รายงานการวจย เรอง

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

Study of Information Literacy of students of The Faculty of Humanities and Social Sciences of Suan Dusit University

นายณภศกรณ เอยมรมย

นางสาวจ านงนาถ พลอยพนแสง นางสาวณฏฐกานต ทาแสง

หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

2562

รายงานการวจย เรอง

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

Study of Information Literacy of students of The Faculty of Humanities and Social Sciences of Suan Dusit University

นายณภศกรณ เอยมรมย 5911011491030 นางสาวจ านงนาถ พลอยพนแสง 5911011491037

นางสาวณฏฐกานต ทาแสง 5911011491039

หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

2562

ก

หวขอวจย การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ชอผวจย นายณภศกรณ เอยมรมย

นางสาวจ านงนาถ พลอยพนแสง

นางสาวณฏฐกานต ทาแสง

สาขาวชาและคณะ สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร

ปทวจย 2562

บทคดยอ

การวจยครงนมจดประสงค 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2) เพอศกษาปญหาและอปสรรค

ตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยมกลม

ตวอยางในการวจยเปนนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน

294 คน แบงออกเปน 6 สาขา ดงน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย 32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน โดยเครองมอวจยทใช ไดแก แบบสอบถาม เพอเกบรวบรวมขอมล

เกยวกบระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปปสรรคของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต วเคราะหขอมลโดยการแจกแจงความถ หาค ารอยละ และ

คาเฉลยเลขคณต คาเบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

ข

ผลการวจยพบวา

1) การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ

ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ

สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ และความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอ

พจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยง

ตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย

สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสข

และอนามย

2) ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา

ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครองคอมพวเตอรส าหรบ

ใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวก

เดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ ไมม

ผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ

ค

Research Title The Study of Information Literacy of students of The Faculty of

Humanities and Social Sciences of Suan Dusit University

Researcher Napadgon Aearmlam

Jumnongnad Ployphunsang

Natthakarn Tasang

Major Program Library and Information Science of Humanities and Social Sciences

Year 2562

Abstract

The purpose of this research is 1) to study the level of information literacy And

information literacy requirements of undergraduate students Faculty of Humanities and Social

Sciences Suan Dusit University 2) to study problems and obstacles to information literacy of

undergraduate students Faculty of Humanities and Social Sciences Suan Dusit University By having

a sample group in research as an undergraduate student Faculty of Humanities and Social Sciences

Suan Dusit University 294 people divided into 6 branches as follows The research found that

Faculty of Library and Information Science 34 Branches in Industrial Psychology and Services 65

Thai Language Branches 32 English Branches 86 English Language Branches 60 Business English

Programs and 17 Language and Communication Branches With the level of information literacy

Information literacy requirements And problems and problems of undergraduate students Faculty

of Humanities and Social Sciences Suan Dusit University Data analysis by frequency distribution

percentage and arithmetic mean Standard Deviation And present the results of the data analysis

in the form of a composite table

The research found that

ง

1) The Information literacy of undergraduate students Faculty of Humanities and

Social Sciences Suan Dusit University Overall at a high level When considering each item it was

found that the level of information literacy was at the medium level 2 items at the highest level

6 items were arranged in order of average from highest to lowest i e information technology

followed by information technology cyber information occupation Transportation Information

Art and culture information local knowledge Health and hygiene information Information on

religion education the last is legal information the act and the need to know the information at

a high level When considering each item it was found that the level of information literacy needs

were at the highest level 2 items at the highest level 6 items in order of average from highest

to lowest namely Cyber information followed by technology information Occupational

information Legal Information Transport Information Act Information on education religion

information on arts culture local wisdom The last is health and hygiene information

2) The Problems and obstacles in information literacy as a whole are at a high level

When considering each item it was found that the level of problems and obstacles in information

literacy were at a high level 9 items respectively from average to highest ie skills in using

computers and information technology equipment followed by computers for Not enough use

There is not enough service point in accessing information Information source Is far away

inconvenient to travel to search Do not know which information to search for from the source

Did not receive the convenience of requesting to use the service There are no suggestions for

finding information The information received is not up to date Lastly information resources are

inconsistent with the requirements

จ

กตตกรรมประกาศ

โครงการวจยเรอง การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จะส าเรจดวยดไมได หากไมไดรบความกรณาจากบคคลหลาย ๆ ทาน ขาพเจา

ขอขอบคณบคคลส าคญดงทจะเอยนามดงตอไปน ผชวยศาสตราจารย ดรบญญลกษม ต านานจตร อาจารยท

ปรกษาทใหค าแนะน า ความรในเรองการรสารสนเทศ ตรวจสอบ แกไขรปเลมวจยในครงนมาโดยตลอด

ขอบคณอาจารยผเชยวชาญทงสามทาน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดรสายสดา ปนตระกล อาจารย

นนทวน เรองอราม และ อาจารยจตชน จตตสขพงษ ทใหค าแนะน า และตรวจสอบเครองมอวจย และขอบคณ

นกศกษาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทใหความรวมมอในการท าแบบสอบถาม

ทายน คณะผวจยขอขอบคณเพอน ๆ จากสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ทชวยเหลอในทกดาน ตลอดจนการแลกเปลยนความร รวมไปถงใหก าลงใจจนการวจย

ส าเรจลลวงไปไดดวยด

คณะผวจย

ฉ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอถาษาองกฤษ ค

กตตกรรมประกาศ จ

สารบญ ฉ

สารบญตาราง ฌ

สารบญภาพ ญ

บทท 1 บทน า 1

ทมาและความส าคญ 1

วตถประสงคการวจย 2

ขอบเขตการวจย 3

นยามศพทเฉพาะ 3

ประโยชนทไดรบจากงานวจย 4

กรอบแนวคดในการวจย 4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5

ความรเกยวกบการรสารสนเทศ 6

มาตรฐานของผรสารสนเทศ 9

ช

หนา

แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ 10

ประโยชนของการรสารสนเทศ 11

การสอนการรสารสนเทศทวไป 12

งานวจยทเกยวของ 16

บทท 3 วธด าเนนการวจย 20

ประชากรทศกษาและกลมตวอยาง 20

ขนตอนการวจย 21

บทท 4 ผลการวจย 24

การเสนอผลการวเคราะหขอมล 24

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม 25

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 31

สรปผลการวจย 31

อภปรายผล 33

ขอเสนอแนะ 34

บรรณานกรม 36

ซ

หนา

ภาคผนวก 38

ภาคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ 39

ภาคผนวก ข แบบสอบถาม 41

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ 21

41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 25

42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ 27

43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ 28

44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ 29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

รายงานการวจย เรอง

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

Study of Information Literacy of students of The Faculty of Humanities and Social Sciences of Suan Dusit University

นายณภศกรณ เอยมรมย 5911011491030 นางสาวจ านงนาถ พลอยพนแสง 5911011491037

นางสาวณฏฐกานต ทาแสง 5911011491039

หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

2562

ก

หวขอวจย การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ชอผวจย นายณภศกรณ เอยมรมย

นางสาวจ านงนาถ พลอยพนแสง

นางสาวณฏฐกานต ทาแสง

สาขาวชาและคณะ สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร

ปทวจย 2562

บทคดยอ

การวจยครงนมจดประสงค 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2) เพอศกษาปญหาและอปสรรค

ตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยมกลม

ตวอยางในการวจยเปนนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน

294 คน แบงออกเปน 6 สาขา ดงน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย 32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน โดยเครองมอวจยทใช ไดแก แบบสอบถาม เพอเกบรวบรวมขอมล

เกยวกบระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปปสรรคของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต วเคราะหขอมลโดยการแจกแจงความถ หาค ารอยละ และ

คาเฉลยเลขคณต คาเบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

ข

ผลการวจยพบวา

1) การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ

ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ

สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ และความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอ

พจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยง

ตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย

สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสข

และอนามย

2) ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา

ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครองคอมพวเตอรส าหรบ

ใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวก

เดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ ไมม

ผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ

ค

Research Title The Study of Information Literacy of students of The Faculty of

Humanities and Social Sciences of Suan Dusit University

Researcher Napadgon Aearmlam

Jumnongnad Ployphunsang

Natthakarn Tasang

Major Program Library and Information Science of Humanities and Social Sciences

Year 2562

Abstract

The purpose of this research is 1) to study the level of information literacy And

information literacy requirements of undergraduate students Faculty of Humanities and Social

Sciences Suan Dusit University 2) to study problems and obstacles to information literacy of

undergraduate students Faculty of Humanities and Social Sciences Suan Dusit University By having

a sample group in research as an undergraduate student Faculty of Humanities and Social Sciences

Suan Dusit University 294 people divided into 6 branches as follows The research found that

Faculty of Library and Information Science 34 Branches in Industrial Psychology and Services 65

Thai Language Branches 32 English Branches 86 English Language Branches 60 Business English

Programs and 17 Language and Communication Branches With the level of information literacy

Information literacy requirements And problems and problems of undergraduate students Faculty

of Humanities and Social Sciences Suan Dusit University Data analysis by frequency distribution

percentage and arithmetic mean Standard Deviation And present the results of the data analysis

in the form of a composite table

The research found that

ง

1) The Information literacy of undergraduate students Faculty of Humanities and

Social Sciences Suan Dusit University Overall at a high level When considering each item it was

found that the level of information literacy was at the medium level 2 items at the highest level

6 items were arranged in order of average from highest to lowest i e information technology

followed by information technology cyber information occupation Transportation Information

Art and culture information local knowledge Health and hygiene information Information on

religion education the last is legal information the act and the need to know the information at

a high level When considering each item it was found that the level of information literacy needs

were at the highest level 2 items at the highest level 6 items in order of average from highest

to lowest namely Cyber information followed by technology information Occupational

information Legal Information Transport Information Act Information on education religion

information on arts culture local wisdom The last is health and hygiene information

2) The Problems and obstacles in information literacy as a whole are at a high level

When considering each item it was found that the level of problems and obstacles in information

literacy were at a high level 9 items respectively from average to highest ie skills in using

computers and information technology equipment followed by computers for Not enough use

There is not enough service point in accessing information Information source Is far away

inconvenient to travel to search Do not know which information to search for from the source

Did not receive the convenience of requesting to use the service There are no suggestions for

finding information The information received is not up to date Lastly information resources are

inconsistent with the requirements

จ

กตตกรรมประกาศ

โครงการวจยเรอง การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จะส าเรจดวยดไมได หากไมไดรบความกรณาจากบคคลหลาย ๆ ทาน ขาพเจา

ขอขอบคณบคคลส าคญดงทจะเอยนามดงตอไปน ผชวยศาสตราจารย ดรบญญลกษม ต านานจตร อาจารยท

ปรกษาทใหค าแนะน า ความรในเรองการรสารสนเทศ ตรวจสอบ แกไขรปเลมวจยในครงนมาโดยตลอด

ขอบคณอาจารยผเชยวชาญทงสามทาน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดรสายสดา ปนตระกล อาจารย

นนทวน เรองอราม และ อาจารยจตชน จตตสขพงษ ทใหค าแนะน า และตรวจสอบเครองมอวจย และขอบคณ

นกศกษาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทใหความรวมมอในการท าแบบสอบถาม

ทายน คณะผวจยขอขอบคณเพอน ๆ จากสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ทชวยเหลอในทกดาน ตลอดจนการแลกเปลยนความร รวมไปถงใหก าลงใจจนการวจย

ส าเรจลลวงไปไดดวยด

คณะผวจย

ฉ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอถาษาองกฤษ ค

กตตกรรมประกาศ จ

สารบญ ฉ

สารบญตาราง ฌ

สารบญภาพ ญ

บทท 1 บทน า 1

ทมาและความส าคญ 1

วตถประสงคการวจย 2

ขอบเขตการวจย 3

นยามศพทเฉพาะ 3

ประโยชนทไดรบจากงานวจย 4

กรอบแนวคดในการวจย 4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5

ความรเกยวกบการรสารสนเทศ 6

มาตรฐานของผรสารสนเทศ 9

ช

หนา

แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ 10

ประโยชนของการรสารสนเทศ 11

การสอนการรสารสนเทศทวไป 12

งานวจยทเกยวของ 16

บทท 3 วธด าเนนการวจย 20

ประชากรทศกษาและกลมตวอยาง 20

ขนตอนการวจย 21

บทท 4 ผลการวจย 24

การเสนอผลการวเคราะหขอมล 24

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม 25

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 31

สรปผลการวจย 31

อภปรายผล 33

ขอเสนอแนะ 34

บรรณานกรม 36

ซ

หนา

ภาคผนวก 38

ภาคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ 39

ภาคผนวก ข แบบสอบถาม 41

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ 21

41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 25

42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ 27

43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ 28

44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ 29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

ก

หวขอวจย การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ชอผวจย นายณภศกรณ เอยมรมย

นางสาวจ านงนาถ พลอยพนแสง

นางสาวณฏฐกานต ทาแสง

สาขาวชาและคณะ สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร

ปทวจย 2562

บทคดยอ

การวจยครงนมจดประสงค 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2) เพอศกษาปญหาและอปสรรค

ตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยมกลม

ตวอยางในการวจยเปนนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน

294 คน แบงออกเปน 6 สาขา ดงน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย 32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน โดยเครองมอวจยทใช ไดแก แบบสอบถาม เพอเกบรวบรวมขอมล

เกยวกบระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปปสรรคของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต วเคราะหขอมลโดยการแจกแจงความถ หาค ารอยละ และ

คาเฉลยเลขคณต คาเบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

ข

ผลการวจยพบวา

1) การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ

ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ

สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ และความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอ

พจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยง

ตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย

สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสข

และอนามย

2) ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา

ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครองคอมพวเตอรส าหรบ

ใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวก

เดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ ไมม

ผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ

ค

Research Title The Study of Information Literacy of students of The Faculty of

Humanities and Social Sciences of Suan Dusit University

Researcher Napadgon Aearmlam

Jumnongnad Ployphunsang

Natthakarn Tasang

Major Program Library and Information Science of Humanities and Social Sciences

Year 2562

Abstract

The purpose of this research is 1) to study the level of information literacy And

information literacy requirements of undergraduate students Faculty of Humanities and Social

Sciences Suan Dusit University 2) to study problems and obstacles to information literacy of

undergraduate students Faculty of Humanities and Social Sciences Suan Dusit University By having

a sample group in research as an undergraduate student Faculty of Humanities and Social Sciences

Suan Dusit University 294 people divided into 6 branches as follows The research found that

