Wat je moet weten over

VEILIGHEIDGEZONDHEIDMILIEUin het ziekenhuis

Van harte welkom in ons ziekenhuis!

We hopen je een goede, veilige en gezonde werkplek te kunnen aanbieden.

Dit is niet altijd even vanzelfsprekend: een ziekenhuis,hoe modern ook, is nooit vrij van risico’s.

Daarom stelden we dit boekje samen voor je. Het geeft je eenoverzicht van de risico’s die je kan lopen en hoe je hier het bestmee omgaat. Ook maak je kennis met een aantal procedures enafspraken rond veiligheid en milieu, die voor iedereen gelden.

Natuurlijk is dit maar een eerste stap in de goede richting.Op je werkplek zal je verder geïnformeerd en opgeleid worden.Met deze publicatie willen we vooral aantonen dat jouw welzijn -net als het welzijn van je collega’s en de patiënten - voor ons vanhet hoogste belang is.

Uw ziekenhuisdirecteur

WELKOMWELKOM

We streven steeds naar veilige en gezonde omstandigheden vooriedere persoon die in onze instelling verblijft en werkt.

Dit streven gaat verder dan het voorkomen van ongevallen:het gaat om het lichamelijk en geestelijk welzijn van onzemedewerkers.

Vooreerst gaan we uit van de wettelijke bepalingen. Daarnaastwensen we een preventief beleid uit te bouwen, gericht op hetbeperken en indien mogelijk geheel voorkomen van risico’s ophet gebied van veiligheid, gezondheid en milieu.

BeleidsverklaringBeleidsverklaring

In ons streven naar welzijn op het werk heeft ieder zijn taak:

• De werkgever is de hoofdverantwoordelijke. Hij moet hetbeleid sturen en uitwerken en ervoor zorgen dat men weetwelke de risico’s zijn. Hij voorziet de nodige middelen, mensen,geld en opleiding.

• De dienstverantwoordelijke - en iedereen die leiding geeftaan anderen - moet het beleid uitvoeren. Hij of zij ziet toe op denaleving van de voorschriften en zorgt voor meer informatie enopleiding. Als er iets misgaat, neemt de dienstverantwoordelijkede juiste maatregelen. Hij staat in voor het onderzoek en poogtherhaling te voorkomen.

• Jij als werknemer dient zorg te dragen voor de veiligheid engezondheid, zowel van jezelf als je collega’s. Je houdt je aan devoorschriften en gebruikt beschermingsmiddelen wanneerdeze voorzien zijn.

Taakverdeling Taakverdeling binnen de instellingbinnen de instelling

PreventiePreventieBeschermingBescherming

Een aantal mensen is specifiek betrokken bij de preventie enbescherming op het werk:

• Het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk(CPBW)

Hier overleggen werkgever en werknemer via verkozen verte-genwoordigers. Het CPBW krijgt informatie over alles op hetgebied van veiligheid en gezondheid. Het brengt vaak adviesuit en werkt mee aan de klachtenbehandeling en het onder-zoek naar arbeidsongevallen.

• De Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op hetwerk (IDPB)

Interne specialisten geven informatie en advies aan iedereen.De dienst heeft ook heel wat wettelijke verplichtingen op hetgebied van de veiligheid.

• De Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op hetwerk (EDPB)

Deze dienst, vroeger de arbeidsgeneeskundige dienstgenaamd, staat in voor alle gezondheids- en medischeaspecten. Je kan ook beroep op hen doen voor specifiekemetingen of onderzoeken.

Veilig werken is meer dan geen ongevallen tegenkomen.Om echt veilig te werken moet je op drie stappen letten.

1 Gevaren en risico’s herkennen

Je dient te weten welke gevaren en risico’s je in je werkomgevingkan tegenkomen. Dit informatieboekje is een eerste stap.Je dienstverantwoordelijke moet ervoor zorgen dat je met de risico’s van je werkplek vertrouwd raakt.

2 Gevaren en risico’s evalueren

Niet alles is even gevaarlijk. Je dient te weten welke nadeligegevolgen iets kan hebben, zowel voor jezelf als voor anderen. Zokan je inschatten wat je moet doen.

3 Gepast reageren

Wanneer je net aan een ongevalontsnapt bent, is het niet de bedoe-ling dat je gewoon verder werkt.Gepast reageren betekent dat je éénof andere maatregel neemt of laatnemen om dit risico onschadelijk temaken. Soms is dit iets eenvoudig enkan je het zelf oplossen, soms zal jeberoep moeten doen op anderen.Maar één of andere reactie is altijdnodig! Meld het voorval ook steedsaan je dienstverantwoordelijke.

