ภาคผนวก

ภาคผนวก ก การเตรียมอาหารเลี้ยงเชื้อ

อาหารเลี้ยงเชื้อท่ีใชในการทดลอง

Nutrient broth (NB) Beef extract 3.0 กรัม Bacto peptone 5.0 กรัม Water 1,000 มิลลิลิตร ผสมสวนประกอบท้ังหมดจนละลายเปนเนื้อเดียวกนั ปรับปริมาตรใหครบ 1,000 มิลลิลิตร แบงใสภาชนะตามตองการ นึ่งฆาเช้ือดวยความรอน 121 องศาเซลเซียส ความดัน 15 ปอนด นาน 15 นาที Nutrient agar (NA)

Beef extract 3.0 กรัม

Bacto peptone 5.0 กรัม Agar 15 กรัม Water 1,000 มิลลิลิตร ผสมสวนประกอบท้ังหมดไปตมจนวุนละลายเปนเนื้อเดยีวกัน ปรับปริมาตรใหครบ 1,000 มิลลิลิตร แบงใสภาชนะตามตองการ นึ่งฆาเช้ือดวยความรอน 121 องศาเซลเซียส ความดัน 15 ปอนด นาน 15 นาที

Potato dextrose agar (PDA) Potato 200 กรัม Dextrose 20 กรัม Agar 15 กรัม Water 1,000 มิลลิลิตร

ผสมสวนประกอบท้ังหมดไปตมจนวุนละลายเปนเนื้อเดยีวกัน ปรับปริมาตรใหครบ 1,000 มิลลิลิตร แบงใสภาชนะตามตองการ นึ่งฆาเช้ือดวยความรอน 121 องศาเซลเซียส ความดัน 15 ปอนด นาน 15 นาที

Martin’s Rose Medium Glucose 10.0 กรัม Bacto peptone 5.0 กรัม KH2PO4 0.50 กรัม K2HPO4 0.50 กรัม MgSO4.7H2O 0.50 กรัม Rose Bengal* 3.3 มิลลิลิตร Agar 15 กรัม Streptomycin 30 มิลลิกรัม

ผสมสวนประกอบท้ังหมดไปตมจนวุนละลายเปนเนื้อเดยีวกัน ปรับปริมาตรใหครบ 1,000 มิลลิลิตร แบงใสภาชนะตามตองการ นึ่งฆาเช้ือดวยความรอน 121 องศาเซลเซียส ความดัน 15 ปอนด นาน 15 นาที หลังจากนั้นรอจนอุณหภูมิลดลงประมาณ 55 องศาเซลเซียส เติม Streptomycin ลงไป

* ผสม Rose Bengal 1 กรัม ในน้ํา 100 มิลลิลิตร

Manital – egg yolk – phenol red – polymyxin agar (MYPA)

Bacto peptone 1 กรัม Manital 10 กรัม Sodium chloride 2 กรัม MgSO4.7H2O 0.10 กรัม Na2PO4 2.5 กรัม KH2PO4 0.25 กรัม Bromothymol blue 0.12 กรัม Polymyxin B 0.35 กรัม Agar 15 กรัม Water 1,000 มิลลิลิตร ไขแดง 3 ฟอง ผสมสวนประกอบท้ังหมดไปตมจนวุนละลายเปนเนื้อเดยีวกัน ปรับปริมาตรใหครบ 1,000

มิลลิลิตร แบงใสภาชนะตามตองการ นึ่งฆาเช้ือดวยความรอน 121 องศาเซลเซียส ความดัน 15 ปอนด นาน 15 นาที หลังจากนั้นรอจนอุณหภูมิลดลงประมาณ 55 องศาเซลเซียส เติม Polymyxin B และไขแดง 1 ฟองตอ 300 มิลลิลิตร

King’s B medium Proteose peptone 20 กรัม K2HPO4.3H2O 1.5 กรัม MgSO4.7H2O 1.5 กรัม Agar 15 กรัม Glyceral 20 กรัม