Faculty of Library and Information Science 34 Branches in Industrial Psychology and Services 65

Thai Language Branches 32 English Branches 86 English Language Branches 60 Business English

Programs and 17 Language and Communication Branches With the level of information literacy

Information literacy requirements And problems and problems of undergraduate students Faculty

of Humanities and Social Sciences Suan Dusit University Data analysis by frequency distribution

percentage and arithmetic mean Standard Deviation And present the results of the data analysis

in the form of a composite table

The research found that

ง

1) The Information literacy of undergraduate students Faculty of Humanities and

Social Sciences Suan Dusit University Overall at a high level When considering each item it was

found that the level of information literacy was at the medium level 2 items at the highest level

6 items were arranged in order of average from highest to lowest i e information technology

followed by information technology cyber information occupation Transportation Information

Art and culture information local knowledge Health and hygiene information Information on

religion education the last is legal information the act and the need to know the information at

a high level When considering each item it was found that the level of information literacy needs

were at the highest level 2 items at the highest level 6 items in order of average from highest

to lowest namely Cyber information followed by technology information Occupational

information Legal Information Transport Information Act Information on education religion

information on arts culture local wisdom The last is health and hygiene information

2) The Problems and obstacles in information literacy as a whole are at a high level

When considering each item it was found that the level of problems and obstacles in information

literacy were at a high level 9 items respectively from average to highest ie skills in using

computers and information technology equipment followed by computers for Not enough use

There is not enough service point in accessing information Information source Is far away

inconvenient to travel to search Do not know which information to search for from the source

Did not receive the convenience of requesting to use the service There are no suggestions for

finding information The information received is not up to date Lastly information resources are

inconsistent with the requirements

จ

กตตกรรมประกาศ

โครงการวจยเรอง การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จะส าเรจดวยดไมได หากไมไดรบความกรณาจากบคคลหลาย ๆ ทาน ขาพเจา

ขอขอบคณบคคลส าคญดงทจะเอยนามดงตอไปน ผชวยศาสตราจารย ดรบญญลกษม ต านานจตร อาจารยท

ปรกษาทใหค าแนะน า ความรในเรองการรสารสนเทศ ตรวจสอบ แกไขรปเลมวจยในครงนมาโดยตลอด

ขอบคณอาจารยผเชยวชาญทงสามทาน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดรสายสดา ปนตระกล อาจารย

นนทวน เรองอราม และ อาจารยจตชน จตตสขพงษ ทใหค าแนะน า และตรวจสอบเครองมอวจย และขอบคณ

นกศกษาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทใหความรวมมอในการท าแบบสอบถาม

ทายน คณะผวจยขอขอบคณเพอน ๆ จากสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ทชวยเหลอในทกดาน ตลอดจนการแลกเปลยนความร รวมไปถงใหก าลงใจจนการวจย

ส าเรจลลวงไปไดดวยด

คณะผวจย

ฉ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอถาษาองกฤษ ค

กตตกรรมประกาศ จ

สารบญ ฉ

สารบญตาราง ฌ

สารบญภาพ ญ

บทท 1 บทน า 1

ทมาและความส าคญ 1

วตถประสงคการวจย 2

ขอบเขตการวจย 3

นยามศพทเฉพาะ 3

ประโยชนทไดรบจากงานวจย 4

กรอบแนวคดในการวจย 4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5

ความรเกยวกบการรสารสนเทศ 6

มาตรฐานของผรสารสนเทศ 9

ช

หนา

แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ 10

ประโยชนของการรสารสนเทศ 11

การสอนการรสารสนเทศทวไป 12

งานวจยทเกยวของ 16

บทท 3 วธด าเนนการวจย 20

ประชากรทศกษาและกลมตวอยาง 20

ขนตอนการวจย 21

บทท 4 ผลการวจย 24

การเสนอผลการวเคราะหขอมล 24

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม 25

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 31

สรปผลการวจย 31

อภปรายผล 33

ขอเสนอแนะ 34

บรรณานกรม 36

ซ

หนา

ภาคผนวก 38

ภาคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ 39

ภาคผนวก ข แบบสอบถาม 41

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ 21

41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 25

42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ 27

43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ 28

44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ 29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

ข

ผลการวจยพบวา

1) การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ

ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ

สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ และความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอ

พจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยง

ตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย

สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสข

และอนามย

2) ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา

ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครองคอมพวเตอรส าหรบ

ใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวก

เดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ ไมม

ผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ

ค

Research Title The Study of Information Literacy of students of The Faculty of

Humanities and Social Sciences of Suan Dusit University

Researcher Napadgon Aearmlam

Jumnongnad Ployphunsang

Natthakarn Tasang

Major Program Library and Information Science of Humanities and Social Sciences

Year 2562

Abstract

The purpose of this research is 1) to study the level of information literacy And

information literacy requirements of undergraduate students Faculty of Humanities and Social

Sciences Suan Dusit University 2) to study problems and obstacles to information literacy of

undergraduate students Faculty of Humanities and Social Sciences Suan Dusit University By having

a sample group in research as an undergraduate student Faculty of Humanities and Social Sciences

Suan Dusit University 294 people divided into 6 branches as follows The research found that

Faculty of Library and Information Science 34 Branches in Industrial Psychology and Services 65

Thai Language Branches 32 English Branches 86 English Language Branches 60 Business English

Programs and 17 Language and Communication Branches With the level of information literacy

Information literacy requirements And problems and problems of undergraduate students Faculty

of Humanities and Social Sciences Suan Dusit University Data analysis by frequency distribution

percentage and arithmetic mean Standard Deviation And present the results of the data analysis

in the form of a composite table

The research found that

ง

1) The Information literacy of undergraduate students Faculty of Humanities and

Social Sciences Suan Dusit University Overall at a high level When considering each item it was

found that the level of information literacy was at the medium level 2 items at the highest level

6 items were arranged in order of average from highest to lowest i e information technology

followed by information technology cyber information occupation Transportation Information

Art and culture information local knowledge Health and hygiene information Information on

religion education the last is legal information the act and the need to know the information at

a high level When considering each item it was found that the level of information literacy needs

were at the highest level 2 items at the highest level 6 items in order of average from highest

to lowest namely Cyber information followed by technology information Occupational

information Legal Information Transport Information Act Information on education religion

information on arts culture local wisdom The last is health and hygiene information

2) The Problems and obstacles in information literacy as a whole are at a high level

When considering each item it was found that the level of problems and obstacles in information

literacy were at a high level 9 items respectively from average to highest ie skills in using

computers and information technology equipment followed by computers for Not enough use

There is not enough service point in accessing information Information source Is far away

inconvenient to travel to search Do not know which information to search for from the source

Did not receive the convenience of requesting to use the service There are no suggestions for

finding information The information received is not up to date Lastly information resources are

inconsistent with the requirements

จ

กตตกรรมประกาศ

โครงการวจยเรอง การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จะส าเรจดวยดไมได หากไมไดรบความกรณาจากบคคลหลาย ๆ ทาน ขาพเจา

ขอขอบคณบคคลส าคญดงทจะเอยนามดงตอไปน ผชวยศาสตราจารย ดรบญญลกษม ต านานจตร อาจารยท

ปรกษาทใหค าแนะน า ความรในเรองการรสารสนเทศ ตรวจสอบ แกไขรปเลมวจยในครงนมาโดยตลอด

ขอบคณอาจารยผเชยวชาญทงสามทาน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดรสายสดา ปนตระกล อาจารย

นนทวน เรองอราม และ อาจารยจตชน จตตสขพงษ ทใหค าแนะน า และตรวจสอบเครองมอวจย และขอบคณ

นกศกษาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทใหความรวมมอในการท าแบบสอบถาม

ทายน คณะผวจยขอขอบคณเพอน ๆ จากสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ทชวยเหลอในทกดาน ตลอดจนการแลกเปลยนความร รวมไปถงใหก าลงใจจนการวจย

ส าเรจลลวงไปไดดวยด

คณะผวจย

ฉ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอถาษาองกฤษ ค

กตตกรรมประกาศ จ

สารบญ ฉ

สารบญตาราง ฌ

สารบญภาพ ญ

บทท 1 บทน า 1

ทมาและความส าคญ 1

วตถประสงคการวจย 2

ขอบเขตการวจย 3

นยามศพทเฉพาะ 3

ประโยชนทไดรบจากงานวจย 4

กรอบแนวคดในการวจย 4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5

ความรเกยวกบการรสารสนเทศ 6

มาตรฐานของผรสารสนเทศ 9

ช

หนา

แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ 10

ประโยชนของการรสารสนเทศ 11

การสอนการรสารสนเทศทวไป 12

งานวจยทเกยวของ 16

บทท 3 วธด าเนนการวจย 20

ประชากรทศกษาและกลมตวอยาง 20

ขนตอนการวจย 21

บทท 4 ผลการวจย 24

การเสนอผลการวเคราะหขอมล 24

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม 25

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 31

สรปผลการวจย 31

อภปรายผล 33

ขอเสนอแนะ 34

บรรณานกรม 36

ซ

หนา

ภาคผนวก 38

ภาคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ 39

ภาคผนวก ข แบบสอบถาม 41

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ 21

41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 25

42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ 27

43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ 28

44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ 29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

ค

Research Title The Study of Information Literacy of students of The Faculty of

Humanities and Social Sciences of Suan Dusit University

Researcher Napadgon Aearmlam

Jumnongnad Ployphunsang

Natthakarn Tasang

Major Program Library and Information Science of Humanities and Social Sciences

Year 2562

Abstract

The purpose of this research is 1) to study the level of information literacy And

information literacy requirements of undergraduate students Faculty of Humanities and Social

Sciences Suan Dusit University 2) to study problems and obstacles to information literacy of

undergraduate students Faculty of Humanities and Social Sciences Suan Dusit University By having

a sample group in research as an undergraduate student Faculty of Humanities and Social Sciences

Suan Dusit University 294 people divided into 6 branches as follows The research found that

Faculty of Library and Information Science 34 Branches in Industrial Psychology and Services 65

Thai Language Branches 32 English Branches 86 English Language Branches 60 Business English

Programs and 17 Language and Communication Branches With the level of information literacy

Information literacy requirements And problems and problems of undergraduate students Faculty

of Humanities and Social Sciences Suan Dusit University Data analysis by frequency distribution

percentage and arithmetic mean Standard Deviation And present the results of the data analysis

in the form of a composite table

The research found that

ง

1) The Information literacy of undergraduate students Faculty of Humanities and

Social Sciences Suan Dusit University Overall at a high level When considering each item it was

found that the level of information literacy was at the medium level 2 items at the highest level

6 items were arranged in order of average from highest to lowest i e information technology

followed by information technology cyber information occupation Transportation Information

Art and culture information local knowledge Health and hygiene information Information on

religion education the last is legal information the act and the need to know the information at

a high level When considering each item it was found that the level of information literacy needs

were at the highest level 2 items at the highest level 6 items in order of average from highest

to lowest namely Cyber information followed by technology information Occupational

information Legal Information Transport Information Act Information on education religion

information on arts culture local wisdom The last is health and hygiene information

2) The Problems and obstacles in information literacy as a whole are at a high level

When considering each item it was found that the level of problems and obstacles in information

literacy were at a high level 9 items respectively from average to highest ie skills in using

computers and information technology equipment followed by computers for Not enough use

There is not enough service point in accessing information Information source Is far away

inconvenient to travel to search Do not know which information to search for from the source

Did not receive the convenience of requesting to use the service There are no suggestions for

finding information The information received is not up to date Lastly information resources are

inconsistent with the requirements

จ

กตตกรรมประกาศ

โครงการวจยเรอง การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จะส าเรจดวยดไมได หากไมไดรบความกรณาจากบคคลหลาย ๆ ทาน ขาพเจา

ขอขอบคณบคคลส าคญดงทจะเอยนามดงตอไปน ผชวยศาสตราจารย ดรบญญลกษม ต านานจตร อาจารยท

ปรกษาทใหค าแนะน า ความรในเรองการรสารสนเทศ ตรวจสอบ แกไขรปเลมวจยในครงนมาโดยตลอด

ขอบคณอาจารยผเชยวชาญทงสามทาน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดรสายสดา ปนตระกล อาจารย

นนทวน เรองอราม และ อาจารยจตชน จตตสขพงษ ทใหค าแนะน า และตรวจสอบเครองมอวจย และขอบคณ

นกศกษาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทใหความรวมมอในการท าแบบสอบถาม

ทายน คณะผวจยขอขอบคณเพอน ๆ จากสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ทชวยเหลอในทกดาน ตลอดจนการแลกเปลยนความร รวมไปถงใหก าลงใจจนการวจย

ส าเรจลลวงไปไดดวยด

คณะผวจย

ฉ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอถาษาองกฤษ ค

กตตกรรมประกาศ จ

สารบญ ฉ

สารบญตาราง ฌ

สารบญภาพ ญ

บทท 1 บทน า 1

ทมาและความส าคญ 1

วตถประสงคการวจย 2

ขอบเขตการวจย 3

นยามศพทเฉพาะ 3

ประโยชนทไดรบจากงานวจย 4

กรอบแนวคดในการวจย 4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5

ความรเกยวกบการรสารสนเทศ 6

มาตรฐานของผรสารสนเทศ 9

ช

หนา

แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ 10

ประโยชนของการรสารสนเทศ 11

การสอนการรสารสนเทศทวไป 12

งานวจยทเกยวของ 16

บทท 3 วธด าเนนการวจย 20

ประชากรทศกษาและกลมตวอยาง 20

ขนตอนการวจย 21

บทท 4 ผลการวจย 24

การเสนอผลการวเคราะหขอมล 24

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม 25

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 31

สรปผลการวจย 31

อภปรายผล 33

ขอเสนอแนะ 34

บรรณานกรม 36

ซ

หนา

ภาคผนวก 38

ภาคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ 39

ภาคผนวก ข แบบสอบถาม 41

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ 21

41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 25

42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ 27

43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ 28

44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ 29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

ง

1) The Information literacy of undergraduate students Faculty of Humanities and

Social Sciences Suan Dusit University Overall at a high level When considering each item it was

found that the level of information literacy was at the medium level 2 items at the highest level

6 items were arranged in order of average from highest to lowest i e information technology

followed by information technology cyber information occupation Transportation Information

Art and culture information local knowledge Health and hygiene information Information on

religion education the last is legal information the act and the need to know the information at

a high level When considering each item it was found that the level of information literacy needs

were at the highest level 2 items at the highest level 6 items in order of average from highest

to lowest namely Cyber information followed by technology information Occupational

information Legal Information Transport Information Act Information on education religion

information on arts culture local wisdom The last is health and hygiene information