Veilig werkenVeilig werken

Waarom?

Een prikongeval laat meestal slechts zeer kleine letsels na, dieogenschijnlijk niet hoeven verzorgd worden.Weet dan dat elke huidwonde een open poort is voor allerhandemicro-organismen als bacteriën, virussen en andere ziektekiemen.

Het voornaamste risico bij prikongevallen is het besmettingsrisi-co. Bloed en met bloed vermengde lichaamsvochten kunnenbelangrijke ziekteverwekkende kiemen bevatten als het hepatitisB- en C-virus en het HIV.

Daarom

• Noemen we een prikongeval elke gebeurtenis waarbij demogelijkheid bestaat dat lichaamsvochten van een andere per-soon ongewild ons lichaam zouden binnendringen.

• Voorziet je dienst aangepaste kledij.• Staan er naaldcontainers, dozen en vaten ter beschikking.

• Zijn er specifieke procedures voor het werken bij en ver-zorgen van besmette patiënten.

1PrikongevallenPrikongevallen

Wat doe je ermee?

• Je vermijdt elk contact met bloeden/of andere lichaamsvochten.Wanneer dit onmogelijk is, draagdan handschoenen en/ofaangepaste kledij, zo nodig ookeen masker en/of bril.

• Je steekt nooit een gebruiktenaald terug in haar beschermhuls.

• Je laat nooit scherpe voorwerpenrondslingeren.

• Je werpt nooit scherpe voorwer-pen in een vuilbak of vuilniszak.

• Je gooit scherpe voorwerpen wegin de hiertoe bestemde naaldcon-tainers.

• Je vult een naaldcontainer nooitmeer dan driekwart.

• Je sluit volle naaldcontainers onmiddellijk en verwijdert dezevia de dozen besmet afval.

• Indien je toch in aanraking kwam met bloed of bloedhoudendelichaamsvochten volg dan de procedure handhygiëne.

• Heb je toch een prikongeval, meld je dan bij spoedgevallen envertel hen precies wat er is voorgevallen; zij weten wat ze in datgeval verder moeten doen.

Waarom?

• Veel kleine ongevallen zoals stoten of vallen, zijn direct te wijtenaan voorwerpen die niet op hun plaats staan of liggen.

• Veel prikongevallen zijn het gevolg van het feit dat de naaldniet meteen na gebruik in de naaldcontainer geplaatst wordt.Bij het opruimen prikt men zich aan deze naald, die is blijvenliggen.

• Een gang vol bedden, toestellen en karren verhindert een vlotteevacuatie in geval van nood. Daarenboven hindert dit depatiënten en bezoekers en bemoeilijkt het het intern transport.

• Het willekeurig plaatsen van zaken in de gang kan de toegangtot brandblusapparaten of haspels belemmeren of het automa-tisch sluiten van een branddeur blokkeren.Ook uitgangen, nooduitgangen en trappen kunnen moeilijkbereikbaar worden. Weet dan dat in geval van brand elke seconde telt.

2Orde en netheidOrde en netheid

Daarom

• Moet alles op de dienst zijn plaats hebben.• Is orde een aandachtspunt voor iedereen op de dienst.• Moeten zaken die in de gang gezet worden allemaal aan

dezelfde kant van de gang staan, zo blijft er ruimte vrij vooriedereen, ook in noodgevallen.

• Moeten brandblusapparaten en haspels ten allen tijde vlotbereikbaar zijn.

• Moeten branddeuren vlot kunnen sluiten in geval van nood.• Moeten nooduitgangen vrijblijven, ze zijn aangegeven met

groen-witte pictogrammen.

Wat doe je ermee?

• Hou je werkplek ordelijk en net, dit is erg belangrijk als je veiligwilt werken.

• Leg of zet grote en kleine dingen steeds op hun plaats.• Steek naalden in de naaldcontainer, onmiddellijk na gebruik.• Je respecteert de regels van het rampenplan: hou de gang

zoveel mogelijk vrij.• Als je toch iets in de gang moet zetten, plaats dit dan aan één

kant, zodat er een doorgang vrij blijft.• Je houdt de brandblusmiddelen en branddeuren vrij, zij kunnen

levens redden.• Je houdt de uitgang, nooduitgang en trappen vrij van

obstakels: bij evacuatie telt elke seconde.

Waarom?

In een ziekenhuis geven sommige activiteiten aanleiding tot deaanwezigheid van straling, telkens met een specifiek risico.Straling kan je niet zintuiglijk waarnemen (niet horen, ruiken,smaken, voelen of zien).