Water 1,000 มิลลิลิตร ผสมสวนประกอบท้ังหมดไปตมจนวุนละลายเปนเนื้อเดยีวกัน ปรับปริมาตรใหครบ 1,000 มิลลิลิตร แบงใสภาชนะตามตองการ นึ่งฆาเช้ือดวยความรอน 121 องศาเซลเซียส ความดนั 15 ปอนด นาน 15 นาท ี

ภาคผนวก ข สูตรนํ้าสกัดชีวภาพ

สูตร 1

- เศษผักและผลไม 3 กิโลกรัม - กากน้ําตาล 1 กิโลกรัม - น้ํา 1 กิโลกรัม - สารเรง พด. 2 5 กรัม

สูตร 2 - กากตะกอน 3 กิโลกรัม - กากน้ําตาล 1 กิโลกรัม - น้ํา 1 กิโลกรัม - สารเรง พด. 2 5 กรัม สูตร 3 - เศษผักและผลไม 1.5 กิโลกรัม - กากตะกอน 1.5 กิโลกรัม - กากน้ําตาล 1 กิโลกรัม - น้ํา 1 กิโลกรัม - สารเรง พด. 2 5 กรัม สูตร 4 - นม drain 3 กิโลกรัม - กากน้ําตาล 1 กิโลกรัม

- น้ํา 1 กิโลกรัม - สารเรง พด. 2 5 กรัม

สูตร 5 - นม drain 1.5 กิโลกรัม - เศษผักและผลไม 1.5 กิโลกรัม - กากน้ําตาล 1 กิโลกรัม

- น้ํา 1 กิโลกรัม - สารเรง พด. 2 5 กรัม สูตร 6 - นม ท้ิง 3 กิโลกรัม - กากน้ําตาล 1 กิโลกรัม - น้ํา 1 กิโลกรัม - สารเรง พด. 2 5 กรัม

สูตร 7 - นม ท้ิง 1.5 กิโลกรัม - เศษผักและผลไม 1.5 กิโลกรัม - กากน้ําตาล 1 กิโลกรัม - น้ํา 1 กิโลกรัม - สารเรง พด. 2 5 กรัม

ภาคผนวก ค ขอมูลการทดลอง

1. การศึกษาผลของกากตะกอนนํ้าท้ิงและน้ําสกัดชีวภาพ ตอการ เจริญของจุลินทรียดิน

1.1 ผลของกากตะกอนนํ้าท้ิงและน้ําสกดัชีวภาพ การเจริญของจุลินทรียดินในหองปฏิบัติการ ตารางผนวกท่ี 1 เปอรเซ็นตการยับยั้งการเจริญของเช้ือรา Trichoderma harzianum (TO.01) ของนํ้าสกัดชีวภาพเขมขน น้ําสกัดชีวภาพเจือจาง 1:500 และกากตะกอนนํ้าท้ิง ในหองปฏิบัติการ

เปอรเซ็นตการยับยั้ง ปุย

น้ําสกัดชีวภาพชีวภาพเขมขน น้ําสกัดชีวภาพชีวภาพเจือจาง 1:500

0a 1.55a สูตร 1

0a 25.36a สูตร 2

0a 31.79a สูตร 3

6.61a 42.86a สูตร 4

0a 29.40a สูตร 5

4.53a 49.17a สูตร 6

สูตร 7 0a 20.60a

sludge 47.81b 47.81a

หมายเหตุ *แสดงความแตกตางของคาเฉล่ียโดย Duncan’s Multiple Range Test

ตัวอักษรท่ีเหมือนกนัในแตละคอลัมนถือวาไมมีความแตกตางกันทางสถิติ ท่ีระดับความเช่ือม่ัน 95 %

ตารางผนวกท่ี 2 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกท่ี 1 น้ําสกัดชีวภาพเขมขน

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 8123.233 7 1160.462 31.407 .000 Within Groups 591.194 16 36.950 Total 8714.427 23

ตารางผนวกท่ี 3 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกท่ี 1 ของน้ําสกัดชีวภาพเจือจาง 1:500

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 3409.564 7 487.081 2.035 .113 Within Groups 3830.097 16 239.381 Total 7239.661 23

1.2 ผลของกากตะกอนน้ําท้ิงและน้ําสกดัชีวภาพ ตอการเจริญของจุลินทรียดิน ในโรงเรือนปลูกพืชทดลอง ตารางผนวกท่ี 4 จํานวนเช้ือหลังการปลูก ในชุดการทดลองท่ี 1, 2 และ 3

