วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน(ซไรต): วาทกรรม ความหมายและอตลกษณ *

The South East Asia Write Award(S.E.A. Write Award): Discourse Significance and Identity

มาโนช ดนลานสกล

Manoch Dinlansagoon

บทคดยอ ค าวา วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ทใชกนอยในพนทวรรณกรรมของไทยมความหมายสองประการ คอ ประการแรกใชเปนชอของรางวลทางวรรณกรรมทจดตงขนมาโดยด ารเจาของโรงแรมโอเรยนเตล และประการทสองใชเปนค าเรยกและอธบายลกษณะของวรรณกรรมทไดรบการยกยองใหไดรบรางวลดงกลาวนน เมอพจารณาจากความรบรทงของผสรางและผ เสพในพนทวรรณกรรมไทยแลวพบวา ความเปนรางวลวรรณกรรม กฎเกณฑทก าหนดโดยคณะกรรมการรางวล และกระบวนการตดสน วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน มแนวโนมกอใหเกด ความหมายและอตลกษณ ชนดหนงขนมา สอดคลองกบเรองการสรางความหมายและอตลกษณใหแกสรรพสงในสงคมในรปของวาทกรรมตามแนวคดของมเชล ฟโก ผ เขยนจงเหนวาสงตาง ๆ ทเกดขนและเกยวของไดสถาปนาใหวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนเขาขายการเปน วาทกรรม (discourse) ค าส าคญ วาทกรรม วรรณกรรมสรางสรรค ความหมาย อตลกษณ Abstract The title “The South East Asia Write Award” has two significant meanings used in Thai literary field. One is used by the Oriental as the name of literary award while the other is used to explain the characteristics of the winning award of the literary work. According to my study, I found that when taking the attitudes of creators and readers in literary field towards the S.E.A. Write Award into consideration, the committee tend to set meaning, criteria and judging procedures of literary work in terms of significance and identity which is conformed to Michel Foucault’s discourse. Therefore, it is explainable to use the term “discourse” to manipulate everything happening in the society to the baseline of the S.E.A. Write Award.

Keywords: discourse, creative literature, significance, identity

* บทความนเปนสวนหนงของวทยานพนธตามหลกสตรศลปศาสตรดษฎบณฑต(สาขาวชาภาษาไทย) มหาวทยาลยนเรศวร

บทน า ค าวา วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ซงใชกนอยในพนทกจกรรมทางวรรณกรรมของไทยนน มความหมายส าคญอยสองประการ คอ เปนชอของรางวลทางวรรณกรรมทจดตงขนมาโดยด ารของเจาของโรงแรมโอเรยนเตล และเปนค าทใชเรยกและอธบายลกษณะของวรรณกรรมทไดรบการ ยกยองใหไดรบรางวลดงกลาว วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน (The South East Asia Write Award) ในฐานะทเปนชอของรางวลทางวรรณกรรมนน มค าเรยกโดยยอวา รางวลซไรต (S.E.A. Write Award) ซงไดรเรมกอตงขนเมอป พ.ศ. 2522 ตามทผ รวมกอตงในยคแรกคอ นรนต เศรษฐบตร (ม.ป.ป., หนา 14) กลาวถงเนอหาในจดหมายจากโรงแรมโอเรยนเตลทสงถงนายกสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภวา ‚...โรงแรมโอเรยนเตลมประวตความเปนมาเกยวของกบนกเขยนชนน าของโลกเปนเวลานาน จะเหนไดจากการทไดจดมมนกเขยนขนประกอบดวยหองชดพเศษ โดยใชชอนกเขยน คนส าคญ ๆ ทเคยมาพกโอเรยนเตล ไดแก ซอมเมอรเซต มอหม, โนอล โคเวรด, โจเซฟ คอนราดและเจมส มเชนเนอร ดงนนฝายจดการและเจาของกจการจงตองการสนบสนนนกเขยนรนใหมจากประเทศในแถบอาเซยนทมผลงานดเดน ...‛ ในระยะแรกมประเทศทเขารวมกจกรรมกบรางวลน 5 ประเทศ คอ อนโดนเซย ฟลปปนส มาเลเซย สงคโปร และไทย ตอมาประเทศอน ๆ ทเหลอคอ บรไน เวยดนาม ลาว พมา และเขมร กไดเขารวมสมทบจนครบ 10 ประเทศ รางวลนจงมภาพลกษณเปนรางวลระดบนานาชาต ‚แมวาแตละประเทศจะคดเลอกวรรณกรรมเพอรบรางวลกนเอง โดยไมไดน ามาแขงขนกน แตการขยายขอบเขตของผรบรางวลจากนกเขยนไทยไปสนกเขยนในกลมประเทศเพอนบานอาเซยน ท าใหรางวลซไรตมใชเปนเพยงรางวลระดบชาต แตเปนรางวลในระดบภมภาคอาเซยนไปดวย‛ (รนฤทย สจจพนธ, 2547ข, หนา 15-16) ในสวนของประเทศไทยนนคณะกรรมการด าเนนงานรางวลซไรตไดมอบใหสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ และสมาคมนกเขยนแหงประเทศไทยเปนผด าเนนการ นบตงแตป พ.ศ. 2522 เปนตนมา ค าวา วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน จงเรมเปนทรบร มการวเคราะหวจารณ และมความส าคญมากขนตามล าดบ ในแงความเปนสญลกษณแหงปของพนทรางวลทางวรรณกรรม ในฐานะตวแทนของประเทศไทย นบเนองมาจนถงปจจบน สะทอนใหเหนวาการเกดขน ด ารงอยและด าเนนไปของรางวล เปนทยอมรบอยางกวางขวางและยาวนาน นรนต เศรษฐบตร (ม.ป.ป., หนา เบกโรง.) ไดกลาวถงคณปการของรางวลซไรตเอาไวเมอ พ.ศ. 2531 ในวาระครบ 10 ป วา ‚ผมเชอวารางวลซไรตนไดชวยใหวงวรรณกรรมไทยตนตวพอสมควรทเดยว และกมผลพลอยไดทท าใหวรรณกรรมไทยทไดรบรางวล ไดรบการแปลเปนภาษาองกฤษเผยแพรไปยงตางประเทศ ใหคนตางชาตไดมโอกาส ‘รจก’ วรรณกรรมไทยมากขน กบชวยสงเสรมใหนกเขยนไทยไดมความสมพนธกบนกเขยนเพอนบานมากขน‛

ตอมาในวาระครบ 15 ป เมอป พ.ศ. 2536 นตยา มาศะวสทธ (2535-2536, หนา 14) กไดกลาวถงคณปการของรางวลซไรตเอาไวในท านองเดยวกนวา ‚... ในชวงเวลา 15 ปทผานมา รางวลนไดมสวนกระตนใหเกดการตนตวในแวดวงวรรณกรรม และไดคดสรรงานวรรณกรรมททรงคณคาของนกเขยนรวมสมยใหเ ปนทประจกษแกสายตาคนทวไป ทงในและนอกแวดวงวรรณกรรม‛ ซงสอดคลองกบทตรศลป บญขจร (2535-2536, หนา 227-228) ไดกลาวถงผลกระทบของรางวลซไรตตอวงวรรณกรรมไทยวา

...ผลกระทบตอวงการวรรณกรรมศกษาวรรณกรรมซไรตไดรบความสนใจจากสอมวลชนและประชาชนทวไปมากกวารางวลวรรณกรรมอน ๆ ท าใหเกดการวพากษวจารณซงเปนการกระตนใหผอานและ ประชาชนทวไปสนใจและอานวรรณกรรมไทยมากขน การวพากษวจารณและโตเถยงการตดสนของ คณะกรรมการเปนเรองธรรมดาของการประเมนคาทอาจมผมความเหนตางออกไป การวพากษวจารณรางวลซไรตกเปนการสงเสรมวงการวจารณวรรณกรรมไทยใหมชวตชวามากยงขน ผลกระทบตอวงการอานและนกอาน จากยอดการขายวรรณกรรมทไดรบรางวลอาจไดขอสรปวา นกอานสนใจวรรณกรรมท ไดรบรางวลมากพอสมควร ซงแสดงวารางวลซไรตมผลกระทบตอการอานและนกอาน ดานการผลตวรรณกรรม ... ยอมรบวารางวลวรรณกรรมซไรตมผลดานการผลตวรรณกรรมและตลาดหนงสอ ...

ในป พ.ศ. 2546 รางวลซไรตไดด าเนนการมาจนครบ 25 ป ‚หากไมนบรางวลหนงสอดเดนของคณะกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาตแลว รางวลซไรตนบวาเปนรางวลวรรณกรรมทมอายยนยาวทสด นอกจากความยาวนาน รางวลซไรตยงเปนรางวลวรรณกรรมทมชอเสยงโดงดงทสดอกดวย ...‛ (รนฤทย สจจพนธ, 2547ข, หนา 40) นบเปนเรองทนาสนใจอยางยงส าหรบรางวลทางวรรณกรรมของไทยทสามารถเกดขน ด ารงอยและด าเนนการมาไดยาวนาน และสรางคณปการตอวงวรรณกรรมของไทยอยางเดนชดมาตามล าดบ สอดคลองกบผลการศกษาและการตงขอสงเกตเกยวกบรางวลซไรตของเสนาะ เจรญพร (2548, หนา 10) ทวา ‚ดวยมลคาทางสงคมและมลคาทางเศรษฐกจยอมท าใหรางวลซไรทเปนทปรารถนา ของนกเขยนทงหลาย จนกระทงรางวลดงกลาวสามารถสรางมาตรฐานหรอบรรทดฐาน(canon) ทางวรรณกรรมชดหนงขนมาได ... ภายใตบรรทดฐานนท าใหนกเขยนในกลมวรรณกรรมสรางสรรคตองแขงขนกนเพอสรางผลงานทแปลกใหม ทงในดานเนอหาและเทคนค...‛ ทงนในวาระครบรอบ 25 ป รนฤทย สจจพนธ ยงไดกลาวถงคณปการของรางวลซไรต ทมตอวงวรรณกรรมไทยตลอด 25 ป สรปไดวา รางวลนเปนการใหก าลงใจนกเขยนและสงเสรมการ

ท างานของเขา ชวยกระตนวงการอานใหคกคก เกดความอยากอาน มการคดเลอกวรรณกรรมซไรตเปนหนงสออานนอกเวลา หรอหนงสอ อานประกอบในการศกษาทกระดบ มการท าวทยานพนธ เกยวกบวรรณกรรมซไรตมากมาย ทาทายใหเกดการวจารณ ทงวจารณซอนวจารณ หรอวจารณโตวจารณ ท าใหเกดความสนใจและกระต นการอาน กระต นความคดและกระต นการแสดงออก โดยรวม คอ สงเสรมให เกดความตนตว ความสนใจในการสรางสรรคงาน สรางบรรยากาศการเขยนการอานใหคกคกขนในแตละป และเกดบรรยากาศทสงเสรมวงวรรณกรรมของไทย (2547ข, หนา 41-42) คณปการของรางวลซไรตดงกลาว มผลกระทบครอบคลมตอกระบวนการทางวรรณกรรมซงประกอบดวยผสราง ผลงานหรอวรรณกรรม และผ เสพ ปรากฏการณของรางวลซไรตมความแตกตางอยางชดเจนกบรางวลทางวรรณกรรมอน ๆ ทมในพนทวรรณกรรมของไทย เปนความแตกตางทนาสนใจอยางยงวา ในกระบวนการทางวรรณกรรมแตละสวนนนไดเกดอะไรขน จงสงผลใหรางวลซไรตสามารถด ารงอยไดยาวนาน ไดรบความยอมรบและสรางคณปการแกวงการวรรณกรรมไทยอยางโดดเดน ประการส าคญกคอ รางวลซไรตมสวนอยางมากตอการท าใหการนยามความหมายของค าวา วรรณกรรมสรางสรรค มขอบเขตทกวางขวางมากขน ซงมอทธพลทงโดยตรงและโดยออมตอการก าหนดทศทางของวรรณกรรมไทยทงรปแบบและเนอหา รวมทงมสวนอยางส าคญตอบรรยากาศการสรางและการเสพวรรณกรรมในแตละป ภายใตการรบรองใหเปนวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน โดยคณะกรรมการรางวลซไรต ทงทอาศยหลกเกณฑการประเมนคาอยางกวาง ๆ ทวาวรรณกรรมนน ‚ตองมความรเรมสรางสรรคทงในดานแนวคดและกลวธ ตองถงพรอมซงคณคาทางวรรณศลป และตองมคณคาตอสงคมและมนษยชาต‛ (นตยา มาศะวสทธ, 2535-2536, หนา 210) ไมแตกตางจากเกณฑการประเมนคาวรรณกรรมของรางวลอน ทวารางวลซไรตสามารถสถาปนาค าวา วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ใหมความหมายกวางขวางและลกซงเกนกวาจะเปนเพยงชอรางวลและถอยค าซงรบรความหมายกนมาแตเดมเทานน ประเภทของวรรณกรรมทไดรบรางวลและค าประกาศเกยรตคณซงอธบายลกษณะวรรณกรรมทไดรบรางวลของคณะกรรมการรางวลซไรตแตละป ในฐานะทเปนวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนนน ไดสงอทธพลใหองคกรทางวรรณกรรมและภาคสวนอน ๆ ทเกยวของ เกดความสนใจวรรณกรรมทไดรบรางวลดวยทาททแตกตางหลากหลาย เกดปฏกรยาอยางกวางขวางและซบซอนในฐานะผสรางและผ เสพวรรณกรรม ทงดานบวกและลบ ซงลวนแลวแตสงผลทงโดยตรงและโดยออม ตอการด ารงอยของวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน จนกลายเปนกจกรรมกระแสหลกในพนทวรรณกรรมไทย ทงในฐานะทเปนรางวลและถอยค าทใชอธบายลกษณะของวรรณกรรมทไดรบรางวล

