สนคาประมงมความส าคญตอภาคการสงออกไทยมาอยางยาวนาน แตอยางไรกตาม

อตสาหกรรมประมงไทยก าลงเผชญกบปญหาและอปสรรคตาง ๆ มากมาย ไมวาจะเปนปญหา

น าทวม ปญหาภยแลง ปญหาโรคระบาดในสตวน า ปญหาการขาดแคลนแรงงานหรอแรงงาน

ผดกฎหมาย ปญหาสารเคมตกคางในแหลงน าตามธรรมชาตและปญหาการปนเปอนสารเคม

ในอาหารทะเล เปนตน ซงผลกระทบจากปญหาดงกลาว ท าใหชาวประมงไทยรวมท งผเพาะเล ยง

สตวน าไดผลผลตนอยและมประสทธภาพต าลง ดงน นจงควรมการน าเทคโนโลยหรอนวตกรรม

เขามาประยกตใชเพอชวยลดผลกระทบทจะเกดข นตออตสาหกรรมประมงไทย หรอทเรยกกนวา

Smart Fishery นนเอง

ยกระดบประมงไทยสการเปน Smart Fishery

โดยใช Smart Electronics ในการขบเคลอน

แผนกนโยบายและแผน สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส

2

Smart Fishery คออะไร

Smart Fishery เปนการน าเทคโนโลยตางๆ เชน Internet of Things (IoT) เซนเซอร GPS

เปนตน มาใชในการบรหารจดการการเพาะเล ยงสตวน าและการท าการประมง เพอใหเกด

ประสทธภาพมากข น ไมวาจะเปนการควบคมสงแวดลอมทเหมาะสมแกสตวน า การควบคมการให

อาหาร รวมไปจนถงการใชระบบ GPS ในการระบต าแหนงพกดเรอประมง

องคประกอบของ Smart Fishery

ปจจบนเกษตรกรผเล ยงสตวน าไดเรมน าเอาเทคโนโลยสมยใหมเขามาใชผสมผสานกบ

การเล ยงสตวน าแบบด งเดม โดยองคประกอบส าคญของ Smart Fishery มดงตอไปน

1) อปกรณอ เลกทรอนกสตางๆ เชน เซนเซอร มอเตอรไฟฟา วงจรรวม เปนตน

โดยอปกรณเหลาน จะตรวจวดคาตางๆ ภายในฟารมเพาะเล ยงสตวน าและสงขอมลทไดไปยงระบบ

วเคราะหขอมล

2) เทคโนโลยและระบบวเคราะหขอมล เชน ปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence: AI),

Internet of Things (IoT), Cloud, Big Data Analytics และ Platforms เปนตน ระบบเหลาน จะชวยให

เกษตรกรผเพาะเล ยงสตวน าสามารถน าขอมลมาวเคราะหเพอแกไขปญหาทเกดข นไดอยางรวดเรว

3

การคาดการณปรมาณสนคา Fishery ของโลก

งานวจย Fish to 2030 Prospects for Fisheries and Aquaculture ของ ธนาคารโลกหรอ

The World Bank ไดคาดการณสถานการณการจบสตวน าจากธรรมชาตและการเพาะเล ยงสตวน า

ทวโลก ในป 2030 วาจะมปรมาณสตวน าท งส น 186.3 ลานตน โดยแบงเปนการจบสตวน าจาก

ธรรมชาตท งส น 93.2 ลานตน และการเพาะเล ยงสตวน า 93.6 ลานตน ซงจะเหนวา ทวโลก

มปรมาณสตวน าเพมมากข นหรอมอตราการเตบโตรอยละ 20.97 เมอเทยบจากป 2011 ทมปรมาณ

สตวน าท งส น 154 ลานตน แบงเปน การจบสตวน าจากธรรมชาตท งส น 90.4 ลานตน

และการเพาะเล ยงสตวน า 63.6 ลานตน

ท งน จากการคาดการณดงกลาว แสดงใหเหนถงการเพาะเล ยงสตวน าทมแนวโนมเพมสงข น

อยางมาก ซงการเพาะสตวน าท เพมสงข นดงกลาวจะสงผลใหชาวประมงและผประกอบการ

มความตองการใชงาน Smart Fishery เพอใชจดการฟารมเพาะเล ยงสตวน าเพมมากข นตามไปดวย

ภาพท 1 การคาดการณปรมาณการจบสตวน าจากธรรมชาตและการเพาะเล ยงสตวน าทวโลก ป 2030

ทมา : FishStat and Impact Model Projections

Smart Fishery ของโลก

4

นโยบาย Fishery ของตางประเทศ

นอรเวย

ปจจบนนอรเวยเปนประเทศทมการสงออก

ผลตภณฑจากสตวน าและอาหารทะเลมากเปน

อนดบตนๆ ของโลก โดยรฐบาลนอรเวยไดม

การออกนโยบายเพอสงเสรมดานการสงออก

สตวน าและอาหารทะเล ซ งมสาระส าคญ

3 ประเดนใหญๆ ดงน

1) การท าวจยเพอการพฒนาการประมง

(Marine Research & Development)

