รายงานการวิจัย...
TRANSCRIPT
รายงานการวจย
เรอง
พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน และ การรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความ
บกพรองทางการไดยน ระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต
The Using Behaviors of Online Social Media and Digital Literacy of Deaf
Students in Undergraduate level at Suan Dusit University
วชราภรณ นอยกรณ
จนทปภา บรบรณ
นาถลดา บตรสนต
หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร
คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร
มหาวทยาลยสวนดสต
2562
รายงานการวจย
เรอง
พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน และ การรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความ
บกพรองทางการไดยน ระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต
The Using Behaviors of Online Social Media and Digital Literacy of Deaf
Students in Undergraduate level at Suan Dusit University
วชราภรณ นอยกรณ รหส 5911011491046
จนทปภา บรบรณ รหส 5911011491049
นาถลดา บตรสนต รหส 5911011491015
หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร
คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร
มหาวทยาลยสวนดสต
2562
ก
ชอเรอง พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความบกพรอง
ทางการไดยน ระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต
ชอผวจย วชราภรณ นอยกรณ
จนทปภา บรบรณ
นาถลดา บตรสนต
ทปรกษา ผชวยศาสตราจารย ดร.สายสดา ปนตระกล
คณะ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร
สถาบน มหาวทยาลยสวนดสต
ปการศกษา 2561
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทล
และ เพอเปรยบเทยบพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความ
บกพรองทางการไดยนระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต ในดานพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน
ดานการรสารสนเทศดจทล กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ นกศกษาระดบชนปรญญาตร จ านวน 33
คน ของสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 21 คน และ สาขาวชาคหกรรมศาสตร
จ านวน 12 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสมภาษณ สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ
คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการร
สารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต
โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา นกศกษาสามารถสรางผลงานจากสารสนเทศดจทลได
อยางมประสทธภาพ รองลงมาคอ สามารถคนควาสารสนเทศดจทลทมเนอหาเกยวกบบทเรยนเพมเตมไดและ
มความเขาใจทจะน าสารสนเทศดจทลมาใชไดอยางมประสทธภาพ
ข
Research Title The Using Behaviors of Online Social Media and Digital Literacy of Deaf
Students in Undergraduate level at Suan Dusit University
Research Watsharaporn noikorn
Jantapapa Boriboon
Natiada Butsan
Research Consultants Asst. Dr. Saisuda Pantrakul
Faculty Faculty of Humanities and Social Sciences
Institute Suan Dusit University
Year 2561
ABSTRACT
This research aims to study the using behaviors of online social media and digital
literacy and also to compare the level of using behaviors and digital literacy of deaf students
in under graduate level at Suan Dusit University. There are 33 deaf students of sampling, 21
students from the department of library and information science, 12 students from the
department of Home Economics. Research tool was structured interview. The percentage (%),
mean and standard deviation (SD) are statistics for this research. The study shown that the
overview of using behaviors of online social media and digital literacy were in more level. In
each item consideration, found that, students able to create digital information effectively,
search digital information and understand how to use that digital information respectively.
ค
กตตกรรมประกาศ
การวจยครงนส าเรจลงดวยความอนเคราะหจากผทเกยวของหลายฝาย ผวจยขอกราบขอบพระคณ
ผศ.ดร.สายสดา ปนตระกล อาจารยทปรกษา ซงไดใหค าแนะน าและขอคดเหนในการแกไขปรบปรง จนท าให
การศกษาครงนส าเรจลลวงโดยสมบรณ
ผวจยขอกราบขอบพระคณ คณพอ คณแม ทดแลเอาใจใสเปนก าลงใจในการศกษา พรอมทงไดใหการ
อบรม เลยงด และสงสอนใหผวจยเปนคนด ขยน อดทน เพอใหการว จยครงนบรรลผลส าเรจ ตลอดจน
นกศกษาทมความบกพรองทางการไดยน ทงสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร และ
สาขาวชาคหกรรมศาสตรทใหความชวยเหลอในการตอบแบบสมภาษณ ท าใหงานวจยนส าเรจลลวงดวยด
ประโยชนและความดอนดมคณคาอนเกดจากการท างานวจยฉบบน ขอบชาแกพระคณบดา มารดา
ทไดอบรมสงสอน ปลกฝงคณความด และความมานะ อดทน ตลอดจนครอาจารยทกทานทประสทธประสาท
วชาความรอนเปนพนฐานส าคญท าใหเกดผลส าเรจในการท างานวจยครงน
คณะผจดท าวจย
ง
สารบญ
หนา
บทคดยอภาษาไทย ก
บทคดยอภาษาองกฤษ ข
กตตกรรมประกาศ ค
สารบญ ง
สารบญตาราง ช
บทท 1 บทน า
ทมาและความส าคญของปญหา 1
วตถประสงคของการวจย 2
ขอบเขตการวจย 2
นยายศพทเฉพาะ 3
ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3
กรอบแนวคดการวจย 4
บทท 2 เอกสารและงานวจยเกยวของ
แนวคดเกยวกบพฤตกรรมมนษย 5
องคประกอบของพฤตกรรมมนษย 7
พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน 8
การรสารสนเทศดจทล 9
ความหมายและความส าคญของการรสารสนเทศ 9
ลกษณะของการรสารสนเทศ 11
แนวคดของการรสารสนเทศดจทล 13
องคประกอบของการรสารสนเทศดจทล 15
สอสงคมออนไลน 16
ความหมายของสอสงคมออนไลน 16
ชนดของสอสงคมออนไลน 17
ประเภทของสอสงคมออนไลน 18
จ
สารบญ(ตอ)
หนา
บทบาทสอสงคมออนไลน 20
ผทมความบกพรองทางการไดยน 21
งานวจยทเกยวของ 23
บทท 3 วธด าเนนการวจย
ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย 27
เครองมอทใชในการวจย 27
การสรางและหาคณภาพของเครองมอ 28
การเกบรวบรวมขอมล 28
การวเคราะหขอมล 29
สถตทใชในการวจย 30
บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล
สวนท 1 สถานทวไปของผตอบแบบสอบถาม 31
สวนท 2 พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน 33
สวนท 3 การรสารสนเทศดจทล 36
บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ
การวเคราะหขอมล 38
การสรปผลการวจย 38
อธปรายผลการวจย 39
ขอเสนอแนะจากการศกษาวจย 40
ฉ
สารบญ(ตอ)
หนา
ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 40
บรรณานกรม 41
ภาคผนวก 46
แบบสมภาษณงานวจย 47
ประวตผวจย 51
ช
สารบญตาราง
ตารางท หนา
4.1 คาความถและคารอยละจ าแนกตามเพศ 31
4.2 คาความถและคารอยละจ าแนกตามอาย 32
4.3 คาความถและคารอยละจ าแนกตามชนป 32
4.4 คาความถและคารอยละจ าแนกตามสาขาวชา 33
4.5 คาความถและคารอยละจ าแนกตามประเภทของสอสงคมออนไลนทเขาใช 33
4.6 คาความถและคารอยละจ าแนกตามความถในการใชสอสงคมออนไลน 34
4.7 คาความถและคารอยละจ าแนกตามระยะเวลาในการใชสอสงคมออนไลน 34
4.8 คาความถและคารอยละจ าแนกตามวตถประสงคของการใชสอสงคมออนไลน 35
4.9 คาความถและคารอยละจ าแนกตามกจกรรมของการใชสอสงคมออนไลนเขาใช 35
4.10 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการรสารสนเทศดจทล 36
1
บทท1
บทน า
ทมาและความส าคญของปญหา
การรดจทลเปนหนงในทกษะแหงศตวรรษท 21 ทมความสอดคลองกบการรพนฐานเกยวกบ
ความสามารถในการอาน การเขยน และการคดเลขทงยงสามารถพฒนาทกษะทางปญญาในระดบสง (Higher-
order thinking) ตามกระบวนการเรยนร ไดแก การวเคราะห การประเมน และการสรางสรรคโดยสรางและ
ปลกฝงการรดจทลไปในทศทางทดและฝกทกษะเหลานตงแตยงเปนผเรยนในสถาบนการศกษา ( Johnson,
Adams Becker, Estrada & Freeman, 2016) การรดจทลเปนทกษะหนงของการอยรอดในยคดจทลท
สามารถการชวยใหผเรยนหยงรถงการด าเนนงานทางดจทลทมความซบซอนได (Eshet, 2012) ประกอบกบ
รฐบาลไทยไดมการปรบเปลยนวสยทศนสโมเดลประเทศไทย 4.0 ทใหความส าคญในการปรบปรงโครงสราง
โทรคมนาคมและการสอสารทมประสทธภาพ (สวทย เมษนทรย , 2559) สอดคลองกบบรบททงของโลกและ
ของประเทศทเปลยนแปลงเหนไดจากพฤตกรรมการสราง การใชและการสอสารสารสนเทศของคนในสงคม
เชน การน าสารสนเทศดจทลมาใชเรยบเรยงโดยการดดแปลง การท าส าเนาในรปแบบตางๆ การแบงปนโดย
การโพสตเผยแพรสารสนเทศซงเปนสงทสามารถกระท าไดงายทงทบาน ทท างาน ในหองเรยนหรอแมกระทงใน
ทสาธารณะ ซงสงคมมกคาดหวงวาผท ากจกรรมดงกลาวควรทราบวาตองกระท าภายใตกฎหมายรวมถงมการ
พจารณา ไตรตรองในเรองความเหมาะสมตาง ๆ แตปญหาทพบสวนใหญมกมการกระท าในการใชและ
เผยแพรสารสนเทศดจทลดวยความไมตระหนกรวาสงใดเปนเรองทผดหรอไมเหมาะสมอยเสมอ เนองจากสอ
ดจทลมพลงในการขบเคลอน การพฒนาการเรยนรของคนและการพฒนาเศรษฐกจและสงคม คนในสงคมจง
ตองมความรความเขาใจในสอ ดจทลทงการรบสง การใช การจดการสอดจทลและกระบวนการท างานกบ
เทคโนโลยสารสนเทศ รวมถงการจดการกบอารมณของตนในสงคมออนไลน
เครอขายสงคมออนไลนเปนชองทางในการตดตอสอสารแบบสองทางในการแลกเปลยนขอมลขาวสาร
การแบงปนสอตาง ๆ ทงบนเทงและวชาการ การพดคยตอบโตกนระหวางผสงสารและผรบสาร อกทงมบทบาท
กบชวตประจ าวนของประชากรทกกลมวย ดวยความกาวหนาของเทคโนโลยอนเทอรเนตทถกพฒนาใหรองรบ
ความตองการในการใชงานอยางทวถงในทกพนท ประกอบกบอตราการใหบรการในระดบทประชาชนทวไปทม
ความตองการใชงานสามารถจายได เครอขายสงคมออนไลนไดขยายฐานผใชงาน ตลอดจนมความหมายท
กวางขวางขน มนษยสามารถตดตอปฏสมพนธกนผานบนโลกออนไลนผานเวบไซต ตลอดจนแอปพลเคชนตาง
ๆ ทงทมเปาหมายในเชงพาณชย ไมแสวงหาก าไรและเผยแพรความร ไมวาจะเปนผใหบรการยอดนยม เชน
2
Facebook, LINE application, Instagram, Twitter, YouTube, LinkedIn, Google+, Pinterest, Flickr
(ปยวฒน เกตวงศา และศทธดา ชวนวน, 2560)
ความบกพรองทางการไดยนเปนภาวะทพบไดจากทวทกมมโลกจากรายงานขององคการอนามยโลก
(WHO, 2019) ระบวา จะมทารกแรกเกดประมาณ 1-2 คน ในทก 1000 คน เปนเดกทมความบกพรองทางการ
ไดยนและจ านวนจะเพมสงเปน 2-4 คน เมอเดกเขาสวยเรยนเนองจากอาการอาจเพงเหนไดชด ซงในประเทศ
ไทยพบวาสถตการด าเนนงานจดทะเบยนคนพการทวประเทศ เดอนสงหาคม 2561 ของ กรมสงเสรมและ
พฒนาคณภาพชวตคนพการ (2560) มคนพการทมความบกพรองทางการไดยนหรอสอความหมาย จ านวน
330,488 คน คดเปนรอยละ 18.35 จากจ านวนคนพการทงประเทศ ปญหาเรองของการสอสารเปนปญหา
ส าคญของผทมความบกพรองทางการไดยนทงการอานและการเขยน จากผลการวจยของ Luckner & Cooke
(2010) ผทมความบกพรองทางการไดยนสวนใหญใชชองทางของสอสงคมออนไลนในการตดตอสอสาร พดคย
แลกเปลยน สอบถาม ตดตาม แสดงความคดเหนเพอแลกเปลยนเรยนรในขณะการท าโครงงานในสถานทและ
เวลาทแตกตางกน เชน ใชเฟสบกใน การพดคยกบเพอนปกตโดยใชการสอสารผานภาษาเขยน
ในปการศกษา 2561 มหาวทยาลยสวนดสตมผทมความบกพรองทางการไดยนเรยนรวมในระดบ
ปรญญาตร จ านวน 3 หลกสตร คอ หลกสตรคหกรรมศาสตร บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร และ
ภาษาไทย การปรบตวอยรวมกบคนปกต โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 1 ทมาจากโรงเรยนโสตศกษาหลายแหง
การใชภาษามอแตกตางกนสงผลในการสอสารเกดความไมเขาใจ ไมสอดคลองกบภาษาเขยนซงเปนอปสรรค
ส าคญตอการท าขอสอบสงผลตอปญหาดานผลสมฤทธทางการเรยนต ากวาคนทวไป (ศรยา นยมธรรม , 2544)
และเมอเขาเรยนในระดบปรญญาตรจะประสบกบปญหาจากการปรบตวกบเพอนทมการไดยน ปญหาทศนคต
ของคนทวไปทมตอคนพการ ขาดก าลงใจในการศกษา ไมมความมนใจในการด าเนนชวต (อนชา ภมสทธพร,
2550) สงผลกระทบทางดานจตใจจนเกดภาวะความเครยด ดงนนคณะผวจยจงตองการศกษาพฤตกรรมการใช
สอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทล ของนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนปรญญา
ตร มหาวทยาลยสวนดสต ในฐานะทสอสงคมออนไลนอาจมผลตอการเปลยนแปลงความสมดลของอารมณทง
ดานบวกและลบทน าไปสการพฒนาการเรยนรและสงเสรมพฒนาการทางอารมณของนกศกษาทมความ
บกพรองทางการไดยนใหดขน
วตถประสงค
เพอศกษาพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมควาบกพรอง
ทางการไดยนระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต
3
ขอบเขตการวจย
1. ขอบเขตดานประชากร
ประชากรทใชในการวจยครงน คอ นกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนระดบชนปรญญาตร
มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 33 คน แบงเปน สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน
21 คน และสาขาวชาคหกรรมศาสตร จ านวน 12 คน
2. ขอบเขตดานตวแปร
ตวแปรอสระ ไดแก เพศ อาย สาขาวชา และ ชนป
ตวแปรตาม ไดแก พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทม
ความบกพรองทางการไดยนระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต
3. ขอบเขตดานเวลา ปการศกษา 2561
นยามศพทเฉพาะ
นกศกษาทมความบกพรองทางการไดยน หมายถง นกศกษาหหนวกและหตงทมปญหาความบกพรอง
ทางการไดยนแบงได 2 ประเภท นกศกษาหหนวกทมปญหาความบกพรองทางการไดยนตงแต 91 เดซเบลขน
และนกศกษาหตงทมปญหาความบกพรองทางการไดยนตงแต 56–70 เดซเบล
สอสงคมออนไลน หมายถง สอทเปนเครองมอในการปฏบตการทางสงคมเพอใชสอสารระหวางกนใน
เครอขายทางสงคมผานทางเวบไซตและโปรแกรมประยกตบนสอทมการเชอมตอกบอนเทอรเนต โดยเนนให
ผใชทงทเปนผสงสารและผรบสาร มสวนรวมอยางสรางสรรคในการผลตเนอหาขนเองในรปของขอมล ภาพ
เสยงและสอมลตมเดย
การรสารสนเทศดจทล หมายถง ทกษะความเขาใจและใชเทคโนโลยดจทล ทกษะในการน าเครองมอ
อปกรณ และเทคโนโลยดจทลทมอยในปจจบนอาทเชนคอมพวเตอร โทรศพท แทบเลต โปรแกรมคอมพวเตอร
และสอสงคมออนไลน มาใชใหเกดประโยชนสงสด ในการสอสาร การปฏบตงาน และการท างานรวมกน หรอ
ใชเพอพฒนากระบวนการท างาน หรอระบบงานในองคกรใหมความทนสมยและมประสทธภาพ
4
ประโยชนทคาดวาจะไดรบ
1. ไดขอมลเกยวกบพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทม
ความบกพรองทางการไดยนระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต
2. ขอมลพนฐานใหแกหนวยงานทเกยวของในการเลอกใชสอสงคมออนไลนกบนกศกษาทมความ
บกพรองทางการไดยนระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสตและสถาบนการศกษาอนๆ ทรบนกศกษาทม
ความบกพรองทางการไดยนเรยนรวม
กรอบแนวคดการวจย
1.