ปรากฏการณเชนนผ เขยนเหนวาสอดคลองกบแนวคดของมเชล ฟโก นกปรชญาสายสกลหลงโครงสรางนยมและหลงสมยใหมนยม ทเรยกวา การสรางความหมายและอตลกษณใหแกสรรพสงในสงคมในรปของวาทกรรม เชนเดยวกบการเกดขนของวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนในพนทวรรณกรรมของไทย ซงผ เขยนเหนวาเขาขายการเปนวาทกรรม การทจะคนหาเบองหลงของวาทกรรมนน กระท าไดโดยการวเคราะหวาทกรรม คอ ศกษาและสบคนถงกระบวนการ ขนตอน ล าดบเหตการณ และรายละเอยดปลกยอยตาง ๆ ในการสราง การผลตอตลกษณและความหมายดงกลาว โดยอาศยภาคปฏบตการของวาทกรรมนนวามความเปนมาอยางไร มการตอสเพอชวงชงการน าในการก าหนดกฎเกณฑอยางไรบาง มความเกยวของสมพนธกบบคคล กลมบคคล สถาบนหรอองคกร สถานท เหตการณอะไรบาง และการสราง การผลต รวมตลอดถงอ านาจทางสงคมทโยงใยสมพนธกนอยนน มผลกระทบตอวาทกรรมอยางไร ผ เขยนเหนวาตงแตป พ.ศ. 2522 จนถงป พ.ศ. 2549 รวมระยะเวลา 28 ป มความยาวนานและมขอมลเพยงพอ ทจะเปนเครองสนบสนนความคดและความสนใจทจะศกษาวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนในฐานะทเปนวาทกรรมได โดยอาศยแนวคดทวาดวยวาทกรรมและการวเคราะหวาทกรรมดงกลาว เพอแสดงใหเหนการสรางหรอการนยามความหมายและอตลกษณของวาทกรรมชดน ซงมความโดดเดนชดเจนและเปนสวนส าคญทผลกดนใหวาทกรรมนกลายเปนวาทกรรมกระแสหลก(dominant discourse) ในพนทวรรณกรรมไทย

ความหมายและอตลกษณ : ความรบรในพนทวรรณกรรมไทย การศกษาความหมายและอตลกษณของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหง อาเซยนในบทความน สามารถทกระท าไดโดยอาศยการวเคราะหวาทกรรม เพราะจะท าใหไดเหนระบบระเบยบ กฎเกณฑ และกระบวนการทสรางความหมายและอตลกษณของวาทกรรมขนมา และยงจะท าใหไดเหนวาความคดเหน ความร ความเชอหรอความหมายตาง ๆ เปนเพยงแงมมหนงเทานน มใชความจรงหรอสจจะสงสดในเรองนน ๆ แตอยางใด หวใจส าคญกคอ ถาเชนนนแลว ดวยกระบวนการใดหรออะไร กนแน ทท าใหความหมายและอตลกษณของวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนซงวาทกรรมชดนไดสรางขนมา ทง ๆ ทเปนเพยงแงมมหนงเทานน แตไดกลายสภาพไปเปนความรและความจรงชนดหนงขนมาในพนทวรรณกรรมของไทย ดงนน ในบทความนจงเปนเรองของการแสดงใหเหนกระบวนการสรางความเปนผน า(hegemony)ในพนทวรรณกรรมไทยของวาทกรรมชดน และความแยบยลของปฏบตการ เชงอ านาจทแฝงตวเขามาในรปของความรและความจรง จงหลกเลยงไมไดทจะตองเรมตนดวยการคนหาความหมายและอตลกษณของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน เพอตรวจสอบดวา มกฎเกณฑ กระบวนการ หรอ

เทคนคใดบางทเปนตวก าหนดหรอตวสรางความหมายและอตลกษณของวาทกรรมดงกลาว นอกจากนนยงจะตองท าใหเหนถงความเคลอนไหวและความเปลยนแปลงตาง ๆ ทเกอหนนใหความหมายและอตลกษณนนเขารปเขารอยดวย ในทนจะวเคราะหตามประเดน ความรบรในพนทวรรณกรรมไทย นบตงแตรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอรางวลซไรตเปนทรจกและคนเคยของบรรดาประชาคมในพนทวรรณกรรม ค าวา วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ถกน ามาใชทงในการพดและการเขยนตางกรรมตางวาระกน ค าดงกลาวเคลอนไหวไหลเวยนอยในพนทวรรณกรรม ในบรบทตางๆ โดยมเนอหาเกาะเกยวอยกบแงมมของกระบวนการแหงรางวลตงแตจดก าเนด คณะบคคลทเกยวของ หลกเกณฑการพจารณาวรรณกรรม ความเหมาะสมของตวบททไดรบรางวล วธการตดสน เหลานเปนตน น าเสยงทปรากฏอยางตอเนองจากบรรดาประชาคมในพนทวรรณกรรมนนมทงแงบวกและแงลบ ซงลวนแลวแตมผลตอการด ารงคงอยของรางวลนทงสน อาจกลาวไดวารางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอรางวลซไรตไดกลายฐานะเปนสญลกษณแหงปของพนททางวรรณกรรมไปแลว ยงนานวนยงไดรบความสนใจมากขนตามล าดบ ประจกษพยานทส าคญซงสามารถศกษาไดอยางเปนรปธรรมกคอหนงสอ 25 ปซไรต รวมบทวจารณคดสรร ซงสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ ไดจดท าขนมา เปนการตอกย าตวตนทชดเจนของรางวลนโดยหนงสอดงกลาวมเนอหาทเปนภาพรวมและพฒนาการของรางวล ประกอบ ดวย 25 ปซไรต ภาพรวมของนวนยายซไรตในรอบ 25 ป ขนบวรรณศลปในกวนพนธซไรตไทย เรองสนเขารอบซไรต พ.ศ. 2542 และ 2545 : ภาพสะทอนความลมเหลวหรอความจรงแทของวรรณกรรมยคหลงสมยใหม รายชอวรรณกรรมซไรต พทธศกราช 2522-2546 ภาพงานพระราชทานรางวลซไรต บทวจารณวรรณกรรมซไรต และมภาคผนวกประกอบดวยองคประธานในพธพระราชทานรางวล รายนามปาฐกรบเชญ รายนามผ ไดรบรางวล ค าประกาศเกยรตคณวรรณกรรมซไรต สนทรพจนนกเขยนซไรตไทย รายนามคณะกรรมการคดเลอกและตดสนรางวล ซไรต วรรณกรรมเขารอบสดทายซไรต และระเบยบการพจารณาวรรณกรรมไทย หลงจากทเคยมการจดท าหนงสอ 10 ปซไรท(สะกดตามชอหนงสอ) ค าใหการเรองรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ป 2522-2531 โดยนายนรนต เศรษฐบตร นายกสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ ในฐานะผ รวมกอตงรางวล และหนงสอ 15 ปซไรต โดยสมาคมเดยวกนมาแลว อาจจะกลาววา รางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอซไรตนนมอทธพลครอบคลมกระบวนการทางวรรณกรรมของไทยซงประกอบดวยผสราง ผลงานหรอวรรณกรรม และผเสพ ปรากฏการณของรางวลนมความแตกตางอยางชดเจนกบรางวลทางวรรณกรรมอน ๆ ในพนท

วรรณกรรมของไทยทมอย เปนความแตกตางทนาสนใจอยางยงวา ในกระบวนการทางวรรณกรรมแตละสวนนนไดเกดอะไรขน จงสงผลใหรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอซไรตสามารถด ารงคงอยไดยาวนาน ไดรบความยอมรบและสงอทธพลดานตาง ๆ ตอวงการวรรณกรรมไทยอยางโดดเดน ประการส าคญกคอ รางวลนมสวนอยางมากตอการท าใหการนยามความหมายของค าวา วรรณกรรมสรางสรรค มขอบเขตทกวางขวางมากขน ซงมอทธพลทงโดยตรงและโดยออมตอการก าหนดทศทางของวรรณกรรมไทยทงรปแบบและเนอหา รวมทงมสวนอยางส าคญตอบรรยากาศการสรางและการเสพวรรณกรรมในแตละป ภายใตการรบรองใหวรรณกรรมเรองหนงเปน วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน โดยมตของคณะกรรมการของรางวล และสามารถสถาปนาค าวา วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ใหม ความหมาย กวางขวางและลกซง รวมทงม อตลกษณ ทชดเจนเกนกวาจะเปนเพยงชอรางวลและถอยค าซงรบรความหมายกนมาแตเดมเทานน การเกดขนและการด ารงคงอยของรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนดงกลาวนน ผ เขยนเหนวามลกษณะเขาขายตามแบบทนกวชาการยคหลงสมยใหมเรยกวา วาทกรรม(Discourse) โดยเฉพาะแนวคดของมเชล ฟโก ทสรปไดวา วาทกรรมไดถกประกอบสรางขนมาจากความแตกตางระหวางสงทควรกลาวถงไดอยางถกตองภายใตกฎและตรรกชดหนงในหวงเวลาหนง กบสงทมการพดถงกนอยางแทจรง สนามของวาทกรรมในขณะหนง ๆ นนคอกฎทอธบายความแตกตางเหลาน ดงนนวาทกรรมจงประกอบสรางสงตาง ๆ ขนมาดวยกฎเกณฑทแนนอนชดหนง กฎเกณฑเหลานจะก าหนดการด ารงอย การเปลยนแปลง หรอแมแตการเลอนหายไปของสงตาง ๆ (Foucault, 1991, p. 63) หรออาจสรปวาหมายถงระบบ และกระบวนการในการสรางหรอผลตความหมายและอตลกษณใหกบสรรพสงในสงคมทแวดลอมตวเราอย อาจจะเปนความร ความจรง อ านาจ หรอตวตนของเราเอง นอกจากน วาทกรรมยงท าหนาทรกษาสงทสรางขนใหคงอยและเปนทยอมรบของสงคมในวงกวาง จนกลายสภาพเปนวาทกรรมหลก(dominant discourse) (ไชยรตน เจรญสนโอฬาร, 2543, หนา 20) การสรางความหมายและ อตลกษณใหแกวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนจงเปนประเดนทนาสนใจ นาจะไดศกษาดวาเมอมความเชอวาวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนเปนวาทกรรมแลว ความหมาย(significance) และอตลกษณ(identity) ทวาทกรรมชดนสรางขนคออะไรและความรบรในพนทวรรณกรรมไทยเปนอยางไร ส าหรบค าวา วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ทเปนค าใชเรยกและอธบายลกษณะของวรรณกรรมทไดรบการยกยองใหไดรบรางวล มแงมมทซบซอนมากกวาความหมายแรก ทงนเปนเพราะการใชในความหมายประการหลงนมลกษณะเปนกระบวนการซงเกยวของกบมตทางสงคมอยางหลากหลาย โดยอาศยวรรณกรรมหรอตวบทเปนศนยกลาง และเปนศนยกลางทตอง

อาศยการวเคราะหและตความเปนเครองมอ เพอน าผลการวเคราะหและตความนนไปสการประเมนคา แลวหาขอสรปเพอการตดสน วรรณกรรมทไดรบการตดสนและประกาศยกยองจะไดรบรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอรางวลซไรต และวรรณกรรมเรองนนหรอเลมนนกจะถกเรยกขานวา วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน โดยมค าอธบายลกษณะหรอทเรยกวา ค าประกาศเกยรตคณ วาเปนวรรณกรรม สรางสรรคยอดเยยม ชดหนงก ากบเอาไวเสมอ หากจะพจารณาเปรยบเทยบกระบวนการทงหมดตงแตเรมตนจนกระทงมการประกาศผลการตดสนดงกลาวนนกบรางวลทางวรรณกรรมทส าคญอน ๆ ของไทยในพนททางวรรณกรรม เชน รางวลการประกวดหนงสอดเดนของคณะกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาต(ตอมาคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเปนผจดการ) รางวลนายอนทรอวอรด รางวลเซเวนบคอวอรด รางวลวรรณกรรมบวหลวง รางวลสภาว เทวกลฯ เปนตน แมจะมบางขนตอนแตกตางกน แตโดยภาพรวมหรอขนตอนส าคญ ๆ ไมแตกตางกนมากนก ทวารางวลหรอวรรณกรรมทไดรบรางวลตาง ๆ เหลานน กลบไดรบความสนใจไมมากนก อาจจะกลาววา ไมสามารถสรางความเคลอนไหวหรอความยอมรบไดอยางชดเจนและกวางขวางเทากบรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอซไรต นนยอมหมายถง ความเคลอนไหวหรอความสนใจของผคนทจะมตอวรรณกรรมหรอตวบททได รบรางวลนนดวย ซงเกาะเกยวอยางใกลชดอยกบค าอธบายลกษณะหรอทเรยกวา ค าประกาศเกยรตคณวรรณกรรมเลมนนดวยเชนกน ปรากฏการณเชนนมนยวา ความสนใจหรอความเคลอนไหวมากหรอนอย ทจะเกดขนในพนททางวรรณกรรมกรณทเกยวของกบรางวลนน มไดอาศยเพยงวรรณกรรมหรอตวบท ทไดรบรางวลเพยงสวนเดยวอยางแนนอน แตยงตองอาศยองคประกอบอนเขามารวมปฏบตการดวย ปฏเสธไมไดวาความเคลอนไหวหรอความสนใจทมตอวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอซไรตนน นอกจากจะเกดจากกระบวนการของรางวลโดยภาพรวมและภาพลกษณความเปนนานาชาตระดบอาเซยนแลว เหตผลประการส าคญทควรกลาวถงกคอ ถอยค าของคณะกรรมการทใชอธบายลกษณะของวรรณกรรมทตดสนใหไดรบรางวล เพราะโดยปรยายแลวหมายถงค ารบรองวา ความดเดนหรอความสรางสรรคของวรรณกรรมนนมลกษณะอยางไร ดงนน กระบวนการของรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน จงอาจจดอยในฐานะทเปนวาทกรรมชนดหนงไดตามแนวทางของมเชล ฟโก กลาวคอ กจกรรมหลายลกษณะของรางวลน เชน การก าหนดกฎเกณฑตาง ๆ การคดสรรวรรณกรรม วธการพจารณาวรรณกรรม การเผยแพรความเคลอนไหว การประกาศผล การเขยนค าประกาศเกยรตคณวรรณกรรม การมอบรางวล เปนตน ถอเปน ภาคปฏบตการจรงของวาทกรรม(discursive practices) เปนภาคปฏบตการจรงซงสอดคลองกบสาระทฟโกไดกลาวไววา เปนภาคปฏบตการจรงของวาทกรรมเฉพาะดานในสงคม เกดขนโดยบรรดาผ เชยวชาญในสาขาวชาตาง ๆ ซงจะเปนตวก าหนดขอบขายของสงทพดวาจะพดอยางไร พดเรองอะไร ใครควรพด จงจะได