นอรเวยได เน นเ ร องการวจ ยและ

การพฒนาทางทะเล โดยรฐบาลนอรเวยได

มการเพมเงนในกองทนดานการวจยและ

การท า R&D รวมกน รวมถงการจดท า

ฐานขอมลขององคความรของผประกอบการ

ประมงขนาดเล กและขนาดกลางระหว าง

ภาคอตสาหกรรมทางทะเลท ง 3 ภาค คอ

การประมง การเดนเรอและการขดเจาะน ามน

2) การสรางมลคาเพมและการเพมผลก าไร

รฐบาลนอรเวยไดสนบสนนงานวจย

ทมงเนนใหสามารถน าทกสวนของปลาและ

สตวน ามาใชใหเกดประโยชนสงสด รวมถงยง

ขยายความรวมมอกบประเทศตางๆ และ

องคการระหวางประเทศ โดยเนนประเดน

เรอง Global Food Security การแลกเปลยน

องคความรและเทคโนโลยการรกษาสงแวดลอม

และการรวมมอปราบปรามอาชญากรรม

ดานประมง (Fisheries Crime)

3) การรกษาสงแวดลอมทยงยน

มาตรการส าคญในการรกษาสงแวดลอม

ใหยงยน เชน (1) การก าหนดโซน การท าฟารม

เพาะเล ยงประมงชายฝง รวมถงอตสาหกรรม

ตางๆ ทเกยวของกบการประมง (2) การให

หนวยงานทองถนดแลการท าฟารมเพาะเล ยง

ประมงชายฝง โดยใหมสวนรวมในการประเมน

ความเสยงและใหเปนผออกใบอนญาต รวมถง

ไดรบรายไดจากภาษของผประกอบการประมง

เปนตน

เวยดนาม

กระทรวงเกษตรและพฒนาชนบท

เวยดนามไดมการอนมตแผนปฏบตการ

พรอมกบแนวทางแกปญหาส าหรบโครงการ

พฒนาอตสาหกรรมกงน ากรอยในป 2020

ทมง เนนใหจงหวดตามชายฝงเปนแหลง

ส าคญในการเล ยงกงกลาด าและกงขาว

โดยจะ พฒนาการเล ยงก งด วยการใ ช

เทคโนโลยข นสงและมประสทธภาพ พรอมท ง

ยกระดบอตสาหกรรมประมงใหทนสมยเพอ

ดงดดการลงทน เ ขาส ห วง โซการผลต

การแปรรป การบรโภค เพมประสทธภาพ

การผลตและมม ลค า เ พมสง ข น เ พอ ให

อตสาหกรรมกงและการเพาะเล ยงสตวน า

ประสบความส าเรจภายในป 2030

5

ตวอยางการใชงาน Smart Fishery ของตางประเทศ

บรษท เอนอซ และบรษท นปปอน

ซยซน คาอชา ของญปน ไดน ากลองจ านวน

หลายตวมาตดต งไว ในบอเพาะเล ยงปลา

ซงการตดต งกลองดงกลาว ชวยใหเกษตรกร

ผเพาะเล ยงปลาสามารถจบภาพการเคลอนไหว

ของปลาขณะวายน าและด าเนนการค านวณ

น าหนกปลาอตโนมต รวมถ งเกษตรกร

ผ เพาะเล ยงปลายงสามารถปรบเวลาและ

ค านวณปรมาณในการใหอาหารปลาไดอยาง

เหมาะสมอกดวย

ภาพท 2 กลองจบภาพปลาขณะวายน า

ทมา: Nikkei Asian Review

บรษท Sojitz Corporation ผเล ยง

ปลาทนาเล ยงรายใหญของญปนไดรวมมอกบ

บรษท NTT DoCoMo,Inc. ในการน าเทคโนโลย

ปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence: AI)