2.
3.
สมมตฐานการศกษาวจย
ตวแปรตน
1.เพศ 2.สาขาวชา 3.ชนป 4.อาย
ตวแปรตาม
1. พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน 2. การรสารสนเทศดจทล
5
บทท 2
แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ
ในการวจยพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความ
บกพรองทางการไดยน ระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต คณะผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยท
เกยวของและไดน าเสนอตามหวขอตอไปน
1. แนวคดเกยวกบพฤตกรรมมนษย
1.1 องคประกอบของพฤตกรรมมนษย
1.2 พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน
2. การรสารสนเทศดจทล
2.1 ความหมายและความส าคญของการรสารสนเทศ
2.2 ลกษณะของการรสารสนเทศ
2.3 แนวคดของการรสารสนเทศดจทล
2.2 องคประกอบของการรสารสนเทศดจทล
3. สอสงคมออนไลน
3.1 ความหมายของสอสงคมออนไลน
3.2 ชนดของสอสงคมออนไลน
3.3 ประเภทของสอสงคมออนไลน
3.4 บทบาทสอสงคมออนไลน
4. ผทมความบกพรองทางการไดยน
5. งานวจยทเกยวของ
1. แนวคดเกยวกบพฤตกรรมมนษย
พฤตกรรม (Behavior) หมายถง การกระท าหรออาการทแสดงออกทางกลามเนอ ความคดของบคคล
ทตอบสนองตอสงเราภายในจตใจและภายนอก อาจท าไปโดยรตว ไมรตวอาจเปนพฤตกรรมทพงประสงค และ
ไมพงประสงค ผอนอาจสงเกตการกระท านนไดและสามารถใชเครองมอทดสอบได (ราชบณฑตยสถาน, 2525)
6
ศรวรรณ จนทรวงศ. (2551) ใหความหมายวา พฤตกรรม หมายถง อาการทแสดงออกของมนษย
ปฏกรยาโตตอบตอสงเราทอยรอบตว โดยจากการสงเกตหรอการใชเครองมอชวยวดพฤตกรรมซงสงผลตอ
กระบวนการทางรางกาย โดยทวไปจะแบงพฤตกรรมออกจากกระบวนการทางจต แตเพอใหมความครอบคลม
เนอหารายวชาทประกอบดวยพฤตกรรมและกระบวนการทางจต และสอดคลองกบการจดประเภทของ
พฤตกรรม พฤตกรรมในนยามของเอกสารเลมนจงหมายถง พฤตกรรมและกระบวนการทางจต โดยสามารถ
ขยายความไดวา การกระท าของบคคลหรอปฏกรยาภายในรางกายทผอนสามารถสงเกตไดผานประสาทสมผส
หรอใชเครองมอทางวทยาศาสตรและประสบการณสวนบคคลทเปนกระบวนการภายในจตใจทสามารถสงเกต
ไดทางออมผานการกระท าหรอการแสดงออกซงจากความหมายจงท าใหสามารถแบงชนดของพฤตกรรมได
จราภรณ ตงกตตภาภรณ (2556) จ าแนกพฤตกรรมออกเปนพฤตกรรมภายนอก (Overt Behavior)
และพฤตกรรมภายใน (Covert Behavior) ดงมรายละเอยดตอไปน
พฤตกรรมภายนอก คอ การกระท าหรอปฏกรยาทางรางกาย ททงเจาตวและบคคลอนสามารถ
สงเกตผานอวยวะรบสมผส ประสาทสมผส (ตา ห จมก ลน หรอ ผวหนง) หรอใชเครองมอทางวทยาศาสตร
ชวยสงเกตซงมความหมายสอดคลองกบค าวา “พฤตกรรม” ของนยาม ณ ปจจบน ทงน สามารถแบงพฤตกรรม
ภายนอกออกเปน 2 ประเภท คอ พฤตกรรมภายนอกชนดโมลาร (Molar Behavior) เปนพฤตกรรมทสามารถ
สงเกตไดโดยใชอวยวะรบสมผส ไมตองใชเครองมอชวย เชน การเดน การวง การจาม และพฤตกรรมภายนอก
ชนดโมเลกล (Molecular Behavior) เปนพฤตกรรม ทสามารถสงเกตไดหรอวดไดดวยเครองมอทางการแพทย
หรอเครองมอทางวทยาศาสตร เชน การท างานของตอมตางๆ ในรางกายการท างานของอวยวะภายใน หรอ
การท างานของระบบประสาท
พฤตกรรมภายใน คอ กระบวนการทเกดขนในตวบคคลจะโดยรสกตวหรอไมรสกตวกตาม เปน
กระบวนการทไมสามารถสงเกตไดและไมสามารถใชเครองมอวดไดโดยตรงหากเจาของพฤตกรรมไมบอก (บอก
กลาว เขยน หรอแสดงทาทาง) ไดแก ความคดอารมณความรสก ความจ าการรบร ความฝน รวมถง การรบ
สมผสตาง ๆ เชน การไดยน การไดกลนความรสกทางผวหนง เปนตน ทงน พฤตกรรมภายในจ าเปนตอง
อนมานหรอคาดเดาผานพฤตกรรมภายนอก โดยพฤตกรรมภายในมความหมายสอดคลองกบค าวา
“กระบวนการทางจต/จตลกษณะ”ทงน พฤตกรรมภายในสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท คอ พฤตกรรม
ภายในทเกดขนโดยรสกตว (Conscious process) เปนพฤตกรรม ทเจาของพฤตกรรมรสกตววาก าลงเกด
พฤตกรรมนน ๆ หากไมบอก ไมแสดงอาการหรอทาทางใด ๆ กไมมผใดรบรไดวาเกดพฤตกรรมนน ๆ
ยกตวอยางเชน อารมณความรสก ความคด ความฝน จนตนาการ และพฤตกรรมภายในทเกดขนโดยไมรสกตว
(Unconscious process) เปนพฤตกรรมทเกดขนโดยทเจาของพฤตกรรมไมรสกตว หากแตมผลตอพฤตกรรม
ภายนอก ยกตวอยางเชน แรงจงใจ ความคาดหวง ความวตกกงวล
7
สรป พฤตกรรมคอการกระท าหรอปฏกรยาทแสดงออกของบคคลอยางมจดมงหมายโดยผานกระ
บวนการรบรการคดการตดสนใจแลวแสดงพฤตกรรมนนออกมาแตกตางกน ขนอยกบสภาพการณบคคล เวลา
สถานททเปลยนไป ทงทสงเกตเหนไดชดและสงเกตเหนไดยาก ส าหรบการวจยครงนพฤตกรรมหมายถงการ
กระท าหรอการปฏบตตนของนกศกษาทมพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน
1.1 องคประกอบของพฤตกรรมมนษย
พฤตกรรมมนษยมองคประกอบทส าคญ ความมงหมาย ความพรอม สถานการณ การแปล การ
ตอบสนอง ผลทไดรบหรอผลทตามมา และปฏกรยาตอความ
องคประกอบพฤตกรรมของมนษย แบงเปนปจจยยอยๆ ไดแก การรบร การเรยนร การคด
สตปญญา เจตคต อารมณและความเชอ
1.1 การรบร (Perception) เปนการแปลความหมายจากการสมผส โดยเรมตงแตการมสงเรามา
กระทบกบอวยวะ รบสมผสทงหาและสงกระแสประสาทไปยงสมองเพอการแปลความ
1.2 การเรยนร (Learning) เปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลอยางคอนขางถาวร อนเปน
ผลมาจาก ประสบการณหรอการฝกฝน มใชผลจากการตอบสนองของสญชาตญาณ อบตเหต หรอความบงเอญ
โดยกระบวนการเรยนรจะเปนกระบวนการตอเนองเชอมโยงจากการรบร
1.3 การคด (Thinking) เปนกระบวนการของสมอง ในการสรางสญลกษณ หรอภาพใหปรากฏใน
สมอง เพอเปน ตวแทนของวตถ สงของ เหตการณหรอสถานการณตาง ๆ ความสามารถในการคดนนม
ความสมพนธระดบ สตปญญา แบงออกเปน 2 ลกษณะ ดงน
1.3.1 ความคดรวบยอด (concept) เปนล าดบขนทเกดจากการท างานของสมอง ในการจด
กลมหรอการสรปรวมทจะท าความเขาใจในสงของ บคคล เรองราว ประสบการณตางๆ ทไดรบรหรอตอความ
คดเหนเพอใหเกดความชดเจน
1.3.2 จนตนาการ (imagination) เปนการสรางภาพขนในสมองตามความนกคดของตนเอง
เปนผลมาจากการสะสมการรบรจากประสบการทผานมา ผสมกบความตองการ ความสนใจ ความคาดหวง
อารมณและความรสกของบคคล การจตนาการในสงเดยวกนของบคคลแตละคนจะแตกตางกนออกไป
1.4 สตปญญา (Intelligence) เปนความสามารถในตวบคคลทจะทราบไดจากพฤตกรรมทบคคล
แสดงออก ระดบของ สตปญญาสงเกตไดจากการแสดงออกทมความคลองแคลว รวดเรว ความถกตอง
ความสามารถในการคด การแกปญหาและการปรบตว การใชแบบทดสอบวดสตปญญาจะท าใหทราบระดบ
สตปญญาชดเจนขน
8
1.5. เจตคต (Attitude) เปนความรสกทแสดงออกมาในทางบวกหรอทางลบ เชน พอใจหรอไม
พอใจ เหนดวย หรอไมเหนดวย ชอบหรอไมชอบ ตอบคคล หรอสงหนงสงใด สภาวะนเปนแรงทจะก าหนด
ทศทางของ พฤตกรรมของบคคลตอเหตการณ สงของ หรอบคคลทเกยวของ
1.6 อารมณ (Emotion) เปนสภาวะทางจตใจทมตอสงเราซงมผลตอรางกายและการแสดง
พฤตกรรมของบคคล
1.7 ความเชอ (Beliefs) เปนการยอมรบนบถอเชอมนในสงใดสงหนงทอาจตงอยบนพนฐานของ
ความคดเหตผลทสามารถพสจนไดหรอตงอยบนพนฐานของการยอมรบ ศรทธา โดยปราศจากเหตผลหรอการ
พสจนใดๆ จงเปนปจจยหนงทท าใหเกดพฤตกรรมซงไมอาจสงเกตความเชอไดโดยตรงแตจะสงเกตไดจาก
พฤตกรรมทบคคลกระท าและตงขอสนนษฐานวาพฤตกรรมทเกดขนนนเปนผลมาจากความเชอ ทไมจ าเปนตอง
มเหตผลแตเปนการก าหนดขนจากสงทบคคลตองการจะเชอในสงใดสงหนงท
1.2 พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน
พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนไดมนกวชาการใหความหมายไวแตกตางกนดงน
เอมกา เหมมนทร (2556) ใหความหมายวา พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนในเรอง
ประสบการณในการใชเครอขายสงคมออนไลนทใชบอยทสด ชองทางทใชบอยทสด ความถในการใชตอวน
ชวงเวลาทใช ระยะเวลาทใชตอวน ใชเพอวตถประสงคใดมากทสด คณสมบตท ชอบมากทสดและแหลงหรอสอ
ทท าใหสนใจใช
กนตพล บรรทดทอง (2557) ใหความหมายวา พฤตกรรมการใช หมายถง ลกษณะ การใชบรการ
เครอขายสงคมออนไลน เชน วตถประสงคในการใชบรการเครอขายสงคมออนไลน ชอง ทางการใชบรการ
เครอขายสงคมออนไลน สถานททใชบรการเครอขายสงคมออนไลน ความถในการใช บรการเครอขายสงคม
ออนไลน ระยะเวลาในการใชเครอขายสงคมออนไลน
เกวรนทร ละเอยดดนนท (2557) ใหความหมายวา พฤตกรรมผบร โภคออนไลน คอ
การแสดงออกของแตละบคคลทเกยวของโดยตรงกบการ ใชบรการระบบออนไลน
สรปวาพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลน หมายถง กจกรรมใด ๆกตามม การตอบสนองหรอ
ตอบโตทสามารถสงเกตไดในการใชเครอขายสงคมออนไลนเชน ความถ ชวงเวลา ทใช ระยะเวลาทใช
วตถประสงคในการในการใชเครอขายสงคมออนไลน
9
2. การรสารสนเทศดจทล
การรสารสนเทศ (Information literacy) มพนฐานและววฒนาการมาจากความตองการพฒนา
บคคลใหเรยนร วธการระบสารสนเทศ อธบายการความตองการสารสนเทศ สามารถสบคนและ เขาถง
สารสนเทศทตนตองการไดอยางมประสทธภาพ และประสทธผล จากการปฐมนเทศ หองสมด การสอนการใช
หองสมด และการสอนบรรณานกรม ปจจบนมการพฒนาและการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารอยาง
รวดเรวและ กวางขวาง ท าใหบคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารทหลากหลายจากทวทกหนทกแหงใน
สงคมโลก การศกษาจงตองพฒนาขดความสามารถ และโอกาสในการเรยนร ของบคคลการพฒนาทกษะการร
สารสนเทศ จงไดมการถายทอดเผยแพรความร ใหแกบคคลในสงคมอยาง สม าเสมอ เพอใหพวกเขาเหลานน
น าการรสารสนเทศไปประยกตใชเพอการศกษา การพฒนาวชาชพ การด ารงชวตประจ าวน สงเสรมการเรยนร
ตลอดชวตอยางยงยน (เอกภพ อนทรภ, ม.ป.ป.)