ความหมาย และเปน ทยอมรบกนในสงคม นอกจากน ‚ยงสถาปนาผพดใหมอ านาจความชอบธรรมในการพดถงเรองนน ๆ อกดวย ผพดเหลาน ไมสามารถพดอะไรตามใจชอบ หรอมอสระเสรในการพดได แตจะตองพดภายใตกฎเกณฑของวาทกรรมวาดวยเรองนน ๆ จงจะบงเกดผล‛ (ไชยรตน เจรญสนโอฬาร, 2543, หนา 28-29) การทจะคนหาความหมายและอตลกษณของวาทกรรม สามารถกระท าไดโดยวธการทมเชล ฟโกเรยกวา การวเคราะหวาทกรรม หวใจของการวเคราะหวาทกรรมอยทความพยายามจะขดคย สบคน เสาะหาความสมพนธโยงใยระหวางภาคปฏบตการจรง(discursive practices) ของวาทกรรมชดตาง ๆ ในสงคมวามความสมพนธกนอยางไร มกฎเกณฑอะไรทเปนตวก าหนดหรอสรางความหมายและอตลกษณใหแกสรรพสงในสงคม มความเคลอนไหว เปลยนแปลงอยางไร รวมทงคนหาวา ดวยวธการหรอกระบวนการใดทสงตาง ๆ ในสงคมถกท าใหกลายเปนวตถเพอการศกษาหรอเพอการพดถงของวาทกรรม ในกรณนวตถของการศกษาหรอสงทถกใชเพอการพดถงของวาทกรรมอยางหนาแนนเปนพเศษคอ กรรมการ กฎเกณฑและกระบวนการ โดยอาศยวรรณกรรมหรอตวบทเปนสอ ซงในพนทวรรณกรรมของไทยไดก าหนดไว 3 ประเภท คอ นวนยาย กวนพนธ และเรองสน ตลอดระยะเวลา 28 ปของรางวลน วรรณกรรมทงสามประเภทดงกลาวจงถกใชเพอการ พดถง ความสรางสรรค ตามวธการของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน โดยคณะกรรมการซงกคอผมอ านาจในสงคมในฐานะผ เชยวชาญทางดานวรรณกรรม(อาจจะเปนนกวชาการ นกวจารณ และนกเขยน) และอาศยกฎเกณฑ ชดหนง ซงกคอทฤษฎทางวรรณกรรมหรอความเชยวชาญจากประสบการณทางวรรณกรรมจนเปนทยอมรบ สงผลใหเกดความชอบธรรมทจะพดหรอเขยนถงเรองราวนน ๆ ในขณะเดยวกนบรรดาคณะกรรมการ รวมตลอดถงนกเขยน นกวชาการ นกวจารณ และสอมวลชน เหลานลวนถกลดสภาพลงไปเปนวตถของการศกษาของวาทกรรมในชวงจงหวะตาง ๆ ดวย ทงโดยรตวและไมรตว ความหมายและอตลกษณของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนตามความรบรในพนทวรรณกรรมไทย สามารถวเคราะหไดจากกระบวนการของรางวลบางมต หรอกคอ ภาคปฏบตการจรงของวาทกรรมดงกลาวนนเอง ในทนจะวเคราะหเพอคนหาความหมายและ อตลกษณของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนผานมตตาง ๆ ตามความรบรในพนทวรรณกรรมไทย 3 มต คอ ความเปนรางวลวรรณกรรม กฎเกณฑทก าหนดโดยคณะกรรมการรางวล และกระบวนการตดสน ดงน 1. มตของความเปนรางวลวรรณกรรม ความรบรในพนทวรรณกรรมของไทยทมตอความหมายและอตลกษณของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนนน จ าเปนทจะตองสบคน เสาะหา หรอขดคยเขาไปใน

สงประกอบสรางของวาทกรรมในพนทวรรณกรรมซงม 3 สวน ประกอบดวย ผสราง วรรณกรรม และผ เสพ ส าหรบความรบรในมตของความเปนรางวลวรรณกรรมนน จะอาศยสงประกอบสรางเพยง 2 สวน คอ ผสรางและผ เสพ เพอแสดงใหเหนวาทงสองสวนนไดพดหรอเขยนถงความหมายและอตลกษณของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนเอาไววาอยางไร เพอทจะคนหาค าตอบเกยวกบความหมายและอตลกษณผานความรบรในมตดงกลาว ส าหรบขอเขยนน ค าวา ผสราง หมายถง บคคล กลมบคคล องคกรและหนวยงานทมบทบาทเบองตนในการสรางสรรคและน าเสนอวรรณกรรมสสงคม ไดแก นกเขยน และส านกพมพหรอบรรณาธการ สวนค าวา ผ เสพ หมายถง บคคลทไดอาน กลาวถง เขยนถง จ าหนาย หรอน าวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนไปดดแปลงเปนรปแบบอน ไดแก คณะกรรมการรางวล ผอานทวไป นกวจารณ สอมวลชน คร-อาจารย นกวจารณ นกศกษา นกเรยน บรรณารกษ หรอรานหนงสอ ในสวนของผ สรางนนจะวเคราะหผานนกเขยนไทย ทงนกเขยนทเคยไดรบรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอรางวลซไรต นกเขยนรนเกา และนกเขยนรนใหม รวมทงบรรณาธการส านกพมพตาง ๆ บางสวน เพอดวาวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนท าใหนกเขยนและบรรณาธการเหลานมความรบรอยางไรบางในมตของความเปนรางวลวรรณกรรม จากการศกษาขอมลทเปนเอกสารและบทสมภาษณของนกเขยนจ านวนมาก พบวาในบรรดานกเขยนของไทยทงทเคยไดรบรางวลน เคยมผลงานเขารอบสดทาย ตลอดจนนกเขยนทวไปมความรบรและมความคดเหนแบงเปนสองกระแสหลก คอ กระแสแรก รบรและชนชมถงความเปนรางวลทางวรรณกรรมทส าคญของรางวลซไรต และกระแสทสอง รบรและเหนความส าคญแตมขอสงเกตในเชงกงขาตอจดประสงคของรางวล ความรบรและความคดเหนทงหลายทจะน ามาใชในประเดนน จะไมใชการตอบโตหรอโตแยงหรอสนบสนนกนไปมาของนกเขยนแตละคน แตจะเปนการน าเสนอเพอใหเหนความรบรและความคดเหนของนกเขยนโดยภาพรวมเพอทจะน าไปสค าตอบในสวนความรบรและความคดเหนของนกเขยนทมตอรางวลเทานน เรมตนทนกเขยนซงเคยไดรบรางวลซไรตเปนคนทสองตอจากค าพน บญทว คอ เนาวรตน พงษไพบลย ตงขอสงเกตวา ‚...รางวลซไรตเอาไปเปรยบเทยบกบตางชาตดวย มอาเซยนมารวมกน มนจงกระเดยดไปทางสากล มนจงดเสยงดงกวา รวมทงมสปอนเซอรใหญดวยและถาจะวาไปมนกมมากอนรางวลทมอยตอนน‛ (เนาวรตน พงษไพบลย, 2535, หนา 28) กระแสเสยงของนกเขยนทแสดงความชนชมตอรางวลนเกดขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะในยคแรก ๆ เพราะเหนวารางวลนมเจตนาทดตอพนทวรรณกรรมเชนความคดเหนของอศศร ธรรมโชต ซงปรากฏในค าใหการของนรนต เศรษฐบตร (ม.ป.ป., หนา 85) พดถงรางวลทตวเองเคยไดรบวา ‚แนวความคดในการจดตงรางวลซไรท เปนแนวความคดทประเสรฐทสดส าหรบ

ทกฝาย ทไดเลงเหนคณคาและมองเหนความส าคญของวรรณกรรมภายในชาต‛ กระแสเสยงเชนน ยงคงปรากฏตอเนองมาจนถงยคปจจบนโดยพจารณาไดจากค าพดของนกเขยนรางวลซไรตประจ าป พ.ศ. 2544 คอ โชคชย บณฑต’ ทวา ‚เทาทเคยคดคอชอมนใหญมาก แหงอาเซยน ชอมนใหญ แลวกมวธการในการมอบรางวล นกเขยนทงสบประเทศมารวมกนอยในโรงแรมหาหกวน ... สวนหนงอาจจะเปนผลมาจากชวงหาหกปแรกทมนดอยแลว คนทไดทกคนมนใช มนกเลยสรางอยางนนมา แลวมนกคอยโตขนมาเรอย ๆ ...‛(โชคชย บณฑต ’, ผ ใหสมภาษณ, 18 มนาคม 2550) นอกจากนนแลวนกเขยนทไมเคยไดรบรางวลนกไดกลาวถงรางวลนในท านองชนชมอยดวย ตามท อญชล ไพรรกษ (2545, หนา 34) รายงานถงความคดเหนของจรภทร องศมาล นกเขยนทมผลงานเขารอบสดทายรางวลซไรต ป พ.ศ. 2545 และพ.ศ. 2549 วา ‚เราตองยอมรบวา ซไรตเปนรางวลทด สวนทผานมาจะดหรอไม ผมไมร แตปน ตอนน ซไรตมวธการทดขน เปดเผยทกขนตอน‛ กระแสเสยงเหลานเปนเครองยนยนความรบรและความคดเหนชนชมถงความเปนรางวลทางวรรณกรรมทส าคญของรางวลซไรตซงมตอเนองมายาวนานถง 28 ป อยางไรกตาม นกเขยนรางวลซไรตอยางอศศร ธรรมโชต กไดตงขอสงเกตเกยวกบความรบรทมตอรางวลซงตวเองเคยไดรบในท านองกงขาตอกจกรรมทขาดหายไปของรางวลวา ‚... แคใหรางวลกบนกเขยน แตไมเกดผลทางวฒนธรรม เปาหมายแตเดมนนสวยหร แตมาขาดกระบวนการในการแปล เราจงไมรวาแตละคนทยนรบรางวลอยขาง ๆ กน ใครมนส าคญแคไหน กลายเปนคนแปลกหนา ซไรตนาจะคดถงจดนดวย‛ (อศศร ธรรมโชต, 2538, หนา 73) นนหมายความวาความรบรเกยวกบกจกรรมของรางวลนของนกเขยนทเคยไดรบรางวลในยคแรก ๆ มมากกวาการมอบรางวลแกนกเขยนเทานน แตมกจกรรมอนทตอเนองซงจะเปนเครองบงชภาพลกษณความเปนอาเซยน โดยการแปลผลงานของนกเขยนชาตตาง ๆ ทเขารบรางวลเปนภาษาองกฤษหรอแปลจากภาษาหนงไปสภาษาของอกชาตหนงแลวแตความเหมาะสม เพอใหประชาคมวรรณกรรมแตละชาตไดมโอกาสรบรความยอดเยยมหรอความดเดนของวรรณกรรมชาตอนนนเอง แตรางวลซไรตกไมไดด าเนนการกจกรรมนอยางชดเจน นกเขยนและประชาคมวรรณกรรมในพนทวรรณกรรมไทยตางเฝามองและเรยกรองมาโดยตลอด เพอใหความรบรเกยวกบภาพลกษณความเปนอาเซยนของรางวลนมความเปนจรง นอกจากนนยงจะเปนการเผยแพรความเปนอาเซยนของประเทศตาง ๆ ใหเปนทรบรทวกนผานงานวรรณกรรมดงทสทธาสน จตรกรรมไทย (2548, หนา 33) อางถงบนหลา สนกาลาคร นกเขยนรางวลซไรต ป พ.ศ. 2548 ใหสมภาษณวาเปนเพราะทผานมานน ‚จดรวมของนกเขยนทไดรบรางวล ซไรต...เหมอนจะเปนจดรวม แตกเปนสงทตางกนมาก คอ เราตางเตบโตมาโดยทเราไมรเลยวาคนอนเตบโตมาอยางไร เรารจกคนไกล แตเราไมรจกคนใกล เราไมคอยมการแลกเปลยนกน ไมคอยมการแปลภาษากน เพอสรางความรบร และความเขาใจระหวางกนใหมากขน‛ สอดคลองกบ