มาพฒนาวธและรปแบบการใหอาหารปลาทนา

เชน การตรวจวดอณหภมหรอความเคมของ

น าทะเล การตรวจวดขนาดปลา วธการให

อาหารปลาทน าในปรมาณนอยท ส ดแต

สามารถเล ยงปลาทนาใหไดน าหนกมากทสด

เปนตน นอกจากน บรษท Sojitz Corporation

ยงไดรวมมอกบ บรษท Information Services

Int’l-Dentsu,Ltd. โดยน าเทคโนโลยตดตาม

การเคลอนไหวของนกกฬาโดยอตโนมตมา

ประยกตใชในการนบจ านวนปลาทนาเล ยง

เพอใหสามารถทราบจ านวนปลาทนาเล ยงได

อยางถกตองครบถวน ไมมขอผดพลาดมาก

เทากบการนบดวยสายตา

บรษท Grieg NL เปนหนงในบรษท

ฟารมปลาทใหญทสดในโลกทเชยวชาญดาน

การเพาะเล ยงปลาแซลมอนแอตแลนตกได

ไววางใจให AMG Norway ซงเปนบรษท

ในเครอของบรษท Aqua Maof Group เปน

ผ ส รางฟารมเพาะเล ยงและอนบาลปลา

ในเมองแมรสทาวน บนเกาะนวฟาวดแลนด

โดยไดมการน าระบบ RAS (Re-circulating

Aquaculture System) หรอระบบเพาะเล ยง

เพอการเกษตรแบบหมนเวยนน ามาปรบใช

นอกจากน บรษท AMG Norway ยงไดสราง

แพลตฟอรมเทคโนโลยสวนกลางของบรษท

เพอใหทกฟารมสามารถใชโซลชนการเพาะเล ยง

ปลาในรมทเปนมตรตอสงแวดลอมไดอกดวย

ภาพท 3 ระบบ RAS

(Re-circulating Aquaculture System)

ทมา:.AquaMaofGroup

6

Smart Fishery ของไทย

มลคา Fishery ของไทย

ภาพท 4 ปรมาณและมลคาการน าเขาสนคาประมงท งหมด

ของไทยกบประเทศคคาสงสด 3 อนดบแรก ป 2019

ภาพท 5 ปรมาณและมลคาการสงออกสนคาประมงท งหมด

ของไทยกบประเทศคคาสงสด 3 อนดบแรก ป 2019

จน

ปรมาณ 211,231.81 ตน

มลคา 14,636.40 ลานบาท

เวยดนาม

ปรมาณ 132,947.50 ตน

มลคา 9,766.32 ลานบาท

ไตหวน

ปรมาณ 146,015.59 ตน

มลคา 8,289.41 ลานบาท

จน

สหรฐฯ

ญปน

ปรมาณ 225,610.29 ตน

มลคา 40,265.64 ลานบาท

ปรมาณ 221,589.42 ตน

มลคา 39,639.08 ลานบาท

ปรมาณ 148,283.37 ตน

มลคา 16,657.71 ลานบาท

ทมา : กลมวเคราะหการคาสนคาประมงระหวางประเทศ กองประมงตางประเทศ กรมประมง ประมวลผลขอมลจากกรมศลกากร

รวบรวมและวเคราะหโดยแผนกนโยบายและแผน สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส

ขอมลเดอนเมษายน 2019

ภาพท 6 ปรมาณและมลคาการน าเขาสนคาประมง

ท งหมดของไทยสงสด 3 อนดบแรกป 2019

ภาพท 7 ปรมาณและมลคาการสงออกสนคาประมง

ท งหมดของไทยสงสด 3 อนดบแรกป 2019

ปรมาณ 732,219.06 ตน

มลคา 37,180.90 ลานบาท

ปรมาณ 721,417.24 ตน

มลคา 33,049.10 ลานบาท

ปรมาณ 160,772.77 ตน

มลคา 13,582.02 ลานบาท

ปรมาณ 529,927.92 ตน

มลคา 67,204.47 ลานบาท

ปรมาณ 100,188.10 ตน

มลคา 26,253.77 ลานบาท

ปรมาณ 67,491.08 ตน

มลคา 22,311.56 ลานบาท

ทนาสดแชเยนแชแขง

ปลาสดแชเยนแชแขง

หมกสดแชเยนแชแขง

ทนากระปอง

กงสดแชเยนแชแขง

กงปรงแตงหรอท าไว

ไมใหเสย

7

ภาพรวมของอตสาหกรรมประมงไทยในป 2019 น น พบวา ไทยเปนฝายไดเปรยบดลการคา

ซงไทยมการสงออกสนคาประมง มลคา 197 ,589.75 ลานบาท หรอมปรมาณการสงออก

1,546 ,181.61 ตน โดยไทยสงออกสนคาประมงไปยงสหรฐฯ สงสด ในขณะเดยวกนไทยเองกม

การน าเขาสนคาประมง มลคา 120,963.41 ลานบาท หรอมปรมาณการน าเขา 2,064,476.37 ตน

โดยไทยน าเขาสนคาประมงจากจนสงสด

ส าหรบสนคาประมงทไทยมการน าเขาจากประเทศคคาสงสด ไดแก สนคาทนาสดแชเยน

แชแขง ขณะทการสงออกสนคาประมงของไทยสวนใหญเปนการผลตเพอสงออก โดยไทยม

การสงออกทนากระปองและกงเปนสนคาหลก แตอยางไรกตาม ประเทศคคาหลายประเทศไดม

การเพมเตมมาตรการส าหรบผน าเขาสนคาทางทะเลทตองรายงานขอมลการท าประมงตลอดหวงโซ

อปทาน ต งแตการจบสตวน าจนกระทงเขาสจดน าเขา และสนคาทนากระปองและกงกอยในลสตสนคา

ทตองปฏบตตามมาตรการดงกลาวดวย

8

นโยบาย Smart Fishery ของไทย

กรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณไดจดท ายทธศาสตรกรมประมง 5 ป