2.1 ความหมายและความส าคญของการรสารสนเทศ
การรสารสนเทศมมนกวชาการกลาวถงความหมายไวหลายความหมาย ดงน
The Partnership for 21st Century Skills (2009) ไดกลาวไววาการรสารสนเทศ หมายถง
ความสามารถของบคคลในการเขาถงและประเมนสารสนเทศทตนเองตองการ ไดอยางมประสทธภาพรวดเรว
ทนเวลาและเขาถงแหลงสารสนเทศไดอยางม ประสทธผล สามารถวเคราะหและประเมนสารสนเทศไดอยางม
วจารณญาณ มความสามารถใน การใชและจดการสารสนเทศไดอยางถกตองและสรางสรรค เพอแกปญหาท
ตนเองเผชญอย สามารถจดการสารสนเทศจากแหลงสารสนเทศทหลากหลายได โดยประยกตการเขาถง และ
การ ใชสารสนเทศอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย
Horton (2007) ไดกลาวไววา การรสารสนเทศ หมายถง กลมของความรและทกษะทจ าเปนของ
บคคลเกยวกบการรความตองการสารสนเทศเพอใชใน ตดสนใจและการแกปญญา สามารถก าหนดค าคน การ
ใชภาษาในการสบคนและคนสารสนเทศได อยางมประสทธภาพ สามารถตความหมายท าความเขาใจ จดระบบ
และประเมนความนาเชอถอของสารสนเทศไดตลอดจนสามารถสอสาร ใชประโยชนจากสารสนเทศไดตาม
วตถประสงค
Association of College & Research Libraries (2000) ไดกลาวไววา การรสารสนเทศ หมายถง
กลมของความสามารถของบคคลในการก าหนดขอบเขตความตองการสารสนเทศ การเขาถงสารสนเทศ การ
ประเมนสารสนเทศและแหลงสารสนเทศไดอยางมวจารณญาณ มประสทธภาพและประสทธผล บคคลตอง
คดเลอกและใชสารสนเทศสรางความร ไดส าเรจตามวตถประสงคทตองการรวมถงมความเขาใจและใช
สารสนเทศในประเดนเศรษฐกจ สงคม จรยธรรมและกฎหมายทเกยวของไดอยางถกตอง
10
จากการใหความหมายการรสารสนเทศของนกวชาการสามารถสรปไดวา การรสารสนเทศ
(Information literacy) หมายถง ทกษะแหงการเรยนร ของบคคลทสามารถก าหนดความตองการสารสนเทศ
การเขาถงสารสนเทศ การวเคราะห การประเมนสารสนเทศ สามารถจดการ และใชสารสนเทศเพอการ
สรางสรรคองคความร ใหม เพอการแกปญหาหรอเผยแพรสารสนเทศไดตามวตถประสงคอยางมคณภาพม
ความเคารพสทธของผอนมจรยธรรมถกตองตามกฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศนน
ความส าคญของการรสารสนเทศ มความส าคญเปนอยางยงตอการพฒนาประเทศชาต การพฒนา
คณภาพชวต การศกษา สงคม เศรษฐกจ และการเมองของประเทศ ดวยบคคลนบเปนทรพยากรทส า คญใน
การพฒนาประเทศชาตใหมความมนคงยงยน ดงนนการรสารสนเทศของบคคลมความส าคญ ดงน (The
Association of College and Research Libraries, 2000)
2.1.1 ชวยสงเสรมการศกษาการรสารสนเทศมความส าคญตอการศกษาอยางยงเพราะในการ
จดการเรยนการสอนทกสาขาวชาชพ นกศกษา อาจารย ผบรหาร และผเกยวของตองมทกษะการเรยนร
สารสนเทศ ทมววฒนาการความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารพฒนาการไปอยางรวดเรว
ชวยใหทกคนสามารถแสวงหาความร สรางสรรคความร ไดอยางไมจ ากด เวลา สถานท การเรยนร สมยใหมไม
จ ากดเฉพาะการศกษาในชนเรยนเทานน ผเรยน สามารถเรยนร ไดดวยการชน าตนเอง จากแหลงสารสนเทศท
หลากหลาย การมทกษะการร สารสนเทศ จงเปนปจจยส าคญอยางยงในการศกษายคปจจบน
2.1.2 ชวยเพมประสทธภาพในการท างานการรสารสนเทศชวยเพมประสทธภาพในการท างานของ
นกศกษาหลงจากจบการศกษาไปแลว ทกษะการรสารสนเทศในระหวางการศกษา ไดแก ทกษะการสบคน
สารสนเทศการเลอกสารสนเทศการประเมนสารสนเทศ การใชและการจดการสารสนเทศท นกศกษาไดคนควา
และปฏบตดวยตนเองเปนองคประกอบส าคญทชวยใหนกศกษาท างานไดมประสทธภาพยงขน
2.1.3 ชวยเพมโอกาสในการหางานท าการรสารสนเทศเพมโอกาสการหางานท าของนกศกษา
เพราะ หนวยงานตาง ๆ ทกสาขาวชาชพใหความส าคญกบทกษะการร สารสนเทศนอกเหนอจากความร ความ
สามารถทางวชาชพ และทกษะเฉพาะตวแลว นกศกษาทมทกษะการร สารสนเทศชวยให ผประกอบการ
ตดสนใจจางงานไดเพมมากยงขน
2.1.4 ชวยเพมทกษะการประเมนสารสนเทศการรสารสนเทศชวยเพมทกษะการประเมน
สารสนเทศ เพราะการ เปลยนแปลงและความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมพฒนาการ
เพมขด ความสามารถขนอยางรวดเรว แหลงทรพยากรสอสารสนเทศมหลากหลายรปแบบ ไดแก กราฟฟก
มลตมเดย เสยง ขอความ ภาพเคลอนไหว ภาพเสมอนจรง คลป วดโอ เปนตน ผทมทกษะการร สารสนเทศ
ชวยใหมทกษะการประเมนสารสนเทศเลอกใชสารสนเทศเพอการศกษาการประกอบวชาการชพการเรยนรใน
ชวตประจ าวนไดอยางมวจารณญาณประเมนสารสนเทศไดอยางถกตองนาเชอถอและมคณภาพ
11
2.1.5 ชวยเพมคณภาพชวต การรสารสนเทศชวยเพมคณภาพชวตเพราะการรสารสนเทศม
ความส าคญกบทกบคคลในดานการศกษาการงานอาชพ และการใชชวตประจ าวนผทมทกษะการรสารสนเทศ
ชวยใหสามารถเลอกสารสนเทศใชในการตดสนใจทก ๆดาน ไดแกการเลอก สถานศกษา สาขาวชาชพ
หนวยงานการจางงานทเหมาสมเลอกลงทนเลอกผแทนราษฎรเลอกซ อสนคาและบรการเลอกเสนทางการ
เดนทางใหเหมาะสมกบตนเองในการด ารงชวตชวยเพม คณภาพชวตจากการรสารสนเทศ
2.1.6 ชวยสงคมเศรษฐกจและการเมอง การรสารสนเทศชวยสงคมเศรษฐกจและสงคมเพราะการร
สารสนเทศเปนจ าเปนของทกบคคลโดยเฉพาะอยางยงในสงคมยคสารสนเทศ การร สารสนเทศ ชวยใหบคคล
สามารถปรบตนเองใหเขากบสงคมเศรษฐกจและการเมอง เชน การรจกเคารพสทธ ความคดเหนของผอน การ
อยรวมกนในสงคมการบรหารจดการการด าเนนธรกจและการแขงขน การปกครองตามระบบประชาธปไตย
และการบรหารบานเมองของผน าประเทศดงนนประชาชนทกคนทมทกษะการรสารสนเทศ ถอไดวาเปน
ทรพยากรทมคณคาของสงคมเศรษฐกจและการเมองของประเทศชาต
2.2 ลกษณะของการรสารสนเทศ
ลกษณะของการรสารสนเทศเปนทกษะและความสามารถในการเลอกการประเมนการใชและการ
จดการสารสนเทศของบคคลไดอยางมจรยธรรมถกกฎหมายจงตองมทกษะและความสามารถลกษณะอนๆ ดงน
2.2.1 การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) ตองมความรเกยวกบเทคโนโลยคอมพวเตอร
เบองตนในเรองของฮารดแวร ซอฟแวร การเชอมประสานและการใช ประโยชนจากคอมพวเตอร เชน การ
พมพเอกสาร การสงจดหมายอเลกทรอนกส การใชอนเทอรเนตในการตดตอสอสารและการร ทต งของแหลง
สารสนเทศทตองการสบคนผานอนเทอรเนตเปนตน
2.2.2 การรเครอขาย (Network Literacy) ตองมความร เกยวกบขอบเขตและมความสามารถใน
การใชสารสนเทศทางเครอขายทเชอมโยงถงกนทวโลกผานอนเทอรเนต สามารถใชกลยทธการสบคน
สารสนเทศจากเครอขายและอนเทอรเนต สามารถบรณาการสารสนเทศจากเครอขายกบสารสนเทศจากแหลง
อนไดอยางถกตองและเหมาะสม
2.2.3 การรหองสมด (Library Literacy) ผใชสารสนเทศทดตองมความรวาหองสมดเปนแหลง
รวบรวมสารสนเทศในสาขาวชาตาง ๆ ไวในรปแบบทหลากหลายท งในรปสอ สงพมพ สอโสตทศน และสอ
อเลกทรอนกส รวธการจดเกบ รจกใชเครองมอชวยคนหา รจกกลยทธในการสบคนสารสนเทศแตละประเภท
รวมทงบรการตาง ๆ ของหองสมด
2.2.4 การรสอมเดย (Media Literacy) ผใชสารสนเทศทดตองมความรเพอใหสามารถเขาถงการ
วเคราะหสารสนเทศจากสอตาง ๆ เชน โทรทศน ภาพยนตร วทย ดนตร หนงสอพมพและนตยสาร เปนตน
12
รจกเลอกรบสารสนเทศจากสอทแตกตางกน รขอบเขตและการ เผยแพรสารสนเทศของสอแตละประเภท
เขาใจถงอทธพลของสอและสามารถพจารณาตดสนไดวาสอนนมความนาเชอถอเพยงไร
2.2.5 การรสอดจทล (Digital Literacy) ผใชสารสนเทศทดตองมความร เพอใหเขาใจและใช
สารสนเทศในรปแบบการน าเสนอแบบดจทลผานเครอขายคอมพวเตอร เชน สามารถดาวนโหลดไฟลขอมล
จากแหลงทรพยากรสารสนเทศมาใชไดร คณภาพสารสนเทศวามความนาเชอถอหรอไม รจกโปรแกรมการ
คนหา สามารถสบคนโดยใชการสบคนขนสง รเรองของกฎหมายลขสทธทคมครองทรพยากรสารสนเทศบน
เวบไซต การอางองสารสนเทศจากเวบไซต เปนตน
2.2.6 การมความรทางภาษา (Language Literacy) ผใชสารสนเทศทดตองมความสามารถก าหนด
ค าาส าคญส าหรบการสบคนจากแหลงทจดเกบขอมล เชน หองสมดหรอ จากอนเทอรเนต การน าเสนอ
สารสนเทศทคนมาไดทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยเฉพาะ ภาษาองกฤษเปนภาษาทจ าเปนเนองจาก
เปนภาษาสากลและสารสนเทศสวนใหญจะนยม เผยแพรเปนองกฤษ
2.2.7 การรเกยวกบงทเหน (Visual Literacy) ผใชสารสนเทศทดตองมความสามารถเขาใจแปล
ความหมายสงทเหน สามารถคดวเคราะห เรยนร แสดงความคดเหนและใชสงทเหนนนในการประกอบอาชพ
และชวตประจ าวนได เชน สญลกษณผหญงอยหนาหองน า หมายถง หองน าส าหรบสตร สญลกษณบหร และม
เครองหมายกากบาททาบอยดานบนหมายถง หามสบบหร
2.2.8 การคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking) ผใชสารสนเทศทดตองมความสามารถคด
วเคราะห สงเคราะห ตดสนใจเลอกรบสารสนเทศทน าเสนอไวหลากหลายโดยพจารณาทบทวนหาเหตผลจาก
สงทเคยจดจ าและคาดการณ ไมเหนคลอยตามสารสนเทศทน าเสนอแตจะตองพจารณาใครครวญไตรตรองดวย
ความรอบคอบและมเหตผลวาสงใดส าคญม สาระกอนตดสนใจเชอ
2.2.9 การมจรยธรรมทางสารสนเทศ (Information Ethic) ผใชสารสนเทศทดตองเปนผมความร
ความเขาใจเรอง คณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณ มความส าคญและเปนเปาหมายหลกเพอปลกฝงผใชให
รจกใชสารสนเทศโดยชอบธรรมบนพนฐานของจรยธรรมทาง สารสนเทศ เชน การน าขอความหรอแนวคดของ
ผอนมาใชจ าเปนตองมการอางองถงเจาของผลงานเดมการไมน าสารสนเทศทขดตอศลธรรมและจรรยาบรรณ
ของสงคมมาเผยแพร เปนตน
2.2.10 การรกฎหมายทางสารสนเทศ (Information Law) ผใชสารสนเทศทดตองเปนผมความร
ความเขาใจเรองกฎหมาย หรอ นโยบาย หรอพนฐานการใชสารสนเทศของสงคมนน ๆ เชน กฎหมาย
เทคโนโลยสารสนเทศของประเทศไทย 6 ฉบบ ไดแก 1) กฎหมายวาดวย ธรกรรมทางอเลกทรอนกส
(Electronic Transactions Law) 2) กฎหมายวาดวยลายมอชออ เลกทรอนกส (Electronic Signatures Law)
3) กฎหมายวาดวยการโอนเงนทางอเลกทรอนกส (Electronic Fund Transfer Law) 4) กฎหมายวาดวย
13
อาชญากรรมทางคอมพวเตอร (Computer Crime Law) 5) กฎหมายวาดวยการคมครองขอมลสวนบคคล
(Data Protection Law) และ6) กฎหมายเกยวกบการพฒนาโครงสรางพนฐานสารสนเทศใหทวถงและเทา
เทยมกน (National Information Infrastructure Law) เปนตน
การรเทาทนสารสนเทศเปนทงความร ความสามารถ ทกษะและกระบวนการอนเปนประโยชนในการ
พฒนาการเรยนรทกรปแบบ ความสามารถตระหนกถงความจ าเปนในการใชสารสนเทศ การเขาถงสารสนเทศ
การประเมนสารสนเทศ และการใชสารสนเทศ
2.3 แนวคดของการรสารสนเทศดจทล
ในทางการศกษา ไดมผใหค านยามเกยวกบแนวคดของการรสารสนเทศดจทลไวดงน
Royal institute (1996) ระบความหมายของการรดจทล คอ การรหนงสอ UNESCO (2006) ให
นยามวาเปนความสามารถในการอาน การเขยนและการค านวณและ Stevenson (2010) ระบวาการรดจทล
เปนความสามารถในการอานและเขยนหรอความสามารถในการอาน และเขยน หรอความรเกยวกบเรองใด
เรองหนง (Cambridge Advanced Learner’s Dictionary, 2008) ค านยามของการรดจทลไดเปลยนแปลง
ไปตามพฒนาการของเทคโนโลยในยคตาง ๆ โดยในยคกอนอตสาหกรรมเปนการรดวยวธการเขยนเปนหลก
บนทกและคดลอกจากค าพดหรอการคดลอกจากตนฉบบ ถดมาในยคอตสาหกรรมจงเกดเทคโนโลยการพมพ
เปน “การรสงพมพ” (Print Literacy) ขน จากนนเปนพฒนาการของสอโสตทศน วทย โทรทศนซงเปนน
สอสารมวลชน จงเกดเปน “การรสอ” (Media Literacy)
ในยคหลงอตสาหกรรมเปนยคสารสนเทศ Zurkowski (1974) ได ใหก าเนดค า วา “การร
สารสนเทศ” (Information Literacy) ในชวงระยะนมการประดษฐคอมพวเตอรเครองแรกซงมขนาดใหญ
เทากบหองหนงหองและไดรบการพฒนาจนเปนคอมพวเตอรสวนบคคลส าเรจในป ค.ศ . 1977 จงเกดค าวา
“การรคอมพวเตอร”(Computer Literacy) ถดมาในชวงปลายทศวรรษท 1980 กลาวคอในป ค.ศ. 1989
เวลดไวดเวบ (WWW) ไดรบการพฒนาขนโดยทม เบอรส ล น าเสนอสารสนเทศผานเวบในรปแบบไฮเปอรเทกซ
(Hypertext) ถดมาใน ป ค.ศ. 1997 เกด Google Search ซงเปนโปรแกรมคนหาสารสนเทศผานเวบ เปน
อทธพลจากการเกดขนของ WWW นนเอง ดงนน จงมนกวชาการหลายคนได กลาวถงการรดจทลไว
หลากหลายมมมอง ดงน
Glister (1997) ใหความหมายวาการรสารสนเทศดจทลเปนความสามารถในการท าความเขาใจ
และใชสารสนเทศในรปแบบตางๆ จากหลากหลายแหลงสารสนเทศน าเสนอดวยคอมพวเตอรผานเครอขาย
อนเทอรเนต”
14