Ioniserende straling (radioactiviteit) tref je onder meer aan bijradiologie, radiotherapie, nucleaire geneeskunde en in de labora-toria.

Niet-ioniserende straling doet zich onder meer voor bij nucle-aire magnetische resonantie, bij laserstraling (bv. in de chirurgie)of bij ultravioletstraling (bv. bij lassen).

Daarom

• Worden zones met stralingsrisico met de nodige signalisatieaangegeven:o toegangsdeuren tot zones met ioniserende straling worden

aangegeven met volgend pictogram:

o toegangsdeuren van lokalen met bepaalde laserstralers wor-den aangegeven met volgend pictogram:

• Worden de nodige persoonlijke en collectieve bescher-mingsmiddelen voorzien.

• Wordt specifieke opleiding georganiseerd.• Ontvangen alle medewerkers die in een zone met ioniserende

straling werken een individuele dosismeter die de opgelopenstralingsdosis registreert. Een wettelijk bepaalde dosislimietmag hierbij niet overschreden worden.

• Is het gebruik van een GSM in het ziekenhuis verboden. Ditwegens mogelijke interferentie met hoogtechnologischemedische apparatuur.

3Stralingsrisico’sStralingsrisico’s

Wat doe je ermee?

Je blijft altijd uit de aangegeven risico-zones. Indien je toch met deze stralingen temaken hebt, volg dan de procedures, pre-ventie- en beschermingsmaatregelen striktop. Hou de blootstelling steeds minimaal.

• Uiteraard gebruik je steeds de persoon-lijke en collectieve beschermingsmidde-len die je ter beschikking gesteld worden:o Bij blootstelling aan ioniserende stra-

ling gebruik je steeds loodafscherming.o Bij blootstelling aan laserstralers draag

je steeds gepaste oogbescherming.o Bij blootstelling aan ultravioletstraling

draag je steeds gepasteoogbescherming en beschermendekledij (handschoenen, ...).

• Je neemt actief deel aan de aangebodenopleiding.

• Je kent de procedures bij een incident of ongeval en leeft dezestrikt na.

• Als medewerker blootgesteld aan ioniserende straling draag jesteeds je individuele dosismeter. Lever deze dosismeter tijdig in!

• Personen die in het ziekenhuis toch een GSM gebruiken spreekje aan en vraag je om het toestel uit te schakelen.

Waarom?

Zowel in je dagelijks leven als tijdens het uitoefenen van jeberoepsactiviteiten kunnen bepaalde handelingen dermate je rugbelasten dat er letsels ontstaan. Deze letsels kunnen heel pijnlijkzijn en dikwijls de oorzaak van een lange inactiviteit. Dit ismeestal niet prettig voor jezelf, noch voor je thuis- en beroeps-omgeving.

Vaak denkt men dat manueel tillen sneller gaat. Maar bij dekwaliteit van de zorg zijn specifieke hulpmiddelen een belangrijkonderdeel. Ze verhogen het comfort en de veiligheid van allebetrokken partijen.

Daarom

• Is het belangrijk dat je leert op een verantwoorde en veiligewijze om te gaan met je rug.

• Moet je een ‘til’-situatie kunnen analyseren en beoordelen.• Worden speciale lessen in hef- en tiltechnieken gegeven.• Heeft je dienst aangepaste hulpmiddelen.• Wordt aangepaste kledij aangeboden die het heffen en tillen

op een juiste manier mogelijk maakt.• Is een goede conditie belangrijk.• Kan je een bed in de hoogte instellen.• Zijn er op sommige afdelingen ‘hoog/laag’-baden.

4Manueel hanterenManueel hanterenvan lastenvan lasten

Wat doe je ermee?

• Je volgt de lessen in hef- en tiltechnieken en brengt ze in depraktijk.

• Je gebruikt de aanwezige hulpmiddelen als tillift, rolstoel,transpalet, glijmat, steeklaken, dien- en transportwagens...

• Je zorgt dat je steeds het juiste hulpmiddel gebruikt voor hetwerk dat je verricht.

• Indien nodig doe je beroep op je collega’s.• Je gebruikt schoeisel waarvan de hiel op zijn minst omsloten is

door een riem. (Op sommige diensten is een veiligheidsschoenverplicht.)

• Je onderhoudt je conditie door wekelijks minimum een tweetaluurtjes te trainen.

Waarom?

• Elke gevaarlijke stof heeft specifieke risico’s, eigen aan de stof.Men kan deze risico’s rangschikken door zich te baseren op deaard of de ernst van de inwerking.