ความเหนของนกเขยนทมผลงานเขารอบสดทายรางวลซไรตหลายครง ทวา ‚นาจะมการสมมนาระหวางนกเขยนประเทศตาง ๆ หรอแปลผลงานทไดรบรางวลใหอานกน โดยรางวลนใหทนสนบสนน ถงแมจะเคยมคนท าอยบางแตกโดยความสนใจสวนตว ไมเกยวกบรางวลโดยตรง รวาเปนเรองยาก แตอาจจะเรมจากเลมทเดน ๆ กอน‛ (จ าลอง ฝงชลจตร, ผ ใหสมภาษณ, 21 มกราคม 2550) กระแสเสยงเชนนแมจะไมไดยนยนอยางชดเจนวามความกงขา แตการเสนอความคดดงกลาวกคอการเรยกรองเพอน าไปสความเปนนานาชาตของรางวลซไรต และคอการตงขอสงเกตวาจนถงปจจบนนรางวล ซไรตกยงไมไดเปนรางวลระดบนานาชาตอยางจรงจงแตประการใด ตราบใดทรางวลนมเพยงการตดสนและมอบรางวลกนไปปแลวปเลา เชนทนกเขยนรนใหมซงมผลงานเขารอบสดทายรางวลซไรตหลายครงในชวงหลงนไดตงขอสงเกตท านองวา แมรางวลนจะเปนทรจกและมเสยงตอบรบจากผคนในพนทวรรณกรรมไทยมากกวารางวลอน แตกไมไดเกยวกบเรองคณภาพของรางวล ประเทศอนเขาไมตนเตนกบรางวลน และทส าคญกคอ ในฐานะความเปนนานาชาตของรางวลนไมมความหมายอะไร เพราะไมไดมการรวมมอกนในระดบนานาชาตแตอยางใด (ศรวร แกวกาญจน, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2550) นบเปนขอสงเกตทนาสนใจ เพราะถงทสดแลวนกเขยนทงรนเการนใหมตางกรบรและมความเหนตรงกนวารางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอรางวลซไรตนเปนรางวลระดบนานาชาตเฉพาะชอเทานน แมจะมนกเขยนชาตอนในระดบอาเซยนมารวมกจกรรมดวย กเฉพาะการมารวมรบรางวลเทานน แตโดยเนอแทแลวยงไมมสงใดทบงบอกสาระความเปนนานาชาตไดอยางชดเจน ดงไดกลาวแลววา ค าวา ผ สราง ในบทความนนอกจากจะหมายถงนกเขยนแลว ยงหมายความรวมถงส านกพมพหรอบรรณาธการดวย เพราะถอวาเปนผมบทบาทเบองตนในการสรางสรรคและน าเสนอวรรณกรรมสสงคม จากการศกษาเอกสารและบทสมภาษณซงมอยเปนจ านวนมาก พบวา มความรบรและความคดเหนตอความเปนรางวลวรรณกรรมของรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอซไรตไมแตกตางกบนกเขยน คอ รบรและชนชมในความส าคญของรางวลน และรบรและเหนความส าคญแตมขอสงเกตในเชงกงขาตอจดประสงคของรางวล คอเหนวา ‚ระยะเวลาสามทศวรรษทผานมา ปฏเสธไมไดวารางวลนมสวนสงเสรมวรรณกรรมในภมภาคน ทงคนเขยนคนอาน วรรณกรรม ส านกพมพ นกวจารณ มนมสวนขบเคลอนมาก แมจะดเหมอนวบวาบ แตลก ๆ กมอะไรอยมาก แตละปทประกาศกตมตาม คนทไมสนใจอาน กอยากอาน มนบงบอกทศทางวรรณกรรมไดทงรปแบบและเนอหา‛ (จตพล บญพลด, ผ ใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2550) อดตบรรณาธการส านกพมพดอกหญาและดบเบลนายน กยอมรบเชนกน วารางวลซไรตนนคดเลอกหนงสอนาอาน เพราะจากระยะเวลา 28 ปทผานมา ‚พอถงวนนผมกรสกวาหนงสอทไดรบรางวล ซไรตเปนหนงสอทนาอานเลมหนง ... ผมกรสกวามนเหมอนเปน

กศโลบายทจะคดเลอกหนงสอนาอานใหแกวงการในแตละป‛ (จตต หนสข, ผ ใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2550) เปนความรบรทมตอความเปนรางวลเหมอนกบจะเปนขอสรปจากการเฝามองรางวลนมาอยางตอเนอง เชนเดยวกบอดตบรรณาธการส านกพมพ Politics Publishing ส านกพมพเฉพาะกจของคนวรรณกรรม รนใหมกเหนวา ‚ซไรตอวอรด แปลวาวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ทง ๆ ทในการตดสนหรอการพจารณาแบบไหนมนกเฉพาะของไทย แตชอมนยงใหญ และภาพลกษณทถกสรางในแงการตลาดกยงใหญ ท าใหคนรสกวานคอตวการนตทดทสดของสงคมของหนงสอของคนวรรณกรรม‛(เรงวฒ มตรสรยะ, ผ ใหสมภาษณ, 21 มนาคม 2550) แตบรรณาธการส านกพมพกมขอกงขาไมตางจากนกเขยน เพราะการรบรทผานมาไดยนยนวา ‚ซไรตท าไดชดเจนตามจดประสงคเพยงขอเดยว คอมอบรางวลแกนกเขยนเจาของผลงานเขยน แตรางวลซไรตเอาอาเซยนมาสรางภาพ รางวลนไดประโยชนชดเจนตอการประชาสมพนธทางธรกจของผสนบสนน‛ (ปรดา ขาวบอ, ผใหสมภาษณ, 20 มนาคม 2550) เหมอนกบจะเปนการตงค าถามใหคดตอวาความเปนอาเซยนของรางวลนควรจะไดมอะไรอยางอน เพมเตมอกหรอไม เพอใหเกดประโยชนและคควรกบความเปนรางวลวรรณกรรมระดบนานาชาตของภมภาคอาเซยน และเปนการพสจนเจตนาของผ สนบสนนรางวลซงระบไวท านองวา เพ อใหเปนท รจกถงความสามารถดานสรางสรรคของนกเขยนในกลมประเทศอาเซยน และทราบถงโภคทรพยของวรรณกรรม ทรพยสนทางปญญา และวรรณศลปของประเทศกลมอาเซยน เหลานคอสงทเปนขอกงขาของผ สรางวรรณกรรมทรบรตอความเปนรางวลทางวรรณกรรมของรางวลน ในสวนของผ เสพซงหมายถง บคคลทไดอาน กลาวถง เขยนถง จ าหนาย หรอน าวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนไปดดแปลงเปนรปแบบอน ซงมอยหลายกลมดงไดกลาวแลว จากการศกษาเอกสารและบทสมภาษณบคคลตาง ๆ จ านวนหนงทจดอยในกลมผ เสพ ทงกรรมการของรางวล นกวชาการ นกวจารณ สอมวลชน บรรณารกษเจาของรานหนงสอ และผ อานทวไป ตลอดจนผทน าวรรณกรรมไปดดแปลงเปนอยางอน ทรจกรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอรางวล ซไรตพบวา ตางมความรบรและมความคดเหนท านองเดยวกบผสรางคอนกเขยนและบรรณาธการ ผ ร ผ เชยวชาญทางวรรณกรรมทเขามาแสดงบทบาทในฐานะคณะกรรมการคดเลอกหรอตดสนวรรณกรรมใหไดรบรางวล ถอเปนสงประกอบสรางของวาทกรรมในพนทวรรณกรรมทมความส าคญ เพราะเปนกลมบคคลทอานวรรณกรรมและประกาศยกยองใหไดรบรางวล กลาวถงและเขยนถงวรรณกรรมทไดรบรางวล โดยมค าประกาศเกยรตคณเพอยกยองวรรณกรรมนน ซงเปนทรบรโดยทวไปวา ค าประกาศยกยองวรรณกรรม คอ ค ายนยนอตลกษณความเปน รางวล ของวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนดวย และโดยปรยายกคอ การเขยนหรอพดความหมาย

ของค าวา วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน โดยมการตอกย าซ าแลวซ าเลาตลอดระยะเวลา 28 ป โดยอาศยวรรณกรรม 3 ประเภทเปนเครองมอ คอ นวนยาย 10 เรอง กวนพนธ 9 เลม และรวมเรองสน 9 เลม จากการสบคนเพอหาค าตอบเกยวกบปฏบตการจรงของผ ร ผ เชยวชาญทางวรรณกรรมในสนามวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน พบวา ด าเนนไปอยางเอาจรงเอาจง โดยมขอมลยนยนจากเอกสาร ค าใหการ เรอง รางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ป 2522-2531 ซงเขยนโดยผมสวนอยางส าคญในการกอตงรางวลน คอ นรนต เศรษฐบตร ในฐานะนายกสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทยในขณะนน เปนการเขยนขนมาในโอกาสทรางวลมอายครบ 10 ป และเพอตอบค าถามของผคนในวงการวรรณกรรมทวา ‚รางวลอะไรนะชอ ซไรท และสมาคมภาษาฯ คดอยางไรจงไปรวมมอกบเขา‛ (นรนต เศรษฐบตร, ม.ป.ป., หนา 14) รายละเอยดในค าใหการนนท าใหสงคมไดรบรวาผ ร ผ เชยวชาญทางดานวรรณกรรมซงเปนผ รวมปฏบตการจรงในการกอตงรางวลตงแตขนตอนเรมตนมหลายคน เชน พระวรวงศเธอ พระองคเจาเปรมบรฉตร คณจนทรแจม บนนาค นกเขยนวรรณกรรมเยาวชน นกแปล รวมทงคณสภาว เทวกลฯ นายกสมาคมนกเขยนแหงประเทศไทย(ในขณะนน) เปนตน ค าใหการดงกลาวยงใหความกระจางเพมเตมอกวา ผ ร ผ เชยวชาญทางวรรณกรรมทมบทบาทอยางส าคญมาจากองคกรทางวรรณกรรมของไทย 2 องคกร คอ สมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ กบสมาคมนกเขยนแหงประเทศไทย ถอเปนการสรางความนาเชอถอใหแกรางวลอยางมาก เพราะองคกรทงสองนนจดเปนองคกรทางวรรณกรรมทมภาพของความเปนตวแทนของพนทวรรณกรรมไทยทเปนรปธรรมทสด ดงทกางเขน (2525, หนา 36) กลาววา ‚...แมโอเรยนเตลจะเปนผรเรม(ซงเปนสงดทปฏเสธมได) กจรง แตงานนส าเรจกจากการรวมมอกนในแตละหนาท มองตามรปทเปนและตามงานทสมาคมภาษาฯกบสมาคมนกเขยนฯไดท าในงานซไรทดงทนรนตใหการไวนแลว ทงสองสมาคมไมไดอยในฐานะ ‘ผรวม’ เลย แตเปนสวนหนงทส าคญมากในบรรดาผจดเสยดวยซ า...‛ ขณะทวทยากร เชยงกล (2528, หนา 45) กกลาวถงรางวลซไรตเชนกนวา ‚เปนการจดรวมกบสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทยและสมาคมนกเขยนแหงประเทศไทย ซงถงจะไมมกจกรรมมากมายนกแตกไดรบการยอมรบวาเปนสมาคมวชาชพทนาเชอถอมากกวาสมาคมทมลกษณะสมาคมการคาแบบสมาคมผจดพมพฯ ...‛ และค ายนยนทส าคญกมาจากปากของบคคลทตดตามศกษารางวลนอยางตอเนอง คอชยสร สมทวณช (2528, หนา37) กลาวยนยนวา ‚...การทผลงานวรรณกรรมใดจะไดรบการตดสนนนเปนเรองของสมาคมในแวดวงนกเขยนเองทจะก าหนด หาใชสปอนเซอรหรอผสนบสนนงานนผหนงผใดจะก าหนดไม ... รางวลนอยเหนอกวาทใครจะอางวา

เปนผรเรมแตผเดยวเสยแลว เพราะมหลายภาคหลายฝายทเขามารวมเพอท าใหรางวลนสมเจตนารมณทจะเชดชผลงานทางวรรณกรรมขนมา‛ จนถงวาระทรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนมอายครบ 15 ป นายกสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ ขณะนน ในฐานะผทมบทบาทส าคญอยางมากตอรางวล ไดกลาวถงรางวลนวา ‚ในโอกาสทรางวลวรรณกรรมสรางสรรคแหงอาเซยนหรอซไรต ไดด าเนนมาเปนเวลา 15 ป เปนทรจกและสนใจของคนทงในและนอกวงการวรรณกรรม มผลกระทบตอวงการวรรณกรรมรวมสมยพอสมควร ...‛ (นตยา มาศะวสทธ, 2535-2536, หนา 3) ค ากลาวขางตนนมนยทส าคญอยางยง เพราะเปนการยนยนความรบรของผคนในพนทวรรณกรรมไทยทมตอรางวล และยงยนยนความยอมรบรางวลนมากขนดวยเชนกน ไมวาจะมการแสดงความคดเหน ความรสกตอรางวลนดวยน าเสยงหรอทาทเชนใด แตถงทสดแลวกคอ การยอมรบรางวล ยอมรบทจะเขารวมปะทะสงสรรค ยอมรบทจะตดตามความเคลอนไหว ตลอดจนยอมรบทจะรวมพดหรอเขยนความหมายและ อตลกษณรวมกบคณะกรรมการครงแลวครงเลา ปแลวปเลา เชนทรนฤทย สจจพนธ (2537, หนา 61) กลาววา ‚...นาสงเกตวาระยะหลง ๆ รางวลวรรณกรรมซไรตเปนหวขอขาวท ‘ขายได’ ปฏกรยาซไรตบนหนากระดาษหนงสอพมพจงแพรสะพด และกาวราวรนแรงมากขนเรอย ๆ ดประหนงเกดความขดแยงกนไปมาวนวายระหวางนกวจารณ นกเขยน คณะกรรมการ และสอมวลชน ...‛ ความรบรในพนทวรรณกรรมของไทยทมตอความหมายและอตลกษณของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนในมตของความเปนรางวลไดด าเนนมาอยางตอเนองจนกระทงถงวาระฉลองครบรอบ 25 ป เมอป พ.ศ. 2546 ยงเปนการตอกย าความรบรและความยอมรบทเดนชดมากยงขน อาจจะกลาวไดวาเมอพดถงรางวลซไรต ทกคนในพนทวรรณกรรมตองรจก เชนทรนฤทย สจจพนธ (2547ข, หนา 40) กลาวถง 25 ปซไรตวา ‚รางวลซไรตมอายยนยาวมาถง 25 ป หากไมนบรางวลหนงสอดเดนของคณะกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาตแลว รางวลซไรตนบวาเปนรางวลวรรณกรรมทมอายยนยาวทสด นอกจากความยาวนาน รางวลซไรตเปนรางวลวรรณกรรมทมชอเสยงโดงดงทสดอกดวย...‛ และจากนนมา ตรศลป บญขจร (2547, หนา 68) กลาววา ‚รางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน หรอทรจกกนทวไปในชอ ‘รางวลซไรต’ เปนรางวลวรรณกรรมแหงภมภาคอาเซยนรางวลเดยวในขณะน และประเทศไทยเปนเจาภาพผรเรมและด าเนนงานมาสบเนองยาวนานเปนปท 26 แลวในปน เปนรางวลทนกเขยนประเทศตาง ๆ ทเปนสมาชกอาเซยนตางภาคภมใจ เพราะเปนรางวลระดบภมภาค ...‛ อยางไรกตาม บรรดาความรบรถงความเปนรางวลทางวรรณกรรมของรางวลซไรตของผ เสพในสวนนกวชาการ นกวจารณหรอสอมวลชน มความชนชมหรอเหนความส าคญของรางวลน โดยเฉพาะความเหนของนกวจารณคนส าคญ และเคยเปนคณะกรรมการรางวลซไรตในยคแรก ๆ ไดตงขอสงเกตวา ‚กเปนรางวลวรรณกรรมทท าใหวงการวรรณกรรมตนตว อาจเปนเพราะในปท