(พ.ศ. 2560–2564) ซงแบงออกเปน 4 ยทธศาสตรดงน

ยทธศาสตรท 1 พฒนาประสทธภาพการผลตและสรางความเขมแขงใหเกษตรกร

ซงภายใตยทธศาสตรดงกลาวไดมกลยทธท เนนการวจย พฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม

ในการผลตเพอเพมประสทธภาพและลดตนทนการผลต รวมถงเพอเพมจ านวนเกษตรกรท

พฒนาเปน Smart Farmer อกดวย

ยทธศาสตรท 2 การพฒนาและตรวจสอบสนคาประมงใหมมาตรฐานเพอเพมมลคา

และความสามารถในการแขงขน โดยภายใตยทธศาสตรดงกลาว มกลยทธทางดานการวจย

พฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมการผลตและรปแบบผลตภณฑประมงเพอใหมความหลากหลาย

และสรางมลคาเพม

ยทธศาสตรท 3 การบรหารจดการดานการประมงและทรพยากรสตวน าใหม

ความยงยนและคงความหลากหลาย ซงภายใตยทธศาสตรดงกลาวไดมกลยทธทเนนการวจย

พฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมเพอเพมประสทธภาพในการบรหารจดการทรพยากรสตวน า

ยทธศาสตรท 4 การบรหารจดการองคการสความเปนเลศ โดยยทธศาสตรน

เนนไปทการพฒนาบคลากรและกระบวนการท างานเพอเพมประสทธภาพขององคการเปน

หลก

จะเหนไดวายทธศาสตรกรมประมง 5 ป (พ.ศ. 2560–2564) ไดใหความส าคญกบ

การพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม ซงจะชวยผลกดนการเพาะเล ยงสตวน าและการท าการประมง

ไทยไปส Smart Fishery ไดในอนาคต

9

ตวอยางการใชงาน Smart Fishery ของไทย

สายวด เปนโปรแกรมวดขนาด

อาหารเมดส ตว น าท ว จ ยและพฒนาโดย

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอร

แหงชาต (NECTEC) โดยโปรแกรมดงกลาวเปน

การประยกตใชเทคโนโลยคอมพวเตอรวชนกบ

งานตรวจสอบขนาดอาหารสตวในอตสาหกรรม

การผลตอาหารสตวน า เพอใหเกดการผลตทม

ประสทธภาพ ไดขนาดอาหารเมดทมขนาดตาม

มาตรฐานและลดโอกาสการเกดความผดพลาดใน

กระบวนการผลต

FAARM Series: Bubble FiT วจย

และพฒนาโดยศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกส

และคอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) เปน

ระบบควบคมและเฝาระวงสภาพแวดลอม

ส าหรบการเล ยงสตวน า ซงใชระบบ Oxy ใน

การตรวจวดปรมาณออกซเจนละลายและ

เปด-ปดเครองเตมอากาศใหมระดบออกซเจน

ท เหมาะสม โดยผ ใชงานสามารถตดตาม

การท างานผานทางแอปพลเคชนได

Aqua Grow หรอระบบอจฉรยะ

เพอการเพาะเล ยงสตวน าเศรษฐกจทวจยและ

พฒนาโดยศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและ

คอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) ซง Aqua

Grow เปนแพลตฟอรมการบรหารจดการ

ฟารมและการเพาะเล ยงกงเศรษฐกจทชวย

ตดตามดแลคณภาพน าในการเพาะเล ยง

สตวน าเศรษฐกจ ประกอบดวย 3 เทคโนโลย

หลก คอ ระบบบรหารจดการคณภาพน า

อปกรณตรวจวดปรมาณสารเคมและอปกรณ

ตรวจวดการเจรญเตบโตของแบคท เ รย

โดยระบบจะแจงเตอนเมอบอเล ยงมสภาวะน า

ทผดปกต

ภาพท 8 Aqua Grow หรอระบบอจฉรยะ

เพอการเพาะเล ยงสตวน าเศรษฐกจ

ทมา: ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอร

แหงชาต (NECTEC)