Bawden (2001) ใหความหมายวาการรสารสนเทศดจทลเปนความสามารถอานและประมวล
รายการสารสนเทศในรปแบบของไฮเปอรเทกซ (Hypertext) หรอ มลตมเดย (Multimedia) ทสามารถน าไปใช
งานได
Martin & Grudziecki (2006) ใหความหมายวา การรสารสนเทศดจทลเปนความตระหนก
ทศนคต และความสามารถของบคคลในการใชเครองมอดจทลอยางเหมาะสมและใชในการอ านวยความสะดวก
ในการระบ (Identify) เขาถง (Access) จดการ (Manage) บรณาการ ( Integrate) ประเมน (Evaluate)
วเคราะห (Analyze) และสงเคราะห (Synthesize) ทรพยากรดจทล การสรางความรใหม การแสดงออกโดย
การสรางสอและการสอสารกบผอนในบรบทของ สถานการณตาง ๆ ในชวตทเฉพาะเจาะจง เพอสามารถ
แสดงออกและสะทอนทางสงคม
Krumsvik (2007) ใหความหมายวาการรสารสนเทศดจทลเปนความสามารถทใชสงประดษฐดจทล
บรณาการ สวนของความรเกยวกบเนอหาการเรยนการสอนและความตระหนกถงผลกระทบตอการสอน กล
ยทธการเรยนรและกระบวนการเรยนร
Steele (2009) ใหความหมายวา การรสารสนเทศดจทลเปนความสามารถในการการคนหา (Find)
ประเมน (Evaluate) ใช (Utilize) และสราง (Create) สารสนเทศโดยใชเทคโนโลยดจทลและ อนเทอรเนต”
Hobbs (2010) ใหความหมายวา การรสารสนเทศดจทล คอ “ความสามารถเขาถง (Access)
สารสนเทศโดยการระบแหลงและสบคนสารสนเทศ วเคราะห (Analyze) ขอความหลายรปแบบจาก
จดประสงค ของผแตงประเมน(Evaluate) คณภาพและความนาเชอถอของเนอหาทไดรบสราง (Create)
เนอหาในหลากหลายรปแบบ โดยใชภาษา ภาพ เสยงและเครองมอและเทคโนโลยดจทล ใหม ๆ สะทอน
(Reflect) พฤตกรรมการสอสารและก ากบดวยตนเองโดยม ความรบผดชอบ ตอสงคมและมหลกจรยธรรม การ
ปฏบตตอสงคม โดยการท างานของตนเองและรวมมอ เพอแบงปนความรและแกปญหาในครอบครว ทท างาน
ชมชน และมสวนรวมเปนเหมอน สมาชกในชมชน”
American Library Association (1989) ให ค ว ามหมายว า ก าร ร ส า รสน เทศด จ ท ล เป น
ความสามารถในการใช สารสนเทศและใชเทคโนโลยการสอสารเพอคนหา ประเมน สราง และสอสาร
สารสนเทศดจทลเปนความสามารถทจ าเปนตองมทงความรความเขาใจและทกษะทางเทคนค
จากขางตนสรปไดวา การรสารสนเทศดจทล คอ ความตระหนกถงความร ความเขาใจ ประเมน
การจดการ และใช สารสนเทศอยางมวจารณญาณ มความสามารถประเมน และใชเทคโนโลยดจทล ท
เหมาะสมเพอสรางสารสนเทศไดดวยตนเอง โดยสามารถสอสารไปยง กลมชมชนเครอขายความรมปฏสมพนธ
รวมกน และสะทอนกลบทางสงคมอยางจรยธรรม
15
2.4 องคประกอบของการรสารสนเทศดจทล
การรสารสนเทศดจทล เกยวของกบการประสบความส าเรจของการใช สมรรถนะดจทลใน
สถานการณตางๆ ในชวตภายใตบรบทของงานหรอปญหาทเฉพาะเจาะจง เชน การเขยนงานวชาการ การ
น าเสนอแบบมลตมเดย
Bawden (2008) ไดก าหนดองคประกอบของการรดจทลไว 4 ประการ มดงตอไปน
2.4.1 ทกษะพนฐาน (Basic Skills) การรหรอการอานออกเขยนได และการรคอมพวเตอรหรอ
การรไอซ สนบสนนใหเกดความเขมขนมากกวาทกษะแบบดงเดม ซงตองมการรคอมพวเตอรทจ าเปนตอการ
ท างานซงถอไดวาเปนสวนหนงของการรสอดจทล
2.4.2 พนฐานความร (Background Knowledge) มความเกยวของกบโลกของสารสนเทศ และ
ตองเขาใจธรรมชาตของทรพยากรสารสนเทศ โดยมทมาจากรปแบบของหนงสอ หนงสอพมพ นตยสาร
วารสารทางวชาการ รายงานทางวชาชพ และผใชสารสนเทศเขาถงสอสงพมพทางหองสมด มความเขาใจถง
“หวงโซสงพมพ” (Publication Chain) ล าดบจากผเขยนสผจดเกบเอกสารผานไปยงบรรณาธการ ส านกพมพ
ผจ าหนายหนงสอ บรรณารกษ ถดจากนนเปนการเขาสยคคอมพวเตอรทจะความเขาใจในรปแบบใหมของ
สารสนเทศและความเหมาะสมในโลกของสารสนเทศดจทลนเปนจดเรมตอนทส าคญในการเปนผทมการร
ดจทล
2.4.3 สมรรถนะหลกหรอสมรรถนะทส าคญ (Central Competencies) ประกอบดวยการอาน
และความเขาใจสารสนเทศทงรปแบบดจทลและไมใชดจทล การสรางและการสอสารสารสนเทศดจทล การ
ประเมนสารสนเทศ การสะสมความรจากหลายแหลง การรสารสนเทศ และการรเทาทนสอสมรรถนะหลก
เหลานเปนทงทกษะพนฐานทส าคญ
2.4.4 ทศนคตและมมมอง (Attitudes and Perspectives) เกยวของกบการ เรยนรอยางเสร
(Independent Learning) และการรคณธรรม/การรทางสงคม ทศนคตและมม จะเปนสงทเชอมโยงระหวาง
แนวคดใหมของการรดจทลและความคดเกาของความรในอดตทผานมาซงมทกษะและสมรรถนะไมเพยงพอ
ทศนคตและมมมองมรากฐานมาจากกรอบจรยธรรมรวมกบการศกษาทเขมขน ซงกมขอโตแยงถงความยาก
ทสดของการสอนและการปลกฝงทกองคประกอบ
16
3. สอสงคมออนไลน
จดเรมตนของสอสงคมออนไลนเกดจากเวบไซต classmates.com ใน ค.ศ. 1995 และ SixDegrees
สรางขนเมอป ค.ศ. 1997 ซงอนญาตใหผใชสามารถโพสตขอมลเกยวกบตนเอง (Profile) แลวเชอมตอกบเพอน
ในรปแบบ “Web 2.0” ท า ใหผใชงานไดมปฏสมพนธกนผานเวบและเปนทนยมมากขน
3.1 ความหมายของสอสงคมออนไลน
สอสงคมออนไลน (Social Media Online)” มผใหความหมายของสอสงคมออนไลน ไว ดงน
ราชบณฑตยสถาน (2554) ไดบญญตค า วา สอสงคม หมายถง สออเลกทรอนกส ซงเปนสอกลางท
ใหบคคลทวไป มสวนรวมสรางและแลกเปลยนความคดเหนตาง ๆ ผาน อนเทอรเนตได สอเหลานเปนของ
บรษทตาง ๆ ใหบรการผานเวบไซตของตน เชน เฟซบก (Facebook) ไฮไฟฟ (Hi5) ทวตเตอร (Twitter) วกพ
เดย (Wikipedia) ฯลฯ
นาวก น าเสยง (2554) ไดใหค าจ ากดความของ สอสงคมออนไลนวา เปนททผใชอนเทอรเนต
สามารถแลกเปลยนประสบการณซง กนและกน โดยใชสอตาง ๆ เปนตวแทนในการ สนทนา โดยไดมการ
จดแบงประเภทของสอสงคม ออนไลน ออกเปนหลายประเภท เชน ประเภท สอสงพมพ (Publish) ทม
Wikipedia, Blogger เปนตน ประเภทสอแลกเปลยน (Share) ทม YouTube Flickr SlideShare เปนตน
ประเภท สอสนทนา (Discuss) ทม MSN Skype Google Talk เปนตน
แสงเดอน ผองพฒ (2556) ใหความหมายของสอสงคมออนไลนวาเปนสวนหนงของเทคโนโลยเวบ
2.0 เปนเครองมอทท า งานบนเครอ ขายอนเทอรเนตและเครอขายโทรศพทเคลอนท ท อนญาตใหแตละบคคล
เขาถง แลกเปลยน สราง เนอหา และสอสารกบบคคลอน ๆ รวมถงการเขา รวมเครอขายออนไลนตาง ๆ การ
สอสารเปนแบบสองทาง
เขมณฏฐ มงศรธรรม (2557) ใหความหมายของสอสงคมออนไลนวาเปนสอดจตอลหรอซอฟแวรท
ท า งานบนพนฐานของระบบเวบไซตเปน เครองมอในการปฏบตการทางสงคม เปนการน า เรองราวตาง ๆ
เหตการณ ประสบการณ รปภาพ วดโอ รวมทงการพดคยตางๆ แบงปนใหคนทอย ในสงคมเดยวกนไดรบร
วกพเดย (Wikipedia, 2562) กลาว ถงสอสงคมออนไลนวาเปนเครองมอทมการตดตอสอสารหรอ
การโตตอบปฏสมพนธผาน คอมพวเตอร (Computer-mediated) ทใหบคคล หรอบรษทสรางแบงปน
แลกเปลยนขอมลตางๆ ทงความรและรปภาพผานทางเครอขายและชมชนเสมอน (Virtual communities)
กลาวโดยสรป สอสงคมออนไลน เปน สวนหนงของเทคโนโลยเวบ 2.0 เปนเครองมอ ทท า งานบน
เครอขายอนเทอรเนตทงในเครอง คอมพวเตอรสวนบคคล (PC) และอปกรณหรอ โทรศพทเคลอนท โดยม
วตถประสงคเพอการ ตดตอสอสาร แลกเปลยน การแบงปนเรองราว เหตการณตาง ๆ ระหวางบคคลสองคน
17
หรอกลม บคคลในลกษณะของการเขารวมในเครอขาย ออนไลนเดยวกนโดยตลอดในชวงระยะเวลา 20 ปท
ผานมา สอ สงคมออนไลนโดยสวนใหญจะเปนความสามารถ ของเวบแอปพลเคชน 2.0 ซงจะมการปฏสมพนธ
ระหวางผใหและผรบขอมลได เปนการสอสารสองทาง กลาวคอผรบขอมลสามารถแสดงความ คดเหนหรอตอบ
ผใหขอมลไดโดยทนท เชน การแสดงขอคดเหนในบลอก การพดคยผานโปรแกรมสนทนาออนไลน
3.2 ชนดของสอสงคมออนไลน
สอสงคมออนไลนเปนสอทผสงสารแบงปนสารซงอยในรปแบบตาง ๆ ไปยงผรบสารผานเครอขาย
ออนไลนโดยสามารถโตตอบกนระหวางผสงสารและผรบสารหรอผรบสารดวยกนเอง ซงสามารถแบงสอสงคม
ออนไลนออกเปนประเภทตางๆ ทพบมาก คอ บลอก ทวตเตอรและไมโค เครอขายสงคมออนไลน และการ
แบงปนสอทางออนไลน (พชต วจตรบญยรกษ, ม.ป.ป.)
3.2.1 บลอก (Blogging) มาจากค าวา Web + Log แลวยอเหลอ Blog คอ ประเภทของระบบการ
จดการเนอหาทอ านวยความสะดวกใหผเขยนบลอกเผยแพรและแบงปนบทความของตนเองโดยบทความท
โพสต ลงบลอกเปนการแสดงความคดเหนสวนตวของผเขยน บลอก ซงจดเดนของบลอก คอ การสอสารถงกน
อยางเปนกนเองระหวางผ เขยนและผอานบลอกผานการแสดงความคดเหน (Comment) ซง Blogger
(http://www.blogger.com) และ WordPress (http://wordpress.com) เปนสองเวบไซตทผคนนยมเขาไป
สรางบลอกของตนเอง
3.2.2 ทวตเตอรและไมโครบลอก (Twitter and Microblogging) คอรปแบบหนงของบลอกทม
การจ ากดขนาดของการโพสตในแตละครงซงทวตเตอรเปนไมโครบลอกทจ ากดการโพสตแตละครงพมพไดไม
เกน140 ตวอกษรในปจจบน ทวตเตอรเปนทนยมใชงานของผคนเพราะใชงานงาย และใชเวลา ไมมากนก
รวมทงเปนทนยมขององคกร ทใชทวตเตอรในการแจงกจกรรมตางๆ และความเคลอนไหวของธรกจเพอไมให
ขาดการตดตอกบสงคม ซงหากตองการมเลขทบญช (Account) ส าหรบทวตเตอรสามารถเขาไปสมครไดท
เวบไซตของ Twitter (http://twitter.com)
3.2.3 เครอขายสงคมออนไลน (Social Networking) คอเวบไซตทผคนสามารถตดตอ สอสารกบ
เพอนทงทรจกมากอนหรอรจกภายหลงทางออนไลน ซงเวบไซตเครอขายสงคมออนไลนแตละแหง ม
คณลกษณะแตกตางกนออกไปแตสวนประกอบหลกทมเหมอนกน คอ โปรไฟล เพอแสดงขอมลสวนตวของ
เจาของบญช) การเชอมตอ เพอสรางเพอนกบคนทรจกและไมรจกทางออนไลน และการสงขอความอาจเปน
ขอความสวนตวหรอขอความสาธารณะโดยมFacebook (http://www.facebook.com) เปนเวบไซต
เครอขายสงคมออนไลนทไดรบความนยมสงสดในปจจบน
18
3.2.4 การแบงปนสอทางออนไลน (Media Sharing) เวบไซตท เกยวกบการแบงเปนสอทาง
ออนไลนเปน เวบไซตทใหผใชสามารถท าการอพโหลด (Upload) ไฟลสอผสม (Multimedia) ขนสเวบไซตเพอ
แบงปนขอมลแกผใชทวไปซงในปจจบนไดรบความนยมมากเพราะดวยความทเปนสอผสมเองไมวาจะเปน รป
สไลดหรอวดโอ รวมทงการใชงานงายขนของกลองดจตอลและกลองวดโอซงเปนเครองมอทน ามาสการไดไฟล
สอ ผสมแบบตางๆ ออกมา เวบไซตประเภทนทไดรบความนยมคอ YouTube (http://www.youtube.com
สอสงคมออนไลนบางชนดสอมความสามารถและใหบรการการใชมากกวาหนงอยาง เชน
Facebook เปนทงเครอขายสงคมออนไลนและสามารถแบงปนรปภาพ และภาพเคลอนไหวดวย หรอ Twitter
ท เปนทงเครอขายสงคมออนไลนและไมโครบลอกและการแบงปนสถานะ เปนตน
3.3 ประเภทของสอสงคมออนไลน
พงษพพฒน สายทอง (2557) และ Wikipedia (2010) แบงประเภทของสอสงคมออนไลน ตาม
ลกษณะของการน ามาใชโดยสามารถแบงเปนกลมหลกดงน
3.3.1 Weblogs หรอเรยกสนๆ วา Blogs คอ สอสวนบคคลบนอนเทอรเนตทใชเผยแพรขอมล
ขาวสาร ความร ขอคดเหน บนทกสวนตว โดยสามารถแบงปนใหบคคลอนๆ โดยผรบสารสามารถเขาไปอาน
หรอแสดงความคดเหนเพมเตมได ซงการแสดงเนอหาของบลอกนนจะเรยงล าดบจากเนอหาใหมไปสเนอหาเกา
ผเขยนและผอานสามารถคนหาเนอหายอนหลงเพออานและแกไขเพมเตมไดตลอดเวลา เชน Exteen,
Bloggang, Wordpress,Blogger,Okanation
3.3.2 Social Networking หรอเครอขายทางสงคมในอนเทอรเนต ซงเปนเครอขายทางสงคมทใช
ส าหรบเชอมตอระหวางบคคล กลมบคคล เพอใหเกดเปนกลมสงคม (Social Community) เพอรวมกน
แลกเปลยนและแบงปนขอมลระหวางกนทงดานธรกจ การเมอง การศกษา เชน Facebook, Hi5, Ning,
Linked in,MySpace, Youmeo,Friendste
3.3.3 Micro Blogging และ Micro Sharing หรอทเรยกกนวา “บลอกจว” ซงเปนเวบเซอรวส
หรอเวบไซตทใหบรการแกบคคลทวไป ส าหรบใหผใชบรการเขยนขอความสนๆ ประมาณ 140 ตวอกษร
เรยกวา “Status” หรอ “Notice” เพอแสดงสถานะของตวเองวาก าลงท าอะไรอย หรอแจงขาวสารตางๆ แก
กลมเพอนในสงคมออนไลน (Online Social Network) ทงนการก าหนดใหใชขอมลในรปขอความสนๆ ก
เพอใหผใชทเปนทงผเขยนและผอานเขาใจงาย ทนยมใชกนอยางแพรหลายคอ Twitter
3.3.4 Online Video เปนเวบไซตทใหบรการวดโอออนไลนโดยไมเสยคาใชจายซงปจจบนไดรบ
ความนยมอยางแพรหลายและขยายตวอยางรวดเรว เนองจากเนอหาทน าเสนอในวดโอออนไลนไมถกจ ากดโดย
ผงรายการทแนนอนและตายตว ท าใหผใชบรการสามารถตดตามชมไดอยางตอเนอง เพราะไมมโฆษณาคน
19
รวมทงผใชสามารถเลอกชมเนอหาไดตามความตองการและยงสามารถเชอมโยงไปยงเวบวดโออนๆ ทเกยวของ
ไดจ านวนมากอกดวย เชน Youtube, MSN, Yahoo
3.3.5 Poto Sharing เปนเวบไซตทเนนใหบรการฝากรปภาพโดยผใชบรการสามารถอพโหลดและ