รางวลซไรตกอตวขน ยงไมมรางวลวรรณกรรมใด ๆ ทโดดเดนขนาดน พอมซไรตขนมา จงกลายเปนเปาจบตามองของผคนในแวดวงวรรณกรรม‛ (ชมยภร แสงกระจาง, ผ ใหสมภาษณ, 25 มนาคม 2550) แตบางคนกลบยอมรบรางวลนในยคแรกมากกวาเพราะ ‚รางวลซไรตยคเรมแรกเปนทรจกและยอมรบของสงคมกวางขวางมาก เปนเพราะงานวรรณกรรมทไดรบรางวลซงกรรมการไปคดสรรมาเอง คนทสรางสรรคงานเขยนสามารถทจะเปนตวแทนของรางวลระดบอาเซยนในสวนประเทศไทยไดจรง ๆ แตระยะหลงงานทไดรบรางวลไมทรงพลง พอประกาศผลออกมากจะเปนขาวสกหนงสปดาห แลวกผานเลยไปเหมอนลมพด‛ (นรนศกด บญจนทร, ผ ใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2550) นอกจากนนประเดนทเปนขอกงขาของนกเขยนและบรรณาธการ กยงปรากฏใหเหนในหมนกวชาการแมวาจะมความชนชม ‚... แตขอเสยกคอ จดประสงคจรง ๆ ของการประกวดจะตองมการจอยกนระหวาง 6 ประเทศในกลมอาเซยนแตระยะหลงกไมมการสานตอกน มแตพดกนภายในประเทศเทานน...‛ (ธเนศ เวศรภาดา, 2536, หนา 68) เปนเรองทนาพจารณาวาแมความกงขาหรอสงสยในความเปนรางวลทางวรรณกรรมของรางวลซไรตยงคงมอย แตตลอดเวลา 28 ปทผานมาของรางวลน กลบยง ‚เปนรางวลทถกจบตามองมากจากสงคม ไดรบการยอมรบอยางมากและชดเจนกวารางวลอน เปนตราประทบทส าคญของวรรณกรรมโดยเฉพาะวรรณกรรมไทย‛ (จรญพร ปรปกษประลย, ผ ใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2550) และจนถงปจจบนนรางวลนเปนทรจกหรอรบรขยายวงกวางออกไปทกท ‚ผมคดวารจกมาก ในบรรดารางวลของประเทศไทย รางวลซไรตอยอนดบตน ๆ เหนไดวาอาจารยจากมหาวทยาลยตาง ๆ เอาหนงสอทไดรางวลซไรตมาเปนตวอยางมาสอนเดกเยอะมาก ...‛ (พนจ นลรตน, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2550) ผ เขยนไดเกบขอมลภาคสนามในบางสถานทดวยการสมสมภาษณผคนทจดอยในกลมของผ เสพ เพอทจะตรวจสอบดวาผคนทรจกรางวลซไรตในสถานทตาง ๆ นน พวกเขามความรบรถงความเปนรางวลทางวรรณกรรมของรางวลนวาอยางไร พบวาสวนใหญทรจกรางวลซไรตมกมความคดเหนไปในทศทางเดยวกน กลาวคอ เปนความคดเหนในท านองยกยองชนชม เจาของรานหนงสอกอหญา จงหวดพทลง บอกวา ‚รางวลซไรตถอวาเปนรางวลทยงใหญทสดในทางวรรณกรรม เปนรางวลทจดตดตอกนเปนประจ าทก ๆ ป รางวลนจดขนเพอก าลงใจแกนกเขยน และเพอใหนกเขยนมความกระตอรอรนในการสรางสรรคผลงานชนตาง ๆไมวาจะเปนเรองสน นวนยาย และกวนพนธ ท าใหวงการหนงสอมความตนตว และมความหลากหลายมากขน‛ (รชนบรณ โงวศร, ผใหสมภาษณ, 26 มกราคม 2550) เชนเดยวกบเจาของรานหนงสอเจรญวทยในจงหวดตรง แสดงความรบรวา ‚เปนรางวลทสงเสรมบคคลทมผลงานเขยนเพอยกระดบวรรณกรรมในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต เปนรางวลทมคณคา สรางสรรคทางดานสงคม วฒนธรรมและแนวคด‛ (เจรญ จตรากล, ผใหสมภาษณ, 1 กมภาพนธ 2550) หรอแมแตเจาของรานหนงสอกระดาษใส ในจงหวดปตตาน กรวา ‚เปนรางวลทมอบใหเฉพาะบรรดานกเขยนในประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ทมผลงานดเดนทางดานกวนพนธ นวนยาย เรองสนและบทละคร เปนการใหก าลงใจกบนกเขยน จะไดสรางผลงานด ๆ ออกมาสสายตานกอาน‛(อรณทพา ชาญศรนล, ผ ใหสมภาษณ, 9 กมภาพนธ 2550) รวมทงผ จดการรานดอกหญาทาพระจนทร กรงเทพฯ ทบอกวา ‚เปนรางวลหนงสอดเดนประจ าป เปนการใหก าลงใจแกผเขยนทมผลงานด ผลกดนใหสรางสรรคผลงานด ๆ ออกมาอก‛ (จรา ภผา, ผใหสมภาษณ, 2 พฤษภาคม 2550) สวนคร อาจารยและนกเรยน นกศกษา ตลอดจนบรรณารกษ ไดแสดงความรบรไปในท านองเดยวกนคอบรรณารกษหอสมดมหาวทยาลยศลปากร วา ‚เปนรางวลทคนในวงการนกเขยนอยากได เปนรางวลทแตละประเทศในอาเซยนคดเลอกผลงานเขยนทประกวด โดยมคณะกรรมการผทรงคณวฒเปนผพจารณาคดเลอกใหไดรบรางวล‛ (จรนทร คดหมาย, ผ ใหสมภาษณ, 9 เมษายน 2550) ไมแตกตางจากบรรณารกษหองสมดสรนธร จงหวดสรนทร ทกลาววา ‚เปนรางวลทมคณคา สงสงนายกยอง เปนรางวลทมอบใหผมผลงานดเดนดานวรรณกรรมในอาเซยน ซงจะแยกเปน นวนยาย เรองสนและกวนพนธ‛ (กรรณกา นยมทอง, ผใหสมภาษณ, 27 กมภาพนธ 2550) ครภาษาไทยโรงเรยนสรวทยาคาร จงหวดสรนทร รวา ‚เปนรางวลวรรณกรรมทมอบใหกบนกเขยนในประเทศกลมอาเซยน ใหก าลงใจนกเขยนผผลตงาน กระตนความสนใจดานการอาน การเขยนของเยาวชน และคนทวไป ...‛ (มณรตน โสมทพยนกล, ผ ใหสมภาษณ, 19 กมภาพนธ 2550) เหมอนกบครโรงเรยนบานควนหนองยาง จงหวดตรง พดวา ‚เปนรางวลวรรณกรรมในกลมอาเซยนเปนรางวลทเชดชนกคด นกเขยน กว ทสะทอนใหเหนสภาพสงคม เศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรมการด ารงชวตในแตละสงคมไดเปนอยางด‛ (กานดา บญชต, ผ ใหสมภาษณ, 22 มกราคม 2550) ดานนกศกษาชนปท 1 วทยาลยเทคนคพทลง บอกวา ‚เปนรางวลระดบอาเซยนทผเขยนตงใจและทมเทใหกบรางวลนมากจนท าใหเยาวชนสนใจเรองตาง ๆ ของรางวลซไรตมาก ‛ (พชร บญเรองขาว, ผ ใหสมภาษณ, 23 พฤษภาคม 2550) ขณะทนกศกษามหาวทยาลยศลปากร เหนวา ‚เปนรางวลส าหรบผลงานวรรณกรรมทสรางสรรคไดอยางโดดเดนและยอดเยยมกวาผลงานวรรณกรรมเลมอน‛ (มงขวญ ประทกษานนท, ผ ใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2550) เชนเดยวกบนกศกษามหาวทยาลยราชภฏสรนทร กเหนวา ‚เปนรางวลทด มคณคาตอวงวรรณกรรมไทยและเอเซย สามารถปลกกระแสความสนใจในการอานและการเขยนหนงสอของคนไทยและนกเขยนไทยไดด‛ (อนวฒน แกวลอย, ผใหสมภาษณ, 19 กมภาพนธ 2550) แนวโนมความรบรของผ คนดงกลาวนน ไมแตกตางกบกลมผ สรางคอนกเขยนและบรรณาธการ และกลมผ เสพคอ นกวจารณ นกวชาการตลอดจนสอมวลชนมากนก กลาวคอ มความเหนวารางวลนเปนรางวลส าคญ ทมอบใหแกนกเขยนในประเทศแถบอาเซยน เพยงแตผคนท

ใหสมภาษณเหลานนไมไดแสดงความรบร ความสนใจอยางลกซงถงระดบทจะกอใหเกดความกงขาตอเจตนาอนของผสนบสนนและรวมทงความเปนนานาชาตของรางวลนดงเชนนกเขยน นกวชาการ นกวจารณหรอสอมวลชน ความรบรในพนทวรรณกรรมของไทยตอวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนในมตของความเปนรางวลวรรณกรรม ทเรยกโดยยอวา รางวลซไรต นน หากมองผานการรบรของผสรางและผ เสพจ านวนหนงในกระบวนการของวรรณกรรมแลว กจะพบวาผคนในพนทวรรณกรรมทงหลายตางยอมรบและเหนตรงกนวารางวลนมความส าคญในฐานะรางวลทม ชอเสยงทสด มความยงใหญ นกเขยนตางปรารถนาทจะไดรบ มความนาเชอถอระดบหนง สรางบรรยากาศในการอานการเขยน และอน ๆ ประการส าคญ กคอการท าใหรางวลนมภาพลกษณเปนรางวลนานาชาตในระดบภมภาคอาเซยน แมวาโดยเนอแทแลวยงไมมความชดเจนวา มสงใดบางทแสดงความเปนอาเซยนหรอความเปนนานาชาตอยางแทจรง นอกจากมนกเขยนจากประเทศในแถบอาเซยนมารบรางวลนพรอมกนในประเทศไทยเปนประจ าทกป แตน าเสยงของผ คนทวไปในพนทวรรณกรรมมแนวโนมยอมรบในความเปนรางวลนานาชาต แมวาหากวเคราะหกนใหถงทสดแลวจะพบวา ความเปนนานาชาตของรางวลน เปนเรองของการสรางภาพ(image)เทานน เพราะจากหวงระยะทผานมา 28 ป สงทเกดขนจรงและรองรบความรบรความเปนรางวลนานาชาตคอ การมค าวา อาเซยน ปรากฏเปนสวนของชอรางวล และการเชญนกเขยนจากประเทศตาง ๆ ในภมภาคอาเซยนมารวมพธการเพอรบรางวลในประเทศไทยเทานน ผวจยจงเหนวา วธการเชนนมลกษณะเปนการชวงชงการน า(hegemony)ดวยการสรางภาพลกษณใหดยงใหญและแตกตาง กลาวคอ มความยงใหญในตวตนของรางวลเองในฐานะทเปนรางวลทางวรรณกรรมระดบนานาชาต และแตกตางกบรางวลทางวรรณกรรมอน ๆ ของไทยทมอย อาศยการโฆษณาประชาสมพนธทเหมาะสม สามารถหนเหความสนใจของผคนในพนทวรรณกรรมมาสรางวลนไดอยางกวางขวาง ขอสรปดงกลาวสอดคลองกบสถานะของกลมผสนบสนนทเปนภาคธรกจ ยอมจะมงหวงผลประโยชนเชงธรกจอยบางไมมากกนอย ดงนนการดงดดใหผคนหนมาสนใจกจกรรมทกระท าอยไดมากเทาใดจงนาจะเปนเรองทด และยงมการตอกย าหรอผลตซ าภาพลกษณเหลาน ปแลวปเลา ครงแลวครงเลาเปนเวลาถง 28 ป โดยมผ ร ผ เชยวชาญทางวรรณกรรมในนามของสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ และสมาคมนกเขยนแหงประเทศไทย นกเขยน นกวจารณ นกวชาการและสอมวลชนจ านวนมากเขาไปรวมรบรองภาพลกษณดงกลาว จงนาจะเรยกไดวาเปนความแยบยลของวาทกรรมชดนท ไดสถาปนาความสมพนธเชงอ านาจอกชนดหนงใหเกดขนในพนทวรรณกรรมจะโดยเจตนาหรอไมกตาม แตไดกลายเปนความสมพนธเชงอ านาจทเขาไปรวมรบรองภาพลกษณของรางวลใหคงสถานะความเปน

นานาชาตอยางชอบธรรม และยงเปนการรองรบกระบวนการผลตหรอสรางความหมายและ อตลกษณขนตอนอน ๆ ของวาทกรรมชดนดวย

