอว�เร�เสยเอกร�ช เสยดนแดน แตจรง ๆ แลว

ก�รทประเทศเสยสทธนอกสภ�พอ�ณ�เขตนนทำ�ให “คน” ของเจ�อ�ณ�นคม

เ ร า ม ค ว า ม ร ส ก อ ย ต ล อ ด เ ว ล า ว าประวตศาสตรนนสำาคญทสด เราคดวาประวตศาสตรทำาใหคน “ตาสวาง” ปญหาสงคม ปญหาบานเมองทเราประสบอย ทกวนน ถาคณมความเขาใจประวตศาสตรและไ ม เ หนแก ตว คณจะแกปญหาได แตตอนนคนจำานวนมากรประวตศาสตรผด ๆ แถมยงไมตองการรแบบทถกดวย

CREATIVE THAILAND I 31

ทรงเปนประมข มก�รจดก�รเลอกตงนะ แตกม สว. 250 คนม�โหวตเลอก

น�ยกฯ ได เร�ไมใชประช�ธปไตยแท ๆ แบบทโลกเสรเปน แตเร�กไม

ยอมรบว�เร�เปนเผดจก�ร สงนทำ�ใหทศท�งก�รเจรจ�กบช�ตอน ๆ ไมชดเจน

ว�ไทยจะทำ�ขอตกลงกบโลกฝ�ยไหน จะไปสดแบบกมพช�กทำ�ไมได ครน

จะไปคยกบอเมรก� คยกบออสเตรเลย รฐบ�ลเร�กไมยอมคย แถมยงไป

กล�วห�เข�ว�ไมเข�ใจประช�ธปไตยแบบไทย ๆ มนกเลยทำ�ใหอหลกอเหลอ

ในก�รตดสนใจ

คดวาประวตศาสตรจะสรางใหเกดอะไรใหม ๆ หรอเปนตวเอกในการขบเคลอนสงคมไดไหมเร�มคว�มรสกอยตลอดเวล�ว�ประวตศ�สตรนนสำ�คญทสด เร�คดว�

ประวตศ�สตรทำ�ใหคน “ต�สว�ง” ปญห�สงคม ปญห�บ�นเมองทเร�ประสบอย

ทกวนน ถ�คณมคว�มเข�ใจประวตศ�สตรและไมเหนแกตว คณจะแกปญห�ได

แตตอนนคนจำ�นวนม�กรประวตศ�สตรผด ๆ แถมยงไมตองก�รรแบบท

ถกดวยเพร�ะมองว�มนย�ก สวนคนทมอำ�น�จซงรดว�ประวตศ�สตรทถก

ตองคออะไร กไมอย�กสญเสยอำ�น�จของตวเองไป นกประวตศ�สตรกถก

ตงคำ�ถ�มโดยมห�วทย�ลย และสำ�นกง�นก�รวจยแหงช�ต (วช.) อยบอย

ครง เพร�ะเข�อย�กใหนกประวตศ�สตรทำ�อะไรทเปนประโยชนบ�ง ทง ๆ

ทเร�ทำ�ง�นวจยไป เสนอท�งแกปญห�ไป เข�กไมทำ�ต�มเพร�ะว�ไมถกใจ

คว�มรทจะแกปญห�ในสงคมไดมนอยในประวตศ�สตร

ประวตศาสตรเปนสนทรพยทนำามาเพมมลคาใหกบสนคา และบรการไดหรอเปลาแนนอน ประวตศ�สตรคอเรองร�ว สมยนจะข�ยอะไรกตองมสตอรทงนน

และสตอรนแหละกคอประวตศ�สตร ดงนน ก�รทรฐม�บอกกบนกประวตศ�สตร

หล�ย ๆ ประเทศ อย�กม�อยในประเทศไทยม�กกว�ทอนใดในโลกน เพร�ะ

ว�รฐบ�ลสย�มควบคมเข�ไมได และรฐบ�ลของเจ�อ�ณ�นคมกควบคมเข�

ไมไดดวยเพร�ะว�เปนเอกร�ชและอธปไตยของสย�ม ดงนนคนพวกนจงอย

ในสย�มอย�งอสระเสร แลวชนชนนำ�สย�มกจ�งคนพวกนใหทำ�ง�นใหกบ

แผนดน มนเลยเปนคว�มสมพนธท “เกอหนนกน” และไมมคว�มจำ�เปน

ตองรบยกเลกเลย จะเหนไดว�คนททำ�ก�รยกเลกเดดข�ดทสดคอคณะร�ษฎร

ทไมไดรบผลประโยชนจ�กสงน และมองเหนว�มนคอร�กฐ�นท�งอำ�น�จท

สำ�คญของกลมอำ�น�จเก�

ความรทางประวตศาสตรจะถกนำามาใชเปนเครองมอพฒนาเศรษฐกจไดอยางไรเปนเพร�ะเร�ไมเข�ใจประวตศ�สตรตวเอง ก�รพฒน�ของเร�เลยไปไมสด

คว�มทะนงตวนทำ�ใหไทยเจรจ�ก�รค�กบจนแลวเร�ไดขอตกลงทเสยเปรยบ

หรอพดตรง ๆ กคอ แยกว�ดลทจนทำ�กบกมพช�เยอะม�ก รอบนกมพช�

ไดขอตกลงก�รค�เสร (FTA) ทจะทำ�ใหสนค�จนทเข�ม�ในกมพช�

ปลอดภ�ษ 90% และสนค�จ�กกมพช�เข�ไปยงประเทศจนปลอดภ�ษถง

98% โดยสนค�จนทเข�ไปยงประเทศกมพช� กเปนสนค�จำ�พวกเดยวกน

กบเร�ทงสน จำ�พวกสนค�เกษตร ทงข�ว ทงย�ง ดงนนถ�มว�เมอไร

ร�ค�ย�งของไทยจะเพมขนละ ช�ตหน�กไมเพมขนหรอก ฮน เซน ดำ�เนน

นโยบ�ยแบบไปสดท�ง ใหจนเข�ม�ลงทนไดเตมท ขณะทประเทศไทยซงม

คว�มสมพนธระดบ “มห�มตร” ไดอะไรจ�กเข�บ�ง

สงนเกดขนจากความภมใจในชาตจนลนเกนไมเชงนะ แตเปนเพร�ะชนชนนำ�ไทยไมซอสตยกบประช�ชนของตวเอง

เข�บอกเร�ม�ตลอดว�ปกครองโดยระบอบประช�ธปไตยอนมพระมห�กษตรย

CREATIVE THAILAND I 32

ว�ใหทำ�ประโยชนแกสงคมบ�งนน รฐควรรว�คว�มจรงแลว ประวตศ�สตร

ทกเรองนนส�ม�รถนำ�ไปตอยอดเปน “สงใหม” ไดอยแลว

ทกคนอย�กไดอะไรแบบแดจงกม ตงคำ�ถ�มว�ทำ�ไมประเทศไทยไมม

แดจงกมเหมอนกบประเทศอนบ�ง เร�คดว�สงแรกททกคนควรตงคำ�ถ�ม

คอ หนง รฐไทยนนใจกว�ง และยอมใหคนศกษ�และตคว�มประวตศ�สตร

อย�งประเทศเก�หลใตหรอไม สอง รฐใหทนสนบสนนในก�รสร�งผลตภณฑ

ท�งวฒนธรรมเหล�นม�กนอยแคไหนเชยว เหนกมแต เอ�เงนไปเทให

ภ�พยนตรช�ตนยม คอถ�รฐยงจำ�กดไมใหคนคด และกดกนคนทคดนอก

กรอบค�นยม 12 ประก�ร หรอยทธศ�สตรช�ต 20 ป ใหไมไดรบทนสนบสนน

อยแบบน สงทเร�อย�กไดกคงไมเกดขน

นนเลยเปนเหตใหคนทำางานสรางสรรคทหยบแงมมทางประวตศาสตรมาทำางานไดอยางนาสนใจหลายคนกลบไมไดรบการสนบสนนจากภาครฐเทาทควรใช เร�ไมไดตอต�น Propaganda (ก�รโฆษณ�ชวนเชอ) นะ แตชวยทำ�ให

มนมคณภ�พดกว�นไดไหม อย�ง The Queen (2006), The Crown (2016),

Dunkirk (2017), The King Speech (2010) หรอ Captain America ทกภ�ค

คอทงองกฤษ อเมรก� หรอประเทศอน ๆ เข�ทำ�หนง Propaganda ออกม�

เยอะม�ก แตคว�มต�งกคอ ประเทศประช�ธปไตยเข�จะเปดกว�งใหคนม

เรองเล�เกยวกบช�ตม�กขนเรอย ๆ และไมไดไปช ไปบงคบใหคนตอง

รกช�ตแบบโจงแจง แตในประเทศเผดจก�ร เร�จะเหนก�รควบคมอย�งม�ก

และพดต�มตรง ฝ�ยครเอทฟของเผดจก�รกมกจะไมคอยครเอทฟเท�ไร

(หวเร�ะ) เปนเรองน�เสยด�ยม�ก ๆ เพร�ะประเทศไทยมเรองร�วใหเล�เยอะ

คนไทยมอ�รมณขน วฒนธรรมของเร�กสนกม�ก แตจนแลวจนรอดเร�กยง

ไมม T-Pop ไปสกบ K-Pop หรอ J-Pop เพร�ะว�รฐไมยอมเปดพนท

ดงนนจรง ๆ แลวประวตศ�สตรเปนเครองมอท�งเศรษฐกจททรงพลงม�ก

แตชนชนนำ�เมองไทยนน “ไมสบ�ยใจ” กนง�ยเกนไปหรอเปล�

สดทายแลวประวตศาสตรเปนของใครประวตศ�สตรเปนของเร�ทกคน เร�จะใชไปตคว�ม ไปตอยอดอะไรได

ทงหมด แตทสำ�คญคอ เร�ตองยอมรบใหไดห�กมคนอนทไมเหนดวยและ

ม�คดค�นเร�

CREATIVE INGREDIENTS ประวตศาสตรทประทบใจประวตศ�สตรทมอทธพลกบเร�ม�กทสดคอประวตศ�สตรครอบครวของ

ตวเอง เร�เตบโตขนม�ในครอบครวขย�ยทใหญม�ก ทกปตองไปเชงเมง

แลวเร�กตองจำ�ชอญ�ตทกคนใหได แลวกโดนถ�มทกคำ�ถ�มทไมควรจะ

ถ�ม เชน นำ�หนกเท�ไร เมอไรจะแตงง�น ฯลฯ ซงเร�ไมแฮปปอย�งม�ก

จนตองไปทำ�วทย�นพนตเกยวกบคนจนโพนทะเล เพร�ะเร�ไมเข�ใจ

วฒนธรรมและคว�มคดของเข� สดท�ยเร�กเข�ใจเข�ม�กขน แตกไมได

ทรม�นนอยลงนะ (หวเร�ะ)

สงทกำาลงสนใจเร�กำ�ลงเขยนหนงสออยสองเลม เลมแรกคอ The Crown and the

Communist เปนเรองคว�มสมพนธระหว�งร�ชสำ�นกสย�มกบพรรค

คอมมวนสตจน ตงแตสงคร�มเยนถงปจจบน เลมทสองคอ ประวตศ�สตร

จนหลงเหม� เปนตำ�ร�ประวตศ�สตรจนตงแตชวงสนสดก�รปฏวต

วฒนธรรม ม�จนถงยค Belt and Road Initiative (BRI)

ประวตศาสตรเปนของเราทกคน เราจะใช ไปตความ ไปตอยอดอะไรไ ด ทงหมด แตทสำาคญคอ เราตองยอมรบใหไดหากมคนอนทไมเหนดวยและมาคดคานเรา

CREATIVE THAILAND I 34

Creative Solution : คดทางออก

“ว�กนว�ผชนะจ�รกประวตศ�สตร แตพวกเข�ลมบอกไปว� ประวตศ�สตร

ถกเขยนขนใหมต�มก�ลเวล� ถกแปลงโดยหนงสอ และถกสร�งขนใหม

โดยผคนทไมไดเจอม�กบตว” นคอประโยคเปดซรสฝรงเศส ปฏวตเลอด

(La Révolution, 2020) ทบอกเล�ประวตศ�สตรชวงก�รปฏวตฝรงเศส

ในป 1789 ดวยก�รตคว�มหม�ยใหม และชวนใหผชมตงคำ�ถ�มกบชด

คว�มรท�งประวตศ�สตรทเคยเรยนรม�จ�กตำ�ร�

เชนเดยวกบในประเทศไทย แตเดมผททำ�หน�ทบนทกประวตศ�สตรของช�ต

กคอ “อ�ลกษณ” หนงในตำ�แหนงมห�ดเลกประจำ�ร�ชวงศทเปนผทำ�หน�ท

ท�งหนงสอในร�ชสำ�นก โดยคำ�ว�อ�ลกษณนนยงแปลไดว�ก�รเหนหรอ

ก�รสงเกตดวย เพร�ะคนสวนใหญในเวล�นนไมรหนงสอ และเปนเหตใหเรองร�ว

ทไดรบก�รจดบนทกจงมแตเรองเฉพ�ะกลมทอ�จทำ�ใหเร�รบส�รเพยงด�นเดยว

อย�งไรกต�ม หลงจ�กโลกรจกคำ�ว� “อนเทอรเนต” และเกดก�รแพร

หล�ยไปในสวนต�ง ๆ ของสงคม คว�มหม�ยของคนเขยนประวตศ�สตรก

ไมไดถกตกรอบว�ตองม�จ�กผมอำ�น�จหรอนกประวตศ�สตรโดยตรงอก

ตอไป แตเรองร�วจ�กคนตวเลก ๆ ธรรมด�กส�ม�รถกล�ยเปนเรองร�ว

ในประวตศ�สตรทเปนประโยชนได ดงเชน ก�รเขยนบนทกเหตก�รณลงใน

โพสตเฟซบกประจำ�วน เพอใหปถดไปมระบบเตอนเหตก�รณวนนในอดต

หรอ On this day ขน สงนเปนปร�กฏก�รณทคล�ยกบคว�มเหนของ

ทม ฮตชคอก (Tim Hitchcock) นกประวตศ�สตรประจำ�มห�วทย�ลย

ซสเซกสทกล�วว� “ก�รเปลยนเปนดจทลทำ�ใหก�รวจยท�งประวตศ�สตร

เปนประช�ธปไตย เพร�ะส�ม�รถสร�งพนทใหผคนไดซกถ�มประวตศ�สตร

ในกลมหรอชมชนของตนเอง”