ดาวนโหลดรปภาพเพอน ามาใชงานได ทส าคญนอกเหนอจากผใชบรการจะมโอกาสแบงปนรปภาพแลว ยง
สามารถใชเปนพนท เพอเสนอขายภาพทตนเองน าเขาไปฝากไดอกดวย เชน Flickr, Photobucket,
Photoshop, Express, Zooom
3.3.6 Wikis เปนเวบไซตทมลกษณะเปนแหลงขอมลหรอความร (Data/Knowledge) ซงผเขยน
สวนใหญอาจจะเปนนกวชาการ นกวชาชพหรอผเชยวชาญเฉพาะทางดานตางๆ ทงการเมอง เศรษฐกจ สงคม
วฒนธรรม ซงผใชสามารถเขยนหรอแกไขขอมลไดอยางอสระ เชน Wikipedia, Google Earth, diggZy
Favorites Online
3.3.7 Virtual Worlds คอการสรางโลกจนตนาการโดยจ าลองสวนหนงของชวตลงไป จดเปนสอ
สงคมออนไลนทบรรดาผทองโลกไซเบอรใชเพอสอสารระหวางกนบนอนเทอรเนตในลกษณะโลกเสมอน
จรง (Virtual Reality) ซงผทจะเขาไปใชบรการอาจจะบรษทหรอองคการดานธรกจ ดานการศกษา รวมถง
องคการดานสอ เชน ส านกขาวรอยเตอร ส านกขาวซเอนเอน ตองเสยคาใชจายในการซอพนทเพอใหบคคลใน
บรษทหรอองคกรไดมชองทางในการน าเสนอเรองราวตางๆ ไปยงกลมเครอขายผใชสอออนไลน ซงอาจจะเปน
กลม ลกคาทงหลก และรองหรอ ผทเกยวของกบธรกจ ของบรษท หรอองคการกได ปจจบนเวบไซตทใช
หลก Virtual Worlds ทประสบผลส าเรจและมชอเสยง คอ Second life
3.3.8 Crowd Sourcing มาจากการรวมของค าสองค าคอ Crowd และ Outsourcing เปน
หลกการขอความรวมมอจากบคคลในเครอขายสงคมออนไลน โดยสามารถจดท าในรปของเวบไซตทม
วตถประสงคหลกเพอคนหาค าตอบและวธการแกปญหาตางๆทงทางธรกจ การศกษา รวมทงการสอสาร โดย
อาจจะเปนการดงความรวมมอจากเครอขายทางสงคมมาชวยตรวจสอบขอมลเสนอความคดเหนหรอให
ขอเสนอแนะ กลมคนทเขามาใหขอมลอาจจะเปนประชาชนทวไปหรอผมความเชยวชาญเฉพาะดานทอยใน
ภาคธรกจหรอแมแตในสงคมนกขาว ขอดของการใชหลก Crowd souring คอ ท าใหเกดความหลากหลาย
ทางความคดเพอน า ไปสการแกปญหาทมประสทธภาพ ตลอดจนชวยตรวจสอบหรอคดกรองขอมลซงเปน
ปญหาสาธารณะรวมกนได เชน Idea storm, Mystarbucks Idea
3.3.9 Podcasting หรอ Podcast หมายถง “Pod” กบ “Broadcasting” ซ ง “POD” หรอ
PersonalOn - Demand คอ อปสงคหรอความตองการสวนบคคล สวน “Broadcasting” เปนการน าสอ
ตางๆ มารวมกนในรปของภาพและเสยง หรออาจกลาวงายๆ Podcast คอ การบนทกภาพและเสยงแลวน ามา
20
ไวในเวบเพจ (Web Page) เพอเผยแพรใหบคคลภายนอก (The public in general) ทสนใจดาวนโหลดเพอ
น าไปใชงาน เชน Dual Geek Podcast, Wiggly Podcast
3.3.10 Discuss / Review/ Opinion เปนเวบบอรดทผใชอนเทอรเนตสามารถแสดงความคดเหน
โดยอาจจะเกยวกบ สนคาหรอบรการ ประเดนสาธารณะทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม เชน Epinions,
Moutshut, Yahoo!Answer, Pantip,Yelp
3.4 บทบาทสอสงคมออนไลน
สอสงคมออนไลนมบทบาททส าคญในยคขอมลขาวสารและสารสนเทศ เพราะท าใหประชาชนไดรบ
ทราบขอมลขาวสารตาง ๆ มากขน และใครทมความสนใจในการน าเสนอขาวสารตอผอน ตามมมมองของ
ตวเอง กสามารถทจะน าเสนอไดเชนเดยวกนการรเทาทนความเปลยนแปลงของสงคม ยอมทจะท าใหการ
ด าเนนชวตดขน ประชาชนในสงคมปจจบนน เรมมความรความสามารถมากขน เพราะมเวทออนไลนให
แสดงออก โดยเฉพาะความคดทตกผลกในสมอง หรอไดรบความสะดวกสบายจากเทคโนโลยทแพรระบาดเปน
ไวรสเพราะรวดเรวจนตามไมทน จงท าใหการรบรขอมลขาวสารตางๆ มความพรอมอยตลอดเวลา (พฒน
พฒนะพชตชย, 2554)
บทบาทกบสงคมปจจบน ทมขอมลขาวสารบนสอออนไลนมากมายมทงขอมลจรง ขาวลอ และขาว
ลวง เนองจากผใชอนเทอรเนตสามารถท าหนาทไดทงผสงสารและผรบสาร โดยมสอใหม (New Media) เขามา
มบทบาทในชวตประจ าวนซงนอกจากจะเพมความสะดวกในการตดตอสอสารแลวยงมบทบาทในการก าหนด
ประเดนตาง ๆ ทเกดขนในสงคม (สดทวล สกใส, 2556)
ดงนน สอออนไลนจงมบทบาทส าคญในการเปลยนพฤตกรรมการเสพขอมลขาวสารของผคนในยค
ปจจบน ขณะท สอสงพมพดงเดม หรอ สอกระแสหลกกใหความส าคญกบการผลตขาวออนไลนมากขน และลด
ปรมาณการผลตสงพมพตามความตองการทลดลงเชนกน นอกจากน สอประเภททว กมการปรบตวใหเขากบ
สถานการณทเปลยนไปดวยการผลตขอมลเพอเผยแพรผานชองทางออนไลน ซงเปนการเพมทางเลอกในการชม
ขอมลยอนหลงในรปแบบคลปวดโอ รวมถงการพฒนาไปสระบบทวดจทล
21
4. ผทมความบกพรองทางการไดยน
ความบกพรอง (Impairment) หมายถง การสญเสยหรอความผดปกตของโครงสรางของรางกายหรอ
การใชงานของรางกาย (รวมถงการท างานดานจตใจ) ทสงเกตหรอเหนไดชดดงนนความบกพรองจะพจารณาท
“อวยวะ” หรอ”ระบบการท างาน” ของสวนตาง ๆ ของมนษย เชน ตาบอด หหนวกเปนใบ อมพาต ออทสตก
(ปทตตา มหนน, 2555)
ผบกพรองทางการไดยนหรอการสอความหมาย คอ คนทไดยนเสยงทความถ 500 เฮรตซ 1000
เฮรตซหรอ 2000 เฮรตซในหขางทดกวาทมความดงเฉลยดงตอไปน ส าหรบคนทวไปเกน 55 เดซเบลขนไปจน
ไมไดยนเสยง หรอ ส าหรบเดกอายไมเกน 7 ป เกน 40 เดซเบลขนไปจนไมไดยนเสยง คนทมความผดปกตหรอ
ความบกพรองในการเขาใจหรอการใชภาษาพดจนไมสามารถสอความหมายกบคนอนได
บคคลทมความบกพรองทางการไดยน แบงไดเปน 2 ประเภท คอ
คนหหนวก หมายถง คนทสญเสยการไดยนมากจนไมสามารถรบขอมลผานทางการไดยนไมวาจะ
ใสหรอไมใสเครองชวยฟงกตามโดยทวไป หากตรวจการไดยนจะสญเสยการไดยนประมาณ 90 เดซเบลขนไป
(เดซเบลเปนหนวยวดความดงของเสยง หมายถง เมอเปรยบเทยบระดบเรมไดยนเสยงของเดกปกตเมอเสยงดง
ไมเกน25เดซเบลคนหหนวกจะเรมไดยนเสยงดงมากกวา 90 เดซเบล)
คนหตง หมายถง คนทมการไดยนเหลออยพอเพยงทจะรบขอมลผานทางการไดยนโดยทวไปจะใส
เครองชวยฟงและหากตรวจการไดยนจะพบวามการสญเสยการไดยนนอยกวา 90 เดซเบลลงมาจนถง26 เดซ
เบล คอ เมอเปรยบเทยบระดบเรมไดยนเสยงของเดกปกตเมอเสยงดงไมเกน 25 เดซเบล เดกหตงจะเรมไดยน
เสยงทดงมากกวา 26 เดซเบลขนไปจนถง 90 เดซเบล
สวทย อนตะวกล (ม.ป.ป) จ าแนกลกษณะบางอยางของผทมความบกพรองทางการไดยนทพอสงเกต
ได ดงน
1. ไมมปฏกรยาตอเสยงดง เสยงพด หรอเสยงดนตร
2. มกพดดวยเสยงต า ระดบเดยวกนตลอด
3. มกพดเสยงเบา หรอดงเกนความจ าเปน
4. พดไมชด
5. เวลาฟงมกจะมองปาก หรอจองหนาผพดตลอดเวลา
6. มประวตเปนโรคหน าหนวกเรอรง
7. ใหความสนใจตอการสนสะเทอน
22
8. พดตาม หรอเลยนแบบเสยงพดไมได
9. ไมตอบสนองตอเสยงเรยก หากมองไมเหนผพด
ลกษณะของเดกทมความบกพรองทางการไดยน คอ มปญหาเกยวกบพฒนาการดานภาษา บางคนพด
ไมชด และมกหลกเลยงการสนทนากบผอน หรอบางคนกพดไมไดเลย เดกทสญเสยการไดยนเลกนอย อาจพอ
พดได สวนเดกทสญเสยการไดยนมาก หรอหหนวก อาจพดไมไดเลยหากไมไดรบการสอนพดตงแตในวยเดก
แตเดกกลมนมกจะไมมปญหาเกยวกบดานสตปญญา คอมระดบสตปญญาเหมอนกบเดกปกตทวไป เรยนรและ
เขาใจในเรองตาง ๆ ได แตอาจมปญหาดานการเขาสงคม
การสงเสรมใหบคคลทมความบกพรองทางการไดยนเกดกระบวนการเรยนรทด ขนอยกบสภาพ
แวดลอม การสนบสนนและชวยเหลอจากครอบครวและสงคม การเพมโอกาสใหบคคลทมความบกพรอง
ทางการไดยนสามารถเรยนรสงตางๆดวยตนเอง ทงนจ าเปนตองอาศยปจจยภายในตวเองในการเรยนร
โดยเฉพาะทกษะการอาน ทกษะการเขยนและทกษะการแกปญหา การไดรบการศกษาทมคณภาพจะท าให
ผเรยนมชวงเวลาในการพฒนาทกษะการเรยนรทดขน นอกจากน พ.ร.บ.คนพการ ยงมการใหสทธคนพการใน
การไดรบเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษานน ท าให
โอกาสในการเรยนรของบคคลทมความบกพรองทางการไดยนใหมความสะดวก มประสทธภาพมากยงขน (อาร
ลกษณ คมทอง, 2544)
บคคลทมความบกพรองทางการไดยนใชวธการสอสารรปแบบอนๆ ทดแทน เชน การใชภาษามอ การ
อานรมฝปาก หรอการใชภาษาทาทาง ซงภาษามอคอภาษาของคนหหนวก แตมคนทวไปในสงคมสวนนอยทม
ความรและสามารถใชภาษามอสอสารกบคนเหลานได แมแตครอบครวคนท วไปซงมลกทมความบกพรอง
ทางการไดยนกมปญหาดานการสอสารกบลก (อารลกษณ คมทอง , 2544) บรบทของครอบครวและ
สถานศกษาทอยรอบตวของผทมความบกพรองทางการไดยนนนเปนสงส าคญ การไดรบการยอมรบจากบคคล
รอบขาง การสนบสนน ชวยเหลอ การแลกเปลยนความคดและการแสวงหาความรตองใชวธการสอสารท
หลากหลาย ถงแมวาบคคลทมความบกพรองทางการไดยนจะมสทธไดรบบรการลามภาษามอเพอบรการ
ชวยเหลอในการสอสาร แตกยงมขอจ ากดหลายประการ เชน จ านวนลามภาษามอในปจจบนมไมเพยงพอตอ
ความตองการ สถตการจดทะเบยนเปนลามภาษามอกบกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยม
ประมาณ 300 คน ซงลามภาษามอจ านวนนตองใหบรการคนหหนวกทวประเทศ (กระทรวงการพฒนาสงคม
และความมนคงของมนษย , 2558) หรอการทลามภาษามอแตละคนไดรบการฝกฝนความช านาญมาจาก
สถาบนตางกน ซงแตละแหงกมการท าทามอทแตกตางกน บางครงอาจแตกตางกบภาษามอทผทมความ
บกพรองทางการไดยนเรยนรมา การสอสารผานลามภาษามอในแตละครงคนหหนวกจงสามารถเขาใจได
ประมาณ 50-70 เปอรเซนต
23
ในการศกษางานวจยเกยวกบนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนในระดบอดมศกษา การส ารวจ
ประสบการณการเรยนรนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยน การสอสารโดยใชภาษามอ หรอวธการสอสาร
อนๆ ในการเรยนรวมในมหาวทยาลยปกตการศกษามงเนนไปทประสบการณของนกศกษาทมความบกพรอง
ทางการไดยนเพอศกษาการใชบรการสนบสนนจากมหาวทยาลย การบรณาการทางวชาการและการยอมรบ
ทางสงคมรวมทงปจจยทสงผลความส าเรจทางวชาการ และการพฒนาและการยอมรบความสมพนธทางสงคม
(Martin, 2009)
5. งานวจยทเกยวของ
ประวตร จนทรอบ (2561) ศกษาปจจยทสงผลตอการใชเครอขายทางสงคมออนไลนทกอใหเกด
พฤตกรรมการใชเครอขายทางสงคมออนไลนในมตเชงบวกและเชงลบของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย
ในจงหวดพษณโลก และพฤตกรรมการใชเครอขายทางสงคมออนไลนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอน
ปลายในจงหวดพษณโลก กอใหเกดผลกระทบจากการใชเครอขายทางสงคมออนไลน ดงน ดานอารมณ ดาน
การเรยน ดานสงคม ดานสขภาพ การสรางภมคมกนจากปจจยทสงผลตอการใชเครอขายสงคมออนไลน
ประกอบดวย คอ ปจจยพนฐานสวนบคคล คานยมและวฒนธรรม นวตกรรมและเทคโนโลย และ
สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคม เปนแนวทางการแกปญหาผลกระทบจากการใชเครอขายสงคม
ออนไลนของนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาตอนปลายในจงหวดพษณโลก
จไรรตน ดวงจนทร และคนอนๆ (2560) ศกษาปจจยท านายการรสารสนเทศอเลกทรอนกสดาน
สขภาพของนกศกษาพยาบาล ผลการวจยพบวา นกศกษาพยาบาล รสารสนเทศอเลกทรอนกสดานสขภาพใน
ระดบมาก ปจจยทมความสมพนธทางบวกกบการรสารสนเทศอเลกทรอนกสดานสขภาพอยางมนยส าคญทาง
สถตทระดบความเชอมน .05 ไดแก อาย จ านวนปทศกษา ประสบการณฝกภาคปฏบตทางการพยาบาล
ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ความเชอมนในการน าสารสนเทศไปใช เนอหาสาระของขอมลทสบคน
ความถในการสบคนขอมลและภาวะสขภาพ ยกเวนความนาเชอถอของสารสนเทศ ทมความสมพนธทางลบ
การรสารสนเทศเปนทกษะทางปญญาทส าคญส าหรบการดแลสขภาพทงของตนเอง ครอบครวและผรบบรการ
ดงนนอาจารยพยาบาลจงควรมนวตกรรมทางการเรยนการสอนเพอเสรมสรางทกษะ การรสารสนเทศ
อเลกทรอนกสดานสขภาพรวมกบการจดประสบการณฝกภาคปฏบตของนกศกษาพยาบาล ตนเอง ครอบครว
และผรบบรการ ดงนนอาจารยพยาบาลจงควรมนวตกรรมทางการเรยนการสอนเพอเสรมสรางทกษะ การร
สารสนเทศอเลกทรอนกสดานสขภาพรวมกบการจดประสบการณฝกภาคปฏบตของนกศกษาพยาบาล
24
จนทมา เขยวแกว และคนอนๆ (2560) ศกษาพฤตกรรมการใชอนเตอรเนตการสบคนขอมลสขภาพ
จากสอสงคมออนไลนและความรเทาทนสารสนเทศ สขภาพอเลกทรอนกสของแรงงานกมพชาในประเทศไทย
ผลการศกษาพบวามอตราการใชอนเทอรเนต คดเปนรอยละ 51.1 ของแรงงานกมพชา โดยใชอนเทอรเนตเพอ
การตดตอสอสารทกวนทางโทรศพทมอถอ ทางไลน คดเปนรอย ละ17.1 เฟซบคคดเปนรอยละ 18.3 และเพอ
ดวดโอคลปหรอฟงเพลง คดเปนรอยละ 7.3 มการใช อนเทอรเนตนอยกวาครงละ 1 ชวโมง คดเปนรอยละ
27.3 พบวาแรงงานกมพชามความรเทาทนสารสนเทศสขภาพอเลกทรอนกสจดอยในระดบต ามคะแนนเฉลย
เทากบ 1.7 (SD = 0.9) และมทกษะการสบคนขอมลสารสนเทศทางสขภาพจากอนเทอรเนตในระดบนอย และ
นอยทสดทกรายการ โดยเฉพาะประเดนการรจกรแหลงทรพยากรสารสนเทศสขภาพบนอนเทอรเนตทม