2) The Problems and obstacles in information literacy as a whole are at a high level

When considering each item it was found that the level of problems and obstacles in information

literacy were at a high level 9 items respectively from average to highest ie skills in using

computers and information technology equipment followed by computers for Not enough use

There is not enough service point in accessing information Information source Is far away

inconvenient to travel to search Do not know which information to search for from the source

Did not receive the convenience of requesting to use the service There are no suggestions for

finding information The information received is not up to date Lastly information resources are

inconsistent with the requirements

จ

กตตกรรมประกาศ

โครงการวจยเรอง การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จะส าเรจดวยดไมได หากไมไดรบความกรณาจากบคคลหลาย ๆ ทาน ขาพเจา

ขอขอบคณบคคลส าคญดงทจะเอยนามดงตอไปน ผชวยศาสตราจารย ดรบญญลกษม ต านานจตร อาจารยท

ปรกษาทใหค าแนะน า ความรในเรองการรสารสนเทศ ตรวจสอบ แกไขรปเลมวจยในครงนมาโดยตลอด

ขอบคณอาจารยผเชยวชาญทงสามทาน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดรสายสดา ปนตระกล อาจารย

นนทวน เรองอราม และ อาจารยจตชน จตตสขพงษ ทใหค าแนะน า และตรวจสอบเครองมอวจย และขอบคณ

นกศกษาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทใหความรวมมอในการท าแบบสอบถาม

ทายน คณะผวจยขอขอบคณเพอน ๆ จากสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ทชวยเหลอในทกดาน ตลอดจนการแลกเปลยนความร รวมไปถงใหก าลงใจจนการวจย

ส าเรจลลวงไปไดดวยด

คณะผวจย

ฉ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอถาษาองกฤษ ค

กตตกรรมประกาศ จ

สารบญ ฉ

สารบญตาราง ฌ

สารบญภาพ ญ

บทท 1 บทน า 1

ทมาและความส าคญ 1

วตถประสงคการวจย 2

ขอบเขตการวจย 3

นยามศพทเฉพาะ 3

ประโยชนทไดรบจากงานวจย 4

กรอบแนวคดในการวจย 4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5

ความรเกยวกบการรสารสนเทศ 6

มาตรฐานของผรสารสนเทศ 9

ช

หนา

แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ 10

ประโยชนของการรสารสนเทศ 11

การสอนการรสารสนเทศทวไป 12

งานวจยทเกยวของ 16

บทท 3 วธด าเนนการวจย 20

ประชากรทศกษาและกลมตวอยาง 20

ขนตอนการวจย 21

บทท 4 ผลการวจย 24

การเสนอผลการวเคราะหขอมล 24

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม 25

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 31

สรปผลการวจย 31

อภปรายผล 33

ขอเสนอแนะ 34

บรรณานกรม 36

ซ

หนา

ภาคผนวก 38

ภาคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ 39

ภาคผนวก ข แบบสอบถาม 41

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ 21

41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 25

42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ 27

43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ 28

44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ 29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

จ

กตตกรรมประกาศ

โครงการวจยเรอง การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จะส าเรจดวยดไมได หากไมไดรบความกรณาจากบคคลหลาย ๆ ทาน ขาพเจา

ขอขอบคณบคคลส าคญดงทจะเอยนามดงตอไปน ผชวยศาสตราจารย ดรบญญลกษม ต านานจตร อาจารยท

ปรกษาทใหค าแนะน า ความรในเรองการรสารสนเทศ ตรวจสอบ แกไขรปเลมวจยในครงนมาโดยตลอด

ขอบคณอาจารยผเชยวชาญทงสามทาน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดรสายสดา ปนตระกล อาจารย

นนทวน เรองอราม และ อาจารยจตชน จตตสขพงษ ทใหค าแนะน า และตรวจสอบเครองมอวจย และขอบคณ

นกศกษาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทใหความรวมมอในการท าแบบสอบถาม

ทายน คณะผวจยขอขอบคณเพอน ๆ จากสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ทชวยเหลอในทกดาน ตลอดจนการแลกเปลยนความร รวมไปถงใหก าลงใจจนการวจย

ส าเรจลลวงไปไดดวยด

คณะผวจย

ฉ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอถาษาองกฤษ ค

กตตกรรมประกาศ จ

สารบญ ฉ

สารบญตาราง ฌ

สารบญภาพ ญ

บทท 1 บทน า 1

ทมาและความส าคญ 1

วตถประสงคการวจย 2

ขอบเขตการวจย 3

นยามศพทเฉพาะ 3

ประโยชนทไดรบจากงานวจย 4

กรอบแนวคดในการวจย 4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5

ความรเกยวกบการรสารสนเทศ 6

มาตรฐานของผรสารสนเทศ 9

ช

หนา

แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ 10

ประโยชนของการรสารสนเทศ 11

การสอนการรสารสนเทศทวไป 12

งานวจยทเกยวของ 16

บทท 3 วธด าเนนการวจย 20

ประชากรทศกษาและกลมตวอยาง 20

ขนตอนการวจย 21

บทท 4 ผลการวจย 24

การเสนอผลการวเคราะหขอมล 24

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม 25

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 31

สรปผลการวจย 31

อภปรายผล 33

ขอเสนอแนะ 34

บรรณานกรม 36

ซ

หนา

ภาคผนวก 38

ภาคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ 39

ภาคผนวก ข แบบสอบถาม 41

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ 21

41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 25

42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ 27

43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ 28

44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ 29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

ฉ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอถาษาองกฤษ ค

กตตกรรมประกาศ จ

สารบญ ฉ

สารบญตาราง ฌ

สารบญภาพ ญ

บทท 1 บทน า 1

ทมาและความส าคญ 1

วตถประสงคการวจย 2

ขอบเขตการวจย 3

นยามศพทเฉพาะ 3

ประโยชนทไดรบจากงานวจย 4

กรอบแนวคดในการวจย 4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5

ความรเกยวกบการรสารสนเทศ 6

มาตรฐานของผรสารสนเทศ 9

ช

หนา

แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ 10

ประโยชนของการรสารสนเทศ 11

การสอนการรสารสนเทศทวไป 12

งานวจยทเกยวของ 16

บทท 3 วธด าเนนการวจย 20

ประชากรทศกษาและกลมตวอยาง 20

ขนตอนการวจย 21

บทท 4 ผลการวจย 24

การเสนอผลการวเคราะหขอมล 24

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม 25

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 31

สรปผลการวจย 31

อภปรายผล 33

ขอเสนอแนะ 34

บรรณานกรม 36

ซ

หนา

ภาคผนวก 38

ภาคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ 39

ภาคผนวก ข แบบสอบถาม 41

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ 21

41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 25

42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ 27

43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ 28

44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ 29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

ช

หนา

แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ 10

ประโยชนของการรสารสนเทศ 11

การสอนการรสารสนเทศทวไป 12

งานวจยทเกยวของ 16

บทท 3 วธด าเนนการวจย 20

ประชากรทศกษาและกลมตวอยาง 20

ขนตอนการวจย 21

บทท 4 ผลการวจย 24

การเสนอผลการวเคราะหขอมล 24

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม 25

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 31

สรปผลการวจย 31

อภปรายผล 33

ขอเสนอแนะ 34

บรรณานกรม 36

ซ

หนา

ภาคผนวก 38

ภาคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ 39

ภาคผนวก ข แบบสอบถาม 41

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ 21

41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 25

42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ 27

43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ 28

44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ 29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

ซ

หนา

ภาคผนวก 38

ภาคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ 39

ภาคผนวก ข แบบสอบถาม 41

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ 21

41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 25

42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ 27

43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ 28

44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ 29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ 21

41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 25

42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ 27

43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ 28

44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ 29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

11 กรอบแนวคดในการวจย 4

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

1

บทท 1

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ ปจจบนสารสนเทศไดเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวน เปนพลงขบเคลอนหรอปจจยหลกท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ศาสตรทกวงการลวนแลวแตน าสารสนเทศไปใชประโยชน ชวยประกอบการ

ตดสนใจ หรอแมกระทงการแกไขปญหาตาง ๆ จากค ากลาวทวา Information is power หรอสารสนเทศคอ

อ านาจทเปนตวชวดความสามารถขององคกรวาจะส าเรจหรอลมเหลว โดยสารสนเทศนนกอใหเกดแนวทางในการ

แกไขปญหาตาง ๆ และน าไปสการพฒนาใหมความยงยนมากยงขน หากบคคลากรในองคกรรจกการใชสารสนเทศ

ใหเกดประโยชนสงสด กจะเปนการชวยเหลอองคกรในทางออม (มะลวลย สนนอย 2018)

การรสารเทศจงกลายมาเปนสงทจ าเปนอยางมากทจะชวยใหสามารถพฒนาสงตาง ๆ ขนไปได

ประเทศไทยไดเลงเหน และไดท าการสอนเกยวกบการรสารสนเทศในระดบอดมศกษาของไทยครงแรกในป พศ

2500 ทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร) และทคณะอกษร -

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มะลวลย สนนอย 2018) โดยทการรสารสนเทศแบงระดบทกษะ ความสามารถ

ตามแตละคน ตงแตขนตอนการวางแผนด าเนนงาน การแสวงหาความร การรวบรวมขอมล การใชวธตาง ๆ เพอให

ไดขอมล การประเมนความนาเชอถอของแหลงขอมลรวมไปถงสารสนเทศ ทงยงมการประมวลผล ความมมารยาท

ในงานวชาการตลอดจนการแกปญหา หากสรปแลวการรสารสนเทศคอความเขา ใจสารสนเทศของแตละบคคล

(ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร 2559)

ทงนสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตกไดน าไดน าการรสารสนเทศเพมลงในหลกสตรการสอนเชนกน โดยคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตรแบงออกเปน 6 สาขาดวยกน ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยา

อตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและ

การสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562) ซงลวนมสามารถในดานการรสารสนเทศทแตกตางกน

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

2

ซงการศกษาในระดบอดมศกษานนเปนการเรยนการสอนทจ าเปนตองพงตวนกศกษาเองเสยสวน

ใหญ การแสวงหาความรในแหลงตาง ๆ เพอน ามาประกอบการท าชนงาน หรอการท าเขาความเขาใจกบการเรยน

การสอน จงจ าเปนอยางมากในการทจะตองเรยนรเกยวกบการรสารสนเทศ แตเนองจากหลกสตรทหลากหลาย

รวมไปถงความสามารถดานความเขาใจทแตกตางกนของบคคลแตละบคคล ท าใหบางครงหลกสตรทจดเตรยมไวไม

อาจกระจายความรไดอยางทวถง ทงนจากงานวจยของบญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558)

พบวา ดานระดบการรสารสนเทศของผปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา พบวา ระดบการรสารสนเทศดาน

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย ดานความ ตองการสารสนเทศ พบวา

ตองการสารสนเทศดานเดกปฐมวย ใชเพอการบรหารและการจดการ เชน จดท างบประมาณ การวางแผน

ประกอบการตดสนใจในการปฏบตงาน และเพอตดตามขาวสารขอมลททนสมย

จากการทบทวนแนวคด ศกษาวจยทเกยวของ และการสงเกตการณรสารสนเทศของนกศกษาคณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ท าใหคณะผวจยสนใจท าวจยการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอใหไดรถงระดบการรสารสนเทศ และความตองการ

รสารสนเทศ ของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต นอกจากนยง

สามารถน าผลการวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการสอนและการพฒนาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรให

สงเสรมและพฒนาการรสารสนเทศแกนกศกษาตอไป

วตถประสงคกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1 เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2 เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

3

ขอบเขตกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำงทใชในกำรวจย

ประชำกรทใชในกำรวจย ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 1244 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ

และสาขาภาษาและการสอสาร (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

นยำมศพทเฉพำะ 1 การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถและทกษะของบคคลในการเขาถงสารสนเทศ

ประเมนสารสนเทศทคนมาได และใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพทกรปแบบ ผรสารสนเทศจะตองมทกษะใน

ดานตาง ๆ เชน ทกษะการคดวเคราะหและ หรอ การคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการใชภาษา ทกษะการใช

หองสมด ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน

2 กลมสาขา หมายถง สาขาวชาทจ าแนกออกมาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ในปการศกษา 2561 โดยจ าแนกกลมสาขาไดดงน

21 กลมสาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

22 กลมสาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

23 กลมสาขาสาขาภาษาไทย

24 กลมสาขาภาษาองกฤษ

25 กลมสาขาภาษาองกฤษธรกจ

26 กลมสาขาภาษาและการสอสาร

3 นกศกษา หมายถง นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

สวนดสต ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขา

ภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขาภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

4

ประโยชนทไดรบจำกงำนวจย 1 ทราบถงระดบความสามารถในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต และสามารถน าไปพฒนาดานการเรยนการสอนตอไป

2 ทราบถงปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เพอน าไปปรบปรงแกไขขอบกพรองไดตรงจด

กรอบแนวคดในกำรวจย จากการศกษาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของตาง ๆ สามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยได

ดงน

ภำพท 11 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลสวนบคคล

- เพศ

- ชนป

- สาขาวชา

ตวแปรตน

ตวแปรตำม

การศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญา

ตร คณะมน ษยศาสตร และส ง คมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน

- การรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

5

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1 ความรเกยวกบการรสารสนเทศ

11 ความหมายการรสารสนเทศ

12 ความเปนมาการรสารสนเทศ

13 องคประกอบของการรสารสนเทศ

14 คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศ

2 มาตรฐานของผรสารสนเทศ

3 แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศ

4 ประโยชนของการรสารสนเทศ

5 การสอนการรสารสนเทศทวไป

6 งานวจยทเกยวของ

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

6

ควำมรเกยวกบกำรรสำรสนเทศ ควำมหมำยกำรรสำรสนเทศ

ในสงคมปจจบนซงเปนสงคมแหงสารสนเทศ บคคลในสงคมจ าเปนตองรบขอมลขาวสารอยางทวม

ทน บคคลทกคนจ าเปนตองมการพฒนาตนเอง เพอรบรขอมลขาวสารไดอยางเหมาะสมและถกตอง คนในสงคม

ปจจบนจงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพอการเทาทนในขอมลขาวสารทหลากหลาย สงคมปจจบนจงเปนสงคม

แหงการเรยนรอยางตอเนอง การศกษาตองมงเพมขดความสามารถและโอกาสในการเรยนรของบคคล และพฒนา