2. มตของกฎเกณฑทก าหนดโดยคณะกรรมการรางวล แนวโนมน าเสยงจากผคนกลมตาง ๆ ในพนทวรรณกรรมมลกษณะเปนเชงบวก คอมความชนชมและยอมรบในความเปนรางวลระดบนานาชาต เมอมองจากความรบรในมตของความเปนรางวลวรรณกรรมดงไดกลาวแลว แตจากการศกษาขอมลเอกสารเกยวกบกฎเกณฑในการพจารณาวรรณกรรมของรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน พบความจรงวา รางวลนกลบเกดขนดวยกฎเกณฑทไมเขมงวด อาจกลาววาคอนขางหละหลวมดวยซ า ยงไมมการระบหรอบนทกใหเหนอยางชดเจน ดงท นรนต เศรษฐบตร(ม.ป.ป., หนา 38-39) กลาวถงเกณฑการพจารณาตดสนในปแรกวา ‚คณะกรรมการฯปนนตกลงกนวาจะดนวนยายเปนปแรก การทจะเลอกวรรณกรรมประเภทใดนน กเปนเรองของคณะกรรมการคดเลอกนนเอง เมอตกลงใจจะเอานวนยาย ผมกตองไปส ารวจคนหาวาใน 5 ปทผานมา มนวนยายไทยเรองใดไดรบรางวลบาง ซงกไดชอมาคอนขางครบถวน ประกอบกบรายชอทกรรมการและส านกพมพเสนอแนะ เราไดงานวรรณกรรมประเภทนวนยายมาดถง 18 เรอง‛ ถอเปนการเรมตนซงดเหมอนจะหมนเหมตอความลมเหลวทจะตามมาในภายหลง ไมนาจะเปนไปไดวาในทสดแลวรางวลสามารถยนยงอยไดยาวนานถง 28 ป และไดรบความสนใจอยางกวางขวางจากสงคมโดยเฉพาะในพนทวรรณกรรมของไทย เพราะแมแตคณะกรรมการในยคตอมากยงยนยนถงความไมชดเจน แตดวยเสยงวพากษวจารณจากฝายตาง ๆ และประสบการณของคณะกรรมการดวยกนเอง จงไดมขอเสนอแนะเพอการปรบปรงเกณฑการพจารณาอยอยางตอเนองดงท ชยสร สมทวณช (2528, หนา 40) กลาวถงเกณฑวา ‚การพจารณารางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมนนแตเดมไมไดวางกฎเกณฑอะไรทมนคงไว เนองจากเหนวาค าวา ‘สรางสรรค’ นาจะเปนค าทบอกลกษณะและคณลกษณในเงอนไขทางคณคาไวพรอมแลว อกทงขอทกรรมการในสวนของสปอนเซอรเองตองการใหรางวลนเปนอสระจากกรอบก าหนดของผเปนสปอนเซอร ดงนนจงเปนเรองทคนวงในจะตองชวยกนเองจะพจารณากนเอง‛ คณะกรรมการอกคนหนงซ งมบทบาทอยางมากตอรางวลซไรต เพราะไดรวมเปนคณะกรรมการ มายาวนานตงแตป พ.ศ. 2523 จนถงปจจบน คอ นตยา มาศะวสทธ ไดกลาวถงหลกเกณฑการประเมนคาของซไรตวาก าหนดเอาไวกวาง ๆ วาประกอบดวย 1) ตองมความรเรมสรางสรรคทงในดานแนวคดและกลวธ 2) ตองถงพรอมซงคณคาทางวรรณศลป 3) ตองมคณคาตอสงคมและมนษยชาต (2535-2536, หนา 210) หากพจารณาค าพดดงกลาวกจะเหนวาเกณฑทก าหนดนน กวาง มากจรง ๆ เพราะดเหมอนจะเปนกฎเกณฑพนฐานธรรมดาทวไปของวรรณกรรม ขนอยกบการตความของแตละคน

อยางไรกตาม เมอเราเชอวาคณะกรรมการลวนเปนผ ร ผ เชยวชาญทางวรรณกรรม เรากควรจะเชอตอไปวา เกณฑทก าหนดขนมาอยางหลวม ๆ และไมชดเจนนน อาจเปนเจตนาของคณะกรรมการทจะใหเปนเชนนน เพอเปนชองทางทเปดกวางส าหรบตอนรบวรรณกรรมซงจะมความหลากหลายมากขนในอนาคต หรอเพอจะใหความหมายของค าวา สรางสรรค มลกษณะทเลอนไหลไมรจบ ซงอาจจะเรยกวา ความหมายแบบ ปลายเปด เอาไวส าหรบรองรบการวพากษวจารณทหลากหลายเชนกน ในทสดแลว ปลายทเปดอยนน อาจจะคอย ๆ แคบเขาดวยการวพากษวจารณทระดมกนเขามาเปนจ านวนมาก เพอชวยเขยนหรอพดถงความหมายของค าวา สรางสรรค ใหชดเจนมากยงขนนนเอง เมอเปนเชนนผลการตดสนของรางวลซไรตจงเปนทวพากษวจารณกนอยเสมอมา โดยเฉพาะตอค าวา สรางสรรค นน ประทป เหมอนนล (2537, หนา 37) กลาววา ‚รางวลวรรณกรรมเจาปญหาทเกดกระแสวพากษวจารณรนแรงเพมขนทกทเหนจะไดแกรางวลซไรททมชอเตมยาวยดวา ‘วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน’ เพราะเพยงแค ‘สรางสรรค’ ค าเดยวกทะเลาะกนไมเลกวาคออยางไรกนแน ...‛ สภาพดงกลาวมความสมพนธกบขอมลทรนฤทย สจจพนธ (2530, หนา 143-144) ไดอางถงค ากลาวของสภทร สวสดรกษ ซงไดตอบค าถามตอประเดนทวา ท าไมจงตองมวรรณกรรมสะทอนสงคม ในกรณทเกยวของกบค าวา การสรางสรรค ในวรรณกรรมและรางวลซไรต วา ‚... ทงในคณะกรรมการพจารณาหนงสอแหงชาตและคณะกรรมการซไรทใชเปนหลกยดถออย โดยเฉพาะซไรทนนจะบวกขนมาอกขอหนง คอ สรางสรรค คอนอกจากจะวาไปมนกคลาย ๆ กบชแนะ กบการสรางสรรค กคลาย ๆ กน ชแนะสงคมเพอน าไปสสงคมทดกวาหรออะไรท านองนน หรอวาสรางสรรคอะไรใหม ๆ ขนมา นเปนหลกการกวาง ๆ ...‛ เกณฑหลวม ๆ ดงกลาวนนใชกนเรอยมาจนถงป พ.ศ. 2528 แมจะไดมการก าหนดระเบยบการพจารณาวรรณกรรมไทยเพอรบรางวลซไรตใหชดเจนเปนระบบมากขน แตนนกเปนเพยงระเบยบโดยทวไปซงมผลตอตวบทของวรรณกรรมไมมาก ระเบยบการพจารณาวรรณกรรมไทยเพอรบรางวล ซไรต ป พ.ศ. 2528 ทสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (2547, หนา 787-795) ไดระบไว สรปไดวา 1. ประเภทวรรณกรรมทจะไดรบการพจารณาใหรางวล ไดแก กวนพนธ นวนยาย เรองสนและบทละคร 2. คณสมบตของงานวรรณกรรม ประกอบดวย เปนงานเขยนภาษาไทย เปนงานรเรมของผ เขยนเอง มใชงานแปล-แปลงจากของผอน ผ เขยนยงมชวตอยขณะสงงานเขาประกวด เปนงานทตพมพเผยแพรเปนเลม หรอรวมหลายเรองเปนเลมครงแรก ยอนหลงไมเกน 5 ป ในปทเลอกสรร และงานทเคยไดรบรางวลวรรณกรรมอนใดในประเทศมาแลว กรบเขาพจารณาอกได

3. ผสงงานวรรณกรรมเขารบการพจารณารบรางวล ไดแก องคกรและสถาบนทท างานเกยวกบวรรณกรรม ส านกพมพ นกวชาการทางวรรณกรรม นกเขยน นกวจารณ และนกอานทวไป จากระเบยบดงกลาวอาจจะลดความสบสนเรองประเภท ลกษณะหรอคณสมบตทวไปของวรรณกรรมลงไป ทวาระเบยบทก าหนดขนมานนกยงมลกษณะปลายเปดเชนเดม แตอาจจะแคบลงเลกนอย ดงนนในป พ.ศ. 2528 นเอง จงยงเกดปญหาใหวพากษวจารณกนอกครง เมอทางคณะกรรมการไดออกประกาศเชญชวนสงนวนยายเขารบการพจารณา โดยมขอความระบเกยวกบคณสมบตของงานวรรณกรรมวา ‚...ในป พ.ศ. 2528 จะพจารณาใหรางวลวรรณกรรมประเภท นวนยาย พมพเปนเลม ความยาวไมต ากวา 240 หนา (ขนาด 16 หนายกมาตรฐาน)...‛ ซงเปนเรองทเกยวของกบทฤษฎทางวรรณกรรม กฎเกณฑทก าหนดจงนาจะเปนเรองของการตความคณสมบตของวรรณกรรมประเภทนวนยายเรองเชนนสามารถเกดขนไดเสมอ เพราะเปนความคดเหน จงถกสงหสนามหลวง (2528, หนา 71-72) ผ ซงไดรบการยกยองวาเปนต วรรณกรรมเคลอนท วพากษวจารณอยางแหลมคมวา ‚ถาหากคณ ๆ ใชหลกเกณฑของ รปเลม มาเปนเครองก าหนด เนอหา กลาวคอใชหลกเกณฑวา ‘...ไมต ากวา 240 หนา ขนาด 16 หนายกมาตรฐาน...’ มาเปนขอพจารณาเดดขาดในการคดเลอก ผมคดวาตอไปอาจหลงทางและเกดปญหา...ผมเองจะยนดยง ถาหาก ‘รางวลซไรท’ จะพยายามปรบปรง ‘ความเปนสถาบน’ ใหมความหมายและนานบถอมากขน ทงตอวงวรรณกรรมไทยและตอนกเขยนไทยในเวลาตอไป‛ ในทสดเกณฑทก าหนดจงยงไมอาจเปนแบบปลายปดได นนหมายความวา ความหมายของค าวา สรางสรรค ไมสามารถอธบายไดดวยจ านวนหนานนเอง ตอมาป พ.ศ. 2535 มการเพมเตมคณสมบตของงานวรรณกรรมวา ‚ในกรณทเปนงานรวมเรองสนหรอบทกว จะตองมงานทไมเคยรวมเลมอยางนอย 70 เปอรเซนต‛ และลาสดในป พ.ศ. 2537 มการปรบปรงคณสมบตของงานวรรณกรรมวา ‚เปนงานทตพมพเผยแพรเปนเลม หรอรวมหลายเรองเปนเลมครงแรกยอนหลงไมเกน 3 ป ในปท เลอกสรร‛ และเกณฑดงกลาวนนใชมาจนถงปจจบน เปนความพยายามของคณะกรรมการทจะใหกฎ เกณฑทก าหนดสามารถพจารณาตดสนไดอยางรอบคอบ เหมาะสม และชดเจนมากขนตามล าดบ ดเหมอนวาความพยายามนจะมเสยงวพากษวจารณไมมากนก แมขอบเขตของความ สรางสรรค ทถกเชอมโยงเขาสปรมาณสดสวนและจ านวนปแหงการเผยแพรเนอหาของวรรณกรรมจะเปนทยอมรบได ไมมเสยงคดคานทชดเจนรนแรงมากนก ผประสงคจะสงผลงานเขารวมกจกรรมกบรางวลนกยอมถอปฏบต เปนความพยายามทจะผลตหรอสรางความหมายและอตลกษณใหแกรางวลซไรต ขณะทคณะกรรมการพยายามจะบอกวาถงทสดแลวคณะกรรมการจะมงไปทตวบทหรอเนอหาวรรณกรรมมากกวากตาม ดงท นนทพร ไวศยะสวรรณ (2545, หนา 90) อางค าพดของศาสตราจารย ดร.กสมา รกษมณ ประธานคณะกรรมการรอบคดเลอกรางวลซไรต ป

พ.ศ. 2545 ทบอกวา ‚เราดเนอหา แนวคดและกลวธการน าเสนอ สงทเปนจดเดนของวรรณกรรมซไรทอยางหนง คอ ความคดสรางสรรค ทมอะไรแปลกใหม เราจะเหนวาเรองทจงใจใหเราอานไดตลอดตงแตเปดเรองจนจบเรอง เราอานแลวเราไดคด คอไมใชอานแลวแลวกน จบแลวแลวกน ไมใชการเลาเรองบอกใหร แตมนยใหคด ตรงนนคอจดทเราเหนวาเปนเสนหของเรอง ...‛ นอกจากนนแลว ค ากลาวทวา ‚...ฝายจดการและเจาของกจการจงตองการสนบสนนนกเขยนรนใหม จากประเทศในแถบอาเซยนทมผลงานดเดน ...‛ (นรนต เศรษฐบตร, ม.ป.ป., หนา 14) กถอเปนเกณฑอกประการหนงทถกก าหนดขนมาใหรบรเปนเบองตนในพนทวรรณกรรมของไทย ถอเปนอตลกษณส าคญอกประการหนงซงถกวพากษวจารณเสมอมาเชนกน เมอนกเขยนเจาของผลงานทไดรบรางวลถกตงขอสงเกตวา เปนนกเขยนรนใหม จรงหรอไม หรอบางครงกมการตงขอสงเกตไปไกลถงขนาดวา ท าไมตองเปนนกเขยนรนใหม? โดยนกวจารณวรรณกรรมทชอ ไหมฟาง (2532, หนา 44) ไดใหความเหนวา

จรงอย มบางคนในวงกรรมการด าเนนการกอตงรางวลซไรตหรอเคยเปนตลอดจนอาจจะยงเปนกรรมการ ตดสน กลาววา รางวลนมงใหนกเขยนรนใหมทสรางสรรคผลงาน นกเขยนเกาทมผลงานดเดนเปนท ยอมรบของประชาชนไมควรน ามาพจารณา หากนนไมมในตราสาร หากโดยประเพณการปฏบต เมอป 2524 เคยน าผลงานบางชนของอาจนต ปญจพรรค สจตต วงษเทศ สการพจารณาเฉพาะในปนน เวนแตวาการตดสนใหรางวลเปนแกนกเขยนรนใหมทเยาวกวา สมยตอมากฤษณา อโศกสน ไดรบรางวลดานนวนยาย และ องคาร กลยาณพงศ รบรางวลทางดานรวมผลงานกว ซงทงสองทานหลงน เปนผมผลงานเขยนเรยกไดวาเปนรนเกา...