• Vooreerst zijn er de risico’s van ontploffingen of branden.Vervolgens de huidletsels, irritaties of allergieën door contactvan stoffen met de huid. Ten slotte zijn er de acute ziekten diezich plots voordoen na een eenmalige blootstelling of die zichkunnen ontwikkelen na verscheidene jaren blootstelling.

Daarom

• Werden deze stoffen ingedeeld volgens hun hoofdrisico. Dit kanje herkennen aan de hand van het symbool op het etiket. Ditwil echter niet zeggen dat deze stof enkel en alleen het risicovan het symbool inhoudt.

• Worden deze producten in een speciaal daarvoorvoorzien lokaal bewaard. Op je dienst heb je enkel

kleine hoeveelheden voorradig.• Zijn op sommige diensten afzuiginstal-

laties geïnstalleerd.• Zijn er productveiligheidsfiches

voorzien die je kan opvragenbij je dienstverantwoor-

delijke.

5Gevaarlijke stoffenGevaarlijke stoffen

Wat doe je ermee?

• Voor je een stof gebruikt, lees je eersthet etiket op de verpakking.

• Je draagt, indien nodig, aangepastebescherming voor de stof waarmee jewerkt.

• Je gebruikt de voorziene afzuiginrich-ting wanneer je met producten werkt,welke stofdeeltjes, gas, damp, uit-wasemingen of rook kunnen produ-ceren.

• Je gebruikt geen maaltijd in de lokalenwaar met gevaarlijke producten gewerktwordt.

• Je vervangt je werkkledij wanneer dezebevuild is met de stoffen waar je meegewerkt hebt.

• Je mag zeker niet roken of cosmetische producten gebruiken.• Je drinkt slechts nadat je ervan overtuigd bent dat je handen en

de recipiënt, waar je uit drinkt, proper zijn.• Je brengt nooit je handen noch enig ander voorwerp naar je

mond.• Je doet onmiddellijk aangifte van elke verwonding, aantasting

van de slijmvliezen of enig ander mogelijk ongemak.• Je verwijdert elke mogelijke ontstekingsbron als open vlam-

men, kapotte elektrische draden, sigaret, vonken, verhittemateries, ...

• Wanneer je gebruik maakt van ontvlambare stoffen zorg dansteeds dat je weet waar eventuele blusmiddelen voorhandenzijn.

• Je (over)schrijft nooit op een etiket van een gevaarlijk product.Dit kan tot verwarring leiden.

Waarom?

Brandveiligheid in een ziekenhuis is uiterst belangrijk. Een kleineonachtzaamheid kan tot een ware catastrofe leiden. De voor-naamste brandoorzaken in een ziekenhuis zijn:

• roken (algemeen rookverbod!) • elektriciteit (kortsluiting) • kwaadwilligheid • technische installaties • gebruik van zuurstof • aanwezigheid van brandbare producten

Daarom

• Worden er opleidingen georganiseerd: brand-voorkoming, brandmelding, brand-waarschuwing, het onderscheiden van ver-schillende soorten branden, aangepaste blus-middelen kunnen gebruiken, de indeling vanhet gebouw kennen en respecteren, de evacu-atieprincipes kennen en kunnen toepassen.

• Zijn in het ziekenhuis de nodige hulpmiddelenaanwezig om in brandvoorkoming enbrandbestrijding te voorzien.

6BrandvoorkomingBrandvoorkomingBrandbestrijdingBrandbestrijding

Wat doe je ermee?

Je bent steeds alert rond brandvoorkoming.Je kent je werkomgeving.

In geval van brand is het belangrijk om:

• de brand snel te ontdekken door het ruiken van rook of ver-brande stoffen, het zien van rook of vlammen, het horen vanalarmkreten, het voelen van abnormale temperatuur.

• de instructies in geval van brand juist en snel uit te voeren:

1. meld de brand2. waarschuw de personen in je omgeving3. doe één bluspoging bij een beginnende brand4. sluit ramen en deuren5. vermijd paniek6. gebruik NOOIT de liften

Je neemt actief deel aan de opleiding. Zo leer je onder meer demeld- en waarschuwingsprocedures kennen, met de brandblus-middelen omgaan en de evacuatieprincipes toepassen.

Waarom?

Oogvermoeidheid, spier-, gewrichtspijnen en stress vormen demeest voorkomende risico’s bij het werken aan een beeldscherm.

Daarom

• Worden personen die tijdens een aanzienlijk deel van hun tijdmet een beeldscherm werken gevolgd en getest door onzearbeidsgeneeskundige dienst.

7Veilig werken Veilig werken met beeldschermenmet beeldschermen

• Worden maatregelen genomen om de risico’s zoveel mogelijkte in te dijken:o een juiste schermopstelling vermijdt flikkering.o een juiste opstelling in verhouding tot het daglicht (raam) en

aangepaste kunstverlichting voorkomt reflecties.o aangepast kantoormeubilair zorgt voor een juiste werkhou-

ding.

Wat doe je ermee?

• Je besteedt aandacht aan de opstelling.• Je gebruikt bewust de instelmogelijkheden van je kantoorver-

lichting, zonwering, werkstoel, klavier, muis, helderheid en con-trastregeling.

• Je laat te losse en te lange kabels onmiddellijk wegwerken. Jebelemmert nooit de warmteafgifte van de toestellen.

• Je merkt op dat zowel computer, beeldschermen en toetsen-bord onder spanning staan en nooit met water mogen ge-poetst worden.

• Je strekt regelmatig eens de benen.• Bij continu werken onderhoud je regelmatig oogoefeningen.• Je zorgt dat je werkplek zuiver en ordelijk blijft.

Waarom?

De aanwezigheid van talrijke medische apparatuur en complexeelektrische installaties kenmerken onze instelling.

Kortsluiting, implosie, elektrocutie vormen risico’s voor de werkne-mer, maar ook voor de patiënt en de gebouwen.

8Elektrische veiligheidElektrische veiligheid

Daarom

• Worden alle apparatuur en installaties periodiek gekeurd dooronafhankelijke en erkende controleorganismes.

• Worden voor sommige afdelingen (het operatiekwartier, inten-sieve zorgen, ...) specifieke veiligheidsmaatregelen uit-geschreven.

• Wordt een noodstroom- en veiligheidsverlichtingsnet opge-bouwd om bij stroomuitval de nodige acties en continuïteit tekunnen waarborgen.

Wat doe je ermee?

• Je volgt de richtlijnen bij het blussen van elek-trische branden.

• Je gebruikt geen aan de instellingvreemde apparatuur. Je brengtdeze ook niet binnen.

• Alvorens je medischeapparatuur gebruikt, zorgje ervoor dat je volledig opde hoogte bent van degebruiksaanwijzingen.

• Je weet dat er in de instellingeen ‘technische dienst’ en een‘dienst preventie’ zijn. Abnormaletoestanden kan je daar onmiddellijkmelden.

Waarom?

Stress is van alle tijden. Het is een symp-toom, een alarmsignaal. Iedereen heeftwel eens met stress te maken. De ene alwat meer dan de andere. Door de toene-mende arbeidsdruk, ook in de zieken-huizen, wordt het een steeds belangrijkerthema.

Stress ontstaat in situaties waarbij deeisen die de omgeving aan je steltafwijken van wat je aankan, wil, verwacht,of gewoon bent. Stress is het proces van

aanpassing en omgaan met de omstandigheden die hetlichamelijk en/of geestelijk functioneren verstoren. Dit kan jezowel positief (een uitdaging) als negatief (een bedreiging, eenlast) ervaren.

Daarom

• Is het belangrijk negatieve stress te voorkomen, voor je job,maar bovenal voor je eigen gezondheid!

• Ontwikkelt het ziekenhuis diverse initiatieven rond stressbeleid:o toegespitst op de individuele aanpak door de betrokken

medewerker.o met een aantal preventieve en ondersteunende maatregelen

op organisatorisch vlak.

9StressStress

Wat doe je ermee?

Herken de alarmsignalen:• lichamelijke klachten

hoofdpijn, buikpijn, rugklachten, slapeloosheid, verhoogdebloeddruk, verhoogde bloedsuiker, zweten, eetzucht, overmatigdrinken,...

• emotionele klachten angst, vlug huilen, achterdocht, gebrek aan zelfvertrouwen,niets kunnen verdragen. Wanneer deze klachten samengaanleidt dit tot overspanning of een burn-out.

• psychische signalenprikkelbaarheid, sakkeren en jammeren, meer of opnieuwroken, ongeduld, verkeersagressie.

Bij aanhoudende en sterke klachten of signalen raadpleeg je jearbeidsgeneesheer of huisarts. Bij het negeren van de stresssig-nalen raak je enkel nogverder in de knoop.

Stress voorkom je dooreen goede slaap, goedeeet- en drinkgewoontenen voldoende ontspan-ningsmogelijkheden.

Belangrijk is je mogelijkestressproblemenbespreekbaar te makenmet je collega’s en/of jedienstverantwoordelijke.

Neem deel aan de vor-ming, opleiding enbegeleiding die wordtaangeboden!

Waarom?

Een ziekenhuis is een vrij toegankelijk gebouw, waar zich naastpatiënten, dokters, personeel en bezoekers nog andere personenin kunnen bevinden. Dit met gewenst of ongewenst gedrag enbedoelingen. Ook kan een specifieke (crisis)situatie voor depatiënt en zijn directe omgeving (familie, vrienden, begeleiding,...) een verhoogd risico tot agressie en geweldpleging inhouden.

Daarom

• Wordt de toegang tot het ziekenhuis buiten de bezoekurenbeperkt.

• Is er op sommige plaatsen toegangscontrole.• Zijn er beveiligingssystemen.• Wordt van iedere werknemer de nodige individuele waakzaam-

heid verwacht, als bijdrage tot een verhoogde veiligheid in hetziekenhuis.

10BeveiligingBeveiliging

Wat doe je ermee?

• Je spreekt verdachte personen op een vriendelijke envoorkomende wijze aan en vraagt waarvoor ze in het zieken-huis op bezoek komen. Zomaar rondzwerven in het ziekenhuisis verboden. Desgevallend vraag je hulp aan een collega. Ookmeld je de aanwezigheid van verdachte figuren aan collega’s opandere diensten.

• Daar waar mogelijk sluit je steeds de deuren af.• Waardevolle voorwerpen bewaar je op een veilige plaats op je

dienst.• Bij agressie of mogelijke geweldpleging roep je tijdig de hulp in

van collega’s.• Als slachtoffer van een delict

(diefstal, agressie, ...) doe jeaangifte bij de politie. Tevensinformeer je de directie van hetziekenhuis.

Werk je op een dienst met een ver-hoogd risico op agressie of geweld-pleging (bv. onthaal, spoed, A-dienst, ...) dan krijg je eenaangepaste vorming. Maak positiefgebruik van deze mogelijkheid.

Waarom?

De grote risico’s op arbeidsongevallen bestaan (een ongeval opweg van of naar het werk uitgezonderd) vooral uitprikongevallen, snijwonden, stoten, rug- en ledenklachten.

De risico’s voor beroepsziekten in de instelling kunnen in vierhoofdrubrieken worden ingedeeld:

1. de infectieziekten en de parasitaire ziekten2. de huidziekten door aanraking van geneesmiddelen en pro-

ducten3. de aandoeningen te wijten aan ioniserende stralingen4. de gevaarlijke producten.

Daarom

• Organiseert het ziekenhuis specifieke bijscholingen.• Werden schriftelijke richtlijnen en procedures ontwikkeld. Zij

zijn op elke dienst voorhanden.• Bestaat het Comité voor Ziekenhuishygiëne dat deze proce-

dures opvolgt en actualiseert.• Is de instelling aangesloten bij een ‘Arbeidsgeneeskundige

Dienst’, die de werknemers jaarlijks medisch onderzoekt en aan-dacht heeft voor uw specifieke klachten.

• Wordt de opvolging van arbeidsongevallen en beroepsziektenverzekerd door de ‘personeelsdienst’ en de ‘dienst preventie enbescherming van de werknemer’, die op basis van het ongeval-lenonderzoek preventie-maatregelen uitwerken.

11Arbeidsongevallen Arbeidsongevallen en beroepsziektenen beroepsziekten

Wat doe je ermee?

• Je meldt elk ongeval onmiddellijk via een daarvoor bestemdaangifteformulier.

• Je mag je werk nooit beginnen als je niet vertrouwd bent metde bedieningsvoorschriften en de producten.

• Je gebruikt de voorgeschreven beschermingsmiddelen.• Je meldt de aanwezige risico’s aan de dienstverantwoordelijke,

preventiedienst of -comité.

Waarom?

Ondanks de vele inspanningen op alle niveaus loopt in hetziekenhuis niet alles perfect. Defectmeldingen, klachten en verbe-teringsvoorstellen horen er dus bij. Ook omtrent de aspecten vanveiligheid, welzijn, preventie en bescherming. Klachten en meldin-gen bieden de mogelijkheid doeltreffend op te treden. Goedecommunicatiekanalen en snelle afhandeling verhogen hier zekerveiligheid en welzijn.

Daarom

Werden in het ziekenhuis kanalen ontwikkeld om de afhandelingvan klachten, defectmeldingen,... zo vlot mogelijk te laten ver-lopen.

Wat doe je ermee?

• Klachten, meldingen, suggesties,... omtrent de aspecten van vei-ligheid, welzijn, preventie en bescherming van de werknemermaak je in eerste instantie over aan je dienstverantwoordelijke.