ทกษะการรสารสนเทศใหแกบคคลในสงคมอยางสม าเสมอ เพอสามารถน าความรไปใชในสงคมไดอยางยงยน

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา การรสารสนเทศครอบคลม การมพฤตกรรมเขาถงสารสนเทศท

เหมาะสมอยางมความคดและจรยธรรม โดยผานชองทางหรอสอใด ๆ เพอใหไดมาซงสารสนเทศตามความตองการ

(SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 2003) ซงสรปไดวา การรสารสนเทศ

หมายถงการรถงความจ าเปนของสารสนเทศ (ขอมลขาวสาร) การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใช

สารสนเทศเพอการตดสนใจทมประสทธผลและสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ

ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ดงนนการรสารสนเทศของบคคล จะชวยสงเสรมใหบคคลสามารถเขาถงสารสนเทศจากทวทกมมโลก

และน าสารสนเทศออกเปนความร เพอน าไปใชไดอยางมประสทธภาพ นบเปนการสงเสรมเสรภาพในการเรยนร

ของทกคนอยางแทจรง

ควำมเปนมำกำรรสำรสนเทศ

จากวรรณคดและงานวจยจากองคกรและสถาบนตาง ๆ ไดแก American Association of School

Librarians amp Association for Educational Communications and Technology (2004) และ The Big 6

Center for Media Literacy National Skills Standard Board (Eisenberg and Berkowitz 2005) สามารถ

จ าแนกทกษะการเรยนรในทศวรรษท 21 ไดเปน 4 ลกษณะคอ 1ทกษะสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ทกษะ

การรสารสนเทศและการรสอ ทกษะการสอสาร 2ทกษะการคดและการแกปญหา ไดแก การคดวเคราะห และการ

คดเปนระบบ การระบปญหา การด าเนนการและแนวทางการแกปญหา ความคดรเรมสรางสรรค และความใฝรเชง

ปญญา 3ทกษะปฏสมพนธและการชน าตนเอง ไดแก ทกษะการปฏสมพนธและการประสานรวมมอ

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

7

การชน าตนเอง การเปนทนาเชอถอ และการปรบตว 4 การรบผดชอบตอสงคม จากทกษะการเรยนรดงกลาว จะ

เหนไดวา ทกษะการรสารสนเทศ เปนทกษะหนงทจ าเปนยงส าหรบการเรยนรในทศวรรษน

การรสารสนเทศ (Information Literacy) เปนค าทพบในบรบทตางๆทงในประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และประเทศองกฤษ ซงในประเทศองกฤษนนไดใชค าวา ทกษะสารสนเทศ ( Information Skills)

การรสารสนเทศหรอทกษะสารสนเทศเกดขนในราวตนครสตศกราช 1974 และไดใชค าทงสองรวมกน และ

บางครงไดใชในความหมายเดยวกน โดยทการรสารสนเทศครอบคลม ความสามารถในการเขาถง การก าหนด

การประเมนและการใชสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงความสามารถเหลาน

ไมไดเปนปรากฏการณใหมทเกดจากผลของยคสารสนเทศ หากเปนสงส าคญทจะสรางความส าเรจ และคณภาพ

ชวตใหแกประชาชน ในอดตทผานมา การรสารสนเทศไดถกจ ากดในรปแบบของสอสงพมพ หนงสอ วทย และ

วารสาร เปนตน หากในยคศตวรรษท 21 น การรสารสนเทศนมไดถกจ ากดใหอยในรปแบบของสอดงกลาวเทานน

สารสนเทศไดถกขยายขอบเขตไปยงสอทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ซดรอม ฐานขอมลออนไลน อนเทอรเนต

ขอมลมลตมเดย และเอกสารในรปแบดจตอล เปนตน ท าใหความสามารถในการรสารสนเทศตองผสมผสานทกษะ

ดานการคนควา การประเมนความรเกยวกบเครองมอทเปนเทคโนโลยสมยใหม อกทงตองมความสามารถในการ

เชอมโยงการเรยนรใหเขากบความรเดมทมอย รวมทงความสามารถในการใชสารสนเทศใหตรงตามวตถประสงคท

ไดวางไว ผสมผสานความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม กฎหมาย และการเมอง (Eisenberg and

Berkowitz 2005)

นอกจากนยงมการน าเสนอสารสนเทศในล กษณะตางๆ ไดแก การรสอ (Media Literacy)

เปนความสามารถในการเปลยนแปลง วเคราะห ประเมน และสอสาร ในรปแบบทมความหลากหลายของสอได

การรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนความสามารถในการใชคอมพวเตอร และซอฟแวรเพอเขาถง

สารสนเทศ การรเชงทศนะ (Visual Literacy) เปนความสามารถในการเขาใจความหมายและองคประกอบตางๆ

ของภาพทเหน การรดจตอล (Digital Literacy) เปนความสามารถเขาใจและใชสารสนเทศรปแบบตางๆ จากแหลง

ทกวางขวางเมอมการน าเสนอผานทางคอมพวเตอร และดจทล การรเครอขาย (Network Literacy) เปน

ความสามารถจดการกบสารสนเทศในเครอขายรอบโลก เพอวเคราะห และแกปญหา เพอสงเสรมคณภาพชวต

โดยรวม

การรสารสนเทศจงเปนเปาหมายการเรยนรส าคญของบคคล การรสารสนเทศตองอาศย

ความสามารถในการเขาถง ประเมน และการใชสารสนเทศ การรสารสนเทศจงเปนองคประกอบส าคญในการสราง

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

8

คณลกษณะใหบคคลเปนผมความร มความคดวเคราะห มความสามารถดานสารสนเทศ และชวยใหบคคลเปนผ

เรยนรตลอดชวต(Eisenberg and Berkowitz 2005)

องคประกอบของกำรรสำรสนเทศ

องคประกอบของการรสารสนเทศประกอบดวย ความเขาใจ และความสามารถสวนบคคลทตระหนก

ถงความจ าเปนของสารสนเทศ (Eisenberg and Berkowitz 2005) โดยตองมความสามารถดงตอไปน

1 ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถทางกายภาพ และสตปญญาใน

การเขาถงสารสนเทศ ในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยเทคโนโลย สามารถระบแหลงและสบคน ดวยการใชความร

และกลยทธเพอคดสรร แกไข วเคราะห สงเคราะห สรางสรรคและสอสาร กบฐานขอมลทวไป และฐานขอมล

อเลกทรอนกส เชนซดรอม อนเทอรเนต เปนตน

2 ความสามารถในการประเมนสารสนเทศ ประกอบดวยความสามารถในการสงเคราะห หรอตความ

สามารถตดสนใจไดวาแหลงสารสนเทศใดมความนาเชอถอ โดยอาศยขอเทจจรงและความเทยงตรง ซงเปนพนฐาน

ส าคญในการประเมนสารสนเทศ

3 ความสามารถในการใชสารสนเทศ ประกอบดวยความเขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม กฎหมายทเกยวของกบสารสนเทศ รวมถงมารยาทการใชสารสนเทศ และประสทธภาพในการจดการ

สารสนเทศทสบคนไดตรงตามวตถประสงคทวางไว

คณลกษณะและควำมสำมำรถในกำรรสำรสนเทศ

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 03 ) ไ ด เ ส น อ

คณลกษณะและความสามารถในการรสารสนเทศของบคคลดงน

1 ตระหนกถงความจ าเปนของสารสนเทศ

2 สามารถก าหนดขอบเขตของสารสนเทศทจ าเปน

3 เขาถงสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

4 ประเมนสารสนเทศ และแหลงสารสนเทศได

5 น าสารสนเทศทคดสรรแลวสพนความรเดมได

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

9

6 มประสทธภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตถประสงค

7 เขาใจประเดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และกฎหมายในหารใชสารสนเทศ

8 เขาถงและใชสารสนเทศไดอยางมจรยธรรมและถกกฎหมาย

9 แบงประเภท จดเกบ และสรางความเหมาะสมใหกบสารสนเทศทรวบรวมไว

10 ตระหนกวาการรสารสนเทศชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต

มำตรฐำนของผรสำรสนเทศ American Association of School Librarians amp Association for Educational

Communications and Technology (2004) ไดเสนอมาตรฐานของผรสารสนเทศไว 3 ระดบดวยกน กลาวคอ

มาตรฐานทวไป ประกอบดวย มาตรฐานท1-3 การเรยนรอยางอสระประกอบดวยมาตรฐานท 4-6 และความ

รบผดชอบตอสงคมประกอบดวยมาตรฐานท 7-8 ดงตอไปน

มาตรฐานท 1 ผเรยนเขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และประสทธผล

มาตรฐานท 2 ผเรยนประเมนสารสนเทศอยางมวจารณญาณ และอยางมความสามารถ

มาตรฐานท 3 ผเรยนใหสารสนเทศอยางถกตองและสรางสรรค

การเรยนรอยางอสระ

มาตรฐานท 4 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศทเกยวของ

กบความสนใจสวนตวได

มาตรฐานท 5 ผเรยนมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ และชนชมวรรณคดและสารสนเทศ

อนๆทมการแสดงออกอยางสรางสรรค

มาตรฐานท 6 ผเรยนทมอสระในการเรยนร ตองรสารสนเทศ ตองมงแสวงหาสารสนเทศ และ

สรางองคความรอยางยอดเยยม

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

10

ความรบผดชอบตอสงคม

มาตรฐานท 7 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศและ

ตระหนกถงความส าคญของสารสนเทศทมตอสงคมประชาธปไตย

มาตรฐานท 8 ผเรยนสรางประโยชนตอชมชนแหงการเรยนรและสงคม เปนผรสารสนเทศ และ

ฝกฝนใหมพฤตกรรมทมจรยธรรม อนเกยวของกบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ

การรสารสนเทศจงเปนกระบวนการเรยนร เพอพฒนาทกษะการรสารสนเทศโดยตองจดกจกรรม

การเรยนรในบรบทของทกอยางในชวตของบคคล เพอความส าเรจโดยบรณาการทงในหลกสตรของการศกษาใน

ระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

แนวทำงกำรสงเสรมกำรรสำรสนเทศ แนวทางการสงเสรมการรสารสนเทศมหลายแนวทาง หากแนวทางทมรปธรรมชดเจนจาก

ประเทศสหรฐอเมรกา คอ The Big 6 Skills Model ซงพฒนาขนโดยนกการศกษาชอ Mike Eisenberg และ Bob

Berkowitz (2001-2006) โดยไดน าไปใชตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษา เปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย ม

การน าไปประยกตเพอการเรยนการสอนทกษะสารสนเทศในสถาบนการศกษาตางๆ โดยม 6 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การก าหนด ภาระงาน (Task Definition) เปนการระบปญหา หรอก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทตองการใช และก าหนดวตถประสงคเพอการคนหาสารสนเทศในขนตอไป

ขนตอนท 2 การก าหนดกลยทธแสวงหาสารสนเทศ ( Information Seeking Strategies) เปน

การก าหนดวาแหลงสารสนเทศใดมสารสนเทศทตองการ และประเมนความเหมาะสมของแหลงสารสนเทศกบ

ปญหาทไดก าหนดไวขางตน เพอใหสารสนเทศไดตรงกบความตองการอยางแทจรง

ขนตอนท 3 การก าหนดแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ (Location and Access)

เปนการระบแหลงทอยของสารสนเทศและคนหาสารสนเทศตามแหลงสารสนเทศทไดก าหนดไว

ขนตอนท 4 การใชสารสนเทศ (Use of Information) เปนการอาน พจารณาสารสนเทศท

ตองการ และคดเลอกขอมลขาวสารทเกยวของออกมาใชไดตรงกบทตองการ

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

11

ขนตอนท 5 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลงานทไดท าขน รวมทงการประเมน

กระบวนการแกไขปญหาสารสนเทศดวย

ส าหรบในประเทศงานวจยการพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตนอบล

และคณะ 2550) ไดสงเคราะหและพฒนารปแบบการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทยขนโดยมพนฐานจาก The Big

6 Skills Model ดงกลาวขางตน ม 4 ขนตอนไดแก

1 ก าหนดภารกจ คอ ตองการรอะไร ปญหาหรอขอสงสยคออะไร

2 ตรงจดเขาถงแหลง คอ การหาค าตอบวาอยทไหน มวธเขาถง และการใชแหลงความรไดอยางไร

3 ประเมนสารสนเทศ คอ การคดสรรสารสนเทศอยางไรใหตรงกบสงทตองการร และนาเชอถอ

4 บรณาการวถการใชงาน คอ การมวธใดใชในการน าสงทคนพบมาสรป น าเสนอและสอสารกบผอน

ประยกตใชแกปญหา ใชอยางมจรรยาบรรณและถกกฎหมาย

ประโยชนของกำรรสำรสนเทศ จากผลการวจยการพฒนารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศส าหรบสงคมไทย (อาชญญา รตน

อบล และคณะ 2549) พบวารปแบบการเสรมสรางการรสารสนเทศ 4 ขนตอนคอ ก าหนดภารกจ ตรงจดเขาถง

แหลง ประเมนสารสนเทศ และบรณาการวถการใชงาน ไดถกน าไปใช โดยสวนใหญผสอนเรมเขาใจและให

ความส าคญตอการสงเสรมการรสารสนเทศใหแกผเรยนของตน และพยายามคดคนกลยทธในการเสรมสรางการ

เสรมสรางการรสารสนเทศใหเหมาะสมกบธรรมชาตและบรบทของแตละทองถน โดยผสอนไดอ านวยความสะดวก

ใหผเรยนไดเรยนรสารสนเทศทงในสถาบนการศกษาและในชมชน ส าหรบความคดเหนของผเรยน พบวา ผเรยน

สวนใหญมความสขและชอบการเรยนสารสนเทศ โดยเฉพาะขนตรงจดเขาถงแหลง เพราะไดมโอกาสแสวงหา

ความรจากแหลงความรไดตามทตนตองการ โดยผเรยนก าหนดการเรยนรไดดวยตนเอง มโอกาสคนควาศกษาหา

ความรจากแหลงความรตางๆทงจากโลกแหงความเปนจรงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา และโลกของ

อเลกทรอนกส

ดงนนการศกษานอกโรงเรยนควรตองเนนกระบวนการพจารณาคณคาของการรสารสนเทศ เพอเปน

แกนการเรยนรศาสตรตางๆในบรบทของชวตแตละบคคล การศกษานอกโรงเรยนตองมงใหบคคลรถงความจ าเปน

ของสารสนเทศ การเขาถงแหลงสารสนเทศ การพฒนาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหและ

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

12

ประเมนสารสนเทศ การจดระบบประมวลสารสนเทศ การประยกตใชสารสนเทศ เพอการตดสนใจทมประสทธภาพ