ในเรองดงกลาวนน รนฤทย สจจพนธ (2547ข, หนา 40) ไดแสดงความคดเหนเปนเชงตงขอ

สงเกตไวในฐานะผทเปนคณะกรรมการรางวลและด ารงต าแหนงนายกสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทยในวาระทรางวลซไรตมอายครบ 25 ป วา

แมจะไมไดบอกเอาไวเปนลายลกษณอกษร ณ ทใด แตเมอพจารณาจากผลงานทไดรบรางวล กอาจกลาวไดวาเปนรางวลทสงเสรมงานเขยนของนกเขยนรนใหม รนใหมในทนไมไดหมายความวาเปน นกเขยนวยเยาวอายนอย แตหมายถงกระบวนการเขยนทงในแงเนอหา กลวธน าเสนอ การสรางสรรคเรองราว หรองานทแสดงนวตกรรมใหม ๆ ซงมคนอานใหความสนใจกบงานเขยนลกษณะนอย จงเหมอนกบถกใจนกอานรนใหมไปดวย เพอ

พจารณาจากนกเขยนเจาของผลงานกมกเปนนกเขยนหนม สาว ดงจะเหนไดวานกเขยน ซไรตของไทยมกจะวยเยาวทสดเมอเทยบกบนกเขยนซไรตกลมประเทศอาเซยน

ผ เขยนมความเหนวา กรณทเกยวกบนกเขยนรนใหมน ไมวาจะมองในมมของถอยค าด าร

ของผกอตงรางวล ในมมของผคนทวไป หรอในมมของคณะกรรมการ กจะพบวา การพดถงค าวา นกเขยนรนใหม นน การวพากษวจารณ การตอบโต และค ายนยนทงหลายทงปวงทปรากฏขนมาในสนามวาทกรรมน สามารถอธบายไดดวยกฎเกณฑชดหนงเสมอ ขณะเดยวกนกฎเกณฑเหลานนกอาจจะถกวพากษวจารณ สนบสนน หรอโตแยงไดเสมอเชนกน เมอความหมายของค าวา นกเขยนรนใหม ไมไดมการก าหนดใหชดเจนหรอตายตว จงอาจจะพจารณาทอายของนกเขยน เนอหาหรอรปแบบของผลงาน ความคด อายเทยบเคยงกบนกเขยนในอาเซยน หรอแมกระทงกลวธการน าเสนอผลงาน กยอมไดทงนน แตสงทนาสนใจกคอ นกเขยนรนใหมซงจะเปนใครกตามทไดรบรางวลน มกจะมความชอบธรรมและไดรบการตอนรบจากผคนในพนทวรรณกรรมเสมอ เมอผนวกความหมายทไมชดเจนของค าวา นกเขยนรนใหม เขากบกฎเกณฑทเกยวของกบวรรณกรรมและความหมายของค าวา วรรณกรรมสรางสรรค ทคณะกรรมการไดสรางหรอผลตขนอยางหลวม ๆ กยงเปนการตอกย าอตลกษณความเปนรางวลแหงการวพากษวจารณใหคงทนตอไป อาจกลาวไดวา นคอการสรางหรอผลตความหมายและอตลกษณทแยบยลของวาทกรรมชดน อาจจะอยนอกเหนอจากความตงใจหรอไมตงใจของคณะกรรมการชดตาง ๆ ของรางวล ผ เขยนเหนวาความหมายและอตลกษณท เ รมกอรปเผยรางชดเจนออกมาของวาทกรรมชดน ไ ดตอกย า ความหมายและอตลกษณแบบปลายเปด ใหชดเจนมากยงขนเปนล าดบ

3. มตของกระบวนการตดสน ในบรรดาปฏบตการจรงทงหมดของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ดเหมอนจะเปนทรบรกนทวไปวา ในมตของกระบวนการตดสนของคณะกรรมการนเองทถกวพากษวจารณอยางหนกทสดเกอบทกป นบตงแตป พ.ศ. 2525 ซงคณะกรรมการไดตดสนให นวนยาย เรอง ค าพพากษา ของนกเขยนหนมทชอ ชาต กอบจตต ไดรบรางวลเปนตนมา หากจะลองยอนกลบไปดทจดเรมตนกจะพบวา การวพากษวจารณทมตอผลการตดสนของคณะกรรมการในปแรก ๆ นนมกจะมน าเสยงชนชม เหนดวยเปนสวนใหญเชนทนรนต เศรษฐบตร(ม.ป.ป., หนา 76-77) ไดอางถง ทองปราย พนแสง ซงใหขอมลไวนาสนใจวา ‚ส าหรบรางวล ‘ซไรท’ เทาทประกาศออกมาไมวาจะเปนงานของค าพน บญทว, เนาวรตน พงษไพบลย หรออศศร ธรรมโชต เสยงต าหนในเชงไมเหนดวยมไมมากนก หรอแทบไมมเลย นแสดงวาสายตาและวจารณญาณของ

คณะกรรมการตดสนรางวล ‘ซไรท’ คอนขางจะมคณภาพ และสอดคลองตองกบความรสกของนกอานทวไปพอสมควร...‛ สอดคลองกบความคดเหนของวาณช จรงกจอนนต ทปรากฏในหนงสอค าใหการ 10 ป ซไรท ของนรนต เศรษฐบตร (ม.ป.ป., หนา 112) โดยวาณชกลาวถงผลการตดสนของคณะกรรมการวา ‚การตดสนของคณะกรรมการฯทผานมา...กด...อยาง ค าพน กโอ.เค. เนาวรตน ไมมปญหาชาต ระยะแรกอาจจะมคนสงสย แตทกคนกยอมรบ อศศร...กโอ.เค. ...กแสดงวากรรมการเขากรอบตวพอสมควร ไมไดท าใหเกดกระแสคดคาน คมทวน ซงหลายคนไมเหนดวย แตในภาวะนนกไมมสงทเปรยบเทยบวาเขาดอย มนหลดออกมา...‛ แตหลงจากนนเปนตนมา กเรมมการวพากษวจารณถงผลการตดสนของคณะกรรมการในดานลบมากขน แมคณะกรรมการจะเปนผ ร ผ เชยวชาญทางดานวรรณกรรม และการตดสนเกดขนดวยเกณฑชดหนง(แมจะไมชดเจนในความรบรของผคนทวไป) ในแงของปฏบตการทางวาทกรรมแลว แมการวพากษวจารณนนจะเปนดานลบและรนแรงเพยงใดกตามถอเปนเรองธรรมดา ทจะตองมการโตแยง และปะทะกนทางความร ความคด จะไดเปดโอกาสใหคณะกรรมการรางวลไดตอบโต หรอยนยนเพอตรงวาทกรรมใหด ารงคงทนในสงคม หากกลาวใหถงทสดแลวกจะพบวา ทแทแลวเจาของน าเสยงวพากษวจารณทเปนลบนน ไดเขามารวมสรางวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนใหกลาแขงขน ซงนถอวาเปนลกษณะพเศษของวาทกรรมชดนทเดยว อกทงความเหนของไพลน รงรตน ทปรากฏในค าใหการ 10 ปซไรทของ นรนต เศรษฐบตร (ม.ป.ป., หนา 88) วา ‚...ทงสองสมาคมจะตองมองรางวลซไรทใหสมฐานะและตองจดการใหไดตามความเหมาะควร งานระดบชาตจรง ๆ ถาจะใชกรรมการสกสองสามชดจะเปนคนของสมาคม หรอคนภายนอกทไดรบเชญกไมนาจะเปนปญหา เปนตนวา คณะกรรมการคดเลอกเรอง คณะกรรมการประชาสมพนธ คณะกรรมการฝายธรการ และขอส าคญมาก ๆ กคอ การเรมด าเนนงานเรองนจะตองเรมอยางนอยทสด 1 ปลวงหนา‛ รวมทงขอเสนอแนะและค าตตงของนพพร สวรรณพานช ทปรากฏในค าใหการ 10 ปซไรท ของ นรนต เศรษฐบตร (ม.ป.ป., หนา 111) เชนกนวา ‚ถาจะมรางวลนตอไป ผมขอเสนอวาหนง ควรพจารณากรรมการใหม สอง ควรเชญนกเขยนทเคยรบรางวลมาแลวรวมในคณะกรรมการดวย สาม ควรถามกรรมการกอนวามเวลาอานหนงสอไหม หรอวาตองใหลกอานใหฟงแทน ส ควรเปดเผยค าตดสนและขอถกเถยงระหวางการชขาด อาจเปดเผยออกมาอก 10 ปขางหนากได ...‛ นกเขยนหนมมอเรองสนคนดงอยางจ าลอง ฝงชลจตร (อางจากนรนต เศรษฐบตร, ม.ป.ป., หนา 111) กเคยวพากษวจารณอยางรนแรงวา ‚ผมไมรวา การอานงานของกรรมการเปนอยางไร ทงทผมอยากจะพดไปตรง ๆ วา...เขาอานกน ‘เปน’ แคไหน...ผมมความเชอวากรรมการแตละคนมประสบการณในการอานมาก อานจนมวไปเลยครบ ‛ นอกจากนนแลวยงม เสยงวพากษวจารณดานลบในลกษณะอน ๆ ออกมาอกมากมาย ยงมเสยงวพากษวจารณมากเทาใด ผล

การตดสนของคณะกรรมการกยงไดรบความสนใจมากขน แลวในทสดกไดน าไปสการอานวรรณกรรมกนอยางเอาจรงเอาจง เพอพสจนผลการตดสนผานค าประกาศเกยรตคณทปรากฏออกมา นอกจากนน ยงไดน าไปสการก าหนดกฎเกณฑใหมความชดเจนมากขนและสงผลตอความหลากหลายของการวพากษวจารณทมตอรางวลนใหมเขมขนมากยงขน รวมทงน าเสยงและทวงท านองกเปลยนแปลงไปดวยตามล าดบ สามารถพจารณาไดจากความคดเหนของ สมเกยรต คทวกล (2537, หนา 91) ทไดเสนอไววา

การประกาศรายชอวรรณกรรมกอนการตดสน เปนผลดแกบคคลทเกยวของทกฝาย ส าหรบคณะกรรมการเอง กเปนการยนยนถงความโปรงใสในการท างาน สวนบคคลในแวดวงวรรณกรรม กมโอกาสทายผลการตดสนทจะประกาศในเดอนสงหาคมไดงายขน โดยประเมนคณคาวรรณกรรมทงหมดท ผานการคดเลอกในเชงเปรยบเทยบกจกรรมดงกลาว ท าใหการวพากษวจารณวรรณกรรมเปนไปอยางคกคก และมชวตชวายงกวาการวพากษวจารณภายหลงรผลการตดสน ซงในตอนนนนกวจารณจะใหความส าคญเฉพาะเรองทไดรางวลเพยงเรองเดยว และทศทางของการวจารณกมกจะโนมเอยงไปทาง เดยวกนกบทรรศนะของคณะกรรมการตดสน‛

อยางไรกตาม เมอความหมายและอตลกษณของวาทกรรมนเปนแบบปลายเปด แมวาในระยะตอมา ปลายทเปดจะแคบลงในบางดาน แตกยงเปดตอนรบการวพากษวจารณไดตลอดเวลา ทงเหนดวย โตแยง ทงทาทและน าเสยงนม และรนแรงแขงกราว โดยปรยายกคอ ความใจกวางเปดรบความคดเหนทแตกตางหลากหลาย ดงทมนสกล โอวาทเภสชช (2541, หนา 32) อางถงค ากลาวของหมอมหลวงพระพงศ เกษมศร ประธานคณะกรรมการจดงานรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอรางวลซไรต วา‚เทาทผมอานงานวพากษวจารณตามทสอมวลชนเสนอไปเหนวาสงทนกวจารณตะขดตะขวงใจคอ ความโปรงใสในตวกรรมการ วาไมรวาเปนใคร กขอบอกตามตรงวาแมแตประธานซไรทเองยงไมรเหมอนกนวาใครเปนใคร ผจดการโรงแรมโอเรยนเตลกไมไดอยในกรรมการคดเลอกและตดสนเปนเพยงแมงานเทานน เขามศรทธาในการทจะท าใหรางวลนเผยแพรออกไปในวงกวาง แลวการวพากษวจารณเปนเรองธรรมดาในสงคมเสรประชาธปไตย‛ ปรากฏวาในปตอ ๆ มา แมรางวลซไรตจะเขายดครองเตมพนททางวรรณกรรมแลวกตาม แตเสยงวพากษวจารณกยงระเบงเซงแซเชนเดม เมอความหมายของค าวา สรางสรรค เลอนไหลไปไมหยดหยอน เชนทปรารถนา รตนะสทธ (2540, หนา 69) วจารณวา ‚... ไมรจรง ๆ วากฎเกณฑมาตรฐาน ไมบรรทด มนวางอยตรงจดไหน ไมรดวยซ าวาประกวดกนไปท าไม ประกวดเพอใหคนโงขน หรอฉลาดลง หรอเปนขอตกลงกนระหวางกรรมการทจะสกดยอดขาย เพอกน