จํานวนเชื้อทดสอบ CFU/ดนิ 1 กรัม ปุย Bacillus sp. Pseudomonas sp.* Trichoderma

harzianum (TO.01)

1.52 x 106 8.2 x 106 cd 5.33 x 105 สูตร 1 4.67 x 105 5.0 x 106 abcd 6.67 x 105

สูตร 2 6.3 x 105 4.0 x 106 abc 4.33 x 105 สูตร 3

3.3 x 105 3.7 x 106 a 7.33 x 105 สูตร 4 7.3 x 105 2.8 x 106 ab 4.33 x 105 สูตร 5 3.2 x 105 6.5 x 106 bcd 5.33 x 105 สูตร 6

สูตร 7 1.67 x 105 5.5 x 106 abc 7.0 x 105

sludge 3.07 x 105 6.8 x 106 bcd 3.67 x 105

control 3.9 x 105 8.7 x 106 d 4.67 x 105

3.10 x 106 5.2 x 106 5.87 x 106 เช้ือเร่ิมตน หมายเหตุ *แสดงความแตกตางของคาเฉล่ียโดย Duncan’s Multiple Range Test

ตัวอักษรท่ีเหมือนกนัในแตละคอลัมนถือวาไมมีความแตกตางทางสถิติ ท่ีระดับความเช่ือม่ัน 95 %

ตารางผนวกท่ี 5 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกท่ี 4 ของเช้ือ Bacillus sp.

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 1208740740740.741

8 15109259259

2.593 1.566 .204

Within Groups 1736733333333.334

18 96485185185

.185

Total 2945474074074.074

26

ตารางผนวกท่ี 6 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 4 ของเช้ือ Pseudomonas sp.

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 139749629629629.6

00 8

17468703703703.700

3.056 .023

Within Groups 102900000000000.0

00 18

5716666666666.660

Total 242649629629629.6

00 26

ตารางผนวกท่ี 7 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 4 ของเช้ือ Trichoderma harzianum (TO.01)

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 411851851851.852

8 51481481481

.481 .818 .597

Within Groups 1133333333333.333

18 62962962962

.963

Total 1545185185185.185

26

ตารางผนวกท่ี 8 แสดงจํานวนจุลินทรียหลังการปลูก ในชุดการทดลองที่ 4

จํานวนเชื้อทดสอบ CFU/ดิน 1 กรัม ปุย Bacillus sp.* Pseudomonas sp.* Trichoderma

harzianum (TO.01)

4.1 x 105 ab 2.6 x 105 c 9.56 x 104 สูตร 1 3.4 x 105 bc 6.67 x 104 ab 9.0 x 104

สูตร 2 4.5 x 105 cd 1.47 x 104 abc 6.0 x 104 สูตร 3

4.57 x 105 cd 3.05 x 105 abc 1.1 x 105 สูตร 4 2.67 x 104 a 1.1 x 105 ab 9.67 x 104 สูตร 5 3.7 x 105 ab 2.1 x 105 bc 1.13 x 105 สูตร 6

สูตร 7 6.13 x 105 d 1.1 x 105 ab 3.3 x 105

sludge 1.5 x 105 ab 8.3 x 104 ab 8.0 x 105

control 2.17 x 105 abc 6.0 x 104 a 9.67 x 105

3.10 x 106 8.7 x 106 5.87 x 106 เช้ือเร่ิมตน หมายเหตุ *แสดงความแตกตางของคาเฉล่ียโดย Duncan’s Multiple Range Test

ตัวอักษรท่ีเหมือนกนัในแตละคอลัมนถือวาไมมีความแตกตางกันทางสถิติ ท่ีระดับความเช่ือม่ัน 95 %

ตารางผนวกท่ี 9 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกท่ี 8 ของเช้ือ Bacillus sp.

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 913918518518.518

8 11423981481

4.815 6.433 .001

Within Groups 319666666666.667

18 17759259259

.259

Total 1233585185185.185

26

ตารางผนวกท่ี 10 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 8 ของเช้ือ Pseudomonas sp.

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 141340229632.296

8 17667528704

.037 2.796 .033

Within Groups 113733033339.333

18 6318501852.

185

Total 255073262971.630

26

ตารางผนวกท่ี 11 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 8 ของเช้ือ Trichoderma harzianum (TO.01)

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 14466666666.667

8 1808333333.

333 1.526 .217

Within Groups 21333333333.333

18 1185185185.

185

Total 35800000000.000

26

2. การศึกษาผลของกากตะกอนนํ้าท้ิงและน้ําสกัดชีวภาพ ตอการเจริญของจุลินทรียโรคพืช 2.1 ผลของกากตะกอนน้ําท้ิงและน้ําสกดัชีวภาพ ตอการเจริญของจุลินทรียโรคพืช ในหองปฏิบัตกิาร ตารางผนวกท่ี 12 ผลของน้ําสกัดชีวภาพ และกากตะกอนนํ้าท้ิง ตอการเจริญของเช้ือ Xanthomonas campestris pv. glycine

ผลตอเชื้อ Xanthomonas campestris pv. glycine ปุย น้ําสกัดชีวภาพชีวภาพเขมขน น้ําสกัดชีวภาพชีวภาพเจือจาง

1:500

สูตร 1 - -

สูตร 2 - -

สูตร 3 - -

สูตร 4 - -

สูตร 5 - -

สูตร 6 - -

สูตร 7 - -

sludge - -

หมายเหตุ - ไมยับยั้งการเจริญของเช้ือ + เกิด clear zone รอบ paper dish ตั้งแต 0.01-0.10 ++ เกิด clear zone รอบ paper dish ตั้งแต 0.11-0.20 +++ เกิด clear zone รอบ paper dish ตั้งแต 0.21-0.30

ตารางผนวกท่ี 13 เปอรเซ็นตยับยั้งการเจรญิของเช้ือ Fusarium solani ของนํ้าสกัดชีวภาพ เขมขน น้าํสกัดชีวภาพเจือจาง 1:500 และกากตะกอนนํ้าท้ิง

เปอรเซ็นตการยับยั้ง น้ําสกัดชีวภาพ น้ําสกัดชีวภาพชีวภาพเขมขน น้ําสกัดชีวภาพชีวภาพเจือ

จาง 1:500

สูตร 1 15.67 62.39 สูตร 2 30.8 51.99 สูตร 3 9.17 78.59 สูตร 4 47.09 79.51 สูตร 5 7.34 30.58 สูตร 6 9.17 44.95 สูตร 7 5.20 30.58 sludge 54.13 54.13

ตารางผนวกท่ี 14 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 13 ของเช้ือ Fusarium solani น้ําสกัดชีวภาพเขมขน

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 10026.084 7 1432.298 1.975 .123 Within Groups 11601.604 16 725.100 Total 21627.688 23

ตารางผนวกท่ี 15 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 13 ของเช้ือ Fusarium solani น้ําสกัดชีวภาพเจอืจาง 1:500

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 7969.279 7 1138.468 1.606 .204 Within Groups 11341.491 16 708.843 Total 19310.769 23

2.2 ผลของกากตะกอนน้ําท้ิงและน้ําสกดัชีวภาพ ตอการเจริญของจุลินทรียโรคพืช ในโรงเรือนปลูกพืชทดลอง ตารางผนวกท่ี 16 ผลเปอรเซ็นตความรุนแรงของโรคใบจุดนูนและโรคเรงตาย

เปอรเซ็นตความรุนแรงของโรค น้ําสกัดชีวภาพ โรคใบจุดนูน โรคเรงตาย

(Xanthomonas

campestris pv.

glycine)

(Fusarium solani *)

สูตร 1 0.67 11.11ab

สูตร 2 13.33 49.45bc

สูตร 3 5.67 88.89d

สูตร 4 10.67 47.78bc

สูตร 5 0.67 31.67abc

สูตร 6 0 37.78abc

สูตร 7 3 19.45ab

sludge 5.67 1.67a

control 15 68.89cd

หมายเหตุ *แสดงความแตกตางของคาเฉล่ียโดย Duncan’s Multiple Range Test

ตัวอักษรท่ีเหมือนกนัในแตละแถวถือวาไมมีความแตกตางกันทางสถิติ ท่ีระดับความเช่ือม่ัน 95 %

ตารางผนวกท่ี 17 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 16 ของโรคใบจุดนนู

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 775.852 8 96.981 1.242 .332 Within Groups 1406.000 18 78.111 Total 2181.852 26

ตารางผนวกท่ี 18 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 16 ของโรคเรงตาย

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 18521.763 8 2315.220 5.341 .002 Within Groups 7801.970 18 433.443 Total 26323.733 26

ตารางผนวกท่ี 19 แสดงน้ําหนักสดของตนถ่ัวเหลืองท่ีใชทดสอบโรคพืช

น้ําหนกัสด โรคเรงตาย(Fusarium

solani)

โรคใบจุดนูน (Xanthomonas campestris pv.

glycine) น้ําสกัดชีวภาพ

สูตร1 0.33 7.51 สูตร2 0.67 2.64 สูตร3 1 7.97 สูตร4 1.33 5.06 สูตร5 1.67 7.79 สูตร6 2 5.15 สูตร7 2.33 5 sludge 3.82 5.41 control 5.68 7.12

ตารางผนวกท่ี 20 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 19 ของตนถ่ัวเหลืองท่ี ทดสอบเช้ือ Fusarium solani

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 61.070 8 7.634 1.037 .446 Within Groups 132.537 18 7.363 Total 193.607 26

ตารางผนวกท่ี 21 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 19 ของตนถ่ัวเหลืองท่ี ทดสอบเช้ือ Xanthomonas campestris pv. glycine

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 52.712 8 6.589 .677 .703 Within Groups 87.629 9 9.737 Total 140.341 17

ตารางผนวกท่ี 22 แสดงน้ําหนักแหงของตนถ่ัวเหลืองท่ีทดสอบโรคพืช

น้ําหนักแหง

โรคเรงตาย

(Fusarium

solani)

โรคใบจุดนูน

(Xanthomonas campestris pv.

glycine) น้ําสกัดชีวภาพ

สูตร1 1.21 2.57 สูตร2 1.64 1.02 สูตร3 2.39 2.33 สูตร4 1.69 1.22 สูตร5 2.23 2.1 สูตร6 1.77 2 สูตร7 1.45 0.73 sludge 0.99 2.13 control 2.08 1.88

ตารางผนวกท่ี 23 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 22 ของตนถ่ัวเหลืองท่ี ทดสอบเช้ือ Fusarium solani

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 5.165 8 .646 1.057 .433 Within Groups 10.993 18 .611 Total 16.159 26

ตารางผนวกท่ี 24 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 22 ของตนถ่ัวเหลืองท่ี ทดสอบเช้ือ Xanthomonas campestris pv. glycine

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 6.375 8 .797 1.477 .286 Within Groups 4.857 9 .540 Total 11.232 17

ตารางผนวกท่ี 25 แสดงความสูงของตนถ่ัวเหลืองท่ีทดสอบโรคพืช

ความสูงตน

โรคเรงตาย

(Fusarium

solani)

โรคใบจุดนูน

(Xanthomonas campestris pv.

glycine) น้ําสกัดชีวภาพ

สูตร1 92 109.65 สูตร2 88.43 62.75 สูตร3 120.73 93.5 สูตร4 94.73 71.75 สูตร5 108.9 114.75 สูตร6 101.77 93 สูตร7 82.17 63.6 sludge 76.17 110.35 control 112.6 72.05

ตารางผนวกท่ี 26 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 25 ของตนถ่ัวเหลืองท่ี ทดสอบเช้ือ Fusarium solani

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 5178.880 8 647.360 .602 .764 Within Groups 19349.900 18 1074.994 Total 24528.780 26

ตารางผนวกท่ี 27 การวิเคราะหทางสถิติผลการทดลองในตารางผนวกที่ 25 ของตนถ่ัวเหลืองท่ี ทดสอบเช้ือ Xanthomonas campestris pv. glycine

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 6980.810 8 872.601 .336 .930 Within Groups 23372.870 9 2596.986 Total 30353.680 17