และสรางสรรค การสรปอางองและสอสารขาวสารอยางมประสทธภาพ ความเขาใจและยอมรบในจรยธรรมของ

ขอมลขาวสาร การพฒนาเจตคตทน าไปสการเรยนรตลอดชวต เพอน าไปสการรสารสนเทศอยางแทจรง

กำรสอนกำรรสำรสนเทศทวไป การสอนการรสารสนเทศมววฒนาการมายาวนานโดยเรมจากการปฐมนเทศหองสมด การสอน

การใชหองสมด หรอการสอนทางบรรณานกรม จนพฒนามาเปนการสอนการรสารสนเทศในปจจบน (Rader

1990 20 อางถงใน ปภาดา เจยวกก 2547 9) การสอนการรสารสนเทศในสถาบนการศกษามรปแบบการสอนท

หลากหลาย คอมการสอนทครอบคลมทงเรองการสอนการใชทรพยากรทงในรปแบบดจตอลและสงพมพ

การประเมนความถกตองและความเหมาะสมของเนอหาสารสนเทศ การน าสารสนเทศไปใชประโยชน นอกจากน

ยงรวมถงความสามารถดานคอมพวเตอร โดยเฉพาะในเรองการคนคนสารสนเทศ ซงมการกลาวถงลกษณะส าคญ

ของการสอนการรสารสนเทศดงน (สมาน ลอยฟา 2545 27)

1 มขอบเขตทกวางกวาและเหนอกวาการสอนการใชหองสมด คอ การสอนการใชหองสมดจะเนน

ทกษะการใชหองสมด (Library skills) โดยจะเนนการรจกแหลงทรพยากรและวธการใชหองสมด สวนการสอน

การรสารสนเทศมเปาหมายคอมงเนนการสรางผเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวตและใหมทกษะการคดเชงวเคราะห

ประกอบดวย การใชแหลงทรพยากรตางๆ การแปลความหมาย และการใชประโยชนของสารสนเทศ ตลอดจน

แนวคดและรปแบบในการจดการสารสนเทศ เชน การสอนการรสารสนเทศออนไลน (Online information

literacy instruction) จากการทมนษยเราสามารถเขาถงสารสนเทศไดมากขนโดยไมจ ากดพนทและเวลา หองสมด

อดมศกษาหลายแหงไดจดใหมการสอนการรสารสนเทศผานอนเทอรเนต ซงเครองมอในการสอนการรสารสนเทศ

ออนไลน ไดแก เวบไซตคมอรวมแหลงสารสนเทศ เชน เวบไซตชแนะแหลงสารสนเทศ เวบไซตบรรณานทศน

แหลงสารสนเทศ ตลอดจนเวบไซตชวยสอนการรสารสนเทศ (Information literacy tutorial ) ซงเปนเวบไซตท

ออกแบบใหโตตอบกบผใชโดยสอนผใชตามแนวคดของการรสารสนเทศและใหความรเกยวกบสารสนเทศเบองตน

(ศวราช ราฒชพน 2547 19)

2 กระบวนการสอนจะเนนการใชแนวคดในการสรางความรความเขาใจดวยตนเอง (Constructivist

approach) มากกวาวธการถายทอดความรในรปแบบเดม โดยกระบวนการสอนการรสารสนเทศ เปนการสราง

ความรความเขาใจซงถอวาเปนการสอนการรสารสนเทศขนสง (Advanced instruction) ควรจดในรปการ

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

13

ฝกอบรม ซงมงเนนใหผเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจในกระบวนการรสารสนเทศ สามารถน าความรทได

ไปใชประโยชนในการศกษาคนควาวจย อนจะน าไปสการเรยนรสารสนเทศตลอดชวต สามารถแบงประเภทเนอหา

ในการสอนดงน

21 ความรเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ บรการและการเขาถงสารสนเทศในหองสมด เปน

การแนะน าใหทราบถงลกษณะเฉพาะของสารสนเทศแตละประเภทวาเปนอยางไรใหขอมลในลกษณะใด บรการท

ส าคญๆเพอใหผใช สามารถพจารณาเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

22 ความรเกยวกบกระบวนการสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ทงในหองสมดและแหลง

สารสนเทศอนๆบนเครอขายอนเทอรเนต ตงแตเรมตนจนถงการไดเอกสารฉบบเตม

23 ความร เกยวกบเทคนคการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลเฉพาะสาขา อนไดแก

ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส โดยแนะน าใหผใชทราบถง

วธการเขาถงและกลวธการสบคน การประเมนและการใชสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

24 ความรเกยวกบการอางองเอกสาร ไดแก การลงรายการบรรณานกรมเชงอรรถของ

สารสนเทศประเภทตางๆ ทงทอยในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกสโดยเนนใหผใชมความร ความเขาใจ ในการ

อางองเอกสาร

3 เนนการบรณาการเรองการรสารสนเทศเขาไวในหลกสตรการศกษา โดยจะตองอยใน

กระบวนการเรยนตลอดหลกสตร และตองจดใหกบผเรยนทกคนทกระดบ ซง ทรงพนธ เจมประยงค (2547) ได

น าเสนอรปแบบเนอหาทจะปรากฏในหลกสตรไวดงน

31 ทรพยากรและวสดสารสนเทศทจะชวยแนะน าผใชใหสามารถใชทรพยากรสารสนเทศได

อยางหลากหลาย

32 การเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรของ

สถาบนบรการสารสนเทศ การจดรายการทรพยากร การจดหมวดหม รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลน

(OPAC) รายการบรรณานกรม ดชนวารสารและฐานขอมลตาง ๆ

33 การเรยนรและการสบคนสารสนเทศ จะเปนการแนะน าขนตอนตางๆ ในกระบวนการศกษา

คนควา วจยและการสบคนสารสนเทศ

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

14

34 การเผยแพรสารสนเทศ เปนการแนะน าเนอหาทเกยวของกบวธการน าเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขยนบทน าเบองตน เนอหา วรรณกรรมทเกยวของ การอางอง เชงอรรถ และ

การลงรายการบรรณานกรม

4 การสอนแบบรวมมอ (Cooperative teaching) โดยเนนการสอนในรปของทม (Team teaching

approach) บรรณารกษและผสอนในแตละรายวชาตองท างานรวมกนในการวางแผนและด าเนนการสอนและเปน

การสอนทอาศยทรพยากรเปนส าคญ (Resource based learning) โดยมการใชทรพยากรทงภายในหองสมด

หองสมดเครอขาย และจากฐานขอมลตาง ๆ

กำรสอนกำรรสำรสนเทศในระดบอดมศกษำ

ในปจจบนการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไดมงเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered

learning) ซงแนวคดทผเรยนเปนผปฏบตกจกรรมการคนควาหาความรดวยตนเอง และมงใหผเรยนใชกระบวนการ

สรางความรดวยตนเองโดยผสอนเปนผดแลคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเมอมปญหาซงแนวทางการจดการเรยนการ

สอนดงกลาวจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต และการเรยนการสอนในรปแบบนยงเปนการเปดโอกาสใหผเร ยน

สามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระ โดยการจดกจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญเนนทผเรยนเปนส าคญ ผเรยน

สามารถพฒนาทกษะและกระบวนการเรยนรดวยตนเองซงผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณนอกจากนแนวโนมของการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมงเนนในเรองการเรยนรโดย

อาศยทรพยากรเปนส าคญ โดยเนนแหลงความรทผเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองและเรยนรได

ตลอดเวลา (สมาน ลอยฟา 2544 5)

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงใหความส าคญตอการรสารสนเทศและมความพยายามท จะสรางการร

สารสนเทศใหเกดขนกบผเรยนเพอชวยใหผเรยนเรยนรอยางอสระและเปนผเรยนรตลอดชวต สถาบนอดมศกษา

จะตองรบผดชอบในการสอนการรสารสนเทศ ซงผลของการรสารสนเทศทจะตองเกดกบผเรยนในระดบอดมศกษา

มดงน (วนชชดา สภควนช 2547 9)

1 เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอน

ไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน

2 ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน

3 ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

15

4 ผเรยนจะเปนผบรโภคสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน และรวาสารสนเทศมการบนทกในสอ

หลากหลายลกษณะซงแตละรปแบบจะสนองความสนใจทแตกตางกน

5 ผเรยนจะมความคดเชงวเคราะหมากขนโดยเฉพาะเมอตองตดสนใจเกยวกบการทจะตองใช

ทรพยากรสารสนเทศตางๆ ในการสอนทกษะการรสารสนเทศใหประสบผลส าเรจนน จะตองไดรบการบรณาการ

เขาไปไวในหลกสตรและตองสอนในกระบวนการรสารสนเทศทงหมด

ปจจบนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยไดเรมก าหนดวาการรสารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบ

นกศกษาโดยมรปแบบการด าเนนการสอนทมความแตกตางกน เชน การก าหนดใหเปนวชาบงคบแกนกศกษาชนป

ท 1 ทกคณะวชา ก าหนดเปนวชาบงคบในบางคณะ หรอก าหนดเปนวชาเลอก (ชตมา สจจานนท 2544 57)

นอกจากน บรค (Bruce 1997 อางถงใน วนชชดา สภควนช 2547 10) ไดก าหนดหลกเกณฑของการสอนการร

สารสนเทศในระดบอดมศกษาไว 7 ประการ

1 การรสารสนเทศจะตองครอบคลมถงความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

คนควาและตองมความสามารถในการสบคนสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพเนองจากการคนควาในปจจบนและ

อนาคตจะตองอยภายใตสงแวดลอมของเทคโนโลยสารสนเทศ

2 นกศกษาจะตองมความเขาใจเรองแหลงสารสนเทศ โครงสรางและเทคนคการสบคน ของแตละ

แหลงโดยนกศกษาจะตองสามารถใชแหลงสารสนเทศเหลานไดอยางอสระ

3 นกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการคนและสามารถน าไปปรบใชในการแสวงหาสารสนเทศและ

เมอเกดปญหาในการคนนกศกษาสามารถแกไขปญหาได

4 นกศกษาจะตองสามารถควบคมสารสนเทศและจะตองไมตกอยในอทธพลของสารสนเทศ

นกศกษาจะตองเปนผเลอกและน าสารสนเทศมาจดโครงสรางใหมใหเหมาะสมกบการใชประโยชน

5 นกศกษาจะตองสามารถน าสารสนเทศไปสรางความรได

6 นกศกษาจะตองสามารถน าความรทไดรบไปพฒนาและขยายขอบเขตความรของตนเองได

7 ผลประโยชนขนสดทายทนกศกษาจะไดรบคอ ปญญา

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

16

งำนวจยทเกยวของ 1 งานวจยในประเทศ ไดแก

จณาภา ใครมา และน าใจ จลพปสาสน (2559) การวจยเรอง การรสารสนเทศดานการใชหองสมด

ของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ มวตถประสงค 1) เพอศกษาประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควา

ทมบรการในส านกหอสมดของนกศกษา 2) เพอศกษาความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศเพอการศกษาคนควาใน

ส านกหอสมดของนกศกษา 3) เพอศกษาความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดานการใชหองสมดของ

นกศกษา 4) เพอศกษาเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ และความตองการเพมพนทกษะ

การรสารสนเทศของนกศกษา จ าแนกตาม เพศ คณะ และชนป กลมตวอยางคอนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน

390 คน ซงมการแบงกลมตวอยางแบบแบงชนตามคณะทสงกด เครองมอทใชคอแบบสอบถาม สถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test และ F-test

ผลการวจยสรปไดวา ประสบการณการใชสารสนเทศเพอการศกษาคนควาของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ

นกศกษาสวนใหญใชหองบรการหรอมมบรการหองอนเทอรเนต ภายในส านกหอสมด โดยใชบรการคอมพวเตอร

เพอการสบคน ซงมวตถประสงคเพอท ารายงาน นยมการสบคนสารสนเทศหองสมดจาก Web OPAC ของ

ส านกหอสมด โดยสบคนจากชองทางของหวเรอง (Subject) นกศกษาสวนใหญ มวธการเรยนรการใชหองสมดจาก

การศกษาดวยตนเอง ความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศ งานวจยนศกษา 3 ดานคอ ดานความส าคญและคณคา

ของสารสนเทศตอการเรยนร ดานแหลงสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ และดานจรยธรรมในการใช

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา นกศกษามความเขาใจทง 3 ดาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความรความเขาใจระดบมากเชนกนทกดาน ความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศดาน

แหลงเรยนร ท าการศกษา 2 ดาน คอ ดานทกษะและความรสารสนเทศ และดานกจกรรมทหองสมดจดเพอ

พฒนาการรสารสนเทศ ผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน

พบวานกศกษามความตองการเพมพนทกษะการรสารสนเทศระดบมากเชนกนทกดาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

พบวานกศกษาทมเพศ ชนป และคณะทศกษาตางกน มความรความเขาใจเกยวกบการรสารสนเทศไมแตกตางกน

ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน นกศกษาทมเพศตางกน และคณะตางกน มความตองการเพมพนทกษะการร

สารสนเทศไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐาน สวนนกศกษาชนปทศกษาตางกน มความตองการเพมพน

ทกษะการรสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สอดคลองกบสมมตฐาน

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ

พฤตกรรมการร สารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ าแนกตาม

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

17

เพศ ชนป กลมสาขาวชา และผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย ในปการศกษา 2558 จ านวน 396 คน ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการรสารสนเทศคาเฉลยใน

ภาพรวมอยในระดบสง ดานทมระดบสงทสดคอนกศกษามการก าหนดหวขอและขอบเขตกอนการสบคน ดานทม

ระดบต าทสดคอ การใชแหลงสารสนเทศทหลากหลาย ไมพบความแตกตางกนระหวางเพศ ชนป กลมวชา และ

ผลสมฤทธทางการเรยน กบพฤตกรรมการรสารสนเทศ อยางไรกตาม นกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ม

พฤตกรรมการรสารสนเทศมากกวานกศกษาทมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา ในบางดาน อปสรรค คอ ความยาก

ในการเรมตนท างานตามทอาจารยมอบหมายมากทสด และขอมลไมตรงตามความตองการ

มะลวลย สนนอย และอนวช กาทอง (2561) การวจยเรองการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลย

อบลราชธาน มวตถประสงค เพอศกษาความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน

เปรยบเทยบความสามารถดานการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษา ศกษาปญหา