• Het melden van defecten en van technische onvolkomenhedendoe je, in functie van herstelling of aanpassing, via de geldendeprocedure (werkopdracht, telefonische melding,...).

• Verder zijn de preventieadviseur, de arbeidsgeneesheer en deleden van het comité voor preventie en bescherming hiervoorsteeds aanspreekbaar.

12KlachtenKlachten - - MeldingenMeldingen -- DefectenDefecten

Een bijzondere wettelijk omkaderde procedure is voorzien aan-gaande ongewenst seksueel gedrag. Hieronder versta je elkevorm van verbaal of lichamelijk gedrag van seksuele aard, waar-van hij of zij die er zich schuldig aan maakt weet of zou moetenweten, dat het afbreuk doet aan de waardigheid vanvrouw en man op het werk. Zulk gedrag isuiteraard verboden en kan aanleidinggeven tot een onderzoek eneventueel tot een straf.In het arbeidsreglementstaat een duidelijke pro-cedure. Voor informatieen melding kan jeterecht bij devertrouwenspersoon.

Waarom?

Een goede persoonlijke hygiëne is noodzake-lijk voor iedereen die in een ziekenhuis werkt:• om te vermijden dat je infecties over-brengt op patiënten die een verminderdeweerstand hebben • om jezelf en je collega’s te beschermentegen infecties die kunnen ontstaan doorcontact met een besmettelijke patiënt.

Hygiëne en veiligheid zijn twee begrippen diein het ziekenhuis erg nauw samenhangen.Hygiënisch werken betekent ook veiligwerken. Veilig werken betekent nauwgezet enverantwoord werken.

Daarom

• Zijn er procedures met maatregelen rond persoonlijkehygiëne. Zij zijn van groot belang voor alle medewerkers die incontact komen met patiënten, patiëntenkamers, patiëntenma-teriaal, geneesmiddelen, voeding,... kortom voor alle mede-werkers in het ziekenhuis.

• Zijn er procedures rond afvalverzameling en -verwijdering.• Zijn er voor de voeding- en keukenhygiëne specifieke maat-

regelen vastgelegd (HACCP).• Voeren we diverse periodieke controles uit.• Is er in het ziekenhuis een geneesheer-ziekenhuishygiënist, een

verpleegkundige-ziekenhuishygiënist en een comité voorziekenhuishygiëne actief die samen de nodige initiatievennemen en aan voortdurende opvolging doen.

13HygiëneHygiëne

Wat doe je ermee?

Je zorgt voor een goede persoonlijke hygiëne:

• Handhygiëne - je wast je handen goed en regelmatig. Zij zijnimmers het transportmiddel bij uitstek voor ziekteverwekkendeorganismen (procedure handhygiëne).

• Je nagels hou je kort en goed verzorgd.• Je draagt geen sieraden.• Je haar is schoon en verzorgd (baard en/of snor zijn kort

geknipt).• Je draagt steeds de

voorgeschreven kledij, deze moetsteeds schoon zijn en regelmatigvernieuwd worden.

• Eten en drinken doe je enkel in dedaartoe voorbestemde ruimte.

• Meldingsplicht (aan de dienstver-antwoordelijke) voor medewerkersin de patiëntenzorg of in de voe-dingsdienst van: huidaan-doeningen, diarree, infecties.

Je neemt kennis van de proceduresaangaande hygiëne en ter voor-koming van besmetting.

Uiteraard kan je met vragen steedsterecht bij de leden van het comitévoor ziekenhuishygiëne.

Waarom?

Binnen een ziekenhuis wordt er meer en meer belang gehechtaan het milieu.

Energie en water vertegenwoordigen een belangrijke kost in eenziekenhuis. Door technische maatregelen proberen we die kost zolaag mogelijk te houden, zonder aan het comfort van de patiëntte raken.

Ook de wetgever legt ons verplichtingen op in verband met hetmilieu.

Alhoewel de technische installaties een belangrijke invloedhebben op het water- en energieverbruik, heeft ook het gedragvan ieder van ons hier zijn belang.

Daarom

• Is het belangrijk dat je bewust omgaat met verwarming en ver-luchting.

• Moet er geen licht branden waar dit niet nodig is.• Wordt waterverspilling vermeden.

14MilieuMilieu

Wat doe je ermee?

• In koudere seizoenen heb jeaandacht voor het sluiten vandeuren en ramen.

• Je gaat spaarzaam om met elek-triciteit.

• Je dooft de lichten in lokalen dieniet gebruikt worden en waarhet om veiligheidsredenen nietnodig is om ze te laten branden.

• Je verspilt geen water.• Je meldt lekkende kranen en toi-

letten.

Waarom?