10

โอกาสของผประกอบการอตสาหกรรมไฟฟาและอเลกทรอนกสไทยใน Smart Fishery

ภาพท 9 Supply Chain ของอาหารทะเล โดย Manta Consulting

ทมา: Manta Consulting

จากภาพท 9 แสดงถง Supply Chain ของอาหารทะเล โดย Manta Consulting ซง Supply Chain

ดงกลาวแบงออกเปน 6 ข นตอน ไดแก

1) การใชเทคโนโลยเพอสนบสนนการจดการทรพยากร (Technology Support for Resources

Management) ซงในข นตอนน จะเปนการน าเทคโนโลยและระบบตางๆ เขามาใชวางแผนในการจดการทรพยากร

ทางทะเลรวมถงสตวน าทเกษตรกรเพาะเล ยงไว

2) การเพาะเล ยงสตวน าและการจบสตวน าจากแหลงน าธรรมชาต (Production/Capture)

เปนการน าเทคโนโลยและระบบตางๆ เขามาประยกตใชในการเพาะเล ยงสตวน าและการจบสตวน าจากแหลงน า

ธรรมชาตเพอชวยลดคาใชจายในการด าเนนงาน

11

3) การรวบรวมผลผลตสตวน า (Collection from 1st Producer Point) เปนการรวมผลผลต

ทไดจากการเพาะเล ยงสตวน าและการจบสตวน าจากแหลงน าธรรมชาต รวมถงตรวจสอบคณภาพของ

ผลผลตสตวน าทได

4) การสรางมลคาเพมแกผลผลตสตวน า (Preparation of Value-Added Products) เชน

การแยกช นสวนและตดแตงช นสวน การแปรรปผลตภณฑ การบรรจลงบรรจภณฑ เปนตน

5) การกระจายสนคาและโลจสตกส (Distribution/Logistics) เปนข นตอนขนสงสนคา เชน ขนสง

โดยรถบรรทก เครองบน หรอเรอ เปนตน

6) การขาย (Sales) ขายสนคาใหแกลกคารายยอยโดยตรง จดสงไปยงรานอาหารหรอรานคา

ปลก รวมถงผซ อรายใหญ เชน หางสรรพสนคา เปนตน

12

ภาพท 10 โอกาสของผประกอบการอตสาหกรรมไฟฟาและอเลกทรอนกสไทยใน Smart Fishery

Technology

Support for

Resources

Management

Production

/ Capture

Collection

from 1st

Producer

Point

Preparation

of Value-

Added

Products

Distribution

/ Logistics Sales

• ระบบ

ฐานขอมลแบบ

Cloud

• ระบบ

Big Data

• เซนเซอร

• มอเตอรไฟฟา

• วงจรรวม

• ระบบควบคม

เครองเตม

อากาศส าหรบ

การเพาะเล ยง

สตวน า

• ระบบใหอาหาร

สตวน าอตโนมต

• ระบบ GPS

• ระบบ GPS

ระบบ (Domains)

อปกรณอเลกทรอนกส

(Components)

• SSD/HDD

• ระบบ

Smart

Warehouse

• Portable

Scanner

• Camera

• ระบบ

Big Data

• ระบบ

E-Commerce

• ระบบ

การตรวจสอบ

ยอนกลบ

(Traceability)

• Portable

Scanner

• ระบบตรวจเชค

น าหนกบน

สายพานแบบ

อตโนมต

• ระบบตด

ช นสวนหรอ

เครองหนสไลด

อตโนมต

ทมา: Manta Consulting รวบรวมและวเคราะหโดยแผนกนโยบายและแผน สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส

13

ระบบ (Domains) ทเกยวของกบ Smart Fishery

• ระบบฐานขอมลแบบ Cloud

การใชคลาวดแพลตฟอรม (Cloud Platform)

จะชวยใหการเกบขอมล การวเคราะหขอมลและ

การคาดการณขอมลสตวน าท งหวงโซอปทานเปนไป

อยางมประสทธภาพมากข น รวมถงยงสามารถ

เขาถงขอมลดานประมงไดทกททกเวลา

• ระบบ GPS (Global Positioning System)

ปจจบนมการใชระบบ GPS ในการระบพกด

เรอประมง เสนทางเดนเรอ ประวตการเดนเรอ

ตดตามความปลอดภยของเรอประมง รวมถง

พฤตกรรมการท าการประมงได โดยจะมการตดต ง

อปกรณทมระบบก าหนดต าแหนงบนพ นโลก (GPS)