การรสารสนเทศของนกศกษาดานแหลงและทรพยากรสารสนเทศ และปญหาดานสภาพแวดลอมในการสงเสรม

การรสารสนเทศ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกศกษาระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลย

อบลราชธาน ปภาคการศกษาท 2 2558 ทมาใชบรการ ณ ส านกวทยบรการ เครองมอทใชในการวจยครงน

ไดแกแบบสอบถามทผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ วเคราะหขอมลสถตโดยใช

โปรแกรมส าเรจรปทางสถต สถตทใชไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญมประสบการณการเรยนรและการใชสารสนเทศเพอสบคนสารสนเทศ

จากอนเทอรเนต หรอ เวลดไวดเวบ (World wide web) ความถในการใชทกวน เกอบทกวน รอยละ 6008

การสบคนสารสนเทศจากประเภทของทรพยากรสารสนเทศ จ านวน 352 คน รอยละ 6888 มความรเกยวกบการ

ใชหองสมด การศกษาขอมล การสบคนฐานขอมลออนไลนและการเขยนบรรณานกรม จากการเขารวมอบรมการร

สารสนเทศของส านกวทยบรการ รอยละ 5578 มวตถประสงคในการใชหองสมดเพอคนควาหนงสอหรอต าราทาง

วชาการ รอยละ 7770 มประสบการณในการเรยนร ฐานขอมล ThaiLis (TDC) รอยละ 59 มประสบการณความร

จากการเรยนรมาจาก Web site ทวไป รอยละ 5010 สวนความสามารถในการก าหนดความตองการสารสนเทศ

พบวาจากมาตรฐานท 1 ความสามารถ ในการก าหนดความตองการสารสนเทศนกศกษามความสามารถในการ

ก าหนดความตองการดานการรสารสนเทศในระดบมากทกเรอง ดงน สามารถก าหนดค าคน หรอหวขอ ของ

สารสนเทศทจะตองการใชไดอยางชดเจน สามารถรวบรวมขอมลเบองตนโดยสอบถามจากผร เชน อาจารย

บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ เพอใหเขาในเรองทตองการคนควาศกษา และรจกและเขาใจวธการใชฐานขอมล

ออนไลน เชน e-Book e-Journal สวน ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ นกศกษาม

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

18

ความสามารถในการใชแหลงและทรพยากรสารสนเทศ มระดบความสามารถดานการรสารสนเทศระดบมากใน

เรอง หองสมดเปนแหลงขอมลสารสนเทศ ทมขอมลในการประกอบการเรยน การท ารายงาน และการท าวจย

สวนความสามารถในการสบคนสารสนเทศ นกศกษามระดบความสามารถในการสบคนสารสนเทศในระดบมาก

สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดจาก Web site ทตองการไดโดยใชเครองมอชวยคน โดยใช Search engine

เชน Google Yahoo ทงนนกศกษาระดบปรญญาตร และนกศกษาระดบบณฑตศกษามการรสารสนเทศไม

แตกตางกน สวนปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศ

ของนกศกษาพบวา อยในระดบปานกลาง

2 งานวจยในตางประเทศ ไดแก

ครสตน ซซาน บรซ (1999) แนวคดเกยวกบการรสารสนเทศซงเปนความสามารถในการรบรความ

ตองการและประเมนสารสนเทศ โดยการรสารสนเทศไดกลายเปนความกงวลทเพมมากขนในภาคการศกษาเปน

เวลาหลายป เนองจากในทท างาน นายจางและผจดการอาจมความตองการทกษะคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศมากขน การรเทาทนสารสนเทศจงเปนประโยชนตอภาคธรกจอยางมากในตอนน ซงเรมปรากฏขนจาก

การวจยเชงคณภาพวาพนกงานมออาชพประสบกบการใชสารสนเทศอยางไร บทความนสรปผลของการลงทนไปส

ประสบการณการรสารสนเทศในหมผเชยวชาญประเภทตางๆ และส ารวจความเปนไปได และความสมพนธท

เปนไปไดระหวางการรสารสนเทศของแตละบคคลและองคกรทเสนอโดยผลลพธเหลาน เจดวธทแตกตางของการ

ประสบความรในการรสารสนเทศคอการระบ ประสบการณเหลานเกยวของอยางใกลชดกบกระบวนการท างานท

ส าคญเชนการสแกนสงแวดลอมการจดการขอมลขาวสารหนวยความจ าขององคกรและการวจยและพฒนา การ

พจารณาวาการรสารสนเทศควรไดรบการพจารณาวาเปนสวนหนงของบทบาทขององคกรแหงการเรยนรรวมทง

เปนคณลกษณะทส าคญของพนกงานขององคกร ส ารวจผลกระทบของการรหนงสอของแตละบคคลและองคกร

เพอการเรมตนและการศกษาตอเนองทางวชาชพ

แอลลสน เออรลงเกอร (2018) ความตองการของหองสมดทางวชาการทจดตงขนเปนอยางดเพอ

แสดงใหเหนถงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงหลงผานการประยกตโดยใชผลลพธทวดได

ในการสอนการรสารสนเทศ (ILI) วรรณกรรมลาสด ประกอบไปดวยบทความทงสรปความส าคญของการประเมนท

ออกแบบมาอยางด ซงเปนสวนหนงของ ILI และใหตวอยางวธการทใชในสถาบนเฉพาะแหง

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

19

การทบทวนนสงเคราะหวรรณกรรมเชงทฤษฎและภาคปฏบตเกยวกบการประเมน ILI เพอพยายาม

ตอบค าถามสามขอ เรารอะไรเกยวกบวธการประเมนและมขอเสนอแนะทวไปอะไรบาง บรรณารกษ

สถาบนการศกษาใชวธการประเมนแบบใด การฝกปฏบตทางวชาชพเปรยบเทยบกบขอเสนอแนะทมอยอยางไร

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

20

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ

การใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมขนตอนการด าเนนการวจยตามล าดบดงน

ประชำกรทศกษำและกลมตวอยำง 1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะ

มนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยสวนดสต จ านวนทงสน 1244 คน

2 กลมตวอยางในการวจยครงน มรายละเอยดดงน

21 ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางการก าหนดกลมตวอยางของเครซและมอรแกน จากนน

ด าเนนการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) ตามกลมสาขา โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขา

บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 คน สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน สาขาภาษาไทย

32 คน สาขาภาษาองกฤษ 86 คน สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60 คน และสาขาภาษาและการสอสาร 17 คน รวม

เปน 294 คน (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

21

ตำรำงท 31 ประชากรและกลมตวอยางแบงตามสาขาตาง ๆ

สำขำ จ ำนวนประชำกร (คน) จ ำนวนกลมตวอยำง (คน) บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 140 34

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 275 65

ภาษาไทย 137 32 ภาษาองกฤษ 365 86

ภาษาองกฤษธรกจ 255 60 ภาษาและการสอสาร 72 17

รวม 1244 294

ทมา (มหาวทยาลยสวนดสต 2562)

ขนตอนกำรวจย การวจยเชงปรมาณ

1 เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ แบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ทผวจยสรางเองมขนตอนในการ

สรางดงน

11 ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของกบผลการศกษา การศกษาการร

สารสนเทศ

12 ก าหนดขอบเขตเนอหาของแบบสอบถามและสรางขอค าถามจากขอมลทไดท าการศกษามาให

ครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

13 น าแบบสอบถามทสรางเสนอใหทปรกษาและผเชยวชาญงานวจย 3 ทาน ตรวจพจารณา

ความถกตองและความชดเจนของขอค าถาม ความเหมาะสมในการใชถอยค าและความตรงทางเนอหา (Evidence

Based on Instrument Content) เพอน ามาปรบปรงแกไข โดยน าแบบสอบถามมาแกไขตามขอเสนอแนะของท

ปรกษาและผเชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาความถกตอง ความตรงทางเนอหา และความตรงทางโครงสราง

14 น าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะปรบปรงและน าเสนอท

ปรกษางานวจยอกครงหนง

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

22

15 น าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเชอมน

ไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนดไว

2 ลกษณะแบบสอบถาม ซงมลกษณะแบงออกเปน 2 ตอน ดงน

แบบสอบถามเกยวกบการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบและปลายเปด

ตอนท 2 การรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แบงเปน 3 ดาน ไดแก

- สภาพการรสารสนเทศ

- ความตองการรสารสนเทศ

- สภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ค าถามมลกษณะเปนแบบเลอกตอบ เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5

ระดบ และปลายเปด

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ ค าถามมลกษณะเปนแบบปลายเปด

3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยมวธการ

ดงน

31 แจกแบบสอบถาม พรอมเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง

32 ขอมลทเกบรวบรวมมาไดทงหมด ผวจยน ามาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

โดยคดเลอกเฉพาะแบบสอบถามผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบ

แบบสอบถามของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวน 294 คน เพอใชในการ

วเคราะหขอมลตอไป

4 การวเคราะหขอมล ผ ว จ ยใช โปรแกรมส าเร จร ปค านวณคาสถต ของขอมลท ได จาก

แบบสอบถาม โดยวธการดงน

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

23

41 แบบสอบถามสวนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามแบบ

ใหเลอกตอบ ใชวธการค านวณหาคารอยละ (Percentage)

42 แบบสอบถามสวนท 2 ปจจยทสนบสนนและปจจยทขดขวางการพฒนาทกษะการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยใชวธการ

ค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

43 แบบสอบถามสวนท 3 แบบสอบถามปญหาและขอเสนอแนะ น ามาสรปประเดน

และเรยบเรยงเปนแบบความเรยง

5 สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

สถตพนฐาน ไดแก โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ และคาเฉลยเลขคณต และคา

เบยงเบนมาตรฐาน แลวน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบความเรยง

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

24

บทท 4

ผลกำรวจย

กำรเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การวจยครงนมงศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ซงเปนการวจยแบบประยกต (Applies Research) รปแบบการวจยทจะน ามาใช คอ การ

ใชวทยวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จ านวนทงสน 297 ชด ซงผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลให

สอดคลองกบวตถประสงคของการวจยโดยวเคราะหจากแบบสอบถาม ดงน

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณดงน

n หมายถง หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

X หมายถง หมายถง คาเฉลย (Mean)

SD หมายถง หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

25

กำรวเครำะหขอมลจำกแบบสอบถำม

ตอนท 1 สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม

ตำรำงท 41 จ านวนและรอยละของสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพสวนตวของผตอบแบบสอบถำม จ ำนวน

(n=294) รอยละ ล ำดบท

1 เพศ

11 ชาย 134 4558 2

12 หญง 160 5442 1

2 ชนป

21 1 52 1769 3

22 2 79 2687 2

23 3 128 4354 1

24 4 35 119 4

3 สาขา

31 บรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 34 1157 4

32 จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 2211 2

33 ภาษาไทย 32 1088 5

34 ภาษาองกฤษ 86 2925 1

35 ภาษาองกฤษธรกจ 60 2041 3

36 ภาษาและการสอสาร 17 578 6

จากตารางท 4 1 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 5442 และ

เพศชาย จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 4558

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

26

ชนป พบวา สวนใหญเปนชนปท 3 จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 4354 รองลงมาคอ ชนปท 2

จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 2687 ชนปท 1 จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 1769 อนดบสดทาย คอ ชนปท 1

จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 119

สาขาวชา พบวา สวนใหญเปนนกศกษาจากสาขาภาษาองกฤษ 86 คน คดเปนรอยละ 2925

รองลงมา คอ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ 65 คน คดเปนรอยละ 2211 สาขาภาษาองกฤษธรกจ 60

คน คดเปนรอยละ 2041 สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 34 คน คดเปนร อยละ 1157

สาขาภาษาไทย 32 คน คดเปนรอยละ 1088 อนดบสดทาย คอ สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คด

เปนรอยละ 578

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 ระดบกำรรสำรสนเทศและระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

ระดบการรสารสนเทศและระดบความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ดงตารางท 42 - 43

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

27

ตำรำงท 42 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบการรสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 337 020 ปานกลาง 8

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 354 012 มาก 7

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

364 029 มาก 5

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 358 023 มาก 6

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 370 013 มาก 4

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 380 005 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 394 006 มำก 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 390 010 มาก 2

รวม 368 008 มำก

จากตารางท 4 2 พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 368 SD = 008) เมอพจารณาเปนราย

ขอ พบวา ระดบการรสารสนเทศ อยในระดบมาก 7 ขอ ระดบปานกลาง 1 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไป

หานอย คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 394 SD = 006) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber

( X = 390 SD = 010) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 380 SD = 005) สารสนเทศดานการ

คมนาคม ( X = 370 SD = 013) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 364 SD = 029)

สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 358 SD = 023) สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา ( X = 354

SD = 012) อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ ( X = 337 SD = 020)

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

28

ตำรำงท 43 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบความตองการใชสารสนเทศ

ขอ ประเภทสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ 399 007 มาก 4

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา 391 009 มาก 6

3 สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน

383 019 มาก 7

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย 377 020 มาก 8

5 สารสนเทศดานการคมนาคม 392 013 มาก 5

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ 415 010 มาก 3

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย 425 005 มำกทสด 1

8 สารสนเทศดาน Cyber 425 008 มากทสด 2

รวม 401 006 มำก

จากตารางท 43 พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวน

ดสต มความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 401 SD = 006) เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบความตองการรสารสนเทศ อยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ การสนเทศดานเทคโนโลย ( X = 425 SD = 005) รองลงมาคอ สารสนเทศดาน Cyber ( X

= 425 SD = 008) สารสนเทศดานการประกอบอาชพ ( X = 415 SD = 010) สารสนเทศดานกฎหมาย

พรบ ( X = 399 SD = 007) สารสนเทศดานการคมนาคม ( X = 392 SD = 013) สารสนเทศดานการศกษา

ศาสนา ( X = 391 SD = 009) สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ( X = 383 SD = 019)

อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย ( X = 377 SD = 020)

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

29

22 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะ

มนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต ตำรำงท 44 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบสภาพปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ

ขอ ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ X SD ระดบ ล ำดบท

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลง

ใด 356 015 มาก 5

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทาง

ไปคนหา 357 014 มาก 4

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย 351 006 มาก 7

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความ

ตองการ 343 010 มาก 9

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ 354 010 มาก 6

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล 351 010 มาก 8

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ 372 013 มำก 1

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ 364 011 มาก 3

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ 368 015 มาก 2

รวม 357 003 มำก

จากตารางท 44 พบวา พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสตสวนใหญมระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 357

SD=003) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ปญหาและอปสรรค อยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ( X = 372