Ook afval is belangrijk in het ziekenhuis en welom twee redenen.

1. Het is een belangrijke kost. Het verpakken enselecteren van afval op de juiste manierbetekent dat de kost minimaal gehouden blijft,en het milieu minder belast, binnen de wettelijkopgelegde eisen.

2. Maar ziekenhuisafval kan ook gevaar ople-veren. Het kan besmet zijn met ziektekiemen.Een ziekenhuis produceert ook afval dat opandere manieren gevaar kan opleveren:

producten uit het labo, afval van nucleaire geneeskunde, verf ensolventen van de technische dienst, enzovoort.

Rond ziekenhuisafval bestaat een strikte reglementering.

Daarom

• Zijn er voorschriften, waarin beschreven wordt op welke manierafval gescheiden en verpakt moet worden.

• Zijn er speciale vaten en dozen om risicohoudend medischafval af te voeren.

• Gebruiken we blauwe vuilniszakken voor het niet-risico-houdend afval.

15AfvalAfval

Wat doe je ermee?

• Je verwijdert afval op de juiste manier:o medisch niet-risicohoudend: blauwe vuilniszako medisch risicohoudend, vast afval: kartonnen doos met gele

plastieken zako medisch risicohoudend, vloeibaar of pasteus en scherpe

voorwerpen: geel plastieken vaatje.• Je scheidt zorgvuldig en volgens de geldende voorschriften het

niet-risicohoudend van het risicohoudend afval.• Het medisch risicohoudend afval kan besmet zijn. Je zorgt

ervoor dat de recipiënten niet langs de buitenkant bevuild wor-den, dat ze niet lekken en dat ze ordelijk gestapeld worden.

• Je gaat zorgvuldig om met naalden of andere scherpe voorwer-pen. Je zorgt ervoor dat ze niet terechtkomen op plaatsen waarze prikongevallen bij anderen kunnen veroorzaken: op degrond (schoonmaak),op het dienbord(keuken) of in een vuil-niszak (ophaaldienst).

• Andere afvalstoffenworden gescheidenopgehaald: papier, kar-ton, glas, of GFT.

• Chemicaliën mag jeniet weggieten of methet gewone afvalmengen. Deze moetenafzonderlijk afgevoerdworden.

Waarom?

Een ramp kan gebeuren zowel binnen als buiten de instelling.Alle ziekenhuizen beschikken over een uniform intern en externrampenplan. De provinciegouverneur vraagt dit op en in gevalvan ramp coördineert hij het.

Daarom

• Wordt dit plan uitgeschreven en jaarlijks geactualiseerd.• Kan men bij een ramp iedereen oproepen om een volledige

bezetting van de dienst te verzekeren.• Zijn er per dienst actiekaarten en personeelslijsten aanwezig.

RampenplanRampenplan

16

Wat doe je ermee?

• Dit plan wordt periodiek ingeoefend, lees daarom regelmatigde actiekaart van uw afdeling.

• Bij een oproep ga je naar het ziekenhuis, meld je je aan-wezigheid en ga je naar je dienst.

• Een commandocel coördineert dan elke te ondernemen actie.

Mijn naam

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Mijn dienst

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Mijn dienstverantwoordelijke

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Preventie-adviseur arbeidsveiligheid

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Preventie-adviseur arbeidsgeneesheer

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Geneesheer ziekenhuishygiënist

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Verpleegkundige ziekenhuishygiënist

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vertrouwenspersoon

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Het telefoonnummer dat ik gebruik voor de melding van eennoodsituatie

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

WIE IS WIE WIE IS WIE

SlotwoordSlotwoordBeste medewerker,

Leg dit boekje niet onder je hoofdkussen. Hou het bij de hand opje werkplek. Daar is het voor gemaakt, daar hoort het thuis.

We hopen dat je er met interesse en plezier in gelezen hebt endat je dit af en toe nog eens doet. Want veilig werken is niet altijdeven eenvoudig. Risico’s kan je over het hoofd zien en proceduresvergeet je wel eens. Deze zaken nu en dan eens opfrissen is dusgeen luxe.

Ook wij zullen je regelmatig herinneren aan het belang van veiligwerken. En ook voor ons is dit boekje een leidraad. Want wegeloven dat hier alles in terug te vinden is, op een eenvoudige,duidelijke manier.

Aarzel niet om vragen te stellen, opmerkingen te geven, zaken temelden. Je feedback is welkom, want ze draagt bij tot een betere,veiligere en gezondere werkplek. En daar streven we allentesamen naar.

We wensen je een boeiende loopbaan in ons ziekenhuis.

Uw algemeen directeur