และรบสงขอมลดวยการสอสารผานดาวเทยม

นอกจากน ยงมการใชระบบ GPS ในการตดตาม

รถบรรทกขนสงสนคาเพอการระบต าแหนงและ

ตดตามความปลอดภยอกดวย

• ระบบควบคมเครองเตมอากาศส าหรบการเพาะเล ยง

สตวน า

การเพาะเล ยงสตวน าใหไดปรมาณผลผลต

เ พมข นและคณภาพดตองอาศยระบบควบคม

เครองเตมอากาศ เนองจากกระบวนการสงเคราะห

แสงตามธรรมชาตไมสามารถผลตออกซเจนให

เพยงพอตอความตองการของสตวน า โดยเฉพาะ

อยางยงในบอเพาะเล ยงสตวทมอตราการบรโภค

ออกซเจนของสตวน าและจลนทรยสง ซงระบบ

ควบคมเครองเตมอากาศจะท าการตรวจวดปรมาณ

ออกซเจน ควบคมการเปด-ปดเครองเตมอากาศใหม

ระดบออกซเจนทเหมาะสม แจงเตอนเมอมเหตฉกเฉน

รวมถงผใชงานสามารถเขาถงขอมลการท างานและ

การตรวจวดคาออกซเจนแบบเรยลไทมได

• ระบบใหอาหารสตวน าอตโนมต

การจะ เล ยงส ตว น า ให ม คณภาพและ

ไดมาตรฐานเทากนทกตวน น ตองอาศยการให

อาหารในปรมาณท เหมาะสมและตรงตามเวลา

การน าระบบใหอาหารอตโนมตมาใชในบอเพาะเล ยง

สตวน าจงมความจ าเปนอยางยง ซงระบบดงกลาว

สามารถใหอาหารสตวน าไดตรงตามเวลาทก าหนด

ไวและระบบยงสามารถตรวจเชคปรมาณอาหาร

คงเหลอไดอกดวย

• ระบบ Big Data

ระบบ Big Data เปนสวนส าคญในการเกบ

รวบรวมขอมลพ นฐานและความตองการของ

ผบรโภค เชน ชนดของสตวน าทขายด ขนาด ราคา

เปนตน ซ งขอมลเหล าน จะ ชวยใหชาวประมง

ผ เพาะเล ยงสตวน าและโรงงานผผลต สามารถ

วางแผนเพอจบสตว น าและเพาะเล ยงสตวน า

วางแผนการผลตส นค าเ พ อให ตอบสนองต อ

ความตองการของลกคาและตอยอดสรางมลคาเพม

ใหกบสนคาได รวมถงยงเกดประสทธภาพและ

ประหยดตนทนการผลตอกดวย

14

• ระบบ E-Commerce

ระบบ E-Commerce เปนอกหนงชองทางทท าใหผบรโภคสามารถเขาถงตวสนคาไดอยางรวดเรว

โดยระบบดงกลาวน นชวยใหผบรโภคสามารถดรปหรอคลปวดโอตวอยางสนคาบนเวบไซตหรอโซเชยล

มเดยได รวมถงสามารถเลอกซ อสนคาไดตลอด 24 ชวโมง ไมตองเสยเวลาในเดนทางเพอไปซ อสนคา

ในขณะทผขายไมจ าเปนตองมหนาราน ไมตองใชพนกงานขาย ชวยลดคาใชจายในการบรหารจดการ

อกท งยงสามารถเกบขอมลลกคาจากการเลอกชมสนคาได ท าใหผขายสามารถท าการตลาดไดตรง

เปาหมายมากข นอกดวย

• ระบบคลงสนคาอจฉรยะ (Smart Warehouse)

ระบบคลงสนคาอจฉรยะ หรอ Smart Warehouse จะครอบคลมท งการรบสนคา (Receiving)

การจดเกบ (Put away) และการจดและการเตมสนคา (Picking & Replenishment) โดยระบบดงกลาว

จะท าใหผใชงานสามารถควบคมและบรหารจดการวตถดบและตรวจสอบรายการสนคาทคงเหลอในสตอก

ไดอยางเรยลไทม โดยระบบจะมการตดรายการสนคาทขายแลวออกจากสตอกแบบอตโนมตและท าการสง

สนคาใหมเขามาเตมในสตอกหากสนคาในคลงมจ านวนนอยกวาทก าหนดเอาไว ท าใหชวยลดปญหา

การขาดแคลนวตถดบในไลนการผลตหรอปญหาสนคาคางสตอกเพราะสงมามากจนเกนความตองการได

• ระบบการตรวจสอบยอนกลบ (Traceability)

