การเพาะพันธุ

ปลาทอง

สถาบันวิจัยสัตวน้ำสวยงามและพรรณไมน้ำ

สำนักวิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืด

กรมประมง

โทร. 0-2558-0172

ถาปลากินเหลือควรดูดเศษอาหารออก อัตราการเปลี่ยนน้ำ

แตละครั้งไมควรเกิน 20 - 25 % ของปริมาณน้ำในบอ

2 - 3 วันหลังจากนั้นควรเปลี่ยนเปนไรแดงขนาดใหญขึ้น

เมื่อลูกปลามีอายุ 15 วัน จึงเริ่มใหอาหารสำเร็จรูปและ

อาหารสดที่มีขนาดใหญเสริม ควรคัดปลาที่พิการออกเปน

ปลาเหยื่อและเลือกลูกปลาที่มีลักษณะที่ดีไว และคัดขนาด

ลูกปลาใหมีขนาดสม่ำเสมอกัน เพราะลูกปลาที่มีขนาดเล็ก

จะแยงอาหารไมทันลูกปลาท่ีมีขนาดใหญกวาจึงควรคัดออก

เพื่อนำมาแยกเลี้ยง

การอนุบาลลูกปลาที่มีขนาดเล็ก ไมควรเลี้ยงในน้ำ

ที่มีระดับความลึกมาก เพราะจะทำใหปลามีรูปรางไมสวย

งาม ควรเลี้ยงในอัตราสวน 100 - 250 ตัว / ตารางเมตร

2. การเพาะพันธุโดยวิธีผสมเทียม การเพาะพันธุ

โดยวิธีนี้ทำใหอัตราการผสมไขและน้ำเชื้อสูงมาก มีอัตรา

การฟกไขสูงกวาการเพาะพันธุโดยวิธีเลียนแบบธรรมชาติ

แตขั้นตอนจะยุงยากมากกวา แมพันธุปลาทองที่พรอมสวน

ทองจะนิ่มพรอมที่จะวางไข ควรทำในตอนเชามืดใกลสวาง

ซึ่งเปนเวลาที่ปลาชอบผสมพันธุกันเอง โดยใชปลาตัวผู :

ปลาตัวเมีย ในอัตราสวน 1 : 1 หรือ 2 : 1 ตัว เพื่อใหน้ำเชื้อ

ของตัวผูมีปริมาณเพียงพอกับจำนวนไขของปลาตัวเมีย

รีดไขจากแมปลาลงกะละมังที่มีน้ำสะอาดแลวรีดน้ำเชื้อ

จากปลาตัวผู 1 - 2 ตัว ลงผสมพรอมๆ กัน ขั้นตอนการรีด

ตองรวดเร็วและนุมนวลเพราะปลาอาจเกิดการบอบช้ำและ

ตายไดถาปลาอยูในมือนาน จากนั้นผสมไขกับน้ำเชื้อใหเขา

กันเพื่อใหน้ำเชื้อของปลาตัวผูผสมกับไขของปลาตัวเมียได

อยางทั่วถึง จากนั้นลางไขดวยน้ำสะอาด 1-2 ครั้ง เมื่อไข

ถูกน้ำจะดูดซึมน้ำเขาภายในเซลล และมีสารเหนียวๆ ทำให

ไขติดกับกะละมัง นำกะละมังที่มีไขติดอยู ไปใสในบอฟก

ที่มีระดับน้ำลึกประมาณ 30 เซนติเมตร โดยวางกะละมังให

จมน้ำ ใหออกซิเจนเบา ๆ เปนจุด ๆ ตลอดเวลาไขที่ไดรับ

การผสมจะฟกเปนตัวภายใน 2 - 3 วัน อุณหภูมิของน้ำภายใน

อางฟกไขอยูในชวง 27 - 28 องศาเซลเซียส

การอนุบาลลูกปลา

ในชวงที่ลูกปลาฟกตัวออกมาระยะ 2 - 3 วันแรก

ยังไมจำเปนตองใหอาหาร เนื่องจากลูกปลามีถุงอาหาร

(Yolk sac) ติดอยู หลังจาก 3 วันแลวจึงเริ่มใหอาหาร

โดยใหลูกไรแดงขนาดเล็กที่ผานการกรองดวยตาขายหรือ

จะใหไขแดงตมสุกละลายน้ำหยดใหปลากินวันละ 3 - 4 ครั้ง

พอแมพันธุที่มีลักษณะดี ไมพิการ สีสันเขมเดนชัด มีความ

แข็งแรงปราดเปรียว ควรมีอายุไมเกิน 2 ป เพราะปลารุน

วางไขไดครั้งละมากๆ น้ำเชื้อมีความแข็งแรงสมบูรณ

2. การเลี้ยงพอแมพันธุ ปลาทองที่จะนำมาทำ

เปนพอแมพันธุ ควรมีอายุ 5 - 6 เดือนขึ้นไป สามารถเลี้ยง

ไดทั้งบอซีเมนตและบอดิน ที่มีระดับความลึก 20 - 40 ซม.