ก�รเชญชวนใหคนทวโลกม�บนทกเรองร�วทจะกล�ยเปนประวตศ�สตร

และก�รเปลยนแปลงรวมกนจงเกดขนม�กม�ย เชน แคมเปญ Fridays for

Future ทเกดขนเพอรณรงครกษ�สภ�วะแวดลอมและภมอ�ก�ศของโลกโดย

เหล�เย�วชนทวโลกทนดกนหยดเรยนทกวนศกรเพอแสดงจดยนและแสดงออก

ถงขอเรยกรองท�งภมอ�ก�ศทดขนในพนทของตวเอง โดยเย�วชนเหล�นจะ

แสดงคว�มคดเหนและบนทกขอมลต�ง ๆ เพอรวบรวมเสยงและคว�มตองก�ร

นำ�เสนอตอผนำ�ระดบโลกใหตระหนกถงสถ�นก�รณภ�วะโลกรอน และออก

นโยบ�ยเพอรบมอกบปญห�สงแวดลอม สงนจงเปนเสมอนก�รบนทกไวว�

“ก�รเคลอนไหวจ�กชนกลมนอยหล�ย ๆ กลมในครงนเปนเสยงสำ�คญทจะ

ชวยตอลมห�ยใจใหโลกยงอยไดในอน�คต” หรอจะเปน มอบดาตาไทยแลนด

เวบไซตทรวบรวมขอมลก�รชมนมส�ธ�รณะทเกดขนในประเทศไทย ซงเปด

ใหคนทวไปเข�ม�รวมใหขอมลก�รชมนม ไมว�จะเลกหรอใหญ เพอบนทก

เปนฐ�นขอมลทส�ม�รถใชเปนหลกฐ�นอ�งองไดตอไปในภ�ยภ�คหน� ซงก

เปนตวอย�งก�รรบคว�มเหนของคนกลมเลก ๆ ทไมไดม�จ�กคนใดคนหนง

แมแตวกพเดย ส�ร�นกรมเสรออนไลนทเปดใหคนทวโลกเข�ม�สร�ง เสรม เตม

และปรบแตงขอมลถงกล�งรวมกนคนละนดละหนอยเพอใหคว�มและเรองร�ว

สมบรณครบถวน แทนทจะจ�งนกเขยนและบรรณ�ธก�รเพอรวบรวมขอมล

ซงน�จะเปนแนวคดเดยวกบท ค�รล เบกเกอร (Carl Becker) นกประวตศ�สตร

ช�วอเมรกนกล�วไวในป 1932 ว� “ถ�ส�ระสำ�คญของประวตศ�สตร คอ

คว�มทรงจำ�ของสงทพดและทำ� มนกชดแลวว�ทกคนรประวตศ�สตรบ�งเรอง”

และนนจงเปนเรองดททกคนจะบนทกประวตศ�สตรรวมกน

ขอมลจ�กทกส�รทศทอ�จกล�ยเปนขมทรพยชนดเหล�น มสวนสำ�คญ

อย�งม�กทชวยใหเร�มขอมลไวเลอกใชในอน�คต ทงยงส�ม�รถพจ�รณ�ใช

เปนเหตผลรองรบในก�รตดสนใจประเดนต�ง ๆ ไดอย�งครอบคลมทกแงมม

ถงอย�งนนกใชว�ก�รตงคำ�ถ�มและก�รสงสยในขอมลทไดรบจะหมด

คว�มสำ�คญ ตรงกนข�ม ก�รใชวจ�รณญ�ณในขอมลกลบยงทวคว�มจำ�เปน

เพอยำ�ใหเร�เอะใจกบขอมลทไดรบอยเสมอ ในก�รแสวงห�ขอมลทจรงและ

เปนประโยชนม�กทสด เหมอนกบกอปปบนโปสเตอรซรส ปฏวตเลอด

ทว� แลวถ�พวกเข�โกหกละ (Et si on nous avait menti?)

ทม� : บทคว�ม “Crowdsourcing Digital Public History” โดย Jason A. Heppler และ Gabriel K. Wolfenstein จ�ก tah.oah.org / บทคว�ม “The Way We Write History Has Changed” (มกร�คม 2563) โดย Alexis C. Madrigal จ�ก theatlantic.com / fridaysforfuture.org / mobdatathailand.org / nat.go.th

เรอง : วนบษป ยพเกษตร

ใครใครกบนทกประวตศาสตรได

face

book

.com

/Frid

aysForFu

ture.org

face

book

.com

/Frid

aysForFu

ture.org

Freee - Book

TCDC.OR.TH

รจกวสด เขาใจกระบวนการเขาถงผประกอบการ

จากทกษะภมปญญาทมผสานเรองราวในทองถนสวถชวตชมชนทยงยน