ในปจจบน ผบรโภคใหความส าคญในการเลอกซ อสนคามากข น โดยเฉพาะสนคาประมงทผบรโภค

ตองค านงถงคณภาพ ความสะอาด ไมมสงปนเปอน อกท งยงตองสามารถตรวจสอบแหลงทมาของสนคา

น นๆ ได ซงระบบการตรวจสอบยอนกลบจะเปนตวการนตคณภาพสนคาประมง เนองจากระบบดงกลาว

ท าใหผบรโภคสามารถตรวจสอบและตดตามแหลงทมาของวตถดบได ไมวาจะเปนข นตอนการเพาะเล ยง

สตวน า วนทมการจบสตวน าธรรมชาต กระบวนการผลต กระบวนการแปรรปอาหารตลอดจน

การกระจายสนคาจนถงมอผบรโภคทครอบคลมตลอดท งหวงโซอปทาน

15

• ระบบตรวจเชคน าหนกบนสายพานแบบอตโนมต

ระบบตรวจเชคน าหนกบนสายพานแบบอตโนมตน น สามารถคดแยกขนาดของสตวน าพรอมท ง

นบจ านวนช นไดดวยอตราความเรวสง โดยระบบดงกลาวจะมสญญาณแจงเตอนเมอตรวจพบสนคาทม

น าหนกไมไดมาตรฐานและสนคาดงกลาวจะถกคดออกจากสายการผลตทนท นอกจากน ระบบยง

สามารถตรวจสอบกระบวนการท างานไดแบบเรยลไทม รวมถงยงชวยใหผประกอบการสามารถ

ลดตนทนดานแรงงานได

• ระบบตดช นสวนหรอเครองหนสไลดอตโนมต

ระบบจะตดช นสวนเน อสตวตามขนาดทตองการไดโดยอตโนมต รวดเรว และไดขนาดช นท

สม าเสมอไมวาจะเปนผลตภณฑแบบสดหรอแบบแชแขง รวมถงระบบยงฉดน าเพอลางสงสกปรกหลงจากท

ตดช นสวนเรยบรอยแลวอกดวย

อปกรณอเลกทรอนกส (Components) ทเกยวของกบ Smart Fishery

• เซนเซอร (Sensor)

การเพาะเล ยงสตวน าในปจจบนจ าเปนตองอาศยเซนเซอรเปนตวชวยส าคญในการตรวจวดคาตว

แปรตาง ๆ เชน เซนเซอรวดอณหภมของน า เซนเซอรวดขนาดอาหารเมด เซนเซอรตรวจวดคาออกซเจน

ในน า เซนเซอรตรวจสอบสารเคมในน า เปนตน นอกจากน เซนเซอรยงเปนอปกรณทมความส าคญอยาง

ยงในระบบการผลตอาหารแปรรปอาหารทะเลแบบอตโนมต เนองจากเซนเซอรจะท าหนาท เปน

ตวตรวจสอบและตรวจวดสงทเกดข นในกระบวนการผลต เชน ก าหนดต าแหนง ตรวจนบจ านวน คดแยก

ขนาด เพอใหระบบการผลตอาหารแปรรปอาหารทะเลสามารถด าเนนการอยางตอเนองและมคณภาพ

• มอเตอรไฟฟา (Motors)

มอเตอรเปนสวนส าคญของระบบควบคมเครองเตมอากาศส าหรบการเพาะเล ยงสตวน า เนองจาก

มอเตอรจะท าหนาทในการขบเคลอนใบพดใหหมนเพอตน า ซงจะชวยเพมคาออกซเจนและท าใหน าในบอ

เพาะเล ยงสตวน ามคณภาพทดข น

16

• วงจรรวม (Integrated Circuits)

คอ การน าช นสวนอเลกทรอนกสตางๆ เชน

ทรานซ ส เตอ ร ต วต านทาน ได โอด ไมโคร

โปรเซสเซอรหรอหนวยประมวลผลกลาง เปนตน

มาประกอบรวมกนบนแผงวงจรพมพ (PCB)

โดยช นสวนอเลกทรอนกสในวงจรรวมจะท าหนาท

ควบคมการท างานของอปกรณตางๆ ไมวาจะเปน

ระบบควบคมเครองเตมอากาศหรอระบบใหอาหาร

สตวน า ซงท าใหอปกรณสามารถท างานไดโดย

อตโนมต รวมถงยงสามารถเชอมตอกบอนเทอรเนต

ไดอกดวย

• อปกรณจดเกบขอมล (Data Storage Device)

ในปจจบนอปกรณจดเกบขอมลอยาง Solid

State Drive และ Hard Disk Drive ถอเปนผชวย

ส าคญส าหรบการสรางแพลตฟอรมกลางในการท า

ประมง (Cloud Platform) และการเกบรวบรวมขอมล

แบบ Big Data เนองจากอปกรณจดเกบขอมลดงกลาว

สามารถจดเกบรวบรวมขอมลสตวน าธรรมชาตและ

การเพาะเล ยงสตวน าไดตามทตองการ รวมถงยงม

สวนชวยในการบรหารจดการและวเคราะหขอมล

ตลอดท ง Supply Chain ของ Smart Fishery

• กลองตดรถยนต (Camera)