ประโยชน และวธการใชอนเทอรเนตเพอคนหาค าตอบเกยวกบปญหาสขภาพการศกษานใหขอคนพบเกยวกบ
พฤตกรรมการใชงานอนเทอรเนตและการรสารสนเทศอเลกทรอนกสดานสขภาพในหมคนงานชาวกมพชาทม
ประโยชนส าหรบผก าหนดนโยบายและบคลากรสขภาพในประเทศไทย
ปยะธดา สมบรณธนาการ, วชญวชญ เชาวนรนาท และสภาพ กญญาค า (2559) ศกษารปแบบการใช
สอสงคมออนไลนเพอสนบสนนการเรยนการสอน กรณศกษารายวชา การใชโปรแกรมกราฟกของนกเรยน
ระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 2 แผนกวชาคอมพวเตอรธรกจ วทยาลยการอาชพ สวางแดนดน ม
องคประกอบ ดงน เพศ รายไดเฉลยของครอบครวตอเดอน ระยะเวลาการใชสอสงคมออนไลน ชองทางการใช
สอสงคมออนไลน เวบไซตผใหบรการแบงปน สอสงคมออนไลน วธการใชสอสงคมออนไลน และ สถานทใชสอ
สงคมออนไลน สามารถอธบายได 2 รปแบบ คอ รปแบบทสมพนธกบ ผลสมฤทธทางการเรยนทสงขน และ
รปแบบทสมพนธกบความพงพอใจในการเรยน ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนของนกเรยน ทใชรปแบบการ
ใชสอสงคมออนไลนเพอสนบสนนการเรยนการสอน สงกวานกเรยนทเรยนปกตในชนเรยน และสงกวากอน
เรยน ความพงพอใจของนกเรยนตอรปแบบการใชสอสงคมออนไลน เพอสนบสนนการเรยนการสอน ภาพรวม
อยในระดบมาก
จณาภา ใครมาก และน าใจ จลพปสาสน (2559) ศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษา
คนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภาย
ในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงานนยามการสบคน
สารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject)
นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใช หองสมดจากการศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการร
สารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคาของ สารสนเทศตอการเรยนรดานแหลง
สารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษาม
ความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดานพบวานกศกษามความรความเขาใจระดบ
25
มากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานแหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ
ดาน ทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอพฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษา
พบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบ
ปทมากร เนตยวจตร, กลธดา ทวมสข และกนยารตน เควยเซน (2558) ศกษาพฤตกรรมสารสนเทศ
และการยอมรบเทคโนโลยสารสนเทศของคนพการ เปนสวนหนงของการวจยเพอใหขอเสนอแนะในการพฒนา
นโยบายโครงสรางพนฐานสารสนเทศส าหรบคนพการของประเทศไทย ใชวธการวจยเชงคณภาพ และเชง
ปรมาณโดยการสมภาษณเชงลกและสนทนากลมกบคนพการ 3 ประเภทคอ คนพการ ทางการมองเหน คน
พการทางการไดยน และคนพการทางการเคลอนไหว ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคเหนอและภาคกลาง
ผลการวจยได ขอสรปเกยวกบพฤตกรรมสารสนเทศของผพการ คนพการใชอนเทอรเนตเปนหลกในการสบค
นขอมลสารสนเทศเพอวตถประสงคในเรองความบนเทงและพกผอนหยอนนใจมากเปนอนดบตน ด าเนนการค
นหา ขอมลสารสนเทศทางอนเทอรเนตดวยตนเอง และใชแหลงสารสนเทศทเปนสาธารณะทภาครฐใหบรการ
แตแหลงสารสนเทศทคนพการเขาถงนอยทสดกลบเปนหองสมดทคนพการเขาไปใชบรการนอยมาก การ
ยอมรบเทคโนโลยสารสนเทศของคนพการ ผลการวจยสรปไดวาการใชคอมพวเตอรไมใชเรองยาก รวมทงไมม
ความยงยากส าหรบการใชงานในชวตประจ าวนของคนพการ เนองจากคนพการพรอมทจะเรยนรฝกการใชงาน
เพอคนหาสารสนเทศทจ าเปนส าหรบคนพการ สงผลตอการท างานทสะดวก รวดเรว ประหยดเวลาในการ
ท างานมากขนซงจะเหนวาการใชเทคโนโลยสารสนเทศส าหรบคนพการมไดเปนปญหา หรออปสรรค ส าหรบ
คนพการเลยแมแตนอย
ศราวฒ นลสก, เลศลกษณ กลนหอม และไพฑรย พมด (2558) ศกษาและเปรยบเทยบพฤตกรรมการ
ใชเทคโนโลยสารสนเทศ ของนกศกษาระดบปรญญาตรวทยาลยเซาธอสทบางกอก ผลการวจยพบวานกศกษาม
พฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศทงภาพรวมและรายดานทกดานอยในระดบมาก นกศกษาทเปนเพศ
ตางกน มพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ดานวชาการ ดาน ความบนเทง ดานการใชสอสงคมออนไลน
ดานการประชาสมพนธและภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นกศกษาทเรยนชนป
ตางกน มพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศทงภาพรวมและราย ดานทกดานไมแตกตางกน
อจฉรา นางแยม (2556) ศกษาความสมพนธกบพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนทวตเตอร ดาน
ชวงเวลาทใชทวตเตอร จ านวนขอความในแตละวนทน าขอความของผอนมาทวตตอ จ านวนขอความในแตละ
วนทน าขอความของผอนมาทวตตอ จ านวนขอความในแตละวนทตอบกลบขอความของผอนสถานทใชทวต
เตอร และเหตผลในการใชทวตเตอร อายของนกศกษามหาวทยาลยรามค าแหง มความสมพนธกบพฤตกรรม
การใชสอสงคมออนไลนทวตเตอร ดานชวงเวลาทใชทวตเตอร ความถในการใชทวตเตอรจ านวนขอความในแต
ละททวตเอง จ านวนขอความในแตละวนทน าขอความของผอนมาทวตตอ ชองทางในการใชทวตเตอรและ
26
เหตผลในการใชคอมพวเตอร คณะทศกษาของนกศกษามหาวทยาลยรามค าแหง มความสมพนธกบพฤตกรรม
การใชสอสงคมออนไลนทวตเตอร ดานชวงเวลาทใชทวตเตอร ความถในการใชทวตเตอรจ านวนขอความแตละ
วนทน าขอความของผอนมาทวตตอ จ านวนขอความทตอบกลบขอความของผอน สถานทใชทวตเตอร ชองการ
ในการใชทวตเตอร และเหตผลในการใชทวตเตอร ระดบชนปการศกษาของนกศกษามหาวทยาลยรามค าแหง
มความสมพนธกบพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนทวตเตอร ดานชวงเวลาทใชทวตเตอร จ านวนขอความใน
แตละวนททวตเอง จ านวนขอความในแตละวนทน าขอความของผอนมาทวตตอจ านวนขอความทตอบกลบ
ขอความของผอน ชองทางในการใชทวตเตอร และเหตผลในการใชทวตเตอร ภมล าเนาของนกศกษา
มหาวทยาลยรามค าแหง มความสมพนธกบพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนทวตเตอร ดานชวงเวลาทใชทวต
เตอร ความถในการใชทวตเตอร จ านวนขอความในแตละวนททวตเอง จ านวนขอความในแตละวนทน า
ขอความของผอนมาทวตตอจ านวนขอความทตอบกลบขอความของผอน ชองทางในการใชทวตเตอร และ
เหตผลในการใชทวตเตอร
สาธต แกวเหลก (2556) ศกษาพฤตกรรมของนกศกษาในสามจงหวดชายแดนใตเลอกใชสอสงคม
ออนไลนสวนใหญมพฤตกรรมการขาวสารผานทางสอสงคมออนไลน โดยเครองมออเลกทรอนกสทาง IPAD
รองลงมาทางคอมพวเตอร และโทรศพทมอถอมอทธพลของสอสงคมออนไลนทมผลตอการใชชวตประจ าวน
ของนกศกษาในสามจงหวดชายแดนใต โดยแบงเปนทศนคตและพฤตกรรมผลการวเคราะหขอมลของนกศกษา
พบวานกศกษาในสามจงหวดชายแดนใตเลอกใชสอสงคมออนไลนตดตามขาวประเภทสงคมเลอกใชสอสงคม
ออนไลนหมวดทใหความสนใจหมวดความรวมมอ และแบงปน เชน Digg, Reddit Google Reader ฯลฯ
ชวงเวลา 01.00-07.00 น. เลอกใช 5 ครงตอสปดาหเพอซอขายสนคาและอทธพลของสอสงคมออนไลนทมผล
ตอการใชชวตประจ าวนของนกศกษาใน 3 จงหวดชายแดนใต โดยแบงเปนทศนคตพบวานกศกษาในสาม
จงหวดชายแดนใตโดยรวมอยในระดบปานกลางเมอพจารณารายดานพบวามทศนคตทมตอผลตภณฑ
เทคโนโลยชวยในการตดตอสอสารไดอยางไรพรมแดนสวนผลจากการทดสอบพบวา นกศกษาทมเพศ อาย
ระดบการศกษารายไดตอเดอน และอาชพตางกนมอทธพลของสอสงคมออนไลนทมผลตอการใชชวตประจ าวน
ของนกศกษาในสามจงหวดชายแดนใต ดานพฤตกรรมและทศนคตไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท
ระดบ 0.05
27
บทท 3
วธการด าเนนการวจย
การวจยเรองพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความ
บกพรองทางการไดยนระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต ในบทนผวจยเสนอวธการด าเนนการวจย
ตามขนตอนดงน
1. ประชากรและกลมตวอยาง
2. เครองมอทใชในการวจย
3. การสรางและหาคณภาพของเครองมอ
4. การเกบรวบรวมขอมล
5. การวเคราะหขอมล
6. สถตทใชในการวจย
1. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย
ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ นกศกษามหาวทยาลยสวนดสตทก าลงศกษาในภาคการศกษาท
2 ปการศกษา 2561 จ านวน 33 คน จ าแนกเปน 2 สาขาวชา ไดแก สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและ
สารสนเทศศาสตร จ านวน 21 คน และ สาขาวชาคหกรรมศาสตร จ านวน 12 คน ในการศกษาครงนคณะผวจย
ใชประชากรทงหมดเปนกลมตวอยาง
2. เครองมอทใชในการวจย
เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แบบสมภาษณพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการร
สารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต แบบ
สมภาษณแบงเปน 3 ตอน คอ
ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ประกอบดวย เพศ อาย สาขาวชา และชนป
ลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ (check list)
28
ตอนท 2 พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนของนกศกษาชทมความบกพรองทางการไดยน
ระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต ลกษณะเครองมอเปนแบบตรวจสอบรายการ (check list)
ตอนท 3 ดานการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนระดบชน
ปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต ลกษณะเครองมอทใชเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 5
ระดบ
3. การสรางและหาคณภาพของเครองมอ
3.1 สรางเครองมอในการวจยคณะผวจยการด าเนนการตามขนตอนตอไปน
3.2 ศกษาและรวบรวมขอมลจากเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอหาแนวทางในการก าหนดกรอบ
แนวคดในการสรางเครองมอใหไดตรงและครอบคลมวตถประสงคของการวจย
3.3 สรางเครองมอตามกรอบแนวคดทไดจากการศกษาเอกสาร โดยพจารณาใหสอดคลองกบค าถา
งานวจย
3.4 น าเครองมอทไดรบการปรบปรงแกไขไปทดลอง (try out) เกบรวบรวมขอมลกบกลมประชากรท
มลกษณะเหมอนกลมตวอยางในการวจย จ านวน 7 คน และน าไปวเคราะหหาความเชอมน (reliability) ไดคา
ความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.848
3.5 น าแบบสอบถามใหผเชยวชาญทเปนบรรณารกษและทปรกษาของคณะผวจยเพอใหมความ
ถกตองและครอบคลมเนอหาโดยน าแบบสอบถามทสรางขนเสนอผเชยวชาญและทปรกษาตรวจสอบความ
เทยงตรง 3 คนดงน
3.5.1 ผศ.ดร.บรรพต พจตรก าเนด ผรบผดชอบหลกสตร สาขาบรรณารกษศาสตรและ
สารสนเทศศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต
3.5.2 ผศ.ดร.บญญลกษม ต านานจตร
3.5.3 นาย ฉลองรตน บญวงศ ลามภาษามอ
4. การเกบรวบรวมขอมล
การเกบรวบรวมขอมลคณะผวจยด าเนนการตามล าดบขนตอน ดงน
4.1 ขอหนงสอขออนญาตเกบรวบรวมขอมลวจยจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร
มหาวทยาลยสวนดสต และคณะผวจยน าหนงสอทไดรบไปท าการตดตอขอความรวมมอในการเกบรวบรวม
ขอมล
29
4.2 คณะผวจยด าเนนการเกบแบบสมภาษณไปปรกษากบลามภาษามอเพอเกบรวบรวมขอมลกบ
นกศกษาทมความบกพรองทางการไดยน ในสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร และสาขาคหกรรม
ศาสตร
4.3 รวบรวมขอมลจากแบบสมภาษณทงหมด จากนนท าการตรวจสอบความถกตองสมบรณของ
ขอมลเพอท าการวเคราะหขอมลในขนตอนตอไป
5. การวเคราะหขอมล
เมอผวจยน าแบบสอบถามมาตรวจสอบความสมบรณในการตอบค าถามแลว จากนนจะด าเนนการ
แจกแจงระดบคะแนน วเคราะหขอมลและน าเสนอในรปแบบตารางการบรรยาย โดยมรายละเอยดในการ
วเคราะหขอมลดงน
5.1 แบบสอบถามสวนท 1 และสวนท 2 ด าเนนการวเคราะหขอมล โดยน ามาแจกแจงความถและ
ค านวณหาคารอยละ
5.2 แบบสอบถามสวนท 3 ด าเนนการวเคราะหขอมลโดยก าหนดคาน าหนก หรอคะแนนวดทศนคต
แบบ Likert Scale 5 ระดบ คอ
ระดบพฤตกรรมมากทสด มคาเทากบ 5
ระดบพฤตกรรมมาก มคาเทากบ 4
ระดบพฤตกรรมปานกลาง มคาเทากบ 3
ระดบพฤตกรรมนอย มคาเทากบ 2
ระดบพฤตกรรมนอยทสด มคาเทากบ 1
เกณฑการประเมนคาเฉลยทไดจากการวดขอมลน ามาแปลผลคาเฉลยโดยใชเกณฑดงน (บญชม ศร
สะอาด, ม.ป.ป.)
4.51 – 5.00 หมายถง มากทสด
3.51 – 4.50 หมายถง มาก
2.51 – 3.50 หมายถง ปานกลาง
1.51 – 2.50 หมายถง นอย
1.0 – 1.50 หมายถง นอยทสด
5 . 3 ค ว ามค ด เ ห น และข อ เ สนอแนะขอ งน ก ศ กษ าท ม ค ว ามบกพร อ งท า ง ก า ร ไ ด ย น
ทมตอพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความผดบกพรองทางการ
ไดยนโดยแจกแจงความถ
30
6. สถตทใชในการวจย
สถตทใชในการวจย ผวจยไดด าเนนการวเคราะหขอมลทไดจากแบบสอบถามโดยใชไมโครคอมพวเตอร
เพอท าการประเมนผล โปรแกรมทใชคอโปรแกรมสถตส าเรจรปเพอการวจยทางสงคมศาสตร (SPSS : Static
Packege for Social Sciences) เพอการวเคราะหเชงพรรณนา
6.1 คารอยละ (Percentage) ใชในการวเคราะหขอมลทวเกยวกบรายละเอยดของผตอบ
แบบสอบถาม และกรณทตองการแสดงจ านวนหรอปรมาณ
6. 2 ค า เฉล ยหรอมชฌมา เลขคณต (Arithmetic Mean) และค าส วนเบ ยง เบนมาตรฐาน
(SD : Standard Deviation) ใชในการวเคราะหขอมลทเปนตราประเมนคา
31
บทท4
ผลการวเคราะหขอมล
การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทล
ของนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต ไดแก 2 สาขาวชา
แบงเปน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร ,สาขาคหกรรม มจ านวนทงสน 33 คน โดยผวจยได
ด าเนนการวเคราะหขอมล ในรปแบบตาราง เรยงล าดบดงน
สวนท 1 สถานทวไปของผตอบแบบสอบถาม
สวนท 2 พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน
สวนท 3 การรสารสนเทศดจทล
สวน 1 สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม
ขอมลทวไปของนกศกษา ไดแก เพศ อายชนปและสาขาวชา วเคราะหขอมลโดยคาความถและคารอย
ละ และน าเสนอผลการวเคราะหในรปแบบตารางประกอบค าบรรยาย ซงมรายละเอยดดงตารางท 4.1-4.4
ตารางท 4.1 คาความถและคารอยละจ าแนกตามเพศ
เพศ จ านวน รอยละ
1 ชาย 10 30.30
2 หญง 23 69.70
รวม 33 100
จากตารางท 4.1 พบวา นกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนสวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 23
คน คดเปนรอยละ 69.70 สวนทเหลอเปนเพศชาย จ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 30.30
32
ตารางท 4.2 คาความถและคารอยละจ าแนกตามอาย
อาย จ านวน รอยละ
1 ต ากวา 20 ป 15 45.45
2 21-23 ป 14 42.42
3 24-25 ป 3 9.09
4 26 ปขนไป 1 3.03
รวม 33 100
จากตารางท 4.2 พบวานกศกษามความบกพรองทางการไดยนสวนใหญอายต ากวา 20 ป จ านวน 15
คน คดเปนรอยละ 45.45 รองลงมามอาย 21-23 ป จ านวน 14 คน คดเปนรอยละ 42.42 และอาย 24-25 ป
จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 9.09 และล าอนดบสดทายมอายมากกวา 26 ปขนไป จ านวน 1 คน คดเปนรอย
ละ 3.03
ตารางท 4.3 คาความถและคารอยละจ าแนกตามชนป
ชนป จ านวน รอยละ
1 ชนปท1 3 9.09
2 ชนปท2 8 24.24
3 ชนปท3 10 30.30
4 ชนปท4 12 36.36
รวม 33 100
จากตารางท 4.3 พบวา นกศกษามความบกพรองทางการไดยนอยในชนปท 4 จ านวน 12 คน คดเปน
รอยละ 36.36 รองลงมาคอ ชนปท 3 จ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 30.30 และชนปท 2 จ านวน 8 คน คด
เปนรอยละ 24.24 อนดบสดทายคอชนปท 1 จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 9.09
33
ตารางท 4.4 คาความถและคารอยละจ าแนกตามสาขาวชา
สาขาวชา จ านวน รอยละ
1 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 21 63.64
2 คหกรรมศาสตร 12 36.36
รวม 33 100
จากตารางท 4.4 พบวานกศกษาสวนใหญอยในสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร
จ านวน 21 คน คดเปนรอยละ 63.64 และสาขาวชาคหกรรมศาสตร จ านวน 12 คน คดเปนรอยละ 36.36
สวนท 2 พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน
การศกษาพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนของนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยน วเคราะห
ขอมลโดยคาความถและคารอยละ และน าเสนอผลการวเคราะหในรปแบบตารางประกอบค าบรรยาย ซงม
รายละเอยดดงตารางท 4.5-4.9
ตารางท 4.5 คาความถและคารอยละจ าแนกตามประเภทของสอสงคมออนไลนทเขาใช
ประเภทของสอสงคมออนไลนทเขาใช
จ านวน รอยละ
1 Facebook 27 81.82
2 Line 26 78.79
3 Youtube 22 66.67
4 Twitter 4 12.12
5 Instagram 29 87.88
6 Web blogs 1 3.03
หมายเหต: ตอบไดมากกวา 1 ขอ
จากตารางท 4.5 พบวานกศกษาทมความบกพรองทางการไดยน สวนใหญใช Instagram จ านวน 29
คน คดเปนรอยละ 12.12 รองลงมา คอ Facebook จ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 81.82 Line จ านวน 26
คน คดเปนรอยละ 78.79 Youtube จ านวน 22 คน คดเปนรอยละ 66.67 Twitter จ านวน 4 คน คดเปนรอย
ละ 12.12 อนดบสดทายใช Web blogs จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 3.03
34
ตารางท 4.6 คาความถและคารอยละจ าแนกตามความถในการใชสอสงคมออนไลน
ความถในการใชสอสงคมออนไลน จ านวน รอยละ
1 1 – 2 ครง/สปดาห 2 6.06
2 3 – 4 ครง/สปดาห 2 6.06
3 4 – 6 ครง/สปดาห 2 6.06
4 ทกวน 27 81.82
รวม 33 100
จากตารางท 4.6 พบวานกศกษาทมความบกพรองทางการไดยน ใชสอสงคมออนไลนทกวน จ านวน
27 คน คดเปนรอยละ 81.82 รองลงมาคอใช 1 – 2 ครง/สปดาห 3 – 4 ครง/สปดาห และ 4 – 6 ครง/
สปดาห จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 6.06
ตารางท 4.7 คาความถและคารอยละจ าแนกตามระยะเวลาในการใชสอสงคมออนไลน
ระยะเวลาในการใชสอสงคมออนไลน จ านวน รอยละ
1 5 - 10 นาท/ครง 6 18.18
2 20 - 30 นาท/ครง 11 33.33
3 40 - 1 ชวโมง/ครง 1 3.03
4 มากกวา - 1 ชวโมง/ครง 15 45.45
รวม 33 100
จากตารางท 4.7 แสดงใหเหนวานกศกษาใชสอสงคมออนไลนระยะเวลามากกวา - 1 ชวโมง/ครง
จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 45.45 รองลงมาคอ 20 - 30 นาท/ครง จ านวน 11 คน คดเปนรอยละ 33.33
และ 5 - 10 นาท/ครง จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ18.18 อนดบสดทายใช 40 - 1 ชวโมง/ครง จ านวน 1 คน
คดเปนรอยละ 3.03
35
ตารางท 4.8 คาความถและคารอยละจ าแนกตามวตถประสงคของการใชสอสงคมออนไลน
วตถประสงคของการใชสอสงคมออนไลน จ านวน รอยละ
1 คนควาหาความรเพมเตม 12 36.36
2 บนเทง 7 21.21
3 ท ารายงาน/การบาน 16 48.48
หมายเหต: ตอบไดมากกวา 1 ขอ
จากตารางท 4.8 พบวานกศกษาใชสอสงคมออนไลน สวนใหญท ารายงาน/การบาน จ านวน 16 คน
คดเปนรอยละ 48.48 รองลงมาคอ คนควาหาความรเพมเตม จ านวน 12 คน คดเปนรอยละ 36.36 อนดบ
สดทายจ านวน 7 คน คดเปนรอยละ 21.21
ตารางท 4.9 คาความถและคารอยละจ าแนกตามกจกรรมของการใชสอสงคมออนไลนเขาใช
ระยะเวลาในการใชสอสงคมออนไลน จ านวน รอยละ
1 เลน Facebook 28 84.85
2 อานกระทพนทป/เดกด 8 24.24
3 สบคนขอมลเพมเตม 8 24.24
4 ด Youtube 29 87.88
5 ดหนง 23 69.70
6 เลนเกมส 16 48.48
หมายเหต: ตอบไดมากกวา 1 ขอ
จากตารางท 4.9 พบวานกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนสวนใหญใชสอสงคมออนไลน ด
Youtube จ านวน 29 คน คดเปนรอย 87.88 รองลงมาคอ เลน Facebook จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ
84.85 ดหนง จ านวน 23 คน คดเปนรอย 69.70 และเลนเกมส จ านวน 16 คน คดเปนรอย 48.48 อนดบ
สดทายคอ อานกระทพนทป/เดกดและสบคนขอมลเพมเตม จ านวน 8 คน คดเปนรอย 24.24
36
สวนท 3 การรสารสนเทศดจทล
วเคราะหคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความ
บกพรองทางการไดยน ดงตารางท 4.10
ตารางท 4.10 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความบกพรอง
ทางการไดยน
ขอ การรสารสนเทศดจทล �� S.D. ระดบ
พฤตกรรม
ล าดบท
1 รประเภทของทรพยากรสารสนเทศดจทล 4.06 0.70 มาก 5
2 รจกแหลงทรพยากรสารสนเทศดจทล 3.94 0.66 มาก 10
3
4
5
6
7
8
9
10
สามารถสบคนสารสนเทศดจทลทตองการได
สามารถคดเลอกสารสนเทศดจทลทตรงกบความตองการ
ได
สามารถจ าแนกสารสนเทศดจทลได
สามารถประเมนการใชสารสนเทศดจทลได
สามารถประยกตใชสารสนเทศดจทลได
มความเขาใจทจะน าสารสนเทศดจทลมาใชไดอยางม
ประสทธภาพ
สามารถคนควาสารสนเทศเกยวกบวชาเรยนเพมเตมได
สามารถสรางผลงานจากสารสนเทศดจทลไดอยางม
ประสทธภาพ
4.06
4.03
4.03
4.03
3.97
4.12
4.15
4.22
0.75
0.68
0.68
0.73
0.85
0.70
0.71
0.75
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
4
7
8
6
9
3
2
1
รวม 4.06 0.50 มาก
จากตารางท 4.10 พบวานกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนมพฤตกรรมการรสารสนเทศดจทล
โดยรวมอยในระดบมาก (�� = 4.06,SD 0.50) เมอพจารณาเปนรายขออยในระดบมากทกขอ ขอทมคาเฉลย
มากทสดคอสามารถสรางผลงานจากสารสนเทศดจทลไดอยางมประสทธภาพ (�� = 4.22,SD 0.75 ) รองลงมา
คอ สามารถคนควาสารสนเทศดจทลทมเนอหาเกยวกบบทเรยนเพมเตมได (�� = 4.15,SD 0.71) มความเขาใจ
37
ทจะน าสารสนเทศดจทลมาใชไดอยางมประสทธภาพ (�� = 4.12,SD 0.70สามารถสบคนสารสนเทศดจทลท
ตองการได (�� = 4.06,SD 0.75) รประเภทของทรพยากรสารสนเทศดจทล (�� = 4.06,SD 0.70) สามารถ
ประเมนการใชสารสนเทศดจทลได (�� = 4.03,SD 0.73) สามารถคดเลอกสารสนเทศดจทลทตรงกบความ
ตองการและจ าแนกสารสนเทศดจทลได (�� = 4.03,SD 0.68) สามารถประยกตการใชสารสนเทศดจทลได (��
= 3.97,SD 0.85) อนดบสดทายคอ รจกแหลงทรพยากรสารสนเทศดจทล (�� = 3.94,SD 0.66)
38
บทท 5
สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ
การวจยเรองพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทลของนกศกษาทมความ
บกพรองทางการไดยนระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ
นกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนทก าลงศกษาในภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2561 จ านวน 33 คน
เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แบบสมภาษณพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทล
สถตทใชในการวเคราะหขอมลประกอบดวยแจกแจง ความถ คารอยละ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน
การวเคราะหขอมล
สถตทใชในการวเคราะหขอมลประกอบดวยแจกแจง ความถ คารอยละ (Percentage) คาเฉลย
(Mean) คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation: S.D.) คาสถต t – test (Independent t – test) คา
ความแปรปรวนทางเดยว One Way Analysis of Variance (One – way ANOVA)
สรปผลการวจย การวจยเรอง พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทล ของนกศกษาทมความ
บกพรองทางการไดยน ระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต สามารถสรปผลได ดงน
1. ขอมลทวไป
นกศกษาทมความบกพรองทางการไดยน สวนใญเปน เพศหญง จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 69.70
เปนนกศกษาชนปท 4 จ านวน 12 คน คดเปนรอยละ36.36 อยในสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ
จ านวน 21 คน คดเปนรอยละ 63.64 และ มอายต ากวา 20 ป จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 45.45
2. พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนของนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยน
พบวาประเภทของสอสงคมออนไลนทเขาใช นกศกษาสวนใหญใช Instagram จ านวน 29 คน คดเปน
รอยละ 12.12 เขาใชสอสงคมออนไลนทกวน จ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 81.82 ใชระยะเวลามาก
กวา - 1 ชวโมง/ครง จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 45.45 วตถประสงคในการใชเพอท ารายงาน/การบาน
39
จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 48.48 และกจกรรมของการใชสอสงคมออนไลน คอ ด Youtube จ านวน 29
คน คดเปนรอย 87.88
3. การรสารสนเทศดจทลพบวา นกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนมพฤตกรรมการรสารสนเทศ
ดจทลมคาเฉลยโดยรวมอยในระดบมาก อยในระดบมากทกขอ ขอทมคาเฉลยมากทสด คอ สามารถสราง
ผลงานจากสารสนเทศดจทลไดอยางมประสทธภาพ รองลงมาคอ สามารถคนควาสารสนเทศดจทลทมเนอหา
เกยวกบบทเรยนเพมเตมได และมความเขาใจทจะน าสารสนเทศดจทลมาใชไดอยางมประสทธภาพ
อภปรายผลการวจย การวจยครงนมวตถประสงคเพอเพอศกษาพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศ
ดจทลของนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต 1. พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนพบวา นกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนสวนใหญใชสอ
สงคมออนไลนประเภท Instagram รองลงมาคอ Facebook และ Youtube เขาใชงานสอสงคมออนไลนงาน
ทกวน ใชเวลามากกวา 1 ชวโมง/ครง วตถประสงคในการใชงานเพอท ารายงาน/การบาน และกจกรรมของการ
ใชสอสงคมออนไลนสวนใหญ ด Youtube จากผลงานวจยอาจเนองมาจาก สอสงคมออนไลนเขามามบทบาท
ในการเรยนและการใชชวตประจ าวนของนกศกษาทมภาวะการบกพรองทางการไดยน เครอขายสงคมออนไลน
ยงเปนชองทางในการตดตอสอสารแบบสองทางระหวางผทมความบกพรองทางการไดยนกบคนท วไปในการ
แลกเปลยนขอมลขาวสาร การแบงปนสอตางๆ ทงบนเทงและวชาการ การใชภาษาเขยนพดคยตอบโตกน
ระหวางกน การหาความบนเทงจากการดคลปวดโอผาน Youtube ในเรองทสนใจ สอดคลองกบผลการวจย
ของ Luckner & Cooke (2010) ทพบวาผทมความบกพรองทางการไดยนสวนใหญใชชองทางของสอสงคม
ออนไลนในการตดตอสอสาร พดคย แลกเปลยน สอบถาม ตดตาม แสดงความคดเหนเพอแลกเปลยนเรยนร
ในขณะการท าโครงงานในสถานทและเวลาทแตกตางกน เชน ใชเฟสบกใน การพดคยกบเพอนปกตโดยใชการ
สอสารผานภาษาเขยน ผลการวจยสอดคลองกบรายงานเกยวกบการใชสอสงคมเพอการตดตอสอสารโทรศพท
ผานสอสงคมของ Tan (2014) อกทงการเขาเรยนในระดบอดมศกษา คนหหนวกอาจตองเผชญกบอปสรรค
ของสภาพแวดลอมและการปรบตวในสงคมใหม (สพน นายอง, 2553) อยางไรกตามวยรนหหนวกมความนบ
ถอตวเองเชงบวกเพมมากขน ถาพวกเขารสกปลอดภยและอยรวมกนในชมชนคนหหนวก ทใชภาษามอในการ
สอสาร
2. การรสารสนเทศดจทล พบวา นกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนมทกษะการรสารสนเทศดจทลโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอพบวาขอทมระดบคาเฉลยมากทสดคอ นกศกษาสามารถสรางผลงานจากสารสนเทศดจทลไดอยางมประสทธภาพ รองลงมาคอ สามารถคนควาสารสนเทศดจทลทมเนอหาเกยวกบบทเรยนเพมเตมได และมความเขาใจทจะน าสารสนเทศดจทลมาใชไดอยางม
40
ประสทธภาพ อาจเนองมาจากการรดจทลเปนทกษะส าคญอยางหนงในทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 ทก าหนดสมรรถนะหลกคอ การอานและความเขาใจสารสนเทศทงรปแบบดจทลและไมใชดจทล การสรางและการสอสารสารสนเทศดจทล การประเมนสารสนเทศ การสะสมความรจากหลายแหลง การรสารสนเทศและการรเทาทนสอเหลานเปนทงทกษะพนฐานและสมรรถนะทส าคญของกระบวนการเรยนร สอดคลองกบผลการวจยของ Johnson, Adams Becker, Estrada & Freeman (2016) ทพบวากระบวนการรสารสนเทศในการวเคราะห การประเมน และการสรางสรรคโดยสรางและปลกฝงการรดจทลไปในทศทางทดและฝกทกษะเหลานตงแตยงเปนผเรยน สอดคลองกบแนวคดของ Eshet (2012) ทเหนวา การรดจทลเปนทกษะหนงของการอยรอดในยคดจทลทสามารถการชวยใหผเรยนหยงรถงการด าเนนงานทางดจทลทมความซบซอนได เชนเดยวกบผลการวจยของ Kutner et al. (2007) ทส ารวจการรสารสนเทศในประชากรอเมรกน พบวาประชากร 30 ลานคนมความรระดบ prose literacy สามารถอานขาวเอกสารและค าแนะน าได ประชากร 27 ลานคน มความรระดบ document literacy สามารถดงขอมลมาใชและ 46 ลานคนมความรเชงปรมาณ
ขอเสนอแนะจากการศกษาวจย ผลจากการศกษาวจยเรองพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทลของนกศกษา
ทมความบกพรองทางการไดยน ระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต ท าใหทราบความพฤตกรรมการใช
สอสงคมออนไลนและทราบถงการรสารสนเทศดจทลของนกศกษา ซงจะเปนประโยชนตอมหาวทยาลยสวน
ดสต โดยมขอเสนอแนะ ดงน
1. ควรมการจดโครงการอบรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนเทศดจทลทถกตอง ใหกบ
นกศกษาทมความบกพรองทางการไดยน เปนประจ าทกปการศกษา
2. มหาวทยาลยควรจดกจกรรมเพอเสรมทกษะการรสารสนเทศดจทล เพอใหนกศกษาเหนถง
ความส าคญและประโยชนของการรสารสนเทศดจทล
ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป
1. ผวจยควรคดขอค าถามในแบบสอบถามใหมความเขาใจ และมความชดเจนมากกวาน ซงในค าถาม
บางขออานแลวคอนขางเขาใจยากเพราะวาภาษาเขยน ซงนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนอาจจะไม
เขาใจ
2. ควรมการศกษาเกยวกบเนอหารายวชาทเหมาะสมตอการใชสอสงคมออนไลน เพอสนบสนนการ
เรยนรรวมไปถงมผลสมฤทธทางการเรยนใหแกนกศกษาสงขน
41
บรรณานกรม
กนตพล บรรทดทอง. (2557). พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนและความพงพอใจของกลมคน
ผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร. หลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการ สอสารเชงกลยทธ มหาวทยาลยกรงเทพ.