ปลาขนาด 3 - 4 นิ้ว ปลอยตารางเมตรละ 4 - 6 ตัว

ยกเวนบางพันธุที่มีขนาดใหญ ตองเลี้ยงในบอที่ใหญขึ้นดวย

น้ำที่ใชเลี้ยงปลาทองควรเปนที่สะอาดมีความเปนกรดเปน

ดาง (pH) 6.8 - 7.5 มีการเพ่ิมออกซิเจนในบอเล้ียงพอแมพันธุ

ตลอดเวลา

การเพาะพันธุปลาทอง

1. การเพาะพันธุโดยวิธีเลียนแบบธรรมชาติ

ใชบอที่มีขนาดประมาณ 1 ตารางเมตร ปลอยพอแมปลา

4 - 6 ตัว/บอ โดยนำพอแมพันธุที่มีความสมบูรณพรอม

ผสมพันธุที่คัดไวเรียบรอย แลวมาใสในบอเพาะ ในอัตรา

สวนตัวผู : ตัวเมีย เทากับ 1 : 1 หรือ 2 : 1 ขึ้นกับปริมาณ

น้ำเชื ้อของตัวผู และความสมบูรณเพศของแมพันธุ ปลา

ตัวผูจะเริ่มไลปลาตัวเมียโดยใชปากดุนที่ทองปลาตัวเมีย

เพื่อกระตุนใหวางไข ตัวเมียจะปลอยไขเปนระยะๆ ขณะ

เดียวกันตัวผูจะปลอยน้ำเชื้อผสมกับไข ไขจะกระจายติดกับ

สาหราย ผักตบชวา หรือเชือกฟางที่เตรียมไวในบอ แมปลา

วางไขครั้งละ 500 - 5000 ฟอง โดยปริมาณไขจะขึ้นอยู

กับขนาดของแมปลา หลังจากแมปลาวางไขแลว ควรแยก

พอแมปลาออกไปเลี้ยงในบออื่น โดยปกติแมปลาทองจะ

วางไขมากในชวง เดือน เม.ย. - ต.ค.

การเพาะพันธุปลาทอง

ปลาทอง มีชื่อสามัญวา Goldfi sh ชื่อวิทยาศาสตร

Carassius auratus (Linn.) มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน

ตอนใต ปลาทองที่ผลิตในประเทศไทยไดรับความนิยมใน

ตางประเทศ เพราะมีความสมบูรณสวยงาม สายพันธุที่นิยม

เลี้ยงไดแก สิงหญี่ปุน สิงหลูกผสม สิงหตามิด (สายพันธุ

นี้พัฒนาในประเทศไทย จึงมีชื่ออีกชื่อหนึ่งวา สิงหสยาม)

ริวกิ้น และออรันดา นอกจากนี้ยังมีสายพันธุอื่นๆ ที่มีความ

แปลกตาสวยงาม เชน เกล็ดแกว สิงหตาลูกโปง สิงหตากลับ

เปนตน

บอหรือภาชนะท่ีใชในการเพาะเล้ียงปลาทอง

1. อางซีเมนตสำเร็จรูปขนาดเล็ก เปนอางส่ีเหล่ียม

ขนาด 60 x 80 ซม. หรือเปนบอซีเมนตกลมเสนผาศูนยกลาง

80 - 120 ซม. ความลึก 20-25 ซม.

2. บอซีเมนต ขนาดกวาง x ยาว เทากับ 2 x 2 หรือ

2 x 3 เมตร บอชนิดนี้เหมาะกับการเพาะเลี้ยงพอแมพันธุ

และเลี้ยงลูกปลาไดทุกขนาด

บอซีเมนตทุกประเภท กอนที่จะนำมาใชตองมีการ

ลางทำความสะอาดแชน้ำทิ้งไวประมาณ 1 สัปดาห แลว

ถายน้ำทิ้งเพื่อลางและกำจัดปูนซีเมนตออกใหหมด

อาหารปลา

1. อาหารธรรมชาติ ปลาทองชอบกินอาหาร

พวกลูกน้ำ ไรแดง ไรสีน้ำตาล (อารทีเมีย) หนอนแดง

และไสเดือนน้ำ อาหารมีชีวิตเหลานี้ มีคุณคาทางอาหารสูง

ทำใหปลาโตเร็วมีความสมบูรณทางเพศดี เหมาะสมตอการ

เลี้ยงพอแมพันธุ โดยใหวันละ 1-2 ครั้ง

2. อาหารสำเร็จรูป ไดแก อาหารเม็ดขนาดเล็ก

ที่มีเปอรเซ็นตโปรตีนสูง จะทำใหปลาเจริญเติบโตดี และ

มีสีสันสวยงาม โดยทั่วไปควรประกอบดวยโปรตีน 40%

คารโบไฮเดรต 44% ไขมัน 10% วิตามินและเกลือแร 6%

การใหอาหาร ควรใหวันละ 3 - 5% ของน้ำหนักปลา

3. อาหารเรงสี ปจจุบันมีการใชสารเรงสี Astaxanthin

(แอส-ตาแซนธิน) ใหปลากินเพื่อใหมีลำตัวสีแดง และมี

การใชสไปรูไรนา (Spirulina) ผสมกับอาหารเลี้ยงปลาเพื่อ

เพ่ิมความเขมขนของสีแดง สม หรือสีเหลืองในตัวปลา จะใช

เลี้ยงปลาที่มีอายุประมาณ 3 สัปดาหขึ้นไป โดยใหกินใน

มื้อเชา สวนในมื้อเย็นจะใหอาหารมีชีวิต

การเตรียมปลาเพื่อการเพาะพันธุ

1. การคัดเลือกพอแมพันธุ ไมควรเลือกปลา

ครอกเดียวกันมาทำการผสมพันธุ เพราะอาจไดลูกปลาที่มี

ลักษณะดอย โตชา ออนแอ หรือมีความผิดปกติ ควรเลือก