การน ากลองไปตดต งไวบนรถขนสงสนคา

สตวน าและผลตภณฑแปรรปจากสตวน าจะชวยให

ผประกอบการสามารถควบคมและตรวจสอบ

การขนสงสนคาไดแบบเรยลไทม ชวยปองกน

ทรพยสนและสนคาไมใหเกดความเสยหาย รวมถง

ยงสามารถใหความชวยเหลอไดทนทวงทเมอม

เหตการณฉกเฉนเกดข น

• อปกรณอานบารโคดหรอควอารโคด (Portable

Scanner)

อปกรณดงกลาวจะชวยใหผใชงานสามารถ

บนทกรายการสนคา ตรวจเชคจ านวนรายการ

สนคา ดรายละเอยดของสนคา ดรายละเอยดสถานท

ทจดสงสนคา รวมถงสามารถควบคมการจดสง

สนคาใหมความถกตองและเกดประสทธภาพสงสด

17

ปจจบนอตสาหกรรมประมงทวโลกรวมถงไทยเองก าลงประสบกบปญหาการขาดแคลน

ทรพยากรสตวน าตามธรรมชาตทมปรมาณลดลงอยางเหนไดชด จากจ านวนประชากรของโลกท

เพมสงข นและมความตองการบรโภคอาหารจากผลตภณฑสตวน าทเพมมากข น ท าใหเกดการท า

การประมงทเกนขนาดเพอใหตอบสนองตอความตองการ ไมวาจะเปนการจบสตวน าทมขนาดเลก

กวามาตรฐาน การจบสตวน าในชวงฤดวางไขและการใชเครองมอประมงทไมเหมาะสม ซงการท า

ประมงในลกษณะดงกลาวสงผลใหสตวน าขาดแหลงเพาะพนธและไมสามารถเพมจ านวนประชากร

ข นมาทดแทนไดทนตามความตองการของผบรโภค

การท สตว น าตามธรรมชาตลดนอยลงท า ให เ กษตรกรผ เพาะ เล ยงสตว น าม

ความจ าเปนตองน าเทคโนโลยทเรยกวา Smart Fishery เขามาชวยเพอรองรบกบความตองการ

สตวน าท เ พมข น นอกจากน เทคโนโลยดงกลาวยงชวยลดตนทน รวมถงชวยใหเกษตรกร

ผเพาะเล ยงสตวน าสามารถด าเนนกจการอยางมประสทธภาพมากข นและสงส าคญกคอ รฐบาล

ไทยและผทมสวนเกยวของควรรบออกมาตรการสนบสนนใหเกษตรกรผเพาะเล ยงสตวน าไทย

สามารถเขาถงเทคโนโลย Smart Fishery ตนทนต าน ไดโดยเรวทสด

สรป

18

World Bank.2013.FISH TO 2030 Prospects for Fisheries and AquacultureRetrieved April 1,

2020 fromhttp://www.fao.org/3/i3640e/i3640e.pdf

Aqua MaofGroup.2018.ฟารมทใชระบบRAS (re-circulating aquaculture system หรอระบบเพาะเล ยง

เพอการเกษตรแบบหมนเวยนน า).สบคนเมอ 1 เมษายน 2563, เขาถงไดจาก https://www.aquamaof.com/

กรมประมง.2563.รายงานปรมาณและมลคาการน าเขา-สงออกสนคาประมงท งหมดของไทย.สบคนเมอ 1

เมษายน 2563, เขาถงไดจากhttps://www.fisheries.go.th/strategy-

tradestat/index.php?option=com_content

&view=article&id=533&Itemid=111

กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย.2563.ฟารมปลาทนาเรงพฒนาระบบเพาะเล ยง พง

AI และ IT หวงเพมประสทธภาพและลดตนทน ประเทศญปน สคต.โตเกยว.สบคนเมอ 1 เมษายน 2563,

เขาถงไดจากhttps://www.ditp.go.th/contents_attach/221352/221352.pdf

กลมวเคราะหการคาสนคาประมงระหวางประเทศ กองนโยบายและยทธศาสตรพฒนาการประมง กรม

ประมง.2563.สถานการณขาวการคาประมงระหวางประเทศ.สบคนเมอ 1 เมษายน 2563, เขาถงไดจาก

https://www.fisheries.go.th/strategytradestat/tradeNewsShowPage.php?Country=%E0%B9%80%E0%

B8%A7%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A1

กองยโรป2.2563.นโยบายดานการประมงของนอรเวย.สบคนเมอ 1 เมษายน 2563, เขาถงไดจาก

https://globthailand.com/%E0%B8%99%E0%B9%82%E0%B8%A2%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%

B8%94%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A3

%E0%B8%B0%E0%B8%A1%E0%B8%87%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%99/

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC).2563.Aqua Grow หรอระบบอจฉรยะ

เพอการเพาะเล ยงสตวน าเศรษฐกจ.สบคนเมอ 1 เมษายน 2563, เขาถงไดจากhttps://www.nectec.or.th

/innovation/innovation-hardware-electronics/aquagrow.html

เอกสารอางอง