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

30

SD=013) รองลงมาคอ เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ ( X =368SD= 015) จดบรการในการ

เขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ ( X =364 SD= 011) แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา

( X =357 SD= 014) ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ( X =356 SD=015) ไมไดรบความ

สะดวกในการขอใชบรการ ( X =354 SD= 010) ขอมลทไดรบไมทนสมย ( X = 351 SD= 006) ไมมผให

ค าแนะน าในการคนหาขอมล ( X =351 SD= 010) อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบ

ความตองการ ( X =343 SD= 010)

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะเกยวกบกำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำ

ปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต จากการประเมนผล ทางผวจยพบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต ไมมผใดชถงปญหาหรอมขอเสนอแสะเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

31

บทท 5

สรปผลกำรวจย อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ซงมวตถประสงคของการวจย คอ 1) เพอศกษาระดบการรสารสนเทศ และ

ความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต 2)

เพอศกษาปญหาและอปสรรคตอการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต กลมตวอยางเชงปรมาณ ไดแก นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 294 คน โดยจ าแนกเปน 6 สาขา ไดแก สาขาบรรณารกษศาสตรและ

สารสนเทศศาสตร สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ สาขาสาขาภาษาไทย สาขาภาษาองกฤษ สาขา

ภาษาองกฤษธรกจ และสาขาภาษาและการสอสาร

เครองมอทใชในการวจยเชงปรมาณ คอ เปนแบบสอบถามเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปค านวณคาสถต ดงน คาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน สรปผลการวจยไดดงน

สรปผลกำรวจย ตอนท1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม

นกศกษาระดบปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

จ านวน 294 คน สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 2357 สาขา

จตวทยาอตสาหกรรมและบรการ จ านวน 65 คน คดเปนรอยละ 2363 สาขาภาษาไทย จ านวน 32 คน คดเปน

รอยละ 2335 สาขาภาษาองกฤษ จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 2986 สาขาภาษาองกฤษธรกจ จ านวน 61 คน

คดเปนรอยละ 2392 สาขาภาษาและการสอสาร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 2361

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

32

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

21 การรและความตองการรสารสนเทศ

การรสารสนเทศสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

การรสารสนเทศอยในระดบปานกลาง 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ

สารสนเทศดานเทคโนโลย รองลงมา คอ สารสนเทศดาน Cyber สารสนเทศดานการประกอบอาชพ สารสนเทศ

ดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

ความตองการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ระดบ

ความตองการรสารสนเทศอยในระดบมากทสด 2 ขอ ระดบมาก 6 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย

คอ สารสนเทศดาน Cyber รองลงมา คอ สารสนเทศดานเทคโนโลย สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดาน

ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน อนดบสดทาย คอ สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

22 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา ระดบปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศอยในระดบมาก 9 ขอ เรยงตามล าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย คอ ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ รองลงมา คอ เครอง

คอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ แหลงขอมลสารสนเทศ อย

ไกลไมสะดวกเดนทางไปคนหา ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด ไมไดรบความสะดวกในการขอ

ใชบรการ ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล ขอมลทไดรบไมทนสมย อนดบสดทาย คอ ทรพยากรสารสนเทศ

ไมสอดคลองกบความตองการ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ไมพบปญหาและขอเสนอแนะ

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

33

อภปรำยผล ผลการวจยครงน มประเดนทควรน ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 การรและความตองการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

การร ส ารสน เทศ พบว า น กศ กษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตร และส งคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต มระดบการรสารสนเทศดานเทคโนโลยในขนด ทงยงควบคไปกบการรสารสนเทศดาน

Cyber หรอเครอขายอนเทอรเนต เนองจากยคสมยทเปลยนไป และไดรบการพฒนาจนกระทงมความทนสมยมาก

ขน อกทงมการรสารสนเทศในดานการประกอบอาชพทด ซงการรสารสนเทศนนเปนรปแบบพนฐานเพอการเรยนร

ตลอดชวต จากบรบทสงแวดลอมและสงคม บคคลทรสารสนเทศคอ บคคลทมความสามารถในการก าหนดขอบเขต

ของสารสนเทศทจ าเปนตองใชได เขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ใช

วจารณญาณในการประเมนสารสนเทศ เชอมโยงสารสนเทศทไดกบความรทมอยเดม ใชสารสนเทศบรรลตาม

วตถประสงคทก าหนดไว เพอใหทนตอเหตการณ เพอการศกษาคนควาเพมเตม และเพอใชพฒนาอาชพ สอดคลอง

กบแนวคดของ ชตมา สจจานนท (2544) ทเหนวาการรสารสนเทศมความจ าเปนส าหรบทกคน ทกสาขาวชาชพ

เปนทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวน ท าใหรเทาทนโลกกวาง โดยเฉพาะนกศกษาชนปท 3 ทอยใน

ชวงเวลาทจะตองเตรยมตวส าหรบการประกอบอาชพ การรสารสนเทศดานเทคโนโลย ดาน Cyber และดาน

ประกอบอาชพจงมความจ าเปนอยางมาก สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา

ทองถน สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย และสารสนเทศดานการศกษา ศาสนา เปนการรสารสนเทศทวไป

ทพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนเรองทนกศกษาในยคนสามารถท าความเขาใจ และมวจารณญาณมากพอสมควร

ในดานสารสนเทศดานกฎหมาย พรบ เนองจากมความคดทวาเปนเรองไกลตว จงมการรสารสนเทศทไมมากนกใน

ดานน

ความตองการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต แมจะมการรสารสนเทศในดานเทคโนโลย รองลงมา เปนสารสนเทศดาน Cyber และ

สารสนเทศดานประกอบอาชพในระดบมากอยแลว แตยงคงมความตองการรสารสนเทศใน 3 ดานนมากยงขน

เพยงแคมความตองการสารสนเทศดาน Cyber มากกวาสารสนเทศดานเทคโนโลย ซงบคคลทมทกษะการร

สารสนเทศ และระบถงความตองการของตนเองไดคอ ผทมการเตรยมตวเพอการเรยนรตลอดชวต เนองจาก

เปนบคคลทสามารถคนหา สารสนเทศทตองการอยเสมอเพอการท างานหรอการตดสนใจในสงทเกดขนไดดวย

ตนเอง (สมาน ลอยฟา 2545) พจารณาไดจากผลประเมนวานกศกษานนมการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

34

นอยมาก แตเมอผลประเมนความตองการออกมา นกศกษากลบมความตองการรสารสนเทศในดานกฎหมาย พรบ

เปนอนดบ 4 โดยอาจมเหตจากการทสงคมในยคปจจบนมความเขมงวดและการกระท าผดตาง ๆ ทงยงเปดกวา ง

กวาสงคมในยคอดต สวนความตองการในดานอน ๆ ซงเปนเรองทวไปสามารถท าความเขาใจไดโดยงายอยาง

สารสนเทศดานการคมนาคม สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา สารสนเทศดานศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถน

และสารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย นกศกษายงคงมความตองการ เพยงแตไมมากนก

2 ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศ พบวา นกศกษาปรญญาตรคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต ไมมปญหาและอปสรรคในการรสารสนเทศในดานทกษะในการใชเครอง

คอมพวเตอรและอปกรณดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ มะลวลย สนนอย และอนวช

กาทอง (2561) ทท าการวจย เรอง การรสารสนเทศของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน ทพบวาปญหาและ

อปสรรคในการรสารสนเทศดานฐานขอมล ดานเครอขาย และดานการรสารสนเทศของนกศกษาอยในระดบ

ปานกลาง ซงอาจเกดจากการทนกศกษากระท าแตสงทคนชนมากกวาการเรยนร และนกศกษาบางคนน าโนตบก

สวนตวมาเอง จงสามารถสบคนขอมลไดตามความตองการ นอกจากนการรสารสารสนเทศผานโทรศพทแบบ

สมารทโฟนจงท าใหนกศกษาไมมปญหาจากการสบคนขอมลเพอการรสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

11 ไดขอมลพนฐานส าหรบเปนฐานขอมลเบองตนในการก าหนดนโยบายการศกษาของนกศกษา

ปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

12 มหาวทยาลยจะไดรบผลในเชงประเมนดานความร ความเขาใจ และปจจยทสงผลตอการ

ประสบความส าเรจในการรสารสนเทศโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา ซงขอมลดงกลาวจะมประโยชน

ตอหนวยงานทเกยวของในการน าสกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมศกยภาพใหนกศกษาบรรลวตถประสงค ตาม

นโยบายของการจดการศกษาไทย

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

35

13 มหาวทยาลยตาง ๆ สามารถน าการรสารสนเทศมาพฒนาหลกสตรการศกษาของ

มหาวทยาลยทวประเทศ เพอน าไปสการน าความรดานการพฒนาการใชสารสนเทศประกอบการเรยนการสอนของ

ผมสวนเกยวของกบการพฒนาหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตรใหประสบความส าเรจ เพอการสงเสรม พฒนา

อยางถกทศทาง

2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

21 ศกษาเกยวกบการรสารสนเทศ ความตองการรสารสนเทศ และปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร

22 การเปรยบเทยบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษา

23 แนวทางการพฒนาระดบการรสารสนเทศของนกศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

36

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมภำษำไทย มหาวทยาลยสวนดสต (2562) ขอมลจ านวนประชากรนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต กรงเทพฯ ส านกสงเสรม

วชาการและงานทะเบยน

จณาภา ใครมา (2559) การรสารสนเทศดานการใชหองสมดของนกศกษามหาวทยาลยแมโจ Retrieved from

httpspulinetoaspsuacthindexphpjournalarticleview134140

ชตมา สจจานนท (2544) การรสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาคนไทยและสงคมไทย

วารสารสโขทยธรรมาธราช 14 3 (กนยายน - ธนวาคม) หนา 50-63

บญญลกษม ต านานจตร และสายสดา ปนตระกล (2558) แนวทางการพฒนาระดบการรบรสารสนเทศของผบรหาร

ศนยพฒนาเดกเลกสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนในประเทศไทย ววจยสมาคมหองสมดฯ

ปท 8(2)

ปภาดา เจยวกก (2547) การรสารสนเทศของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ภคพร อ ามาตยมณ ชมอนทรจกร (2559) พฤตกรรมการรสารสนเทศเพอการศกษาของนกศกษาระดบ ปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รงสตสารสนเทศ ปท 22(1) 11

มะลวลย สนนอย (2018) การรสารสนเทศ ของนกศกษามหาวทยาลยอบลราชธาน PULINET Journal 84

วนชชดา สภควนช (2547) การบรณาการการรสารสนเทศในกระบวนการสอนรายวชาภาษาองกฤษของ

นกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3 สถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตกาฬสนธ วทยานพนธปรญญา

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ศวราช ราชพฒน (2547) การสอนการรสารสนเทศทางเวบไซตของหองสมด บรรณารกษศาสตรและ

สารนเทศศาสตร มข212 (พค - สค 2547) หนา 81 - 87

สมาน ลอยฟา (2544) การรสารสนเทศ ทกษะทจ าเปนส าหรบสงคมสารสนเทศ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

19 (ตค - ธค) หนา 1-6

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

37

อาชญญา รตนอบล (2549) การรสารสนเทศ คนเมอ 20 กมภาพนธ 2558 จาก httpportaledu

chulaacthpatty_travelblogviewphpBid=1244087950349417

บรรณำนกรมภำษำองกฤษ American Association of School Librarians amp Association for Educational Communications and

Technology Information Literacy Standards for Student Learning (Online) Available

fromhttpwwwalaaaslaaslproftoolsinformationpowerInformationLiteracyStandards

finalpdf(9122004)

Association of College amp Research Libraries (2000) Information Literacy Competency Standards

for Higher Education Retrieved February 192015from

httpwwwalaorgacrlstandardsinformationliteracycompetency

Bruce C S (1999) Workplace experiences of information literacy International Journal of

Information Management 19 33-47

Eisenberg M and Berkowitz B The Big 6 An Information Problem-Solving Process (Online)

Available from httpwwwbig6com 2001-2005

Erlinger A (2018) Outcomes Assessment in Undergraduate Information Literacy Instruction A

Systematic Review College amp Research Libraries 442

Maybee C (2005) Undergraduate womenrsquos conceptions of information use Master of Library

and information Science San Jose State University (UMI 1427162) Retrieved from

httpsearchproquestcomdocview305352454previewPDF25F0A990EDBB42BEPQ

1accountid=50155

SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Retrieve from

httpwwwsunyconnectsunnyeduilifinalhtm

38

ภำคผนวก

39

ภำคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ

40

รำยชอทปรกษำและผเชยวชำญ 1 ผชวยศาสตราจารย ดรบญญลกษม ต านานจตร

ทปรกษาและผเชยวชาญดานการรสารสนเทศ

2 ผชวยศาสตราจารย ดรสายสดา ปนตระกล

ผเชยวชาญดานการรสารสนเทศ

3 อาจารยนนทวน เรองอราม

ผเชยวชาญดานทรพยากรสารสนเทศ

4 อาจารยจตชน จตตสขพงษ

ผเชยวชาญดานเครองมอวจย

41

ภำคผนวก ข แบบสอบถาม

42

แบบสอบถำม

เรอง กำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร

มหำวทยำลยสวนดสต

ค ำชแจง

1 แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอเกบรวบรวมขอมลเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยผวจยไดก าหนดแบบสอบถาม

แบงเปน 3 ตอน คอ

ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศและความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ

2 กรณาตอบแบบสอบถามทกขอ ตรงตามความเปนจรงและความคดเหนของทานเพอน าขอมลท

ไดมาสรปผลและสามารถน าไปใชประโยชนในการพฒนาการรสารสนเทศ

ค ำจ ำกดควำมทใชในกำรวจย

การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เกยวกบสารสนเทศ ลกษณะดงน สามารถก าหนดชนดและขอบเขตของ

สารสนเทศทตนเองตองการได สามารถเขาถงสารสนเทศทตองการอยางมประสทธภาพและประสทธผล สามารถ

ประเมนสารสนเทศและแหลงทมาอยางมวจารณญาณ รวมทงสามารถเชอมโยงสารสนเทศทไดรบการคดเลอกไว

แลวกบพนฐานความรเดมทตนเองมอยได ในฐานะบคคลหรอสมาชกของกลมสามารถใชสารสนเทศในการ

แกปญหาไดอยางมประสทธภาพ และมความเขาใจในเรองเศรษฐกจ กฎหมายรวมถงการใชสารสนเทศอยาง

ถกตองตามหลกจรยธรรมและกฎหมาย

43

ตอนท 1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม ค ำชแจง โปรดท าเครองหมายลงใน หนาขอความทตรงกบความเปนจรงหรอเตมขอความลงในชองวาง