เกวรนทร ละเอยดดนนท. (2557). การยอมรบเทคโนโลย และพฤตกรรมผบรโภคทางออนไลนทมผลตอการ
ตดสนใจซอหนงสออเลกทรอนกสผบรโภคใรเขตกรงเทพมหานคร. ศกษาเฉพาะบคคลปรญญา
มหาบณฑต.มหาวทยาลยกรงเทพ.
กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ. (2560). การด าเนนงานจดทะเบยนคนพการทวประเทศ เดอน สงหาคม 2560 กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ. แหลงขอมล: https://www.m-society.go.th/ewt_news.php?nid=20586. 28 มนาคม 2562. เขมณฏฐ มงศรธรรม. (2557). Social media สอสรางสรรคเพอการศกษา. สบคนเมอ 1 เมษายน 2562, จาก
http://www.ejournal.su.ac.th/upload/556.pdf
จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (พ.ค. - ส.ค. 2559). การรสารสนเทศดานการใชหองสมด ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ. PULINET Journal, 3(2): 1–11.
จราภรณ ตงกตตภาภรณ. (2556). จตวทยาทวไป กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2556.
พมพครงท 7.
จนทมา เขยวแกว และคนอนๆ. (ม.ค. - ม.ย. 2560). การใชสอสงคมออนไลน และการเรยนรสารสนเทศ อเลกทรอนกสดานสขภาพของแรงงานกมพชาในประเทศไทย. วารสารวจยสมาคมหองสมดแหงประเทศไทยฯ, 10(1): 1-14.
จไรรตน ดวงจนทร และคนอน ๆ. (ม.ค. - เม.ย.2560). ปจจยท านายการรสารสนเทศอเลกทรอนกสดาน สขภาพของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก. วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชย ฉบบวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 11: 1–14.
นาวก น า เสยง. (2554). เรองจรงเกยวกบ สอสงคมออนไลน. สบคนเมอ 1 เมษายน 2562, จาก
http://www.mediamonitor.in.th/.../233-2011-09-13-03-37-13.html
บญชม ศรสะอาด. (ม.ป.ป.) การแปลผลเมอใชเครองมอรวบรวมขอมลแบงมาตราสวนประเมณคา.สบคนเมอ 1
เมษายน 2562.แหลงขอมล: https://edu.msu.ac.th/jem/home/journal_file/63.pdf.
ปทตตา มหนน. (2555) ความพการ ความหมาย และประเภทเพอการขอรบสทธประโยชนจากรฐ.
42
สบคนเมอ 21 เมษายน 2562.แหลงขอมล: http://www.pt.mahidol.ac.th/knowledge/?p=70 ประวตร จนทรอบ. (2561). พฤตกรรมการใชเครอขายสงสมออนไลนและผลกระทบตอนกเรยน ระดบ มธยมศกษาตอนปลายในจงหวดชลบร. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน, 41(2): 12-33. ปยวฒน เกตวงศา และศทธดา ชวนวน. (2560). ใครเปนใครบนเครอขายสงคมออนไลน: ความหลากหลายทาง
คณลกษณะและพฤตกรรม. แหลงขอมล http://www.ms.ipsr.mahidol.ac.th/ConferenceXI/ Download/Book/447-IPSR-Conference-A02-fulltext.pdf. 25 เมษายน 2562.
ปยะธดา สมบรณ, วชญวชญ เชาวนรนาท และสภาพ กญญาค า. (ม.ค. - เม.ย. 2559). พฤตกรรมการใชสอ สงคมออนไลนเพอสนบสนนการเรยนการสอนกรณศกษา รายวชาการใชโปรแกรมกราฟกของ นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 2 แผนกวชาคอมพวเตอรธรกจ วทยาลยการอาชพสวางแดนดน. วารสารมหาวทยาลยนครพนม, 6(1): 1–9.
ปทมากร เนตยวจตร, กลธดา ทวมสข และกนยารตน เควยเซน. (ก.ค. - ธ.ค. 2558). พฤตกรรมสารสนเทศ และการยอมรบเทคโนโลย สารสนเทศของคนพการ. อนฟอรเมชน, 22(2): 1–11.
พชต วจตรบญยรกษ. (ม.ป.ป.) สอสงคมออนไลน: สอแหงอนาคต Social Media:Future Media.
สบคนเมอ 1 เมษายน 2562, จาก
https://www.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/oct_dec_11/pdf/aw016.pdf.
พฒน พฒนะพชตชย. (2554). บทบาทสอออนไลน.สบคนเมอ 21 เมษายน 2562.แหลงขอมล:
http://www.pt.mahidol.ac.th/knowledge/?p=70.
พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน. (2525). พฤตกรรมมนษย.
พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน. (2554). สอสงคมออนไลน.
วกพเดย (Wikipedia, 2562) สอสงคม. สบคนเมอ 3 เมษายน 2562, จาก
https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0
%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A1.
ศราวฒ นลสก, เลศลกษณ กลนหอม และ ไพฑรย พมด. (2558). การศกษาพฤตกรรมการใชเทคโนโลย สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร วทยาลยเซาธอสทบางกอก. วารสารครศาสตรอตสาหกรรม, 14 (2): 299-304.
ศรยา นยมธรรม. (2544). ความบกพรองทางการไดยน ผลกระทบทางจตวทยา การศกษาและสงคม. กรงเทพฯ: ร าไทย เพรส. ศรวรรณ จนทรวงศ. (2551). จตวทยาส าหรบครมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน.
43
สวทย อนตะวกล (ม.ป.ป) ความหมายของเดกทมความบกพรองทางการไดยน.
สบคนเมอ 27 เมษายน 2562. แหลงขอมล:
http://www.specialcenter5.org/index.php?lay=show&ac=article&Id=539439175
สาธตา แกวเหลก. (2556). อทธพลของ Social Media ทมผลตอการใชชวตประจ าวนของนกศกษาใน 3 จงหวดชายแดนใต. สพน นายอง. (2553). การพฒนารปแบบการเรยนการสอนส าหรบนกศกษาปรญญาบณฑตทมความพการ
ทางการไดยนในสถาบนอดมศกษา. (ปรญญานพนธครศาสตรดษฎนพนธ สาขาวชาอดมศกษา). จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กรงเทพฯ.
สวทย เมษนทรย. (2559). แนวคดเกยวกบประเทศไทย. แหลงขอมล http://planning2.mju.ac.th/ goverment/20111119104835_planning/Doc_25590823143652_358135.pdf. 25 เมษายน
2562. แสงเดอน ผองพฒ. (2556). สอสงคมออนไลน: แนวทางการน า มาประยกตใช. สบคนเมอ 1 เมษายน 2562,
จากhttp://library.senate.go.th/document/Ext6685/6685991_0004.pdf
อนชา ภมสทธพร. (2550). การศกษาปญหาและความตองการของนกศกษาทมความบกพรองทางการไดยนท ศกษาในมหาวทยาลยราชภฏ. (ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาการศกษาพเศษ).
มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. กรงเทพฯ. อจฉรา นางแยม. (2556). พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลนทวตเตอรของนกศกษามหาวทยาลยรามค าแหง.
(ปรญญานพนธมหาบณฑต สาขาสอสารมวลชน). มหาวทยาลยรามค าแหง. กรงเทพฯ. อารลกษณ คมทอง. (2544). กรณศกษาเกยวกบการเลยงดบตรของครอบครวทมลกหหนวก . (ปรญญา นพนธมหาบณฑต สาขาวชางานบรการฟนฟสมรรถภาพคนพการ ) . วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล. นครปฐม. เอกภพ อนทรภ. (ม.ป.ป.) แนวคดเรองการรสารสนเทศ. มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา. สบคนเมอ 25
เมษายน 2562. แหลงทมา:
http://www.elfms.ssru.ac.th/somchai_bu/file.php/1/GEH1101_1.pdf?fbclid=IwAR3_FdIF
3gjkZgXR7BfpnsM3RLhANfsS_FPNO8uwPG9_83TQ1LAsBdyDoQI
เอมกา เหมมนทร. (2556). พฤตกรรมการใชและความคดเหนเกยวกบผลทไดจากการใชเครอขายสงคม
ออนไลน (Social Media) ของประชาชนในกรงเทพมหานคร.วทยานพนธปรญญามหาบณฑตพฒนบร
หารศาสตร.
44
American Library Association. (1989.) Presidential Committee on Information Literacy
Competency.Final Report. (Online). Available: http://www.ala.org/nili/illi1st.html
Bawden, D.(2001).Information and Digital Literacies: a Review of Concepts. Journal of
Documentation, 57(2), 218-259.
Cambridge advanced learner’s dictionary. (2008). 3rd ed. Cambridge: Cambridge University.
Eshet, Y. (2012). Thinking in the Digital Era: A Revised Model for Digital Literacy. Informing Science and Information Technology, 9(1): 1-10. Glister, P. (1997). Digital literacy. New York: John Wiley
Hobbs, R. (2010). Digital and media literacy: A plan of action (knight commission on the
information needs of communities in a democracy). Washington, DC: Aspen Institute
& Knight Foundation.
Horton (2007) Understanding information Literacy: Primer. Paris: UNESCO.
Retrieved July, 28 2013 from
Johnson, L., Adams Becker, S., Cummins, M., Estrada, V., Freeman, A. & Hall, C. (2016). NMC Horizon Report: 2 0 1 6 Higher Education Edition. Austin, Texas: The New Media Consortium. Source: https://www.learntechlib.org/p/171478/. May 1, 2019.
Krumsvik, R. (2007). A model of digital competence for teachers. Bergen: UoB.
Kutner, M., Greenberg, E., Jin, Y., Boyle, B., Hsu, Y. C., & Dunleavy, E. (2007). Literacy in everyday life: Results from the 2003 National Assessment of Adult Literacy. NCES 2007 - 490 . National Center for Education Statistics.
Luckner, J.L. & Cooke, C.L. (2010). A summary of the vocabulary research with students who are deaf or hard of hearing. American annals of the deaf, 155(1): 38-67. Martin, D. M. (2009). Learning to listen: The voices of post-secondary deaf and hard of
hearing learners. Unpublished doctoral dissertation, University of Alberta (Canada), Canada.
Martin, A.,&Grudziecki, J.(2006).DigEuLit: Concepts and Tools for Digital Literacy Development.
ITALICS: Innovations In Teaching & Learning In Information & Computer Sciences, 5(4),
246-264.
45
Royal institute. (1996). Dictionary of demography English-Thai: Royal Institute. (InThai).
Bangkok: Author. Stevenson, A. (2010). Oxford Dictionary of English. 3rd ed. New York:
Oxford University.
Steele, B. (2009). Digital literacy project teaches students the rules of the online academic
world. Retrieved 28 November 2016, from http://www.news.
cornell.edu/stories/2009/12/project-teaches-rules-online-academic-world
Tan, A. (2014). Many foreign workers in Singapore use social media to connect with home. Source:http://www.straitstimes.com/singapore/many-foreign-workers-in-singapore-use-social-media-to-connect-with-hom. May 1, 2019.
The Association of College and Research Libraries. (2000). Competency Standards for Higher
Education Standards, Performance Indicator Information Literacy and Outcomes.
(Online). Available: http://www.ala.org/acrl/ilstandardlo.html
The Partnership for 21st Century Skills, (2009). “P21 Framework Definitions .” Retrieved July,
28 2013 from http://www.p21.org/storage/documents/P21_Framework_Definitions.pdf
World Health Organization (WHO). (2019). Deafness and hearing loss. Source: http://www.who. int/media-centre/factsheets/fs 300/en. Retrieved May 10, 2019, Zurkowski, P. (1994). The information service environment: relationships and priorities.
Washington, DC: National Commission on Libraries and Information Science.
46
ภาคผนวก
47
แบบสมภาษณงานวจย
เรอง พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน และ การรสารสนเทศดจทล
ของนกศกษาทมความบกพรองทางไดยน ระดบชนปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต
………………………………………………………………………………………………………………………………
ค าชแจง
แบบสอบถามนมจดมงหมายเพอศกษาพฤตกรรรมการใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนทเทศ
ดจทลของนกศกษาทมความบกพรองไดยน ซงผลวจยครงนจะเปนหนงในแนวทางในการปรบปรง พฤตกรรรม
การใชสอสงคมออนไลนและการรสารสนทเทศของนกศกษาทมความบกพรองไดยน
แบบสอบถามฉบบนมทงหมด 4 สวน
สวนท 1 สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม
สวนท 2 พฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน
สวนท 3 การรสารสนเทศดจทล
สวนท 4 ความคดเหนและปญหาตาง ๆ
สวนท 1 สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม
ค าชแจง ใหผตอบแบบสอบถามท าเครองหมาย ✓ ตามความเปนจรงทเกยวกบทาน
1. เพศ
ชาย หญง
2. อาย .................... ป
3. ชนป ....................
4. สาขาวชา
สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาคหกรรมศาสตร
48
สวนท 2 สภาพพฤตกรรมการใชสอสงคมออนไลน ค าชแจง ใหผตอบแบบสอบถามท าเครองหมาย ✓ ตามความเปนจรงทเกยวกบทาน
1. ประเภทของสอสงคมออนไลนทเขาใช ( เลอกไดมากกวา1ขอ )
Facebook Line Youtube
Twitter Instagram Web blogs
อน ๆ (โปรดระบ)……………………………………………………………..
2. ความถในการใชสอสงคมออนไลน
1 – 2 ครง/สปดาห 3 – 4 ครง/สปดาห
4 – 6 ครง/สปดาห ทกวน
อน ๆ (โปรดระบ)……………………………………………………………..
3. ระยะเวลาในการใชสอสงคมออนไลน
5 – 10 นาท/ครง 20 – 30นาท/ครง
40 - 1ชวโมง/ครง มากกวา 1 ชวโมง/ครง
อน ๆ (โปรดระบ)……………………………………………………………..
4. วตถประสงคของการใชสอสงคมออนไลน (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)
คนควาหาความรเพมเตม
บนเทง
ท ารายงาน/การบาน
อน ๆ (โปรดระบ)……………………………………………………………..
5. กจกรรมของการใชสอสงคมออนไลนทเขาใช (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)
เลน Facebook อานกระทพนทป/เดกด สบคนขอมลเพมเตม ด Youtube
49
ดหนง เลนเกมส อน ๆ (โปรดระบ)……………………………………………………………..
สวนท 3 การรสารสนเทศดจทล
ค าชแจง ใหผตอบแบบสอบถามท าเครองหมาย ✓ ตามความเปนจรงทเกยวกบการรสารสนเทศดจทล
ระดบ 5 = มากทสด 4 = มาก 3 = ปานกลาง 2 = นอย 1 = นอยทสด
รายการ ระดบการร
5 4 3 2 1
1.นกศกษารประเภทของทรพยากรสารสนเทศดจทล
2.นกศกษารจกแหลงทรพยากรสารสนเทศดจทล
3.นกศกษาสามารถสบคนสารสนเทศดจทลทตองการได
4.นกศกษาสามารถคดเลอกสารสนเทศดจทลทตรงกบความตองการได
5.นกศกษาสามารถจ าแนกสารสนเทศดจทลได
6.นกศกษาสามารถประเมนการใชสารสนเทศดจทลได
7.นกศกษาสามารถประยกตการใชสารสนเทศดจทลได
8.นกศกษามความเขาใจทจะน าสารสนเทศดจทลมาใชไดอยางม
ประสทธภาพ
9.นกศกษาสามารถคนควาสารสนเทศดจทลทมเนอหาเกยวกบวชาเรยน
เพมเตมได
10.นกศกษาสามารถสรางผลงานจากสารสนเทศดจทลไดอยางม
ประสทธภาพ
50
สวนท 4 ความคดเหนและปญหาตาง ๆ
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………...
ขอขอบพระคณ
51
ประวตผวจย
ชอ นางสาววชราภรณ นอยกรณ
วน เดอน ป เกด 8 มถนายน พ.ศ.2540
ประวตการศกษา ระดบประถมศกษา โรงเรยนเทพเสนานกรณ
ระดบมธยมศกษา โรงเรยนจนหนบ าเพญ
ระดบปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต
ชอ นางสาวจนทปภา บรบรณ
วน เดอน ป เกด 5 กนยายน พ.ศ.2540
ประวตการศกษา ระดบประถมศกษา โรงเรยนวดสวนสม (สขประชานกล)
ระดบมธยมศกษา โรงเรยนเตรยมอดมศกษานอมเกลา สมทรปราการ
ระดบปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต
ชอ นางสาวนาถลดา บตรสนต
วน เดอน ป เกด 29 พฤศจกายน พ.ศ.2532
ประวตการศกษา ระดบประถมศกษา โรงเรยนโสตศกษา
ระดบมธยมศกษา โรงเรยนโสตศกษา
ระดบปรญญาตร มหาวทยาลยสวนดสต