เยาวชนลอกเลยนพฤตกรรม ออม เหตผลนเขาทา นบถอ นบถอ ทานผมสายตาอนยาวไกล...‛ เสยงวพากษวจารณตอบโตกนอยางรอนแรงระหวางเหนดวยและโตแยงการวพากษวจารณเหลาน ลวนเปนการเขยนหรอพดความหมายและอตลกษณแบบปลายเปดของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนใหเดนชดมากยงขนเสมอ เดนชดจนเตมพนทและแผขยายขามพนทออกไปสพนทอนในสงคมแลวในปจจบน เชน ประวตศาสตร ศาสนา รฐศาสตร จตวทยา เปนตน ดงไดกลาวแลววา ความหมายและอตลกษณของวาทกรรมชดนเปนแบบปลายเปด ดงนนในมตของกระบวนการตดสนของคณะกรรมการ จงกลายเปนสนามของการวพากษวจารณอยางดเดอดเขมขนดวยน าเสยงทหลากหลาย เปดเผยใหผคนในพนทวรรณกรรมไดรบรกฎเกณฑชดหนง ๆ ทคณะกรรมการซงเปนผ ร ผ เชยวชาญทางวรรณกรรมไดใชก ากบการตดสนวรรณกรรมจ านวนหนง เพอประกาศใหไดรบรางวลเพยงหนงเรอง(เลม) ดเหมอนสงทถกเปดเผยออกมาใหไดรบรกนในภาคปฏบตการตรงจดนจะเปนแกนแกนของวาทกรรมชดน เพราะการตดสนและประกาศผลแตละครง แตละปเปนการตอกย าความ สรางสรรค ใหแกวรรณกรรม นนเทากบเปนการตอกย าการเขยนหรอพดถงความหมายและอตลกษณของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนทผคนในพนทวรรณกรรมไทยโดยภาพรวมตางสมาทานวา เปนความร และ เปนความจรง ชนดหนง สงทควรกลาวถงกคอ ความสรางสรรคของวรรณกรรม เรองแลวเรองเลาทคณะกรรมการไดตดสนและประกาศใหไดรบรางวลนน ไมเคยมความแนนอนตายตว และจะไมมวนเปนเชนนน เปนการเปดชองทางใหความหมายของการสรางสรรคไดเลอนไหลไป และขยายขอบเขตกวางขวางออกไปทกท จนจบไมไดไลไมทน เทคนควทยาการเชนนสงผลใหวาทกรรมชดนสามารถด ารงอยไดตอไป ความรบรในมตของความเปนรางวล ความรบรในมตของกฎเกณฑทก าหนดโดยคณะกรรมการรางวล และความรบรในมตของกระบวนการตดสน ไดแสดงใหเหนกรรมวธการสรางหรอผลตความหมายและอตลกษณใหแกวาทวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน โดยการสรางหรอผลตความหมายใหแก วรรณกรรมสรางสรรค เปนส าคญ ผานการอธบายลกษณะของวรรณกรรมทไดรบรางวลครงแลวครงเลา ความหมายและลกษณะการอธบายนนเปนการสราง อตลกษณใหแกวาทกรรมอกชนหนง ควบคไปกบการสรางและผลตความหมายใหแก นกเขยน รนใหม เจาของผลงานวรรณกรรมทไดรบหรอจะไดรบรางวล ซงเปนเพยงรางวลหนงทเกดขนและไดรบการสนบสนนจากองคกรภาคธรกจ แตอาศยการสรางภาพลกษณใหเปนรางวลระดบนานาชาต และการพจารณาตดสนวรรณกรรมโดยผ ร ผ เชยวชาญทางวรรณกรรม รวมมอกบเครอขายอ านาจอนทโยงใยกนอยในพนทวรรณกรรมในรปของความสมพนธเชงอ านาจ(power relations) เชน นกเขยนทงหลาย ทง รนเกา รนใหม ตางพรอมใจกนสงผลงานเขาประกวด

ส านกพมพตาง ๆ มงหมายพมพหนงสอเพอสงเขาประกวด นกวจารณตางเลอกหยบหนงสอทอย ในกระบวนการของรางวลนมาวจารณ นกวชาการเลอกหนงสอทไดรบรางวลไปใชสอน ผสอขาวแขนงตาง ๆ เลอกทจะน าเสนอขาวรางวลนอยางเอกเกรกกวารางวลอน เปนตน ลวนเปนการรวมรบรองหรอรวมตอกย าปฏบตการของวาทกรรม สงผลใหการพจารณาตดสนของคณะกรรมการรางวลน เกดความชอบธรรม ผคนใหความสนใจ สรางความเคลอนไหวอยางคกคกตอเนองยาวนาน กอใหเกดปฏกรยาตาง ๆ ตามมาอยางกวางขวาง มการปะทะ ตอบโตทางความคดกนอยางคบคง หากมองผานการพดหรอการเขยน และการรบรของนกวชาการ นกวจารณ นกเขยน รวมทงกรรมการรางวลบางสวน กจะเผยแสดงใหเหนวา ความหมายและอตลกษณของวาทกรรมชดนเปนแบบปลายเปดอยางชดเจน ซงทาทายใหเกดการวพากษวจารณ สนบสนน หรอโตแยงซอนซ าไดตลอดเวลา และดเหมอนวาทกรรมชดนกท าไดส าเรจ ยนยนไดดวยน าเสยง ทาททหลากหลาย ทงนมนวล และเกรยวกราดอยทามกลางความเคลอนไหวทเกดขนตลอดเวลา หากจะกลาววานคอการสรางหรอผลตความหมายและอตลกษณของวาทกรรมทแยบยลกคงไมผดนก บทสรป : ความหมายและอตลกษณแบบปลายเปด ผด ารเพอกอตงรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ไดอาศยหยบยมความมอ านาจในสงคม โดยเฉพาะในพนทวรรณกรรม ของผ ร ผ เชยวชาญทางวรรณกรรมจ านวนหนง เปนผปฏบตการสวนองคกรทางธรกจอยางโรงแรมโอเรยนเตลผ เปนเจาของความคดในเบองตนไดก าหนดบทบาทของตนเองเปนเพยงผ สนบสนน หรอผ ประสานงานอยเบองหลงเทานน ผ คนในพนทวรรณกรรมของไทยจงรบรมาเปนล าดบวา การขบเคลอนของรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนในสวนทเปนสาระส าคญนนด าเนนไปโดยผ ร ผ เชยวชาญทางวรรณกรรมชดหนงเสมอ ทงนเพอพดหรอเขยนถงความหมายและอตลกษณของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ทไดผลตหรอสรางขนจากภาคปฏบตการจรงตาง ๆ โดยการผลตหรอสรางความหมายผานค าวา วรรณกรรมสรางสรรค และผลตหรอสรางอตลกษณผานขนตอนการตดสน วธการเขยนค าประกาศเกยรตคณ และคณลกษณะของ นกเขยนรนใหม ซงแตละปจะถกก ากบดวยกฎเกณฑ ชดหนงเสมอ การผลตหรอสรางความหมายและอตลกษณของวาทกรรมวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนนน สามารถเรยกไดวาเปน ความหมายและอตลกษณแบบปลายเปด กลาวคอ สามารถผลตหรอสรางความหมายไดอยางเลอนไหล ไมตายตว แมจะดเสมอนมปญหา แตนนเทากบเปดโอกาสใหผ ร ผ เชยวชาญทางวรรณกรรมซงไดชอวามอ านาจทถกขดเกลาแลวอยางดในรปของความร ความเชยวชาญ สามารถผลตหรอสรางความหมายของค าทดเหมอนยงยากซบซอนให

เกดขนและทาทายความสนใจของผคนในพนทวรรณกรรมไทยไดเสมอจนกลายเปนอตลกษณของรางวลนไปโดยปรยาย ตลอดระยะเวลา 28 ป วาทกรรมชดนไดท าการผลตหรอสรางความหมายผานค าวา วรรณกรรมสรางสรรค ผานขนตอนการตดสน วธการเขยนค าประกาศเกยรตคณ และคณลกษณะของนกเขยนใหม จากความเปลยนแปลงของกฎเกณฑปลกยอย ลกษณะถอยค าทใชอธบายลกษณะวรรณกรรมทไดรบรางวล ตลอดจนวธการตาง ๆ ทเกดขนครงแลวครงเลา คอการยนยนความเปนปลายเปดของความหมายและอตลกษณของวาทกรรมชดนไดอยางชดเจน วาทกรรมชดน พรอมทจะสรางหรอผลตอตลกษณโดยอาศยการหลอเลยงของกฎเกณฑทางวรรณกรรมชดหนงอยางแนนอน และพรอมทจะดดดงประโยชนจากการปะทะ การโตแยงของผคนในพนทวรรณกรรมหรอรวมทงนอกพนทดวย เพอน าเขามาหลอหลอมเปนอตลกษณทผคนในพนทวรรณกรรมพงพอใจในรปของการปรบปรงพฒนารางวล อยางนอยกในชวงระยะเวลาหนง ทนาสนใจกคอวา ปฏบตการดงกลาวนนกระท าไปอยางแยบยล ชาญฉลาด แมจะมผคนบางสวนรสกวานคอความบกพรองผดพลาดทรายแรง แตอกดานหนงกลบมผคนมองเหนความพยายามทนาชนชมของคณะกรรมการ ตลอดระยะเวลา 28 ปทการตอบโตเหลานนไดด าเนนไป กลบเปนการสงผลดใหวาทกรรมชดน สามารถตอกย าและตรงอตลกษณแบบปลายเปดใหด ารงคงอยไดเสมอมา เมอผนวกปฏบตการจรงอน ๆ เชน การประชาสมพนธ พธมอบรางวล และการโยงออกไปสความเปนนานาชาต จงกลายเปนเหตแหงการด ารงอย และเปนทยอมรบในวงกวางไดอยางยาวนาน.

เอกสารอางอง กางเขน [นามแฝง].(2525). ค าใหการเรองรางวล ‘ซไรท’ ของนายกสมาคมภาษาฯ. มตชนสดสปดาห,

5(1654), 36. ชยศร สมทวณช. (2528). ซไรท 2528. ถนนหนงสอ, 3(2), 36-40. ไชยรตน เจรญสนโอฬาร. (2543). วาทกรรมการพฒนา (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: วภาษา. ตรศลป บญขจร. (2535-2536). การเสวนาเรอง 15 ปซไรตกบวงวรรณกรรมไทย. สมาคมภาษา

และหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ, 25(1-2), 207-228. ตรศลป บญขจร. (2547). ซไรต มากกวารางวล คอสายสมพนธวรรณกรรมอาเซยน. เนชน

สดสปดาห, 13(644), 68.

ธเนศ เวศรภาดา. (2536). อดตซไรต-นกเขยน-นกวจารณ...มองซไรทอยางไร. [ทมขาวเอนเตอรเทน, ผสมภาษณ]. เนชนสดสปดาห, 2(64), 68-69.

นตยา มาศะวสทธ. (2535-2536). กวาจะมาเปน 15 ป ซไรต. สมาคมภาษาและหนงสอ

แหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ, 25(1-2), 8-15. นรนต เศรษฐบตร. (ม.ป.ป.). 10 ปซไรท. กรงเทพฯ: ดอกหญา. นนทพร ไวศยะสวรรณ. (2545). 5 คน 5 คม กบวรรณกรรมสรางสรรค. เนชนสดสปดาห, 11(528), 90-91. เนาวรตน พงษไพบลย. (2535). ศกดสร มสมสบ ซไรทกลอนเปลาป 35. [กองบรรณาธการ,

ผสมภาษณ]. Writer Magazine, 1(1), 17-31. ประทป เหมอนนล. (2537). รางวลวรรณกรรม. Writer Magazine, 2(18), 37-38. ปรารถนา รตนะสทธ. (2540). ซไรทบนเสนขนาน ปรากฏการณทไมอาจเยยวยา. มตชน

สดสปดาห, 17(887), 69. มนสกล โอวาทเภสชช. (2541). ‚ศลปะเหมอนการปลกตนไม รางวลเหมอนน าหลอเลยงชวต ‛

ประธานซไรทรนค าเหนอแผนดนกระดาษ. เนชนสดสปดาห, 7(321), 32-33. รนฤทย สจจพนธ. (2530). วรรณกรรมปจจบน (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลย รามค าแหง. รนฤทย สจจพนธ. (2537). คณจะมากลวอะไรผมเลา!. เนชนสดสปดาห, 3(118), 61. รนฤทย สจจพนธ. (2547ก). ภาพรวมของนวนยายซไรตในรอบ 25 ป. ใน 25 ปซไรต รวมบทวจารณ

คดสรร (หนา 43-57). กรงเทพฯ: สมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ.

รนฤทย สจจพนธ. (2547ข). 25 ปซไรต. ใน 25 ปซไรต รวมบทวจารณคดสรร (หนา 13-42). กรงเทพฯ: สมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ. วทยากร เชยงกล. (2528). การใหรางวลวรรณกรรมในบานเรา. ถนนหนงสอ, 3(3), 42-46. สมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ. (2535-2536). 15 ปซไรต,

25(1-2), 8-15. สมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ. (2547). 25 ปซไรต รวมบท

วจารณคดสรร. กรงเทพฯ: สมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ.

สมเกยรต คทวกล. (2537) . ใครจะเปนนกเขยนซไรตคนทสบหกของประเทศไทย. Writer

Magazine, 2(23), 91-95.

สงหสนามหลวง [นามแฝง]. (2528). วาดวย ‚เรองโป‛ และ ‚ซไรท‛ (อกครง). ถนนหนงสอ, 2(11), 70-73. สทธาสน จตรกรรมไทย. (26 ตลาคม 2548). ‘ซไรต’ จดรวมคอความแตกตาง. มตชน, หนา 33. เสนาะ เจรญพร. (2548). ผหญงกบสงคมในวรรณกรรมไทยยคฟองสบ. กรงเทพฯ: มตชน. ไหมฟาง [นามแฝง]. (2532). อชเชนกบซไรต. มตชนสดสปดาห, 9(465), 44. อญชล ไพรรกษ. (2545). สามหนมสามมมกบรางวลซไรต 2545. สยามรฐสปดาหวจารณ, 49(12), 34-35. อศศร ธรรมโชต. (2538). เรองจากปก อศศร ธรรมโชต [กองบรรณาธการ, ผสมภาษณ].

Writer Magazine, 3(35), 54-78. Foucault, M. (1991). Politics and the study of discourse. In G. Burchell, C. Gordon and

P. Miller (Eds.), The Foucault Effect (pp. 53-72). Chicago: The University of Chicago Press.