1 เพศ

1048712 ชาย 1048712 หญง

2 ชนป

1048712 1 1048712 2 1048712 3 1048712 4

3 สาขาวชา

สาขาภาษาองกฤษ สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

สาขาภาษาไทย สาขาภาษาและการสอสาร

สาขาภาษาองกฤษธรกจ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต 211 กำรรและควำมตองกำรรสำรสนเทศ

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา

v v

v

v v

v

44

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

3 ส า รสน เทศด านศ ลปวฒนธร รม

ภมปญญาทองถน

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

5 สารสนเทศดานการคมนาคม

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย

8 สารสนเทศดาน Cyber

212 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและ

สงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไป

คนหา

45

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความตองการ

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถาม

39

ภำคผนวก ก รายชอทปรกษาและผเชยวชาญ

40

รำยชอทปรกษำและผเชยวชำญ 1 ผชวยศาสตราจารย ดรบญญลกษม ต านานจตร

ทปรกษาและผเชยวชาญดานการรสารสนเทศ

2 ผชวยศาสตราจารย ดรสายสดา ปนตระกล

ผเชยวชาญดานการรสารสนเทศ

3 อาจารยนนทวน เรองอราม

ผเชยวชาญดานทรพยากรสารสนเทศ

4 อาจารยจตชน จตตสขพงษ

ผเชยวชาญดานเครองมอวจย

41

ภำคผนวก ข แบบสอบถาม

42

แบบสอบถำม

เรอง กำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร

มหำวทยำลยสวนดสต

ค ำชแจง

1 แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอเกบรวบรวมขอมลเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยผวจยไดก าหนดแบบสอบถาม

แบงเปน 3 ตอน คอ

ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศและความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ

2 กรณาตอบแบบสอบถามทกขอ ตรงตามความเปนจรงและความคดเหนของทานเพอน าขอมลท

ไดมาสรปผลและสามารถน าไปใชประโยชนในการพฒนาการรสารสนเทศ

ค ำจ ำกดควำมทใชในกำรวจย

การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เกยวกบสารสนเทศ ลกษณะดงน สามารถก าหนดชนดและขอบเขตของ

สารสนเทศทตนเองตองการได สามารถเขาถงสารสนเทศทตองการอยางมประสทธภาพและประสทธผล สามารถ

ประเมนสารสนเทศและแหลงทมาอยางมวจารณญาณ รวมทงสามารถเชอมโยงสารสนเทศทไดรบการคดเลอกไว

แลวกบพนฐานความรเดมทตนเองมอยได ในฐานะบคคลหรอสมาชกของกลมสามารถใชสารสนเทศในการ

แกปญหาไดอยางมประสทธภาพ และมความเขาใจในเรองเศรษฐกจ กฎหมายรวมถงการใชสารสนเทศอยาง

ถกตองตามหลกจรยธรรมและกฎหมาย

43

ตอนท 1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม ค ำชแจง โปรดท าเครองหมายลงใน หนาขอความทตรงกบความเปนจรงหรอเตมขอความลงในชองวาง

1 เพศ

1048712 ชาย 1048712 หญง

2 ชนป

1048712 1 1048712 2 1048712 3 1048712 4

3 สาขาวชา

สาขาภาษาองกฤษ สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

สาขาภาษาไทย สาขาภาษาและการสอสาร

สาขาภาษาองกฤษธรกจ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต 211 กำรรและควำมตองกำรรสำรสนเทศ

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา

v v

v

v v

v

44

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

3 ส า รสน เทศด านศ ลปวฒนธร รม

ภมปญญาทองถน

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

5 สารสนเทศดานการคมนาคม

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย

8 สารสนเทศดาน Cyber

212 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและ

สงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไป

คนหา

45

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความตองการ

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถาม

40

รำยชอทปรกษำและผเชยวชำญ 1 ผชวยศาสตราจารย ดรบญญลกษม ต านานจตร

ทปรกษาและผเชยวชาญดานการรสารสนเทศ

2 ผชวยศาสตราจารย ดรสายสดา ปนตระกล

ผเชยวชาญดานการรสารสนเทศ

3 อาจารยนนทวน เรองอราม

ผเชยวชาญดานทรพยากรสารสนเทศ

4 อาจารยจตชน จตตสขพงษ

ผเชยวชาญดานเครองมอวจย

41

ภำคผนวก ข แบบสอบถาม

42

แบบสอบถำม

เรอง กำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร

มหำวทยำลยสวนดสต

ค ำชแจง

1 แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอเกบรวบรวมขอมลเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยผวจยไดก าหนดแบบสอบถาม

แบงเปน 3 ตอน คอ

ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศและความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ

2 กรณาตอบแบบสอบถามทกขอ ตรงตามความเปนจรงและความคดเหนของทานเพอน าขอมลท

ไดมาสรปผลและสามารถน าไปใชประโยชนในการพฒนาการรสารสนเทศ

ค ำจ ำกดควำมทใชในกำรวจย

การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เกยวกบสารสนเทศ ลกษณะดงน สามารถก าหนดชนดและขอบเขตของ

สารสนเทศทตนเองตองการได สามารถเขาถงสารสนเทศทตองการอยางมประสทธภาพและประสทธผล สามารถ

ประเมนสารสนเทศและแหลงทมาอยางมวจารณญาณ รวมทงสามารถเชอมโยงสารสนเทศทไดรบการคดเลอกไว

แลวกบพนฐานความรเดมทตนเองมอยได ในฐานะบคคลหรอสมาชกของกลมสามารถใชสารสนเทศในการ

แกปญหาไดอยางมประสทธภาพ และมความเขาใจในเรองเศรษฐกจ กฎหมายรวมถงการใชสารสนเทศอยาง

ถกตองตามหลกจรยธรรมและกฎหมาย

43

ตอนท 1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม ค ำชแจง โปรดท าเครองหมายลงใน หนาขอความทตรงกบความเปนจรงหรอเตมขอความลงในชองวาง

1 เพศ

1048712 ชาย 1048712 หญง

2 ชนป

1048712 1 1048712 2 1048712 3 1048712 4

3 สาขาวชา

สาขาภาษาองกฤษ สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

สาขาภาษาไทย สาขาภาษาและการสอสาร

สาขาภาษาองกฤษธรกจ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต 211 กำรรและควำมตองกำรรสำรสนเทศ

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา

v v

v

v v

v

44

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

3 ส า รสน เทศด านศ ลปวฒนธร รม

ภมปญญาทองถน

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

5 สารสนเทศดานการคมนาคม

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย

8 สารสนเทศดาน Cyber

212 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและ

สงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไป

คนหา

45

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความตองการ

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถาม

41

ภำคผนวก ข แบบสอบถาม

42

แบบสอบถำม

เรอง กำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร

มหำวทยำลยสวนดสต

ค ำชแจง

1 แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอเกบรวบรวมขอมลเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยผวจยไดก าหนดแบบสอบถาม

แบงเปน 3 ตอน คอ

ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศและความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ

2 กรณาตอบแบบสอบถามทกขอ ตรงตามความเปนจรงและความคดเหนของทานเพอน าขอมลท

ไดมาสรปผลและสามารถน าไปใชประโยชนในการพฒนาการรสารสนเทศ

ค ำจ ำกดควำมทใชในกำรวจย

การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เกยวกบสารสนเทศ ลกษณะดงน สามารถก าหนดชนดและขอบเขตของ

สารสนเทศทตนเองตองการได สามารถเขาถงสารสนเทศทตองการอยางมประสทธภาพและประสทธผล สามารถ

ประเมนสารสนเทศและแหลงทมาอยางมวจารณญาณ รวมทงสามารถเชอมโยงสารสนเทศทไดรบการคดเลอกไว

แลวกบพนฐานความรเดมทตนเองมอยได ในฐานะบคคลหรอสมาชกของกลมสามารถใชสารสนเทศในการ

แกปญหาไดอยางมประสทธภาพ และมความเขาใจในเรองเศรษฐกจ กฎหมายรวมถงการใชสารสนเทศอยาง

ถกตองตามหลกจรยธรรมและกฎหมาย

43

ตอนท 1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม ค ำชแจง โปรดท าเครองหมายลงใน หนาขอความทตรงกบความเปนจรงหรอเตมขอความลงในชองวาง

1 เพศ

1048712 ชาย 1048712 หญง

2 ชนป

1048712 1 1048712 2 1048712 3 1048712 4

3 สาขาวชา

สาขาภาษาองกฤษ สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

สาขาภาษาไทย สาขาภาษาและการสอสาร

สาขาภาษาองกฤษธรกจ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต 211 กำรรและควำมตองกำรรสำรสนเทศ

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา

v v

v

v v

v

44

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

3 ส า รสน เทศด านศ ลปวฒนธร รม

ภมปญญาทองถน

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

5 สารสนเทศดานการคมนาคม

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย

8 สารสนเทศดาน Cyber

212 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและ

สงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไป

คนหา

45

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความตองการ

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถาม

42

แบบสอบถำม

เรอง กำรศกษำกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร

มหำวทยำลยสวนดสต

ค ำชแจง

1 แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอเกบรวบรวมขอมลเกยวกบการศกษาการรสารสนเทศของ

นกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต โดยผวจยไดก าหนดแบบสอบถาม

แบงเปน 3 ตอน คอ

ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ระดบการรสารสนเทศและความตองการรสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการร

สารสนเทศของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะ

2 กรณาตอบแบบสอบถามทกขอ ตรงตามความเปนจรงและความคดเหนของทานเพอน าขอมลท

ไดมาสรปผลและสามารถน าไปใชประโยชนในการพฒนาการรสารสนเทศ

ค ำจ ำกดควำมทใชในกำรวจย

การรสารสนเทศ หมายถง ความรความสามารถของนกศกษาปรญญาตร คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เกยวกบสารสนเทศ ลกษณะดงน สามารถก าหนดชนดและขอบเขตของ

สารสนเทศทตนเองตองการได สามารถเขาถงสารสนเทศทตองการอยางมประสทธภาพและประสทธผล สามารถ

ประเมนสารสนเทศและแหลงทมาอยางมวจารณญาณ รวมทงสามารถเชอมโยงสารสนเทศทไดรบการคดเลอกไว

แลวกบพนฐานความรเดมทตนเองมอยได ในฐานะบคคลหรอสมาชกของกลมสามารถใชสารสนเทศในการ

แกปญหาไดอยางมประสทธภาพ และมความเขาใจในเรองเศรษฐกจ กฎหมายรวมถงการใชสารสนเทศอยาง

ถกตองตามหลกจรยธรรมและกฎหมาย

43

ตอนท 1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม ค ำชแจง โปรดท าเครองหมายลงใน หนาขอความทตรงกบความเปนจรงหรอเตมขอความลงในชองวาง

1 เพศ

1048712 ชาย 1048712 หญง

2 ชนป

1048712 1 1048712 2 1048712 3 1048712 4

3 สาขาวชา

สาขาภาษาองกฤษ สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

สาขาภาษาไทย สาขาภาษาและการสอสาร

สาขาภาษาองกฤษธรกจ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต 211 กำรรและควำมตองกำรรสำรสนเทศ

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา

v v

v

v v

v

44

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

3 ส า รสน เทศด านศ ลปวฒนธร รม

ภมปญญาทองถน

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

5 สารสนเทศดานการคมนาคม

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย

8 สารสนเทศดาน Cyber

212 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและ

สงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไป

คนหา

45

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความตองการ

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถาม

43

ตอนท 1 สถำนภำพของผตอบแบบสอบถำม ค ำชแจง โปรดท าเครองหมายลงใน หนาขอความทตรงกบความเปนจรงหรอเตมขอความลงในชองวาง

1 เพศ

1048712 ชาย 1048712 หญง

2 ชนป

1048712 1 1048712 2 1048712 3 1048712 4

3 สาขาวชา

สาขาภาษาองกฤษ สาขาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

สาขาภาษาไทย สาขาภาษาและการสอสาร

สาขาภาษาองกฤษธรกจ สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและบรการ

ตอนท 2 ระดบกำรรสำรสนเทศและควำมตองกำรรสำรสนเทศ ปญหำและอปสรรคในกำรร

สำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต 211 กำรรและควำมตองกำรรสำรสนเทศ

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

1 สารสนเทศดานกฎหมาย พรบ

2 สารสนเทศดานการศกษา ศาสนา

v v

v

v v

v

44

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

3 ส า รสน เทศด านศ ลปวฒนธร รม

ภมปญญาทองถน

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

5 สารสนเทศดานการคมนาคม

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย

8 สารสนเทศดาน Cyber

212 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและ

สงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไป

คนหา

45

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความตองการ

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถาม

44

ขอค ำถำม

ระดบกำรรสำรสนเทศ ระดบควำมตองกำรรสำรสนเทศ

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1)

3 ส า รสน เทศด านศ ลปวฒนธร รม

ภมปญญาทองถน

4 สารสนเทศดานสาธารณสขและอนามย

5 สารสนเทศดานการคมนาคม

6 สารสนเทศดานการประกอบอาชพ

7 สารสนเทศดานเทคโนโลย

8 สารสนเทศดาน Cyber

212 ปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศของนกศกษำปรญญำตร คณะมนษยศำสตรและ

สงคมศำสตร มหำวทยำลยสวนดสต

โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของทานตามล าดบทมความหมายดงน

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

1 ไมทราบวาจะคนหาขอมลทตองการไดจากแหลงใด

2 แหลงขอมลสารสนเทศ อยไกลไมสะดวกเดนทางไป

คนหา

45

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความตองการ

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถาม

45

ขอค ำถำม

ระดบปญหำและอปสรรคในกำรรสำรสนเทศ

มากทสด

(5)

มาก

(4)

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

3 ขอมลทไดรบไมทนสมย

4 ทรพยากรสารสนเทศไมสอดคลองกบความตองการ

5 ไมไดรบความสะดวกในการขอใชบรการ

6 ไมมผใหค าแนะน าในการคนหาขอมล

7 ทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอปกรณดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ

8 จดบรการในการเขาถงสารสนเทศมไมเพยงพอ

9 เครองคอมพวเตอรส าหรบใชงานมไมเพยงพอ

ตอนท 3 ปญหำและขอเสนอแนะ

ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถาม