ชนชั้นของคาร์ล มาร์ก

การศกษาวเคราะหทฤษฎเกยวกบการบรหารจดการความขดแยง ทางชนชนของคารล มารกซ

AN ANALYTICAL STUDY OF THE THEORY OF CLASS –

CONFLICTED MANAGEMENT OF KARL MARX

พระมหาดวงเดน ตาโณ (ตนน)

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชา ปรชญา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พทธศกราช ๒๕๕๑

ลขสทธเป

นของมห

าวทยาลยมห

าจฬาลงกรณ

ราชวทยาลย

of 215

การศกษาวเคราะหทฤษฎเกยวกบการบรหารจดการความขดแยง ทางชนชนของคารล มารกซ

พระมหาดวงเดน ตาโณ (ตนน)

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชา ปรชญา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พทธศกราช ๒๕๕๑

(ลขสทธเปนของมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย)

นของมห

of 215

AN ANALYTICAL STUDY OF THE THEORY OF CLASS

CONFLICTED MANAGEMENT OF KARL MARX

PHRAMAHA DUANGDEN THITANARNO ( TUNIN )

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of

The Requirement for The Degree of

Master of Arts

( Philosophy )

Graduate School

Mahachulalongkornrajavidyalaya University

Bangkok, Thailand

นของมห

of 215

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย อนมตใหนบวทยานพนธ ฉบบน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาปรชญา

....................................................... ( พระศรสทธมน )

คณบดบณฑตวทยาลย

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ ....................................................... ประธานกรรมการ (พระมหาธรพนธ วชราโณ, ดร.)

..................................................... กรรมการ (พระมหากฤษณะ ตรโณ, ดร.)

..................................................... กรรมการ (พระมหาไพรชน ธมมทโป)

................................................... กรรมการ (ผศ.ดร.สรพล สยะพรหม)

...................................................... กรรมการ (ผศ.ดร.ไพฑรย พฒนใหญยง)

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ พระมหากฤษณะ ตรโณ ประธานกรรมการ พระมหาไพรชน ธมมทโป กรรมการ ผศ.ดร.สรพล สยะพรหม กรรมการ

นของมห

of 215

ชอวทยานพนธ : การศกษาวเคราะหทฤษฎเกยวกบการบรหารจดการความขดแยง ทางชนชนของคารล มารกซ

ผวจย : พระมหาดวงเดน ฐตาโณ (ตนน) ปรญญา : พทธศาสตรมหาบณฑต (ปรชญา) คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ

:พระมหากฤษณะ ตรโณ ป.ธ.๓, พธ.บ., พธ.ม.(ปรชญา), Ph.D.(Philosophy)

: พระมหาไพรชน ธมมทโป ป.ธ.๔, พธ.บ.(ปรชญา),อ.ม.(ปรชญา) : ผศ. ดร.สรพล สยะพรหม ป.ธ.๔, พธ.บ., Ph.D.(Political Science)

วนสาเรจการศกษา : ๔ สงหาคม ๒๕๕๑

บทคดยอ

การศกษาวเคราะหทฤษฎเกยวกบการบรหารจดการความขดแยงทางชนชนของคารล มารกซน ผวจยไดตงวตถประสงคไว ๓ ประการ คอ (๑) เพอศกษาววฒนาการแนวคดทฤษฎ เกยวกบความขดแยงทางชนชนในสงคม (๒) เพอศกษาแนวคดทฤษฎเกยวกบการตอสทางชน ชนและการบรหารจดการความขดแยงทางชนชนของคารล มารกซ (๓) เพอศกษาวเคราะห แนวคดทฤษฎทนามาแกไข บรหารจดการปญหาความขดแยงทางชนชนของคารล มารกซ

ววฒนาการแนวคดทฤษฎเกยวกบความขดแยงทางชนชนในสงคมนน จากการศกษา พบวา สงคมบพกาลนนเปนสงคมทไมซบซอนมากนก ทาการผลตหาเลยงชพเทาทจาเปน เปนระบบ แบบญาตพนองทพงพาอาศยกน จนกระทงเมอสงคมมขนาดใหญขน มกระบวนการผลตทมากขน จงมการสะสมผลผลตและแบงกลมแบงหนาทกนรบผดชอบ เรมกอเกดเปนกลมชนชนแบงฝายกน ชดเจน เกดกลมชนทมสถานภาพทางเศรษฐกจ อาชพ รายได ทรพยสน เกยรตยศชอเสยงหรอ อานาจสงกวาหรอตากวาบคคลอน ๆ สภาพชนชนจะมความไมเทาเทยมกน มการกดกนทงในเรอง สทธและโอกาส มการตอสขดแยงกนทงในแงของความคด ทรพยสน ผลประโยชน อานาจ ศกดศร สทธและเสรภาพ มความรงเกยจสถานภาพ ดถกเหยยดหยามกนและกน ความขดแยงเปนภาวะเขากน ไมไดหรอแขงขนกนเพอใหไดมาซงทรพยากรทขาดแคลน ทาใหเกดความหวาดกลว ระแวงสงสยไม ไวใจกน

แนวคดทฤษฎเกยวกบการตอสทางชนชน และการบรหารจดการความขดแยงทางชน ชนของคารล มารกซ จากการศกษาพบวา คารล มารกซ มองกระบวนการเปลยนแปลงทางสงคม ประวตศาสตรทงหมดเปนประวตศาสตรแหงการตอสระหวางชนชนผขดรดกบชนชนทถกขดรด มจด

นของมห

of 215

ประสงคเพอตองการครอบครองวตถหรอผลตผล ชนชนเปนเงอนไขใหญสาคญทสดทสงเสรมกระตน ใหมการขดรดเอารดเอาเปรยบกน กดขขดรดและการขดแยงของสงคมมนษยชาต ทใดมชนชนทนน สภาพความขดแยงตอสกนของคนในสงคมจะตองเกดมแนนอนไมชากเรว เพราะชนชนเปนตนเหต หรอเครองหมายของความไมเทาเทยมกนหรอสะทอนถงความไมยตธรรมทงในสวนของรายได ความ มงคง อานาจ เกยรตภม เชอชาต ศกดศร มการใชชองทางการเมอง กฎหมาย ศาสนา ศลปะ วรรณกรรมเปนเครองมอของการปกปองผลประโยชนของชนชนของตน และกดกนผลประโยชนของ ชนชนอน คารล มารกซจงมแนวคดทฤษฎใหทาการโคนลมปฏวตอานาจอยางเดดขาดตอชนชน ปกครอง มความจาเปนทจะตองทาลายลางยกเลกระบบชนชน ชนชนจะสญสลายไปไดกดวยการ โคนลมปฏวตและทาการปกครองบรหารจดการโดยชนชนกรรมาชพ เพอเปนการยตปญหาความ ขดแยง การเอารดเอาเปรยบและการกดขขดรดหรอความไมเสมอภาคกนระหวางชนชนไดอยางถาวร ใหทาการยกเลกสทธหรอทรพยสนในทดน นาทรพยสนทดนทงหมดมาใชประโยชนเพอสวนรวม รวมเครองมอทางการผลตทงมวลเขาสรฐ ทาการรวมกนผลตหรอกาหนดเปาหมายเพอสวนรวม จะ ทาใหผลผลตตาง ๆ ในสงคมมมากเพยงพอทจะตอบสนองใหกบทกคนในสงคมไดตามความตองการ เมอสงคมปราศจากชนชน ปราศจากการขดรดเอาเปรยบและการบงคบเผดจการแลว จะไมมความ ขดแยง จะเปนสงคมทมแตการบรหารจดการดานการผลตทางเศรษฐกจ ไมมรฐชนชนทาการ ปกครอง

จากการศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎ ทนามาแกไขหรอบรหารจดการปญหาความขด แยงทางชนชนของคารล มารกซ พบวาในการบรหารจดการมการใชความรนแรงแบบเผดจการเพอ การปฏวต ใชรฐเผดจการสลายชนชนและแกไขความขดแยง การเอารดเอาเปรยบ แกไขความไมเทา เทยมกนดวยการทาทรพยสนใหเปนของสวนรวม เปนตน แนวทางการบรหารจดการความขดแยงทาง ชนชนนนหลากหลายอาจจะเหมาะสมใชไดดในยคของมารกซ แตในยคปจจบนคงไมสามารถนาไป ใชไดในทกประเดนหรอในทก ๆ สถานการณ จะตองเลอกปรบใชใหเหมาะสมกบทองถนนน ๆ กลาวคอ การยกเลกชนชน ยกเลกกรรมสทธ ยกเลกกาไร การใชอานาจ ตองใชวธการผอนปรนเขาหา กนหรอการผสมผสานประนประนอมคอยเปนคอยไป หรอการกลนกลาย (assimilation) ผสมผสาน กลมกลนของกลมชนชนแตละกลม หรออาจขอความรวมมอ (co-operation) ความเหนพองตองกน (consensus)ในการขจดความขดแยง แมกระทงการลดความไมเสมอภาคอาจใชวธหลกเลยงการแขงขน และดวยวธการจดสรรผลประโยชนหรอการกระจายรายไดใหทวถง เปนตน

โดยสรปแลวความขดแยงทางชนชนมมานานและมไดจากหลายสาเหต ความขดแยงกนใน สงคมคงไมไดมาจากระบบชนชนเพยงชองทางเดยว เพราะถงแมวาสงคมปราศจากชนชน ความ ขดแยงกยงคงปรากฎอย แสดงถงวาชนชนเปนเพยงสวนหนงของสาเหตทกอใหเกดความขดแยงใน

นของมห

of 215

สงคม ดงนน ในการแกไขความขดแยงในสงคม จะตองอาศยวธการหรอแนวทางทหลากหลายมาเปน เครองมอผสมผสาน จงจะทาใหความขดแยงในสงคมนนสญสลายไปไดหรอปรากฏนอยทสด

นของมห

of 215

Thesis title : An Analytical Study Of The Theory Of Class Conflicted Management Of Karl Marx

Researcher : Phramaha Duangden Thitanarno ( Tunin ) Degree : Master of Arts ( Philosophy ) Thesis Supervisory Committee :

: Phramaha Grissana Taruno, Pali III, B.A., M.A.,

Ph.D., (Philosophy) : Phramaha Pairut Dhammadipo Pali IV, M.A.

(Philosophy) : Asst. Prof.Dr. Surapon Suyaprom, Pali IV, M.A.,

Ph.D.(Political Science)

Date of Graduation : 4 August, 2008.

Abstract

This thesis is of three aims namely : to study the evolution of the viewpoints of the theory regarding the people ’ s class conflict in societies , to study the viewpoints of the theory regarding the fighting in the people’s class and Karl Marx’s administrative management of the people’s class conflicts and to analytically study the viewpoints applied by Karl Marx to setting right , administrating and managing the people’s class conflicts.

From studying the developement of the viewpoint of the theory regarding the people’s class conflicts , it is found that the primitive societies were not much complicated. The people produced some materials for leading their lives as necessarily as possible. It was the pattern of the relatives depending on one another. When the societies become larger or bigger and there were many ways of production, there were the collections of the products and the division of the responsibility. Thus, there appeared the clear people’s class. Then, there were the groups of peoples with better economic status. There were also better occupasions, incomes, properties, honors and also higher or lower powers for other peoples. Thus, by this way, the people’s status or classes were not equal. There was, thus, the exclusion of one another in the matter of rights and opportunities or freedom. As a result, there was the fighting in the matter of ideas, properties, profits, powers, dignities and freedom. There was, thus, the dislike in the status, the

นของมห

of 215

disregard, the conflicts or the competition in order to get some properties. Such activities cause to arise the fear, the suspect, and the noncomfidence.

From the study of Karl Marx’s viewpoint of the theory regarding the people’s class conflict and his administrative management of the people’s class conflicts, it is found that Karl Marx regarded all the processes of the social and the historical change as the history of fighting between the exploiting people and the explointed people with the purpose of possessing the materials and the products. The people’s class was the most important condition supporting the state of taking advantage of one another and the suppression and the conflicts in the human societies. Wherever there was the state of the people’s class, there was definitely the fighting among the people in societies, sooner or later, because the people’s class is the original cause or the sign of the state of not equality or the injustice both in the part of income, stability, power, dignity and nationality. There was the application of politics, laws, religions, arts, and literature as the instruments for protecting their own benefits and preventing the benefits from arising to others. Karl marx, thus, had the theoretical viewpoints to overthrow thoroughly the administrator’s power. He had the idea to cancel the system of people’s class, because such the system would disappear only by the revolutionarily overthrowing and the administrating and managing carried out by the prolitariats. This is just to stop the problems of contradiction, taking advantanges, suppression, the exploitation and the nonequally benifitting among the people’s class. This causes to arise the abolishment of the rights in the land property and application of all the right in the land properties to the common benefits. The instruments in producing all things were taken to be the state ones. The production was all for the common benefit and the instrument in production was taken to the state. This is to enable the people to be of common aims. By this way, the products of various kinds will be sufficient to serve the people’s demands. When the societies are without the people’s classes, there will be no exbloitation, advantage taking, dictatorship and conflicts. There will be only societies with productive and economic management and administration. There is no the state of the people’s class in administration.

From analytically studying Karl Marx’s viewpoint in solving the problems and administrative management to eradicate the conflicts of the people’s classes, it is found that in administrative management, there was the application of the dictatorial violence for the revolution. There was the usage of the dictatorial state of the people’s classes. There was also the way of correcting the conflicts, advantage taking and the

นของมห

of 215

state of nonequality by making the properties be of common ones etc. The way of administratively managing the people’s class conflict would be suitable only at Marl Marx’s period of time, but in the present period, it cannot be applied to all aspects or every condition. It must be selected properly to such and such localities. That is to say, to cancel the people’s class, the rights, the profits and the power must be carried out by way of the cooperation, the slow agreement to the assimilation to be carried out by each of the people’s classes. It may also be done by the cooperation and the consensus in eradicating the conflicts. The state of lessening the nonequality may also be done by getting away from the contest and by providing the benefits or by enlarging the income thoroughy.

In conclusion, the people’s class conflicts have long been in existence out of various causes. The social conflict might not come from the people’s classes alone, because the conflicts are still in existence, though the societies are without the people’s class. This shows that the people’s class is only one of the causes of the social conflicts. So, in rectifying the social conflicts, there must be the methology or the way of various kinds to be the components, so that the social conflicts may disappear or least appear.

นของมห

of 215

กตตกรรมประกาศ

ในการศกษาระดบมหาบณฑตครงน สวนหนงผวจยไดรบทนการศกษาพระราชทานใน พระบรมราชปถมภ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ อนเปนพลงทาใหผวจยรสกเตมเปยมไปดวย ความมงมนและความปรารถนาทจะสาเรจการศกษา อกทงนามาซงความภาคภมใจแกวงศตระกล ดวยสานกในพระมหากรณาธคณเปนลนพน ผวจยจะตงใจนาความรทไดเลาเรยนมาไปประยกตใช เพอใหเปนประโยชนตอสงคมและประเทศชาต

การทาวทยานพนธเลมน สาเรจลงไดดวยดเพราะความเมตตาจากครอาจารยหลายทาน โดยเฉพาะอยางยงทานอาจารยพระมหากฤษณะ ตรโณ รองคณบดบณฑตวทยาลย ประธานอาจารย ทปรกษาวทยานพนธ พระมหาไพรชน ธมมทโปและผศ.ดร. สรพล สยะพรหม ซงเปน อาจารยกรรมการทปรกษา ทงหมดไดใหความเมตตาอนเคราะห เอาใจใสใหคาแนะนา และ ตรวจแกไขขอบกพรองตาง ๆ ของวทยานพนธดวยดมาโดยตลอด ทาใหเนอหาวทยานพนธน สมบรณมากยงขน ผวจยตองขอกราบขอบพระคณและเจรญพรขอบคณเปนอยางยง

ขอขอบพระคณผมอปการคณทกทานไมวาจะเปนอาจารยสมถวล ชาแสนและครอบ ครวคณพอพนโทเฉลมศกด-คณแมวรารตน บญเกดและพโอ ทไดอปการะสนบสนนทนการศกษา อกทงยงไดจดซอคอมพวเตอรใหเพอความพรอมในการศกษาวจยอกดวย และทงหมดยงคอยให กาลงใจ สอบถามตดตาม คาดหวงความสาเรจมาโดยตลอดดวยด เสมอนครอบครวหรอลกชาย และนองคนหนง ทาใหผวจยรสกซาบซงใจเปนอยางมาก

ขอขอบพระคณเพอนพระนสตปรญญาโท สาขาวชาปรชญาและสาขาวชาพระพทธ ศาสนา รนท ๑๘ ทกรป โดยเฉพาะพระอาจารยชาตชาย ชาตวฑโฒ (สขเอก) ทไดใหคาแนะนา ชวยเหลอออเฟอขอมลตาง ๆ ดวยดมาโดยตลอด

ขอขอบพระคณสาหรบกาลงใจอนลนเปยมจากครอบครอบญาตมตร ไมวาจะเปน คณพอกนหา ตนนและพ ๆ ทกคน ทไดใหกาลงใจใหความรกและความอบอนดวยดเสมอมา

อานสงสแหงคณงามความดใด ๆ จากความสาเรจของวทยานพนธเลมนทจะเปนบอ เกดทางปญญาตอมวลมนษย ขอมอบแก คณพอ คณแม คร อปชฌาย อาจารย ญาตมตรพนอง ทกคนทคอยใหกาลงใจ และผมอปการคณทกทานทไดเอยชอหรอไมไดเอยชอกตาม ดวยความ สจจรงจากดวงใจ ขอใหทกทานจงมแตความสขความเจรญตลอดไป

พระมหาดวงเดน ตาโณ (ตนน) วนท ๔ เดอน สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๑

นของมห

of 215

สารบญ เรอง หนา บทคดยอภาษาไทย ก บทคดยอภาษาองกฤษ ง กตตกรรมประกาศ ช

บทท ๑ บทนา ๑ ๑.๑ ความเปนมาและความสาคญของปญหา ๑ ๑.๒ วตถประสงคของการวจย ๖ ๑.๓ ปญหาทตองการทราบ ๖ ๑.๔ ขอบเขตของการวจย ๖ ๑.๕ คาจากดความของศพททใชในการวจย ๗ ๑.๖ ทบทวนเอกสารและรายงานการวจยทเกยวของ ๘ ๑.๗ วธดาเนนการวจย ๑๒ ๑.๘ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ๑๒

บทท ๒ ววฒนาการแนวคดทฤษฎเกยวกบความขดแยงทางชนชน ๑๓

๒.๑ ววฒนาการความขดแยงทางชนชน ๑๓ ๒.๑.๑ ความหมายและธรรมชาตของความขดแยงทางชนชน ๑๖ ๒.๑.๒ ประเภทของชนชนและความขดแยง ๑๘ ๒.๑.๓ ลกษณะของชนชนและความขดแยง ๓๑ ๒.๑.๔ หลกเกณฑในการแบงชนชน ๔๔ ๒.๑.๕ วธศกษาการจดชนชนทางสงคม ๔๕

๒.๒ เหตปจจยทกอใหเกดชนชนและความขดแยง ๔๖ ๒.๓ ทางออกหรอวธแกปญหาความขดแยงทางชนชน ๕๙ ๒.๔ สรปแนวคดทฤษฎความขดแยงทางชนชน ๖๘

บทท ๓ ทฤษฎการตอสและการบรหารจดการความขดแยงทางดานชนชน ของคารล มารกซ (Karl Marx) ๗๒

๓.๑ แนวคดทมอทธพลตอความคดของคารล มารกซ ๗๒ ๓.๒ ทฤษฎและการตอสทางดานชนชนของคารล มารกซ ๗๗

นของมห

of 215

๓.๒.๑ ความหมายและธรรมชาตของความขดแยงทางชนชน ๗๙ ๓.๒.๒ คณลกษณะและความสาคญของความขดแยงทางชนชน ๘๐ ๓.๒.๓ ววฒนาการและรากเหงาหรอเหตของความขดแยงทางชนชน ๘๑

๓.๓ รปแบบการบรหารจดการความขดแยงทางชนชน ๙๗ ๓.๓.๑. การปฏวตชนชน ๙๙ ๓.๓.๒ การจดการชนชน ๑๐๔ ๓.๓.๓ การสญสลายของชนชน ๑๐๘

๓.๔ สงคมอดมคต ๑๑๐ ๓.๕ แนวคดหรอปรชญาทางการเมอง ๑๑๕ ๓.๖ สรปการแกไขความขดแยงทางชนชนของคารล มารกซ ๑๑๙

บทท ๔ วเคราะหแนวคดทฤษฎการบรหารจดการความขดแยงทางชนชนของ คารล มารกซ (Karl Marx) ๑๒๒

๔.๑ ววฒนาการความขดแยงทางชนชน ๑๒๒ ๔.๒ เหตปจจยทกอใหเกดชนชนและความขดแยง ๑๓๓ ๔.๓ ทฤษฎและการตอสทางดานชนชนของคารล มารกซ (Karl Marx) ๑๔๐ ๔.๔ รปแบบการบรหารจดการความขดแยงทางชนชน ๑๕๐ ๔.๕ สงคมอดมคต ๑๖๐ ๔.๖ แนวคดปรชญาทางการเมอง ๑๖๕ ๔.๗ สรปวเคราะหแนวคดทฤษฎการบรหารจดการความขดแยงทางชนชนของ

คารล มารกซ ๑๗๒

บทท ๕ สรปผลการวจย และ ขอเสนอแนะ ๑๗๖

๕.๑ สรปผลการวจย ๑๗๖ ๕.๒ ขอเสนอแนะเพอการวจยตอไป ๑๘๕

บรรณานกรม ๑๘๗ ประวตผวจย ๒๐๑

นของมห

of 215

บทท ๑ บทนา

๑.๑ ความเปนมาและความสาคญของปญหา

โดยธรรมชาตของมนษยนนเปนสตวสงคม (Social Animals) และเปนสวนหนงของ ผลผลตจากการคบหาสมาคมซงกนและกน จงเปนธรรมชาตในอนทจะแบงหนาทกนรบผดชอบ ในหนาทตาง ๆ แตการแบงหนาทกนนนเปนเสมอนการแบงชนชนไปโดยไมรตว ในสภาพสงคม ดงเดม (Primitive Society) มจดประสงคอยทการอยรวมกนอยางผาสก เนองจากทกคนสวนใหญ มกเปนพนองกน ทาใหไมมการแบงกลมททาหนาทแตกตางกนมากนก การแบงงานมกแบง เฉพาะหนาทของชายกบหญง เดกกบผใหญ แตสาหรบชนชนในสงคมยคสมยใหม (Modern Society) เปนการจดลาดบชนชนทมนษยสรางขนตามกฎเกณฑของตน เพอจดประสงคทหลาก หลาย ไมวาจะเปนไปเพออานาจหรอผลประโยชนของตนและพวกพอง นนเปนเหตใหสงคมไร ระเบยบ (Chaos) ๑ เงอนไขสาคญทนาไปสการจดลาดบชนชน คอ ขนาดของสงคมและความ ซบซอนของระบบเศรษฐกจ การแบงชนของบคคลในสงคมจงมปรากฏการณวา บคคลทมฐานะ คลายคลงกนในทกลกษณะจะมารวมกลมกนโดยความตงใจหรอไมกตาม ทาใหเกดกลมชนชน (Class, Social)ขน เชน ชนชนนายทน ชนชนกรรมกรหรอแมกระทงรฐ ซงกเปนเครอง มอของชนชนนาในอกรปแบบหนง คอ มไวเพอสรางความตองการ กฎหมาย จรยธรรม เพอรองรบหนาทหรอฐานะอนชอบธรรมถกตองตามกฎหมายของชนชนนา สรางระบบการ เอารดเอาเปรยบ (Systematic Exploitation) ตลอดถงมไวเพอรกษาสถานภาพ รกษาอานาจ

สภาพความเปนอยทเหมอนกนน จะเปนตวเชอมพวกเขามารวมกนโดยธรรมชาต เพอปกปองหรอเรยกรองผลประโยชนของตน เสมอนหนงเปนการสามคคทาสงคราม (Warfare) รวมกนเพอตอตาน(Opposition) อกชนชนหนง มเชนนนแลวพวกเขาจะอยใน

๑ ยค ศรอารยะ, มายาโลกาภวตน, (กรงเทพฯ:โครงการวถทรรศน, ๒๕๔๑), หนา ๑๑๑-๑๑๙. และด เพมเตมใน ชยวฒน ถระพนธ, ทฤษฎไรระเบยบกบทางแพรงของสงคมสยาม, (กรงเทพฯ: มลนธภมปญญา, ๒๕๔๒), หนา ๓๒.

นของมห

of 215

ภาวะทจะเปนศตรกนเองในฐานะทจะตองแขงขนกน ๒ กลมชนในโลกของความแตกตาง (World of Different) และหลากหลายไปดวยคานยม ทศนคต ภาษา ศาสนา ความตองการ ผลประโยชนและกลมชาตพนธ พยายามทจะดารงและรกษาความเปนอตลกษณและผล ประโยชนของกลมตวเองเอาไว ทาใหความไมสมนยของตวแปรตาง ๆ เกดอาการขบ เหลยม ๓ จนกลายเปนภาวะไรความสมดลและกอใหเกดผลขางเคยง (Side Effect) จนนาไป สความขดแยง (Conflict)ในทสด ความขดแยงบางสถานการณไดถกขยายผลและพฒนาตน เองไปสความรนแรง ทเปนสาเหตแหงความตายของมนษยในรปของสงคราม การปฏวต และการฆาตกรรม ๔ ความแตกตางของชนชนหากมมากเกนไปจะทาใหเกดความกนแหนง แคลงใจ ความขมขน เกดการตอสทาลายลางซงกนและกน ไมลงรอยหรอเขากนไมได (Incompatibility) โดยสภาพแลวผกดขและผถกกดขตางกมสถานภาพทตรงกนขาม และ ขบเคลอนไปสการตอส(Fight)ทงทเปดเผยและไมเปดเผยอยตลอดเวลา บางครงอาจจบลง ดวยการปฏวตเปลยนแปลงกฎกตกาสงคม หรอบางทกเกดการสญเสยอยางใหญหลวงของ ชนชนทตอสกน

นกมนษยธรรมหลายยคหลายสมยทผานมา ไดพยายามสรางแนวคดทฤษฎทจะให เกดสงคมทเสมอภาคและเทาเทยมกน (Egalitarian Societies) โดยใชกระบวนการและวธการ ตาง ๆ ไมวาจะเปนวธทมาในรปแบบของกฎหมาย การปกครองหรอทเรยกวารฐ เปนตน เพอจะขจดชนชนหรอความไมเทาเทยมกนใหหมดไปจากสงคม เพอวาสงคมมนษยจะไดเขา สภาวะสนตอยางแทจรง แตกดเหมอนหาสาเรจไม กลบกลายเปนการสถาปนาชนชนใหม ขน สรางเงอนไขใหม การกดขรปแบบใหมมาแทนทชนชนเกา การตอสขดแยงระหวาง ชนชน (Class Conflict)ในสงคมยงคงสภาพยนหยดอยคเคยงขางกบสงคมตลอดมาทงในอดต และปจจบน ดเหมอนวาเปนสงทหลกเลยงไมพนไมวาเราจะปรารถนาหรอไมกตาม

คารล มารกซ (Karl Marx) กเปนผหนงทมความคดเขมขน มรปแบบเดนชดมาก ทสดและมผเจรญรอยตามมากทสดคนหนง ในอนทจะแกปญหาความขดแยงทางดานชนชน

๒ Karl Marx and Friedrich Engels , The German Ideology (New York : International Publishers) , p. 48-49 .

๓ พระมหาหรรษา ธมมหาโส, “รปแบบการจดการความขดแยงโดยพทธสนตวธ : ศกษาวเคราะหกรณ ลมนาแมตาชาง จ.เชยงใหม”, วทยานพนธพทธศาสตรดษฎบณฑต, (สาขาวชาพระพทธศาสนา, บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย) ,๒๕๔๗, หนา ๒.

๔ Kaare Svalastoga, on Deadly Violence (Oslo-Bergen-Troms Universitets forlaget, 1982), p.32–34.

นของมห

of 215

แนวความคดของคารล มารกซ คอ การปฏวตลมลางระบบทนนยม(Capitalism) และการนา เสรภาพมาสชนชนกรรมาชพ โดยมปรชญาทางความคดวามนษยทกคนจะตองมความเทา เทยมกน ไมมการขมเหงหรอเอาเปรยบตอกน จะทาใหเสรภาพแหงความเทาเทยมกนเกด ขนมาได ดวยมนษยจะไดรบความพงพอใจในงานทตวเองทา ไดรบผลตอบแทนอยาง สมนาสมเนอ เตมเมดเตมหนวยและดารงชวตอยางผาสขในความสมถะเรยบงาย เขาได กลาวไววาความขดแยงเกดจากการกดขขดรดทางชนชน ความขดแยงไมไดเกดขนโดยความ บงเอญ แตเปนผลพวงมาจากระบบชนชนสงคมทนนยมและโครงสรางทางเศรษฐกจ ๕

คารล มารกซ (Karl Marx) นนมทฤษฎการเปลยนแปลงวตถนยมวภาษวธ (Dialectical Materialism) ๖ ซงมงอธบายความจรงถงกฎการเปลยนแปลงพฒนาการตาม ธรรมชาตหรอทเรยกวาวตถนยมประวตศาสตร ซงอธบายเกยวกบปรากฎการณทางสงคม เชน การเปลยนแปลง พฒนาการ การเมอง การปกครอง การตอสทางชนชนเปนกลไกล ขบเคลอนเหมอนวตถ เปนตน สงคมเปนองคประกอบทสมดลซงเคลอนทไปเรอย ๆ ของ พลงทตอตานกน(Antithetical Forces) ๗ ซงกอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ประวต ศาสตรทผานมาของสงคมทมอยทงหมด เปนประวตศาสตรของการตอสทางชนชน (Class Struggle) ๘ ระหวางนายทาสกบทาส คนชนปกครองกบคนชนตา ขนนางกบไพร ผกดขกบผ ถกกดข ๙ การดนรนตอสเปนบดาของทก ๆ สง และความขดแยงทางสงคมเปนแกนกลาง ของกระบวนการทางประวตศาสตร การมอยของชนชนทางสงคมนนกอใหเกดโทษมผล ในทางลบ

๕ ดรายละเอยดใน Herbert Marcuse, Reason and Revolutions, (New York: Humanities Press, 1968). และ C. Wright mills, The Power Elite, (New York: Oxford University Press, 1956).

๖ พระมหาถนอม อานนโท, “การศกษาเปรยบเทยบเรองพลวตทางสงคมในทศนะของพทธปรชญา เถระวาทกบมารกซสม”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ ราชวทยาลย), ๒๕๔๖, หนา ๕๘.

๗ จามะร พทกษวงศ, แนวความคดทฤษฎทางสงคมวทยา , พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๓๓), หนา ๒.

๘ Karl Marx and Friedrich Engels , Selected Works Vol. 1 (Moscow: Progress Publishers, 1977), p. 34.

๙ Karl Marx and Friedrich Engels , Ibid. , p. 108-109 . ดเพมเตมใน คารล มารกซ , เฟรดรค เองกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, แปลโดย องคกรนกศกษามหาวทยาลย ธรรมศาสตร, (กรงเทพ : เจรญวทยการพมพ, ๒๕๑๗), หนา ๑๓- ๑๔.

นของมห

of 215

เปนสงทกอใหเกดความเสยหายแกสงคมและมนษยชาต ๑๐ ชนชนตาจะถกลดรอนสทธผล ประโยชนและการถกบบบงคบ (Manifest Interest) โดยวธการตาง ๆ โดยทชนชนตานนไม มอานาจตอรองและไมมอปกรณอะไรทจะตานทานได สงคมจะเขาสภาวะสนตไดกตอเมอ การแบงชนชนจะถกขจดใหหมดสนไปจากสงคม ทกคนในสงคมจะตองอยกนอยางเทาเทยม กนพอสมควร ทกคนมหรอไมมในเรองทรพยสนเงนทองหรอเกยรตยศชอเสยงอยางเสมอ เหมอนกน ความคดเหนทมงมนดงกลาวเหนไดชดจากหนงสอ “คาประกาศแหงความ เสมอภาคคอมมวนสต (The Communist Manifesto)” ๑๑

หลกการพนฐานของคารล มารกซ คอ การจดระเบยบทางสงคม คอ ระบบท ทรพยากรถกผลตขนมาเพอสนองความตองการตามความจาเปนของมนษย ประวตศาสตร ของการตอสทางชนชนเปนการสรางชวตทางวตถ (Material Life) ๑๒ วตถเปนตวกาหนด จต ๑๓ วตถเปนสาเหตของการกระทาทางประวตศาสตรอยางแทจรง เปนเงอนไขของประวต ศาสตรทงมวล ความคดไมใชตวกระตนใหเกดการเปลยนแปลงหรอขดแยง แตเปนเพยง ภาพสะทอนของผลประโยชนทางวตถ ๑๔ ซงเปนตวบงคบมนษยสรางความสมพนธของเขา กบคนอน ๆ การเสนอแนวทางออกของการแกปญหาทางชนชนพบวาในอดตไมสามารถทา ไดสนสดสาเรจ เปนเพยงแคการวนเวยนอยในรปแบบเดม ไมอาจทาใหชนชนสญสลาย

๑๐ http://66.102.7.104/search?q=cache:U8rnfSADuocJ:202.143.139.146/Elearning/Sociology/Social% 2520%2520stratification.doc+%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%A5+%E0 %B8%A1%E0%B8%B2% ๓ สงหาคม ๒๕๔๙

๑๑ ดเพมเตมไดใน คารล มารกซ, เฟรเดอรค เองเกลส, แถลงการณพรรคคอมมวนสต, ตนฉบบเปน ภาษาเยอรมน ฉบบภาษาไทย แปลจาก แถลงการณพรรคคอมมวนสต ในสรรนพนธ มารกซและเองเกลส เลม ๑, ฉบบภาษาจน พมพโดยสานกพมพประชาชนปกกง, เผยแพรโดยชมรมหนงสอแสงตะวน, ๑๙๗๒), Karl Marx and Frederick Engels, Selected Works, Vol.1 (Moscow :Progress Publishers, 1977), และด คารล มารกซ, เฟรดรด เองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, แปลโดย องคกรนกศกษามหาวทยาลย ธรรมศาสตร, (กรงเทพมหานคร :เจรญวทยการพมพ, ๒๕๑๗),

๑๒ Karl Marx, Selected Writing in Sociology and Social Philosophy, newly translated by T.B. Bottomore (London : McGraw-Hill, 1964 ) , p. 60 .

๑๓ พระมหาถนอม อานนโท, “การศกษาเปรยบเทยบเรองพลวตทางสงคมในทศนะของพทธปรชญา เถระวาทกบมารกซสม”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, หนา ๖๑.

๑๔ จามะร พทกษวงศ, แนวความคดทฤษฎทางสงคมวทยา, หนา ๖. ดเพมเตมใน Sidney Hook, “Materialism” in Encyclopedia of the Social Sciences (New York : Macmillan, 1933 ).

นของมห

of 215

อยางสมบรณได นอกเสยจากการลมสลายทางชนชนทงหลายเสยกอน นนนาไปสแนวคด ปฏวตขนทเปนการแตกหกจดสรรสงคมใหม สรางกฎหมายใหม สรางรปแบบการปกครอง หรอรฐในอดมคตตามมา แนนอนการเรมตนตอสทางชนชนนจะเปนไปไมไดหากปราศจาก วธการแหงการโจมต ทใชกาลงรนแรงเดดขาดตอสทธทางทรพยสนและเงอนไขทางการ ผลตของนายทน ขจดความแตกตางระหวางเมองและชนบท ยกเลกการดาเนนการอตสาห- กรรมทเปนผลประโยชนสวนบคคล และการยกเลกระบบคาจางเพอสรางความประสานกลม กลนทางสงคม เปลยนแปลงหนาทตาง ๆ ของรฐเขาสการจดการเกยวกบการผลตแตเพยง อยางเดยว ๑๕ โดยมจดมงหมายพนฐานทระบบการผลตและการแบงปนผลการผลต โดยไม สนใจระบบความคด ความเชอและคานยมทางสงคม ๑๖ การตอสทางชนชนทรนแรงยาวนาน และผลสดทายผชนะกคอกรรมาชพ แลวชยชนะนนจะตอยอดไปสสงคมทคนทกคนมความ เสมอภาคเทาเทยมกน นคอ “ความจรงสากล” (Universal Truth) ทคารล มารกซ ยาวา “จาเปนตองเกด” ๑๗

ในการศกษาแนวคดทฤษฎการแกปญหาความขดแยงทางชนชนของคารลมารกซ เปนแนวคดทนาศกษา เพราะสภาพสงคมโลกปจจบนนมความไมเทาเทยมกน คนรวยกรวย สดจะพรรณนา คนจนกจนชนดตองกนหญาเปนอาหาร ความขาดแคลนนถาเกดจากความ ไมมในสงคม คงจะไมมใครโทษใคร แตความขาดแคลนอนเกดจากการกดกนกอบโกยหรอ รวบรวมมาไวเพอคนไมกคน อนนนาตาหนและควรหาทางแกไข แนวคดของคารล มารกซ เปนแนวคดทจะพยายามแกปญหาของสงคมทตองอยรวมกน จะเปนแนวคดทางออกทถกตอง หรอผดพลาด จะยงคงทนสมยหรอวาลาหลง จะสรางโทษหรอประโยชนมากนอยเพยงได นนเปนสาเหตแรงจงใจใครศกษาคนควา ดวยหวงวาแนวคดนอาจจะเปนคมอทเปนประโยชน

๑๕ Karl Marx and Frederick Engels, Selected Works, Vol.1 (Moscow :Progress Publishers, 1977), pp. 126-127. และด คารล มารกซ, เฟรดรด เองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, แปลโดย องคกร นกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร, หนา ๗๐-๗๑.

๑๖ ศ. ดร. ยศ สนตสมบต, จากวานรถงเทวดา : มารกซสมและมานษยวทยามาซสม, (กรงเทพมหานคร :สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๗๒๖), หนา ๓๕.

๑๗

www.semsikkha.org/article/article/article293.doc+%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C% E0%B8%A5+%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B 9%8C&hl=th&gl=th&ct=clnk&cd=76 ๕ พฤษภาคม ๒๕๔๙

นของมห

of 215

เพอการศกษานามาประยกตใชใหเกดประโยชนเหมาะสมกบสงคมไทยไดไมมากกนอย ๑.๒ วตถประสงคของการวจย

๑.๒.๑ เพอศกษาถงววฒนาการแนวคดทฤษฎเกยวกบความขดแยงทางชนชนใน สงคม

๑.๒.๒ เพอศกษาแนวคดทฤษฎเกยวกบการตอสทางชนชน และการบรหารจด การความขดแยงทางชนชนของคารล มารกซ

๑.๒.๓ เพอศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎทนามาแกไขบรหารจดการปญหาความ ขดแยงทางชนชนของคารล มารกซ

๑.๓ ปญหาทตองการทราบ

๑.๓.๑ เพอตองการทราบววฒนาการ ชนดหรอประเภท แนวคดทฤษฎและการ บรหารจดการตาง ๆ เกยวกบชนชนและความขดแยงทางดานชนชน ตามแนวคดทฤษฎทว ไปของนกปรชญาตาง ๆ วาเปนอยางไร

๑.๓.๒ เพอตองการทราบแนวคดทฤษฎเกยวกบการตอสทางชนชน วธการ บรหารจดการความขดแยงทางชนชน ตามแนวคดทฤษฎของคารล มารกซ เพอการแกไข หรอลดปญหาความขดแยง ทาทหรอมมมองตอชนชน สาเหตของความขดแยงทางชนชน มตตาง ๆ ของความขดแยงคออะไร มกประเภท มคณลกษณะอยางไร มความสาคญ อยางไร เหตปจจยทกอใหเกดความขดแยงคออะไร เพราะเหตไรจงตองบรหารจดการความ ขดแยงและจดการดวยวธไหนและอยางไร

๑.๓.๓ เพอตองการทราบบทสรปวา แนวคดทฤษฎการแกไขความขดแยงทาง ชนชนของคารล มารกซ เปนแนวคดทถกตองหรอไม เปนคณหรอเปนโทษ มสวนไหน บางทสามารถนามาประยกตใชในสงคมไทยปจจบน จะตอยอดสรางองคความรใหมไดหรอ ไม เพอเปนแบบแนวทางในการทจะนาไปบรหารจดการความขดแยงในสงคมไทยปจจบน

๑.๔ ขอบเขตของการวจย

การคนควาวจยจะมงศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎเกยวกบววฒนาการความขดแยง ทางชนชนในสงคม ตามแนวคดของนกวชาการหรอนกปรชญาตาง ๆ และแนวคดทฤษฎ ของคารล มารกซ โดยทฤษฎทนามาใชในการวจย เชน ทฤษฎทวาดวยชนชน การตอสของ ชนชนและการสญสลายของชนชน ทฤษฎความขดแยง (Conflict ) คอ วตถนยมวภาษวธ

นของมห

of 215

(Dialectical Materialism) วตถนยมประวตศาสตร (Historical Materialism) ทฤษฎเกยว กบทนหรอเศรษฐศาสตรการเมอง (Capital Marcuse และ C.Wright Mills) ทฤษฎวาดวยมลคา สวนเกน ทฤษฎแรงงาน การกระจายรายไดทเปนธรรม แนวคดแหงความเสมอภาค (The Communist Manifesto) ทฤษฎวาดวยรฐ การกาเนดและการสญสลายของรฐ ทฤษฎวาดวย การปฏวตสงคม ทฤษฎวาดวยระบอบสงคม โครงสรางและพฒนาการของสงคม สงคมอดมคต เปนตน

๑.๕ คาจากดความของศพททใชในการวจย

ความขดแยง (Conflict ) หมายถง การตอส (Fight) การทาสงคราม (Warfare) ความไมลงรอยหรอเขากนไมได (Incompatibility) ความแตกตางตรงขามซงกนและกน

การเปนปรปกษ (Opposition) หมายถง การทบคคลสองคน กลมบคคลมความ เหนความเชอความตองการไมเหมอนกน โตแยงหรอโตเถยงและดนรนตอสและแขงขนกน

ชนชนทางสงคม หมายถง กลมบคคลทจดไวเปนสมาชกของชมชนในตาแหนงทสง กวาหรอตากวากน

การจดชนชนทางสงคม หมายถง การจดแบงบคคลในสงคมออกเปนชน(Class) หรอลาดบขน(Grade) โดยมระบบของอนดบชใหเหนวาบคคลทอยในตาแหนง(Position) หรอ สถานภาพ(Status) นน ๆ มเกยรตหรอไดรบยกยองอยในระดบเทากน สงกวาหรอตากวา กวาบคคลหรอกลมบคคลทอยในฐานะอน ๆ สถานภาพของบคคลแสดงใหเหนความแตก ตางกบบคคลอนในสทธหนาท ความรบผดชอบ อานาจ อทธพลแบบแผนของชวต

วภาษวธ (Dialectic) หมายถง ทฤษฎวภาษวธของเฮเกลทเปนนามธรรมแบบจตนยม วตถนยมวภาษวธ หมายถง ทฤษฎวภาษวธทคารล มารกซ ไดนามาประยกตใช วตถนยมประวตศาสตร (Historical Materialism) หมายถง การเปลยนแปลงใน

ลาดบแรก คอ ภาวะพนฐาน (Thesis) คอ ปจเจกชน (Individuals) ถกควบคมภายใตชนชน ทตนอาศยอยแลว ในระดบทสองคอภาวะแยง (Anti Thesis) เกดความไมพอใจ เกดการ ขดแยงความตงเครยดตอตาน ทาใหชนชนทางสงคมภายใตระบบการผลตนน ๆ ถกทาลาย และนาไปสการสรางชนชนและความสมพนธขนใหมในระดบทสาม คอ ภาวะสงเคราะห (Syn-Thesis)

ความหางทางชนชนของสงคม (Social Stratification) หมายถง กระบวนการท ทาใหสมาชกสงคมถกแบงแยกเปนกลมเปนพวก ตางกนในดานอานาจ สทธพเศษและเกยรต ยศ อยรวมกนหรอเขากนไมได

นของมห

of 215

ความแตกตางทางสงคม (Social Differentiation) หมายถง กระบวนการหรอผล ของกระบวนการททาใหบคคลมลกษณะโดยเฉพาะ ลกษณะนรวมถงบทบาทและสถานภาพ ของบคคลดวย ลกษณะทเกดขนทาใหบคคลหรอกลมมลกษณะพเศษ ดานหนาท (Function) และรปแบบ(From)

ธรรมชาตของมนษย หมายถง สภาวะทเกดเอง มเอง เปนอยเองตามเหตปจจย ภายในชวตมนษย กฎธรรมชาตของมนษยทตองเปนตามนน ตองทาหนาทตามนน และจะ ไดรบผลตามนน และภาวะความเปนผทตองฝกและฝกได

ผปกครอง หมายถง ผทมอานาจบงคบบญชาคนอนได ไมวาอานาจแหงการ บงคบนน จะมาจากพนฐานแหงการใชกาลงบงคบหรอมาจากขอตกลงของประชาคม

การปกครอง หมายถง การปฏบตการของผปกครองในการจดระเบยบทางสงคม และสตรทางการเมอง เพอใหประชาชนอยรวมกนอยางเปนระเบยบและไดรบผลประโยชน จากการทไดอยในรฐนน

การบรหาร หมายถง การจดโครงสรางองคกรใหเปนสดสวน ทมการแบงหนาท ความรบผดชอบตามลกษณะงาน

การจดการ หมายถง การบรหารทมเปาหมายหรอมหลกการขนตอนในการทา ภารกจตลอดถงการใชอานาจในการตดสนใจ

การจดการความขดแยง หมายถง การควบคมการแกไข (Resolution) และการ เปลยนแปลงรปแบบ (Transformation) ความขดแยง

ความเสมอภาค หมายถง ความสงบ สภาวะทปราศจากความรนแรง ซงอาจได มาโดยใชความรนแรงในการแกไขปญหา บคคลหรอกลมบคคลอาจมความขดแยงกนทาง การกระทา การพดและความคดเหนได ตราบเทาทการคด การพด หรอการกระทานนไม พฒนาตวเองไปสความรนแรงหรอเอาเปรยบทงทางตรงและทางออม

การเลอนฐานะทางสงคม (Social Mobility) หมายถง การเปลยนแปลงของ ปจเจกชน(Individuals) จากชนหนงไปสอกชนอน ๆ ของสงคม จากตาแหนงหนงไปอก ตาแหนงหนง

๑.๖ ทบทวนเอกสารและรายงานการวจยทเกยวของ

โธมส ฮอบส (Thomas Hobbes) เปนชาวองกฤษ ไดแสดงความคดเหนเกยวกบ ความขดแยงของคนในสงคมไววา มนษยมสทธเทาเทยมกนตามธรรมชาต แตสภาพของ

นของมห

of 215

ธรรมชาตเปนสงทเลวราย เตมไปดวยความวนวาย ผทแขงแรงยอมกดขคนทออนแอกวา ทกคนมงแตบาบดความตองการของตน มแตความเหนแกตว โดยไมคานงถงความทกขยาก ของบคคลอน ชวตจงเตมไปดวยความหวาเหว ( Solitary ) ความยากจน ( Poor ) ความ สกปรก ( Nasty ) และโหดราย ( Brutish ) ๑๘

ทลคอตต พารสนส (Talcott Parsons) เปนนกทฤษฎโครงสรางและหนาทนยม มความเหนวา ชนชนเปนสงจาเปนของสงคมและเปนสงทพบไดในสงคม โดยทาหนาท เพอใหสงคมคงอยและมระเบยบ พนฐานทางชนชนเกดจากความจาเปนของสงคม ในการ แบงงานเพอใหสมาชกมหนาทและความรบผดชอบตางกน โดยสงเกตตวอยางไดวาการม ครอาจารยไวทาหนาสงสอน มพระภกษหรอนกบวชเพอทาหนาทรกษาศลธรรมและสบทอด เผยแพรตอกนไป เปนตน การจดชนชนทางสงคมยอมผกพนกบคณคาของสงคม อนเปน ตวกาหนดมาตรฐานการกระทาตาง ๆ ๑๙

แมกซ วเบอร (Max Weber) ไดกลาววา ชนชนทางสงคมเกดการจดลาดบชน โดยการพจารณาจากองคประกอบ ๓ ประการ คอ ความมงคงหรอเศรษฐทรพย(Wealth) เกยรตภม(Prestige) อานาจ(Power) อานาจทมประสทธภาพทจะควบคมการกระทาของ มนษย อานาจพนฐานนแบงแยกโดยลกษณะพฤตกรรมได ๓ ลกษณะ ไดแก เศรษฐกจ สงคมและการเมอง ในบรรดาพฤตกรรมเหลานอานาจกอรปขนอยกบชนชน (Class) สถานภาพ (Status) และพรรค (Party) ๒๐

คารล มารกซ (Karl Marx) เชอวา โครงสรางของสงคมเปนผลมาจากการจดระเบยบ ทางเศรษฐกจและตาแหนงของบคคล ในการผลตจะเปนตวกาหนดแบบการดาเนนชวต โอกาส ความเชอ พฤตกรรมและสานกของบคคลจะมชวต สานกและคณธรรมในลกษณะเดยวกน ตาม หลกตวกาหนดทางเศรษฐกจและวภาษวธแหงการเปลยนแปลงนน ในลาดบแรก (Thesis) ปจเจก ชน (Individuals) ถกควบคมภายใตชนชนทตนอยแลว ในระดบทสอง (Anti - Thesis) เกดความ

๑๘ วรช ถรพนธเมธ, พทธปรชญาการปกครอง, ( กรงเทพมหานคร :สานกพมพดวงแกว, ม.ป.ป. ), หนา ๒๐.

๑๙

http://66.102.7.104/search?q=cache:U8rnfSADuocJ:202.143.139.146/Elearning/Sociology/Social%2520%2520 stratification.doc+%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%A5+%E0%B8%A1%E 0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B9%8C&hl=th&gl=th&ct=clnk&c d=149 ๑๐ ตลาคม ๒๕๔๙

๒๐ อางแลว , เวบไซตเดยวกน.

นของมห

of 215

๑๐

ไมพอใจ เกดการขดแยง ทาใหชนชนทางสงคมภายใตระบบการผลตนน ๆ ถกทาลาย และนา

ไปสการสรางชนชนและความสมพนธขนใหมในระดบทสาม (Syn-Thesis) ๒๑

เจมส โค (James Kho) ไดแสดงความคดเหนเกยวกบสภาพของความขดแยงไว วา ความขดแยง คอ การตอสกนระหวางความคด ความเหน ความสนใจหรอผลประโยชน มมมอง รสนยม คานยม แนวทาง ความชอบ อานาจ สถานภาพ ทรพยากร ๒๒

พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) ไดชใหเหนถงสาเหตทกอใหเกดความขดแยง วา ความอยากได อยากใหญและใจแคบ ถอไดวาเปนตวการสาคญททาใหเกดความหวาดกลว ระแวงและไมไวใจกน ๒๓

ชยวฒน สถาอานนท ไดพดถงความขดแยงไววาการทประชาชนทวไปมกจะ มองวา สงครามเปนเรองปกตของมนษยนน เกดจากการทสงคมมนษยทวไป ตกอยภายใต อทธพลของกระบวนทศนชนดหนงทมองวา ความรนแรงหรอสงครามเทานนทจะชวยแก ปญหาหรอความขดแยงตาง ๆ ได การกลาววาความรนแรงหรอสงครามเปนวธการแกความ ขดแยงวธสดทายหรอวธการทมประสทธภาพมากทสด นนเปนการคดภายใตกระบวนทศน ชนดหนงเทานน มใชความเปนจรงชนดททาทายไมไดแตประการใด ๒๔

พระมหาสมปอง จนทวโส ไดเขยนวทยานพนธเรองธรรมชาตของมนษยใน พทธปรชญาเถรวาทกบปรชญาของอรสโตเตล ชใหเหนวาความขดแยงของมนษยเปนธรรม ชาตทสามารถแกไขได หลกเลยงได ปรบเปลยนได เพราะความขดแยงเปนสงทมนษยทา ขน มนษยเปนสาเหตตน ๆ ของความขดแยงทงปวง หรอในบทสรปสวนหนงในวทยา นพนธทวา ธรรมชาตของมนษย หมายถง สภาวะทเกดเองมอยและเปนอยตามเหตปจจย

๒๑ ราชบณฑตยสถาน , พจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ-ไทย, (กรงเทพมหานคร : อมรนทรการ พมพ , ๒๕๓๒), หนา ๒๙.

๒๒ เจมส โค และคณะ , คมอการเพมพลงความสามารถกระบวนการจดการขอพพาท, แปลโดย วนชย วฒนศพท และคณะ , (นนทบร: สถาบนพระปกเกลา, ๒๕๔๕), หนา ๒.

๒๓ พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต), วถสสนตภาพ, พมพครงท ๑, (กรงเทพฯ : สหธรรมก, ๒๕๔๖), หนา ๑๒.

๒๔ ชยวฒน สถาอานนท, ทาทายทางเลอก: ความรนแรง และการไมใชความรนแรง , (กรงเทพฯ: มลนธ โกมลคมทอง, ๒๕๓๓), หนา ๖๐–๖๑.

นของมห

of 215

๑๑

ภายในชวตมนษย..........ตลอดถงภาวะความเปนผทตองฝกและฝกได ๒๕

พระมหาสมเดช ศรลางด ไดพดถงการปกครองสงคมมนษยทมความวนวายใน รปแบบของความยตธรรมและเสมอภาคกน ในวทยานพนธเรองการศกษาเปรยบเทยบแนว ความคดทางการปกครองของพระพทธศาสนาและของอรสโตเตล โดยสรปวาหลกการปก ครองทดในพระพทธศาสนาเนนหลกถอธรรมเปนใหญ หมายถงการตดสนพจารณาในทก ๆ เรองทเกยวกบการปกครองจะตองคานงถงความถกตอง ความดงาม ความยตธรรม ๒๖

ชยวฒน สถาอานนท มองสาเหตของความขดแยงในมตทคลายคลงกนวา ความ ขดแยงมาจากตวแปรทสมพนธกนอยางซบซอน เชน ตวแปรทเกยวกบความตองการในการ ดารงชพของคน การแสวงหาความตองการในการดารงชพของคน อนทาใหเกดความขดแยง เพอแสวงหาการควบคมภาวะแวดลอมของมนษย ตวแปรทางจตวทยาไดแกความตองการ และการขดขนอานาจของมนษย สาหรบตวแปรในทางสภาพภมศาสตรกอใหเกดกรณพพาท ดานพรมแดนระหวางประเทศ ตวแปรทางสงคมเศรษฐกจอนทาใหเกดความขดแยงทางชน ชน ตลอดจนการชวงชงทรพยากรในระดบชาตดวยรปแบบตาง ๆ และตวแปรในทางวฒน- ธรรมกอใหเกดความขดแยงทางดานศาสนา ๒๗

รองศาตราจารย ดร. ฉนทนา บรรพศรโชต หวนแกว ไดพดถงลกษณะของความ ขดแยงในประเทศไทยในอดตวา แนวความคดเรองชนชนมอทธพลอยางมากตอการอธบาย ความขดแยงในสงคมไทยในเวลานน ปญหาการเมองถกวเคราะหวามรากฐานมาจากความ ขดแยงทางชนชน ซงเปนตนเหตของปญหาการเอารดเอาเปรยบ กดขและขดรดผเสยเปรยบ ในสงคม การแกปญหาความขดแยงทางโครงสรางเปนเรองของการใชอานาจและกาลงบงคบ การใชอานาจและกาลงบงคบถอวาเปนวธการแกปญหาความขดแยงขนตาสด เนองจากเปน การตดสนปญหาโดยใชความรนแรง ซงจะเปนปจจยไปสการขยายตวของความขดแยงมาก

๒๕ พระมหาสมปอง จนทวโส (ยงรมย ), “ธรรมชาตของมนษยในพทธปรชญาเถรวาทกบปรชญาของ อรสโตเตล” , วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (สาขาวชาปรชญา, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬา ลงกรณราชวทยาลย, กรงเทพฯ ), ๒๕๔๘.

๒๖ พระมหาสมเดช ศรลางด, “การศกษาเปรยบเทยบแนวความคดทางการปกครองของพระพทธ ศาสนาและของอรสโตเตล”, วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต, (สาขาวชาศาสนาเปรยบเทยบ, บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยมหดล), ๒๕๔๔.

๒๗ ชยวฒน สถาอานนท, “ความรนแรงกบมายาการแหงเอกลกษณ” ใน สนตศกษากบการแกปญหา ความขดแยง, (กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๒๙), หนา ๖๙.

นของมห

of 215

๑๒

ยงขน ๒๘

๑.๗ วธดาเนนการวจย

การดาเนนการวจยในครงน เปนการวจยเชงคณภาพ(Qualitative Research) มง รวบรวม ศกษาและวเคราะหขอมลจากหลายแหลง แบงประเภทไดดงน

๑.๗.๑ เอกสารปฐมภม(Primary Source) เปนขอมลจากแนวคดหรอทฤษฎเดม แทของคารล มารกซ (Karl Marx) ไดแก ทฤษฎเกยวกบทนหรอเศรษฐศาสตรการเมอง (Capital) แนวคดแหงความเสมอภาค (Communist Manifesto) ปรชญาวตถนยมไดอาเลคตค (วภาษวธ) (Dialectical Materialism) วตถนยมประวตศาสตร (Historical Materialism) ทฤษฎวาดวยรฐ : กาเนดและการสญสลายของรฐ ทฤษฎวาดวยการปฏวตสงคม ทฤษฎวาดวย ระบอบสงคม เปนตน

๑.๗.๒ เอกสารทตยภม(Secondary Source) ไดแก ตารา หนงสอ วารสาร เอกสารทางวชาการ บทความ รายงานการวจย ภาคนพนธ วทยานพนธ ขอมลทาง อนเตอรเนต หนงสอพมพและงานวจยอน ๆ ทเกยวของกบความขดแยงหรอการบรหารจดการ ความขดแยงของชนชน ทงนกเพอการศกษาขอมลอธบายเพมเตมขยายเนอหาใหเกดความชด เจนมากยงขน นามาเรยบเรยงวเคราะหขอมลตความ รวมถงสงเกตการณโดยเขารวมประทวง ชมนมหรอสมมนาในประเดนทมลกษณะของปญหาของความขดแยง

๑.๘ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

๑. ทาใหทราบธรรมชาตววฒนาการโครงสรางสงคมของมนษย เกยวกบการแบง ชนชนและความขดแยงทางชนชน

๒. ทาใหทราบธรรมชาต คณลกษณะ สาเหตของความขดแยง รปแบบวธการ ขจดความขดแยงทางชนชน ในมมมองหรอทาทการบรหารจดการความขดแยงทางชนชนตาม แนวคดทฤษฎของคารล มารกซ

๓. ทาใหทราบแนวคดทฤษฎ แนวทางเกยวกบการบรหารจดการหรอแกไขความขดแยง ทางชนชนของคารล มารกซ วาเปนแนวทางทถกตองหรอผดพลาด เปนประโยชนหรอโทษ รวมถงองคความรทตอยอดใหม ๆ อนเกดจากการวเคราะหวจารณในเชงปรชญา เพอนามา

๒๘ รศ. ดร. ฉนทนา บรรพศรโชต หวนแกว, ความเขาใจเบองตนเกยวกบสนตวธและธรรมชาตของ ความขดแยงในสงคมไทย, (นนทบร : สถาบนพระปกเกลา , ๒๕๔๗), หนา ๓.

นของมห

of 215

๑๓

ประยกตใชใหเหมาะสมกบสภาพหรอสถานการณสงคมปจจบน

นของมห

of 215

บทท ๒

ววฒนาการแนวคดทฤษฎเกยวกบความขดแยงทางชนชน

๒.๑ ววฒนาการความขดแยงทางชนชน

สงคมมนษยไดมการเปลยนแปลงหรอววฒนาการตามกาลเวลาทผานไป มทงความเจรญ และความเสอมเกดขนสลบกน ววฒนาการในยคระยะแรกเรมของการเปลยนแปลงของสงคมเปน ไปอยางชา ๆ จากการเลยงสตวหรอทางดานกสกรรม แลวคอย ๆ เจรญขนมาเปนลาดบ ในสงคม ดกดาบรรพสวนใหญเปนเผาพนธขนาดเลก เปนความสมพนธแบบเครอญาตแหงสายโลหตเปน ญาตพนองเดยวกน จงไมมชนชนสงคมทแตกตางกนมากนก สภาพสงคมมการแบงกลมยอยทา หนาทกน ซงเปนไปในลกษณะหนาทของชายกบหญง เดกกบผใหญ มลาดบขนแบบผอาวโส และผนอย ซงเกดจากอายและความรความสามารถ

รายไดหรอการประกอบอาชพในสงคมแรกเรมน จะมการแบงปนทรพยสมบตของกน หรอของใชเทาทมอยหรอหามาไดอยางเสมอภาค บนพนฐานของความเอออาทรแหงความเปนญาต พนองกน การมหรอการขดสนจะเปนลกษณะมหรอขดสนกนทงเผา เมอเวลาผานไปในภายหลง ปรากฏวา ในการรวมกลมกนของผคนในสงคมแรกเรมน ไดววฒนาการกอเกดการจดลาดบชน ชนและอานาจในสงคม เปนการแบงชนชนเพอใหคณคาและความสาคญของแตละคน ใครท ฉลาดกวากจะถกยอมรบใหเปนผนา

ถดจากการกอตวของชนชนและผนา จะววฒนาการสการสรางสงคมหรอรฐของตนขน ในแตละรฐจะมการจดหนาทของชายฉกรรจ พลมา อาวธยทโธปกรณ เปนตน เผาไหนมชาย ฉกรรจและอาวธมากกวา จะกลายเปนสงคมททรงอานาจและดเปรองปราชญไปโดยอตโนมต อานาจของสงคมเผาหรอรฐนจะถกนาไปสการขมข ครอบงาและการแยงชงทรพยสมบตทเปนทง วตถและชวตของสงคมอน ๆ กลาวคอ ไดววฒนาการกอใหเกดความขดแยงตอเนอง อนยากทจะ มองหาจดจบได นเปนววฒนาการโดยกวาง ๆ ของการกอเกดชนชนและความขดแยงแรกเรมใน สมยดกดาบรรพ

สาหรบมมมองเหลานกวชาการ เรองของพฒนาการลาดบชนชนหรอความเปนไปใน สงคมนนจะถกแบงเปน ๓ ระยะโดยหลกใหญ ๆ คอ สงคมดงเดม(Primitive Society) สงคมไร

นของมห

of 215

๑๔

นาหรอสงคมชาวนา (Peasant Society) และสงคมสมยใหม (Modern Society) ๑ แตถาลงในราย ละเอยดปลกยอยแลว กจะพบวานกวชาการไดแบงลาดบววฒนาการชนชนในสงคมไวหลากหลาย แตกตางกน ซงสวนใหญกจะยดตามลกษณะของการทามาหากน เปนเครองแสดงววฒนาการ ลาดบของชนชนในสงคม กลาวคอ ๒

๑. สงคมลาสตวและเกบอาหาร (Hunting and Gathering Society) เปนววฒนาการขน แรกของสงคม ซงมวธการดารงชพแบบลาสตวและเกบหาพชผกผลไมทมอยตามธรรมชาต อย อาศยกนเปนกลมเลก ๆ มกเรรอนไปเรอย ๆ บางกลมอาศยอยตามถา ปองกนสตวดรายและปอง กนหนาวโดยการจดกองไฟสมไว

๒. สงคมเลยงสตว (Herding Society) เปนววฒนาการของสงคมขนตอมาทมชวตอย กบฝงสตวเลยง เปนพวกเรรอน บคคลและครอบครวในสงคมเรมมฐานะไมเทาเทยมกน เนองจาก มสตวเลยงมากนอยแตกตางกน

๓. สงคมทาไร (Horticultural Society) หรอ ยคสงคมหมบาน(Village Culture) เปน สงคมทมการทามาหากนแบบพฒนามากขน มการเพาะปลก มการคดคนเครองมอแบบงาย ๆ เชน จอบหรอไมปลายแหลมสาหรบขดดนเพอหยอดเมลดพช สามารถสรางบานเรอน มการแลก เปลยน ทอผา จกสาน เปนตน

๔. สงคมกสกรรม (Agrarian Society) หรอสงคมเกษตรกรรม (Agricultural Societies) ๓

หรอยคผครองนคร(Feudalism) ๔ เปนยคเรองอานาจของผครองนคร การครอบครองทดนกลาย เปนเหตสาคญททาใหเกดสงคมกสกรรม กอใหเกดสถาบนการเมอง เจาของทดนกลายเปนชนชน ปกครอง บางสงคมมขนาดใหญจนกลายเปนอาณาจกร ผปกครองเปนทงเจาของทดนและเปนทง นก รบทมอานาจ

๑ สนท สมครการ, “พฒนาการแนวคดและทฤษฎของมานษวทยา” ใน มานษยวทยา จตวทยาสงคม สงคมวทยา พฒนาการแนวความคดและทฤษฎ, ( เอกสารวชาการของสมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย ม.ป.ป. ), หนา ๖๓-๖๙.

๒ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, พมพครงท ๑๒, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๘), หนา ๓๑. (ผวจยไดปรบแตงสานวนตามความเหมาะสม).

๓ Ian Robertson, Sociology, (New York: Worth Publishers, Inc., 1977), pp. 82-87. ๔ Marion B. smith, Suvey of Social Science, (New York:Houghton Mifflin Co.,1951), pp. 385-392.

นของมห

of 215

๑๕

๕. สงคมอตสาหกรรม (Industrial Society) หรอยคลทธทนนยม (The Development of Capitalism) บางแหเรยกวายคนายทนพอคาหรอระบบเสรนยม(Liberal School) เปนววฒนาการ ของสงคมทเปดกวาง มลกษณะสาคญทระบบการผลตแบบอตสาหกรรม คอ ใชเครองมอการผลต ทขบเคลอนดวยเครองยนตแทนแรงคนและสตว มชนชนแรงงานทละทงไรนามานานเปนกรรมกร ในเมอง หนวยการผลตไมใชครอบครวอกตอไป แตเปนโรงงานหรอหนวยธรกจทอยนอกบาน

๖. สงคมลทธสงคมนยม (The Development of Socialism) ๕ เปนยคทนกปรชญาสงคม ทงหลายมองเหนวาจะเปนววฒนาของสงคมขนสดทาย ทมงขจดความอยตธรรมและความไมเสมอ ภาคทางการเมองและทางเศรษฐกจใหหมดสนไป

แตสาหรบในมมมองของนกวชาการดานโบราณคด ไดอธบายววฒนาการทางสงคมโดย อาศยการใชลาดบกาลเวลา เปนเครองแสดงความเปนมาเปนไปของชนชนสงคม โดยเรมจากการ มองภาพโดยกวาง ๆ ๒ ยค คอ ๖

๑. ยคหน (The Age of Stone) หรอ ยคสมยกอนประวตศาสตร ๒. ยคโลหะ (The Age of Metals) หรอ ยคประวตศาสตร เปนยคสมยทมนษยรจกการ

เขยนหนงสอและรจกบนทกเรองราวตาง ๆ ไวเปนหลกฐาน เรมเมอ ๕,000 ปกอนครสตกาล ยคน ไดแบงยอยอกเปน ๔ สมย คอ

ก. สมยโบราณ เรมตงแตความเจรญของอยปต เมโสโปเตเมย เปอรเซย อนเดย จน กรกและโรมน ไปสนสดเมอจกรวรรดโรมนตะวนตกถกพวกอนารยชนทาลายใน ค.ศ. ๔๗๖

ข. สมยกลาง (The Middle Ages) เรมจากการทพวกอนารยชนรกรานและครอบ ครองดนแดนทเคยมพวกอารยธรรมในครงโบราณ

ค. สมยใหม เรมตงแตมการสารวจดนแดนและนานนาใหม และโคลมบส (Columbus) คนพบอเมรกา ค.ศ. ๑๔๙๒ ไปจนถงสงครามโลกครงท ๑ (ค.ศ. ๑๙๑๔ – ๑๙๑๘)

ง. สมยปจจบน นบระยะจากหลงสงครามโลกครงท ๑ (ค.ศ. ๑๙๑๘) ตลอดจน เหตการณตาง ๆ ในปจจบน

โดยรวมแลวกจะพบวาชนชนนนเปนสงทเกดขนมมานานทเดยว แมวายคบพกาลยงไม ปรากฎชนชนทชดเจนนก แตกาลเวลาทผานไปกอเกดชนชนทชดเจน พรอมทงสภาพความขด

๕ พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพโอเดยน สโตร, ๒๕๓๗ ), หนา ๑๓๓.

๖ http://econ.bu.ac.th/paper/EC213/1-2.doc ๑๐ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๑๖

แยงกนกชดเจนมากขน นนเปนเพราะววฒนาการทเกดมขนตามพฒนาการของการผลตและอานาจ ในการครอบครองกรรมสทธของแตละชนชน ซงประเดนเหลานลวนแตยงเปนปญหาทางวชาการ ทมการแสดงความคดเหนทหลากหลายแตกตางกนอย

๒.๑.๑ ความหมายและธรรมชาตของความขดแยงทางชนชน

กอนทเราจะรถงความหมายของความขดแยงในชนชน( Social Class ) เราตองมาทา ความเขาใจเสยกอนวาชนชนนน(Class) คออะไร ชนชน(Class) หมายถง กลมชนทมสถานภาพ ทางเศรษฐกจเหมอนกนหรอใกลเคยงกน มอาชพเดยวกน ๗ เปนชนของกลมบคคลทมรายได อาชพ การศกษา อานาจ หรอชาตตระกลอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางเหมอนกน ๘ อนเปนลกษณะการ จดแบงบคคลในสงคมออกเปนชน (Class) เปนลาดบขน(Grade) โดยมระบบของอนดบทชใหเหน วาบคคลทอยในตาแหนง(Position) หรอสถานภาพ(Status) นน ๆ จะมสทธหนาท ความรบผดชอบ อานาจ อทธพลแบบแผนของชวตหรอไดรบยกยองอยในระดบเทากน สงกวาหรอตากวาบคคล อน ๆ ๙

การทกลมบคคลมลกษณะหรอคณสมบตเหมอนกน กอเกดการกดกนกลมอน ๆ ไมให ลวงลาเปลยนชนเขามา ซงสวนมากเปนการรงเกยจไมใหสมาชกจากชนทตากวาขยบขนมาได ๑๐

เปนการจดระเบยบทางสงคมทเกยวกบการแยกคนในสงคม ออกเปนกลมทมระดบสงตาตามฐานะ ทางเศรษฐกจ อานาจ และเกยรตหรอศกดศร ๑๑

เปนทนาสงเกตอกอยางหนงวา ในการจดชน(Stratification)ทางสงคมเปนเรองของความ สมพนธระหวางกลมคนในสงคม ซงกลมหนงมความเหนอกวาสวนอกกลมหนงดอยกวา อกทง

๗ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๗๐. ๘ ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ-ไทย, (กรงเทพมหานคร : อรณการพมพ,

๒๕๔๐), หนา ๑๗. ๙ http://66.102.7.104/search?q=cache:U8rnfSADuocJ:202.143.139.146/E-learning/Sociology/Social

%2520 %2520stratification.doc+% E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C %E0%B8% A5+% E0%B8%A1 %E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B9%8C&hl =th& gl=th&ct=clnk& cd=149 ๑๐ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

๑๐ พทยา สายห, กลไกของสงคม, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๒ ), หนา ๑๖๐.

๑๑ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๖๗.

นของมห

of 215

๑๗

บางทอาจจะไมมการจดระเบยบไวแตอยางใด แตคนไดเขามารวมกนเปนสมาชกในกลมเดยวกน เพราะมสถานภาพทางสงคมและเศรษฐกจคลายคลงกน ( Socioeconomic Status ) หรอเขามาเปน สมาชกในกลมโดยกาเนด ความหมายของชนชนดงกลาวไดสอดคลองกบแนวคดของเกอรฮารด เลนสกทมมมมองตอชนชนวา การจดลาดบชนในสงคม (Social Stratification) หมายถงระบบการ แบงสรรปนสวนสงทมคาทงหลายแกสมาชกของสงคม ไมวาจะเปนทรพยสนสงของเกยรตยศ ชอเสยงหรออานาจ ๑๒ ดงนน การทบคคลในสงคมไดรบการจดแบงออกเปนระดบตาง ๆ ทาให เกดมคนชนสง ชนกลาง และชนตา ทาใหเกดความไมเทาเทยมกนทางสทธหนาท ความรบผดชอบ ความสะดวกสบาย แบบแผนในการครองชวต รวมทงอานาจและอทธพลทจะไดรบ

สวนในสภาพความขดแยง(Conflict) ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานไดให ความหมายของคาวา “ขดแยง” อนประกอบดวยคาสองคา กลาวคอ “ขด” หมายถง การไมทาตาม ฝาฝน ขนไว ๑๓ และ “แยง” หมายถง ไมตรงหรอลงรอยเดยวกน ตานไว ทานไว ๑๔ ดงนน รวมความ ไดวา “ขดแยง” หมายถง การทกลมชนชนทงสองฝายไมลงรอยกน ๑๕

ในอกมมมองหนงความขดแยง(Conflict)ทางชนชน แปลวา การตอส (Fight) การทา สงคราม (Warfare) ความไมลงรอยหรอเขากนไมได (Incompatibility) การขดซงกนและกนหรอการ เปนปรปกษตอกน (Opposition) ๑๖ เปนการแสดงออกหรอมเจตนาทจะปองกนประโยชนตน และ ขดขวางทาลายลางประโยชน สรางโทษแกชนชนหรอกลมทไมใชพวกตน ความขดแยงระหวาง ชนชนนอาจขดแยงกนทงในเรองความคด ความเหน ความสนใจหรอผลประโยชน มมมอง รสนยม คานยม แนวทาง ความชอบ อานาจ สถานภาพ ทรพยากร ๑๗

๑๒ เกอรฮารด เลนสก, มนษยกบสงคม ความรเบองตนตามแนวสงคมวทยามหภาค, แปลโดย ยทธ ศกดเดชยนต, (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๒๖), หนา ๒๕.

๑๓ ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542, (กรงเทพมหานคร : นานมบคส พบลเคชนส, ๒๕๔๖), หนา ๑๗๖.

๑๔ เรองเดยวกน. หนา ๙๑๗. ๑๕ เรองเดยวกน. หนา ๑๗๖. ๑๖ Reymond W. Mack and John Pease, Sociology and Social Life, (New York: D Van Nostrand

Company, 1973), p. 68. ๑๗ เจมส โค และคณะ, คมอการเพมพลงความสามารถกระบวนการจดการขอพพาท, แปลโดย

วนชย วฒนศพท และคณะ, (นนทบร : สถาบนพระปกเกลา, ๒๕๔๕), หนา ๒.

นของมห

of 215

๑๘

เพอความชดเจน นกวชาการหลายทานไดใหความเหนเพมเตมเกยวกบความขดแยงใน ชนชนสงคมไววา ความขดแยง คอ ความไมเหนพองตองกนระหวางสมาชกหรอกลมขององคการ สองคนหรอมากกวา พวกเขาตองการมสวนรวมในทรพยากรทจากด หรอพวกเขามความแตกตาง ในดานสถานภาพ เปาหมาย คานยม หรอการรบร ทศนคต ความเชอ ซงตางกนและไมเหนพอง ตองกนหรอความตองการของเขาไมไดรบการตอบสนอง ๑๘ หรอนกวชาการบางทานกวา ความ ขดแยงทางชนชนอาจเปนการปะทะสงสรรคทางสงคมแบบหนง ซงเปนการทาลายบคคลหรอกลม ฝายตรงขาม อนเกดจากการไมลงรอยกนในแงของความคด ผลประโยชนหรอวถชวตทเขากน ไมได ๑๙ แตถามองในดานประวตศาสตรกจะพบวามนษยชาตไมเคยวางเวนจากความขดแยง อนเปน ผลมาจากความแตกตางทางพนธกรรมหรอสภาพแวดลอมทางสงคม ๒๐ ในแงบวกแลวความขดแยง มกเปนพลงทะยานแหงชวต (Elan Vital) ของมนษย เพราะมกโนมเอยงนาใหเกดความคดสราง สรรคอนยงประโยชนแกสงคมมนษย ๒๑

จากความหมายดงกลาว ทาใหพอสรปไดวาความขดแยงทางชนชน กคอ สภาพทชนชน หรอกลมชนเอารดเอาเปรยบและปะทะกดขขมเหงกน ทงปองกนและทาลายผลประโยชนของกน และกน ความขดแยงทางชนชนนาไปสการแบงฝกแบงฝาย ความไมเทาเทยมกน ฉะนน ถาไม ตองการใหความขดแยงทางชนชนเกดขน กตองหาสาเหตทมาของความขดแยงทางชนชนใหได กอน ซงนนกยงเปนสงทาทายสาหรบนกวชาการทกระดบ

๒.๑.๒ ประเภทของชนชนและความขดแยง

ในการศกษาวจย ผวจยเมอครงทาการศกษาคนควานน ไดพบเนอหาขอมลเปนจานวน มาก บางขอมลกหมนเหมลวงเกนตอสถาบนพระมหากษตรย ดวยความจงรกภกดและสานกใน พระมหากรณาธคณตอสถาบนพระมหากษตรยไทย ผวจยไดละทงขอความจาบจวงทไมเหมาะสม เปนจานวนมาก บางขอมลทนามาอางองกไดเปลยนคาหรอสานวนใหมเพอจะทาใหผอานดแลวม อารมณออนลง ไมอคตมากจนเกนไป แตบางเนอหากคดวาไมรนแรงกนามาอางองตามสภาพ

๑๘ ดเพมเตมใน อรณ รกธรรม, ความขดแยงในกรงเทพมหานคร : กรณศกษาเฉพาะระดบเขต, (เอกสารอดสาเนาเยบเลม, สานกวจยสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๓๘).

๑๙ อทย หรญโต, หลกสงคมวทยา, (กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร, ๒๕๒๒), หนา ๖๓. ๒๐ ชยวฒน สถาอานนท, สนตทฤษฎ/วถวฒนธรรม, (กรงเทพมหานคร : เรอนแกวการพมพ,

๒๕๓๙), หนา ๓๖. ๒๑ เรองเดยวกน, หนา ๓๖.

นของมห

of 215

๑๙

เดมของขอมลไมไดปรบแตงเพอใหวทยานพนธยงคงมสภาพความเปนงานวจยอยบาง ทงนกจะ พยายามทาใหเหมาะสมสอดคลองกบวฒนธรรมไทยมากทสด กตองขออภยสาหรบทานผอานท คาดหวงจะไดเหนขอมลประเภทตรงไปตรงมา เนองดวยบางคนอานแลวอาจจะรสกวาเรอนราง คลมเครอ ไมรพดถงใครหรอเนอหานนอาจจะสอความไมไดดงใจทาน ทงนเพราะดวยสถาบน พระมหากษตรยไทยไดสรางคณประโยชนตอประเทศชาตไวมาก มากเสยจนไมอาจปลอยใหสง ใด ๆ มาทาใหสนคลอนหรอมวหมองได กจะพยายามทาใหดทสดตามกาลงสตปญญาเทาทม ณ ขณะน ถดจากนไปในการศกษาหวขอประเภทของชนชนและความขดแยงนน เพอความไม สบสนผวจยขอแยกลาดบการศกษาและการอธบายเนอหาออกเปนสอนตอน คอ ก. ประเภทของชน ชน และ ข. ความขดแยงในชนชน ดงน

ก. ประเภทของชนชน

ชนชนสงคมไดมการแบงกนมาแลวในอดตจนถงปจจบน อาจจะเปลยนรปแบบไปบาง ตามกาลเวลา บางประเทศอาจมชอเรยกลาดบชนหรอมระบบชนชนทแตกตางกนและหลากหลาย แตถงแมจะแตกตางเปลยนแปลงกนไปอยางไรกตาม กแตกตางเปลยนแปลงเฉพาะในดานรายละ เอยดปลกยอยเทานน แตลกษณะหรอธรรมชาตหนาทหลกของระบบชนชนเหลานนยงคงเหมอน เดมหรอเหมอน ๆ กน ดงนน ภายใตขอบเขตเงอนไขของกฎหมายและวฒนธรรม ยคสมยหรอ องคความร การแบงประเภทของชนชนของนกวชาการจงมทงเหนตรงกนและไมเหมอนกนบาง ใน ทนจงขอจดประเภทของชนชนโดยแบงไปตามกลมชนดแนวคด ดงน

๑. ชนชนในมมมองของนกวชาการ

พาเรโต (Vilfredo Pareto) นกปรชญาชาวอตาล ผมองการเปลยนแปลงของสงคมแบบ ลกษณะหมนเวยนเปนวงกลม อกทงพฤตกรรมของมนษยมแรงกระตนเปนเครองนาทาง อาศยสง ตกคางหรอแรงกระตน (Residues) เขาจงไดแบงประเภทชนชนออกเปน ๒ ประเภท ตามความ แตกตางทางสรรวทยา จตวทยา และศลธรรม ดงน ๒๒

๒๒ วลเฟรโด พาเรโต (Vilfredo Pareto) เปนนกปรชญาชาวอตาล สนใจศกษาวชาสงคมวทยาและม ผลงานมาก งานชนสาคญของพาเรโต คอ The Theory of Elites And The Circulation of Elites ทฤษฎชน ชนยอดและการหมนเวยนของชนชนยอด ดเพมเตมใน http://66.102.7.104/search?q=cache:U8rnfSADuo cJ:202. 143.139. 146/E-learning……….. %8C&hl=th&gl=th&ct=clnk&cd=149 ๑๐ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๒๐

๑. ชนชนยอด (Elites) กลมนมอานาจในการควบคมกลไกทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม มความเฉลยวฉลาด ความชานาญ ความสามารถและมประสทธภาพ

๒. ชนชนอน (Non-Elites) กลมนไมมลกษณะทโดดเดนทางสรรวทยา จตวทยา ศลธรรม และสตปญญา จดเปนชนชนตาในสงคม

อกดานหนงในสหรฐอเมรกา นกวชาการไดสรปยอประเภทชนชนออกเปน ๖ ชนชน ตามแนวคดของวอรเนอร ผเปนนกสงคมวทยาชาวอเมรกนทไดทาการศกษาเรองชนชนทางสงคม ในแนวใหม คอ ๒๓

๑. ชนชนสระดบสง (Upper-Upper Class) เปนประเภทปญญาชนทมตระกลเกาแก มความมงคง เปนผดเกา

๒. ชนชนสงระดบตา (Lower-Upper Class) กลมนอาจจะรวยกวาพวกชนชนสงระดบ สงแตเปนพวกใหม กรยามารยาทยงไมสภาพนก มการศกษาไมสงนก

๓. ชนชนกลางระดบสง(Upper-Middle Class) เปนประเภทครอบครวทประสบความ สาเรจในอาชพปานกลาง

๔. ชนชนกลางระดบตา(Lower-Middle Class) เปนชนชนประเภทมอาชพเปนพวก เสมยน พนกงาน คนมฝมอ พวกนจะขยนทางานตามอดมคต

๕. ชนชนตาระดบสง (Upper-Lower Class) ไดแก ประเภทคนงานกรรมกรทไมคอยม ฝมอ เปนพวกทใหความเชอถอได ชอบความสะอาดเปนระเบยบ

๖. ชนชนตาระดบตา (Lower-Lower Class) ไดแก พวกคนงานกรรมกรทไมมฝมอ

จากแนวคดของวอรเนอรดงกลาวมาขางตน สามารถสรปยอออกเปน ๓ ประเภท คอ ๑. ชนชนสง (Upper Class) ไดแก ประเภทกลมบคคลทมหลกทรพยและรายไดสง

เปนเจาของกรผลตและแหลงเศรษฐกจของสงคม ๒. ชนชนกลาง (Middle Class) ไดแก ประเภทกลมบคคลทมหลกทรพยและรายได

ปานกลาง เปนบคคลททางานประจาสานกงานและทางานประเภทใชวชาชพ ๓. ชนชนตา (Lower Class) ไดแก ประเภทกลมบคคลทมหลกทรพยและรายไดตา

ทอาศยคาจางแรงงานเลยงชวต

๒๓ ภาควชาสงคมวทยาและมนษยวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยพายพ, ประเภทขององคกร สงคม, ดเพมเตมใน http://soc-ant.payap.ac.th/index8.htm ๑๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๒๑

๒. ชนชนในมมมองของนกการศาสนา

ชนชนวรรณะ เปนชนชนประเภทหนงทเรารจกกนมานาน เปนระบบทคนอยใน วรรณะใดจะตองอยในวรรณะนนตลอดไป โดยไดรบอทธพลความเชอทางศาสนาพราหมณ ๒๔ คาวา “วรรณะ” แปลวาสผวและชาต ๒๕ ดงนน การแบงแยกชนคนในระยะแรกอาจถอตามสผว เชอสายหรอเผาพนธ ดงจะเหนไดจากประวตศาสตรทวา ชาวอารยนจานวนไมนอยทแตงงานกบ พวกมลกขะ(ดราวเดยน) แลวเกดวตกกงวลวาเมอการแตงงานระหวางเผาเกดขน ในไมชาความ บรสทธหรอผวขาวผองของชาวอารยนกจะหมดไป จงเกดมการตงขอรงเกยจสผว ๒๖

เมอพวกอารยนเขามามอานาจเหนอชาวพนเมอง จงไดสรางระบบวรรณะขนเพอแยกชาว พนเมองออกจากพวกอารยน โดยกาหนดใหพวกอารยนอยในวรรณะสง สวนพวกพนเมองเปน วรรณะตาคอศทร ๒๗

นกปรชญาสนนษฐานวา พวกนกบวช นกรบ และพอคาเผาอารยนไดกลายมาเปนวรรณะ พราหมณ วรรณะกษตรย และวรรณะแพศย(ไวศยะ) สวนพวกทาสของอารยนไดกลายมาเปน วรรณะศทร สวนพวกชนพนเมองชมพทวปแตเดมและชนเผาลาหลงอน ๆ เปนพวกนอกวรรณะ และคอย ๆ ถกจดรวมเขาในวรรณะตา ๆ ในเวลาตอมา ๒๘ การแบงชนตามระบบวรรณะของสงคม อนเดยเปนเครองมอสงวนและจากดสทธในการประกอบอาชพกจการทงหลาย สดทายกลายเปน เครองแบงชนชน ๒๙ การแบงชนวรรณะนนกอใหเกดความจงเกลยดจงชงระหวางคนชาตเดยวกน ๓๐

๒๔ http://www.palungjit.com/dict/index.php?cat=115 ๑๐ พฤศจกายน ๒๕๔๙. ๒๕ พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต), พทธศาสนากบสงคมไทย, พมพครงท ๒ , (กรงเทพมหานคร :

มลนธโกมลคมทอง, ๒๕๓๒), หนา ๑๕๙-๑๖๐. ๒๖ เฉลม พงศอาจารย, ประวตศาสตรอนเดย, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพพฆเณศ, ๒๕๒๓),

หนา ๓๓ -๓๔. ๒๗ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๖๘. ๒๘ พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต), พทธศาสนากบสงคมไทย, หนา ๑๕๙-๑๖๐. ๒๙ เรองเดยวกน, หนา ๑๕๙-๑๖๐. ๓๐ ดเพมเตมใน ปน มทกนต, บทเรยนจากอนเดย, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพคลงวทยา,

๒๕๐๓).

นของมห

of 215

๒๒

กลาวคอวา พวกวรรณะสงกหยงและเกลยดพวกวรรณะตา ฝายพวกทถกเหยยดหยาม วาเปนวรรณะตากจะเกลยดพวกวรรณะสง ๓๑ ประเภทของชนชนวรรณะสามารถแบงออกเปนลาดบ ชนใหญ ๆ ๔ วรรณะ (Castes) คอ ๓๒

๑. กษตรย ไดแก พวกชนชนเจา, ชนชนปกครองหรอนกรบ (The Warrior-Caste; Warrior-Rulers; Noblemen)

๒. พราหมณ ไดแก พวกพราหมณ นกบวชซงไดรบการยกยอง เปนชนชน เจาตารา เจาพธ ( The Priestly Caste; Brahmins)

๓. แพศย ไดแก ชนชนพอคาและกสกร (The Trading And Agricultural Caste; Merchants And Farmers)

๔. ศทร ไดแก ชนชนตา, พวกทาสกรรมกร (The Low Caste; Laborers And Servants)

๓. ชนชนศกดนาในตะวนตก (Feudalism)

ชนชนศกดนา(Feudalism) เปนระบอบทตงหลกฐานขนในประเทศฝรงเศส กษตรย ในประเทศฝรงเศสองคหนงชอพระเจาวลเลยม (William The Conqueror) ไดขามไปตเกาะองกฤษ และตงวงศกษตรยปกครองขนทนน ระบอบศกดนาหรอระบบฟวแดลสมจงไดเขาไปกลมกลนกบ ระบอบการปกครองขององกฤษทมอยเดม เกดเปนฟวแดลสมระบอบใหม ๓๓ คาวา Feudalism นนมาจากภาษาละตนวา Feodum หรอ Fudum ตรงกบคาภาษาองกฤษวา Fee หรอ Fief แปลวา ทดนเนอทหนง ซงบคคลยดถอทากนจากเจาขนมลนาย ๓๔

เรองเกยวกบทดนน ในประเทศองกฤษสมยโบราณพระเจาแผนดนมอานาจแบงทดนให เปนบาเหนจรางวลแกนกรบหรอผใดกได แตวานกรบโบราณนนทาหนาทอยางเดยวคอการรบ ไม

๓๑ ดเพมเตมใน ซาดส จนดาร พอล, ความสมพนธทางวฒนธรรมไทย-อนเดย, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหามกฎราชวทยาลย, ๒๕๓๗).

๓๒ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, พมพครงท ๑๓, (สานกพมพเอส. อาร พรนตง แมส โปรดกจากด, ๒๕๔๘), หนา ๑๓๕.

๓๓ ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช, ฝรงศกดนา. (กรงเทพมหานคร : ดอกหญา 2000, ๒๕๔๓), หนา ๓๖. ๓๔ เรองเดยวกน. หนา ๑๑.

นของมห

of 215

๒๓

ทาไรไถนาหรอคาขาย เพราะถอวาเปนมจฉาชพของเหลานกรบ ๓๕ จงไดใชชาวนาหรอไพรเปนผ ทางานในพนดนแทนตน สวนตนกคมครองปองกนภยตาง ๆ ๓๖ และแบงผลประโยชนให เปนการ จดชวงชนทางสงคมทไมมความเทาเทยมกนในสทธการถอครองทดน ทดนอยในมอของผมอานาจ เทานน เปนระบบทผมอานาจสงสดในสงคม คอ พระจกรพรรดเปนผกาหนดหรอแตงตง ฐานนดร (Estate)ทมสทธ (Rights) หรอสทธพเศษ(Privilege) ตาง ๆ อกความหมายหนงศกดนา แปลวา อานาจในการครอบครองทนาและมอทธพลของมนษยทมมากหรอนอย ตามขนาดหรอ ปรมาณของทดนอนเปนปจจยสาคญในการทามาหากน ๓๗ ระบบศกดนาเปนระบบทพวพนอยกบ ทดน ซงหลกเศรษฐศาสตรถอวาทดนเปนปจจยสาคญในการผลต(Means Of Production) กอน สมยทนนยมเครองมอสาคญในการทามาหากนของมนษย กคอ ทดน

ชนชนตาง ๆ ในระบบศกดนาตะวนตก(Feudalism) เปนตาแนงทเรยกวาฐานนดร (Estate) ชนชนในระบบศกดนาตะวนตก(Feudalism) ม ๓ ฐานนดร คอ

๑. จกรพรรด(King) หรอ มอานาจสงสด ทดนทงหมดในพระราชอาณาเขตเปนของ พระองค การถอครองทดนขนอยกบความใกลชดกบจกรพรรด เพราะจกรพรรดเปนผมอานาจ เหนอทดนทงหมด ๓๘

๒. ขนนาง(Lord) หรอพวกอศวน พวกนกรบ เปนชนชนระดบกลาง เจาของทดน คอ พวกขนนาง (Lord) ตามระบอบฟวดลใชเรยก Lord หรอ Suzerian ซงแบงยอยออกเปน ๕ ระดบคอ ดยด มาควส เอลร (องกฤษ)หรอเคาท (ภาคพนยโรป) ไวเคาท และ บารอน ๓๙

๓. ชนชนขา (Vassal) คอ ผทอยระดบตาทสด จะรบทดนไปจากเจาของทดน(Lord) ในลกษณะเชา เปนการเชาชนดสบตอเปนมรดกตกทอดในตระกล และเปนผอยใตใบบญหรออย

๓๕ ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช, ฝรงศกดนา.. หนา ๓๙. ๓๖ เรองเดยวกน. หนา ๑๓. ๓๗ จต ภมศกด. โฉมหนาศกดนาไทย. พมพครงท ๘, (กรงเทพมหานคร : ดอกหญา , ๒๕๔๓),

หนา ๙. ๓๘ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๖๙. ๓๙ วกพเดย สารานกรมเสร, ศกดนา, ดเพมเตมใน http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%

A8%E0 %B8%B1%E0%B8%81% E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B2. ๒๐ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๒๔

ใตอานาจของขนนาง หวใจสาคญของระบอบฟวดลกอยทความเกยวของระหวางขนนาง (Lord) กบขา (Vassal) ชนชนขาคอไพร ๔๐

แนวคดประเภทชนชนปกครองแบบตะวนตกน สอดคลองกบแนวคดของ Will Durant ซงเปนนกวชาการทมองการปกครองของระบบชนชนผครองนคร ทตองประกอบดวยชนชนบคคล หลายประเภท กลาวคอ ๔๑

๑. พวกทาสสนไถ(Slaves) คอ ทาสททางานทกประเภททผครองนครและพวกอภสทธ ชนสงใหทา

๒. ไพรเกษตรกร (Serf) คอ ชนทอาศยอยในทดนและทาไรไถนาเลยงชพในทดนซง ครองนครเปนเจาของ

๓. เสรชน ไดแก พวกพอคา ชนชนสง นกบวช เปนตน ๔. ผครองนคร คอ ผบรหาร บรการตาง ๆ ในสงคมนน ๆ ๕. พระจกรพรรด คอ ผมอานาจการปกครองประชาชนจากเทวสทธ(Divine Right)

๔. ชนชนศกดนาในตะวนออก

ประเภทของชนชนในตะวนออกน เพองายตอการทาความเขาใจและคนควาศกษา จะ ยกตวอยางประเภทชนชนของประเทศไทยเปนหลก ซงระบบชนชนศกดนาไทยอาจจะแตกตางไม เหมอนกนกบระบบศกดนาตะวนตก โดยแบงตามยคสมย ดงน

ประเภทชนชนสมยสโขทย แบงออกเปน ๒ ประเภทใหญ ๆ คอ ชนชนปกครอง และชนชนทถกปกครอง ๔๒ แตถาแบงใหละเอยด กอาจแบงเปน ๔ ชนชน คอ

๑. พอขน เปนชนชนผปกครอง ๒. ลกขน เปนขาราชบรพาร ขาราชการทมหนาทชวยปกครองหวเมองใหญนอย ๓. ไพร คอ สามญชน ราษฎรทวไปทอยในราชอาณาจกร

๔๐ http://econ.bu.ac.th/paper/EC213/1-2.doc ๑๐ พฤศจกายน ๒๕๔๙. ๔๑ พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, หนา ๑๔๖ - ๑๔๗. ๔๒ ธดา สาระยา, โครงสรางของชนชนในสงคมไทย, (รวบรวมปาฐกถาจากสมาคมสงคมศาสตรแหง

ประเทศไทย, กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๒๑), หนา ๓๔.

นของมห

of 215

๒๕

๔. ทาส เปนชนชนทไมมอสระในการดารงชวตเยยงสามญชนหรอไพร ๔๓

ประเภทชนชนสมยอยธยา ชนชนสมยอยธยา ม ๒ ลกษณะทใกลเคยงกบสโขทย คอ ๔๔

๑. ชนชนปกครองหรอชนชนเจา คอ พระมหากษตรยหรอบรรดาราชวงศ และขนนาง ในสวนขนนางไทยนมหลายระดบ แตถาแบงโดยภาพรวมม ๙ ลาดบ คอ ๔๕

๑. สมเดจเจาพระยา ๒. เจาพระยา ๓. พระยาหรอ ออกญา ๔. พระ และ หมน ๕. หลวง ๖. ขน ๗. หมน ๘. พน ๙. นาย

๒. ชนชนทถกปกครอง คอ ไพร และ ทาส

ไพร ในสมยอยธยาตามบนทกของสงฆราชปาลเลกวซ ม ๕ ประเภท คอ ๑.ไพรหลวง ๒.ไพรสม ๓. ไพรสวย ๔.เลก ๕.ทาส ๔๖

ไพรหลวง ถอเปนสมบตของพระมหากษตรย ทางหลวงไดจดพวกไพรหลวงเขาเปน หมวดกรมกองทงชายหญงแลวมอบใหขนนางเปนผบงคบบญชา ไพรหลวงจะเขาราชการอย ประมาณ ๖ เดอน ๔๗ ซงจตร ภมศกด ระบวาในยคศกดนานนผชายทรางกายครบอาการ ๓๒

๔๓ http://www.rakbankerd.com/01_jam/thaiinfor/country_info/index.html?topic_id=198&db_file= ๘ มกราคม ๒๕๕๐.

๔๔ ผศ. บงอร ปยะพนธ, ประวตศาสตรไทย การปกครอง สงคม เศรษฐกจและความสมพนธกบ ตางประเทศกอนสมยสโขทยจนถง พ.ศ. ๒๔๗๕, (ภาควชาประวตศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สถาบนราชภฏ นครปฐม). ดเพมเตมใน http://www.oursiam.net/content/display.php?id=147&category=1 ๑๕ พฤศจกายน ๒๕๕๐.

๔๕ รศ.ดร. อมรา พงศาพชญ , และ รศ.ดร.ปรชา ควนทรพนธ, ระบบอปถมภ, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพจฬาลงกรมหาวทยาลย, ๒๕๔๓), หนา ๑๗๒ -๑๗๓. และ ดเพมเตมไดใน จต ภมศกด. โฉมหนาศกดนาไทย, ๒๕๔๓, หนา ๑๒๙-๑๓๗.

๔๖ ม. ปาลเลกวซ, เลาเรองกรงสยาม, แปลโดย สนต โกมลบตร, (กรงเทพมหานคร : กาวหนาการ พมพ, ๒๕๒๐), หนา ๒๗๘.

๔๗ กรมพระยาดารงราชานภาพ, ลกษณะการปกครองประเทศสยามแตโบราณ, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพเลยงเซยง, ๒๕๑๑), หนา ๑๗.

นของมห

of 215

๒๖

ประการ ทกคนถอวาเปนชายฉกรรจและจะตองถกเกณฑเขารบราชการ ๔๘

ไพรสม เปนไพรทมอายได ๑๘ ปแลว ไปขนทะเบยนเปนไพรสมใหมลนายฝกหดและ ใชสอย ครนอายได ๒๐ ปกเปลยนไปเปนไพรหลวงมหนาทรบราชการแผนดน ผอนจะเอาไปใช สอยไมได ๔๙ ตองสงกดมลนายและทางานตามทมลนายสง ๕๐

ไพรสวย ไดแก ไพรหลวงทอยตามหวเมองซงหางไกลราชธาน เปนบรเวณทมทรพยากร เปนสนคาสาคญทรฐตองการ พระมหากษตรยมอบใหขนนางและโดยปกตไพรสวยจะสงสงของท มอยในทองถนใหมลนายทสงกดแทนการเขาเวรยาม

เลก คอ ครอบครวทสงวนไวเพอเขารบราชการในพระบรมวงศานวงศกบขาราชการชน ผใหญ แบงออกเปน ๒ จาพวก คอ เลกไพรและเลกทาส เลกทกคนจะตองชาระเงนตอทอง พระคลงทกป ตามธรรมดาพวกเลกเปนกาลงหารายไดอนสาคญใหแกเจาขนมลนาย เจานายและ ขาราชการชนผใหญมครอบครวเลกขนอยในสงกดของตนตงแต ๔๐๐ หรอ ๕๐๐ ถง ๑,๐๐๐ ครอบครว ๕๑

ทาส เปนกลมคนทมศกดนาตาสด แบงเปนประเภทได ๗ ประเภท คอ ทาสสนไถ ทาสในเรอนเบย ทาสทไดรบมาดวยมรดก ทาสทานให ทาสทชวยไวจากทณฑโทษ ทาสทชวย ไวใหพนความอดอยาก และทาสเชลย ๕๒

ประเภทชนชนสมยตนรตนโกสนทร การจดชนชนตามกฎหมาย ตาแหนงของขนนาง กยงจดตามศกดนาคลายคลงกบสมยสโขทยและอยธยา แบงออกไดเปน ๔ ประเภท คอ ๕๓

๑. เจา ๒. ขนนาง ๓. ไพร ๔. ทาส

๔๘ จตร ภมศกด, โฉมหนาศกดนาไทย, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพศรปญญา, ๒๕๔๑), หนา ๒๑๔.

๔๙ กรมพระยาดารงราชานภาพ, ลกษณะการปกครองประเทศสยามแตโบราณ, หนา ๑๖. ๕๐ เฉลม พงศอาจารย, พนฐานอารยธรรมไทย, (กรงเทพมหานคร : เนตกลการพมพ, ๒๕๒๙),

หนา ๑๗๒. ๕๑ ขจร สขพานช, ขอมลจากอดต, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพเคลดไทย, ๒๕๑๘), หนา ๒๗. ๕๒ วกพเดย สารานกรมเสร, ทาส, ขอมลจาก http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%97%E0%B

8% B2%E0%B8%AA ๒๐ พฤศจกายน ๒๕๔๙. ๕๓ สงคมและวฒนธรรมไทย, ขอมลจาก http://www.centered.pbri.net/elearning/ubon/ punlapa/

capter1/Capter1.cfm.htm#top ๓๐ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๒๗

ในปจจบนนปรากฏวา ชนชนตาง ๆ ในสงคมไทยมแนวโนมแบงตามลาดบสงตา คอ ๑. รฐมนตร ๒. ขาราชการชนนา ๓. ปญญาชนชนนา ๔. ขา ราชการ พอคา ประชาชนและ ปญญาชนชนกลางทวไป ๕. ขาราชการระดบตน ประชาชนทมฐานะพอจะมอนจะกน ๖. เสมยน พนกงานชนตา กรรมกรมฝมอ ๗. กรรมกรไมมฝมอ ชาวนา และชาวบานทยากจนทวไป ๕๔

๕. ชนชนทาส

ชนชนทาสเปนชนชนทมจานวนมากในทก ๆ สงคม แตกลบไมคอยไดเปนทกลาวถง มากนกในแวดวงประวตศาสตร เหตเพราะชนชนผปกครองไดกดกนเอาไวดวยการไมพดถงหรอ พดถงทาสกตอเมออยในสถานะทไดรบความเมตตากรณาจากชนชนปกครอง เปนการโฆษณาความ ดของตนของชนชนปกครองแบบไมไดจงใจทจะพดถงทาส เพราะถาพดถงชนชนทาสตรง ๆ ก จะเปนการประจานการเอารดเอาเปรยบขดรดของตนผเปนชนชนปกครอง

ในหนาประวตศาสตรผชนะหรอผมอานาจเทานนทเปนผเขยนประวตศาสตร แนนอน เปนไปไมไดเลยทผชนะนนจะเขยนความชวของตนลงในประวตศาสตร จงทาใหสภาพความทกข ยากของชนชนทาสไมคอยไดรบการเปดเผยมากนกในประวตศาสตร อกดานหนงนกวชาการบาง ทานมองวาระบบทาสเปนสวนหนงของระบบฐานนดร ๕๕ จงไมแยกเปนชนชนตางหาก ดงนน เราจงแทบจะไมรสกดวยซาวามชนชนทาสมอยในสงคมประวตศาสตร สวนใหญเรารวามชนชน ทาสปรากฎอยกดวยการอธบายสภาพความเปนอยตามลาดบววฒนาการของสงคมเทานน

สงคมระบบครองทาส คอ รปลกษณะเบองตนของระบบการขดรด สงคมทแบงนาย ทาสกบทาส คอ เปนการแยกชนชนกนครงใหญครงแรก ภายใตระบบทาสมหาชนถกขดรดตอง ตกเปนสมบตของผขดรด เปนการใชอานาจทารณอยางไมตองปดบงอาพราง ทาสนนถอกนวาเปน สงหนงของเจาของ เจาของสามารถเฆยนต อาจจะฆาฟนทาสไดโดยไมตองมโทษ ๕๖ ในสงคม ระบอบทาสทงหลาย ไมวาลกษณะชาตเผาพนธจะแตกตางกนอยางไร กลวนแตเตมไปดวยการ ตอสระหวางทาสกบนายทาส ๕๗ การเกดขนแหงชนชนทาส คอ ผทแพสงครามหรอคนยากเขญใน

๕๔ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๗๑. ๕๕ เรองเดยวกน. หนา ๖๘. ๕๖ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, (กรงเทพมหานคร: พนธกจ,

๒๕๔๖), หนา ๔๔. ๕๗ บญศกด แสงระว, สจธรรมของสงคมมนษยชาต วตถนยมประวตศาสตร, (กรงเทพมหานคร :

สขภาพใจ , ๒๕๔๔), หนา ๒๗.

นของมห

of 215

๒๘

เผาชนถกบงคบเปนทาสรบใชผชนะ นายทาส คอ ผชนะหรอผมอานาจและกาลงมากกวา เปนกาว แรกทสงคมมนษยชาตไดกาวผานจากสงคมบรรพกาลทไมมชนชน ไมมการขดรด ไปสสงคมทม ชนชนหรอการเปนปฏปกษกนทางชนชน ๕๘

ปจจบนกาลเวลาทเปลยนแปลงไป จากทาสกววฒนาการมาเปนไพร จากไพรกมาเปน คนรบใช เปนคนงานรบจาง เปนกรรมกรแรงงานหรอกรรมาชพ ซงอาจจะดดขนแตกยงคง สถานะคงสภาพทตองถกเอารดเอาเปรยบเชนเดม ถงแมจะอยในรปแบบทตางจากทาสกตาม

๖. ชนชนจากฐานะทางเศรษฐกจ

การจดประเภทชนชนดวยอาศยฐานระบบเศรษฐกจน เปนมมมองจากเบองลางสเบองบน กวาได ในฐานะของกรรมกรผใชแรงงานหรอผถกกดข ซงไดรบผลกระทบโดยตรงจากระบบชน ชน ในมมมองนกแบงชนชนในอกรปแบบหนง ตวอยางเชน พรรคคอมมวนสตแหงประเทศ ไทย ซงมพนฐานความคดเหนวาฐานะทางเศรษฐกจ เปนเครองกาหนดบทบาทของชนชนตาง ๆ และไดแบงประเภทชนชนในสงคมออกเปน ๕ ประเภท ดงน ๕๙

๑. ชนชนจกรพรรดนยม คอ ลทธทนนยมผกขาด (Monopoly Capitalism) ๖๐

๒. ชนชนนายทนชาต คอ นายทนทครอบครองการผลตขนาดใหญ ๓. ชนชนนายทนนอย แบงออกเปน ปญญาชน เยาวชน นกศกษา ชาวเมองท

ยากจน พนกงาน หตถกรรม เปนผประกอบอาชพอสระและพอคานอย ๔. ชนชนชาวนา ๕. ชนชนกรรมมาชพ

ในการแบงชนชนเปน ๕ ประเภทดงกลาวน เกดจากการแตกแขนงขยายแนวคดเดม ของคารล มารก ทอธบายววฒนาการของระบบชนชนสงคม ทตองผานลาดบรปลกษณประวต ศาสตร ๕ ขนตอน คอ สงคมบพกาล สงคมระบอบทาส สงคมศกดนา สงคมลทธทนนยม

๕๘ บญศกด แสงระว, สจธรรมของสงคมมนษยชาต วตถนยมประวตศาสตร, หนา ๑๐๓. ๕๙ กวนทรากร, พรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทย : มารกซสตไทย, ดเพมเตมใน

http://www.thaipoem.com/forever/ipage/story1081.html ๑๙ ธนวาคม ๒๕๔๙. ๖๐ จต ภมศกด, โฉมหนาศกดนาไทย, ๒๕๔๓, หนา ๔-๕.

นของมห

of 215

๒๙

และ สงคมนยม ซงมรายละเอยดดงน ๖๑

๑. สงคมดงเดมหรอสงคมบพกาล (Primitive Society) เปนสงคมทมนษยตางคนตาง อยกนเปนครอบครว ไมมใครเปนเจาของปจจยในการผลต ทกครอบครวมอาชพการเกษตรกรรม เปนพน มการแบงงานกนทาภายในครอบครว

๒. สงคมทาส (Slavery) เปนสงคมทตอจากสงคมดงเดม สบเนองมาจากการใช อานาจบงคบและสงคมเรมใหญขน ทาสจงเรมปรากฎตวชดเจนมากขน

๓. สงคมศกดนา (Feudalism) เปนววฒนาการขนตอมาของสงคมทาส นายทาส เปลยนแปลงมาเปนขนนางเจาของทดน สวนทาสเปลยนมาเปนชาวนาซงมลกษณะเปนไพร หรอ อกอยางหนงชาวนาในระบบสงคมศกดนากคอทาสตดทดน ขนนางเจาของทดนเปนชนชนปกครอง และเปนผไดรบประโยชนจากการการผลตบนทดน

๔. สงคมลทธทนนยม(Capitalism) หรอนายทน หลงจากการปฏวตอตสาหกรรม สงคม ศกดนากไมสามารถดารงอยไดเนองจากไดเกดพอคานายทน มาทาการแขงขนกบขนนางเจาของ ทดน เปนตนวา มการสรางเมองอตสาหกรรม จงเกดชนชนผสมซอนกนอย ๓ ชนชน กลาวคอ ชนชนทนนยม ชนชนเจาของทดนและสดทายชนชนแรงงาน ๖๒

นายทนและเจาของทดน จดวาเปนชนชนระดบเดยวกน คอ มฐานะเปนเจาของปจจย การผลต ชนชนทครอบครองปจจยการผลตนบางทกเรยกวา ชนชนกระฎมพ (Bourgeoisie)

ชนชนแรงงาน เปนชนชนทไมเปนเจาของปจจยการผลต นายทนเปนเจาของปจจยใน การผลตและเปนผจางงาน ชาวนาหรอทาสตดทดนในสมยสงคมศกดนาตองหนมาขายแรงงานเพอ ยงชพ เพราะเปนชนชนทไรปจจยในการผลต พวกนตอมาถกเรยกวากรรมกรหรอกรรมาชพ (Proletariat) ๖๓

๕. สงคมนยม (Socialism) นายทนไดขดรดแรงงานสวนเกน จงเกดความขดแยงกนขน ระหวางกรรมการกบนายทน ความขดแยงทาใหสงคมนายทนเปลยนไปเปนสงคมนยม เพราะ กรรมกรจะทาโคนลมทาลายลางนายทนลง เปลยนเจาของปจจยในการผลตจากมอนายทนมาเปน ของสวนรวม ทกคนเปนผใชแรงงานเหมอนกนหมดและไดคาตอบแทนตามความสามารถ

๖๑ Karl Marx and Frederick Engels, The German Ideology, ed. with intr. by R. Pascal (New York: International Publishers, 1969), pp. 7-9.

๖๒ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๗๐. ๖๓ สภา ศรมานนท, แคปตะลสม, (พระนคร: สานกพมพเคลดไทย, ๒๕๑๗), หนา ๒๓.

นของมห

of 215

๓๐

ข. ประเภทของความขดแยงในชนชน

ทผานมาเราไดศกษาประเภทของชนชนไปแลว ถดจากนไปเปนการศกษาประเภทของ ความขดแยงในชนชน เรองความขดแยงในชนชนนดเหมอนวา ในสงคมมนษยชาตทผานมา หลงจากทชนชนปรากฎตวขนแลว ประวตศาสตรทงหมดกเปนประวตศาสตรของการตอสทางชน ชนไมวาจะเปนนายทาสกบทาส เจาของทดนกบชาวนา ผมสมบตกบผไรสมบต หรอพดอกนย หนงเปนความขดแยงระหวางสงใหมกบสงเกา ทาใหระบอบสงคมใหมเขาแทนทระบอบสงคมเกา ผลกดนความกาวหนาของสงคม ๖๔ ชนชนจงเปนสอชนวนของความแตกแยก ทใดมชนชนทนน เตมไปดวยความขดแยง ๖๕

โดยพนฐานหลก ๆ ของความขดแยงในชนชน คอ ความขดแยงระหวางพลงการผลตกบ ความสมพนธการผลต หรอการตอสทางชนชนเกดจากการปะทะกนทางผลประโยชนเศรษฐกจ ระหวางชนชนตาง ๆ การเกดและการพฒนาของชนชนนน เปนผลแหงการพฒนาของการผลตทาง วตถ ๖๖ กลาวคอ เปนประวตศาสตรของประชาชนผใชแรงงานและการแยงชงเพอการครอบครอง ถอกรรมสทธในปจจยการผลผลต

ถาเจาะจงลงรายละเอยดทตนตอความขดแยงแลวกมนกวชาการ เชน จอหน แมคคอน แนล ๖๗ และครสโตเฟอร มวร ๖๘ ไดสรปชวาคนเราทขดแยงกนนนจะขดแยงกนไมประเดนใดก ประเดนหนง ในจานวน ๕ ประเดนน คอ

๑. ขดแยงกนดานขอมล (Data Conflict) ไดแก ขอมลทไมตรงกน เขาใจผดใน ขอมล ขาดการสอสารหรอสอสารไมชดเจน

๒. ขดแยงกนดานผลประโยชน (Interest Conflict) ไดแก ขดแยงกนทางดาน ทรพยากรธรรมชาต วตถหรอสงตาง ๆ ทปรารถนาและตองการ เชน อานาจ หนาท

๖๔ บญศกด แสงระว, โลกทศน..ปรชญาวตถนยมวภาษ, (กรงเทพมหานคร : สขภาพใจ , ๒๕๔๗), หนา ๑๒๕. (ผวจยปรบแตงสานวนเพอความเหมาะสม).

๖๕ เรองเดยวกน. หนา ๑๒๗. ๖๖ บญศกด แสงระว, สจธรรมของสงคมมนษยชาต วตถนยมประวตศาสตร, หนา ๒๕. ๖๗ จอหน แมคคอนแนล อางใน จนตนา ยนพนธ และลลต ศรทรพอนนต, (การจดการศกษา

ทางการพยาบาลกบคณภาพบณฑต, วารสารวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนราชบร, ๒๕๔๒), หนา ๓๓-๓๗. ๖๘ Christopher Moor, The Mediation Process: Practical Strategic for Resolving Conflict, 2nd ed.,

(San Francisco, CA: Jossey-Bass Publishers, 1996), pp. 60-61.

นของมห

of 215

๓๑

๓. ขดแยงกนดานความสมพนธ (Relationship Conflict) ไดแก บคลกภาพและ พฤตกรรมหรอวธในการดาเนนงานทแตกตางกน

๔. ความขดแยงดานโครงสราง (Structural Conflict) ไดแก ขดแยงเกยวกบระเบยบ ปฏบต กฎเกณฑกตกาและขาดความยตธรรม

๕. ความขดแยงดานคณคาหรอคานยม (Value Conflict) ไดแก ศาสนา โลกทศน ความเชอ วฒนธรรม พนฐานทางประวตศาสตร และการใหความสาคญทแตกตางกน

ทงหมดทกลาวมาน คอ ประเภทของชนชนและความขดแยงทางชนชน ชนชนสาคญ ทปรากฏในสงคมโลกทงในอดตจนถงปจจบนในแตละประเทศนน กจะมชนชนปรากฎหรอซอน อยหลายประเภท เรยกไดวารอยประเทศกรอยชนดชนชนกวาได กลาวคอ จะมรปแบบระบบ หรอชอเรยกทแตกตางกน ในดานหนงเปนนยบอกใหรวาเปนการยากทจะระบหรอศกษาใหครบ ทกชนชนในทกประเทศได

อยางไรกด ถงแมเราไมสามารถศกษาชนชนใหครบทกประเทศได กไมใชอปสรรค สาหรบการศกษาเรองชนชน เพราะชนชนในสงคมหนง ๆ ทเราศกษาสามารถถายทอดบอก สะทอนถงววฒนาการหรอการกอเกดของชนชนในประเทศอน ๆ ได เพราะสภาพลกษณะความ เปนจรงโดยหลกใหญ ๆ ของชนชนทกชนชนจะเหมอนกนหมด คอ จะมลกษณะของความไมเทา เทยมกน การกดขขดรดเอารดเอาเปรยบ การดถกเหยยดหยาม การกดกนทางอานาจหรอ ผลประโยชน การตกตวงผลประโยชนจากชนชนทตากวาชนชนของตน ทงในแงชวต ทรพยสน ศกดศร สทธและเสรภาพ

ประวตศาสตรของสงคมมนษยทาใหทราบไดวา ทใดมชนชนไมวาในประเทศใด ๆ หรอ ในอดตและปจจบน ทนนลวนมความปนปวน ยงเหยงและการตอส ในการขดแยงกนระหวางชน ชนนาไปสการกดขขมเหง การดถกเหยยดหยาม มความหวาดระแวงสงสยและความแตกสามคค ในหมสมาชกของสงคม เพราะฉะนนจงควรหาวธการทจะปองกนหรอหาทางออก เพอแกปญหา ความขดแยงทางชนชนทจะเกดในอนาคต แนนอนกอนอนเราตองคนหาเหตทกอใหเกดชนชนและ เหตทใหเกดความขดแยงในชนชนใหไดกอน เพอการแกไขปญหาไดถกจด ดงจะกลาวในลาดบ ถดไป

๒.๑.๓ ลกษณะของชนชนและความขดแยง

ระบบชนชน (Class System) เปนระบบการจดลาดบชนของคนในสงคม ใครเปนชนชน ใดไมมกฎหมายกาหนด ขอบเขตของชนชนไมมการขดคนไวชดเจนแนนอนวาในสงคมหนงจะม กชนชนและใครเปนชนชนใด ลกษณะของชนชนและความขดแยงจงเปนการพดถงสภาพวถชวต

นของมห

of 215

๓๒

หรอบทบาทหนาทของชนชน ซงชนชนในแตละประเทศหรอแตละทองถนมระบบทไมเหมอนกน ในสวนปลกยอย แตกมลกษณะโดยภาพรวมทเหมอนกน ในการศกษาลกษณะของชนชนน ขอ ยกตวอยางเฉพาะชนชนทพอจะเปนทรจกกนด เพอไมใหเนอหากวางมากเกนไป

ลกษณะใหญ ๆ ของชนชน ม ๒ ลกษณะใหญ ๆ คอ ลกษณะปดและลกษณะเปด ระบบวรรณะในอนเดยเปนลกษณะระบบปด สวนระบบชนชนในประเทศอตสาหกรรมตะวนตก ยคใหมเปนลกษณะระบบเปด เปนตนวา ผคนธรรมดาสามญสามารถพฒนาเปลยนสถานภาพไป เปนชนชนพอคานายทนได

๒.๑.๓.๑ ลกษณะความขดแยงของชนชนวรรณะ (Caste )

ระบบวรรณะเปนสงคมทเครงครดทสด คอ ลกษณะคนในสงคมถกกาเนดใหมฐานะตา สงแยกกนเปนกลม จะอยในวรรณะเรมตงแตเกดจนตาย บคคลทเกดมามสถานภาพใดกไม สามารถจะเปลยนแปลงในทางทสงขนได เมอถกจดอยในสถานภาพหรอวรรณะใดกจะตองพบปะ สมาคมกนระหวางบคคลในวรรณะเดยวกนเทานน ระบบวรรณะทเปนแบบฉบบสมบรณทสด คอ ระบบวรรณะของสงคมอนเดย เปนระบบการจดชนชนทางสงคมทฝงรากลกอยในสงคม วรรณะ ในอนเดยนนแยกออกเปน ๕ วรรณะ คอ พราหมณ (Brahmins) กษตรย (Kshatriyas) แพศย (Vaishyas) ศทร (Shudras) และจณฑาล (Untouchables) ๖๙ ซงเกดจากความเชอในคาสอนของ ศาสนาพราหมณหรอฮนดทวาพราหมณเกดจากปาก(โอษฐ) กษตรยเกดจากแขน(พาหา) แพศย เกดจากทอง(อทร) และศทรเกดจากขา(เพลา) ของพระผเปนเจา ๗๐ จณฑาลนนเดมถกจดใหเปน พวกนอกวรรณะ

สภาพดงกลาว ความขดแยงจงเปนเรองของความไมเทาเทยมกน มการกดกนกนและ กนดวยระบบความเชออนเกดจากศาสนา ดงจะเหนไดจากความเชอทวาบคคลเกดมาในวรรณะใด เพราะกรรมในชาตปางกอน ผทมกรรมดจะเกดในวรรณะสง ผกอกรรมชวจะเกดในวรรณะตา บคคลจะตองยอมรบชะตากรรมนนและตองปฏบตตวอยในกรอบประเพณของวรรณะ การฝาฝน กฎของวรรณะถอวาเปนบาปและจะทาใหตองเกดเปนคนวรรณะตาลงไปอกในชาตหนา แมแต

๖๙ http://www.huso.buu.ac.th/cai/Sociology/225101/Lesson9/ระบบชนชนทางสงคม.htm ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๕๐.

๗๐ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๖๘.

นของมห

of 215

๓๓

ลกษณะการประกอบอาชพกจะตองตางกน กลาวคอวา คนในวรรณะหนงจะไปทาการงานหรอ อาชพของอกวรรณะหนงไมได เปนความเหลอมลาชนดมความรงเกยจศกดศรสถานภาพของกน และกน ๗๑ ลกษณะการกดกนรงเกยจทสาคญของชนชนวรรณะ พอจะจาแนกไดดงน

๑. การแตงงานตองกระทากนระหวางคนในชาตเดยวกน กานแตงงานกบคนตางชาต อนญาตไดเฉพาะกรณทชายแตงงานกบหญงทชาตตากวา นอกนนจะถอวาทาผดและกลายเปนคน นอกวรรณะไป

๒. การกนอาหารจะตองกนอาหารรวมกนไดเฉพาะคนทอยในชาตเดยวกน และการรบ ประทานอาหารนน คนในชาตตายอมรบอาหารจากคนทอยในชาตสงกวาได ถากลบกนทาไมได

๓. อาชพ โดยทวไปคนในชาตเดยวกนมกจะมอาชพเดยวกน การบรโภคอาหารของ วรรณะหรอชาตสง ๆ จะไมกนเนอสตว แตจะกนอาหารมงสวรตเทานน เปนตน ๗๒

ในสวนของอาชพเกยวกบการจบหรอฆาและขายสตว เปนอาชพตองหามสาหรบพวก วรรณะสง ในทางกลบกนพวกวรรณะสง คอ พราหมณ กษตรย และแพศย เทานนทมสทธทา พธกรรมบางอยาง ดงนน ลกษณะของพราหมณจงผกขาดเปนตวแทนฝายปญญา ไวศยะเปนตว แทนฝายกจกรรมผลตสนคาและบรการสงคม กษตรยเปนตวแทนฝายกาลง และศทรเปนตวแทน ฝายรบดาเนนการ เปนแรงงานทชวยผลกดนกจกรรมทางเศรษฐกจใหเคลอนไป ระบบวรรณะเชอ กนวาเปนกฎธรรมชาต เปนสงทเกดขนเองแมวาเราจะปรารถนาหรอไมกตาม ๗๓

สาเหตอกอยางหนงของความขดแยงกนของชนชนวรรณะ คอ มาจากเรองลกษณะของ ความสงตาของวรรณะ ซงขนอยกบความสาคญของหนาท พวกอารยนถอวาการบชาบวงสรวง เทพเจาใหถกวธเปนหนาททสาคญทสด สวนการรบและปองกนสงคมจากศตรแลวยดเอาทรพยสน มาจากศตรมความสาคญถดรองลงมา การเลยงสตวและเพาะปลกเพอเลยงสงคมมความสาคญเปน ลาดบสาม สวนผมหนาทรบใชยอมสาคญนอยทสด เปนหนาทของทาสซงไดมาจากเชลยศกผแพ

๗๑ พทยา สายห, กลไกของสงคม, หนา ๑๕๙. ๗๒ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, อารยธรรม สมยโบราณ-สมยกลาง, (กรงเทพมหานคร :

สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๕), หนา ๙๑. ๗๓ ปรชา ชางขวญยน, ระบบปรชญาการเมองในมานวธรรมศาสตร, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๒๙), หนา ๒๑.

นของมห

of 215

๓๔

สงคราม ๗๔ เพราะหนาทของศทรเกดจากกาเนดเดม คอ รบใช ๗๕ รบใชวรรณะสงทงสามดวย ความนอบนอม สภาพและอดทน ๗๖

วรรณะศทรนนแมวาจะมสตปญญาดเลศสกเพยงใดหรอมความสามารถขนาดไหน กไม มโอกาสทจะใชศกยภาพของสตปญญาและความสามารถของตนอยางเตมท เนองจากหนาทเดยวท วรรณะศทรตองกระทา คอ การรบใช และเปนหนาททตดตวตลอดชพ ดงความจากอาปสตมพ- ธรรมสตรทวา “ศทรดารงชวตดวยการเฝาดเทา” ๗๗ “การรบใชตอสามวรรณะแรกเปนหนาทท กาหนดไวสาหรบวรรณะศทร วรรณะสงทศทรรบใชเปนผยงใหญและเปนเนอนาบญของวรรณะ ศทร” ๗๘ และในมนธรรมศาสตรวา “ศทรจะบรสทธเมอเชอฟงวรรณะทสงกวา พดจาแตนอย ไม หยงจองหอง และตองยอมอยใตอานาจของพราหมณเสมอ จะไดไปเกดในวรรณะทสงขนในชาต หนา” ๗๙

การกดกนและรงเกยจกนน ยงปรากฏออกมาในรปของกฎหมาย ตวอยางเชน “ศทรผต ตวเสมอกบสมาชกของสามวรรณะแรก ในการสนทนาบนถนน บนทนง ในการนงและดวย เหตผลทคลายกน จะถกโบย ๘๐ หรอ ไมอนญาตใหศทรทาการสะสมความมงคง แมวาเขาสามารถ

๗๔ ศรสรางค พลทรพย, อารยธรรมตะวนออก, (กรงเทพมหานคร :มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๓๖), หนา ๙.

๗๕ พสมย อาซาไนน, “การศกษาเปรยบเทยบหลกคาสอนเกยวกบการแตงงานระหวางคมภรพระเวท กบอล-กรอาน และอล-หะดษ”, วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต, (สาขาวชาศาสนาเปรยบเทยบ, บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยมหดล), ๒๕๒๙, หนา ๘๑.

๗๖ Max Muller F., The Sacred Book of the East : The Law of the Manu, (Delhi: Motilal Banarsidass, 1970), p. 24. ดเพมเตมใน พระมหานกร สวรรณด, “การศกษาวเคราะหหลกความเชอเรองระบบ วรรณะของชาวฮนดในประเทศไทย ศกษาเฉพาะกรณชาวฮนดและนกศกษาศาสนาในกรงเทพมหานคร”, วทยา นพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต, (สาขาวชาศาสนาเปรยบเทยบ, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล), ๒๕๔๔, หนา ๒๕.

๗๗ Max Muller F., The Sacred Book of the East : The Sacred Law of the Aryas. (Delhi: Motilal Banarsidass, 1969), p. 146. ดเพมเตมใน พระมหานกร สวรรณด, เรองเดยวกน. หนา ๔๓.

๗๘ พระมหานกร สวรรณด, การศกษาวเคราะหหลกความเชอเรองระบบวรรณะของชาวฮนดใน ประเทศไทย ศกษาเฉพาะกรณชาวฮนดและนกศกษาศาสนาในกรงเทพมหานคร , หนา ๔๓.

๗๙ เรองเดยวกน. หนา ๔๓. ๘๐ อางแลว.

นของมห

of 215

๓๕

ทจะทาได สาหรบศทรผมความมงคงจะทาใหพราหมณไมสบายใจ ๘๑ จากสภาพดงกลาวน ผวจย มองวา คงจะเปนมาตรการปองกนทจะไมใหวรรณะศทรมความเขมแขง จนสามารถแยกตวตงเปน อสระได การไมมโอกาสไดสะสมทรพยสนและการถกลงโทษเมอพยายามจะขยบฐานะใหสงขนน ทาใหวรรณะศทรจงอยในระดบทตาสดของสงคมในทกยคสมย การจดชนชนสงคมแบบวรรณะน เชอวายงไมอาจเปนขอสรปไดวาเปนกฎเกณฑทเปนไปโดยธรรมชาต เพราะคาอธบายทมากมายด เสมอนกาลงปกปดละเลยไมพดถงความเหลอมลา กดกน ดถกเหยยดหยามทซอนอย ประหนงวาม ความเปนปกตไรความขดแยง แตแทจรงความเดอดดานในใจของชนชนวรรณะทตาตอยยงครกรน รอวนระเบด

๒.๑.๓.๒ ลกษณะความขดแยงของชนชนศกดนาตะวนตก (Feudalism)

ระบบชนชนศกดนา (Feudalism) นน เปนระบบทตงหลกฐานขนในประเทศฝรงเศส และพฒนากลมกลนเขาเปนแบบการปกครองขององกฤษ เมอรบชนะกษตรยจะมอบทดนเปน รางวลแกนกรบหรอขนนาง ๘๒ ชนชนขนนาง(Lord)ในระบบศกดนาน เปนตาแหนงสบสกล พระมหากษตรยจะปลดออกไมได จะสบสกลไปจนกวาจะสนบตรชายจงจะสญไป และไมใช ขาราชการ ขนนางเหลานจะมทดนหรอ Estate เปนของตนเอง มขาตดดน (Fief) ชนชนขาหรอ ไพร (Vassal) คอ ผทอยระดบตาทสดจะรบทดนไปจากเจาของทดนในลกษณะเชา เปนการเชา ชนดสบตอเปนมรดกตกทอดในตระกล และเปนผอยใตใบบญหรอเปนผอยใตอานาจของขนนาง เปนชนชนททางานใหแกชนชนขนนาง ๘๓ แตละครอบครวทากนจะขยายหรอโยกยายไมไดถาเจา ของทดน (Lord) ไมสง เหลาขนนางจะเกบผลประโยชนในรปของการเกบสวยอากรหรอผลผลต จากชาวนาชาวไร ๘๔ พรอมกนนนกเปนผคมครองความปลอดภยของไพรและทดนไมใหตกอยมอ ของคนอน

๘๑ พระมหานกร สวรรณด, การศกษาวเคราะหหลกความเชอเรองระบบวรรณะของชาวฮนดใน ประเทศไทย ศกษาเฉพาะกรณชาวฮนดและนกศกษาศาสนาในกรงเทพมหานคร , หนา ๔๓.

๘๒ ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช ,ฝรงศกดนา, หนา ๑๓. ๘๓ http://econ.bu.ac.th/paper/EC213/1-2.doc ๑๐ พฤศจกายน ๒๕๔๙. ๘๔ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๖๙.

นของมห

of 215

๓๖

ลกษณะการปกครองของระบบชนชนศกดนาตะวนตก (Feudalism) ในแตละเขตแควนก มขนนางครองอานาจเปนอสระทจะบงคบบญชาราษฎรภายในเขตแควนของตนโดยสมบรณ ๘๕ คอ พระจกรพรรดมอบใหขนนางเปนผปฏบตภาระหนาทแทน อานาจอยในมอขนนางโดยเดดขาด เปน การปกครองราษฎรโดยเหลาขนนางตามแควนตาง ๆ แควนใครแควนมน ขนนางทงปวงยอมเปน ขายกยองพระจกรพรรดใหเปนหวหนา เมอมสงครามกจะมหนาททาสงครามชวยพระจกรพรรด

สวนลกษณะทางดานเศรษฐกจ การถอกรรมสทธปจจยแหงการผลต คอ ทดนและ เครองมอจาเปนอน ๆ สวนใหญตกเปนกรรมสทธของเจาขนมลนาย (Feudal Lord) หรอพวกเจาของ ทดน (Land Lords) เหลาไพรทดนตองแบงผลผลตใหแกเจาของทดนเปนคาเชาท เปนการคา ผกขาดของพวกเจาขนมลนาย พดงาย ๆ กคอ พวกเหลาขนนางผเปนชนชนปกครองผกขาดการคา ไวในกามอของตนแตฝายเดยว ๘๖

ราษฎรมหนาทตอขนนางในฐานะไพรทดนของขนนาง ผใดเปนเจาของทดนกเปน เจาของคนเหลานนดวย พวกไพรนเกดในทดนอนใด กตองตงทามาหากนอยบนทดนนน หากวา พวกไพรหลบหนออกจากทดนไป เจาหนาทกมอานาจไปจบตวกลบคนมาได ๘๗ การเปนนายเปน ขากนนเปนความสมพนธสบตอกนไปถงทายาทลกหลาน ใครเปนนายตายลงทายาทกรบตาแหนง นายแทนตอไป ตราบใดททดนอนเปนมลเหตนนยงคงอย ๘๘ ชาวนาและประชาชนผถกขดรด โดยทวไปมไดมบทบาทในการคาอยางอสรเสรแตอยางใดเลย

การขดแยงขดรดกนในระบอบศกดนาตะวนตกน อาศยการขดรดระหวางมนษยตอ มนษยอยางไมมการปดบงอาพรางเลย แรงงานของไพรบนทดนนนแบงออกเปนแรงงานทจาเปน และแรงงานสวนเกน แรงงานทจาเปนคอแรงงานทชาวนาสนเปลองไปเพอลยงตนและครอบครว แรงงานสวนเกนคอแรงงานทชาวนาสนเปลองไปเพอผลประโยชนของเหลาขนนาง ไพรทดนตาง จากทาสตรงทวาเขาอาจเจยดเวลาสวนหนงไปทางานในทนาของตน เปนการเปดทางใหทาส ววฒนาการกาวหนาไปอกกาวหนง ซงชองทางนจะมขนไมไดเลยในสมยครอบครองทาส ๘๙

๘๕ ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช , ฝรงศกดนา, หนา ๓๓. ๘๖ จต ภมศกด, โฉมหนาศกดนาไทย, ๒๕๔๓, หนา ๑๖. ๘๗ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช , ฝรงศกดนา, หนา ๕๙. ๘๘ เรองเดยวกน. หนา ๓๕. ๘๙ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, หนา ๗๔-๗๕.

นของมห

of 215

๓๗

๒.๑.๓.๓ ลกษณะความขดแยงของชนชนศกดนาไทยในอดต

ศกดนาไทยกบศกดนาตะวนตก ดเหมอนจะเปนระบบทแตกตางกนเพยงรายละเอยด ปลกยอยเทานน ขนนางตะวนตกเปนขนนางสบตระกลและไมใชขาราชการ แตตาแหนงขนนาง ไทยเปนขาราชการหรอผกพนกบระบบราชการ ขนนางตะวนตกนนจะผกพนกบการถอครองทดน ทไดรบพระราชทาน สวนในเรองสวยสาอากรและผลประโยชนทเกดจากทดนหรอกาลงคนนน ขนนางตะวนตกมสวนคลายกบขนนางของไทย แตวาไมไดสบตระกล เรยกไดวาแตกตางกนไม เหมอนกนเสยทเดยว

๒.๑.๓.๓.๑ ลกษณะความขดแยงในรปแบบของการปกครอง

ศกดนาสมยยคตนรตนโกสนทร ในยคแรกเรมตอนตนรตนโกสนทร มการจดลาดบ ชนของบคคลขนอยางครอบคลม ขนนางและมลนายถอเปนตวแทนขององคพระมหากษตรยใน การทจะดแลและปกครองไพรพล การจดชนชนตามกฎหมาย ตาแหนงของขนนางกยงจดตาม ศกดนาคลายคลงกบสมยสโขทยและอยธยา สวนรากฐานแหงการจดระเบยบทางสงคมถอไดวา ยง เปนไปตามกรอบแนวคดเดม คอ ประชาชนคาดหวงทจะไดรบการคมครองจากผมอานาจเหนอตน เสมอ ๙๐

ลกษณะชนชนเจา มลกษณะเปนเหมอนสมยอยธยา แตในสมยรตนโกสนทรนไดเพม ชนหมอมราชวงศและหมอมหลวงสมยรชกาลท ๔ แตไมจดวาเปนชนชนเจาเตมตว ไมจดอยใน พวกเจา จะอยในกลมของพวกมหาดเลก เนองจากฐานนดรศกดเชนนไดรบตาแหนงราชการทไม สาคญนก ๙๑

ลกษณะชนชนขนนาง ตาแหนงและหนาทของขนนางในสมยนมความชดเจน ในรช สมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว มอย ๘ ลาดบ คอ สมเดจเจาพระยา เจาพระยา พระยา พระ หลวง ขน หมน และพน ผทถอศกดนาตงแต ๔๐๐ ไรขนไปจดวาเปนขนนางเหมอนสมย อยธยา ยกเวนกลมททางานกรมมหาดเลก เพราะกลมนจดวาเปนขนนางอยในตว ๙๒

๙๐ ม.ร.ว. อคน ระพพฒน, สงคมไทยสมยรตนโกสนทร พ.ศ. ๒๓๒๕-๒๔๑๖, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพพฆเณศ, ๒๕๑๘), หนา ๑๕๙.

๙๑ นคร พนธณงค, ประวตศาสตรไทยสมยสโขทย, หนา ๑๙๗. ๙๒ ม.ร.ว. อคน ระพพฒน, สงคมไทยสมยรตนโกสนทร พ.ศ. ๒๓๒๕-๒๔๑๖, หนา ๒๐๘.

นของมห

of 215

๓๘

ลกษณะชนชนไพร หมายถง ประชาชนพลเมองโดยทวไป ถอไดวามอสระพอสมควร แตตองสงกดมลนายเพอการปกปองคมครองทางกฎหมาย การใหความคมครองและความชวยเหลอ แกไพรเปนหนาททสาคญอยางหนงของนาย หนาททสาคญของไพรคอจะตองสงสวยใหนายของ ตน เหตวาขาราชการในสมยกอนไมไดรบเงนเดอน แตมสวยและแรงงานของไพรเปนเครองตอบ แทน ๙๓ ไพรมความจาเปนตองการนายใหคมครองตนจากการเบยดเบยนของขนนางอน เนองจาก ในขณะนนยงไมมกองตารวจ อานาจการจบกมตกอยกบขาราชการทงหมดทเปนขนนาง ไพรทไม มนายสงกดอาจถกจบและไมไดรบความชวยเหลอทางกฎหมาย ฉะนน ไพรทกคนจะตองสงกดมล นาย มฉะนนไพรจะไมไดรบการคมครอง และตองอยในสงกดทบดาของตนสงกดอย ๙๔

ศกดนาของสงคมไทยในปจจบนน โดยทางกฎหมายไดเลกลมไปแลว แตการแบงชนท ถอเอาพฤตกรรมบางอยางของระบบขนนางยงคงดารงอย เชน การถอยศศกดตามเชอสายตระกลเกา การมอภสทธตาง ๆ ของขาราชการ เปนตน

๒.๑.๓.๓.๒ ลกษณะความขดแยงในรปของการครองครองผลผลต

ความขดแยงทางชนชน จะเปนเรองเกยวกบความไมเสมอภาคกน ในดานการเขาถง หรอมอานาจในการครองครองกรรมสทธ โดยเฉพาะเรองทดนเหมอนอยางทจตร ภมศกด กลาว วา ระบบขนนางเปนระบบทจดตงขน เพอใหชนชนขนนางไดครอบครองปจจยในการผลต คอ ทดน ซงเปนสมบตทมคาอยางยงในสงคมทมรากฐานทางเศรษฐกจจากการเกษตร ๙๕ (ในประเดน ทดนนนกวชาการบางทานกมความคดเหนวาอาจเปนเพยงแค “นาแหงศกด” ๙๖ คอ เปนแคอานาจ หรอตาแหนงเทานน)

สมยสโขทย ดเหมอนขอมลความขดแยงจะยงไมชดเจนมากนก เพราะนกวชาการยงม ความเหนขดแยงกนอยซงบางทานกวา ชนชนผนาในสมยนนมสถานะไมสงสงตางกนมากนก ทงนเนองจากยงมประชาชนพลเมองนอย จงเปนการปกครองแบบหวหนาครอบครว ซงมบดาเปน

๙๓ ม.ร.ว. อคน ระพพฒน, สงคมไทยสมยรตนโกสนทร พ.ศ. ๒๓๒๕-๒๔๑๖, หนา ๑๗๓. ๙๔ นคร พนธณงค, ประวตศาสตรไทยสมยสโขทย, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพไทยวฒนาพานช,

๒๕๒๘), หนา ๒๐๒. ๙๕ ผศ. บงอร ปยะพนธ, ประวตศาสตรไทย การปกครอง สงคม เศรษฐกจและความสมพนธกบ

ตางประเทศกอนสมยสโขทยจนถง พ.ศ. ๒๔๗๕. อางแลว. ๙๖ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๖๙.

นของมห

of 215

๓๙

ใหญในครอบครว เปนการปกครองแบบเครอญาต ๙๗ สวนพวกไพร สามญชน มสทธเสรภาพ มากพอสมควร ดไดจากหลกฐานบนทกทวา “ใครสรางได ไวใหแกมน” อกทงทรพยสนนเมอตาย ไปกตกเปนมรดกแกลกหลานของตน สทธในการประกอบอาชพ และสทธในการทจะเรยกรอง ความเปนธรรมจากพระเจาแผนดน ทาไดโดยไปสนกระดงทแขวนไวหนาพระราชวงได ๙๘ แต ขอมลทปรากฏในหวขอถดไปทวาดวยลกษณะความขดแยงของชนชนระบบทาส กลบไมเปนเชนน

สมยอยธยา ไดมความขดแยงของประชากรและมระเบยบแบบแผนสลบซบซอนมาก ขน อาจจะกลาวไดวาสงคมสมยอยธยาเปนระบบขนนางทสมบรณเตมตว คอวา มการแบงแยกชน ชนอยางเดดขาดระหวางขนนางกบราษฎร ในหมราษฎรกมการแบงชนชนผดกบชนชนไพร ใน หมขนนางกมฐานนดรกาหนดความสงตาของแตละฐานะตาแหนง และมสทธในสงคมแตกตาง กน ๙๙ พระมหากษตรยทรงเปนทงเจาชวตและเจาแผนดน มอานาจเดดขาดในการบรหารบานเมอง ออกกฎหมายและการตดสนคด รวมทงการแตงตงถอดยศตาแหนงฐานนดรของเหลาขนนาง สวน ชนชนขนนางผเปนนาหรอชนชนปกครองไดรบการพระราชทานใหถอศกดนา ซงกอาจเปนเครอง เทยบยศและเปนเครองปรบผกาเกนหรอเปนเครองปรบผถอศกดนานนเอง เมอเขาทาผด ๑๐๐

ดานกฎหมายกาหนดอตราศกดนาแบงเปนสองพวกใหญ ๆ คอ พวกผดกบพวกไพร พวก ผดนนไดแกผทมศกดนาตงแต ๔๐๐ ไรจนถง ๑๐,๐๐๐ ไร ๑๐๑ มอภสทธเหนอไพรหรอสามญชน ทวไปหลายอยาง เชน ไมตองถกเกณฑแรงงาน เปนตน สวนชนชนไพรผมศกดนาตากวา ๔๐๐ ไร ลงมา เรยกวา ไพร ๑๐๒ ไพร โดยทวไป หมายถง สามญชน สวนใหญจะมศกดนาเพยง ๕ – ๑๐ ไร พวกนสวนมากเปนทาสทเพงไดหลดพนมาเปนไท และเปนชนชนสวนขางมากในสงคม ๑๐๓ อก ทงรปแบบปกครองมการจดตงกรมกองตาง ๆ ขน ไพรจะถกเรยกมาใชงานเกยวของกบกรมทเจา

๙๗ ประยงค สวรรณบบผา, รฐปรชญา แนวคดตะวนออก-ตะวนตก, (กรงเทพมหานคร : โอเดยน สโตร, ๒๕๔๑), หนา ๒๙๓.

๙๘ เฉลม พงศอาจารย, พนฐานอารยธรรมไทย, หนา ๑๔๕-๑๔๖. ๙๙ ถนอม อานามวฒน, ประวตศาสตรไทยยคกอนประวตศาสตรไทยถงสนอยธยา, (กรงเทพมหานคร

: แสงรงการพมพ, ๒๕๒๒), หนา ๓๐๑. ๑๐๐ http://www.dhammalife.com/dhamma/vocab/vocab32.htm ๑๐ ตลาคม ๒๕๔๙. ๑๐๑ เฉลม พงศอาจารย, พนฐานอารยธรรมไทย, หนา ๑๕๕. ๑๐๒ ถนอม อานามวฒน, ประวตศาสตรไทยยคกอนประวตศาสตรไทยถงสนอยธยา, หนา ๓๐๓. ๑๐๓ จตร ภมศกด, โฉมหนาศกดนาไทย, ๒๕๔๑. หนา ๑๙๙.

นของมห

of 215

๔๐

ขนมลนายนนสงกดอยดวย ๑๐๔ เจาขนมลนายจะสรางสมไพรในอาณตของตนตามคาสงราชการ และพาตวไพรไปไตรสวนคดในศาลเมอมใครฟองรองไพร ศาลจะสงหมายจบไปยงนายของไพร คนนน และนายจะถกลงโทษถาไมเชอฟงหมายสงของศาล ๑๐๕

๒.๑.๓.๔ ลกษณะความขดแยงของชนชนทาส (Slavery System)

ลกษณะความขดแยงของชนชนระบบทาส (Slavery System) มลกษณะทไมมความเทา เทยมกนในเสรภาพ เปนชนชนทตาตอย ถกขดรดรดเอาเปรยบในทก ๆ อยางจากชนชนท เหนอกวา ชนชนนาสามารถใชทาสทางานไดโดยไมตองใหคาตอบแทน เปนชนชนทไมคอยไดม การพดถงมากนกในวงประวตศาสตร นกวชาการบางทานกจดปะปนอยในชนชนเจาขนมลนาย ประหนงเปนชนชนทหลบซอนอยหรอไมสาคญ ชนชนทาสมมานานในอดต จนแทบจะกลาวได วาเปนจดแรกเรมของชนชนกวาได แมแตสงคมองกฤษสมยเมอยงใชระบอบฟวแดลสม กยงม ไพรทตดดนซงมลกษณะเหมอนทาส (ถงแมจะมกฎหมายระบวาไมใชทาสกตาม) ชนชนขนนางจะ ผกขาดตาแหนงตาง ๆ และยดครองผลประโยชนไวในหมพวกของตน ซงชนชนตาไมมสทธทจะ เรยนและไมมสวนเขาไปยงเกยวกบงานการปกครองเลยแมแตนอย

ลกษณะทาสถกจดวาเปนทงวตถและเปนทงบคคลตามกฎหมาย ทตองอยใตบงคบใน ฐานะทเปนวตถ ทาสสามารถถกนาไปซอขายไดเหมอนวตถสงของ เชน ทาสในสมยสโขทยท ปรากฏในศลาจารกของพอขนรามคาแหงหลกทหนงวา ลกเจาลกขนผใดแล ลมตาย หากวาเหยา เรอนพอเชอเสอคามน ชางขอลกเมยเยยขาว ไพรฟาขาไท ปาหมาก ปาพล พอเชอมนไวแกลกมน สน……” ๑๐๖ นกวชาการตความของคาวา ไพรฟาขาไท คอ ทาส เนองจากวา ไพรฟาขาไทย รวมอยในทรพยสนตาง ๆ ทตกทอดเปนมรดกแกลกของผตาย ดงนน ไพรฟาขาไท จงเปนทรพย

๑๐๔ นคร พนธณงค, ประวตศาสตรไทยสมยสโขทย, หนา ๒๐๑. ๑๐๕ Akin Rabibhadana. “Clientship and Class Structure in the Early Bangkok Period” ใน

Change and Persistence in Thai Society. Edited by G. William Skinner and A. Thomas kirsch , Cornell University Press, Ithaca and London, ๑๙๗๕, pp. ๙๓-๑๒๔. แปลโดย จรรยา เศรษฐบตร, ระบบอปถมภ, (กรงเทพมหานคร :สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๓), หนา ๑๔๑.

๑๐๖ ประชมศลาจารกภาคท ๑ หลกท ๑ ดานท ๑ บรรทดท ๒๒ -๒๔ , หนา ๑๘ ฉบบคณะกรรมการ พจารณาและจดพมพเอกสารทางประวตศาสตร สานกนายกรฐมนตร, ๒๕๒๑.

นของมห

of 215

๔๑

สมบตอยางหนง ในเมอเปนทรพยสมบตกยอมเปนทาส ไมใชผมอสรเสร ๑๐๗

อกขอความหนงทปรากฎในศลาจารกวา “กไป ท บาน ท เมองไดชาง ไดงวง ไดปวได นาง ไดเงอนไดทอง กเอามาเวนแกพอก” ๑๐๘ การไดผชายและผหญง ไดผไดคนมายอมหมายถงเชลย และเมอเชลยมาอยในสงคมแลว ยอมจะอยในฐานะทาสเชลย และในศลาจารกสโขทยหลกทสอง หรอจารกวดศรชมกมขอความทบงถงลกษณะของการซอขายผคนไวดวย ในประโยคทวา “ลางแหง เทตลาด ซอสตวทงหลายโปรส อนเปนตนวา คน อกแพะ แล หน หมา เปด ไก ทงหาน นกหกปลา เนอ ฝงสตวทงหลาย” ๑๐๙ นกวชาการชวา มคนรวมอยในกลมสตวทงหลายทมการซอขายเพอ ปลดปลอย(โปรส)ดวย และถามการซอขายคนจรงดงวา คนเหลานนกนาจะเปนทาส ๑๑๐

ผวจยเหนวาในประวตศาสตรของมนษยชาต โดยทวไปแลวทาสเปนชนชนแรกเรมใน สงคมเกอบทกสงคม มสภาพเหมอนวตถทจะขายหรอทาลายเสยกได จะเหนไดวาการทาสงคราม สมยกอน ฝายชนะจะมการกวาดตอนผคนของฝายแพ เพอเพมแรงงานและอานาจใหแกตนเอง อก ทงเปนการตดทอนกาลงอานาจของชนชนฝายตรงขามดวย ซงกถอวานาจะเปนเรองปกตธรรมดา ไมใชเรองแปลกอะไรในยคสมยนน เพราะเปนไปโดยยากในการทจะเอาขาศกศตรมาใหอยดกนด เสมอเหมอนชนชนตนเอง ดงนน เรากตองใหความเปนธรรมโดยนาสภาพความจาเปนของยคสมย อดตนนมาพจารณาพรอมดวย

๒.๑.๓.๕ ลกษณะความขดแยงของชนชนลทธทนนยมกบชนชนแรงงาน

ลกษณะความขดแยงทางชนชนเหลาน เกดขนจากการพฒนาระบบการคาตอนปลายของ ยคเหลาขนนาง ซงอยในชวงระยะเวลาทเกดขนของระบบอตสาหกรรมสมยใหม ทไมมความเทา เทยมกนในดานเศรษฐกจและสงคม สาหรบชนชนลทธทนนยมในมมมองของคนทอยในชนชนน มองตวเองวาทนไมใชสงทเอาเปรยบ แตเปนหลกประกนความมนคงของชวต ถงแมจะเปนการ สะสมหรอครอบครองกรรมสทธผกขาดกตาม อยางท สมท (Adam Smith) กลาววา มนษยมความ จาเปนทจะตองมทนไวกอนเพอเลยงชวต และเพอซอเครองมอและวตถดบทใชในการผลต ยงม

๑๐๗ วนย พงศศรเพยร, ปญหาในประวตศาสตรไทย, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพเลขาธการรฐมนตร ,๒๕๒๙), หนา ๕.

๑๐๘ ประชมศลาจารกภาคท ๑ หลกท ๑ ดานท ๑ บรรทดท ๑๔-๑๖ , หนา ๑๘ ฉบบเดยวกน. ๑๐๙ ประชมศลาจารกภาคท ๑ หลกท ๒ ดานท ๒ บรรทดท ๑๕-๑๖ , หนา ๔๕ ฉบบเดยวกน. ๑๑๐ วนย พงศศรเพยร, ปญหาในประวตศาสตรไทย, หนา ๕-๖.

นของมห

of 215

๔๒

การสะสมทนมากกยงมการแบงงานกนทามาก ปรมาณทนนขนอยกบการออมทรพย ซงเปนการ กระทาของสมาชกแตละคนในสงคมเอง ซงตางตองการจะยกระดบสภาพความเปนอยของตน การออมทรพยเพอลงทนเปนการกระทาเพอตวเองของมนษยแตละคนโดยแท มใชเปนการกระทา ของสงคม ๑๑๑

สอดคลองกบนกวชาการอยางเชน จอน ลอค (John Locke) ทระบวา กรรมสทธใน ทรพยสนเปนหลกการทจะชวยสงเสรมใหมนษยมอสระกระทาการตาง ๆ ได และเปนเครอง สนบสนนเสรภาพ มใชเครองมอสาหรบใชบงคบกดข ๑๑๒ แตในขณะเดยวกนกรรมสทธสวน บคคลนจะตองไมใชเพอกดขเอาเปรยบผอน ๑๑๓ บคคลควรมสงของมากเทาทเขาจะใชประโยชน บรโภคได ไมปลอยทงใหเหลอเปลาเสยหาย ๑๑๔ เปนระบบทมลกษณะรองรบสทธของบคคลใน เรองทรพยสมบตสวนบคคล เสรภาพในการดาเนนธรกจและการแขงขนกนอยางเสร ๑๑๕ ระบบทน นยม(Capitalism)จงเปนแนวคดทวา ประชาชนควรมเสรภาพในการทามาหากน มกรรมสทธใน ทรพยสนตาง ๆ รฐเปดโอกาสใหเอกชนลงทนประกอบธรกจ และใหประชาชนมเสรภาพใน การผลตและแขงขนกนอยางเสร ๑๑๖

แตในมมมองของชนชนแรงงาน กลบมมมมองวาชนชนนายทนจะอาศยทรพยสนสวน ตวทครอบครองมาสรางหรอควบคมปจจยการผลตเอาไว กรรมกรผซงปราศจากปจจยการผลตตอง ขายแรงงานของตนใหแกนายทน ตองทางานชดใชคาแรงงานของตนและสรางมลคาสวนเกนให นายทนยดเอาไป เมอนายทนควบคมปจจยการผลตและควบคมทนในรปแบบผกขาด พลเมอง สวนใหญจะเปนผไรปจจยการผลต กรรมาชพไมไปรบจางกจะอดตาย กจาเปนตองทางานภายใต อานาจของนายทน และยงพเศษ คอ ชนชนนายทนมกฎหมายเรองกรรมสทธทรพยสน เปนเครอง

๑๑๑ Adam Smith, The Wealth of Nations (London : University Paperbacks, 1961), Book II, Introduction, Book IV, chapter 2, Book II, chapter 3. อางใน ฉตรทพย นาถสภา, ลทธเศรษฐกจการเมอง, (กรงเทพมหานคร :สานกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, ๒๕๔๑), หนา ๓๗.

๑๑๒ William Ebenstein, Introduction to Political Philosophy, (Rinehart Com., 1954), p. 137. ๑๑๓ John Locke, Two Treatises of Government,(N.Y.: The American Library, Inc. 1965), เลม ๑ ,

ขอ ๔๒, ๔๓. อางใน ฉตรทพย นาถสภา, ลทธเศรษฐกจการเมอง, หนา ๒๕. ๑๑๔ John Locke, Ibid., เลม ๒, ขอ ๓๑. อางใน ฉตรทพย นาถสภา, เรองเดยวกน. หนา 25-26 ๑๑๕ พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, หนา ๑๓๒. ๑๑๖ รศ. ณรงค เสงประชา, มนษยกบสงคม, พมพครงท ๓, (กรงเทพมหานคร :สานกพมพโอเดยนส

โตร, ๒๕๓๘). หนา ๑๐๓.

นของมห

of 215

๔๓

มอปกปองผลประโยชน ๑๑๗ มรฐคอยดแลปญหาให รฐสมยใหมเปนแตเพยงคณะกรรมการจดการ ธรกจของชนชนนายทน และเปนเครองมอสรางความชอบธรรมสาหรบชนชนขดรด ลกษณะ หนาทหลกของรฐทนนยม คอ ๑๑๘

๑. จดสรรแรงงานเสรทมการศกษาและฝมอเพอเปนแรงงานรบจาง ๒. จดสรรกฎหมายธรกจ กฎหมายกรรมสทธ และระบบเงนตรา ๓. ปกปองธรกจของนายทนในประเทศจากการแขงขน และแกปญหาการลมละลาย ๔. จดสรรกองกาลงตดอาวธเพอปกปองผลประโยชนนายทน

ลกษณะของความขดแยงของชนชนแรงงานหรอชนชนกรรมากร ซงเปนชนชนทมา ควบคกบชนชนนายทนหรอทนนยม ผใชแรงงานในอดตอาจจะมสถานภาพเปนทาส แตใน ปจจบนผใชแรงงานกอาจจะยงคงมสถานภาพทไมตางไปจากทาสในอดตมากนก เพราะสภาพ ความเปนทาสถกผองถายผานมาทางกฎระเบยบขอบงคบ และการเอารดเอาเปรยบขดรดอยางไม เปนธรรม คาตอบแทนแรงงานทไดกเพยงแคชวยใหชวตดารงอยไดไปวน ๆ จงเปนการยากทชน ชนตาจะชคอขนมาเสนอหนาเทยบเคยงกบชนชนนายทนได ความขดแยงในระบอบทาสนน การ ขดรดดาเนนไปดวยวธบงคบกนโดยตรง แตสวนชนชนทนนยมการขดรดดาเนนไปในรปลกษณะท ใชเศรษฐกจเขาบงคบ ๑๑๙ ซงเปนรปลกษณะกดขแรงงานอกชนดหนง กลาวคอ นายทนมคาตอบ แทนแรงงานเปนตวประกนนนเอง

ชนชนกรรมกรขดแยงตอตานชนชนทนนยมดวยขอหาทวาเปนผกดขขดรด เอารดเอา เปรยบในฐานะเปนผยดสมปทานหรอยดอานาจในการผลตเอาไวในมอ เปนชนชนทครอบครอง กรรมสทธดวยจานวนคนไมกคน แตเดมผเปนเจาของทรพยสน(กรรมากรในอดต) จะออกแรง ทางานจนพอเพยงทจะเลยงชพ แตเมอเขาตกเปนลกจาง นายจางจะจางเขาทางานเฉพาะเมอเขาจะ ทากาไรใหเทานน ภายใตความเจรญของเศรษฐกจแบบทนนยมนถอวาการทบคคลมทรพยสนและ รายไดตางกนมากเปนการทาลายอสรภาพในการตอรอง

๑๑๗ ใจ องภากรณ และคณะ, การเมองไทยในทศนะลทธมารคซ, (กรงเทพมหานคร : ชมรมหนงสอ ประชาธปไตยแรงงาน, ๒๕๔๓) , หนา ๓๐.

๑๑๘ เรองเดยวกน. หนา ๓๓. ๑๑๙ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, หนา ๙๐.

นของมห

of 215

๔๔

๒.๑.๔ หลกเกณฑในการแบงชนชน

หลกเกณฑทนาไปใชในการจดแบงชนชนแตละสงคมจะไมเหมอนกน บางสงคมมหลก เกณฑมากนอยตางกน ทงนขนอยกบคานยมของคนในสงคมนน โดยทวไปสงคมจะมหลก เกณฑหรอตวแปรในการแบงชนชน โดยการใช แบบวตถวสย คอ เปนการวดจากสงทมองเหนได และการวด แบบอตวสย คอ โดยความรสกของบคคล ซงมรายระเอยด ดงน

๑. ทรพยสมบตและรายไดหรอเศรษฐกจ ทรพยสมบตเปนเกณฑแบงชนของบคคล อยางเดนชดมากในทกสงคม เพราะบคคลผมทรพยสมบตมากยอมมโอกาสเลอกทางในการดาเนน ชวตมากกวา และดกวาบคคลผไมมทรพยสมบตหรอมทรพยสมบตนอย บางทลกษณะเครอง แตงตวหรอสมบตทมอยตดตว กสามารถจดชนคนไดทนทโดยไมตองมปจจยตวอนมาเปนเครอง ประกอบ ๑๒๐

๒. อานาจ (Power) อานาจกอใหเกดชนชนได ซงอาจเปนอานาจทเกดจากชยชนะใน สงคราม หรออานาจทไดรบเลอกเขาเปนสมาชกของกลมทกมอานาจปกครองในประเทศ กกลาย เปนสมาชกของชนชนสงในสงคมได ๑๒๑ อานาจนมกเปลยนแปรงโยงกบอานาจทางเศรษฐกจอยาง ทคารล มากซ (Karl Marx) กลาววา การอยในตาแหนงทตางกนในระดบชนชน กอใหเกด ผลประโยชนของชนชนทตางกน ๑๒๒ กลาวคอ อานาจการผลตและอานาจการครอบครองปจจยใน กระบวนการผลต

๓. วงศตระกล ครอบครวใดเปนครอบครวเกาแก มตาแหนงฐานะทางสงคม มคณงาม ความดตอชาตบานเมองและสงคม ยอมไดรบเกยรตไดรบการยกยองและถกจดอยในชนชนสง

๔. อาชพ อาชพเปนเกณฑทสาคญอกอยางหนงในการแบงชนของบคคล เพราะอาชพนน มศกดศรไมเทากน บางอาชพสงคมยกยองโดยไมคานงถงรายได การทอาชพหนงเปนเครองหมาย ของชนชนสง กเพราะอาชพของชนชนสงใหอานาจทางการปกครองและเศรษฐกจไดมากกวาอาชพ ของชนชนตา ๑๒๓

๑๒๐ กสมา สนทวงศ ณ อยธยา, รอยราวในสงคมไทย ? บรณาการกบปญหาความมนคงของชาต, (กรงเทพมหานคร : อกษรสยามการพมพ, ๒๕๓๑), หนา ๓๒๕.

๑๒๑ พทยา สายห, กลไกของสงคม, หนา ๑๖๘. ๑๒๒ ลวอส เอ. โคเซอร, แนวความคดทฤษฎทางสงคมวทยา, แปลโดย จามะร พทกษวงศ,

(กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๓๓), หนา ๙. ๑๒๓ พทยา สายห, กลไกของสงคม, หนา ๑๖๔.

นของมห

of 215

๔๕

๕. การศกษา การศกษาเปนปจจยสงเสรมการเปลยนชนชน หรอจดชนของบคคลในสงคม ได บคคลผไดการศกษาสงยอมมฐานะทางสงคมแตกตางจากบคคลผไดรบการศกษาตา สมารถ ทางานใหญได พดอะไร คดอะไร กมคนฟง มคนเชอ มคนศรทธายงกวาคนไดรบการศกษานอย

๖. ภมลาเนา สภาพทางภมศาสตรของแตละทองถนไมเหมอนกน บางแหงอดมสมบรณ บางแหงแหงแลง การทคนเมองหลวงถอตนวาสงกวาคนจากภมลาเนาชนบท กเพราะวาเมองหลวง เปนแหลงของทงอานาจปกครองและเศรษฐกจ โดยปกตแลวบคคลทมสถานภาพสงยอมแสวงหา ถนอาศยสะดวกสบายหรอมภมประเทศทสวยงาม ๑๒๔

๗. ศาสนา ศาสนาทกอใหเกดแนวคดชนชน หมายถง การยกยองศาสนาเผาของตนวาด วาเดนเหนอกวาศาสนาเผาพนธอน ๆ ทงในแงคาสอน เสอผาการแตงกาย และพธกรรมธรรมเนยม ปฏบต แตทงนกตองแยกศกษาเปนรายกรณไป เพราะคนสวนใหญมความรสกวาศาสนาของตน สงสงดวยกนทงนน ตางกไมยอมรบวาศาสนาลทธของตนเปนศาสนาของชนชนตา

๒.๑.๕ วธศกษาการจดชนชนทางสงคม

หากตองการจะรวาใครอยในชนชนใด นกปรชญาไดกาหนดแนวทางวธการสาหรบ ศกษาหรอจาแนกบคคลวาใครอยในชนใด ม ๓ วธการ ดงน

๑. วธการลงมต (Reputational Method) เปนวธทเลอกกลมบคคลซงอาศยอยในชมชน นนมานาน รเรองราวชวตความเปนอยของคนอนในชมชนของตนเปนอยางด แลวใหกลมบคคล เหลานจดฐานะตาแหนงของบคคลอน ๆ ในชมชนของตน ๑๒๕ วธการลงมตนเหมาะสาหรบใชศกษา ชมชนขนาดเลก ทจานวนสมาชกในชมชนรจกกนอยางทวถง

๒. วธอตวสย (Subjective Method) เปนวธการทถามบคคลในสงคมทศกษาวา ตวเอง นนอยในลาดบชนใดของสงคม (Class Images) เปนวธการประเมนลาดบชนของตนเอง (Self- Peacement) เปนการวดโดยการใชความรสกประเมนวาตวเองและคนอน ๆ ทเขารจกเปนชนชนสง ชนชนกลางหรอชนชนตา ซงอาจแตกตางกนตามทรรศนะของผประเมน ๑๒๖ คาตอบทไดรบอาจจะ ไมตรงตามความเปนจรง

๑๒๔ พทยา สายห, กลไกของสงคม, หนา ๑๖๔. ๑๒๕ คณะสงคมศาสตร ม.บรพา., วธการจดชวงชนทางสงคม, ดเพมเตมใน http://www.huso.

buu.ac.th/cai/Sociology/225101/Lesson9/วธการจดชวงชนทางสงคม.htm ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๕๐. ๑๒๖ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๗๑.

นของมห

of 215

๔๖

๓. วธวตถวสย (Objective Method) ใชเกณฑดานวตถทเปนรปธรรมเปนหลก คอ ๑๒๗

- การศกษา (Education) เปนการจดชวงชนทางสงคมโดยใชระดบการศกษาเปนหลก - อาชพ (Occupation) การจดชวงชนทางสงคมโดยใชอาชพ คอ หนาท ตาแหนง

และการใชแรงงาน เปนตน - รายได (Income) ตวเลขทเปนรายไดแบงเปนลาดบชนไดอยางละเอยดหลายชนชน

๒.๒ เหตปจจยทกอใหเกดชนชนและความขดแยง

ก. สภาพสงคมบพกาล

จากววฒนาการของสงคมนน มการเชอวาแรกเรมของสงคมบพกาลนนยงไมมระบบชน ชนเกดขน เปนสงคมทไมซบซอนมากนก ทาการผลตหรอหาเลยงชพเทาทจาเปน เปนระบบแบบ ญาตพนองทพงพาอาศยกน ผลผลตทไดจากการทางานเพยงพอตอความตองการสาหรบการบรโภค ในชวต ไมมผลตผลสวนเกนมากนก มการตองใชแรงงานรวมกนและแบงปนกนโดยเฉลย ใน เวลานนไมมระบอบกรรมสทธสวนตวในปจจยการผลต ไมมความเปนไปไดทคนจะขดรดคน ดงนนจงเชอวาไมมชนชนใด ๆ ดารงอย หรอถามกคงไมเปนรปแบบชนชนทชดเจนมากนก

ข. ความขดแยงในชนชนเกดขนไดอยางไร

ในชวงปลายของสงคมบรรพกาล การพฒนาของพลงการผลตเรมมผลตผลสวนเกน ปรากฏขน เรมมการสะสมหรอครอบครองผลผลต เกดเปนทรพยสนสวนตวขยายกวางขนตาม ววฒนาการของพลงการผลตหรอการทางาน ผลตผลสวนเกนจากการทางานนเองทเชอวา ทาให มนษยบางกลมทาการรวบรวมเอาปจจยการผลตหรอผลตผลมาไวในกามอตน อาจจะดวยการแยง ชงหรอบงคบคนอนใหทางานและดาเนนการขดรดผลตผลเหลานน ๑๒๘ เพอทาการสรางความมงคง มนคงใหแกตนเอง ดงนน การปรากฎขนของระบอบกรรมสทธสวนตวในปจจยการผลต กระตน ใหความเปนไปไดในการกอใหเกดความขดแยงตอสทางชนชน ๑๒๙

๑๒๗ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๗๑. ๑๒๘ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, หนา ๑๕๔. ๑๒๙ บญศกด แสงระว, สจธรรมของสงคมมนษยชาต วตถนยมประวตศาสตร, หนา ๑๐๒.

นของมห

of 215

๔๗

การครอบครองกรรมสทธสมบตสวนกลางกลายมาเปนสมบตสวนตว ความสมพนธอน ไมเสมอภาคระหวางสมาชกของเผาพนธคอย ๆ ขยายตวขนทละนอย ๆ การชวยเหลอซงกนและ กนระหวางสมาชกของสงคม ไดถกความเหลอมลาตาสงทางเศรษฐกจทาลายเสยสน กลายเปนวา กลมทมเศรษฐกจมนคงกกลายเปนชนชนนายทาสปกครองสงคม ทาหนาทเปนผบญชาการ ทา ใหสงคมบพกาลกไดผนแปรไปเปนสงคมชนชนแบบครอบครองทาส ๑๓๐ จากววฒนาแรกเรมจะ เหนไดวาประวตศาสตรของมนษย เปนประวตของการตอสทางชนชนระหวางผกดขกบผทถกกดข และการตอสนกาเนดจากความขดแยงในการครอบครองระบบการผลต

๒.๒.๑ เหตใหเกดความขดแยงทางชนชน ในมมมองนกวชาการ

มนกวชาการไดแสดงความคดเหน ในประเดนเหตทเปนขอขดแยงทางชนชนไวเหมอน กน อยางเชน นโคลส อเบอรโครมไบ (Nicholas Abercrombie) อธบายวา ชนชนทางสงคมเกด จากความแตกตางทางสงคมทประชาชนมฐานะตาแหนงสงตาลดหลนกนลงมา แตละชนตาแหนง มความไมเทาเทยมกนในเรองรายได ความมงคง อานาจ เกยรตภม เชอชาตหรอลกษณะ อน ๆ บางประการ ๑๓๑ ในประเดนความแตกตางกนน Max Weber ไดใหความเหนเพมเตมวา ความแตกตางทางชนชนมลกษณะแยกไดเปน ๓ ดาน คอ ดานหนงเปนลกษณะทางเศรษฐกจหรอ ความมงคง(Wealth) ดานทสองเปนความแตกตางในเรองของเกยรตหรอศกดศร(Prestige) และดาน ทสามเปนความแตกตางในอานาจ (Power) ๑๓๒

ชนชนเกดขนจากเหตดงกลาว ชนวนเหตของความขดแยงตอสกนระหวางชนชนกตาม มา กลาวคอวา ความขดแยงเปนภาวะทกลมตาง ๆ เขากนไมไดหรอแขงขนกนเพอใหไดมาซง ทรพยากรทขาดแคลน ความเขากนไมไดนมาจากเรองเหตแหงผลประโยชนหรออดมการณ ความ ขดแยงอาจจะมความซบซอนมากขน เนองจากกลมคนมโอกาสเขาถงทรพยากรหรอมอานาจใน การตดสนใจทมากหรอนอยตางกน ๑๓๓

๑๓๐ ใจ องภากรณ และคณะ, การเมองไทยในทศนะลทธมารคซ , หนา ๗๓. ๑๓๑ คณะสงคมศาสตร ม.บรพา., ความหมายของการจดชนชนทางสงคม, ดเพมเตมใน

http://www.huso.buu.ac.th/cai/Sociology/225101/Lesson9/ความหมายของการจดชนชนทางสงคม.htm ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๕๐.

๑๓๒ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๗๐. ๑๓๓ ฉนทนา บรรพศรโชต, ความขดแยงในสงคมไทย : ชองวางของการรบรและความเขาใจ,

ใน ความขดแยงในสงคมไทยยควกฤตเศรษฐกจ, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพคบไฟ, ๒๕๔๒), หนา ๓๒.

นของมห

of 215

๔๘

๒.๒.๒ เหตใหเกดความขดแยงทางชนชนวรรณะ

วรรณะเปนชนชนทเกดขนตามแนวทางคาสอนของศาสนาพราหมณ อาศยความเชอทาง ศาสนาเปนเครองกาหนดแบงบทบาท หนาท สถานะและอาชพของชนชน ความศรทธาและเกรง กลวความผดตามคาสอน ชวยใหเกดการยอมรบชนชนโดยไมโตแยง แตกยงคงถกตงคาถาม เกยวกบความไมเสมอภาค ความไมยตธรรม ตวอยางเชน การทคมภรทางศาสนากาหนดฐานะของ พราหมณไวสงเหนอวรรณะอน อาจจะเปนมลเหตใหเกดชนชนสงผเสวยอภสทธ พราหมณบาง กลมบางพวกพยายามแสวงหาผลประโยชนจากความมอภสทธของตนเอง จนเปนทเกลยดกลวของ วรรณะอน ๆ ๑๓๔ เหตนบารลงตน มวร จเนยร จงกลาววา ความรสกของชาวนาอนเดยทมตอพวก พราหมณเปนความรสกคลาย ๆ ชาวนาฝรงเศสทมตอพระคาธอลค คอ ความรสกปะปนระหวาง การยกยอง ความกลว และความรสกเปนศตร ๑๓๕

สถานภาพทสงตาของวรรณะ อาจมาจากการทคมภรกาหนดกฎหมายไวเชนนน หรออาจ มาจากคนในชนชนวรรณะนนเอง เปนตวกาหนดกฎหมายใหมความอยตธรรมหรอความสงตา ซง แสดงออกมาในรปของการไดเปรยบเสยเปรยบโทษหนกโทษเบาและความนาเชอถอ ดงจะเหนได จากตวอยางดานกฎหมายเมอตกเปนจาเลยในศาล บางวรรณะทาแลวอาจจะไมไดรบการลงโทษ สาหรบวรรณะศทรกลบเปนความผดและโทษทรายแรง เชน มาตราทแสดงถงความมสทธพเศษ ทางกฎหมายของวรรณะพราหมณ ในเพาธายนธรรมสตร (Baudhayana) ทวา “พราหมณไมควร ไดรบทกขจากการลงโทษทางรางกาย ไมวาจะเปนความผดชนดใด” ๑๓๖ หรอในมนธรรมศาสตร กลาวไวเหมอนกนวา “พระราชาไมพงฆาพราหมณ ไมวาจะทาผดประการใด แตพงเนรเทศและรบ ทรพย โดยไมทาใหบาดเจบ” และ “การถกโกนศรษะถกกาหนดไวสาหรบพราหมณ แทนการ ลงโทษของบานเมอง สวนชนวรรณะอนควรไดรบทกขดวยการลงโทษของบานเมอง” ๑๓๗

ความขดแยงของชนชนทเกดจากความเชอทางศาสนาน ดเหมอนการพดถงประเดนการ เอารดเอาเปรยบ ความไมเทาเทยมกนหรอการกดขขมเหงไมคอยจะโดดเดนหรอพดวจารณกนมาก

๑๓๔ เฉลม พงศอาจารย, พนฐานอายรธรรมไทย, หนา ๒๖. ๑๓๕ บารรงตน มวร จเนยร, รากฐานการเปลยนแปลงทางสงคมและเศรษฐกจของจนและอนเดย, แปล

โดย ธเนศ อาภรณสวรรณ, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพพฆเณศ, ๒๕๑๙), หนา ๑๔๗. ๑๓๖ พระมหานกร สวรรณด, การศกษาวเคราะหหลกความเชอเรองระบบวรรณะของชาวฮนดใน

ประเทศไทย ศกษาเฉพาะกรณชาวฮนดและนกศกษาศาสนาในกรงเทพมหานคร, หนา ๔๘ . ๑๓๗ เรองเดยวกน. หนา ๔๘.

นของมห

of 215

๔๙

นก อาจจะเปนเพราะความกลวบาปหรอกลวถกตอตานประณามกเปนไปได เปนสงทนาขบคดอย

๒.๒.๓ เหตใหเกดความขดแยงทางชนชนในสงคมขนนางศกดนาตะวนตก

ระบบศกดนาน ผยดครองปจจยการผลตทสาคญคอชนชนขนนาง โดยอาศยทดนทตน มกรรมสทธ บงคบใหไพรตองสงกดตอชนชนเจาของทดน และมอบใหไพร (Serf) หรอคนงานเชา ไปทากน ซงผเชาและผสบสายโลหตตองตดอยกบทดนนน เจาของทดนใหการคมครองแกไพร สวนไพรตองสงสวยผลผลตสวนหนงใหเจาของทดน อานาจในการปกครองและกรรมสทธใน ปจจยการผลตถกผกขาดอยเฉพาะในมอของเหลาขนนาง สวนไพรหรอประชาชนธรรมดาไมม กรรมสทธและไมมสทธมเสยงใด ๆ ๑๓๘ ไพรในสงคมขนนางกบทาสตางกนตรงทรางกายมไดตก เปนสมบตของผขดรดโดยสนเชง แตระดบความทารณทถกขดรดนนไมนอยไปกวาพวกทาสเทาไร นก ฐานะไพรถกเรยกวาทาสกสกรบาง ทาสนาบาง ชาวนาบาง ไพรบาง พวกชนชนเจาของ ทดนเพยงแตไมมสทธทางกฎหมายทจะเขนฆาชาวนาใหตายเทานน สวนรางกายของชาวนายงคง ตองอยในอาณตของชนชนเจาของทดนอยนนเอง ๑๓๙

ความตอสขดแยงกนทางชนชนในระบบขนนางศกดนา (Feudal System) จต ภมศกด ไดใหความเหนวา เปนผลสบเนองของสงคมทเกดขนมาจากระบบทาส (Slave System) ๑๔๐ นาย ทาสไดทาการรบทาสงครามแผขยายอานาจ แยงชงเอาสมบตและทาสของนายทาสอนมาเปน สมบตของตนจากนนกสถาปนาตนเองขนเปนจกรพรรด ๑๔๑ สภาพในสงคมขนนางจงถกแบงชนชน ออกเปนสองพวก คอ ชนชนเจาของทดนหรอชนชนขนนางกบชนชนทาสกสกรหรอชนชนไพร หรอชนชนชาวนาผทไมมสทธในทดนทงมวล ๑๔๒ การขดรดกใหเกดการขดแยงกน เพราะเหลาขน นางศกดนาไดแยงยดอานาจเดดขาดบนทดนทชาวนาประกอบอาชพมาไวในกามอของตน สวน ชาวนาถกตรงตดอยกบทดนและทดนนนกเปนกรรมสทธของเจาของทดน ๑๔๓ ความไมมสทธใน

๑๓๘ ฉตรทพย นาถสภา, ลทธเศรษฐกจการเมอง, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, ๒๕๔๑), หนา ๑-๒.

๑๓๙ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, หนา ๑๕๑. ๑๔๐ จต ภมศกด, โฉมหนาศกดนาไทย, ๒๕๔๓, หนา ๔๗-๔๘. ๑๔๑ เรองเดยวกน. หนา ๖๑. ๑๔๒ เรองเดยวกน. หนา ๒๒-๒๔. ๑๔๓ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, หนา ๖๖.

นของมห

of 215

๕๐

ผลผลตทตนผลตไดหรอไมมโอกาสไดครอบครองปจจยการผลต เปนเครองสะทอนถงความไม ยตธรรม ถงแมวาชนชนขนนางศกดนาไดปรบเปลยนการกดขขดรดรปแบบใหม โดยใหสอดคลอง กบการตอสเรยกรองทางชนชนของไพรทาสกสกรในยคสมยตาง ๆ (จากทาสมาเปนไพร) จากการ เกณฑแรงงานมาเปนการแบงปนผลผลตในทนา และสดทายคอรปแบบการใหเชาทนา ๑๔๔ กตาม

ดงนน เหตการณตอสขดแยงกนขนพนฐาน คอ การชวงชงกรรมสทธในทดนอนเปน ปจจยการผลตทสาคญคนมาเปนกรรมสทธของชาวนา การตอสของชนชนชาวนาจะปรากฎออกมา ในรปการกบฏ ๑๔๕ การลกฮอขนตอสของพวกชาวนาตองประสบความพายแพครงแลวครงเลา ทง พายแพตอกฎหมายอนเปนเครองมอรกษาผลประโยชนของชนชนเจาของทดน และทงพายแพตอ กาลงปราบปรามของฝายชนชนเจาของทดน ผลการตอสระหวางชนชน ผชนะและเสวยอานาจ ทางการเมองมกจะเปนชนชนเจาของทดน เพราะมสทธอานาจอยางเดดขาดในทดนและมอานาจ ในปกครอง

๒.๒.๓.๑ การพงทลายของชนชนศกดนาตะวนตก

ตอนปลายยคศกดนา ความขดแยงในรปแบบใหมไดเกดขน เปนความขดแยงทางผล ประโยชนระหวางศกดนาและชนชนกลาง (Middle class)หรอพวกกระฏมพ (Bourgeoisie)หรอพวก พอคา ทเรมรสกวาระบบศกดนาเปนระบบผกขาดทางเกษตรและหตถกรรม ซงมเครองมออนลา หลงเกาแก ทาใหยากตอการทามาหากนทจะเจรญเตบโต จงตงสมาคมอาชพหรอสมาคมพอคา ขนทเรยกวา Guild เพอใชเปนสถาบนปกปองผลประโยชนของตน และเพอเปนผวางโครงสราง ทางเศรษฐกจขนพนฐาน ในการตอสนพวกชนชนกลางไดมกาลงอนมหาศาลจากการสนบสนน ของชนชนทาสกสกรผถกกดขขดรดและประชาชนทวไป ในทสดชนชนกลางกทาลายอานาจ ทางการเมองของศกดนาลงได

การพงทลายลงของชนชนศกดนา เปนการเปดชองใหแกระบบการคาแบบเสรนยม (Liberolism) ของพวกชนชนกลาง ซงพวกนไดกลายมาเปนชนชนนายทน (Capitalist) และสถาปนา

๑๔๔ ความคดทฤษฎ: ชนชนและรฐในสงคมไทย (ตอนท 1) ขอมลจาก http://www.firelamtung.com /modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=114&mode=thread&order=0&thold=0 ๑๐ กนยายน ๒๕๔๙.

๑๔๕ จต ภมศกด, โฉมหนาศกดนาไทย, ๒๕๔๓, หนา ๒๙.

นของมห

of 215

๕๑

ระบบผลตทนนยม (Capitalism) ขนในทสด ๑๔๖ เปนทนาสงเกตวาการอวสานของระบบขนนาง ศกดนาตะวนตกเปนเพยงการอวสานแหงอานาจทางการเมองเทานน แตในการผลตในดานเกษตร แลวศกดนายงมอานาจอย ทดนอนเปนปจจยแหงการผลตยงอยในมอของชนชนศกดนาโดยบรบรณ เชนเดม ทงนเพราะไมมการปฏรปทดน สงทพวกชนชนศกดนาสญเสยไปจงเปนเพยงสถาบน ของคณะ กรรมการจดสรรดแลผลประโยชนของตนเองเทานน พวกไพรและพวกทาสไดรบการ ปลดปลอยในชนหลง ๆ เมอเปนไทแกตวกตองเผชญกบความทกขยากเชนเดม เพราะไมมทน พนฐานหรอไม มการศกษาเพราะถกกดขและปดกนโอกาสมานาน ดงนน เพอการไมอดตายจง ตองขายแรงงานใหแกพวกนายทนอตสาหกรรม

การววฒนาการของชนชนศกดนา กอใหเกดผลการถายเทเปลยนแปลงของชนชนหนง ไปสอกชนชนหนง ดงนน การมชนชนศกดนากอใหเกดทงคณและทงโทษ กลาวคอ

๑. ยคตนเหลาขนนางศกดนาไดปลดปลอยทาสใหหลดพนออกมาเปนเสรชน แมขนตา ทสดจะเปนเสรชนแบบเลกและไพร มนกยงมสวนดกวาระบบทาส

๒. การพฒนาการผลตกาวหนาขนกวาเดม ทาใหระบบเทคนคในการผลตกาวหนาและ ประณตขน ทาใหเกดการประสานงานระหวางกสกรรมและหตถกรรมในครวเรอน และทาใหเกด การแลกเปลยนสนคาอนเปนสะพานเชอมโยงไปสระบบทนนยม

๓. พฒนาการขนทายสด การเกษตรลาหลงและการขดรดของชนชนเหลาขนนาง ทา ใหเกดผลเสยและความทกขยากตอสวสดภาพของประชาชน ๑๔๗

๒.๒.๔ เหตใหเกดความขดแยงทางชนชนในสงคมแหงการครองทาส

การลมสลายของสงคมยคบพกาล นามาสสงคมของการครอบครองทาส เพราะทาสก เปนเครองมอสรางผลผลตทมประสทธภาพ เปนยคทเจาของทาสไดยดถอกรรมสทธปจจยการผลต ทงหมดรวมทงรางกายของทาสดวย ๑๔๘ นายทาสอาศยความสะดวกใชอานาจหนาทของตนยดครอง เอาทรพยสมบตสวนหนงของสวนรวมไปเปนของตน สรางความมงคงรารวยใหกบตนเอง

๑๔๖ จต ภมศกด, โฉมหนาศกดนาไทย, ๒๕๔๓, หนา ๑๙. ๑๔๗ เรองเดยวกน. หนา ๖๙-๗๐. ๑๔๘ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, หนา ๑๕๑.

นของมห

of 215

๕๒

ยคนมกลมคนในสงคมเปนสองชนชน คอ “ชนชนนายทาส” (Slave Master) และ “ชนชนทาส” (Slave) ๑๔๙ เหตการณเกดชนชนและการตอสขดแยงกนของชนชนยคทาสคงมาจากหลายสาเหต สาเหตหนงเชอวา จะตองเกดจากชาตกลของสงคมบพกาลแยงชงอาหารททางทากนกนและกน ๑๕๐

อกสาเหตหนงเชอวาเกดจากสงครามและการใชกาลงรนแรง ในการทาใหเชลยศกกลายเปนทาส เชลยศกโดยปกตแลวลวนตองถกฆาทงทงสน แตเมอการผลตของเชลยศกสามารถทจะผลตผล สวนเกนออกมาไดมาก เชลยศกจงจะถกถอเปนเปาหมายแหงการขดรด เมอระบอบการใชทาส พฒนาผลตผลไดมากเชนนแลว ทมาของทาสจงมไดจากดอยแคเชลยศกในสงครามเทานน แตยง รวมไปถงคนทยากเขญในเผาชนทตองถกบงคบใหกลายเปนทาส สวนผทรารวยกจะกลายเปนนาย ทาส ดงนน สงคมมนษยชาตไดกาวจากสงคมบรรพกาลทไมมชนชน ไมมการขดรด ไปสสงคม ระบบชนชนสงคมแรก คอ สงคมระบอบครอบครองทาส ๑๕๑

สมยระบบทาส ปจจยสาคญในการผลตของมนษย คอ ทาส (Slave) และทดน เพราะ ทาสเทานนเปนผผลต กลาวคอ เปนผทางานบนผนดน ทาสมไดมชวตอยในฐานะเปนคน หากม ชวตอยในฐานะเปนปจจยแหงการผลตเหมอนกบไถเหมอนกบคราดหรอสตวเลยง การไดทาสมา ครอบครอง ไดจากการรบชนะเพอการแยงชงผลประโยชน นายทาสมสทธทจะทาอะไรกบทาสก ไดทงสน พวกทาสเปนเหมอนสงของทบรสทธ สามารถเฆยนต ขายใหเปนตวประกน แลกเปลยน หรอฆาไดตามพอใจ และการเปนทาสเปนชนชนโดยสบสกลจะเปลยนชนชนไมได

ดงนน การตอสขดแยงระหวางนายทาสกบทาสเปนไปเพอการแสวงหาอสรภาพ ปลด ปลอยตนเองจากการเอาเปรยบหรอขดรด เพราะสภาพการขดรดในสงคมทาสเปนกระบวนการขด รดโดยเบดเสรจ หมายถงวา ทงตวทาส ทงผลตผลททาสทาไดตกเปนกรรมสทธของนายทาสโดย สนเชง นายทาสมไดเหลออะไรไวใหเปนสมบตสวนตวของทาสเลยแมแตตวของทาสเอง ๑๕๒ การ ทเหลาทาสรวมกนตอสเพอปลดแอกตนเอง คอ ปลดตนเองใหพนจากสภาพ “เครองมอพดได” มา เปน “คน” ทมสทธในการทางานเพอเลยงตนเองดวยเครองมอของตน เปนคนทมกรรมสทธใน ทรพยสนและทดนอนเปนปจจยแหงการผลต ๑๕๓ นามาซงมาตรการทรนแรงของชนชนนายทาส

๑๔๙ จต ภมศกด, โฉมหนาศกดนาไทย, ๒๕๔๓, หนา ๔๙. ๑๕๐ เรองเดยวกน. หนา ๗๗. ๑๕๑ บญศกด แสงระว, สจธรรมของสงคมมนษยชาต วตถนยมประวตศาสตร, หนา ๑๐๓. ๑๕๒ จต ภมศกด, โฉมหนาศกดนาไทย, ๒๕๔๓, หนา ๕๐-๕๑. ๑๕๓ เรองเดยวกน. หนา ๕๒.

นของมห

of 215

๕๓

ในการทจะปราบปรามทาส นายทาสจงจาเปนตองปรบเปลยนการใชความรนแรงในรปลกษณะ ใหม ไมวาจะเปนกองกาลง กฎหมาย ระเบยบตาง ๆ ซงอาจรวมไปถงการปกครองในรปแบบ ของรฐหรอระบบขนนางตามมา ววฒนาเหลานเองทเปนจดเรมตนแหงการอวสานของระบบทาส

๒.๒.๕ เหตใหเกดความขดแยงทางชนชนภายใตลทธทนนยม

ลทธทนนยมปรากฎตวขน ในทามกลางการลมสลายหรอหยดชะงกของเศรษฐกจระบบ ขนนาง และในเวลาทระบอบไพรหรอทาสนาไดเรมทจะยกเลกไปหรอผอนปรน โครงสรางของชน ชนในสงคมไดเปลยนแปลงไปพรอม ๆ กบการปฏวตอตสาหกรรม ในขณะนนสงคมไดเรมแบง ออกเปน ๒ ชนชน คอ ชนชนนายทน (Capitalists) และชนชนกรรมาชพ (Proletariat) เหลา พวกนายทนเปนเจาของการผลตและใชอานาจทางการเมอง สวนพวกชนชนกรรมาชพเปนคนงาน ในโรงงานอตสาหกรรม ระบบอตสาหกรรมแบบทนนยมนมทนสะสมอยในมอของคนสวนนอย มการแสวงหากาไรและการแกงแยงแขงขน ไดทาใหเกดเทคนคขยายตวและทาใหลกษณะการผลต แรงงานเพมขน ความเจรญเตบโตของเทคนคปจจยการคมนาคม เมองและชนชนกรรมาชพได ขยายตวอยางมากมาย ๑๕๔

การปฏวตของชนชนนายทนไดโคนอานาจการปกครองของเหลาขนนาง เปลยนอานาจ การปกครองมาอยในมอของตวแทนทนนยม(รฐ) เปนการแผวถางทางใหแกการขยายตวของลทธ ทนนยม แตกดเหมอนสภาพการขดรดเอารดเอาเปรยบมไดหมดไปพรอมกบระบบขนนางเลย ยงคงมปรากฏอยในสงคมนายทน ทเปลยนไปเปนเพยงแตการเปลยนแปลงรปลกษณเทานน สงคม ลทธทนนยมจงจดเปนชนชนขดรดชนดหนง ๑๕๕ เพราะมการเอารดเอาเปรยบและยดครองปจจยการ ผลตเอาไวดวยคนไมกคน ซงกไมตางจากชนชนขนนางทงหลาย

สภาพการเอารดเอาเปรยบหรอความไมยตธรรมทชนชนกรรมาชพไดรบ ชนชนกรรมา ชพจงไดมแนวคดหาทางออกเบองตน ดวยการรวมกลมกนผลตหรอรวมกลมกนเพอการสราง อานาจการตอรอง นนเปนเหตใหชนชนกรรมกรหรอชนชนแรงงานจาเปนตองมารวมกนเปนกลม กอนขน เพอตอตานระบบทนนยมและสรางระบบสงคมนยมใหมขนมา พรอมกนนนไดวจารณ หรอโจมตระบบทนนยมวา ๑๕๖

๑๕๔ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, หนา ๙๑-๙๘. ๑๕๕ บญศกด แสงระว, สจธรรมของสงคมมนษยชาต วตถนยมประวตศาสตร, หนา ๑๑๕. ๑๕๖ พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, หนา ๑๓๔.

นของมห

of 215

๕๔

๑. เปนระบบเศรษฐกจทแขงขนกนทา ๒. ทาใหเสยเงนเปลาไปเปนจานวนมากในการโฆษณาแขงขนกน ๓. ชนชนกรรมาชพไมไดรบความยตธรรมเพยงพอ ๔. การแบงผลกาไรไมเปนธรรม ชนชนกรรมาชพไดนอย นายทนไดมาก ๕. ผลการแขงขนทาใหเกด

- ลดคณภาพสนคาเพอใหสนคามตนทนนอย จะไดแขงขนชนะคนอน - ใชสตรและเดกทางานเพราะคาแรงถก - อตสาหกรรมขนาดใหญบบบงคบขนาดเลกได เพราะมทนมากกวา

การตอสขดแยงของทงสองชนชนนไมสามารถทจะผสานกนได สบเนองจากลกษณะ เปาหมายของชนชนนายทนกบชนชนกรรมาชพหรอกรรมกรทไมเหมอนกน กลาวคอ ๑๕๗

เปาหมายนายทน คอ ผลกาไรจากการลงทน เปาหมายกรรมกร คอ ชวโมงทางานทเหมาะสม, ไดคาจางตรงตามมาตรฐานครอง

ชพ มสวสดการ มทนเลยงชพในกรณวางงาน เจบปวย ฯลฯ

การตอสของชนชนกรรมาชพกบชนชนนายทน เปาหมายในการโคนลม กคอ การ ทาลายรปแบบผลตกรรมแหงลทธทนนยม ทาลายชนชนและการขดรดใหสนเชง เพอจะววฒนาการ กาวไปสสงคมนยม การตอสเพอกาวสสงคมนยมนตองมาจากการตอสของชนชนกรรมาชพเทานน จากลางสบน คนอนปลดปลอยกรรมาชพไมได กรรมาชพสมยใหม คอ ลกจางทงหมดทไรปจจย การผลต ๑๕๘

๒.๒.๖ การเกดขนของชนชนในสงคมนยม

กอนอนตองเขาใจเสยกอนวา ลทธสงคมนยม คอ ระยะแรกของรปแบบผลตกรรมแหง ระบอบคอมมวนสต ภายในระยะนทนนยมยงมเหลออยบาง แตจะตองกาวไปสความดบสญไปท ละนอย ความสมพนธระหวางผทางานอยภายใตหลกการทวา ทกคนทางานตามความสามารถ ทก คนไดรบผลตามความสามารถ แตเมอกาวเขาสความเปนสงคมคอมมวนสต จะเปนการแสดงถง

๑๕๗ พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, หนา ๑๓๖. ๑๕๘ ใจ องภากรณ และคณะ, การเมองไทยในทศนะลทธมารคซ , หนา ๗๓.

นของมห

of 215

๕๕

การพฒนาการของพลงการผลตไดกาวสระดบสงยง ความสมพนธระหวางผทางานจงสามารถใช หลกการทวา ทกคนทางานตามความสามารถ ทกคนไดรบผลตามความตองการ ๑๕๙ ในระยะน ทกคนตางถอเอาการทางานเปนกจวตรสาคญแหงการดารงชวตของตน ในขณะเดยวกนทก ๆ คน กมเวลาพอเพยงทจะมาดาเนนงานทางศลปะและดานวฒนธรรมอน ๆ การววฒนาการของสงคม นยม เปาหมาย คอ การพฒนาตนเองไปสสงคมคอมมวนสต เปาหมายของสงคมคอมมวนสตท เราพอรจกกน คอ เปนสงคมทปราศจากชนชน ปราศจากการขดรด

รปแบบการผลตแหงระบอบคอมมวนสตมจดพเศษ กคอวา ปจจยการผลตทงหมดลวน เปนกรรมสทธสาธารณะ เอกชนมกรรมสทธในปจจยการดารงชพตลอดถงเครองอปโภคทจาเปน แตจะยดครองกรรมสทธในปจจยการผลตไมได จะมไดกเพยงปจจยการผลตทไมสาคญบางอยาง เมอเอกชนไมสามารถยดครองปจจยการผลตเปนกรรมสทธของตนได กจะไมมบคคลใดทจะอาศย อานาจในการยดครองปจจยการผลตมาดาเนนการขดรดแรงงานสวนเกนของผอน ๑๖๐

๒.๒.๗ เหตพลงนามธรรมผลกดนความขดแยงในชนชน

ธรรมชาตของความขดแยงจะเกดตามมากบความมชนชน นกวชาการสวนมากจะมง อธบายเหตความขดแยงทางชนชนวา เกดจากดานวตถหรอรปธรรมเปนฉนวนเหตของความขดแยง สวนทางดานนามธรรมนนไมคอยมใครพดถงมากนก เหตความขดแยงนามธรรมนเปนความรสก เปนความคด เปนพลงงานขบดนทเรามองไมเหน ตวอยางเชน “ความอยากได อยากใหญ และใจ แคบ” ๑๖๑ ถอไดวาเปนตวการสาคญททาใหเกด “ความหวาดกลว ระแวง และไมไวใจกน” ๑๖๒ จะ

๑๕๙ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, หนา ๑๖๕. ๑๖๐ เรองเดยวกน. หนา ๑๕๑. ๑๖๑ พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต), วถสสนตภาพ, พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร : สหธรรมก,

๒๕๔๖), หนา ๑๒. ๑๖๒ เรองเดยวกน. หนา ๑๖.

นของมห

of 215

๕๖

เปนเชอประทใหเกดความขดแยงได สอดคลองกบพระเทพดลก(ระแบบ ฐตญาโณ) ๑๖๓ และ พระเทพโสภณ (ประยร ธมมจตโต) ๑๖๔ ทมความเหนทคลายคลงกนวา “ตวปญหา” ของความ ขดแยงอยท “อวชชา” ซงแตกกงใหญออกมาเปน “ความโลภ ความโกรธ และ ความหลง” เปน ตวหลอเลยงใหคนแยงชงอานาจและผลประโยชน โดยไมคดทจะเผอแผและเหนใจคนอน ๆ

นกสงคมวทยากดเหมอนจะเหนดวนกบแนวความคดน ดวยเชอวาชนชนเกดจากพลง ความตองการทขบดนใหมนษยดาเนนทางเศรษฐกจ พลงความตองการทขบดนมนษยน คอ ความ ตองการทางกายภาพ(Physical Needs), อานาจ(Power), การยอมรบนบถอทางสงคม(Recognition), และสวสดภาพของคนอน(Welfare of Others) ๑๖๕ จากความจาเปนหรอความตองการทไดสงผลมา จากพลงขดดนภายในน จะนาไปสการขบเคลอนของกลมชนทอาจจะปะทะกนอยางหลกเลยงไมได

นกจตวทยากลมมนษยนยม (Humanist) อยางเชน มาสโลว (Abraham Maslaw) มอง พลงผลกดนภายในททาใหความขดแยงเกดขนในชนชนนน มาจากหลากหลายสาเหตดวยกน แต ทสาคญมาจากความตองการ ๕ ประเภท คอ ๑๖๖

๑. ความตองการความสาเรจแหงตน (Self – Fulfillment Needs) ๒. ความตองการนยมนบถอในตนเอง (Ego Needs) ๓. ความตองการทางสงคม (Social Needs) ๔. ความตองการความปลอดภย (Safety Needs) ๕. ความตองการทางรางกาย (Physiological Needs)

สวนนกจตวทยาทานอน ๆ ไดแสดงความเหนเพมเตมในประเดนเกยวกบความขดแยง ทางชนชน ซงอาจเกดขนไดหลายประเดน กลาวคอ ๑๖๗

๑๖๓ พระโสภณคณาภรณ, ความขดแยงในจตมนษย, ใน สนตศกษากบการแกปญหาความขดแยง, วลย อรณ บรรณาธการ, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๐), หนา ๓๘.

๑๖๔ พระมหาประยร ธมมจตโต, พทธวธสรางสนตภาพ, (กรงเทพมหานคร : อมรนทพรนตงกรพ, ๒๕๓๒), หนา ๑๗.

๑๖๕ พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, หนา ๑๒๕. ๑๖๖ Abraham Maslaw 1908-1970. อางใน รศ. ณรงค เสงประชา, มนษยกบสงคม,

หนา ๑๑๘ – ๑๑๙. ๑๖๗ Henkin, A.B. et.al. “Conflict management strategies of principals in site – based managed

schools”, Journal of Educational Administration 38, 2000: p. 142 – 154.

นของมห

of 215

๕๗

๑. ความขดแยงดานเปาหมาย คอ ความขดแยงอนเนองมาจากการทเปาหมายท แตกตางกน ซงเกดขนเมอบคคลหนงมความตองการตอสงทจะไดรบแตกตางจากอกบคคลหนง

๒. ความขดแยงดานความคด คอ ความขดแยงอนเนองมาจากการทแตละฝายมความ คดเหนทไมลงรอยกน

๓. ความขดแยงดานความรสก คอ ความขดแยงทเกดขนมาเมอบคคลหนงมทศนคต หรอความรสกทขดแยงกบอกฝายหนง

๔. ความขดแยงดานพฤตกรรม คอ ความขดแยงอนเนองมาจากการทบคคลหนง กระทาบางสงบางอยาง ซงไมเปนทยอมรบของอกฝายหนง

กลมนกพฤตกรรมศาสตร คอนราด ลอเรนซ (Konrad Lorenz) แสดงความเหนเพมเตมวา กระบวนการของความขดแยงทางชนชนของมนษย เกดจากพนฐานของแนวความคดสญชาตญาณ ความกาวราว (Instinctual Theories Of Aggression) สอดคลองกบความเหนหลายทาน ไมวาจะ เปนมองเทจ (Mongtague) ๑๖๘ กอรเนย (Gorney) ๑๖๙ สตอรร (Storr) ๑๗๐ ทศกษาในเรองมนษยและ ความกาวราวของมนษย ซงเหนตรงกนวา ความขดแยงและการตอสเปนกระบวนเพอการทดแทน หรอชดเชยสงทเปนสญชาตญาณกาวราวทาลายลางมนษย โดยผานทางความขดแยงหรอการแขงขน นนหมายถงวา มนเปนกระบวนการผองถายของความโกรธหรอความกดดนภายใน เหมอนอยางท สลกษณ ศวรกษ เหนวาเหตของความขดแยงมาจาก “ความโกรธ” ซงสภาวะเชนนทาใหเกดความ เกลยดชง ทารายและฆากนในหมมนษย ๑๗๑

เหตภายนอกททาใหเกดความขดแยง เชน เศรษฐกจ ผลประโยชน อานาจ เปนตน เปน ตวกระตนเรงเราใหเกดความขดแยงในชนชนสงคม ดงท ศ.ดร.เทยนฉาย กระนนท ระบวาความ ตองการดานเศรษฐกจและสงคมเปนตวแปรสาคญประการหนงททาใหเกดความขดแยง ดานเศรษฐ กจกคอรายได ทรพยสนทถอครองและการมงานทา เปนตน ดานสงคมกคอ ระดบการศกษา

๑๖๘ ดเพมเตมใน Ashley Mongtague, ed, Man and Aggression, (New York: Oxford University Press, 1968).

๑๖๙ ดเพมเตมใน Roderic Corney, The Human Agenda, (New York: Bantam, 1973). ๑๗๐ ดเพมเตมใน Anthony Storr, Human Aggression, (New York: Athenemum, 1968). ๑๗๑ สลกษณ ศวรกษ, “พทธศาสนากบอหงสธรรม”, ใน ปฏบตการแหงความรก : ยคสมยแหงความ

รนแรง, วระ สมบรณ และไพศาล วงศวรวสทธ บรรณาธการ, (กรงเทพมหานคร : กลมประสานงานศาสนา เพอสงคม, ๒๕๒๒), หนา ๓๑๘ .

นของมห

of 215

๕๘

ความทนสมยและฐานะทางสงคม ๑๗๒ ความแตกตางกนดงกลาวจดไดวาเปนเหตเปนสงกระตนให คนในสงคมเกดความขดแยงกน ในขณะทชยวฒน สถาอานนท กเหนสอดคลองวาตวแปรในดาน สงคมและเศรษฐกจเกยวเนองกบการดารงชวต การดารงชวตทาใหเกดความขดแยงทางดานชนชน และชวงชงทรพยากรในระดบตาง ๆ ๑๗๓

ประเดนเรองของอานาจและผลประโยชนนน ราลฟ ดาหเรนดอรฟ (Ralf Dahrendorf) ชาว เยอรมน ไดชวา บางครงอานาจมอยนอยหายาก กลมยอย ๆ ในองคการทางสงคมจงตองแขงขน ตอสเพอใหไดมาซงอานาจอนนอยนน และเหนวาเหตความขดแยงทางสงคม เกดจากการ กดข ระหวางกลมตาง ๆ การขดกนในเรองผลประโยชนมาจากการไดรบสวนแบงอานาจไมเทากน ระหวางกลมเหนอ (Dominant) กบกลมใต (Subjugated) การขดแยงเปนสงทหลกเลยงไมไดใน องคกรสงคมทกระดบ ๑๗๔

สาหรบผวจยเองเชอแนวาความขดแยงทางชนชน จะตองอาศยเหตทงภายในและภาย นอกประกอบกน เนองดวยบางครงคนเราโกรธและโลภกไมไดไปทารายหรอขโมยของใคร หรอ บางครงเราไมโกรธไมโลภ แตถาไดรบความอยตธรรมหรอถกเอารดเอาเปรยบ ไมเทาเทยมกนใน ดานผลประโยชน หรอการกดขขมเหงของชนชนทเหนอกวา กอดทจะโกรธและปะทะกนไมได เพราะสถานการณบงคบใหเราตองตอสเพอความอยรอด ดงนน เหตความขดแยงทางชนชนตองม องคประกอบทงภายในและภายนอกรวมดวย

สวนนกปรชญาทฤษฎความขดแยง (Conflict Theory) ไดเสนอภาพรวมทเปนแนวคด สาเหตหลกใหญ ททาใหความขดแยงเกดขนในชนชนอยางหลกเลยงไมพน เชน ๑๗๕

๑. การทบคคลมอานาจไมเทากน ทาใหคนมอานาจมากถอโอกาสเอารดเอาเปรยบผม อานาจนอย เปนแหลงทมาของความตงเครยด และการขดแยงในสงคม

๑๗๒ ดขอมลและตวเลขเพมเตมใน เทยนฉาย กระนนท, “อนเนองมาจากความแตกตางทางเศรษฐกจ และสงคม”, ใน สนตศกษากบการแกปญหาความขดแยง, วลย อรณ บรรณาธการ, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๐), หนา ๙๙-๑๐๗.

๑๗๓ ชยวฒน สถาอานนท, สนตทฤษฎ/วถวฒนธรรม, หนา ๓๖-๓๗. ๑๗๔ ดรายเพมเตมใน Ralf Dahrendorf, Class and Class Conflict in Industrial Society,

(California: Standford University Press, 1959). ๑๗๕ รศ.ดร. สญญา สญญาววฒน, ทฤษฎสงคมวทยา, พมพครงท 8, (กรงเทพมหานคร :สานกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ๒๕๔๓), หนา ๕๕-๘๖.

นของมห

of 215

๕๙

๒. การทสงคมมวตถของหายากอยอยางจากด เปนเหตใหตองมการตอสดนรนเพอให ไดสวนแบงจากของทมอยจากดนน

๓. ในสงคมมกลมตาง ๆ ทมเปาหมายไมเหมอนกน กลมเหลานจงตองแขงขนชวงชง กนเพอบรรลเปาหมายนน เปนเหตใหตองมการกระทบกระทงขดแยงกนระหวางกลมขน

การศกษาดงกลาวจะเหนไดวาเหตใหเกดชนชน และเหตทเปนปจจยของความขดแยงใน ระหวางชนชนนนมสาเหตทหลากหลาย และแทบจะมปรากฎทเหมอน ๆ กนในทกประเทศ ถงแมรปแบบชนชนจะไมเหมอนกนกตาม เพราะชนชน คอ เครองหมายของความไมเทาเทยมกน เปนเรองของพวกพอง การกดกนและการดารงไวซงผลประโยชนของตน การเรยนรสาเหตเกดของ ชนชนและความขดแยงทปรากฎในชนชนนน จงเปนการคนหาชองทางทจะลดปญหาความยงยาก ทมในสงคม ถาเรารตนตอสาเหตอยางแทจรงกจะงายตอการแกปญหา ทงหมดนเปนสาเหตหลกท ทกฝายควรนาไปพจารณาศกษาเพอการหาทางออก และการอยรวมกนของคนในสงคม

๒.๓ ทางออกหรอวธแกปญหาความขดแยงทางชนชน

การหาทางออกเพอแกปญหาความขดแยงทางชนชนนน ในอดตทผานมาไดมผเสนอ แนวคดไวมากมาย แตกระนนกใชวาทกแนวคดทฤษฎจะนาไปใชไดผลทงหมด ทงนกเพราะสภาพ ปญหาและองคประกอบแตละพนทไมเหมอนกน ถงขนาดมนกวชาการหลายทานยนยนวาความ ขดแยงทางชนชนสงคมไมอาจกาจดใหหมดไปได ดวยคดวาความขดแยงไมใชปญหา เพราะมน อาจเปนสงทตองมโดยธรรมชาต แตปญหาทควรจะคดกนอยทการบรหารจดการทจะทาอยางไรให ความขดแยงนนสามารถควบคมไดตางหาก

๒.๓.๑ ความขดแยงทางชนชนเกดขนโดยธรรมชาตจรงหรอ

การแกปญหาความขดแยงของสงคมอนเกดจากชนชน นกวชาการบางทานมองวาการ จะแกปญหาความขดแยงใหหมดไปจากสงคมเลยคงเปนไปไมได อยางเชน ชยวฒน สถาอานนท ทเสนอวา ความขดแยงเปนปรากฎการณธรรมชาตทดารงอยทวไปเปนเรองธรรมดา และฝงรากลก อยในสงคม ดงนน ปญหาของมนษยจงมใชการขจดความขดแยงใหหมดสนไป เพราะเปนไป ไมไดในทางปฏบต ๑๗๖ เปนการยนยนวา สภาพความขดแยงวามนตองคงอย หวใจสาคญทควรคด

๑๗๖ ชยวฒน สถาอานนท, สนตทฤษฎ/วถวฒนธรรม, หนา ๑๙.

นของมห

of 215

๖๐

คอวา เราจะอยกบความขดแยงอยางไร ทาอยางไรเราจงจะบรหารจดการควบคมความขดแยงได ถาเราบรหารจดการควบคมความขดแยงในสงคมได เรองชนชนกไมใชปญหาทเราจะตองไปหวง กงวล สอดคลองกบแนวคดของ ราลฟ ดาหเรนดอรฟ (Ralf Dahrendorf) ทไดเสนอความคดเพอ หาทางออกใหแกสงคมไววา ความขดแยงทเกดขนในสงคมสามารถควบคมไดดวยวธของการ ประนประนอม ๑๗๗ นนกเปนตวอยางทางออกวธการหนงในการบรหารจดการความขดแยง ทนา นามาศกษาพจารณา

๒.๓.๒ วธการหรอรปแบบการบรหารจดการความขดแยง

วธการหรอรปแบบการบรหารจดการความขดแยง สวนใหญทปรากฎเหนในสงคม คอ

๑. การผอนปรนเขาหากน หรอ การสมานลกษณ (Accommodation) ๒. การกลนกลาย (Assimilation) ๓. ความรวมมอ (Co-operation) ๔. ความเหนพองตองกน (Consensus)

การผอนปรนหรอการสมานลกษณ(Accommodation) กคอ การผสมผสานคอยเปนคอย ไป เปนการประนประนอมหรอผอนปรนปรบตวเขาหากน หลงจากความขดแยงระหวางกลม เกดขนแลว ๑๗๘ ความรสกเปนปฏปกษตอกนอาจยงคงอยและอาจจะขดแยงกนอก การปรบตวเขา หากนตางฝายตางยงคงรกษาเอกลกษณ (Identity) และผลประโยชนของตนไว แมวาจะตองเสย ผลประโยชนบางสวนของตน อกอยางหนงการผสมผสาน กคอ การอดกลนผอนปรนหรอการลด ความตงเครยด

การกลนกลาย (Assimilation) เปนกระบวนการทผสมผสานกลมกลนของกลมชนชนแต ละกลม ในเรองทศนคต ความเชอ วฒนธรรม จนรสกวาเอกลกษณของกลมเปนอนเดยวกน กระบวนการการกลนกลาย ชนชนทดอยกวาจะเปนผรบการกลนกลายมากกวา เปนกระบวนการท มลกษณะคอยเปนคอยไปในรปแบบหนง ผลจากการกลนกลายคอการลดความความขดแยง เพราะ เมอคนมวฒนธรรมแบบเดยวกน คดเหมอนกน มองอะไรเหมอนกน มระบบคณคาเดยวกน กไม

๑๗๗ คณะสงคมศาสตร ม.บรพา., ทฤษฎการเปลยนแปลงทางสงคม, http://www.huso.buu.ac.th/ cai/Sociology/225101/Lesson13/ทฤษฎการเปลยนแปลงทางสงคม.htm ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๕๐.

๑๗๘ รศ. ณรงค เสงประชา, มนษยกบสงคม, หนา ๗๘.

นของมห

of 215

๖๑

รจะขดแยงกนเรองอะไร แนวความคดนดเหมอนจะใกลเคยงกบแนวคดของกลมนกทฤษฎอนทรย ทวา สงคมเปนสงเดยวกน (Organism) ซงหมายถงสวนประกอบของอนทรยตองผสานกนสนท ผสมกลมกลน (Harmony) จะขดแยงกนเองไมได สมาชกของอนทรยตองยอมเสยสละสทธและ สวสดการสวนบคคลเพอกลม มนษยเปนสมาชกของอนทรยไมเทาเทยมกน กขนอยกบวาใครทา หนาทสาคญแคไหนในอนทรย ๑๗๙ แตกเปนทนาสงเกตวา ทฤษฎอนทรยมแนวโนมเอยงทจะละเลย สทธเสรภาพสวนบคคลของมนษยแตละคน

ความรวมมอ (Cooperation) เปนการกระทารวมกนของบคคลตงแตสองคนขนไป เพอ จดมงหมายอยางใดอยางหนง ๑๘๐ หรออาจเปนกระบวนการทางสงคมทกลมตกลงทจะกระทากจ กรรมรวมกน อาจเกดจากมผลประโยชน มวธการ มเปาหมายหรอมวตถประสงคบางประการท สอดคลองกน

ความเหนพองตองกน (Consensus) เปนกระบวนการทคลายคลงกบการรวมมอ แตการ ตกลงเหนพองตองกนนนตองเปนเอกฉนท

การแกปญหาเพอหาทางออกของความขดแยงทางชนชน นกทฤษฎโครงสรางหนาท ได มความเหนเพมเตมทนารบฟง ดวยมองวาการแบงชนชนทางสงคมเปนสงทจาเปนตองม เพอการ ดารงอยของสงคม ทกสงคมจาเปนตองมระบบชนชนเพอจดสรรตาแหนงหรอการแบงงานกนทา และการกระตนจงใจใหสมาชกสงคมทาหนาทตาง ๆ ชนชนเปนระบบการใหรางวลแกสมาชก เปนสงจงใจใหคนทาหนาท รางวลทไดรบมทงวตถและสงทนามาซงความพงพอใจ เชน ความม หนามตาหรอมเกยรต บคคลในสงคมจงถกจาแนกเปนระดบชนสงตาตามตาแหนงและรางวลท ไดรบ ดงนน การแบงชนสงคมจงเปนสงจาเปนทหลกเลยงไมไดสาหรบสงคมทงหลาย ๑๘๑

นกทฤษฎโครงสรางหนาท ไดมองหนาทเปนสงสาคญของคนในสงคม แมแตตวความ ขดแยงเองมนกทาหนาท(Function) ของมน ความขดแยงและความรนแรงกมประโยชน แมเราไม ปรารถนาใหมกตาม ดงความเหนของ ลอส โคเซอร (Lawis A. Coser) ซงเปนนกสงคมวทยา ชาวอเมรกนดานทฤษฎความขดแยง(Conflict Theory) แท ๆ กยงไดใหความเหนไววาความขด แยงรนแรงมหนาทประโยชนในทางสงคม ดงน

๑๗๙ Otto Gierke. Political Theories of the Middle Age (Cambridge : Cambridge University Press, 1927), pp. 27-28.

๑๘๐ รศ., ณรงค เสงประชา, มนษยกบสงคม, หนา ๗๗. ๑๘๑ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๗๓.

นของมห

of 215

๖๒

๑. เปนเครองมอหรอเสนทางทนาไปสความสาเรจ (Road to Achievement) หมายถง สาหรบผมอานาจ การใชความรนแรง(Violence) กเพออานาจทมากขนและเดดขาด แตสาหรบผท ออนแอ (The Weak) การใชความรนแรงสวนใหญเปนแคการเรยกรอง (Demand) การประทวง (Protest) การแสดงความไมเหนดวย (Disagreement) หรอการอยากใหสงคมรบร (Recognition)

๒. การใชความรนแรง(Violence) อาจเปนสญญาณเตอน (Warning Signal) สะทอนถง ความไมเปนปกตหรอปญหาทเกดขนในสงคม คอ ความขดแยงจะชวยใหเราทราบจดเรมตนของ ปญหา

๓. การใชความรนแรง(Violence) อาจนามาซงความรสกทเปนหนงเดยว (Solidarity) สาหรบผมชะตากรรมรวมกนหรอมปญหาเหมอนกน จะไดมาเกาะกลมสามคคกน ชวยใหเกดการ รวมตวในกลมยอย (Intergrative function) ๑๘๒

๒.๓.๓ ทางออกของความขดแยง

การหาทางออกของความขดแยงทางชนชนนน ไดมนกวชาการแสดงรปแบบแนวคดท หลากหลาย แตกตางกนไปตามแตสภาพของชนชนในแตละประเทศนน ๆ ซงพอประมวลได ดงตอไปน

๑. ยกเลกชนชน ยกเลกกรรมสทธ ๒. การควบคมอานาจ คอ การควบคมความขดแยง ๓. ขจดความขดแยงดวยกฎระเบยบ กตกา ๔. หลกเลยงการแขงขน คอ หลกเลยงการขดแยง ๕. ลดความไมเสมอภาคดวยการกระจายรายได

๑. ยกเลกชนชน ยกเลกกรรมสทธ

นกปรชญากลมทฤษฎความขดแยง(Conflict Theory) หลายทาน เชอมนวาความขดแยง ทางชนชนไมใชสงทเกดโดยธรรมชาต ไมใชสงจาเปนตอการดารงอยของสงคมเลย มนเปน พฒนาการทางสงคมของมนษยทมนษยเปนผสรางมนขน และมใชจะอยยงยนไปชวนรนดรกาล กาเนดของชนชนปรากฎขนเพราะการครอบครองผลตผลสวนเกน เปนการแยงชงการผลตและการ

๑๘๒ http://www.tjanews.org/cms/index.php?option=com_content&task=view&id=1914&I temid =56&lang= ๒๐ ธนวาคม ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๖๓

ครอบครองผลผลตทางวตถมาเปนกรรมสทธสวนตว ทาใหสงคมยคบพกาลสลายตวไป แมแตนก ทฤษฎโครงสรางหนาทอยาง เกอรฮารด เลนสก (Gerhard Lenski) กเหนสอดคลองตรงกนกบกลม ทฤษฎความขดแยงในประเดนทวา ผลผลตหรอผลประโยชนเปนหลกการพฒนาของระบบชนชน ใหเกด ขน ความขดแยงเกดจากการจดสรรทรพยากรหรอผลประโยชนทไดรบเปนไปอยางไมเทา เทยมกน ชนชนทมสถานภาพ มอทธพล และมอานาจมากยอมไดรบสวนแบงมาก จงนาไปส ความกดดนและความขดแยง ๑๘๓

การเกดขนของความขดแยงทางชนชน มสาเหตจากชนชนขดรดทอยในฐานะเปนชนชน ปกครอง ไดใชอานาจปกครองทางการเมองมาคมครองรกษาผลประโยชนดานกรรมสทธแหงปจจย การผลตของตนไว เมอวตถสงของหายากและมอยอยางจากด กเปนเหตใหตองมการตอสดนรน ขดแยงกน เพอใหไดสวนแบงจากของทมอยจากดนน ๑๘๔ ดงนน ชนชนทถกขดรดและถกกดขจง เรยกรองใหยกเลกเพกถอนกรรมสทธแหงปจจยการผลต อนเปนตนเหตทพวกตนตองถกกดขเอา รดเอาเปรยบจากชนชนปกครองออกเสย ๑๘๕

ทางออกของปญหาความขดแยงในประเดนดงกลาวน ตองยกเลกชนชน ยกเลกกรรม สทธ ผทดเหมอนจะยนยนอยางแขงขนทเดนชดคนหนง คอ คารล มารกซ ดวยเชอวาจะตอง ยกเลกระบบชนชน และจดการแบงปนผลผลตทเทาเทยมกน แลวทาการเปลยนไปเปนแบบ สงคมนยม(Socialism) ๑๘๖ โดยอานาจรฐเผดจการชนชนกรรมาชพสรางการดบสญซงวธการผลต ในรปแบบกรรมสทธสวนตวมาสกรรมสทธสวนรวม ปรากฎการณการขดรดหรอการขดแยงทาง ชนชนจงจะสญสลายลงไป สดทายกจะกาวนาสววฒนาการความเปนคอมมวนสตเตมตว เมอไร ชนชนและการครองครองกรรมสทธสวนตวแลว การกระทบกระทงหรอการเอารดเอาเปรยบกน ระหวางชนชนกจะไมปรากฎ

ประเดนดงกลาวนกยงเปนทฤษฎททาทายอย เพราะวาในการทาลายชนชนนน มใชแต จะทาลายรปแบบระบอบกรรมสทธสวนตวของชนชนเจาของทดนและชนชนนายทนเทานน แต

๑๘๓ คณะสงคมศาสตร ม.บรพา., ทฤษฎของการจดชวงชนทางสงคม, http://www.huso.buu.ac.th/ cai/Sociology/225101/Lesson9/ทฤษฎของการจดชวงชนทางสงคม.htm ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๕๐

๑๘๔ รศ.ดร. สญญา สญญาววฒน, ทฤษฎสงคมวทยา , หนา ๕๕-๘๖. ๑๘๕ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, หนา ๑๖๗ -๑๗๐. ๑๘๖ คณะสงคมศาสตร ม.บรพา., ประวต แนวความคด และผลงานของนกสงคมวทยาคนสาคญ, ด

เพมเตมใน http://www.huso.buu.ac.th/cai/Sociology/225101/Lesson2/ประวต_แนวความคด_และผลงานของ นกสงคมวทยาคนสาคญ.htm ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๕๐.

นของมห

of 215

๖๔

หากจะตองรวมถงการดดแปลงระบอบกรรมสทธสวนตวของผผลตหรอผคนรายยอยอกดวย ซง สลบ ซบซอนยากยงกวาการทาลายชนชนขดรดเสยอก ดงนน จงไมแปลกใจเลยทจะไดรบการ ตอตานจากผคนบางกลม ในขณะเดยวกนชนชนกลมเหลาทนนยมกไดเสนอทางออก เพอการ ลดความขดแยงของชนชน ดวยวธการใหมนษยชวยเหลอกนใหมากขนและคานงถงผยากไรใน สงคมเปนพเศษ ลดการแขงขนและแทนทการแขงขนดวยการรวมมอ แตขณะเดยวกนกไมได เสนอใหโอนปจจยการผลตเปนของรฐ

๒. การควบคมอานาจ คอ การควบคมความขดแยง

อกแนวคดหนงทเปนทางออกของปญหา คอ การควบคมอานาจ ทเหลานกวชาบางกลม มองวา สทธอานาจ (Authority) เปนเหตใหเกดความขดแยงกนในหมชนชน อานาจนามาสความ ไมเทาเทยมกน เมอมผมอานาจกตองมผอยใตอานาจ อานาจจงอาจเปนสงสาคญทเสยงทสด และ เปนสงลอแหลมทสดทจะเกดความขดแยง ดงความเหนของ ปเตอร ท. โคลแมน (Peter T. Coleman) ทมองวาโดยปกตทวไป เมอเกดความขดแยงแลวสงททาใหการเจรจามปญหานน ก เพราะเหตวาฝายใดฝายหนงโดยเฉพาะอยางยง ผมอานาจมกจะใชอานาจทเหนอ(Power Over)กวา กบผทมอานาจนอยกวา จนทาใหกระบวนการในการจดการความขดแยงนน เปนไปดวยความ ยากลาบาก ๑๘๗ และสอดคลองกบความเหนของ Lockwood ทวาการทบคคลมอานาจไมเทากน คนมอานาจมากถอโอกาสเอารดเอาเปรยบผมอานาจนอย ทาใหเปนแหลงทมาของความตงเครยด และการขดแยงในสงคม ๑๘๘ นคอผลเสยของอานาจ

อกมมหนง อานาจสรางผลในทางบวก อานาจถาใชไมเตมทกทาใหสงคมวนวายได การ ใชอานาจเตมทเดดขาดในบางกรณกลบชวยแกปญหาใหแกสงคมได ดงแนวคดของแมคเคยเวลล ซงมสมมตฐานวา มนษยเปนสตวทชวราย เหนแกตว อกตญ เปลยนใจงาย โกหก หลอกลวง และโลภ ๑๘๙ คอ อยากไดสงตาง ๆ เปนของตวเอง สอดคลองกบคาอธบายของ George H.Sabine

๑๘๗ Peter T. Coleman “Power and Conflict”, in The Handbook Conflict Resolution: Theory and Practice, Morton Deutsch and Peter T. Coleman (Editors), (San Francisco: Jossey-Bass Publishers, 2000), p. 108-128.

๑๘๘ รศ.ดร.สญญา สญญาววฒน, ทฤษฎสงคมวทยา, หนา ๕๕. ๑๘๙ แมคเคยเวลล, เจา, แปลโดย พชต จงสถตวฒนาและคณะ. (กรงเทพมหานคร: สภาหนาโดม ชมรม

รฐศกษา (จฬา) มหดลสาร, ๒๕๑๗), หนา ๑๑๙-๑๒๐.

นของมห

of 215

๖๕

ทวามนษยแขงขนและแยงชงกนตลอดเวลา ถาไมมกฎขอบงคบและอานาจบงคบแลว จะเกด สภาพอนาธปไตย สงคมจะอยไดกเมอมอานาจบงคบผกพนเอาไวปกปองคมครองกรรมสทธและ ชวต ความมนคงจะเกดขนไดกตอเมอมรฐบาลทเขมแขงมอานาจเดดขาด ๑๙๐ ดงนน แมคเคยเวลล จงเสนอใหผปกครองตองรกษาอานาจเดดขาดของตวไวใหไดดวยวธการตาง ๆ โดยเฉพาะดวยการม กาลงทหารทเขมแขงและอาวธทด ๑๙๑ และผปกครองควรทาใหผอยใตปกครองกลวเกรง ๑๙๒ ถาผปก ครองสามารถนาชยชนะมาสประเทศได และคมครองบานเมองไดโดยวธใดกตาม วธการของเขา ยอมถกตองถอวาเปนวธมเกยรต และคนทวไปกยอมทจะสรรเสรญ ๑๙๓

แนวคดทยนยนและเชอวาอานาจคอธรรมะ คอ ความถกตอง อานาจเปนสงทเราตอง ยอมรบ ไมวาจะไดมาโดยวธทมคณธรรมหรอไรคณธรรมกตาม เปนการบอกวาบคคลใดมอานาจ การกระทาของบคคลนนยอมถกตอง ผปกครองจะตองรกษาอานาจเดดขาดไวใหได ผปกครองจะ เปนผมความสามารถหรอไม วดกนทการใชและการรกษาอานาจ นเปนแนวคดทมงตรงสาหรบ การเมองการปกครองตามความเปนจรงทเปนอย ไมใชฝนถงสภาพสงคมอดมคต

จากแนวคดเรองอานาจทเปนสาเหตทเสยงทสดทจะกอใหเกดความขดแยงทางชนชน ก จะเหนวามทงแนวคดทงทเปนทางบวกและทางลบ ดงนน จะเหนวาอานาจถกใชเมอใด เมอนน ยอมสงผลใหเกดขนตามมาไมอยางใดกอยางหนงแนนอน จงควรใชอานาจใหเหมาะสม ใชอานาจ เพอความถกตองและยตธรรม เพราะอานาจหรอพลงความกดดนทสามารถเปนทางออกของการ แกปญหาของความขดแยงได ทาใหโครงสรางมการเปลยนแปลงได ถาแตละฝายใชอานาจไม ถกตองยตธรรมแลว กจะยงเพมความขดแยงทรนแรงตามมา ดงนนการใชอานาจทพอดเหมาะตอ สถานกาล กนาจะเปนแนวทางหนงของการแกปญหาความขดแยงได

๑๙๐ George H.Sabine, A History of Political Theory, (New York : Holt, Rinehart and Winston, 1961), p. 345.

๑๙๑ แมคเคยเวลล, , เจา, แปลโดย พชต จงสถตวฒนาและคณะ, หนา ๑๐๕. ๑๙๒ เรองเดยวกน. หนา ๑๒๐. ๑๙๓ เรองเดยวกน. หนา ๑๒๘-๑๒๙.

นของมห

of 215

๖๖

๓. ขจดความขดแยงดวยกฎระเบยบ กตกา

การรวมกลมกนเปนสงคมนนเปนความจรงทวา จะตองมกฎระเบยบกฎเกณฑทเปนท ยอมรบรวมกนของคนในสงคม เปนเครองมอปองกนไมใหใครทาอะไรตามใจตน ถาบคคล กระทาตามความพอใจโดยปราศจากกฎควบคมแลว กยอมจะเปนอนตรายตอการอยรวมกนของ มนษย ๑๙๔ ดงนน วธแกความขดแยง ความไรบรรทดฐาน (Anomie) ความไมผาสกในสงคมจะตอง แกดวยการควบคมใหสงคมเปนไปในรปแบบเดยวกน นนกคอวา การใชกฎระเบยบขอบงคบเปน แกนหลกควบคมสงคม ถาไมสามารถควบคมสงคมได ความขดแยงหรอความไมสงบในสงคมก จะแกไขไมไดโดยประการทงปวง แตในการทจะควบคมสงคมใหอยในกรอบไดนน กจะตอง อาศยเครองมอ เครองมอทจะใชควบคมสงคมมหลากหลายแนวทาง แตทสาคญ ๆ สามารถ ประมวลได ดงน ๑๙๕

๑. ควบคมโดยกฎหมาย (Laws) ๒. ควบคมโดยกฎระเบยบขอบงคบ (Rules) ๓. การควบคมโดยผานศลธรรม (Control Through Morals) ๔. การควบคมโดยพธกรรม (Control of Ceremony) ๕. การควบคมโดยอดมคตทางสงคม (Control by Social Ideals) ๖. ควบคมโดยมารยาทสงคม (Etiquette) ๗. ธรรมเนยมหรอวถประชา (Folkways) ๑๙๖

๔. หลกเลยงการแขงขน คอ หลกเลยงความขดแยง

การกอตวของความขดแยงทผานมาขางตนจะมงเสนอความเหนไปทชนชน อนเปน ตนเหตความขดแยงของคนในสงคม แตแมจะปราศจากชนชนความขดแยงกสามารถเกดขนไดดวย

๑๙๔ กลมวทยาลยครใต, ความเขาใจเกยวกบสงคม, (กรงเทพมหานคร :กรงสยามการพมพ , ๒๕๒๖), หนา ๑๗.

๑๙๕ พศวง ธรรมพนทา, สงคมวทยาเบองตน, (กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร, ๒๕๒๓), หนา ๕๓-๕๕.

๑๙๖ รศ. ณรงค เสงประชา, มนษยกบสงคม, หนา ๑๓๒-๑๓๓. และ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๓๔.

นของมห

of 215

๖๗

สาเหตอน เชน เกดจากกระบวนการแขงขนกน(Competition) เปนตน การแขงขน คอการตอสเพอ เขาครอบครองสงบางอยางทมจานวนจากดทงทเปนวตถหรอไมใชวตถ ผลทตามมาจากการแขงขน อาจจะมทงในทางบวกและทางลบ ทางบวกกคอ เมอชนะ ความชนะนนจะเปนรางวลชวยกระตน ใหคนไดแสดงความสามารถของตนไดอยางเตมท ไดรบรางวล คอ โอกาส อานาจ เกยรตยศ การยกยอง การยอมรบนบถอ ความมนคง ความเสมอภาค สงของตาง ๆ เปนตน

ผลของการแขงขนในทางลบ คอ คนจะมทศนคตไมดตอกน การแขงขน(Competition) เมอมผชนะกยอมมผแพ การแขงขนมกเปนพฤตกรรมทเกดขนในชวงระยะเวลาสน ถากนระยะ เวลานานมนจะพฒนาตวไปเปนความขดแยง(Conflict) ทาใหกลมแยกออกจากกนแทนทจะเขาหา กน ๑๙๗ เปนสภาพทฝายหนงขวนขวายใหไดมาซงสงทตนตองการ (Rewards) โดยการกาจดหรอทา ใหคตอสออนแอลง สอดคลองกบแนวคดของ บลงค ทกลาววา ความเลวรายทางเศรษฐกจทกชนด เกดจากการแขงขน(Competition) การแขงขนเปนสาเหตของความยากจน ความเสอมทางจตใจ อาชญากรรมและโสเภณ วกฤตการณทางอตสาหกรรมและความขดแยงระหวางประเทศ ควรจะรอ รากฐานสงคมและสรางสงคมใหมโดยใชระบบรวมสมาคม (Association) เปนพนฐานของสงคม ๑๙๘

ดงนน จดเรมตนของความขดแยงจงมาจากการแขงขนกน ในบางกรณการหลกเลยง การแขงขนกจะเปนทางออกของความขดแยงได หนไปใชการสอบหรอลงมตยนยอมมอบใหแทน

๕. ลดความไมเสมอภาคดวยการกระจายรายได

ความไมเสมอภาคเกดจากการทเราไมมสทธหรอมโอกาส ในการครอบครองกรรมสทธ ในวตถตาง ๆ โดยเฉพาะเรองรายได กลาวคอ คนจานวนนอยมรายไดสง มระดบความเปนอยท สะดวกสบาย ในขณะทคนสวนใหญมรายไดตา มความเปนอยทแรนแคนยากไรตลอดเวลา ดงนน แนวทางทลดความไมเสมอภาคเปนทางแกปญหาความขดแยงได ตวอยางแนวทาง คอ ๑๙๙

๑๙๗ ผศ. ขบวน พลตร, มนษยกบสงคม, (ตารา-เอกสารวชาการ ฉบบท ๗ ภาคพฒนาตาราและ เอกสารวชาการหนวยศกษานเทศก กรมการฝกหดคร), (กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร จากด , ๒๕๓๐), หนา ๕๙.

๑๙๘ Charles Gide and Charles Rist, A History of Economic Doctrines (London : George G. Harrap, 1964) , p. 266.

๑๙๙ กลมวทยาลยครใต, ความเขาใจเกยวกบสงคม, หนา ๑๒๓-๑๒๕.

นของมห

of 215

๖๘

๑. ระบบจดเกบภาษอากร เพอมาเฉลยคนมรายไดนอย ๒. การใชจายของรฐเพอสงเคราะหผมรายไดนอย เชน สวสดการคนชราหรอตกงาน ๓. ขยายการศกษาใหทวถง ๔. การประกนราคาสนคา ๕. การเรงรดพฒนาชนบทอยางเรงดวน เปนตน

๒.๔ สรปแนวคดทฤษฎความขดแยงทางชนชน

กลมทฤษฎความขดแยง (Conflict theory) แนวความคดของนกวชาการกลมความ ขดแยงนมความคดเหนหลก ๆ ทตรงกนพอประมวลไดวา การมอยของชนชนทางสงคมนน กอใหเกดผลในทางลบ การดารงอยอยางแบงพรรคแบงพวกของมนษยเปนสงทกอใหเกดความเสย หายแกสงคมและมนษยชาตเชนเดยวกบสงคราม กอใหเกดการแกงแยงชงดชงเดน การขมเหง รงแกกนและเกดความไมยตธรรมตาง ๆ นานา สงคมนนไมมความเปนอนหนงอนเดยวกน เปน สงคมทตงอยบนพนฐานของการแบงแยก (Division) ความขดแยง (Conflict) อนเกดจากความไม เทาเทยมกน(Inequality)ทางสงคม มการตอสระหวางชนชน(Class Struggle)ทเอาเปรยบ (Exploiting Class) กบชนชนทถกเอาเปรยบ(Exploited Class) ๒๐๐ หรอไมกมการครอบงาของกลม สงคมบางกลม (Domination of Some Social Groups)

ชนชนผปกครองนนจะกระทาทกอยางเพอผลประโยชนของตน(Self-Interests) สวน ชนชนตานนจะถกลดรอนสทธและผลประโยชนโดยวธการตาง ๆ เพราะฉะนนตามทศนะของนก วชาการฝายทฤษฎความขดแยงมองเหนวาการดนรนตอสระหวางชนชน ความไมเทาเทยมกนความ อยตธรรมและความไมเสมอภาคกนทงทางการเมองและเศรษฐกจ จะตองขจดใหหมดสนไป ๒๐๑

พรอม ๆ กบการสลายตวไปของชนชน

โดยภาพรวมแนวความคดของกลมทฤษฎความขดแยง พอประมวลได ดงน

๑. ความเปนระเบยบในสงคมมนษย ขนอยกบการกดขของกลมคนทเหนอกวา ๒. ชนชนเกดจากการแบงปนทรพยสน อานาจ เกยรตยศ อภสทธทไมเทาเทยมกน

๒๐๐ ปฬาณ ฐตวฒนา, สงคมวทยา, (กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช จากด, ๒๕๒๒), หนา ๑๔๖-๑๔๗.

๒๐๑ พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, หนา ๑๓๓.

นของมห

of 215

๖๙

๓. การเปลยนแปลงทางสงคม เกดจากการขดแยงภายในสงคม ๔. การเปลยนแปลงทางสงคม จะเกดผลอยางถาวรแทจรงได กตอเมอเปนการเปลยน

แปลงโครงสรางสงคม ๕. ปญหาสงคมเกดจากการแบงปนสงของหายาก และสงของนนมอยจากดในสงคม ๖. นกการเมอง ขาราชการ พลเรอน ทหาร กฎหมาย ศาสนาในสงคม เปนเครองมอ

ของกลม “ผม” ทงสน ๗. การขดแยงในสงคมบางกรณ ชวยทาใหเกดความมนคงในกลมคนขนได ๒๐๒

นกทฤษฎความขดแยงดเหมอนจะมทศนะตอสงคมในแงราย ถงแมสงคมจะมความ เปนระเบยบอยปกตกตาม แตกเชอวาอยกนดวยความไมเสมอภาค มการกดข มการบบบงคบกน อย การเปลยนแปลงตามแนวคดกลมทฤษฎความขดแยงน กคอ จะตองเปนการเปลยนแปลงอยาง รนแรงหกโคนเดดขาด เพราะเปนไปไมไดทผมอานาจและผมผลประโยชน จะสละอานาจหรอ ผลประโยชนใหแกคนอนโดยงาย การขดแยงกเปนกระบวนการหนงของการเปลยนผานของสงคม หนงไปสอกสงคมหนง ความขดแยงกอใหเกดผลทงดานบวกและดานลบ ในดานบวกจะนาไปส การเปลยนแปลงทด เปนปรากฎการณทดมประโยชน เพราะเปนการนาไปสภาวะสงคมใหม ๒๐๓

ความขดแยงสามารถแกปญหาความแตกแยกและทาใหเกดความสามคคภายในกลมได ๒๐๔ สวนใน ทางลบกพอจะเปนททราบกนอยแลว

ปรากฎการณความขดแยงนาไปสการเปลยนแปลงภายในสงคม มกลมนกวชาการหลาย กลมรวมทงกลมทฤษฎความขดแยงดวยไดใหความสนใจเฝามองศกษา และพยายามมองหาชอง ทางออกหรอเสนอแนวคด ทจะนาไปสการเปลยนแปลงสงคมในรปลกษณทดทสด นกคดทฤษฎ กลมความขดแยงทสาคญ ๆ มหลายทาน ทงยคเกาและยคใหม คอ

จอรจ เฮเกล (George Hegel) คารล มากซ (Karl Mark) เอฟ. เอนเจลส (F. Engels) ราฟ ดาหเรนดอฟ (Ralf Dahrendor) ลวอส เอ. โคเซอร (Lewis A. Coser) เดวด ลอควด (David Lockwood) จอรจ ซมเมล (Georg Simmel)

๒๐๒ http://www.stou.ac.th/Thai/Grad_Stdy/Loadtext/Content/12741-2.doc ๑๑ มกราคม ๒๕๕๐. ๒๐๓ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, สภาพแวดลอมทางสงคมกบการพฒนาทรพยากรมนษย

๒๕๔๖. ขอมลจาก http://www2.nida.ac.th/boonanan/p602/module3.htm ๒๓ พฤศจกายน ๒๕๔๙. ๒๐๔ คณะสงคมศาสตร ม.บรพา., ทฤษฎการเปลยนแปลงทางสงคม, อางแลว.

นของมห

of 215

๗๐

ประเดนสวนใหญทนกคดทฤษฎกลมนยดถอกนในการตอตานชนชน คอ การถออภสทธ ครอบครองกรรมสทธสวนตว นาไปสวธการปฏวตเพอเขาถงจดมงหมาย ดงน

๑. รฐเปนเจาของทดนและเครองมอผลตทงมวล ๒. รฐเปนตวแทนประชากร ดาเนนกมมนตภาพทางเศรษฐกจเองทงหมด ๓. ผลตผลทรฐเฉลยใหแกประชากรตามความสามารถในการทางาน โดยยดถอหลก

ความเสมอภาคเปนหลกสาคญ ๔. รายไดทประชากรแตละคนไดรบจากรฐถอวาเปนสมบตสวนบคคล ๒๐๕

เปาหมายทคาดหวงดงกลาว เปนหลกทนกสงคมนยมมกนาไปอางเสมอวาการดาเนน งานทางเศรษฐกจดงจดหมายน ยอมเกดผลดททาใหชนชนกรรมาชพจะทางานนอยชวโมง เพราะ วามคนงานมาก แบงงานกนทาได มรายไดเพมขนเพราะรฐเขาดาเนนงานเอง ผลกาไรจงไมตก ไปเปนของนายทนดจแตกอนและจะนาความเจรญเกดขนแกสงคมตามมา

๒.๔.๑ ทมาของทฤษฎ

ทฤษฎความขดแยงตอสทางชนชนเปนความคดทพฒนาตอยอดมมาแลวในอดต แตได รบการคนควาศกษาอธบายอยางจรงจงในยคของคารล มารกซ (Karl Marx) ๒๐๖ ซงมความเชอทพอ ประมวลไดวา การเปลยนแปลงทางสงคมเปนการตอสระหวางชนชนในสงคม ทตองผานลา ดบขนตอนของการพฒนาทางประวตศาสตร ๕ ขน ดงน ๒๐๗

๑. ขนสงคมแบบคอมมวนสตดงเดม (Primitive Communism) กรรมสทธในปจจยการ ผลตเปนของเผา (Tribal Ownership)

๒. ขนสงคมแบบโบราณ (Ancient Communal) กรรมสทธในปจจยการผลตเปนของรฐ (State Ownership)

๓. ขนสงคมแบบศกดนา (Feudalism) กรรมสทธในปจจยการผลตทเปนของขนนาง คอ ทดน โดยมทาสเปนแรงงานในการผลต

๔. ขนสงคมแบบทนนยม (Capitalism) กรรมสทธในปจจยการผลตเปนของนายทน

๒๐๕ พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, หนา ๑๓๓. ๒๐๖ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๙. ๒๐๗ คณะสงคมศาสตร ม.บรพา., ทฤษฎการเปลยนแปลงทางสงคม, อางแลว.

นของมห

of 215

๗๑

๕. ขนสงคมแบบคอมมวนสต (Communism) กรรมสทธในปจจยการผลตเปนของทก คน ทกคนมสทธเทาเทยมกน ไมมใครเอาเปรยบซงกนและกน

สงคมคอมมวนสตนน แบงยอยเปนสองระบบลดหลนกนตามลาดบ คอ ลทธสงคมนยม (Socialism) และลทธคอมมวนสต(Communism) ลทธทงสองนลวนพฒนามาจากทฤษฎของคารล มารกซ (Karl Marx) แตมขอแตกตางกนทสาคญประการหนงอยทวธการปฏบต กลาวคอวา นก สงคมนยมสมยใหมทงหลายเนนหลกการบรรลเปาหมาย โดยกระบวนการระบอบประชาธปไตย แบบสนต สวนลทธคอมมวนสตถอวา การบรรลเปาหมายกระทาไดเพยงทางเดยวเทานน นนคอ การปฏวตแบบนองเลอด ใชอาวธเขนฆาบคคลตรงกนขามอยางไมปราณ จนกระทงกลมอนทง หมดสญสนไปเหลอแตชนชนกรรมาชพเทานน ทงในทฤษฎและทงในทางปฏบตถอกนวา ลทธ คอมมวนสตกาวไปไกลกวาลทธสงคมนยมมาก เชน ลทธคอมมวนสตยกเลกระบบทรพยสวน บคคล เปนตน ๒๐๘

เรองความขดแยงระหวางชนชนของสงคมเปนสงทนาศกษา ถงแมวาบางสงคมอาจ กลาววาสงคมของตนมชนชนแตไมขดแยงกตาม ถาเราเขาใจววฒนาการทางสงคมกจะรวาความ ขดแยงทางชนชนจะเกดขนอยางแนนอน อยทวาจะเกดชาหรอเรวเทานน เพราะวาในสงคมชน ชน กคอ สงคมทจะไมมความเสมอภาคเทาเทยมกน ฉะนน ถาเมอชนชนทางสงคมยงจาเปนตอง ดารงมอย จะมอยดวยการบรหารจดการอยางไรใหสงคมเดนไปได ใหคนรวยหรอคนจนอย รวมกนได จะจดระบบความสมพนธระหวางชนชนใหมลกษณะยตธรรม สรางสรรคและเอออาทร ตอกนอยางไร ทาอยางไรใหคนสามคคกนภายใตฐานะชนชนทแตกตางกน คนชนตาไมไดรบการ ดถกเหยยดหยาม เหลานเปนประเดนใหญทเหลานกปรชญาหรอนกทฤษฎทงหลาย คงตองชวย กนพจารณาหาคาตอบ

๒๐๘ G.A.Jacobsen and M.H. Lipman. Political Science, pp. 15-31, 63-66. อางใน พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, หนา ๑๕๕.

นของมห

of 215

บทท ๓

ทฤษฎการตอสและการบรหารจดการความขดแยงทางดานชนชน ของคารล มารกซ (Karl Marx)

๓.๑ แนวคดทมอทธพลตอความคดของคารล มารกซ

คารล มารกซ ถอไดวาเปนนกปรชญาทยงใหญคนหนง เนองจากแนวคดของทาน นบตงแตอดตจนถงปจจบน ไดสรางการเรยนรหรอกระแสของการวพากวจารณอยางกวางขวาง ซง แนวคดทมอทธตอมารกซ คอ แนวคดวภาษวธจากเฮเกล(Friedrich Hegel) ซงเปนนกปรชญาแนว จตนยม ดงนนในการศกษาแนวคดของมารกซ สงแรกทจะตองทาความเขาใจ คอ หลกการวภาษวธ (Dialectics)

ความหมายเดมของหลกการวภาษวธหรอ “Dialectics” มาจากภาษากรก คอ Dialektike Techne หมายถง รปแบบหนงของลกษณะการถกเถยงปญหาทางปรชญา เปนรปแบบตรรกศาสตร นรนย ๑ เปนการอภปรายหรอโตวาท เปนกระบวนการทางความคดทนาไปสการตระหนกร ซงถก นามาใชในการโตแยงความคดของผอน เปนไปในเชงปฏเสธหรอหกลาง (Negative / Destructive Dialectic) หรอเพอแสดงจดยนทางความคดของผเสนอ โดยพยายามหาบทสรปหรอเปาหมายทเปน สจจะใหหยงเหนความจรง(Constructive Dialectic) ๒ ทวาสรรพสงอยในรปของการเปลยนแปลง และการไหลเลอนอยางตอเนอง ๓

การเปลยนแปลงหรอการถกถยงกน กคอ การพดแยงกนหรอการรวมกนระหวางสงท แตกตางกน อนหมายถงธรรมสากจฉาในหลกพทธศาสนา ๔ วธการนชาวกรกในยคเฮอราคลตส (Heraclitus) ถอวาเปนศลปะของการถกเถยงอภปรายปญหา ดวยการวเคราะหประเดนขอโตแยง

๑ ดเพมเตมใน ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ-ไทย, พมพครงท ๔, (กรงเทพมหานคร : ราชบณฑตยสถาน, ๒๕๔๘), หนา ๒๖-๒๗.

๒ http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=suparatta&group=2 ๑๐ พฤศจกายน ๒๕๔๙. ๓ Alan Wood and Ten Grant, Reason in Revolt: Marxism and Modern Science, (เอกสารสาเนา

เยบเลมประกอบการศกษา ม.ป.ป.), หนา ๔๑. ๔ ปรด พนมยงค, ความเปนอนจจงของสงคม, (พระนคร: สานกพมพเกวยนทอง, ๒๕๐๐), หนา ๖๘.

นของมห

of 215

๗๓

ทมอย ผลทสดกจะไดมาซงขอเทจจรงจากการโตแยงหรออภปรายนน ๆ ๕

หลกแนวคดวภาษวธเดมของเฮเกลในกระบวนการการถกเถยงกนน ไดมการพฒนาแนว คดทมขอบเขตกวางขน คอ เชอวาสรรพสงจะประกอบดวย ๒ เหตปจจย คอ เหตปจจยหนงเสนอ (Thesis) อกเหตปจจยหนงเปนปฏเสธ(Antithesis) เมอเหตปจจยทงสองดานนมาปะทะกน กจะ กอใหเกดขอสรปใหมขนมาอกเรยกวา “Synthesis” ๖ เพอความเขาใจนกวชาการบางทานไดเรยบ เรยงภาษาใหม โดยแบงเปน ๓ ระยะ คอ ระยะพนฐาน (Thesis) ระยะขดแยง (Antithesis) และ ระยะปรองดอง (Synthesis) ๗ หมายถงวา ภาวะพนฐาน(Thesis) ปะทะกบภาวะแยง (Antithesis) กอใหเกดภาวะสงเคราะห (Synthesis) ๘ ถดจากนนภาวะสงเคราะหกสรางภาวะพนฐานขนมาอก อยางนเรอยไป

ขอสรปใหม(Synthesis) มใชเกดจากการทาลายกนระหวางขอเสนอ(Thesis) กบขอ ปฏเสธ (Antithesis) แตเปนการเชอมโยงใหเกดขอเสนอใหม ทงนเพราะสงของทกชนดมภาค ปฏเสธในตวเอง ทาใหสงตาง ๆ เปลยนไปจากเดม

ดงนน สภาพปฏเสธหรอตรงขามและขดแยงเปนคณลกษณะของสรรพสงทเปนอย เมอ ขดแยงปะทะกนกจะกอใหเกดสงใหม จากสงใหมกจะมความขดแยงเกดขนอก กระบวนการ ดงกลาวนจะดาเนนตอไป จนกระทงบรรลถงความเปนจรงอนแนนอน ซงเฮเกล เรยกวา ความ สมบรณ (The Absolute) ๙ กลาวคอ หลกวภาษวธนจะนาไปสการบรรลถงสจจะได โดยผานการ ตอสขดแยงกนระหวางความคดทตรงกนขาม

คารล มารกซ ไดมองแนวคดของเฮเกลขางตนวา เปนหลกปรชญาเชงจตนยมวภาษวธ (Dialectical Idealism) ทเชอวาความจรงคอจต ซงเปนนามธรรมโดยพนฐาน คอ

๑. จตใจ (ความคด) ของมนษยเทานนเปนสงทแทจรง ทกสงทกอยางปรากฏอยและ เปนจรงได เพราะจตใจมนษยรบร

๕ น. ชญานตม, ววฒนาการของมารกซ, (พระนคร: สานกพมพเคลดไทย, ๒๕๑๖), หนา ๔-๕. ๖ Geroge H. Sabine, A History of Political Theory, (3 rd. edition (New York: Holt Rinchart and

Winston, 1961), p. 42. ๗ กรต บญลอ, แกนปรชญาปจจบน, (กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช, ๒๕๒๒), หนา ๒๔. ๘ ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ-ไทย, (กรงเทพมหานคร: อมรนทร การพมพ,

๒๕๓๒), หนา ๒๙. ๙ น. ชญานตม, ววฒนาการของมารกซ, หนา ๖.

นของมห

of 215

๗๔

๒. จตใจมนษยนนทางานในรปของกระบวนการ (Process) ๓. กระบวนการนน คอ กระบวนการวภาษวธ จตใจมนษยเปนสงทไมหยดนง

เปลยนแปลงและทางานตลอดเวลา จตใจมนษยทางานในรปของการเสนอความคด (Idea) และ ความพยายามทจะหาความคดขดแยง (Conflicting Idea) ซงทาใหเกดความคดใหม (Synthesis) แลว กเกดความคดขดแยงตอไปไมมทสนสด ๑๐

จากแนวคดสงทเปนนามธรรมของเฮเกล ซงเกยวกบหลกวภาษวธ หรอวธการไดอาเลค ตค(Dialectical Materialism) มารกซไดนามาประยกตเพออธบายกฎการเปลยนแปลงทางวตถ เกด เปนแนวคดทนกวชาการหลายทานไดสรปไว ดงน

๑. ถอวาสรรพสงและปรากฏการณทงหลายเกยวของกน ตางกาหนดซงกนและกน พงพาอาศยกนและมผลกระทบกระเทอนตอกน จะเขาใจปรากฏการณไดตองพจารณาปรากฏการณ ซงเกยวของกบสภาพแวดลอม เพราะถอวาถกกาหนดโดยสภาพแวดลอม ๑๑

๒. ธรรมชาตยอมอยในสภาพทเคลอนไหวเปลยนแปลง และววฒนาการอยเสมอโดย ไมหยดนง มทงเจรญขนและเสอมลง มสงทเกดใหมและสงทมนตองสลายตวไป ๑๒

๓. การเปลยนแปลงเกดขนจากการเปลยนแปลงปรมาณกอน แลวจงนาไปสการ เปลยนแปลงคณภาพ ๑๓ เปนการเปลยนแปลงภายในทมองไมเหน ไปสการเปลยนแปลงภายนอก อยางเปดเผย เปลยนแปลงทละนอยทางปรมาณไปสการเปลยนแปลงทางคณภาพอยางฉบพลน โดยกระโดดจากสภาพหนงไปสอกสภาพหนง

๔. วธการแบบไดอาเลคตค ถอวาขบวนการพฒนามไดเกดขนโดยการผสมกลมกลน

๑๐ ศ.ดร. ยศ สนตสมบต,จากวานรถงเทวดา: มารกซสมและมานษยวทยามารกซสต, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๔๓), หนา ๖.

๑๑ ฉตรทพย นาถสภา, ลทธเศรษฐกจการเมอง, พมพครงท๕, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, ๒๕๔๑), หนา ๑๔๗

๑๒ ธารง บรณธรรม, ปรชญาแหงลทธวตถนยม, นตศาสตร ๒๕๐๐ พมพใหมใน ปรชญาและวธคด ของลทธวตถนยม, (เชยงใหม : สโมสรนกศกษามหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๑๗.) หนา ๔๖.

๑๓ http://econ.bu.ac.th/paper/EC213/9.doc ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๗๕

แตเปนการตอสของสงทขดแยงกน ๑๔ สรรพสงมความขดแยงภายใน สงเดยวกนจะมทงดานบวก และลบ มของเกาและของใหม มสงทเสอมและสงทเจรญ การตอสขดแยงกนภายในของสรรพสง นทาใหเกดการพฒนา ทาใหเกดการเปลยนแปลง จากการเปลยนแปลงทางปรมาณไปสการ เปลยนทางคณภาพ

คารล มารกซไดอาศยแนวคดเชงวภาษวธทเปนนามธรรมของเฮเกลน ซงเขาไมเหนดวย กบเฮเกลในเรองการใหความสาคญกบจตมากกวาวตถ อกทงไดโจมตปรชญาจตนยมวา เปน ปรชญาของชมชนทกดข เปนปรชญาทอธบายประวตศาสตรตามรปแบบของความคดของนก ปรชญาทนกเอาเอง ไมใชตามความเปนจรง ยกเอานามธรรมขนมาบดบงความเปนจรงทางวตถ ๑๕

อยางไรกดเขากยอมรบในหลกการของวภาษวธ (Dialectical) ทเฮเกลใช แมวาจะมขอ โตแยง มารกซไดนาทฤษฎมาประยกตใชอธบายสงทเกดขนในรปของวตถ จงไดถกเรยกแนวคด นภายหลงวาเปนวตถนยมวภาษวธ(Dialectical Materialism) หมายถงวา สงทปรากฏในความคด ไมใชสงอนใด นอกจากโลกแหงวตถซงสะทอนปรากฏในจตมนษยและปรากฏในรปของความ คด ๑๖ จตไมใชความจรงสดทายชนดเดยว จตไมใชสงอสระ ตองมวตถเปนพนฐาน โลกวตถนน เปนโลกทแทจรง สวนแนวคดตาง ๆ เกยวกบโลกนนลวนแลวแตเปนผลสบเนองมาจากโลกวตถ การขดแยงกนไมใชภาพสะทอนของความคด แตเกดจากการขดแยงกนของพลงทางวตถซงสมผส ได สวนความคดเปนเพยงผลของพลงทางวตถ ๑๗

แนวคดดงกลาวเปนททราบเบองตนวา นกปรชญาทคดวาจตดารงอยกอนโลกธรรมชาต ผทยอมรบวาโลกถกสรางขนโดยพระเจาจะถกเรยกวาพวกจตนยม สวนพวกทเหนวาโลกธรรมชาต เปนแหลงกาหนดสรรพสงทงปวงรวมทงจตดวย กจะถกเรยกวาพวกวตถนยม ซงมารกซกจดอย

๑๔ Frederick Engels “Socialism: Utopian and Scientific” in K. Marx and F. Engles, Selected Works (Moscow: Progress Publishers, 1970) และ History of the Communist Party of the Soviet Union, edited by a Commission of the c of the C.P. S.U. 1938 (Moscow: Foreign Languages Publishing House, 1984), pp. 128-133. แปลโดย ฉตรทพย นาถสภา, ลทธเศรษฐกจการเมอง, หนา ๑๔๖.

๑๕ ฉตรทพย นาถสภา, ลทธเศรษฐกจการเมอง, หนา ๑๕๑. ๑๖ Karl Marx, Capital, Vol. 1 (New York : International Publishers, 1973) p. 19 และดเพมเตมใน

สตยรกษ, มโนภาพนยมและไดอาเลคตคกอนสมยมารกซ, แปลโดย Alexander Miller, The Christian Significance of Karl Marx (พมพใน อกษรสาสน , ๒๔๙๓) , หนา ๖๖ - ๗๙.

๑๗ ทนพนธ นาคะตะ, นกคดผยงใหญของโลก: ปรชญาและทฤษฎการเมอง, (กรงเทพมหานคร: โครงการ เอกสารและตารา สงคมรฐประศาสนศาสตร นดา, ๒๕๔๑), หนา ๙๘.

นของมห

of 215

๗๖

ในกลมน ถดจากนนมามารกซไดนาแนวคดนมาประยกตใชอธบายปรากฎการณการเปลยนแปลง ทางสงคม ดงจะเหนไดจากขอบงคบขอแรกของลทธคอมมวนสตทวา ผทยอมปฏบตตามลทธ คอมมวนสตจะตองยอมรบหลกทกประการของลทธวตถนยมแบบไดอาเลกตก โดยปราศจากขอแม ใด ๆ ทงสน ๑๘

ในการนาทฤษฎของเฮเกลมาประยกตใชกบปรากฎการณการเปลยนแปลงทางสงคมน คารล มารกซ (Karl Marx) มความเหนวาสาเหตววฒนาการของการเปลยนแปลงทางสงคม ม ขนตอน คอ

ในลาดบแรก (Thesis) ปจเจกชน (Individuals) ถกควบคมภายใตชนชนทตนอาศยอย ในระดบทสอง (Anti - Thesis) เกดความไมพอใจ เกดการขดแยงความตงเครยด ทา

ใหชวงชนทางสงคมภายใตระบบการผลตนน ๆ ถกทาลาย ในระดบทสาม (Syn-Thesis) นาไปสการสรางชนชนและความสมพนธขนใหม ๑๙

สงทมารกซตางจากเฮเกล คอ เขามองวาตวทกาหนดการเปลยนแปลงทางสงคมตามกฎ การเปลยนแปลงหรอวภาษวธ กคอ วตถหรอสภาพความเปนอยทางเศรษฐกจ ไมใชกาหนดโดย พฒนาการทางจตใจของมนษยอยางทเฮเกลคด กลาวคอวา จตสานกของคนเราเปนสงทมาทหลง เปนสงทกาเนดออกมาจากสง ๆ หนงอกท เพราะตวจตเองแททจรงกคอ ภาพสะทอนของวตถและ การดารงอยของวตถนนเอง การนกคดเปนผลตผลของวตถซงพฒนาววฒนาการจนมความสมบรณ ละเอยดในระดบสง นนคอเปนผลตผลของสมองคน และสมองคนกเปนอวยวะของการนกคด (ซง กคอวตถนนเอง)

การนาวตถนยมวภาษวธมาตความพฒนาการทางประวตศาสตรของมารกซน อาจารยชย อนนต สมทวนช ไดอธบายเสรมเพมเตมเกยวกบการเปลยนแปลงของสงคมทเชอวา

๑. พนฐานเศรษฐกจเปนปจจยทสาคญของพฒนาการทางสงคม คอ สภาพชวตทาง เศรษฐกจของมนษยเปนตวกาหนดรปแบบชวตสงคมและการเมองของมนษย

๑๘ เอจ ณ ปอมเพชร, พทธศาสนาตอบลทธมารกซสม, พมพครงท ๔, (กรงเทพมหานคร : มหามกฏ ราชวทยาลย, ๒๕๔๐), หนา ๑๕๗-๑๖๐.

๑๙ http://66.102.7.104/search?q=cache:U8rnfSADuocJ:202.143.139.146/E-learning/Sociology/Social %2520%2520stratification.doc+%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%A5+%E 0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B9%8C&hl=th&gl =th&ct=clnk&cd=149 ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๗๗

๒. การเปลยนแปลงในยคสมยแหงประวตศาสตรจากยคหนงไปสอกยคหนง หรอจาก ระบบสงคมชนดหนงไปสระบบสงคมอกชนดหนงนน ความขดแยงภายใน (Internal Contra- dictions) ของสงคมเปนปจจยหลกทกาหนดการเปลยนแปลง ๒๐

นเปนการยนยนเพมเตมถงอานาจทางเศรษฐกจหรอวตถ วาเปนสงทมอทธพลตอการ เปลยนแปลงสงคม โดยรวมแลวหลกวภาษวธทมอทธพลตอแนวคดของมารกนน มหลกการอย ๓ อยาง คอ ทกสงทกอยางเกยวพนกน เคลอนไหวเปลยนแปลงอยเสมอ และความขดแยงคอเนอ แทของความจรง ๒๑ เปนการอธบายทชวา สรรพสงทงปวงลวนแตมวแววแหงความดบสญอยทงสน จากกระบวนการความเจรญขนตาไปสขนสงทไมมทสนสด เปนไปอยางไมขาดสาย สงอนใด ลวนไมมทจะดารงยนอยทงสน เปนสภาพกฎทตองไหลเลอนเปลยนแปลงอยเสมอ

๓.๒ ทฤษฎและการตอสทางดานชนชนของคารล มารกซ

แนวคดทฤษฎวตถนยมวภาษวธ(Dialectical Materialism) ทเนนอธบายกระบวนการ เปลยนแปลงในโลกของวตถ มารกซไดนาแนวคดนมาศกษาวเคราะหเกยวกบววฒนาการการ เปลยนแปลงทางสงคม กอใหเกดการคนพบทฤษฎของความขดแยงในชนชน มารกซเชอวา กระบวนการเปลยนแปลงทางสงคมทงหมด นบตงแตระบบสงคมบพกาล (Primitive Communism) จนกระทงถงสงคมนยม (Socialism) ลวนเปนกระบวนการตอสขดแยงกนทางชนชน ดวยจด ประสงคเพยงเพอการครอบครองวตถหรอผลตผล ในการตอสขดแยงกนนกอใหเกดพฒนาการทาง สงคมประวตศาสตร

๒๐ ชยอนนต สมทวนช, ศกดนากบการพฒนาของสงคมไทย, (กรงเทพมหานคร : นาอกษรการพมพ, ๒๕๑๙), หนา ๑.

๒๑ พลศกด จรไกรศร, ความคดทางการเมองสมยใหม, (กรงเทพมหานคร :สานกพมพพาสโก, ๒๕๒๓), หนา ๑๐.

นของมห

of 215

๗๘

แนวคดทฤษฎการตอสทางชนชนของมารกซน สามารถเหนไดชดเจนจากงานเขยนท กลาวถงธรรมชาตของความขดแยงในคาประกาศแหงความเสมอภาค(TheCommunist Manifesto) ๒๒

ทปรากฏวาประวตศาสตรแหงสงคมทงหลายทดารงมาจนกระทงทกวนน เปนประวตศาสตรแหง การตอสทางชนชนระหวางนายทาสและทาส คนชนปกครองและคนชนตา ขนนางและไพร นายทนและชางรบจางกรรมกร หรออกนยหนงผกดขและผถกกดข ซงตางกธารงอยในสถานะ ตรงกนขามตออกฝายหนง และดาเนนการตอสทงปรากฏชดและไมปรากฏชดโดยมหยดยง ซง การตอสนแตละครงอาจจบลงดวยการปฏวตเปลยนแปลงสงคม หรอโดยความทกขยากสญสนรวม กนของชนชนทตอสและแขงขนกน ๒๓

แนวคดในเรองของชนชน (Social Classes) และรปแบบของสงคม จงมคาเรยกแนวคด ของมารกซเพมอกวาเปนทฤษฎวตถนยมประวตศาสตร (Historical Materialism) กลาวคอ ประวตศาสตรของมนษยชาตมาจากเงอนไขทางวตถ คอ มการผลตเพอการประกอบเลยงชพเปนตว

๒๒ The Communist Manifesto หมายถง แถลงการณพรรคคอมมวนสตหรอคาประกาศเจตนา คอมมวนสต หรอบางตาราเรยกวาคาประกาศแหงความเสมอภาค (จากชอตนฉบบภาษาเยอรมน Manifest der Kommunistischen Partei) เปนหนงในหนงสอการเมองทมอทธพลสงทสดในประวตศาสตรโลก ทเขยนโดย คารล มารกซ และ ฟรดดช เองเกลส รางใหแกสนนบาตชาวคอมมวนสตเมอเดอนธนวาคม ๑๘๔๗ ถงเดอน มกราคม ๑๘๔๘ ไดพมพเปนฉบบภาษาเยอรมนในลอนดอนเปนเลมรวม ๓๐ หนา ฉบบนเปนพนฐานของฉบบ ตอ ๆ มา เปนเอกสารลกษณะหลกนโยบายทยงใหญทสดของลทธคอมมวนสต มหนากระดาษไมมาก แตคณคา เทากบหนงสอเลมใหญหลายเลม "คาประกาศ" ไดแนะนาแนวทางของกจกรรมเพอการปฏวตของชนกรรมาชพ ใหกาลงใจและผลกดนชนชนกรรมาชพทงมวลทมการจดตง และทกาลงดาเนนการตอสทจะโคนลมระบบทนนยม และสรางสงคมทปราศจากชนชนในทสด. ศกษาเพมเตมใน คารล มารกซ, เฟรเดอรค เองเกลส, แถลงการณ พรรคคอมมวนสต, ตนฉบบเปนภาษาเยอรมน ฉบบภาษาไทย แปลจาก แถลงการณพรรคคอมมวนสต ใน สรรนพนธ มารกซและเองเกลส เลม ๑, ฉบบภาษาจน พมพโดยสานกพมพประชาชนปกกง, เผยแพรโดยชมรม หนงสอแสงตะวน, ๑๙๗๒), และ วกพเดย สารานกรมเสร, คาประกาศเจตนาคอมมวนสต, http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%B3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B 8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B8%95%E0%B8%99%E0%B8%B2% E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8 %B4%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B9%8C ๒๐ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

๒๓ Karl Marx and Frederick Engels, Selected Works, Vol.1 (Moscow :Progress Publishers, 1977), pp. 108-109. และด คารล มารกซ , เฟรดรด เองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, แปลโดย องคกร นกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร, (กรงเทพมหานคร :เจรญวทยการพมพ, ๒๕๑๗), หนา ๑๓-๑๔.

นของมห

of 215

๗๙

หลก แมกระทงพฒนาการทางการเมอง กฎหมาย ปรชญา ศลปะ วรรณกรรม กไดรบอทธพล สบเนองมาจากวตถหรอทางเศรษฐกจ พลงทางวตถเปนเครองกาหนดหรอเปนพลงทสาคญทสราง ความเปลยนแปลงและการขบเคลอนของการพฒนาการทางประวตศาสตร

นอกจากนมารกซยงมแนวคดวา มนษยเปนสวนหนงของภายใตสภาพแวดลอม อกทงยง เปนผมศกยภาพทจะเปลยนสภาพแวดลอมดวยการกระทาของตนเอง อยางไรกดถงแมวามนษยจะ เปนสวนหนงของธรรมชาตกจรง แตธรรมชาตกเปนสวนหนงของมนษยดวย เพราะวาธรรมชาต ยอมไดรบผลกระทบจากการกระทาของมนษย ๒๔ กลาวคอ อานาจและพลงการกระทาของมนษย เปนสาเหตหลกททาใหเกดการเปลยนแปลงของสงคมอยางมาก มนษยมความสามารถในการเปลยน แปลงสงรอบขาง

อกทงมารกซยงใหความสาคญตอความสมพนธระหวางมนษยกบกาลงแรงงาน อน แสดงถงความแปลกประหลาดใจในสายตาของมารกซ ทเมอกาลงแรงงานไดถกใชไปในการผลต สนสดลงแลว กรรมสทธของผลผลตหรอผลลพธทไดกลบตกไปเปนของนายทน นนคอมองได วาเปนการละทงกรรมสทธในกาลงแรงงานของตนเอง ผคนภายใตระบบทนนยมถกทาใหแปลก แยกจากกาลงแรงงานของตนเอง

๓.๒.๑ ความหมายและธรรมชาตของความขดแยงทางชนชน

ความขดแยงทางชนชนเปนลกษณะพเศษมลฐานของหลกวภาษวธ ซงเปนแนวคดของ มารกซ ในเบองตนกจะเหนวาความขดแยงกนเปนธรรมชาตทจาเปนตองเกด เพอการววฒนาการ ของสรรพสง เพราะสรรพสงยงพงพาอาศย บงคบกาหนดซงกนและกน เปนโลกธรรมชาตทลวน อยในภาวะเคลอนไหว เปลยนแปลงพฒนา เกดใหมและดบสญอยตลอดเวลา การพฒนานรวมไป ถงการกาลงพงทลายและกาลงเนาเปอยดวยซงกเปนเชนนอยเสมอ

เมอนาหลกแนวคดมาสการอธบายสงคม ชนชนจงเปนกลมของสงคมทสรางความ เปลยนแปลงทเดนชดทสด ชนชน (Classes) หมายถง กลมชนผไดมาซงเครองยงชพโดยวถทาง อยางเดยวกน ในสงคมและคนในกลมนนทงหมดยอมถอผลประโยชนของชนชนของเขาเปนสาคญ และรวมกน ๒๕ จากสภาพทมชนชนทตางกน ทาใหชนชนทเหนอกวาพยายามรกษาผลประโยชน

๒๔ Z.A. Jordan, The Evolution, p. 24, p. 35 ; C.J. Arthur, Introduction in The German Ideology, Part One (London : Lawrence and Wishart, 1970). p. 22.

๒๕ กหลาบ สายประดษฐ, ปรชญาของลทธมารกซสม, พมพครงท ๒, (โดยแนวรวมนกศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม, ม.ป.ป.) หนา ๗-๘.

นของมห

of 215

๘๐

ของตนไวดวยวธการตาง ๆ ทกรปแบบ ทงในดานกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ วฒนธรรมและ ความเชอทางศาสนา เรยกไดวา ความคดของชนชนปกครองในทกยคทกสมยเปนความคดท ครอบงา นนคอ ชนชนทมพลงทางวตถทเหนอกวาในสงคม ยอมเปนพลงชนาทางปญญาหรอ ความคดทเหนอกวาในเวลาเดยวกน ๒๖

ดงนน ความขดแยงทางชนชนของสงคม จงเปนเรองเกยวกบววฒนาการของการตอส ระหวางชนชนทถกกดขกบชนชนทเปนผกดขเอาเปรยบ เปนไปในลกษณะกระบวนการตอส เพอ เรยกรองความเสมอภาคหรอความยตธรรม เปนสงทตองเกดขนอยาหลกเลยงไมได เพราะเปน เหมอนธรรมชาตสวนหนงทมาคกบการมอยของชนชน

๓.๒.๒ คณลกษณะและความสาคญของความขดแยงทางชนชน

หลกการของมารกซมความเชอวา พลงของการเปลยนแปลงในกระบวนววฒนาการ มา จากอานาจแหงวตถหรอระบบการผลต ซงสามารถครอบงาความคดของมนษย ความสาคญของ การผลตนเองเปนตนเหตกอใหเกดโครงสรางเบองตน(Super-Structure)ทตามมา ซงไดแก กฎหมาย ทฤษฎการเมอง ปรชญา ศลธรรม และศลปะ เปนตน ตลอดจนรปแบบของความรสกทางสงคม ดงนน วธการผลตในชวตประจาวนของมนษยจงเปนสงทกาหนดลกษณะโดยทว ๆ ไปของ กระบวนการทางสงคมทงการเมองและความรสกของชวต ๒๗ แมกระทงความคดกเปนผลเนองจาก ปรากฎการณของวตถ ทดารงอยภายในสมองของมนษยและววฒนาการถงขนสงสดในสมองของ มนษยแลว ๒๘ เพราะวาความรสกนกคดของมนษยไมไดเปนตวกาหนดสภาพความเปนอยของมนษย ตรงกนขามสภาพความเปนอยทางสงคมตางหากทเปนตวกาหนดความรสกนกคด

คณลกษณะของพนฐานการผลตน กอใหเกดโครงสรางของสงคมทเรยกวาชนชน ซง มารกซเชอวากอใหเกดการแบงแยกทางชนชนขนมา ในทกสงคมจะมชนชนสองชนชน ชนชน แรก คอ ชนชนปกครอง ผกขาด เปนเจาของเครองมอการผลตทงหมด เอารดเอาเปรยบและกดข ขมเหง, ชนชนทสอง คอ ชนชนผใชแรงงาน ชนชนปกครองจะพยายามพฒนาเทคนคทางการ

๒๖ จามะร พทกษวงศ, แนวคดทฤษฎทางสงคมวทยา, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพมหาวทยาลย ธรรมศาสตร, ๒๕๓๓), หนา ๙-๑๐.

๒๗ พลศกด จรไกรศร, ความคดทางการเมองสมยใหม, หนา ๒๖. ๒๘ Karl Marx, The Capital, Volume I, Eng: trans by Samuel Moore and Edward Aveling (Moscow

Progress Publisher, 1974), pp. 13-14.

นของมห

of 215

๘๑

ผลตและการกดขขมเหงทจะเพมมากขนเรอย ๆ ความรสกแปลกแยกนเองทจะทาใหเกดความสานก ทางชนชน และเกดการปฏวตโคนลมอานาจของชนชนปกครองในทสด ๒๙

การขดแยงกนระหวางชนชนตาง ๆ เปนสงทสาคญมากถงขนาดทคารล มารกซกลาววา ประวตศาสตรทงหมดลวนเปนประวตศาสตรแหงการตอสทางชนชน ซงกคอระหวางชนชนทถก ปกครองกบชนชนปกครอง และเชอมนอยางจรงใจวาถาชนชนทถกขดรด (ชนชนกรรมาชพ) ไม ทาใหสงคมทงสงคมหลดพนจากการขดรด และทาการตอสทางชนชนใหแลวเสรจไปพรอมกนใน รวดเดยวแลว กจะไมสามารถปลดแอกตนเองจากชนชนทขดรดทกดขตน (ชนชนนายทน) ได ๓๐

ความขดแยงเปนกระบวนการตอสซงมลกษณะเปนการตอสทงในดานธรรมชาต ระบบ เศรษฐกจ และการเมองทมนษยดวยกนสรางขนมาขดรดกนเอง ลกษณะการตอสถกแสดงผาน ออกมาทางดานความสมพนธในการผลต(ระบบกรรมสทธ) และโครงสรางสวนบน(ระบบการเมอง และสงคม) โดยฝายทมโอกาสกวากจะเขายดครองกรรมสทธแบบผกขาด ทาใหเจาของปจจยการ ผลตมอานาจมาก ถามองอกดานหนง การขดรดเอาเปรยบทาใหเกดการตอสระหวางชนชน (Class Struggle) ระหวางชนชนทเปนเจาของปจจยการผลตกบชนชนทไมมปจจยการผลต ดงนนทฤษฎ ของมารกซอาจกลาวไดวาผลประโยชนทางชนชนเทานน ทเปนทมาของความขดแยงทางสงคม ๓๑

การตอสทาใหเกดการเปลยนแปลงในความสมพนธในการผลต กลาวคอ เกดการปฏวตเปลยน ระบบกรรมสทธและโครงสรางสวนบน แตการจะปฎวตชนชนไดนน สภาพการกดขขดรดเอารด เอาเปรยบของชนชนทเหนอกวาจะตองมลกษณะสกงอมเตมทเสยกอน จงจะปฏวตไดสาเรจ

๓.๒.๓ ววฒนาการและรากเหงาหรอเหตของความขดแยงทางชนชน

มารกซไดนาเอาวตถนยมวภาษวธมาตความประวตศาสตร เปนการอธบายกระบวนการ การเปลยนแปลงทางสงคม กลาวคอ พฒนาการของสงคมมนษยในทางประวตศาสตรเปลยนแปลง ดวยพลงอานาจหรออทธพลทางวตถ หรอทรจกกนในปจจบนในนามคาวาเศรษฐกจ เปนแรงผลก ดนหรอแรงจงใจขบเคลอนทางสงคมทงในอดตและปจจบน วตถหรอความตองการทางเศรษฐกจ

๒๙ ศ.ดร. ยศ สนตสมบต, จากวานรถงเทวดา: มารกซสมและมานษยวทยามารกซสต, หนา ๗. ๓๐ คารล มารกซ, เฟรเดอรค เองเกลส, แถลงการณพรรคคอมมวนสต, (ตนฉบบเปนภาษาเยอรมน

ฉบบภาษาไทยแปลจาก แถลงการณพรรคคอมมวนสต ใน สรรนพนธ มารกซและเองเกลส, เลม ๑ ฉบบ ภาษาจน, พมพโดยสานกพมพประชาชนปกกง, เผยแพรโดย ชมรมหนงสอแสงตะวน, ๑๙๗๒), หนา ๑๓-๑๔.

๓๑ ปรด บญซอ, ความอบจนของลทธมารกซ, (ธนบร:มลนธโกมลคมทอง, ๒๕๒๔), หนา ๑๘.

นของมห

of 215

๘๒

กอใหเกดชนชนและสรางความขดแยงทตามมา จากความขดแยงกนาไปสการเปลยนแปลงทาง สงคมครงแลวครงเลา จากหลกเกณฑดงกลาวนมารกซไดแบงลาดบววฒนาการทางสงคมอออก เปน ๕ ชนชน ดงน ๓๒

๑. สงคมดงเดม (Primitive Society) ในสงคมเรมแรกนมนษยตางคนตางอยกนเปน ครอบครว ไมมใครเปนเจาของปจจยในการผลต หมายถงวา พลงการผลตยงอยในขนเรมตน คณภาพผลตผลยงตาอย ชมชนรวมกนเปนเจาของปจจยการผลต และชวยเหลอรวมมอกนในการ ผลต ไมมกรรมสทธสวนบคคล ไมมการแบงเปนชนชนและไมมการขดรด อกทงยงไมมรฐ และตางไดรบสวนแบงโดยยตธรรมจากชมชนเทาทชมชนหามาได

๒. สงคมทาส (Slavery) เปนสงคมทตอยอดจากสงคมดงเดม คอ เมอเผาชนเจรญขน คนทอยในเผาทวจานวนมากขน สงคมเรมใหญขน ทาสจงเรมปรากฏขน อนเนองมาจากการทา สงครามระหวางเผา ผชนะกจะบงคบคนเผาอนมาเปนทาส ทาสเปนพนฐานสาคญของระบบ การผลต สวนเจาทาสเปนเจาของปจจยในการผลตและเปนชนชนปกครอง อนหมายถงวา เกดม บคคลกลมหนงยดเอาแรงงานของผอนมาเปนสมบตของตน ใหสงผลผลตสวนเกนใหตน บงคบเอา เชลยศกและคนในสงคมเดยวกนใหกลายเปนทาส จากเหตการณนกอเกดระบบกรรมสทธสวน บคคลและชนชน เกดการขดรดระหวางมนษยดวยกน กลาวคอฝายนายทาสเจาของทดนและ เจาของทาสยดเอาแรงงานของทาสสวนเกนเปนของตนโดยตรง ขณะททาสไมไดเปนเจาของแมแต แรงงานและชวตของตน ระบบทาสนกอใหเกดคนมงม ๓๓

๓. สงคมศกดนา (Feudalism) เปนววฒนาการขนตอไปจากสงคมเจาทาส เนองจากวา แรงงานทาสเรมกอการปฏวตขน จงเกดการเปลยนความสมพนธในการผลตจากระบบเจาทาสเปน ระบบขนนางศกดนา จากเจาทาสกมาเปนขนนางเจาของทดน สวนทาสเปลยนมาเปนชาวนาหรอ ทาสตดทดน ซงมลกษณะเปนไพร ทาสถกปลดปลอยและใหเชาทากนในทดนของเจาของท การ ขดรดในระบบขนนางเปนในลกษณะบงคบใหชาวนาผเปนไพร สงมอบผลผลตและแรงงานสวน หนงใหเจาของทดน

๓๒ Karl Marx and Frederick Engels, The German Ideology, ed. with intr. by R. Pascal (New York: International Publishers, 1969), pp. 7-9. ดเพมเตมใน น. ชญานตย, ววฒนาการของมารกซ, หนา ๘-๑๓. และ ทว หมนนกร, หลกลทธมารกซเลนน เลม ๒ : สาระธรรมสานกประวตศาสตร, (กรงเทพมหานคร:อกษร สมพนธ, ๒๕๑๙),หนา ๒๘๘-๓๐๗.

๓๓ พ.อ.สมคร บราวาศ, ปญญาววฒน : กาเนดและววฒนาการณ, หนา ๓๕๖.

นของมห

of 215

๘๓

คาวา ศกดนา เปนชอของแผนดนหรอทดนทกษตรยแจกจายใหแกขนนาง เพอตอบแทน ความจงรกภกด ปจจยการผลตในยคขนนางศกดนามตวแปรทสาคญ ๒ ประการ คอ ทดนและ แรงงาน ซงทงสองประการนอยภายใตการครอบครองของชนชนขนนางศกดนาซงเปนชนชน สวนบน สวนชนชนสวนลางไมมทรพยสนเปนของตน ๓๔

๔. สงคมนายทน (Capitalism) ระบบนายทนเปนระบบตอจากระบบขนนางศกดนา หลงจากการปฏวตอตสาหกรรมระบบขนนางกไมสามารถดารงอยได เนองจากไดเกดพอคานายทน มาทาการแขงขนกบขนนางเจาทดน ทาใหสงคมขนนางกลายเปนสงคมเกาและลาหลง ตองเปลยน โครงสรางทางสงคมไปเปนสงคมนายทน แตโดยสภาพการกดขเอารดเอาเปรยบแลวยงคงเหมอน เดม คอ นายทนเปนเจาของปจจยในการผลตและเปนผจางงาน สวนชาวนาหรอทาสตดทดนใน สมยสงคมขนนางตองหนมาขายแรงงานเพอยงชพ เพราะเปนชนชนทไรปจจยในการผลตซงพวกน ตอมาถกเรยกวา กรรมกรหรอกรรมาชพ ๓๕

อยางไรกดในรายละเอยดของชนชนในสงคมทนนยมน ตามแนวคดของมารกซยง สามารถจดแบงแยกยอยชนชนลงไปไดอกเปน ๕ ประเภท คอ

๔.๑ ชนชนปกครอง (Aristocracy) คอ ชนชนทมพฒนาการตอเนองมาจาก ขนนางในระบบดงเดม

๔.๒ ชนชนนายทนหรอชนชนกลาง คอ ผถอกรรมสทธในปจจยการผลต อก ทงยงเปนผวาจางชนชนกรรมาชพในระบบอตสาหกรรม

๔.๓ นายทนนอย (Petty Bourgeoisic) คอ เจาของกจการสวนตวขนาดเลก ๔.๔ ชนชนแรงงาน หรอ ชนชนกรรมาชพ ๔.๕ ชนชนลาง (Lumpenproletariat) คอ คนทไมสามารถทจะเขาถงโอกาสใน

การทจะการสรางความมนคงใหแกตนเอง เชน คนพเนจร คนทเคยตดคกมากอน เปนตน ๓๖

๕. สงคมนยม (Socialism) เจาของปจจยในการผลตเปลยนมอจากนายทนมาเปนของ ชมชน ทกคนจงเปนผใชแรงงานเสมอเหมอนกนหมด และไดคาตอบแทนตามความสามารถ

๓๔ ชาญ กรสนยบระ, วฒนาการความคดสงคมนยม,(กรงเทพมหานครฯ:เจรญวทยการพมพ,๒๕๑๗), หนา ๒๔.

๓๕ สภา ศรมานนท, แคปตะลสม, (พระนคร: สานกพมพเคลดไทย, ๒๕๑๗), หนา ๒๓. ๓๖ Abrahamson, Mark, Mizruchi, Ephriaim H. and Hornung, Carlton A., Stratification and

Mobility, New York, Macmillan Publishing Co., Inc., 1976. pp.170-171. and Karl Marx and Frederick Engels, The German Ideology, ed. with intr. by R. Pascal (New York: International Publishers, 1969), pp. 7-9.

นของมห

of 215

๘๔

อกดานหนงจากกลมชนทแบงเปนลาดบชนทางประวตศาสตร มารกซยงมมตในการ มองสงคมเปนลกษณะกระบวนการปฎสมพนธกนและกนของผคน เปนองคประกอบแทรกอยใน การขบเคลอนเปลยนแปลงสงคม ซงม ๓ สวน คอ

๑. พลงการผลต (Productive Forces) คอ ความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาต เปน กระบวนการทมนษยตอสเพอเอาชนะธรรมชาต ทางานหรอสรางวธการผลตและเทคโนโลย

๒. ความสมพนธในการผลต (Relations Of Production) คอ โครงสรางเศรษฐกจหรอ ระบบกรรมสทธ ทกาหนดวาใครเปนเจาของปจจยการผลต อนแสดงถงวาใครจะไดรบสวนเกนท เหลอจากการผลตหรอบรโภค

๓. โครงสรางสวนบน (Superstructure) คอ ระบบเมองการปกครอง กฎหมาย วฒนธรรม และความเชอหรอทศนะคต ๓๗

ปรากฎการณสามอยางนโดยภาพรวมแลว ไดแทรกซมอยในทก ๆ ชนชนในอดตทผาน มา เพยงแตไมมใครมองเหนหรอกลาวถงมากนก ทง ๆ ทเปนองคประกอบเหตของความขดแยง ในชนชน ทงนกอาจจะเปนเพราะวาในประวตศาสตรถกอธบายแบบจตนยมทวา ประวตศาสตร เปนไปดวยอทธพลของปจจยภายนอก คอ เปนไปตามความปรารถนาของพระเจาหรอพรหมลขต หรอเปนตามเวรตามกรรม ดงนน ผยดถอประวตศาสตรในแนวนกสามารถเหนไดแตเพยงวา ใน ประวตศาสตรมเพยงการกระทาทางการเมองของเจานายและรฐ การตอสในมมมองของทางศาสนา ไมสามารถมองลกลงไปถงรากฐานวา พนฐานของการตอสทางความคดหรอทางการเมองมาจาก การขดแยงทางชนชนในบรบทของการผลต ระบบกรรมสทธและโครงสรางสวนบน, ไมสามารถ มองเหนวาประวตศาสตรมนษยชาต คอ ประวตศาสตรการผลตและการแลกเปลยนของมนษย ๓๘

ชนชนถงแมจะมหลายระดบตามววฒนาการและมมมองทหลายดาน แตโดยพนฐานตาม แนวคดของมารกซแลว ชนชนทเปนชนชนหลก ๆ ในยคปจจบนมเหลอเพยงแค ๒ ชนชน คอ ชน ชนผครอบครองปจจยการผลต(ซงเปนโครงสรางสวนบน) และชนชนผใชแรงงาน(ซงเปนโครง สรางสวนลาง) ๓๙ กลาวคอ

๓๗ Karl Marx, Preface to “A Contribution to the Critique of Political Economy,” Selected Works, pp. 182.

๓๘ ฉตรทพย นาถสภา, ลทธเศรษฐกจการเมอง, หนา ๑๕๔. ๓๙ สรพล ปธานวนช, แนวคดและปรากฏการดานแรงงาน, (กรงเทพมหานคร: มลนธฟรดรคแอแบรท,

๒๕๔๓), หนา ๕๒.

นของมห

of 215

๘๕

โครงสรางสงคม (Social Structure)

โครงสรางสวนลาง (Infrastructure) โครงสรางสวนบน (Superstructure)

วธการผลต ความสมพนธทางการผลต ระบบการเมอง ระบบความคด (Mode of (Relation of (Political System) (Ideology) Production) Production)

ตวอยาง: โครงสรางสงคมปจจบนตามทศนะของมารกซ ๔๐

การจดลาดบชนชนทางสงคมของมารกซดงกลาวมาน เขาเชอวาพฒนาการการเปลยน แปลงทก ๆ ชนชน มไดเกดขนดวยอานาจของกรรมเวร พระเจา พรหมลขตหรอความบงเอญโดย ธรรมชาต แตเกดเพราะมเหตปจจยทตองใหเกด กลาวคอ เนองมาจากการขดแยงกนในดานการ ครองครองวตถหรอผลตผล ความขดแยงนมววฒนาการทางชนชนเปนลาดบซอนอยเบองหลงเรอย มา ซงพฒนาการทางสงคมทมชนชน ไดมการจดลาดบตาแหนงหนาทกนไวมากมายในแตละยค แตละสมย บางยคบางสมยกมชอเรยกทซากน บางยคสมยกเปลยนชอเรยกใหม

ในชวงแรก ๆ ของประวตศาสตรหรอในสมยโบราณในเกอบทกแหง เราจะพบการ จดแจงตาแนงทางสงคมอยางซบซอน ไมวาจะเปนอศวน ทาส ไพร ในยคกลางถดมาเราจะพบ ขนนางศกดนา บรพาร ชางรบจาง คนฝกงาน เปนตน ในเกอบทกชนชนเหลานตางกจดอยในลาดบ ชนชนทปกครองลดหลนกนลงมา ๔๑ จะเหนวาแมแตชอเรยกกมการพฒนาเปลยนแปลงไปพรอม ๆ กบการเปลยนแปลงของชนชน

๔๐ ศ.ดร.ยศ สนตสมบต, จากวานรถงเทวดา: มารกซสมและมานษยวทยามารกซสต, หนา ๗. ๔๑ Karl Marx and Frederick Engels, Selected Works, Vol.1 (Moscow :Progress Publishers, 1977),

p. 109. และดเพมเตมใน คารล มารกซ , เฟรดรด เองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, แปลโดย องคกร นกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร, หนา ๑๔-๑๕.

นของมห

of 215

๘๖

นนเปนทนาสงเกตวา ชนชนในปจจบนนกมการเปลยนแปลงไปตามยคสมย ซงบางคน อาจจะแยงวาไมมชนชนแลวในสงคมกตาม แตสาหรบมารกซแลวเชอวายงคงมชนชนอยแนนอน เพยงแตเปลยนรปลกษณใหม เสมอนสราในขวดรนใหมซงดมแลวกยงคงเมาอยเหมอนเดม นน กาลงจะบอกวาถงแมชนชนจะเปลยนไปในลกษณะรปลกษณใหม แตกยงคงการกดข เอารดเอา เปรยบ ตลอดถงความไมยตธรรมตาง ๆไว เรยกวากยงคงเอกลกษณของความเปนชนชนเหมอนเดม มนเปนสภาพทวาชนชนหนงอดมสมบรณเพยบพรอมดวยสมบตลาภยศ แตชนชนอกสวนหนง กลบปราศจากทกสงทกอยาง มมหนงของสงคมมชวตเหมอนอยบนสวรรคชนฟา แตอกมมหนง กลบไมตางอะไรกบขมนรก สมยเปนทาสกเปนเชนนสมยตอมาอนไดแกสมยขนนางและสมยทน นยมกเปนเชนน ๔๒ ชนชนทเปลยนแปลงไปจะกยคกสมย กไมสามารถกาจดความขดแยงทางชน ชนได

ในปจจบนนดเหมอนชนชนในสงคมจะแปลเปลยนพฒนาเปนไปตามลาดบชนชน คอ จะเหลอชนชนแค ๒ คาย ไดแก ชนชนกระฎมพหรอชนชนนายทน ๔๓ และชนชนกรรมาชพ ซง เปนปฏปกษกนทเพมความรนแรงมากยงขน ๔๔ ชนชนทงสองนเปนชนชนทเกดขนภายในสงคม ศกดนาทสญสลายไป การเกดขนของชนชนนมไดทาลายความขดแยงทางชนชนไป มนเพยงแต เอาชนชนใหม เงอนไขการกดขใหม รปแบบการตอสใหมมาแทนของเกาเทานนเอง แตในยค ปจจบนชนชนนายทนมลกษณะพเศษขอหนงกคอ มนทาใหความขดแยงทางชนชนชดแจงยงขน สงคมนบวนยงแตกแยกออกเปนสองคายใหญทเปนปรปกษกน

ความขดแยงหรอเปนปรปกษกนน ถาพดใหเขาใจชดเจนกคอ นายทนพอคากบ กรรมกรแรงงานลกจางหรอกรรมาชพ เปนชนชนทขดแยงหรอเอารดเอาเปรยบกนอยางเปดเผย ภายใตกตกาทยงหาขอยตไมได เพอการศกษาอธบายความในทน ผวจยขอเนนศกษาไปทชนชน ทงสอง เพราะเปนชนชนหลกทมารกซไดทาการศกษาและใหความสนใจเปนพเศษ เชอแนวาชน ชนทงสองนเปนตวอยางทายาทของชนชนทคงเหลอในยคปจจบน อกทงยงสามารถนาไปเทยบ เคยงศกษาชนชนอน ๆ ไดอกดวย

๔๒ ชาญ กรสนยบระ, วฒนาการความคดสงคมนยม, หนา ๑๑-๑๒. ๔๓ บญศกด แสงระว, บทนพนธคลาสสค เลนน สตาลน วาดวยลทธมารกซ ลทธเลนน,

(กรงเทพมหานคร: สขภาพใจ, ๒๕๔๖), หนา ๒๘. ๔๔ สวนย ภรณวลย, ประวตศาสตรขบวนการความคดสงคมนยมโดยสงเขป, (กรงเทพมหานคร:

สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๒๙), หนา ๕๑.

นของมห

of 215

๘๗

๓.๒.๓.๑ ลกษณะสภาพของชนชนนายทนและกบชนชนกรรมาชพ

ลกษณะของชนชนนายทนและกบชนชนกรรมาชพไดมพฒนาการไปมาก อนเนองมา จากการปฏวตระบบอตสาหกรรมสมยใหม เมอการพฒนาอตสาหกรรมดาเนนไปอยางแขงขน ระบบอตสาหกรรมไดกอใหเกดสญญาณความขดแยงกน ระหวางชนชนทงสองใหเหนเดนชดมาก ขน กลาวคอวา กรรมกรในกจการอตสาหกรรม คอ พวกชาวนาอสระไดเคลอนยายมาจากชนบท ซงถกชนชนกระฎมพหรอนายทนกวานซอทดนไป รวมทงหตถกรทลมละลายเพราะแขงขนส อตสาหกรรมไมได ในยคของการเปลยนแปลงของระบบอตสาหกรรม (Industrial Revolution)น เปนสภาพการเปลยนแปลงเทคนคการผลตในขนมลฐาน จากการใชมอมาเปนการใชเครองจกรแทน เปนการผลตในระบบโรงงาน(Factory System) ซงลกจางจะตองเขาทางานในโรงงานและไดคาจาง เปนรายวน

สวนนายจางจะเปนนายทน กลาวคอ เปนเจาของวตถดบทใชและเปนเจาของเครองมอ เครองจกรทใชในการผลต เปนเจาของปจจยการผลต (ทดน แรงงาน ทน)ทงหมดและมสทธเตมท ไมวาจะเปนการแสวงหาทรพยสนหรอการครอบครองทรพยสน มกจกรรมทางเศรษฐกจอยาง เตมท มการแขงขนกนอยางเสร มเสรภาพทจะโยกยายถนฐานหรอทนไปทามาหากนอยทใดของ ประเทศกได ซงกเปนจรงตามคาวจารณของมารกซทไดกลาวไววา สาหรบสนคาไดแผขยาย ตดตามชนชนกระฎมพไปทวโลก มนจะถกดงขนและปกหลกลงทวทกหนทกแหง สถาปนาขาย การตดตออยางทวถง ๔๕

๓.๒.๓.๒ ลกษณะระบบเศรษฐกจของชนชนนายทนหรอทนนยม (Capitalism)

ระบบเศรษฐกจทนนยม(Capitalism) คอ ระบบเศรษฐกจทยอมใหเอกชนมกรรมสทธใน ปจจยการผลต มเสรภาพในการผลต และการประกอบการทางเศรษฐกจ ๔๖ ซงอดม สมธ (Adam smith) นกเศรษฐศาสตรชาวสกอตแลนด ไดเขยนหนงสอชอ An Inquiry Into The Nature and The

๔๕ Marx/Engels, Selected Works, Volume One, Progress Publishers, Moscow, USSR, 1969, pp. 98- 137. ดตนฉบบเพมเตมใน http://www.marxists.org/archive/marx/works/download/manifest.doc สานวน แปล คารล มารกซ และ เฟรดรด แองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, จาก http://www.baanjom yut.com/library/communist/page02.html ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

๔๖ ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ-ไทย, พมพครงท ๔, (กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน , ๒๕๔๘), หนา ๑๔.

นของมห

of 215

๘๘

Cause Of The Wealth Of Nations เพอสนบสนนและใหความสาคญกบระบบน เหนไดจากการ มองทผลประโยชนของการแบงงานกนทา คอ

๑. การแบงงานกนทากอใหเกดการเพมผลตภาพ (Productivity) ผลตสนคาไดมากขน ทา ใหประหยดเวลา ทาใหเกดการคดคนวธการปรบปรงเทคนคการผลตใหดขน ทาใหมนษยมการ แลกเปลยน ทาใหมนษยสามารถจะมสนคาหลายชนดไดโดยไมตองลงมอทาเองทกอยาง

๒. มการสะสมทนไวเพอเลยงชวต และเพอซอเครองมอและวตถดบทใชในการผลต ยง มการสะสมทนมากกยงมการแบงงานกนทามาก ๔๗

อดม สมธ (Adam Smith) เปนนกปรชญาเศรษฐศาสตร ทมแนวคดจดยนตรงขามกบ มารกซอยางเหนไดชดเจน เพราะวาอดม สมธ เชอวาความขดแยงมไดเกดจากการครอบครอง กรรมสทธของชนชนนายทน ยงคนครอบครองทนมากหรอการมกรรมสทธมากยงชวยลดความ ขดแยงตางหาก ความเชอนเหนไดจากหลกการทวา การสะสมตามความคดของมนษยถกกาหนด โดยสงกระตน ๖ ประการ คอ ความรกตนเอง ความเหนอกเหนใจ ความตองการเปนอสระ ความรสกเปนเจาของ ความขยนขนแขงในการทางานและความโนมเอยงทจะตดตอคาขายแลก เปลยนซงกนและกน นนคอเกดการผสมกลมกลนระหวางผลประโยชนสวนตวกบผลประโยชน สวนรวมของสงคม สงกระตนจะกอใหเกดความสมดล จนไมทาใหเกดความขดแยงใด ๆ ใน สงคม ๔๘ นนเปนมมมองจากฝายทไมเหนดวยกบแนวคดของมารกซ

๓.๒.๓.๓ หลกพนฐานความขดแยงของชนชนนายทนกบชนชนกรรมาชพ

ความเปนจรงแลวถาดผวเผนในระบบทนนยม จะไมพบความขดแยงกนระหวางชนชน นายทนกบชนชนกรรมาชพ เนองจากเปนไปตามหลกทฤษฎชนชนทวา ชนชนทเหนอกวาจะ พยายามรกษาผลประโยชนของตนไวดวยวธการตาง ๆ ทกรปแบบ ทงในดานกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ วฒนธรรม และความเชอ ความคดทางศาสนา ชนชนปกครองในทกยคทกสมยจะเปน ความคดทครอบงา ๔๙ เหมอนอยางทมารกซระบชดแจง ในหนงสอ The German Ideology วา ชน

๔๗ ผ.ศ. เสาวรภย กสมา ณ อยธยา, History of Economic Thought (ประวตศาสตรเศรษฐกจ), ดเพมเตมไดใน http://econ.bu.ac.th/paper/EC213/7.doc ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

๔๘ ผ.ศ. เสาวรภย กสมา ณ อยธยา, เรองเดยวกน. ๔๙ จามะร พทกษวงศ, แนวคดทฤษฎทางสงคมวทยา, หนา ๙-๑๐.

นของมห

of 215

๘๙

ชนทเปนผยดครอบครองปจจยการผลต จะเปนผทมอทธพลสาคญในการทจะควบคมระบบความ เชอความคดของมวลชน โดยกลอมเกลาถายทอดแนวคดจากคาสอนทางศาสนาหรอทางปรชญา จตนยม ๕๐

ดงนนมารกซจงวจารณโจมตแนวคดปรชญาจตนยม ทอธบายประวตศาสตรตามรป ความคดไมใชตามความเปนจรง เชน ใหมนษยแสวงหาความสขทางใจโดยเพกเฉยละเลยตอความ อยตธรรม โดยไมคดจะเปลยนแปลงวตถสงแวดลอมสภาพสงคมใด ๆ เปนการอธบายเพอหลกหน กลบเกลอนบดเบอนไมเผชญความจรง

เพอความชดเจนในประเดนทวามการครองงาดานความคด ผศกษาขออธบายเพมเตม ตวอยาง เชน คนทครอบครองวตถไวมากอนแสดงถงความโลภมาก จะถกยกยองวาเปนผมบญ วาสนาทาบญมาแตชาตปางกอน คนทกดขเขนฆาคนอน เอาเปรยบบงคบใชแรงงานจะถกใชคาบด บงพฤตกรรมวาเปนผมบารมกวางขวาง คนชนตาจะถกใชคาเพอลดการตอตานดวยคาวาเปนคนม กรรมมาแตชาตปางกอน หรอไดรบผลความทกขยากลาบากเพราะบาปกรรมทตนทาไว เปนคนม บาปมกรรม ทาใหคนชนตากมหนากมตาทางานหรอรบสภาพความยากลาบากนนแบบพดไมออก

ในเวลาออกรบทาสงคราม เหลาทาส ไพร วงเขาสคมหอกคมดาบ ตายกอนใครอน สวนคนชนปกครองแมทพขมายนคมเชงอยดานหลง ถาทาสไพรรบแพกลบมาจะถกตดหวยดลก ยดเมย เพราะโทษฐานประมาทหรอเหตเพราะพาทหารไปตาย แตถาทาสไพรรบชนะสงคราม กลบกลายเปนวาเพราะเหตแหงบญบารมของเหลาขนนางแมทพ ทดลบลดาลใหไดรบชยชนะหรอ ปกปกรกษาคมครอง คนชนขนนางกลายเปนวรบรษแบบชบมอเปบ สรางอนเสาวรยของตนเปน สญลกษณดจเทพเจาทควรสกการะ แตผลงานของทาสไพรกลบไมมคนชนชนขนนางคนใดเอยถง หรอจารกไวเลยแมแตนอย

การทชนชนตาทางานในทนาของชนชนขนนางเจาของทดน ชวยใหคนชนขนนางมอยม กนโดยไมไดออกแรง ผลผลตตองถกแบงเปนการสงสวยหรอเปนเครองบรรณาการ แตกลบ กลายเปนวาเปนการใหเพอการทดแทนบญคณเจาของทดน ไมเชนนนชนชนตาจะเปนคนอกตญ ไมรจกบญคณเปนคนบาป คนชนขนนางกลวจะเปนหนบญคณคนชนตากอาศยคาพดหรอวรรณ-

๕๐ Karl Marx and Frederick Engels, The German Ideology (1845-46), reprinted in Karl Marx and Frederick Engels, The German Ideology, Part One, edited and with Introduction by C.J. Arthur (London : Lawrence and Wishart, 1970), pp. 64-65, Karl Marx, A Contribution to the Critique of Hegel’s Philosophy of Right (1844) ; Shlomo Avineri, The Social and Political Thought of Karl Mark (Cambridge : Cambridge University Press, 1970), pp. 13-17.

นของมห

of 215

๙๐

กรรมทหยดยอย พดกลบเกลอนพรรณนาขาวนาทไดดเพราะตนไดบวงสรวงไวกอน หรอไมกไป กลาวขอบคณเทพเจาทประทานพรใหขาวและนาไดดมกน ไมกลาวขอบคณชนชมคนงานทาสไพร ทรบใชทาใหตนมอยมกน ขาวของทรพยสมบตของชนชนขนนาง เกดจากการตกตวงเอาเปรยบ จากผลผลตททาดวยความเหนดเหนอยของชนชนตา เมอนามามอบยอนคนใหแกคนชนตา แทน ทจะบอกวาสงนมาจากพลงการผลตของชนชนตา กลบบดเบอนดวยคาพดวาเปนของบรจาค ทให เพราะความมเมตตาหรอกรณาของคนชนขนนาง คนชนตาจะตองรบไปดวยจตสานกในบญคณ และใหเชอวาสงของนนเปนของสงดจของวเศษ (ทงทของนนมาจากกระบวนผลตของชนชนตา ท คนชนตาไมอาจครอบครองไดในชวงแรก ๆ ของการผลต)

ตวอยางทกลาวมาแลว จะเหนวาการตอสขดแยงทางชนชนมการปรบเปลยนไปตามยค สมย จากการเอาเปรยบทชดเจนเปดเผยในอดต มาเปนการตอสขดแยงเอาเปรยบดวยวธทแยบยล ขน จนไมรสกวามการขดแยงตอสหรอมชนชนปรากฏอย ในการตอสขดแยงกนระหวางชนชน นายทนกบชนชนกรรมาชพนน ในบางกรณอาจเปนการเอาเปรยบทอาจถกตองตามกฎหมาย เปน วธทแยบยลเพอลดความรสกวาขดแยงเอาเปรยบ แตสาหรบมารกซแลวไดมองเหนปญหาความ ขดแยงนมาแลวกอนใครอน ถงขนาดศกษาทานายและหาทางออกของความขดแยงในชนชน

ระบบเศรษฐกจทนนยมของเหลาชนชนนายทนทครอบครองกรรมสทธ เปนสาเหตความ ขดแยงพนฐานของชนชน เพราะรปแบบของทนจะกอใหเกดปญหาดานเสถยรภาพทเราเรยกวา วกฤตการณทางเศรษฐกจทตามมา มารกซไดวพากษวจารณระบบทนนยมวา มลกษณะเปนการ ผลตเพอการซอขายแลกเปลยน มใชผลตเพอใชเอง ชนชนนายทนผกขาดปจจยการผลต เปน ระบบทมองพลงแรงงานเปนสนคาชนดหนง เปนระบบทกดขขดรดชนชนผใชแรงงาน เปนระบบ ทลดคณคาความเปนมนษย ซงกสอดคลองกบนกวชาการทไดทาการศกษาวจยเกยวกบทน และ ไดพบปญหาของระบอบทนนยมผกขาดไรพรมแดน ซงไดสรางปญหาใหญหลวงใหกบประชา ชนทวโลก และขดขวางพลงการผลตโดยรวมของสงคม คอ ๕๑

๑. ใชกลไกการคา-เกงกาไร ๒. ควบคมผกขาดตลาดสนคาและบรการไวทวโลก ๓. กดกนทางการคา ดวยกฎเกณฑและระเบยบปฏบต ๔. ประเทศหรอประชาชนจะถกทาลายทงทางตรงและทางออม

๕๑ อรทย ปนเกตมณ, ความคดทฤษฎ: วาระสดทายของระบอบทนนยม, ดเพมเตมใน http://www.firelamtung.com/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=55&mode=thread&ord er=0&thold=0 ๒๗ ตลาคม ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๙๑

๕. ทาลายลางสงคมชนบท ผลกดนใหผคนไหลบาเขาทางานในเมอง ๖. ปดกนการพฒนาพลงการผลตใหม ๆ เพอมใหใครนาไปผลตแขงกบตน ๗. สรางมลพษอยางหนกใหกบสงแวดลอม ๘. เกดชองวางระหวางคนรวยกบคนจนมากยงขน ๙. วฒนธรรมทองถนถกทาลายและมสถานะเปนแคการแสดงทอนรกษไว ๑๐. อางความเปนเจาของลขสทธ แปรการประดษฐคดคนใหเปนสนคาผกขาด

ในระบบทนนยม มารกซไดวเคราะหวาจะมปรากฏการณเกดขนอยสองอยาง คอ สวนท หนงจะเกดการแขงขนกนระหวางชนชนนายทนดวยกนเอง เพอสะสมครอบครองกรรมสทธในการ ผลต อกทงยงมงเพอแยงผลกาไรตลาดใหมากทสด ผลทตามมาทาใหชนชนนายทนทขนาดใหญ ขยายกจการเพอการแขงขนสามารถดารงอยได สวนชนชนนายทนขนาดเลกทแขงขนกบนายทน ใหญไมได กจะปดกจการหรอถกควบรวมเขาเปนสาขาหนงของนายทนใหญไปเรอย ๆ สดทายก เหลอแตนายทนขนาดใหญเพยงไมกกลม ปรากฏการณทสองกจะเกดตามมา คอ จะเกดความ ขดแยงกนขนระหวางกรรมกรกบนายทนอยางกวางขวาง เพราะนายทนขนาดใหญจะทาการขดรด แรงงานสวนเกน จะปดสาขาหรอยายกจการหรอเลกจางไดอยางเตมท ๕๒

ปจจบนนกดเหมอนวาการแขงขนและกระบวนการสะสมทน ทาใหขนาดของทนเตบโต ขนทกทจนในทสดกกลายเปนทนผกขาด ในทสดทาใหทรพยากรของประเทศ (หรอของโลก) ถก จดสรรหรอโอนไปสการครอบครองของคนทมอานาจ นายทนใหญนนมอานาจเหนอตลาดและ ใชอานาจเพอประโยชนสวนตนและขดรดเอารดเอาเปรยบคนอน ๆ ในสงคม ระบบเศรษฐกจตลาด ทตองเปนตลาดแขงขนกลายมาเปนตลาดผกขาดมากกวาการแขงขน แหลงทมาของอานาจผกขาด มาจากการเปนผผลตไดรบสทธบตรหรอลกขสทธในดานผลตภณฑ ผผลตไดรบใบอนญาตหรอ สมปทานใหเปนผผลตหรอผขายแตเพยงผเดยวสาหรบพนทนน ผผลตเปนเจาของหรอควบคม ปรมาณวตถดบสาคญ และผผลตกลายมาเปนผผกขาดโดยการเสนอผลตภณฑทมความเหนอกวา การแขงขนไมไดของคแขงขนหรอทนขนาดเลกทขาดประสทธภาพยอมลมละลายไป

การผกขาดของทนอาจเกดขนไดโดยเขาไปซอหนสวนใหญของอกกจการ (Take-Over) หรอโดยการตกลงรวมกจการเขาดวยกนโดยสมครใจ (Merger) กลมทนทมกจการขนาดกลางและ ขนาดเลกยอมตองรวมกบกลมทนทใหญกวา ผลกคอเกดการกระจกตวและการรวมศนยของทรพย

๕๒ Karl Marx and Frederick Engels, The German Ideology, ed. with intr. by R. Pascal (New York: International Publishers, 1969), pp. 7-9.

นของมห

of 215

๙๒

สมบตและอานาจทางเศรษฐกจ ซงอยในมอกลมทนขนาดใหญทมจานวนนอย เรองของการผก ขาดทางดานผลประโยชนนถอไดวา เปนเอกลกษณของการดาเนนงานในระบบทนนยม ทธรกจ ขนาดใหญในอนทจะตองการควบรวมบรหารจดการระบบการผลตไวทงหมด ภายใตการผกขาด นายทนจะใหความสาคญตอทนหรอกาไรมากกวาแรงงาน เมอเหนวาไดทนหรอกาไรนอยกจะสง ผลใหเกดการลดคาจาง สดทายเลกจางและทาใหคนวางงาน ๕๓

การกระทาดงกลาว นายทนไดแขงขนกนแสวงหามลคาสวนเกน เมอกจการใดมผลกาไร เฉลยสง กยอมจะมนายทนเขามาแขงขนมากขน และกจการใดทมอตราผลกาไรตากยอมไมม นายทนใหมสนใจจะเขามาลงทน นายทนทกคนตางกตองการขยายการสะสมทนของตนเพอแสวง หามลคาสวนเกนอยเสมอ ทกคนกตกอยในเงอนไขของการตอสเพออยรอดและขยายกจการของตน ฉะนนในระบบเศรษฐกจทนนยม กมแนวโนมแหงการทาลายลางกนเองระหวางนายทนดวยกน เกดการกระจกตวและการรวมศนยของทน

๓.๒.๓.๔ มลคาสวนเกน (Surplus Value)

มลคาสวนเกน (Surplus Value)ทเหลานายทนพากนมงแสวงหาน มารกซไดกลาวถง แหลงทมาทไปวา ในบรรดาปจจยการผลตทกอยางทมอย แรงงานทงทใชสมองและททาดวยมอ เทานนทเปนสงสรางสรรคตอมลคา สวนวตถและเครองมอทใชในการผลตไมไดสรางสงใดเลย เพยงแตสามารถถายทอดไปสผลผลตสดทาย ผใชแรงงานตางหากทผลตมากกวาความจาเปน สาหรบการยงชพของตน แตกลบไดคาจางพอใหยงชวตอยไดเทานน สวนทเหลอจากการผลตของ เขาจะผานไปสนายทน สวนเกนของคาใชจายสาหรบการยงชพของผใชแรงงานน เรยกวา มลคา สวนเกน ทนามาใชเปนกาไร ดอกเบย และคาเชา สงเหลานเกดขนไดเนองจากผใชแรงงาน ๕๔

มลคาสวนเกนเปนสวนหนงของผลแหงแรงงานของคนงานทงปวง ทนายจางไมไดจาย คาจางใหหรอทาการเมมเบยดบงเอาไว หรออาจรวมถงเวลาและแรงงานในการทางานทเกนไป สวนทเกนไปในการทางานกอใหเกดผลผลตสวนเกน ผลผลตสวนเกนกคอกาไรทนายทนปรารถนา

มารกซมองวาระบบนายทนแทจรงแลวเปนเพยงทายาทของระบบเจาทาส และระบบขน นางศกดนา เพราะมการขดรดแรงงานเชนเดยวกนกบในระบบทงสอง มลคาทเปนของสวนทเหลอ

๕๓ Killick Tony, Policy Economics: A Textbook of Applied Economics on Developing Countries, London, Heineman Educational Book Ltd. 1981, p. 267.

๕๔ ทนพนธ นาคะตะ, นกคดผยงใหญของโลก: ปรชญาและทฤษฎการเมอง, หนา ๑๐๒.

นของมห

of 215

๙๓

ถกเกบไวเปนของนายทน เหมอนกบทนายทาสมชวตอยบนหลงทาส และเหลาขนนางมชวตอย บนหลงไพร นายทนกมชวตอยบนหลงกรรมกร ในการขดรดทาใหเกดการขดแยงตอกน ฝายหนง คอ ชนชนนายทน (The Capitalist Class หรอ The Bourgeoisie) ๕๕ อกฝายหนง คอ ชนชน กรรมาชพ (The Proletariat)

แตละวนทดาเนนการผลต มลคาทผลตไดอยางแทจรงกบมลคาทจายคาแรงมความแตก ตางกน ตวอยางเชน แรงงานหนงคนผลตสนคาหนงชนในราคา ๓๐๐ บาท ถาภายในเวลาหนงวน แรงงานคนนนผลตได ๕ ชน กจะเปนเงน ๑๕๐๐ บาท แตมลคาทนายทนจายใหคาแรงงานเพยง ๑๐๐ บาท ดงนน สาหรบกรรมกรแตละคนทดาเนนการผลต จะถกนายทนฉกฉวยคาแรงโดยไม จายคาแรงอยประมาณ ๑,๔๐๐ บาท ซงกหลายเทาตว มลคาสวนเกน (Surplus Value) ดงกลาวน เรยกภาษาธรรมดาวาพลงแรงงานทถกโกง เปนผลตผลสวนเกนทนอกเหนอ ไปจากสวนทจาย คาแรงเปนมลคาทกอใหเกดกาไร

มารกซ กลาวไวในหนงสอทน(Capital) เลมท ๓ วา ไมมนายทนคนไหนหรอกทสมคร ใจทจะนาการผลตแบบใหมเขามาใช ไมวาการผลตนนจะมประสทธภาพมากแคไหน และไมวาจะ เพมมลคาสวนเกนมากเทาไร ถามนจะมผลใหอตรากาไรลดลง ๕๖ กลาวคอ กาไรเทานนเปน แรงจงใจของนายทน นายทนจะลงทนในเทคโนโลยใหมในปรมาณทมากขน ในขณะเดยวกนกลด ตนทนของแรงงานลงเรอย ๆ ในระบบทนนยมนนจะมการเกดวกฤตเปนระลอก ๆ เนองจากมลคา สวนเกนทไดจากการขดรดแรงงานคอทมาของกาไร ในทก ๆ อตสาหกรรมทประสบผลสาเรจมา จากกาไรหรอมลคาสวนเกน

๕๕ ตามคาอธบายของ Frederick Engels “bourgeoisie” คอชนชนนายทนสมยใหมเปนเจาของปจจย การผลตของสงคมและเปนผจางแรงงาน (คาอธบายของ Frederick Engels ในการพมพ “Manifesto of the Communist Party” ฉบบพมพ ค.ศ. 1888) ด Karl Marx and Frederick Engels, Selected Works, p. 35. และใน คารล มารกซ เฟรดรค เองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค (กรงเทพมหานคร: องคการบรหาร องคการ นกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๑๗), ปรด พนมยงค แปลคา bourgeoisie เปนภาษาไทยวา ชนชนเจา สมบต แทนทจะแปลวากระฏมพซงเปนคาทใชกนแพรหลาย หนา ๒๕-๒๘ และ ๔๐-๔๑, สวนคา proletariat ปรด พนมยงค แปลวาชนชนผไรสมบต ด ปรด พนมยงค, ความเปนอนจจงของสงคม, พมพครงท ๔ (กรงเทพมหานคร: นตเวชช, ๒๕๑๓) หนา ๖๒-๖๔, ปรด พนมยงค, เราจะตอตานเผดจการไดอยางไร?, (กรงเทพมหานคร : องคการบรหาร องคการนกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๑๗), อางองเชงอรรถใน ฉตรทพย นาถสภา, ลทธเศรษฐกจการเมอง, หนา ๑๗๕-๑๗๖.

๕๖ ใจ องภากรณ และคณะ, การเมองไทยในทศนะลทธมารคซ, (กรงเทพมหานคร : ชมรมหนงสอ ประชาธปไตยแรงงาน, ๒๕๔๓), หนา ๒๐๗.

นของมห

of 215

๙๔

การขดรดมลคาสวนเกน (Surplus Value) คอ มลคาของสนคาทแรงงานผลตไดเกนไป จากคาจางหรอมลคาสวนเกนทควรเปนของแรงงาน แตนายทนรวบเอาไวเปนของตว เงนถก เปลยนเปนทน ทนถกใชเพอสรางมลคาสวนเกนใหนายทนตอไปอก จงเหนไดชดวาระบบทนนยม แทจรงแลว เปนเพยงทายาทของระบบนายทาสและระบบขนนาง เพราะมการขดรดแรงงานเชน เดยวกบระบบชนชนอน ๆ กอนหนานน เพยงแตวาการขดรดอาจซอนเรนแยบยลกวาและอยใน ระบบรปแบบทตางกนเทานน

การขดรดนนมใชเกดจากการขายสนคาขดรด(ในราคาแพง) กาไร(มลคาสวนเกน)ของ นายทนสวนใหญจะมาจากการเพมหรอลดลงของคาจาง ปกตคาจางจะตาสด ๆ เมอเทยบกบราคา และจานวนของสนคาทผลตได ดงทมารกกลาววา นายทนจะจายคาแรงงานใหแกกรรมกรเปน คาจางในระดบตาสด(Minimum Wage) เพยงเพอใหกรรมกรไดพอดารงชวตอยไดเทานน ๕๗

กรรมกรถกเอาเปรยบโดยนายทน ดวยการจายคาจางใหนอยกวาคณคาทางการผลตของแรงงาน ดงนนการเอาเปรยบ กคอ นายจางไดตกตวงยดเอาผลประโยชนมลคาสวนเกนจากกรรมกร ๕๘ เรยก ไดวาสนคาของนายทนยงไมไดถกขาย กมการขดรดในสวนของเวลาและแรงงานสวนเกนของ กรรมกรไปเรยบรอยแลว

มลคาสวนเกนหรอกาไรจากแรงงานน ถกแสดงออกมาหลายลกษณะ กลาวคอ สวนท แบงใหเจาของ เรยกวา คาเชา, สวนทแบงใหสถาบนการเงนเรยกวา ดอกเบย, สวนทแบงใหแก นายทนพาณชย เรยกวา กาไร, สวนทแบงปนใหแกผถอหน เรยกวา เงนปนผล(Dividends) , สวน ทแบงใหแกพนกงานระดบบรหารเรยกวา โบนส ไมวาจะเปน คาเชา(Rent), ดอกเบย(Interests), กาไร, เงนปนผล(Dividends), เงนรางวลประจาป ทสดแลว กคอ มลคาสวนเกนทเกดจากแรงงาน ของชนชนกรรมกรทถกนายทนกนเปลานนเอง ดงนน จดมงหมายการผลตในระบบทนทสาคญ ก คอ เพอการคา การแสวงหาผลกาไรจากการผลต จากการกดคาจางแรงงานเอาคาสวนเกนของ แรงงานไปเปนของนายทน ๕๙

๕๗ Karl Mark, Wage, Labour and Capital, (New York: International Publishers, 1975),p. 20. ๕๘ Griffith Alan and Wall Stuart, Applied Economics: An Introductory Course, New York,

Longman Group Limited, 1984, p. 380. ๕๙ สพจน ดานตระกล, ววฒนาการของสงคมและประชาธปไตย, (กรงเทพมหานคร: ประจกษการ

พมพ, ๒๕๑๖) และ สภชย มนสไพบลย, กรรมกรในระบบนายทน, (กรงเทพมหานคร : เคลดไทย, ๒๕๑๗), อางองใน ฉตรทพย นาถสภา, ลทธเศรษฐกจการเมอง. หนา ๑๕๗.

นของมห

of 215

๙๕

ระบบทนนยมน สงทปรากฏควบคไปกบการเกดขนของมลคาสวนเกน คอกระบวนการ ผลตและความสมพนธทางดานการผลต ซงมลกษณะทกอใหเกดความเหนดเหนอย และสรางความ ทกขยากใหกบชนชนผใชแรงงาน ดงนนจงปฏเสธไมไดวา ในระบบทนนยมนนองคประกอบหรอ ฟนเฟองททาการขบเคลอนสถานการณ คอ พลงการผลต และความสมพนธทางการผลต

๓.๒.๓.๕ พลงการผลต

ในโลกของความคด มารกซเชอวาในทกสงคมในโลก ปจจยทกาหนดมลฐานของการ พฒนาของสงทงลายมาจากพลงการผลต เมอมนษยจะทาการผลตวตถปจจยตาง ๆ จาเปนตองใช เครองมอการผลตทเหมาะสม พลงการผลต กคอ แรงงานของมนษย ซงรวมถงทกษะ ความรทาง เทคนคหรอวธการผลต ทนาปจจยการผลตมาทาการผลตนนเอง ปจจยการผลต ไดแก เครองมอ การผลต ไมวาจะเปนทดน ปาไม แมนา ลาธาร วตถดบ สงกอสรางเพอการผลต เครองมอ เปน ตน แตพลงการผลตจะเกดขนไดกตอเมอผใชแรงงานไดนาเครองมอการผลตและปจจยการผลต ไปใชในการผลตเทานน ๖๐ ทงนพลงการผลตรวมถงแรงงานผผลตดวย

๓.๒.๓.๖ ความสมพนธการผลต

ความสมพนธการผลต หมายถง รปแบบระบอบกรรมสทธในปจจยการผลต ซงเปน พนฐานทสาคญทสด อกทงยงรวมถงฐานะและความสมพนธซงกนและกนในกลมสงคม และ รปแบบการแบงปนผลตผล หรอหมายถงความสมพนธระหวางนายจางซงเปนเจาของปจจยการ ผลตกบลกจางซงเปนผขายแรงงาน เมอเกดพลงการผลตขนมากจะมการกาหนดหนาท และความ รบผดชอบของทงผเปนเจาของกบผใชแรงงาน กอใหเกดความสมพนธทางสงคมทวา ใครเปน เจาของปจจยการผลตในแตละระบบการผลต และใครเปนผใชแรงงาน ๖๑

มารกซมความเชอวา พลงของการเปลยนแปลงในกระบวนววฒนาการของชนชนใน สงคม คอ พลงอานาจแหงวตถหรอเศรษฐกจซงในทนหมายถงระบบการผลต ปจจยการผลตและ ความสมพนธแหงปจจยการผลต อนรวมทงผลผลตซงออกมาในรปของสงทอาจจะจบตองและ

๖๐ อรทย ปนเกตมณ, ความคดทฤษฎ: พลงการผลต และ ความสมพนธการผลต(ตอนท 1), ดเพมเตม ใน http://www.firelamtung.com/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=4&mode=thread &order=0&thold=0 ๒๗ ตลาคม ๒๕๔๙.

๖๑ พลศกด จรไกรศร, ความคดทางการเมองสมยใหม, หนา ๒๘-๒๙.

นของมห

of 215

๙๖

บาบดความตองการได สงเหลานจะทาใหเกดกาลเปลยนแปลงอยางมากมาย ปจจยอนนอกจาก วตถจงมไดเปนตวการสาคญของการเปลยนแปลงทางชนชนในสงคม ๖๒ อนหมายถงวา ผลลพธของ ความสมพนธทางการผลตจะประกอบตวกนขน เปนโครงสรางทางเศรษฐกจของสงคม ซงจะ เปนพนฐานอนแทจรงทกอใหเกด โครงสรางสวนบนทงดานกฎหมายและทางการเมองการปกครอง

ดงนน เหตความขดแยงทางดานชนชนโดยพนฐานแลว เกดจากความไมมสมพนธภาพ ระหวางกนของพลงการผลตกบความสมพนธทางการผลต ซงเหนไดชดเจนในปจจบน กลาวคอ ในรปแบบการผลตแบบทนนยม ผคนมอสระทจะขายกาลงแรงงานของตนเอง และอยในภาวะจา ยอมตองกระทาการดงกลาว เนองจากการขาดทดนหรอเครองมอ สวนนายทนมการแขงขนกนทา การผลต ทาใหพวกคนงานนบวนยงยากจนลงจนกลายเปนคนงานรบจางทถกขดรด ดงนน พฒนาการของนายทนจะเอารดเอาเปรยบแรงงานเพมขนเรอย ๆ และอตราคาจางกจะลดเพราะการ แยงงานกนทาของคนตกงาน มการเพมชวโมงการทางาน ผวางงานจะมปญหามากขนทงดาน สขภาพและรายได อกทงประชากรเพมขนอยางไมหยด

มารกซเชอวา พอถงระยะหนงชนชนกรรมาชพจะเพมขนจากทกชนชนของประชากร ๖๓

เนองจากการสะสมทนจะเรมดาเนนไปอยางชา ๆ จากผลอตรากาไรทลดลง ระบบเศรษฐกจจะซบ เซา กจกรรมในระบบเศรษฐกจจะลดบทบาทความสาคญลง จะมผลกระทบตอแรงงานและขยาย ขอบเขตกวางขวางขนเรอย ๆ ทาใหเสถยรภาพของระบบเศรษฐกจทนนยมไมมนคง เกดการตอส ขดแยงกนระหวางชนชนอยางแพรหลาย นนเปนสถานการณสกงอมทเออตอการปฎวตของชนชน กรรมาชพ

มารกซไดทานายไววา การปฏวตทางชนชนจะเกดขนและสาเรจผล เมอพลงการผลตกอ ตวพฒนาถงขนทพรอมสดแลว ๖๔ หมายความวา ชนชนกรรมาชพจะตองมจานวนสงขนมาก กลาย เปนคนสวนใหญของสงคม ดงนน ระบบเผดจการของชนชนกรรมาชพทจดตงขน แมวาจะเปน ระบบเผดจการกจรง แตกถอไดวาเปนอานาจการปกครองของคนสวนใหญ ซงกนาจะสราง

๖๒ พลศกด จรไกรศร, ความคดทางการเมองสมยใหม, หนา ๒๒. ๖๓ Karl Marx and Frederick Engels, Selected Works, Vol.1 (Moscow :Progress Publishers, 1977),

pp. 117-118. และด คารล มารกซ , เฟรดรด เองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, แปลโดย องคกร นกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร, หนา ๓๕.

๖๔ Karl Marx, Preface to “A Contribution to the Critique of Political Economy,” Selected Works, p. 182.

นของมห

of 215

๙๗

ความชอบธรรมได จานวนคนทมากนเองจะเปนพลงของการปฏวตทชอบธรรม และบรรลเปา หมายไดโดยเรว

ขนตอนของพฒนาการทางชนชนของมารกซน ดร.ชยอนนต สมทวณช ไดใหความเหน เพมเตมไววา เมอสภาพการขดแยงในรปทสกงอมเตมทแลว พลงเกากจะถกแทนทโดยพลงใหม ความเหนของมารกซเกยวกบววฒนาการของสงคมน ถอวาเปนกฎทางสงคมทจะตองเปนไปตาม ขอเขยนของมารกซอยางหลกเลยงไมได ๖๕ อกทงยงแสดงใหเหนวาสภาพชวตทางเศรษฐกจเปน ตวกาหนดรปแบบของคนในสงคม และความขดแยงทางผลประโยชนกอใหเกดความขดแยงทาง ชนชน ซงมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม ๖๖

๓.๓ รปแบบการบรหารจดการความขดแยงทางชนชน

ทฤษฎของมารกซเรมตนดวยการนาเอาหลกปรชญา “จตนยมวภาษวธ” (Dialectical Idealism) ของเฮเกลมาประยกตใช โดยเชอวาวตถ (Material) เทานนเปนสงทจรงแท ความคด และการทางานของจตใจนนเปนเพยงการสะทอนออกของวตถ ในขณะเดยวกนกนาปรชญาวตถ นยมมาอธบายหรอวเคราะหประวตศาสตร แหงการพฒนาของการเปลยนแปลงของสงคม ทาให คนพบกฎธรรมชาตของการเปลยนแปลงของสงคม จากอทธพลของวตถกอเกดกระบวนการผลต และการครองครองผลผลตทตามมา มารกซมความเชอวาฐานะทางเศรษฐกจเปนเครองกาหนดให เกดบทบาทของชนชนตาง ๆ อกทงโครงสรางทางเศรษฐกจเปนตวกาหนดโครงสรางของรปแบบ ความสมพนธทางสงคม (Structure Of Social Relations) อนกอใหเกดการแบงแยกหนาททางชนชน ขนมา จากอานาจทางเศรษฐกจหรอพลงการผลตของมนษยน มารกซ ไดพจารณาวา ลกษณะของ กระบวนการของการผลตททาใหเกดการเปลยนแปลงสงคมมอย ๕ ขนตอน คอ

๑. วถผลตดงเดมหรอแบบคอมมน ซงมวถการผลตแบบเทาเทยมกนไมมการขดรด คาแรงสวนเกน

๒. วถการผลตแบบศกดนา ๓. วถการผลตแบบทนนยม

๖๕ ชยอนนต สมทวณช, ลทธการเมอง, ( กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน, ๒๕๑๙), หนา ๙๗. ๖๖ พลศกด จรไกรศร, ความคดทางการเมองสมยใหม, หนา ๔๐.

นของมห

of 215

๙๘

๔. วถการผลตแบบสงคมนยม ๕. ระบบการผลตแบบคอมมวนสต ๖๗

การววฒนาการทกขนตอนของการผลตกอเกดการสะสมครอบครองตามมา ดวยการ แยงชงผลผลตและกอใหเกดอานาจ แบงกลมหรอแบงชนชนเพอรกษาอานาจและผลประโยชนนน จากชนชนอดตไดววฒนาการคงเหลอชนชนปจจบน(เปนตวแทนของชนชนทงปวง) คอ ชนชน นายทนกบชนชนกรรมาชพ มารกซ ไดวจารณระบบชนชนทนนยมไวในคาประกาศแหงความ เสมอภาค (The Communist Manifesto) เปนเวลารอยกวาปแลวทวา พวกนายทนอตสาหกรรม มวลชนกรรมกรทรวมอยในโรงงานถกจดระเบยบเหมอนทหาร ซงภายในกองทพอตสาหกรรม สวนบคคลน พวกเขาไดถกควบคมไวภายใตการบงคบบญชา คลายเจาขนมลนายและผคมท เดดขาด มวลชนกรรมกรไมเพยงแตตกเปนทาสของชนชนกระฎมพเทานน หากแตยงเปนทาสของ เครองจกร เปนรายชวโมงหรอรายวนของเจานายเบองบน ๖๘ กลาวคอ เปนระบบทกอใหเกด ความรสกแบงแยกในหมผใชแรงงาน แรงงานของมนษยกลายเปนสนคาทวงเรขายกนใน ตลาดแรงงาน และมนษยกทางานเปนเหมอนเครองจกร

สภาพความขดแยงทางชนชนจะยงคงมอยตอไป ตราบใดทนายทนไดเรมพฒนาระบบ การผลตดวยการรวบรวมหนวยการผลตตาง ๆ เขาไวในเครอบรษทเดยว ชนชนกรรมาชพจะถก รวมเขามาเปนกลมใหญอาศยอยในศนยเมองใหญ ๆ จากสภาพการไรงาน คาจางตาและสภาพ การทางานทเลวจะทวความรนแรงยงขน เพราะนายทนเรมนาเครองจกรแบบใหม ๆ มาทดแทน แรงงานของกรรมาชพ ซงนนเทากบวาเปนการจดฉนวนความสานกแหงชนชนขนในหมกรรมกร ใหคกรนและเพมมากขน ในขณะเดยวกนชนชนกรรมาชพกเรยนรวาจะใชเครองมอการผลตและ จดสรรสนคาอยางไร อนเปนการตระเตรยมเพอจะไปควบคมวธการผลตในอนาคต และเมอมาถง จดนการตอสทางชนชนจะลงเอยในรปของการปฏวต โดยชนชนกรรมาชพทมความสานกรวมแหง ชนชน ๖๙

๖๗ พฒนาการของสงคมโลก ดเพมเตมใน http://learning.ricr.ac.th/global/Global/lesson2.htm ๒๗ ตลาคม ๒๕๔๙.

๖๘ Karl Marx and Frederick Engels, Selected Works, Vol.1 (Moscow :Progress Publishers, 1977), p. 110. และด คารล มารกซ, เฟรดรด เองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, แปลโดย องคกรนกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, หนา ๓๓.

๖๙ พลศกด จรไกรศร, ความคดทางการเมองสมยใหม, หนา ๗๗- ๗๘.

นของมห

of 215

๙๙

ความสานกในชนชนของตนของแรงงานในทน หมายถง การรบรสภาพความเปนอย อยางแรนแคน การไมไดรบประโยชนจากความเจรญทางการคาและอตสาหกรรม มชวตทยากจน มการใชแรงงานนานชวโมงและเสยงอนตราย พรอมกนนคาจางแรงงานกตา อกทงรสกวาชนชน บนจะพยายามพฒนาเทคนคทางการผลตใหสงขนเรอย ๆ และการกดขขมเหงกจะเพมมากขน เกด ความรสกแปลกแยกพวกเขาพวกเรา จากสภาวะดงกลาวทาใหเกดการมองหาทางออกของชนชน แรงงาน สดทายกจะพบวากลมชนของตนนนมเปนจานวนมาก เกดสานกถงการมตวตนของชน ชนกรรมาชพ กจะสามารถรบรถงการมพลงอานาจตอรองทางผลประโยชนของตนทซอนอย สถานการณนเองทมารกซเชอวาจะกอใหเกดการรวมตวกนของชนชน เพอตอสปฏวตโคนลมชนชน ปกครอง อนรวมถงลมอานาจของชนชนปกครองในทสด

๓.๓.๑. การปฏวตชนชน

กฎพฒนาการทางสงคมของมารกซ ทาใหสามารถมองเหนภาพไดวากอนทจะมการ ปฏวตทางชนชนกรรมาชพเกดขนนน ในระบบทนนยมเองกไดมการปฏวตประชาธปไตยของคน ชนกลางหรอการปฏวตของนายทนในสงคมศกดนามากอนแลว กลาวคอ ไดมกลมพอคาเกดขน แลวในปลายยคศกดนา และไดทาการขยายระบบการผลตแบบใชกาลงคนเปนหลก เปนผลใหม การกอตงโรงงานขนเพอผลตสนคาขายเอากาไร แตนายทนเหลานไมสามารถขยายกจการออกไป ไดโดยสะดวกนก เพราะตดขดทโครงสรางสวนบน โดยเฉพาะกฎหมายและระบบการปกครอง ซงชนชนขนนางไดทาการครองงาอย ดงจะเหนวา ไดมการเกบภาษหลายซบหลายซอน และยงได สงหามผลตสนคาบางประเภททมการผกขาดโดยเหลาขนนาง ทาใหนายทนรวมกนทาการปฏวต โดยมกลมบคคลอนในสงคมทเสยผลประโยชนไดเขารวมดวย

การทนายทนมอานาจทางเศรษฐกจและการเมอง ทาใหการขดรดแรงงานดาเนนไปอยาง สดเหวยง นายทนจะใหคาแรงขนตาพอประทงชวตไปวนหนง ๆ อยางไรอนาคตแกเหลาแรงงาน ยงความเดอดรอนในคาครองชพแกกรรมกรตลอดเวลา ในขณะทชนกรรมาชพไดขยายจานวนมาก ขน ชนชนกรรมาชพกจะรสกถงกาลงแหงจานวนมนษยทมากมายไดเปนอยางด ชนชนกรรมาชพ จงเรมตนตวขนเพอการตอรองกบนายทน

๓.๓.๑.๑ ลกษณะการตอสเพอการโคนลมชนชน

บทบาทของการตอสขดแยงกนของชนชน ในบางยคบางสมยกมการรวมกลมกนเพอ กาจดอกชนชนหนง ตอนแรกพวกขนนางตอสกบพวกขนนางดวยกนเอง ภายหลงพวกขนนาง

นของมห

of 215

๑๐๐

ตอสกบสวนตาง ๆ ของพวกกระฎมพหรอนายทน นายทนตอสกบผลประโยชนของพวกขนนาง อนเปนปฏปกษกบความกาวหนาทางอตสาหกรรม และยงตองตอสกบนายทนตางชาตอกดวย ใน การตอสทงหมดเหลานพวกนายทนตองขอความชวยเหลอรวมมอจากชนชนกรรมาชพ และดวย เหตนเองพวกนายทนจงชกนาใหกรรมาชพเขาสเวทการเมอง(โดยไมไดตงใจ) หรออกนยหนงพวก นายทนไดตดอาวธใหกบชนชนกรรมาชพสาหรบตอสกบตวเองในภายหลง เหมอนอยางทมารกซ กลาวไววา อาวธทนายทนใชลมลางระบบขนนาง ไดหนกลบมาทาลายตนเอง โดยนามาซงการคง อยของผใชอาวธนน นนคอ ชนชนกรรมาชพ ๗๐

การปฏวตอนแทจรงทกรายทมงหมายโคนลมชนปกครอง ขณะนนมใชเปนการปฏวต ของชนชนทจะไดเขาครองอานาจแทนชนชนปกครองทถกขบไลไปเทานน หากเปนการปฏวตของ ชนทกหมเหลาผไดรบการกดข หรอไดรบการจากดสทธโดยชนชนปกครองในขณะนน เปนการ ปฎวตเพอปลดแอกตนเองสโลกอสรภาพแหงความเสมอภาค ในชวงหนงของการตอสในการตนตว ของประชาชน ชนชนนายทนจกเปนผนาการปฏวตโคนอานาจเหลาขนนางผเปนเจาของทดน

สมยตอมาครนเมอชนชนคนงานกรรมกรไดตนตวขน ชนชนคนงานกรรมกรกสามารถ ทจะเปนผนาชนกลมตาง ๆ เขารวมในการปฏวต กลาวอกนยหนงกคอประวตศาสตรแสดงวาใน การปฏวตทกครงกลมชนกลมตาง ๆ ไดรวมกนเขาอยางกวางขวางเปนพนธมตร เปนอนหนงอน เดยวกนในการเขาโจมตศตรใหญของตน คอ ชนชนปกครอง ปรากฏการณใหญในการปฏวตโคน ลมอานาจเจาของทดนและพวกนายทนทแทจรง ไดแก ชนชนคนงานกรรมกรไดเปนผนากลม พนธมตรทาการปฏวต

๓.๓.๑.๒ สานกแหงชนชนกรรมาชพ

สบเนองจากการพฒนาอตสาหกรรมไดมมากขน เปนเหตใหผคนหรอกรรมาชพไดมา รวมตวกนในเมองหรอชมชน กอเกดการประสบปญหาความถกเอารดเอาเปรยบเหมอน ๆ กน การทางานและสภาพของคนงานภายใตหวอกเดยวกนน เปนเหตทาใหพวกเขาเปนปกแผน และทา ใหพวกเขาเอาชนะความตองการแขงขนกนในเบองตน เพอทจะไดมการกระทาผลประโยชนรวม

๗๐ Karl Marx and Friedrich Engels, The Communist Manifesto, in Essential Works of Marxism, ed. By Arthur P. Mendel(New York : Bentam Books, 1965), pp.13-14. แปลโดย ทนพนธ นาคะตะ, นกคดผยงใหญของโลก: ปรชญาและทฤษฎการเมอง, หนา ๑๐๗.

นของมห

of 215

๑๐๑

กนของชนชน ๗๑ ซงมารกซเองกไดกลาวไวในงานเขยนคาประกาศแหงความเสมอภาควา “ครนเมอ การอตสาหกรรมไดขยายตวออกไป เหลาชนกรรมาชพไมเพยงแตจะไดเพมจานวนขนเทานน หาก ยงไดมโอกาสเขารวมกนเปนหมใหญยงขน ทาใหกาลงของเหลาชนกรรมาชพเพมพนขน และชน เหลานนกรสกในกาลงของเขาซาบซงขน” ๗๒

นนหมายถงวา ในการรวมตวกนของชนชนกรรมาชพ ไมเพยงแตเพมจานวนเทานน หากแตพวกเขาไดรวมตวเปนมวลชลทใหญขน พลงของเขาเตบโตขนและสานกรบรไดถงพลง อานาจของตนเองมากขน จากการกระทบกระทงระหวางกรรมกรและนายทนกระฎมพทเปนราย บคคล กคอย ๆ ขยายวงลกษณะการกระทบกระทงกนระหวางสองชนชนมากยงขน เกดการวาง รปแบบการผนกกาลง (สหภาพแรงงาน) ขนตอตานกระฎมพ รวมตวกนเพอผนกกาลงเรยกรอง คาจางใหสงขน และกอตงสมาคมทถาวรเพอทจะจดหาทนสารองเตรยมไวสาหรบกอการตอส ใน การตอสไดลกลามถงขนจลาจล

ความชอบธรรมในการโคนลมปฏวตชนชนนายทนนน มารกซถอวาเปนสงทถกตอง ชนชนนายทนไมมความเหมาะสมชอบธรรม ทจะเปนชนชนผนาหรอเปนผปกครอง เพราะวาชน ชน นายทนนนมเปาหมายเพยงเพอผลประโยชนสวนตวโดยถายเดยว ดงจะเหนไดจากหนาทหลก ของชนชนนายทนทวา การดารงอยและการมอทธพลของชนชนนายทนกระฎมพ คอ เพอการกอ รปและการขยายทนและสงกงวลของทนอยางหนงกคอคาจาง สดทายสงทนายทนกระฎมพไดกคอ หลมศพของตวเอง ดงนน ชยชนะของชนชนกรรมกรหลงการลมสลายของชนชนนายทน จงเปน สงทหลกหนไมพน ๗๓

ในขบวนการตอสของกระฎมพในอดต เปนขบวนการเพอผลประโยชนของคนกลมนอย แตสาหรบชนชนกรรมาชพเปนขบวนการเพอผลประโยชนของคนสวนใหญ ชวงแรกของการตอส กจะทากนในระดบชาตคลาย ๆ ในรปของสงครามกลางเมอง ตอมากจะเกดการปฏวตอยางเปดเผย เพอโคนลมชนชนนายทนกระฎมพ และปทางไปสการปกครองของชนชนกรรมาชพตอไป

๗๑ ลวอส เอ. โคเซอร, แนวความคดทฤษฎทางสงคมวทยา ตอน คารล มารกซ, แปลโดย จามะร พทกษวงศ, (กรงเทพมหานคร: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร,๒๕๓๓), หนา ๑๖.

๗๒ กหลาบ สายประดษฐ, ปรชญาของลทธมารกซสม, หนา ๙๐-๙๑. ๗๓ Karl Marx and Friedrich Engels, The Communist Manifesto, in Essential Works of Marxism,

ed. By Arthur P. Mendel(New York : Bentam Books, 1965), pp.20-25.

นของมห

of 215

๑๐๒

๓.๓.๑.๓ การเคลอนไหวตอสของชนชนกรรมาชพ

แนวคดของมารกซทไดเสนอตอชนชนกรรมาชพทวา พนธการแหงความเอารดเอา เปรยบไมมทางทจะถกปลดปลอยไดโดยเจาของทน แตสามารถหลดพนไดโดยการเปลยนแปลง ตวระบบ การปฏวตลมลางระบบทนนยมเทานนทจะนาเสรภาพมาสชนชนกรรมาชพ สภาวะ แปลกแยกของมนษยทเคยดารงอยในระบบจะหมดสนไปนน เปนแนวคดทฤษฎทเหลาชนชน กรรมาชพพากนยดเปนหลกปฏบต หลงจากการรวมตวและเกดสานกการรบรพลงของชนชนของ ตนแลว พวกคนงานจงไดพากนจดตงกลมการเมองของเขาขน ซงสามารถดาเนนการเปนตวแทน และเปนองคการนาในการตอส เพอพทกษรกษาผลประโยชนของชนชนคนงานทงมวล ซงมารกซ เองกวเคราะหความมงหมายของพรรคคนงานวา เสมอนเปนการตระเตรยมเพอจดตงองคการปฏวต คอ องคการทมงโคนอานาจของชนชนปกครองเหลานายทน และมงจดตงระบบใหมของการผลต ขนแทนทลทธนายทน ๗๔

มารกซเชอวาถากรรมาชพลกขนสและเขายดครองเครองมอในการผลตแลว พวกเขาจะ สรางความสมพนธในสงคมขนมาใหม ซงจะกอใหเกดประโยชนกบทก ๆ คนอยางเทาเทยม และ กอใหเกดระบบการผลตแบบใหมซงทนทานตอวกฤตการณมากกวาแตกอน กลาวโดยทวไปแลว การเจรจาอยางสนตจะไมสามารถแกปญหานได และการปฏวตอยางรนแรงของมวลชนขนาดใหญ ทมการจดการทดเปนสงทจาเปน เหนไดชดจากทมารกซกลาววา การไดมาซงอานาจสงสดของ กรรมาชพจะเปนสาเหตใหชนชนนายทนกระฎมพสญสลายเรวยงขน การรวมมอกนตอตานอยาง นอยกในประเทศทเปนผนาทางดานอารยธรรม จะเปนเงอนไขแรกอนหนงในการปลดปลอยชนชน กรรมาชพ ๗๕ นนหมายถงวา รฐเผดจการโดยกรรมาชพจะตองถกสรางขน แตหลงจากทระบบการ ผลตแบบใหมไดเรมขน รฐดงกลาวจะคอย ๆ ลดความสาคญลงและหายไปเอง

มารกซไดเขยนไวชดเจนในหนงสอแถลงการณพรรคคอมมวนสตวา บรรดาชนชนทเปน ปฏปกษกบชนชนนายทนนน มแตชนชนกรรมาชพเทานนทเปนชนชนปฏวตทแทจรง ชนชนอน ลวนแตเสอมลงทกทและดบสญไป พรอม ๆ กบการเกดขนของชนชนกรรมาชพกบการพฒนา ของอตสาหกรรมขนาดใหญ การทชนชนกลางคอผประกอบอตสาหกรรมขนาดเลก พอคายอย

๗๔ กหลาบ สายประดษฐ, ปรชญาของลทธมารกซสม, หนา ๙๒. ๗๕ Marx/Engels, Selected Works, Volume One, Progress Publishers, Moscow, USSR, 1969, pp.

98-137. ดตนฉบบเพมเตมจาก http://www.marxists.org/archive/marx/works/download/manifest.doc สานวน แปล คารล มารกซ และ เฟรดรด แองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, จาก http://www.baanjom yut.com/library/communist/page02.html ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๑๐๓

ตอสกบชนชนนายทน ลวนแตเพอรกษาการดารงอยของชนชนกลางของพวกเขานไวมใหพนาศ ไป ฉะนนพวกชนชนกลางจงไมใชพวกปฏวตหากแตเปนพวกอนรกษ ถาชนชนกลางจะปฏวตก เพราะวาพวกเขาจวนจะหนเขาสขบวนชนชนกรรมาชพ เปนการรกษาผลประโยชนในอนาคตของ พวกเขา พวกเขากจะออกหางจากจดยนเดมของตน และมายนอยบนจดยนของชนชนกรรมาชพ ๗๖

ชนชนกระฎมพไดพยายามสรางระบบการปกครองและสถาบนขนมาเปนกลไกปกครอง และแนนอนวาพวกเขาตองการทจะดารงระบอบเหลานนไว เพอผลประโยชนของตนเองตอไป โดยอาศยปจจยทพวกเขาครอบครองอยมาใชเปนเครองมอ พวกเขาไมตองการใหผคนเหนตนเหต ของปญหา คอ ระบบการกดขขดรดทดารงอย และไมตองการใหผคนลกขนมาสพวกเขา

ชนชนกรรมาชพ ไดพยายามตอสเพอปดปลอยตวเองมาอยางตอเนอง อาจมการตอสอย ในขอบเขตของกฎหมาย เปนตน แตการตอสเชนนทผานมาลวนไมสามารถแกไขปญหารากฐานท แทจรงของกรรมาชพผใชแรงงานได เหลาชนชนกรรมาชพจงตองพฒนาเปลยนแปลงทศทางการ เคลอนไหวไปสการเปลยนแปลงตอสทางการเมอง ทาใหเขาใจและรบรความสามคคในหมชนผใช แรงงาน และทาการจดขบวนของกรรมกรอยางกวางขวางเปนระบบมากขน

ภายใตสภาพการณความขดแยงทางชนชนทสกงอมแลว มารกซพบวาความจาเปนใน การปลดปลอยชนชนกรรมาชพใหพนจากความยากจนขนแคน ตองใชการปฏวตชนชนเปนทาง ออกเพยงทางเดยว ในการชวยแกความขดแยงในชนชนกรรมาชพ ดงจะเหนไดจากคายนยน ของมารกซ ทวา การเคลอนไหวทงปวงในอดต ลวนแตเปนการเคลอนไหวของสวนนอยหรอเพอ ผลประโยชนของคนสวนนอย แตการเคลอนไหวของชนชนกรรมาชพเปนการเคลอนไหวทอสระ ของคนสวนมากทสด ชนชนกรรมาชพอนเปนชนชนสวนลางสดของสงคมปจจบน ถาไมพงทลาย ชนชนบนทงชนทประกอบขนเปนสงคมทางการแลว กไมสามารถจะโงหวและยดอกขนได ๗๗

กลาวคอวา การเคลอนไหวของกรรมาชพเปนการเคลอนไหวโดยความสานกของตนเอง และเปนอสระของมวลชนสวนใหญ กรรมาชพชนชนทตาสดแหงสงคมปจจบนของเราไมสามารถ ทจะปลกขน ไมสามารถยกตนเองขนไดหากปราศจากการทาลายนายทนเหนอหวซงเปนชนชนท กดทบอยออกไปเสยกอน ดงนน ถาไมมสทธตาง ๆ ทางการเมอง ชนชนกรรมกรไมสามารถแมจะ ตอสทางเศรษฐกจ ไมสามารถแมแตจะพฒนาองคกรทางเศรษฐกจของตนขนมาได ถาไมมการ ตอสใหไดมาซงอานาจทางการเมองของชนชนกรรมกร กไมมทางเปนไปไดทจะเปลยนแปลงยาย

๗๖ คารล มารกซ, เฟรเดอรค เองเกลส, แถลงการณพรรคคอมมวนสต, หนา ๘๐-๘๑. ๗๗ เรองเดยวกน. หนา ๘๒.

นของมห

of 215

๑๐๔

ปจจยการผลตใหกลายเปนของสวนรวม ๗๘ เปนการยนยนความเชอมนวาการจดตงกลมกรรมาชพ ใหเขมแขงทาการตอสเดดขาดทางการเมองเทานน จงจะสามารถแกไขปญหาหรอบรหารจดการ ความขดแยงพนฐานของชนชนใหหมดสนไปไดอยางถาวร

๓.๓.๒ การจดการชนชน

การตอสขดแยงทชนชนกรรมาชพคดคานชนชนนายทน มบทบาทสาคญยงในการ ผลกดนใหสงคมพฒนาตอไป เพราะนคอการตอสครงสดทายในประวตศาสตรการตอสทางชนชน ของมวลมนษยชาต การตอสนจะโคนลมการปกครองของชนชนนายทนลงไป ทาลายระบอบการ ขดรดของทนนยมและระบอบขดรดอน ๆ ทงสน สรางการปกครองทางการเมองของประชาชนผใช แรงงานใหเปนจรงขนมา ซงการตอสในอดตของทาสในยคทาสและชาวนาในยคศกดนาไมสามารถ ทาใหปรากฏเปนจรงได มารกซถอวาการตอสระหวางชนชนกรรมาชพกบชนชนนายทน ซงยค ปจจบนเปนขนตอนของกระบวนการตามววฒนาการ นบเปนขนสดทายของการเดนทางไปสสงคม ทปราศจากชนชนของมนษยชาต ๗๙

ขนตอนแรกแหงการปฏวตจดการของชนชนกรรมาชพ มารกซไดมองเปนการกอรปของ กรรมาชพใหเปนชนชนทลมลางอานาจสงสดของกระฎมพ และเขาควบคมอานาจทางการเมองโดย ชนชนกรรมาชพ ๘๐ เปนการกาวขนไปเปนชนชนปกครอง ชนชนกรรมาชพจะใชประโยชนจาก การปกครองทางการเมองของตนไปยดทนทงหมด จากนายทนทละชน ๆ และรวมศนยเครองมอ การผลตทงหมดไวในกามอของรฐ ซงกคอไวในมอของชนชนกรรมาชพทจดตงขนเปนชนชน ปกครองแลว วธการปฏวตจะพบวามารกซตองการใชวธรนแรงในการทาการปฏวต โดยเรยกรอง ใหคนงานลกขน และสลดโซตรวนของความเปนทาสทงเสย

มารกซเองกมความเหนวา สภาพโครงสรางสวนบนจะเปนตวกาหนดวาจะใชวธการ ปฏวตแบบรนแรงหรอสนต ในประเทศทถอเสยงขางมากเปนหลกในการปกครอง การเปลยน แปลงจากสงคมนายทนไปสสงคมแบบสงคมนยมนนอาจใชวธอยางสนตได อยางไรกตามมารกซ

๗๘ สวนย ภรณวลย, ประวตศาสตรขบวนการความคดสงคมนยมโดยสงเขป, หนา ๕๒. ๗๙ ทนพนธ นาคะตะ, นกคดผยงใหญของโลก: ปรชญาและทฤษฎการเมอง, หนา ๑๐๕. ๘๐ Karl Marx and Frederick Engels, Selected Works, Vol.1 (Moscow :Progress Publishers, 1977),

p. 120. และด คารล มารกซ, เฟรดรด เองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, แปลโดย องคกรนกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, หนา ๔๙-๕๐.

นของมห

of 215

๑๐๕

มไดจงใจจะใชวธสนตในทางรฐสภา แตมงทจะใชกาลงเขาปฏวตนายทนตางหาก เหตผล กคอ เมอ ชนชนกรรมาชพมความสานกรวมทางชนชน เพราะไดรบการกดขอยางแสนจะทนทานได อน แสดงวาระบบนายทนไดเตบโตมาอยางเตมทแลว การตอสระหวางชนชนกรรมาชพและนายทนก จะดาเนนการมาถงจดสดยอดเชนกน การทาการปฏวตแบบเบดเสรจ (Total Revolution) กอาจจะ ไมสามารถหลกเลยงไดเลย ๘๑

ดงนน การทชนชนกรรมาชพเขายดอานาจ ควบคมสงคมและจดตงรฐบาลเผดจการของ ชนชนกรรมาชพขนมานน มใชเพอรกษาอานาจเผดจการของตนไว แตชนชนกรรมาชพจะนา อานาจเผดจการนนไปบดขยกลไกดงเดมของรฐชนชนเกาใหพนาศไป เพอขจดการกดขใหหมดสน ไปในสงคม ในระยะแรกหลงจากการปฏวต ชนชนกรรมาชพยงตองทางานไปตามสภาพเดมท เหมอนอยในระบบนายทน เพราะไดมการนาเอาโครงสรางสวนบนมาใชชวคราว และจะทาการ ปรบปรงใหสอดคลองกบสภาพการเปลยนแปลงในระยะตอไป อาจกลาวไดวา สงคมทเกดขนใหม นนกยงคงมรองรอยทไดมาแตกาเนดจากสงคมเกาซงไดคลอดสงคมใหมออกมา ๘๒

การทจะทาไดถงขนน แนนอนกอนอนจะตองดาเนนการแทรกแซงในลกษณะบงคบตอ การถอกรรมสทธและตอความสมพนธทางการผลตของชนชนนายทน จะตองใชมาตรการบางอยาง ซงในทางเศรษฐกจดเหมอนจะยงไมสมบรณดพอและไมมกาลงนก แตถงกระนนมารกซยาใหทา ดวยเชอวา ในวธดาเนนแหงการเคลอนไหวจะเปนสงทขาดเสยมได ในฐานทเปนเครองมอของ การปฏวตเปลยนแปลงแบบวธการทงหมด ๘๓

วธการผลตและระบบสงคมในชวงของการปฏวต จะแตกตางไปสาหรบแตละประเทศ มาตรการสาคญ ๆ ของระบบสงคมนยม (Socialism) ตามทมารกซกาหนดไวในคาประกาศแหง ความเสมอภาค สาหรบประเทศทพฒนาแลวควรดาเนนการตาง ๆ ตามเคาโครงดงตอไปน

๑. การยกเลกทรพยสนในทดน และนาคาเชาทดนทงหมดมาใชประโยชนตามวตถ ประสงคสวนรวม

๒. เกบภาษรายไดทปรบปรงแลว และทนสมยอยางหนก ๓. ยกเลกสทธการรบมรดกทงมวล ๔. การยดทรพยสนของผอพยพทออกนอกประเทศและพวกกบฏ

๘๑ Marx, The Poverty of Philosophy, p. 174. ๘๒ พลศกด จรไกรศร, ความคดทางการเมองสมยใหม, หนา ๘๙-๙๐. ๘๓ คารล มารกซ , เฟรเดอรค เองเกลส, แถลงการณพรรคคอมมวนสต, หนา ๑๐๑-๑๐๒.

นของมห

of 215

๑๐๖

๕ รวบรวมสนเชอใหเขามาอยในกามอของรฐ โดยทนของรฐและการผกขาดทม ลกษณะพเศษ

๖. การรวมกรรมวธทางคมนาคมและการขนสงเขาสรฐ ๗. การขยายโรงงานและเครองมอในการผลตกระทาโดยรฐ การฟนฟดนแดนทรก

รางวางเปลา และการปรบปรงดนจะตองสอดคลองกบแผนการณรวมโดยทวไป ๘. ขยายการรบผดชอบอนเทาเทยมกนไปสกรรมกรทงหลาย กอตงกองทพอตสาห

กรรมและโดยเฉพาะอยางยงเพอการเกษตร ๙. การผสมผสานอตสาหกรรมเขากบเกษตรกรรม คอย ๆ ทาลายภาวะความแตก

แยกตาง ๆ ระหวางเมองและชนบททละเลกทละนอย โดยการแบงกระจายประชากรออกไปทว ประเทศเทา ๆ กน

๑๐. การศกษาเสรสาหรบเยาวชนทงหลายโดยโรงเรยนของรฐ ยกเลกแรงงานเดก ในโรงงานในรปแบบปจจบน ผสมผสานการผลตทางอตสาหกรรมเขากบการศกษา ๘๔

นเปนแนวทางภาคปฎบตทนามาบรหารจดการกบชนชนในสงคม ภายหลงจากความ สาเรจในการปฎวตโคนลมชนชนเสรจสนลงแลว ในชวงแรกสภาพสงคมจะยงคงไมปราศจากชน ชน สภาพสงคมใชจะอดมสมบรณขนในทนท ยงคงตองใชระยะเวลาในการจดการนานพอสมควร เพราะในขนแรกชนชนกรรมาชพยงตองทาลายเศษเลกเศษนอยของนายทน ทยงคงเหลออยในสงคม นนใหหมด บางสวนยงคงตองอาศยการอยรวมกนกบชนชนนายทนไปพลาง ๆ กอน ดงท นกวชาการบางทานไดอธบายการดาเนนการในเบองตนวา

“.........การทรฐเรมเขาควบคมวภาคกรรมทางเศรษฐกจไวทศนยกลาง ในระยะแรกแผนอาจผดพลาดได เพราะยงไมมตวเลขขอมลเพยงพอ เปนตนวา ในปหนง ๆ จะตองใชเนอทเพาะปลกขาวสาลกลานไร ขาวโพดกลานไร หรอ จะตองผลตรองเทากค รถไถนากคน แตในระยะตอไปเมอมประสบการณมาก พอแลว ทกอยางจะเขาสดลยภาพแหงการวภาคกรรม และในประการทสาม รฐไมมกาลงมากพอ ทจะเขาดาเนนการในธรกจทกประเภทไดในระยะเรมตน จงเขาใจวา รฐคงเขายดกจกรรมของบรษทใหญ ๆ ไดทน สวนบรษทเลกมอย

๘๔ Karl Marx and Frederick Engels, Selected Works, Vol.1 (Moscow :Progress Publishers, 1977), pp. 126-127. และด คารล มารกซ, เฟรดรด เองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, แปลโดย องคกรนกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, หนา ๗๐-๗๑.

นของมห

of 215

๑๐๗

มากมายรฐอาจตงศนยกลางควบคมปรมาณการผลตได แตจะไปเขายดไมได เพราะมมากมายเหลอเกน......” ๘๕

การทชนชนกรรมาชพสามารถจะแบกรบภาระหนาท ทางประวตศาสตรอนยงใหญน ได กเนองจากชนชนกรรมาชพไมมกรรมสทธในปจจยการผลตใด ๆ มแตพลงแรงงานทมไวขาย แลกเงนพอประทงชพไปวนหนง ๆ เทานน ดงนนจงไมมความกงวลหวงใยอะไรทจะตองสญเสย ในการเขารวมตอสปฏวต ดงทมารกซไดชแจงไวในหนงสอแถลงการณพรรคคอมมวนสตวา ชน ชนกรรมาชพไมมอะไรจะสญเสยนอกจากโซตรวนทดงลามเขาไว และจะไดโลกทงโลกเมอพวก เขาชนะ กรรมกรแหงประชาชาตทงหลายจงสามคคกนตอส ๘๖ ดวยเหตนชนชนกรรมาชพจงเปน ชนชนทปฏวตอยางแทจรง เปนชนชนทสมพนธกบการผลตอตสาหกรรมขนาดใหญและทนสมย จงเปนโลกทศนทกาวหนาทสด สามารถใชความคดรวมหมแกปญหาไดอยางเปนวทยาศาสตร มความเปนไปไดสงทจะหลอหลอมใหกลายเปนหวขบวน สรบทกลาแกรงเขมแขง สามารถสราง ความสามคคของผถกกดขขดรดและประชาชนผใชแรงงานทงมวล และนาพาประชาชนทงมวลไป โคนลมทาลายระบอบทนนยมทกดขขดรด สรางสงคมนยมทเปนระบอบการปกครองและเศรษฐกจ ใหมขนมา

ขนสดทายหลงการปฏวต มารกซกลาววา เมอการพฒนามาถงขนทความแตกตาง ระหวางชนชนหมดสนไป และการผลตทกอยางมาอยในกามอชนชนกรรมาชพแลว อานาจทาง การเมองกไมจาเปนตองมอกตอไป เพราะปกตแลวมนเปนของชนชนหนงเพอกดขอกชนหนง ใน ระหวางการตอสกบชนชนนายทน พวกกรรมาชพยอมจาเปนตองรวมตวกนเปนชนชนและทาการ ปฏวต พวกเขาตองสถาปนาตนเองใหเปนชนชนปกครองขนมาเพอขจดเงอนไขตาง ๆ ของการ ผลตแบบเกา รวมทงขจดเงอนไขแหงการคงอยของการตอสระหวางชนชน และขจดการมชนชน ตาง ๆ ใหหมดสนไปดวย เมอสงนเสรจสนแลวตองยกเลกการมอานาจสงสดของตนในฐานะท เปนชนชนหนงไปดวย ๘๗

๘๕ พลศกด จรไกรศร, ความคดทางการเมองสมยใหม, หนา ๙๒. ๘๖ Karl Marx and Friedrich Engels, The Communist Manifesto, in Essential Works of Marxism,

ed. By Arthur P. Mendel(New York : Bentam Books, 1965), pp. 43-44. สานวนแปลจาก http://www.baanjom yut.com/library/communist/page13.html ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

๘๗ ทนพนธ นาคะตะ, นกคดผยงใหญของโลก: ปรชญาและทฤษฎการเมอง, หนา ๑๑๑-๑๑๒.

นของมห

of 215

๑๐๘

๓.๓.๓ การสญสลายของชนชน

เหลานกวชาการไดวพากวจารณแสดงความเหน เพอการแกไขปญหาความขดแยงม จานวนมากเพยงไร แตกดเหมอนวาความขดแยงทางชนชนหาไดยตสนสดลงไม ประวตศาสตร ของความขดแยงนไดเกดขนซาแลวซาเลาไมสามารถทใหสญสลายอยางสมบรณได คงนอกเสย จากวาตองรอใหการลมสลายทางชนชนหมดสนไปเสยกอน มารกซปรารถนาทจะใหใชกาลงรน แรงเดดขาดเขาทาการโคนลมปฏวตชนชนนายทน เพอทาลายลางระบบการกดขขดรดใหสญหาย ไปจากสงคมมนษยชาต ดงนน จงมความจาเปนทจะตองทาลายลางชนชนเสย เพอกอใหเกด สงคมทปราศจากชนชนตามมา ๘๘

ดเหมอนวาในทฤษฎของมารกซ ชนชนจะสญสลายไปไดกดวยการปฎวตเทานน แต การปฏวตมไดเกดขนโดยอตโนมต แตเมอมชนชนกรรมาชพมากพอสมควร และมการกดขขดรด ถงทสดกจะมการทาปฏวตขนมา แตการทจะกอใหเกดการปฏวตไดนนตองดทชนชนกรรมาชพม ความสานกรวมทางชนชนหรอยง กลาวคอ เมอใดทชนชนกรรมาชพมความรสกในความจรงทวา พวกเขาไดประกอบกนเขาเปนชนชนเพอประโยชนรวมกน มความรสกรวมทางชนชนในเรอง ความขดแยง เมอนนกจะเกดพลงอานาจในการปฏวต ทาใหชนชนสญสลายหมดสนไป พรอมทง การขนสอานาจทางการเมอง นอกจากนมารกซไดเสนอใหบรหารจดการเรองทนหรอทรพยสน สวนตวใหกลายมาเปนของสวนรวม ดงจะเหนไดจากแนวคดทวา

การสญสลายแหงทรพยสนทางชนชนสาหรบกระฎมพ กคอการ สญสลายของการผลต......... กรรมาชพใชอานาจทางการเมอสงสดของเขา บงคบเอาทนทงหมดมาจากกระฎมพ โดยกาลงรวมเครองมอทางการผลต ทงมวลเขาสรฐ นนคอรวมเขาสมอของชนชนกรรมาชพ ทจดตงกนเปน ชนชนปกครอง แลวเพมพลงผลตรวมใหเรวทสดเทาทจะทาได......แนนอน การเรมตนสงนจะเปนไปไมได หากปราศจากวธการแหงการโจมตทใช กาลงรนแรงตอสทธทางทรพยสนและเงอนไขทางการผลตของกระฎมพ ๘๙

๘๘ Geroge H. Sabine, A History of Political Theory, p. 636. ๘๙ Marx/Engels, Selected Works, Volume One, Progress Publishers, Moscow, USSR, 1969, pp.

98-137. ดตนฉบบเพมเตมใน http://www.marxists.org/archive/marx/works/download/manifest.doc สานวน แปล คารล มารกซ และ เฟรดรด แองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, จาก http://www.baanjom yut.com/library/ communist/page02.html ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๑๐๙

ดงนน การบรหารจดการเรองการสะสมทนหรอทรพยสนกรรมสทธสวนตว จงเปนสงท ตองทา เพอการสญสลายของชนชนทไมเสมอภาคกน ในการบรหารจดการทนซงเปนสาเหตหนง ของความขดแยงกนน มารกซไดเสรมแนวคดโดยทาใหเปนของสวนรวม กลาวคอ ทนเปนผลผลต สวนรวม ..... ผานการเคลอนไหวรวมกนของสมาชกทงมวลในสงคมเทานน จงถกนามาใชได ทนหาใชพลงอยางหนงของเอกชนไม หากแตเปนพลงอยางหนงของสงคม ๙๐ อนหมายถงวา ทนจะ เกดขนโดยกจกรรมรวมกนของสมาชกหลาย ๆ คน เปนกจกรรมรวมกนของสมาชกทงหมด

เหมอนหนงวาเจาของทนหรอทรพยสนนน กยงคงมสทธอยเหมอนเดม เพยงแตวา คนอน ๆ กมสทธในทรพยสนนนรวมอยดวย การทคนเราไมมการแยงชงเพอครอบครองวตถ กจะ ทาใหความขดแยงทเกยวกบชนชนไมปรากฏ เพราะทกคนมความเทาเทยมกน หรออกอยางหนง เมอการเอารดเอาเปรยบระหวางปจเจกชนถกทาใหสนสดลง การเอารดเอาเปรยบของชาตหนงตอ อกชาตหนงกจะหมดไปดวย

ผลลพธสดทาย เมอความแตกตางทางชนชนไดสญหายไป และการผลตทงหมดได รวมเขาสมอของชาตทงหลายแลวโดยการปฏวต ชนชนกรรมาชพทเปนชนชนปกครอง และได กวาดลางสภาวะเกาสนไปแลว พรอมกบการกวาดลางสภาวะการผลตเกา กจะสลายความเปนชน ชนปกครอง(รฐ)ของตน กลาวคอ ยกเลกอานาจปกครองสงสดในฐานะการเปนชนชนของตนเอง ๙๑

เพราะการเปนชนชนปกครองเปนเงอนไขความเปนอยแหงการขดแยงทางชนชน และการธารงอย ของชนชน หมายความวาเมอไมมชนชน ไมมความขดแยงแลวกจะยกเลกระบบรฐทชนชน กรรมาชพบรหารอย นนเปนจดมงหมายสดทายทจะใหรฐสญสลายไปในทสด

ทาไมมารกซจงตองทาการสลายรฐ เหตผลสาคญอยตรงทวามารกซมทรรศนะวา รฐ เปนเสมอนเครองมออนหนง ทชนชนปกครองไดใชเปนทแสดงเจตนารมณของชนชนปกครอง และกาหนดบงคบใหประชาชนตองรบเอาเจตนารมณไววาเปนของประชาชนเอง ๙๒ ยงกวานนชน ชนปกครองยงไดใชกลไกของรฐ ซงไมเพยงแตประกอบกาลงคนทมอาวธเทานน หากยง

๙๐ คารล มารกซ, เฟรเดอรค เองเกลส, แถลงการณพรรคคอมมวนสต, หนา ๘๙. ๙๑ Marx/Engels, Selected Works, Volume One, Progress Publishers, Moscow, USSR, 1969, pp.

98-137. ดตนฉบบเพมเตมใน http://www.marxists.org/archive/marx/works/download/manifest.doc สานวน แปล คารล มารกซ และ เฟรดรด แองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, จาก http://www.baanjom yut.com/library/communist/page02.html ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

๙๒ กหลาบ สายประดษฐ, ปรชญาของลทธมารกซสม, หนา ๙๔-๙๕.

นของมห

of 215

๑๑๐

ประกอบดวยเครองมออน ๆ อก เปนตนวา กฎหมาย คกตะรางและสถาบนการใชอานาจ การ โฆษณาถายทอดความคดความเชอตามสอครอบงาชนชนอน ๆ

ดงนนจงเปรยบเสมอนวา รฐมไวเพอการธารงรกษาการแบงชนชน และเอกสทธตาง ๆ ของชนชนใหมเอกสทธไวใหคงอยตลอดไป ดวยเหตนกลไกของรฐจงพยายามทจะรกษาความสงบ เรยบรอยของบานเมอง ดวยกฎหมายและระเบยบแบบแผนทางการปกครองทชนชนผพทกษ นายทนเปนผรางขนทงสน กลาวคอ บรรดาสมาชกในรฐสภาลวนแตเปนพรรคพวกของนายทน ถา ไมทาตามนายทนรฐสภากจะตองถกเครองมอของรฐอน ๆ ทาลายลงไป รฐจงเปนเครองมอของชน ชนผกดขขดรดโดยเฉพาะ ทรรศนะเชนนมใชมเฉพาะของมารกซเทานน นกคดทางการเมองคน อน ๆ กมความคดเชนนเหมอนกน เปนตนวา ไมเคล บาคนน (Michael Bakunin) ซงไดยนยนวา นายทนจะรกษาทนไวไดกเพราะมรฐเปนเครองมอ ดงนนจงตองทาลายรฐอนเปนเครองมอทชว รายเสยกอน หลงจากนนระบบนายทนกจะสญสลายไปเอง ๙๓

๓.๔ สงคมอดมคต

สภาพสงคมทเปนอยในสภาพของการขดแยงนน เปนสงคมทหาทางออกของปญหาไม เจอ เพราะตกอยภายใตอานาจของระบบชนชน ทชนชนผปกครองซงมบทบาทรวมกนในการผลต และไดประโยชนมากกวาชนชนอน ๆ ทาการปกปองผลประโยชนของตน สรางสภาวะทใหชนชน อนสยบยอมตอชนชนของตนและเปนผกาหนดคณคาความคด ซงเปนมาแลวทกยคทกสมยในอดต จนถงปจจบน จากการขดแยงทางชนชน แมวามารกซจะเชอวาในหลายกรณการใชกาลงเพอปฏวต เปนสงหลกเลยงไมได แตโดยพนฐานแลวมารกซกไมเหนดวยกบการปกครองเผดจการบงคบโดย รฐ ความคดเศรษฐกจการเมองของเขาโดยสาระพนฐานแลว เปนการตอตานการบงคบการกดขขด รด ฉะนนจงเปนไปไมไดทมารกซจะนยมระบบเผดจการของรฐ

มารกซใฝฝนถงสงคมในอดมคตทปราศจากความขดแยง และในขณะเดยวกนกพยายาม คดคนหลกปรชญา และทฤษฎอนใหมทจะมารองรบสนบสนนอดมการณของเขา ๙๔ ซงเปนไปใน หลกของความตองการทจะใหสงคมมนษยทกคนชวยเหลอกน ตางมสวนในกจการของชมชน

๙๓ มอรซ แครนสตน, ปรชญาการเมอง, แปลโดย ส.ศวรกษ (กรงเทพมหานคร : โครงการตารา สงคมศาสตรและมนษยศาสตร, ๒๕๑๕), หนา ๑๔๑.

๙๔ ยศ สนตสมบต, จากวานรถงเทวดา: มารกซสมและมานษยวทยามารกซสต, หนา ๖

นของมห

of 215

๑๑๑

เปนสงคมทปราศจากการขดรด ปราศจากชนชนและปราศจากการบงคบเผดจการ และใน ทายทสดแลวจะเปนสงคมทมแตการบรหาร ไมมการปกครองซงหมายถงไมมรฐนนเอง

มารกซเชอในววฒนนาการของสงคมมนษย มนษยจะกาวหนาไดแนบเนยนทสด กคอ ตอสกบการงาน เมอมนษยเขาถงสจธรรมนกนหมดแลว มนษยจะไมตอสกนระหวางมนษย ดวยกนและจะไมแบงพวกขดแยงกนอกตอไป เพราะตางกเขาถงสจธรรมอนถกตองอนเดยวกนแลว ทกคนจะกมหนากมตาทางานเพอพฒนาตวเองและมนษยชาต จะไมมการทาศกสงครามกนอก จะไมมการแกงแยงชงดกนอก จะไมมการเอารดเอาเปรยบกนอก ทกคนจะรหนาทและปฏบต หนาทของตนอยางสงบสข สนตภาพจะครอบคลมทกแหงทกหน นคอโลกพระศรอารยของ มารกซ ซงมารกซใฝฝนวามนษยชาตจะตองบรรลถงในอนาคตอนไมชา ๙๕

มารกซไมเหนดวยกบการกดขหรอการปกครองจากรฐเผดจการ แตถงกระนนมารกซก ไดพดถงวาการใชความรนแรงแบบเผดจการจาเปนตองใช เพราะเปนการใชในชวงระยะสนและ หลงการปฏวต อนเปนระยะสบเปลยนหรอผองถายระหวางระบบนายทนไปสระบบคอมมวนสต เทานน ดงทมารกซกลาววา ในการตอสขดแยงระหวางชนชนนน มความจาเปนในการทจะนาไปส รปแบบระบบเผดจการของชนชนกรรมาชพ ๙๖ กดวยจดมงหมายเพอตองการจะสรางระบบเศรษฐกจ การเมองการปกครองแบบระบบเผดจการปฏวตของชนชนกรรมาชพ (The Revolutionary Dicta- torship Of The Proletariat) ใหปรากฎขนมา ๙๗

เกยวกบระบบเผดจการของชนชนกรรมาชพน มารกซกระบไวชดแจงวาเปนในระยะ เพยงชวงหนงเทานน ๙๘ มไดตองการใหมรฐเผดจการแบบถาวร แตวาการผองถายไปสสงคมใน อดมคตนนอาจใชเวลานานเปนรอยปทเดยว ในการจดลาดบววฒนาการทางชนชน มารกซคดวา ระบบทนนยมคอขนสดทายของพฒนาการกอนทจะกาวไปสสงคมแบบสงคมนยม และพฒนา ไปสสงคมคอมมวนสตทปราศจากความขดแยงและชนชน มารกซเรยกลทธสงคมนยมของเขาทจะ เกดขนวา เปนลทธสงคมนยมวทยาศาสตร (Scientific Socialism) เปนไปตามกฎประวตศาสตรไม จะไมตองการหรอมนษยไมคาดฝนกตองเกดขน ๙๙ ระบบสงคมนยมนนกจะตองเกดขนแนนอน

๙๕ กรต บญลอ, แกนปรชญาปจจบน, หนา ๕๒ ๙๖ Karl Marx, “Letter by Karl Marx to J. Weydemeyer, March 5, 1852,” Selected Works, p. 669. ๙๗ Karl Marx, “Critique of the Gotha Programme,” Selected Works, pp. 327. ๙๘ Karl Marx, “Letter by Karl Marx to J. Weydemeyer, March 5, 1852,” Selected Works, p. 669. ๙๙ Karl Marx and Frederick Engles, “Manifesto of the Communist Party” Selected Works, pp.35-63

สานวนแปลจาก ฉตรทพย นาถสภา , ลทธเศรษฐกจการเมอง, หนา ๑๖๐

นของมห

of 215

๑๑๒

ดงนน กอนระบอบทนนยมจะววฒนาการไปสระบบสงคมนยมหรอคอมมวนสต สภาพสงคม จะตองอยในชวงของความขดแยงทสกงอมเตมทเสยกอน เมอเวลานนมาถงระบอบทนนยมจะ กลายเปนระบอบชนชนทลาหลงในประวตศาสตร เชนเดยวกบชนชนในอดตทผานมาของมนษย- ชาต ดวยวาชนชนของระบบทนนยมมการแสวงหาสวนเกน ทาใหเกดการสะสมและรวมศนยทน อยในมอของนายทน จนเปนเหตทาใหเกดความขดแยงกบชนชนกรรมาชพสวนใหญ ซงความ ขดแยงนจะนาไปสการลมสลายของชนชนทนนยมเอง ซงมารกซเหนวาระบบสงคมนยม (Socialism) กจะเขามาดารงอย ในฐานะทเปนขนถดไปแหงพฒนาการของสงคมภายหลงตอจาก ระบบทนนยม ๑๐๐

มารกซคาดหวงใหสภาพสงคมเดมตองเปลยนแปลงไป คอ ความสมพนธทางการผลต ท เปลยนแปลงการยดครองปจจยการผลตจากกรรมสทธเอกชน ไปเปนกรรมสทธของสงคมสวนรวม ทกคนในสงคมตางกทางานไปตามความสามารถ และไดผลตอบแทนตามความสามารถของตน พลงการผลตทถกชนชนนายทนจองจาพนธนาการไวจะไดรบการปลดปลอยใหเปนอสระ และพลง การผลตใหม ๆ จะไดรบการยกระดบใหสงยงขน ดงนน ระบอบสงคมนยมจงเปนระบบทมารกซ คาดหวงดวยคดวา ระบบสงคมนยมเปนรอยตอทคนอยกลางระหวางสงคมทนนยมทเตมไปดวยการ กดขขดรดกบสงคมคอมมวนสตทไมมการกดขขดรดเหลออยเลย จะตองเกดมขนตามพฒนาการ ทางประวตศาสตร

ดงนน ในชวงตนของสงคมนยมน สงทแตกตางกบระบอบทนนยมทเหนไดชดกคอ โครงสรางชนปกครองทชนชนกรรมาชพ(บางทานใชคาวาเผดจการชนชนกรรมาชพ) จะเปนผกม อานาจรฐและใชอานาจนคอย ๆ เปลยนแปลงใหเปนระบอบสงคมนยมอยางมขนตอน มจงหวะกาว และสอดคลองกบสภาพความเปนจรงของรากฐานทางเศรษฐกจของสงคมในขณะนน สภาพระบบ เศรษฐกจและสงคมของลทธสงคมนยม โดยภาพรวมแลวไดมนกวชาการหลายทานไดอธบาย ลกษณะไว ดงน

๑. รฐเปนเจาของทดนและเครองมอผลตทงมวล ๒. รฐเปนตวแทนประชากร ดาเนนกมมนตภาพทางเศรษฐกจเองทงหมด ๓. ผลผลตทไดรฐเฉลยใหแกประชากรตามความสามารถในการทางาน โดยยดถอ

หลกความเสมอภาคเปนหลกสาคญ ๔. รายไดทประชากรแตละคนไดรบจากรฐถอวาเปนสมบตสวนบคคล

๑๐๐ คม สรยะ, ปรชญาชนชน, (กรงเทพมหานคร :โพธสามตนการพมพ, ๒๕๑๗), หนา ๓๐๕.

นของมห

of 215

๑๑๓

หลกการเชนน นกสงคมนยมมกอางวา การดาเนนงานทางเศรษฐกจดงกลาวยอมเกดผลด ๑. ชนชนกรรมาชพจะทางานนอยชวโมง เพราะวามคนงานมาก แบงงานกนทาได ๒. รายไดของชนชนกรรมาชพจะเพมขน เพราะรฐเขาดาเนนงานเองผลกาไรจงไม

ตกไปเปนของนายทนดจแตกอน ๓. ความเจรญยอมจะเกดขนแกสงคม ๑๐๑

เพอความกระจางชดของระบอบสงคมนยม(Socialism)ในแนวคดของมารกซ สงคม นยมจะมลกษณะทมความแตกตางจากสงคมในอดตทผานมา ดงน

๑. เปนระบอบสงคมทปกครองดวยอานาจรฐสงคมนยม (นาโดยชนชนกรรมาชพ) ดวยเหตนกฎหมายหรอกฎระเบยบใด ๆ ของสงคม ถกสรางขนเพอพทกษผลประโยชนคนสวน ใหญ ผลประโยชนจากการผลตสวนใหญของสงคม (หลงจากจดสรรตอบแทนใหกบแตละคนและ แตละภาคสวนของสงคมตามหลกเกณฑแลว) จะกลบมาสรางประโยชนเพอตอบสนองความตอง การของสงคมสวนรวม การกดขขดรด ชองวางระหวางรายไดและความเหลอมลาตาสงไมเสมอ ภาคเทาเทยมกนทางชนชนจะคอย ๆ ลดนอยถอยลงตามลาดบ

๒. การผลตเพอสนองความตองการของคนทวทงสงคม กาหนดโดยอานาจรฐสงคม นยม ภาวะการผลตเพอเกงกาไรจนเกดภาวะลนเกน อยางสงคมระบอบทนนยมกจะไมเกดขนอก เปนการสรางผลผลตทจาเปนเพอตอบสนองความตองการของสงคม

๓. ภายใตการปกครองโดยระบอบสงคมนยม ผลประโยชนสวนตว ผลประโยชน สวนรวม และผลประโยชนของประชาชน จะเปนอนหนงอนเดยวกนโดยพนฐาน

๔. ผใชแรงงานทกคนในสงคม จะไดรบผลตอบแทนตามคณภาพและปรมาณของการ ใชแรงงานของบคคลนน เปนไปตามหลกการพนฐานทสาคญของระบอบสงคมนยม คอ ทกคนทา การผลตตามความสามารถ และไดรบผลตอบแทนตามผลงาน มไดถกกดขขดรดและเบยดบง แรงงานสวนเกน เหมอนในระบอบทนนยมทสรางความมงคงรารวยใหกบชนชนนายทน

๕. สงคมนยมยงคงเปนระบอบสงคมทยงมชนชนดารงอยในระยะแรก จงยงคงมการ กดขขดรดทางชนชนดารงอยบาง และชนชนนายทนยงคงสามารถครอบครองกรรมสทธในปจจย การผลตทไมสาคญของสงคมบางสวน แตในระยะตอไปจะตองคอย ๆ ลดนอยถอยลงจนหมดไป ในทสด กรรมสทธทงหมดในสงคมกถกเปลยนถายไปเปนของสวนกลางหรอสวนรวม

๑๐๑ พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, (กรงเทพมหานคร: สานกพมพโอเดยน สโตร, ๒๕๓๗), หนา ๑๓๓.

นของมห

of 215

๑๑๔

๖. ระบอบสงคมนยมยงมชนชนดารงอยบาง รวมทงยงมความขดแยงระหวางเมอง กบชนบท ระหวางการแลกเปลยนผลผลตทางอตสาหกรรมกบทางการเกษตร ระหวางการใช แรงงานกายกบการใชแรงงานทางสมอง ระหวางผนากบผถกนา เปนตน แตโดยพนฐานแลวความ ขดแยงเหลานมใชความขดแยงทเปนปรปกษกน และสามารถจะแกไขใหหมดไปไดทละขน ๆ บน ผลประโยชนพนฐานรวมกนของคนทงสงคม

๗. การผลตของระบอบสงคมนยมในระยะแรก แมจะยงคงถกขดรดโดยชนชน นายทนอยบาง แตในทายทสดแลวจะไดรบการแปรเปลยนใหเปนการผลต เพอสนองความตองการ ในการดารงชวตของมวลมหาประชาชนทเพมขนในทก ๆ ดานเปนลาดบ

๘. ผใชแรงงานจะมใชผขายแรงงานใหกบผขดรดอกตอไป (ยกเวนในระยะแรกท ยงคงมความจาเปนอย) แตจะใชแรงงานเพอผลประโยชนของคนสวนใหญในสงคม รวมทงเพอชน ชนกรรมาชพเองดวย

๙. ความสมพนธระหวางคนกบคนในการผลต จะคอย ๆ พฒนาไปสความสมพนธท รวมมอชวยเหลอซงกนและกนระหวางผใชแรงงานทไมมการกดขขดรด และมใชเปนความสมพนธ ของผปกครองกบผถกปกครองอกตอไป

๑๐. อานาจรฐแหงสงคมนยมจะกระตนใหเกดการพฒนาพลงการผลตไปสระดบทสง ทสด สนบสนนและเอออานวยใหมการคนควาวจยพฒนา คนพบความเจรญกาวหนาทางวทยา ศาสตรและเทคโนโลยใหม ๆ ไมตองกลวปญหาการละเมดลขสทธ เพราะรฐจะจายคาลขสทธ เหลานนแทน สงประดษฐใหม ๆ ไมถกขดรดดวยการตงราคาใหสงลบลว การคดคนพฒนาดาน เทคนคการบรหารจดการใหมประสทธภาพ เพราะมไดมจดมงหมายเพอแสวงหาผลกาไร หาก แตเพอใหผใชแรงงานจะไดใชเวลาทาการผลตใหนอยลง แตมคณภาพชวตทดขน เปนตน ๑๐๒

สดทายของพฒนาการทางชนชนสงคมนยมของมารกซ สงคมคอมมวนสตจะเปนขน สดทายของกระบวนการตามกฎการขดแยงกน จะเปนสงคมทปราศจากชนชน และไมตองมรฐ ผคนจะมแตการรวมมอกนเอง การรวมมอและการรวมกลมจะมปรากฏภายใตสงคมทไมมการปก ครอง การเผชญหนาขดแยงกนตลอดถงการครอบงาในทก ๆ ดานเหมอนในระบบชนชนทผานมา จะหมดสนไป เหมอนอยางทมารกซกลาวไววาหลงจากรฐเผดจการของชนชนกรรมาชพ สงคม คอมมวนสตจะเปนสงคมทเกดขนตามมา สภาพรฐนนกสญสนไป จะมสภาพสงคมทปราศจากชน

๑๐๒ อรทย ปนเกตมณ, ความคดทฤษฎ: ระบอบสงคมนยม, ดเพมเตมใน http://www.firelam tung.com/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=70&mode=thread&order=0&thold=0 ๒๗ ตลาคม ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๑๑๕

ชนขนมา ระบบการผลตและการจดสรรความมงคงทางวตถกจะปรบเปลยนไป จากหลกการของ สงคมนยมทวา แตละคนจะทางานตามความสามารถของตน และจะไดรบผลตอบแทนตามสภาพ ผลงานทตนทาไปแลว มาสหลกการของสงคมคอมมวนสต ๑๐๓

มารกซกลาววา ในสงคมคอมมวนสต จะไมมประเทศและสญชาตอกตอไป เพราะ ความแตกตางกนในทางสญชาต กบการเปนปรปกษกนระหวางผคนกาลงหายไปมากขน อกทง อานาจสงสดของชนชนกรรมาชพจะทาใหสงเหลานนหายไปเรวขนอก ดงนนเมอการเอาเปรยบ บคคลหนงโดยอกคนหนงหมดสนไป การเอาเปรยบชาตหนงโดยอกชาตหนงกจะหมดไปดวย และเมอการตอสระหวางชนชนในชาตหนงสนสดลง ความเปนศตรระหวางประเทศกยตลงเชน เดยวกน ๑๐๔

๓.๕ แนวคดหรอปรชญาทางการเมอง

ดานหนงของชนชนในสงคมกเปนเหมอนระบบการเมอง เพราะการเมองจะเกดมขน พรอม ๆ กบการเกดขนของสงคมชนชน ตงแตยคทาสเปนตนมาการเมองคอความขดแยงทเปน รปธรรมของความสมพนธทางการผลต การตอสทางชนชนมความมงหมายเพอกมอานาจรฐ หรอยอแยงอานาจรฐเพอพทกษสทธผลประโยชนทางเศรษฐกจของตน ดงจะเหนไดจากแรกเรม ในบรรพกาลชนชนเจาทาสซงเปนคนสวนนอยในสงคม ไดกดขขดรดชนชนทาสและผใชแรงงาน อน ๆ จนเกดการตอตานอยางกวางขวาง กลายเปนการตอสทางชนชนทพวกเจาทาสไมสามารถ ควบคมใหทาสทงหลายยอมสยบไดโดยงาย ชนชนเจาทาสจงจาเปนตองสรางและจดตงเครองมอ การใชความรนแรงพเศษขนมา นนกคอ รฐ เพอสรางความมนคงและหลกประกนใหกบการ ปกครองของชนชนนายทาส ทาหนาทปราบปรามบงคบใหทาสตองยอมศโรราบ อกทงจะใช โครงสรางรฐสนบสนนตอตานกดชนชนทถกขดรดเอาไว

๑๐๓ Karl Marx, Capital, Translated by Eden and Cedar Paul with and introduction by G.D.H. Cole (London : J.M. Dent, 1939), pp. 20-25

๑๐๔ Karl Marx, Capital, สานวนแปลจาก ทนพนธ นาคะตะ, นกคดผยงใหญของโลก: ปรชญาและ ทฤษฎการเมอง, หนา ๑๑๐.

นของมห

of 215

๑๑๖

ระบบการเมองหรอรฐในทศนะของมารกซ ผบรหารรฐยคใหมเปนเพยงคณะกรรมการ เพอจดการกจการรวมกนของชนชนกระฎมพทงปวง ๑๐๕ กลาวคอ รฐเปนสญลกษณของการตอส ระหวางชนชน ชนชนทมปจจยในการผลตเปนผปกครองหรอบรหารประเทศ รฐเปนผพทกษ ผลประโยชนของพวกนายทน การมรฐ(State)และมรฐบาล(Government) ไมวาในยคไหน ๆ จะ ตองมการกดขและเอารดเอาเปรยบกนเสมอ ดงความเหนทวา รฐของพวกนายทาสกมไวเพอกดข บงคบพวกเหลาทาส รฐของเหลาขนนางศกดนากเปนเพยงคณะกรรมการของพวกขนนางททา หนาทเพอกดขบงคบพวกไพรชาวนา รฐสมยใหมกคอสถาบนทเปนเครองมอของนายทนสาหรบ กดขพวกกรรมกร รฐประชาธปไตยกเปนเครองมอของนายทน เพราะนายทนทมงคงรารวยเปน เจาของทรพยสมบต ยอมมอานาจอทธพลตอรฐอยางเลยงไมได ๑๐๖ ในขณะเดยวกนสงทจะสราง ความมนใจใหแกนายทนกคอรฐ เพราะรฐเปนหลกประกนความมนคงทางทรพยสนของเหลา นายทนดวย

ความแตกตางระหวางรฐของชนชนนายทนกบรฐทตองการในอดมคตของมารกซนนจะ ไมเหมอนกน เนองจากรฐทเกดจากชนชนเปนเครองมอรกษาผลประโยชนของคนสวนนอย แต รฐเผดจการทถกสรางขนโดยชนชนกรรมาชพ เปนรฐทมหนาทเพอสรางผลประโยชนแกคน สวนมาก อกทงเปนรฐเผดจการชนชนกรรมาชพทจะดารงอยเพยงชวคราวระยะหนงเทานน คอจะ อยในระยะตอเนองระหวางระบบนายทนกบระบบคอมมวนสต จากนนระบบเศรษฐกจการเมองจะ เปลยนเปนระบบคอมมวนสต วธการเกดขนของรฐชนชนกรรมาชพในอดมคตของมารกซนน จะ ปรากฏเกดขน กดวยการปฏวตรฐประหารตอชนชนนายทนและชนชนสง อนเกดจากพลงผลกดน ของความรสกถกกดขเอารดเอาเปรยบ ผสมกบความตองการดนรนตอสทจะปฏวต จะนาชยชนะ มาสชนชนกรรมาชพหรอชนชนลาง เมอการปฏวตเสรจสนลง ชนชนกรรมาชพจะจดตงกนขน เปนชนชนปกครอง และใชอานาจสงสดทางการเมองคอรฐทตนไดมา ยดรวบรวมเอาทนจากชน ชนนายทนและรวมปจจยการผลตทกชนดมาเปนกรรมสทธของรฐ ๑๐๗

ดงในบทความวพากษหลกนโยบายโกธาของมารกซทระบวา ในระยะตอเนองหลงจาก การปฏวตของชนชนกรรมาชพแลว การบรหารจดการระบบเศรษฐกจและการเมอง จะเปนไปใน

๑๐๕ The Communist Manifesto, Selected Writings, p. 223. สานวนแปลจาก นพพร สวรรณพานช, พฒนาการศาสตรมารกซสมวาดวยการเมอง, (กรงเทพมหานคร: เจรญวทยการพมพ, ๒๕๒๘), หนา ๘.

๑๐๖ Frederick Engels, “The Origin of the Family, Private Property and the State,” Selected Works, pp. 449-583.

๑๐๗ Karl Marx and Frederick Engels, “Manifesto of the Communist Party,” Selected Works, p. 52.

นของมห

of 215

๑๑๗

แบบระบบรฐเผดจการของชนชนกรรมาชพ (The Revolutionary Dictatorship Of The Pro- letariat) ๑๐๘ อนหมายถงวา เมอใดทสงคมทนนยมกาลงถกปฏรปไปสสงคมคอมมวนสตจะตองม ระยะเปลยนแปลงทางการเมอง ซงรฐนนจะมบทบาทหนาทหลกอยางหนง คอ เปนระบบรฐเผดจ การทปกครองโดยชนชนกรรมมาชพ ๑๐๙ ตองอาศยรฐเผดจการกรรมาชพ (Dictatorship Of The Proletariat) ทาหนาทชวคราวเพอปลดปลอยสงคม เศรษฐกจ การเมอง ใหพนจากอทธพลของ นายทนและนาสงคม เศรษฐกจ การเมองไปสเปาหมายสดทายของคอมมวนสต

ลาดบของการพฒนาทางสงคมหลงจากการปฎวตชนชนปกครองไดแลว มารกซมองวา สงคมจะพฒนาตอเนองกนเปนสองระยะ คอ

ระยะเบองตน จะเปนชวงของการพฒนาสบตอจากระบบชนชนนายทน มาสขนสงคม- นยม(Socialist) ๑๑๐ สงคมนยมจะเปนระดบปานกลางของสงคม ททรพยสมบตสวนใหญจากการ ผลตมมวลชนเปนเจาของรวมกน โดยทยงคงความแตกตางระหวางชนชนไวเลกนอย หนาทรฐจะ เปนผควบคมและเปนเจาของปจจยการผลตและถอกรรมสทธในทรพยสน จะเปนผดาเนนกจกรรม ทางเศรษฐกจแทนเอกชน ทงทางดานเกษตรกรรมและอตสาหกรรม แรงงานจะไดรบผลผลตจาก สงคมตามปรมาณแรงงานทเขาไดออกแรงทางานไป จะไมมความแตกตางในรายไดอนเนองมาจาก การเปนเจาของปจจยการผลต จะไมมการขดรด สทธในการการครอบครองทรพยสมบตสวน บคคลจะคอย ๆ ถกลบลางไป ถงกระนนกยงมความแตกตางกนบางระหวางบคคลอยด เพราะ ความแตกตางในความสามารถตามธรรมชาตของคนไมเหมอนกน ทาใหผททางานไดดกวายอม ไดรบคาจางสงกวา

ระยะทสอง สงคมนยมจะไดรบการปรบปรงพฒนาไปสเปาหมายระดบสดทาย คอ เปน ระดบสงคมคอมมวนสต(Communist) ๑๑๑ เปนระดบสดทายของสงคมทไมมความแตกตางระหวาง ชนชน ทกคนอยรวมกนอยางสามคคและรฐบาลเปนสงทไมจาเปนอกตอไป หมายถง การไมม รฐบาลปกครอง

ประเดนของการไมมรฐน เองเกลส ยงกลาวเสรมไวในหนงสอ Anti-Dühring วา ใน ระดบของระบบคอมมวนสต รฐจะลมสลายหายไป (Wither Away) และรฐในสภาพเดมจะถก

๑๐๘ Karl Marx, “Critique of the Gotha Programme,” Selected Works, p. 327. ๑๐๙ Ibid, p. 565. ๑๑๐ V.G. Afanasyev. Marxist Philosophy.(Moscow:Progress Publishers, 1980),pp.106-107. ๑๑๑ Ibid, pp.106-107.

นของมห

of 215

๑๑๘

แทนทดวยการจดการบรหารวตถสงของและการวางรปแบบขบวนการผลตทลงตว ๑๑๒ หมายความ วา ในระบบคอมมวนสตในระดบสดทาย การบรหารจดการผลตทางเศรษฐกจคงมอย แตรฐและ การปกครองบงคบบญชาจะสลายตวไป ดงนน ระบอบสงคมนยมดาเนนไปถงชวงสดทาย จากนน กจะเรมเขาสระบอบสงคมแบบคอมมวนสตไปจนชวกาลนาน

สภาพดงกลาว ระบอบสงคมนยมจงอยระยะทางผานทสาคญ ในการผองถายจากระบอบ สงคมทนนยมไปสระบอบสงคมคอมมวนสต เรยกไดวาอยตรงกลางระหวางระบอบทนนยมกบ ระบอบสงคมคอมมวนสต เปนตวเชอมววฒนาการของสงคม เปนชวงประวตศาสตรทคอย ๆ สลายชนชนและการกดขขดรดทางชนชนใหหมดสนไป ในทางการเมองรฐทอยภายใตการนาของ พรรคการเมองชนชนกรรมาชพ จะคอย ๆ ดาเนนแนวทาง นโยบาย ยทธวธทเหมาะสมตาง ๆ คอย ควบคมลดทอนการกดขขดรดเอารดเอาเปรยบใหลดลงเปนลาดบ จนกระทงการกดขขดรดและเอา รดเอาเปรยบทางชนชนคอย ๆ หมดไปในทสด

การทจะใหเปนคอมมวนสตโดยสมบรณไดนน สภาพพลงการผลตของสงคมจะไดรบ การยกระดบพฒนาขนควบคกนไป ผลผลตตาง ๆ ในสงคมมมากเพยงพอทจะตอบสนองใหกบทก คนในสงคมไดตามความตองการ สวนสภาพแรงงานเปนกจกรรมชวตไมใชวธการเพอใหมชวตอย เมอมาถงระยะคอมมวนสตน การจดระบบเศรษฐกจจะเปนไปตามแนวคดของมารกซทคาดหวงวา จากแตเดมทผคนไดรบผลตามความสามารถ มาสการรบผลตามความตองการ (From Each According to His Ability, to Each According to His Needs) ๑๑๓ กลาวคอ เกดลกษณะสงคมทวา ทกคนทางานตามความสามารถและแบงปนไปตามความจาเปนหรอตองการ ปจจยการผลตจะถก โอนจากนายทนเปนของสงคมสวนรวม พรอมทงไมถกขดรดโดยมนษยดวยกนเอง มนษยเปลยน ธรรมชาตและสงคมมารบใชตน ผลผลตมมากจนกระทงสามารถแจกจายไปใหสมาชกสงคมได ตามความจาเปนตามความตองการของแตละคน ไมตองแจกจายตามปรมาณแรงงานททางาน บคคลจะมความเทาเทยมกนสมบรณทางเศรษฐกจ จะไมมชนชนในสงคม ๑๑๔ นคอลกษณะสาคญ

๑๑๒ Frederick Engels, Anti-Duhring (1878) quoted in V.I. Lenin, The State and Revolution (1917) in Essential Works of Lenin, (New York : Bantam Books, 1966), pp. 280-281.

๑๑๓ Karl Marx, “Critique of the Gotha Programme,” Selected Works, pp. 319-321.. ๑๑๔ อรทย ปนเกตมณ, ระบอบสงคมคอมมวนสต...รปแบบสงคมสดทายของมนษยชาต, ดเพมเตมใน

http://www.firelamtung.com/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=102&mode=thread&or der=0&thold=0 ๒๗ ตลาคม ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๑๑๙

ทสดของระบบสงคมคอมมวนสต อนเปนผลหรอสภาพการสลายตวลงของชนชนและความขด แยงทางชนชน

แนวคดดงกลาว ทาใหเราสามารถประมวลลาดบของววฒนาการการเปลยนแปลงทาง ชนชนในสงคม ทงในดานการเมองและเศรษฐกจ ไดดงน

ลกษณะสงคม สงคม ทาส

สงคม ศกดนา

สงคม ทนนยม สงคมนยม สงคม

คอมมวนสต ผควบคมปจจย การผลต นายทาส ขนนางเจา

ทดน นายทน รฐ ประชาชน

ผผลตทแทจรง ทาส ชาวนาและ ทาส กรรมกร ประชาชน ประชาชน

ความขดแยงทาง ชนชน เลกนอย เพมขน รนแรง เลกนอย ไมมเลย

ตาราง: ลกษณะการการเปลยนแปลงของสงคมตามพฒนาการของชนชน ๑๑๕

๓.๖ สรปการแกไขความขดแยงทางชนชนของคารล มารกซ

ความคดของมารกซ ไดมองประวตศาสตรทงหมดของมนษยชาตเปนแบบวตถนยม เปนประวตศาสตรแหงการตอสทางชนชน ทมพลงการผลตของมนษยเปนปจจยสาคญพนฐาน การเกดขนและการพฒนาของชนชน เปนผลแหงการพฒนาของการผลตวตถ สภาพของการผลต ดานวตถ เปนตวกาหนดโฉมหนาและจตสานกของสงคมทงหมด อกทงยงมองการขดแยง ระหวางวตถกบมนษย ระหวางการผลตกบระบบกรรมสทธ และระหวางระบบกรรมสทธกบ ระบบการเมอง เปนสาระสาคญของการเปลยนแปลงในประวตศาสตร โดยเนนทการขดแยงกน ระหวางชนชนเปนลกษณะทมการขดรดเอาเปรยบกน

๑๑๕ พลศกด จรไกรศร, ความคดทางการเมองสมยใหม, หนา ๕๐.

นของมห

of 215

๑๒๐

การตอสขดแยงกนนจะมชนชนใหญ ๆ ทเปนปฏปกษตอกนอยเสมอ กลาวคอ ระหวาง ฝายทเปนเจาของปจจยการผลตกบฝายทมไดเปนเจาของปจจยการผลต อนไดแก ในสงคมทาส ม นายทาสคกบทาส ในสงคมศกดนามขนนางผเปนเจาของทดนคกบพวกทาสกสกรหรอไพร ใน สงคมทนนยมกมชนชนนายทนคกบชนชนกรรมกร ซงชนชนทเปนเจาของปจจยการผลตจะเปนผ ทบญชาการผลต และเปนผกาหนดกฎระเบยบในการแบงปนผลผลตของแรงงาน ตลอดระยะเวลา ยาวนานของประวตศาสตรชนชนทไมไดเปนเจาของปจจยการผลต ตองตกเปนฝายเสยเปรยบฝาย ทเปนเจาของปจจยการผลตตลอดมา

จงกลาวไดวาประวตศาสตรของทกสงคมทมอยจนบดน เปนประวตศาสตรของการตอส ระหวางชนชน (Class Struggle) ไมวาชนชนนนจะมชอเรยกวาอยางไร หรออยในประเทศไหน ก จะมลกษณะทเหมอนกน เปนไปตามกฎทมารกซคนพบ นนคอวาผกดขกบผถกกดขจะอยกนคน ละฝาย และตอสกนจนถงจบลงดวยการปฏวตระบบการปกครอง ในการตอสขดแยงกนจะกอเกด ชนชนใหม เงอนไขการกดขใหมและการตอสแบบใหมขนมา กลาวคอ เปนลกษณะพลวตรของ ขบวนการทางประวตศาสตรทสาคญและตอเนองกน ชนชนตาง ๆ ทขดแยงกนจะเปลยนแปลง ไปเรอย ๆ ตามววฒนาการของประวตศาสตร ซงการตอสกนจะดาเนนไปตราบเทาทการผลตและ รฐยงคงดารงอย

ดงนนในการตอสของชนชน มารกซมองวา ชนชนลางทถกขดรดไมวาจะเปนในนาย ทาส ยคขนนางหรอในยคทนนยม ตางกมจดมงหมายทจะเปลยนแปลงระบบกรรมสทธและโครง สรางสวนบน คอ อานาจรฐ เพราะในประวตศาสตรทผานมาความสมพนธในการผลต (ระบบ กรรม สทธ) และโครงสรางสวนบน (ระบบการเมองและสงคม) จะมลกษณะขดรดมนษย ในทก ระบบของปจจยการผลตจะถกผกขาดโดยชนชนสวนบน ทสามารถรวบเอาผลผลตแรงงานของ ผอนมาเปนของตน ไมวาจะเปนการบงคบใหทางานโดยตรงในระบบทาส บงคบใหสงสวยใน ระบบของเหลาขนนางหรอบงคบจางโดยใหคาจางเพยงยงชพ แลวรวบเอามลคาสวนเกนของ แรงงานในระบบนายทนกตาม

การตอสระหวางชนชน(Class Struggle) ทเปนเจาของปจจยการผลตกบชนชนทไมม ปจจยการผลต กอใหเกดการปฏวตและเปลยนแปลงระบบกรรมสทธ และระบบการปกครองใหม ตามมา จากระบบเจาทาสมาเปนระบบขนนางเจาของทดน จากขนนางเจาของทดนมาเปนระบบ นายทน ทมาของความเหลอมลาตาสงในชนชน กคอ ระบอบการแบงปนโภคทรพยในสงคมทไม เปนธรรม ทเกดจากการถอครองปจจยการผลตโดยคณะบคคล แทนทจะเปนของสงคมโดย สวนรวม หาใชเปนเพราะความขยนมากขยนนอย ความฉลาดมากฉลาดนอยหรอกรรมเกาแต ประการใดไม

นของมห

of 215

๑๒๑

ดงนนตามแนวคดของมารกซสาเหตหลกโดยพนฐานจรง ๆ แลว การตอสทางชนชนก คอการปะทะกนทางผลประโยชนดานเศรษฐกจระหวางชนชนตาง ๆ เปนการตอสของมนษยเพอ ทจะเอาชนะธรรมชาตโดยการพฒนาเทคนคพลงการผลต อกดานหนง กเปนการตอสกบระบบ เศรษฐกจการเมองทมนษยดวยกนสรางขนมาขดรดกนเอง การตอสทางชนชนนดาเนนไปทงใน ทางเศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรม และรปของจตสานก เปาหมาย กคอ เพอใหแกไขระเบยบ สงคมทไมเปนธรรมสาหรบผทถกกดขใหเปนธรรมมากกวาเดม

ปจจบนนความขดแยงของชนชนทยงคงหลงเหลอและเดนชด คอ ชนชนนายทน (The Capitalist Class หรอ Bourgeoisie) และชนชนกรรมาชพ (The Proletariat) ในชวงปลายของ สงคมทนนยมจะเปนมลกษณะผกขาด ในสภาพเชนนปจจยการผลต ทรพยสน การบรหารการ ผลตและการบรหารสงคมทงระบบ จะตกอยในมอของกลมทนผกขาดเพยงไมกกลม มารกซเชอ วา ในระยะหนงปญหาความทกขยาก ความขดแยงระหวางชนชนจะสกงอมเตมท จนชนชน กรรมาชพจะปฏวตลมระบบนายทน เนองจากชนชนผใชแรงงานจะเกดความรสกวาตนเองถกเอา รดเอาเปรยบ ชนชนผใชแรงงานจงมารวมตวกนเพอตอตานชนชนนายทน และกอการปฏวตขน

การตอสระหวางชนชนกรรมาชพกบชนชนนายทน ตามทศนะของมารกซจะเกดขนก ตอเมอความขดแยงระหวางชนชนทงสองเกดขนอยางรนแรงถงขดสด และผลของการปฏวตนน กอใหเกดการเปลยนแปลงในวธการผลตและรปแบบความสมพนธทางการผลต การตอสทางชน ชนจะตองนาไปสเผดจการของชนชนกรรมาชพอยางแนนอน และตวของเผดจการนเองจะเปน เครองมอทกาวไปสการทาลายชนชนทงปวงและกาวไปสสงคมทไมมชนชน ชนชนนายทนจะเปน ลาดบขนของชนชนสดทายของการเดนทางไปสสงคมทปราศจากชนชนของมนษยชาต อกทงการ ตอสเพอปลดปลอยตนเองของชนชนกรรมกรหรอผคนทยากจน จะเปนสงทไมอาจหลกเลยงได

หลกจากการปฎวตของชนชนกรรมาชพ มารกซไดคาดหวงใหสงคมเปนเสมอนกบชวต ในอดมคต ทสมาชกสงคมชวยเหลอเผอแผมไมตรจตตอกน ทรพยสนถกนามาเปนของสวนรวม เปนลกษณะสงคมนยมเปนแบบทกคนทาตามความสามารถ และตางกแบงปนผลผลตไปตาม จานวนการใชแรงงาน สงสดจะพฒนาไปถงสงคมคอมมวนสตทมลกษณะเปนแบบทกคนทางาน ตามความสามารถ และตางกแบงปนผลผลตไปตามความตองการ เปนสงคมทมการนาเสรภาพมา สทก ๆ คน ไมมชนชนหรอรฐปกครอง โดยมปรชญาทางสงคมวา มนษยทกคนจะตองมความเทา เทยมกน ไมมการขมเหงหรอเอาเปรยบตอกน อนแสดงถงเสรภาพทแทจรง

นของมห

of 215

บทท ๔

วเคราะหแนวคดทฤษฎการบรหารจดการความขดแยงทางชนชน ของคารล มารกซ (Karl Marx)

๔.๑ ววฒนาการความขดแยงทางชนชน

ขอมลทงหลายทาใหวเคราะหไดวาววฒนาการของความขดแยงทางดานชนชนนน ได ปรากฏมมานานแลวตงแตอดตจนถงปจจบน และเปนทนาสงเกตวาชนชนมปรากฏแทรกอยใน ทก ๆ สงคม เพยงแตอาจจดแบงประเภทหรอเรยกชอทแตกตางกน ดงจะเหนไดจากววฒนาการ ของชนชนทนกวชาการไดจดแบงไวหลายระดบหลายประเภทดวยกน ไมวาจะเปนววฒนาการของ ชนชนในมมมองของนกสงคมวทยาทแบงลาดบสงคม โดยเรมตงแตสงคมลาสตวและเกบอาหาร (Hunting And Gathering Society), สงคมเลยงสตว (Herding Society), สงคมกสกรรม (Agrarian Society)หรอยคผครองนคร(Feudalism), สงคมอตสาหกรรม (Industrial Society) หรอยคลทธทน นยม (The Development Of Capitalism), และสงคมลทธสงคมนยม (The Development Of Socialism) ๑ อนเปนววฒนาการสงคมขนสดทาย

อกอยางหนงในดานศาสนานนกยงมการแบงชวงชนของสงคม ซงเหนไดชดเจนใน ชนชนวรรณะในประเทศอนเดย ซงในปจจบนยงคงเหลอระบบวรรณะ ๔ วรรณะ (Castes) คอ กษตรย พราหมณ แพศย ศทร ๒ ปรากฏใหเหนอย หรอแมกระทงในระบบการเมองการ ปกครองในอดตจนถงปจจบน กมหลกฐานทชถงรปแบบของชนชน เชน ระบบของชนชน การเมองการปกครองแบบชนชนศกดนา(Feudalism) ๓ อนเปนระบบการปกครองทใชตาแนงท เรยกวาฐานนดร (Estate) ซงกม ๓ ฐานนดรหลก ๆ คอ จกรพรรด ขนนาง(Lord) ชนชนขา

๑ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, พมพครงท ๑๒, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๘), หนา ๓๑. (ผวจยไดปรบแตงสานวนตามความเหมาะสม).

๒ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, พมพครงท ๑๓, (สานกพมพเอส. อาร พรนตง แมส โปรดกจากด, ๒๕๔๘), หนา ๑๓๕.

๓ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช, ฝรงศกดนา. (กรงเทพมหานคร : ดอกหญา 2000, ๒๕๔๓), หนา ๓๖. (ผวจยไดปรบแตงสานวนตามความเหมาะสม).

นของมห

of 215

๑๒๓

(Vassal) หรอถาจะกลาวโดยรวมชนชนกมสองระดบดวยกน ชนชนแรก คอชนชนปกครองผกขาด เปนเจาของเครองมอการผลตทงหมด ชนชนทสอง คอ ชนชนผอยใตการปกครองหรอชนชนลาง หรอชนชนผใชแรงงานนนเอง

ในการพดถงววฒนาการของชนชน มมมมองจากนกวชาการตาง ๆ ทหลากหลาย แตสาหรบมมมองหนงเกยวกบชนชนทนาศกษา นนกคอ มมมองทางดานเศรษฐกจทนาโดยคารล มารกซ ซงไดจดลาดบววฒนาการของชนชนเปน ๕ ชนชน คอ สงคมดงเดม (Primitive Society) สงคมทาส (Slavery) สงคมศกดนา (Feudalism) สงคมนายทน (Capitalism) สงคมนยม (Socialism) ๔ หรอถาใหลงในรายละเอยดยงสามารถจดแบงแยกยอยชนชนลงไปไดอก เปน ๕ ประเภท คอ ชนชนปกครอง ชนชนนายทนหรอชนชนกลาง นายทนนอย ชนชนแรงงานหรอ ชนชนกรรมาชพ และชนชนลาง อนเปนทมาแหงแนวคดของมารกซทกลาววา ประวตศาสตร ทงหมดลวนเปนประวตศาสตรแหงการตอส ระหวางชนชนทถกขดรดกบชนชนขดรดหรอระหวาง ชนชนทถกปกครองกบชนชนปกครอง ๕

ผวจยวเคราะหไดวา มชนชนปรากฏอยจรงในทก ๆ สงคม และมการกดกนหรอ ขดแยงกนจรงในระหวางชนชนเหลานนตงแตอดตจนถงปจจบน การจดลาดบววฒนาการของชน ชนอนเปนทมาของความขดแยงนน เหลานกวชาการหลายทานรวมถงมารกซดวยเชอวาสงคมดง เดม (Primitive Society) นนยงไมมชนชนและความขดแยง เปนสงคมทดพรอม เปนการพยายาม บอกถงสภาพสงคมเรมแรกกอนการมชนชนปรากฏ ซงจากการอธบายสภาพสงคมดงเดมของ มารกซขางตนน ผวจยเองขอตงขอสงเกตวาสงคมโบราณทยงไมไดมการพฒนาในทก ๆ ดาน จะเปนสงคมทนาปรารถนาจรงหรอ อกทงมารกซเองกไมใชนกโบราณคดหรอนกมานษยวทยา ททาการขดคนโครงกระดกหรอศกษาทอยทอาศยของเผาพนธในอดต แลวมารกซเอาขอมล สภาพ สงคมดงกลาวขางตนมาจากไหน จะเปนการนกคดจนตนาการทเชอมนเกนไปหรอเปลา ผวจยเองกไมพบขอมลวามารกซมหลกฐานการพสจนถงสภาพของสงคมดงเดมแตอยางใด แตถง

๔ Karl Marx and Frederick Engels, The German Ideology, ed. with intr. by R. Pascal (New York: International Publishers, 1969), pp. 7-9. และ น. ชญานตม, ววฒนาการของมารกซ, (พระนคร: สานกพมพ เคลดไทย, ๒๕๑๖), หนา ๘-๑๓. และ ทว หมนนกร, หลกลทธมารกซเลนน เลม ๒ : สาระธรรมสานก ประวตศาสตร, (กรงเทพมหานคร:อกษรสมพนธ, ๒๕๑๙),หนา ๒๘๘-๓๐๗.

๕ คารล มารกซ, เฟรเดอรค เองเกลส, แถลงการณพรรคคอมมวนสต, (ตนฉบบเปนภาษาเยอรมน ฉบบภาษาไทย แปลใน สรรนพนธ มารกซและเองเกลส, แถลงการณพรรคคอมมวนสต เลม ๑ ฉบบภาษาจน, พมพโดยสานกพมพประชาชนปกกง, เผยแพรโดย ชมรมหนงสอแสงตะวน, ๑๙๗๒), หนา ๑๓-๑๔.

นของมห

of 215

๑๒๔

กระนนกพอเชอไดอยวา สงคมดงเดมทงดงามปราศจากชนชนตามแนวคดของมารกซ เปนสงคม ทมอยจรงแตคงจะไมมในทก ๆ สงคม กลาวคอ ในความเปนจรงจะมทงสงคมทเกอกลกนแบบพ นองและสงคมทไมเทาเทยมกนไมวาจะระหวางชายกบหญง หรอผทแขงแรงกวายอมมอานาจกวา เสมอนจาฝงทคมเผา เปนตน

ผวจยเหนวา มารกซไมใชนกมานษยวทยา แตกกลาหาญมากในการเอาสภาพสงคม ในปจจบนเปนเครองยนยนบอกถงสภาพการเปนอยของสงคมทแตกตางกนในอดต เปนความ เชอมนในตนเอง ซงในความเปนจรงคงไมมสงคมทใดทจะขดแยงกนทงปทงชาต หรอความ ขดแยงทางชนชนมไดเกดมแบบอมตะถาวร ตองมบางชวงบางกาลเวลาบางละทสงคมเกดความ สงบสขไมเอารดเอาเปรยบกน สภาพความเปนระบบชนชนกคงไมไดผดเกดมขนในทนททนใด กตองอาศยการใชเวลานานพอสมควรในการกอตวขน ดงนนชวงเวลากอนหนาการเกดระบบชน ชน นาจะเปนสงคมดงเดมทมารกซกลาวถง ซงกนาจะเปนสงคมทมอยจรงตามหลกววฒนาการ อกทงยงพบวาในววฒนาการของสงคมมนษยในทางประวตศาสตรน เปลยนแปลงดวยพลงอานาจ หรออทธพลทางวตถหรอทรจกกนในปจจบนในนามคาวาเศรษฐกจ เปนแรงผลกดนหรอแรงจงใจ ขบเคลอนทางสงคมทงในอดตและปจจบน วตถหรอความตองการทางเศรษฐกจกอใหเกดชนชน และสรางความขดแยงตามมา

ผวจยพบวาการจดแบงประเภทชนชนนน มหลากหลายชนดหลากหลายประเภท และ มววฒนาการการเกดขนมาแตกตางกน สบเนองจากการจดแบงชนชนมาจากมมมองทแตกตางกน ไมวาจะเปนชนชนในมมมองของนกวชาการ ชนชนในมมมองของนกการศาสนา ชนชนเหลาขน นางศกดนาในตะวนตก (Feudalism) ชนชนเหลาขนนางศกดนาในตะวนออก ชนชนจากฐานะ ทางเศรษฐกจ เปนตน อกทงยงแตกตางกนในดานบทบาทและหนาทอกดวย เรยกไดวารอย นกวชาการหรอรอยประเทศ กจะมแนวคดหรอระบบของชนชนรอยชนดรอยประเภททเดยว จง เปนไปไมไดทเราจะไปวเคราะห วจยววฒนาการหรอทมาทไปใหครบทกชนชนในทก ๆ แนวคด ของนกวชาการหรอทก ๆ ประเทศได ดงนน ชนดหรอประเภทของชนชนทยกตวอยางมาขางตน จงเปนเพยงสวนหนงของชนชนทงหลายทไมไดพดถง แตผวจยพบความจรงวา ถงแมวาในแตละ ประเทศจะมชอเรยกชนชนแตกตางกนอยางไร หรอจะมอยกชนดหรอกประเภทกตาม สดทายก คอชนชนเหมอน ๆ กน ซงมบทบาทหนาททเปนสากลเหมอน ๆ กน เรยกไดวาเปนลกษณะ ความขดแยงทเปนสากลเลยกวาได กคอ เปนไปเพอการกดขเอารดเอาเปรยบ กดกนแบงฝกแบง ฝายหรอสรางความไมยตธรรม กอเกดความไมเสมอภาค ชนชนเปนชนวนของความขดแยงอน เนองมาจากการพยายามทจะปกปองผลประโยชนของฝายตน และขดขวางทาลายลางประโยชน ของชนชนอน สรางโทษแกชนชนหรอกลมทไมใชพวกของตน

นของมห

of 215

๑๒๕

๔.๑.๑ ลกษณะของความขดแยง

ระบบชนชนนนมปรากฏแทรกอยในทกรปแบบ กลาวคอ ชนชนเปนสภาพกลมชนทม สถานภาพทางเศรษฐกจเหมอนกนหรอใกลเคยงกน มอาชพเดยวกน ๖ เปนชนของกลมบคคลทม รายได อาชพ การศกษา อานาจ หรอชาตตระกลอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางเหมอนกน เปนลกษณะการจดแบงบคคลในสงคมออกเปนชน (Class) เปนลาดบขน(Grade) ทชใหเหน ตาแหนง(Position) หรอสถานภาพ(Status) ทมสทธหนาท ความรบผดชอบ อานาจ อทธพลหรอ ไดรบยกยองอยในระดบเทากน สงกวาหรอตากวาบคคลอน

ความขดแยงเกดตามมาในลกษณะการกดกน การรงเกยจไมใหสมาชกจากชนทตากวา ขยบขนมาได ๗ ความขดแยงระหวางชนชนนอาจขดแยงกนทงในเรองความคดเหน ความสนใจ หรอผลประโยชน มมมอง รสนยม คานยม ความเชอ แนวทาง ความชอบ อานาจ สถานภาพ ทรพยากรหรอความตองการของเขาไมไดรบการตอบสนอง ตลอดถงวถชวตทเขากนไมได

๔.๑.๒ ประเภทของความขดแยงทางชนชน

สานวนทวา ทใดมชนชนทนนเตมไปดวยความขดแยง ๘ นามาสการคนพบวาสงททา ใหชนชนขดแยงกนนน โดยหลกใหญแลวมอยหลายสาเหตดวยกน กลาวคอ จะขดแยงกนไม ประเดนใดกประเดนหนง ในจานวน ๕ ประเดนน คอ ๙

๑. ขดแยงกนดานขอมล (Data Conflict) ไดแก ขอมลทไมตรงกน เขาใจผดใน ขอมล ขาดการสอสารหรอสอสารไมชดเจน

๒. ขดแยงกนดานผลประโยชน (Interest Conflict) ไดแก ขดแยงกนทางดาน ทรพยากรธรรมชาตวตถหรอสงตาง ๆ ทตองการ เชน ปจจยส อานาจหรอหนาท

๖ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๗๐. ๗ พทยา สายห, กลไกของสงคม, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๒ ),

หนา ๑๖๐. ๘ บญศกด แสงระว, โลกทศน..ปรชญาวตถนยมวภาษ, (กรงเทพมหานคร : สขภาพใจ , ๒๕๔๗),

หนา ๑๒๗. ๙ จอหน แมคคอนแนล, อางใน จนตนา ยนพนธ และลลต ศรทรพอนนต, (การจดการศกษา

ทางการพยาบาลกบคณภาพบณฑต, วารสารวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนราชบร, ๒๕๔๒), หนา ๓๓-๓๗. และ Christopher Moor, The Mediation Process: Practical Strategic for Resolving Conflict, 2nd ed., (San Francisco, CA: Jossey-Bass Publishers, 1996), pp. 60-61.

นของมห

of 215

๑๒๖

๓. ขดแยงกนดานความสมพนธ (Relationship Conflict) ไดแก บคลกภาพและ พฤตกรรมหรอวธในการดาเนนงานทแตกตางกน

๔. ความขดแยงดานโครงสราง (Structural Conflict) ไดแก ขดแยงเกยวกบระเบยบ ปฏบต กฎเกณฑกตกาทขาดความยตธรรม

๕. ความขดแยงดานคณคาหรอคานยม (Value Conflict) ไดแก ศาสนา โลกทศน ความเชอ วฒนธรรม พนฐานทางประวตศาสตรและการใหความสาคญทแตกตางกน

ผวจยเองกเหนดวย เพราะประเดนขดแยงดงกลาวปรากฎอยทวไปในสงคม เหตทมา ของความขดแยงดงกลาวน เปนผลมาจากการคดคนหาแนวทางหรอยทธวธเพอการเอาชนะหรอ เพอผลประโยชนตอชนชนของตน หมายถง การมโอกาสไดครอบครองผมผลตมากกวาใครอน กลมทมเศรษฐกจมนคงกกลายเปนชนชนเจาทาสปกครองสงคม ทาหนาทเปนผบญชาการ จาก สงคมบพกาลกไดผนแปรไปเปนสงคมชนชนแบบครอบครองทาส ๑๐ เปนประวตของการตอสทาง ชนชนระหวางผกดขกบผทถกกดข เกดจากความแตกตางทางสงคมทคนมฐานะตาแหนงสงตา ลดหลนกน แตละชนตาแหนงอาจมความไมเทาเทยมกนในเรองรายได ความมงคง(Wealth) อานาจ(Power) เกยรตภม เชอชาต ศกดศร(Prestige) หรอความขดแยงเปนภาวะทกลมตาง ๆ เขากนไมไดหรอแขงขนกนเพอใหไดมาซงทรพยากรทขาดแคลน หรอความเขากนไมไดนอาจมา จากเรองเหตแหงผลประโยชนหรออดมการณหรอโอกาสในการเขาถงทรพยากร หรอมอานาจใน การตดสนใจทมากหรอนอยตางกน

หลกการโดยรวมดงกลาวมา ผวจยเหนวา ในประเดนชอเรยกชนชน จานวน ชนด ประเภทหรอระบบบทบาทหนาทของแตละชนชน จงไมใชประเดนสาคญเลย เพราะในแตละชน ชนไมเหมอนกนอยแลว แตทก ๆ ชนชนเหมนกนอยอยางหนง คอ ภาวะสภาพความขดแยงเปน เรองสากล คอ เหมอน ๆ กนหมดทวโลก ดงนน ประเดนทนาวเคราะหศกษากคอ เรองเหต ความขดแยงกนและวธทางแกความขดแยงในชนชนนนตางหากทนาศกษาวเคราะห เหมอนอยาง ทมารกซไดกลาวไววา ความตองการทางผลประโยชนของชนชนเทานน ทเปนทมาของความ ขดแยงทางสงคม ๑๑ แมแตเกอรฮารด เลนสก (Gerhard Lenski) นกทฤษฎโครงสรางหนาท กเหน สอดคลองตรงกนกบแนวคดทฤษฎความขดแยงของมารกซทวา ผลผลตหรอผลประโยชนเปน

๑๐ ใจ องภากรณ และคณะ, การเมองไทยในทศนะลทธมารคซ, (กรงเทพมหานคร : ชมรมหนงสอ ประชาธปไตยแรงงาน, ๒๕๔๓), หนา ๗๓.

๑๑ ปรด บญซอ, ความอบจนของลทธมารกซ, (ธนบร:มลนธโกมลคมทอง, ๒๕๒๔), หนา ๑๘. (ผวจยปรบแตงสานวนเพอความเหมาะสม)

นของมห

of 215

๑๒๗

หลกการพฒนาของระบบชนชนใหเกดขน ความขดแยงเกดจากการจดสรรทรพยากรผลประโยชน ทไดรบเปนไปอยางไมเทาเทยมกน ชนชนทมสถานภาพ มอทธพล และมอานาจมากยอมไดรบ สวนแบงมาก จงนาไปสความกดดนและความขดแยง ๑๒ นนเปนการยนยนแนวคดทวา ความ ขดแยงทงปวงทจะเกดตามมานน มชนชนเปนตนเหตหลกอยเบองหลง กลาวคอ ทใดมชนชนท นนจะมความขดแยงตามมาอยางแนนอนไมชากเรว ดงนน ถดจากนไปตวอยางลกษณะของความ ขดแยงของชนชนทจะยกมาวเคราะหเปนเพยงตวอยางของชนชนอกหลาย ๆ ชนชน แตกถอได วาเปนคาตอบเปนภาพสะทอนหรอเปนตวอยางใหแกชนชนอน ๆ ได เพอใชในการมองหาตนเหต หรอวเคราะหวธในการจดการความขดแยง

๔.๑.๓ ลกษณะความขดแยงของชนชนวรรณะ (Caste )

ผวจยมองวาระบบชนชนวรรณะ เปนระบบทมลกษณะของความเชอทางศาสนาเขามา เกยวของ โดยทพราหมณ (Brahmins) กษตรย (Kshatriyas) แพศย (Vaishyas)จดเปนคนดทมบญ วาสนามาแตอดตชาต หรอผทมกรรมดจะเกดในวรรณะสง สวนศทร (Shudras) และจณฑาล (Untouchables) เปนชนชนทมบาปตดตวมาแตกาเนดหรอผกอกรรมชวจะเกดในวรรณะตา เปน ชนชนทถกกาหนดดวยการเกด บคคลทเกดในชนชนใดแลวกไมสามารถจะเปลยนแปลงชนชน ในทางทสงขนได จะอยในวรรณะนนเรมตงแตเกดจนตาย ดงนน ความขดแยงจงเปนเรองของ ความไมเทาเทยมกน มการกดกนและกนดวยระบบความเชอ บคคลจะตองยอมรบชะตากรรม นนและตองปฏบตตวอยในกรอบประเพณของวรรณะ การฝาฝนกฎของวรรณะถอวาเปนบาปและ จะทาใหตองเกดเปนคนวรรณะตาลงไปอกในชาตหนา แมแตลกษณะการประกอบอาชพ การ ศกษา การดาเนนชวต ๑๓ กจะตองทาตางกน วรรณะหนงวรรณะใดจะทาปฏบตเหมอนวรรณะอน ไมได เปนความเหลอมลาชนดมความรงเกยจศกดศรสถานภาพของกนและกน ๑๔

ความขดแยงทางดานชนชนในมมมองตอศาสนานน เปนทนาสงเกตวา ถาดผวเผนก อาจจะไมพบความขดแยง แตจรง ๆ แลวเหลาชนชนทไดรบความกดขหรอไดรบดถกวาตาตอย ตางกรบรถงความไมยตธรรม ซงกเปนความคบแคนใจทพดไมออก เพราะถกครอบงาดวยความ

๑๒ คณะสงคมศาสตร ม.บรพา., ทฤษฎของการจดชวงชนทางสงคม, http://www.huso.buu.ac.th /cai/Sociology/225101/Lesson9/ทฤษฎของการจดชวงชนทางสงคม.htm ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๕๐

๑๓ ดเพมเตมใน คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, อารยธรรม สมยโบราณ-สมยกลาง, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๕), หนา ๙๑.

๑๔ พทยา สายห, กลไกของสงคม, หนา ๑๕๙.

นของมห

of 215

๑๒๘

คดทวาถาโตแยงความเชอกจะกลายเปนคนบาป ไมไดรบความเมตตาจากเทพเจา สภาพอยางนก เลยตองกมหนากมตาเชอกนตอไปหรอไมกยอมรบชะตากรรมไป ดวยหวงวาชาตหนาคงจะไดเกด ดกวาน การเอาชนะหรอเอาเปรยบของชนชนทเหนอกวา ดวยการใชยทธวธความเชอทางคา สอนของศาสนาครอบงา เปนยทธวธการเอารดเอาเปรยบทแนบเนยนทสด เพราะเปนการสราง การยอมรบสภาพแบบกมหวจรดพนไรการตอตาน แตเมอวนไหนทความเชอทครอบงาหายไปเมอ นนความขดแยงกจะปรากฏชดมากยงขน

๔.๑.๔ ลกษณะความขดแยงของชนชนศกดนาตะวนตก (Feudalism)

ระบบชนชนศกดนาตะวนตก(Feudalism) เปนระบบทตงหลกฐานขนในประเทศ ฝรงเศสและพฒนากลมกลนเขาเปนแบบการปกครองขององกฤษ โดยมหลกอยวาเมอเหลานกรบ ทาการรบชนะกลบมา พระมหากษตรยจะมอบทดนเปนรางวลแกนกรบหรอขนนาง ๑๕ ขนนาง เหลานจะมทดน หรอ Estate เปนของตนเอง มขาตดดน (Fief) ชนชนขาหรอไพร (Vassal) คอ ผ ทอยระดบตาทสด จะรบทดนไปจากเจาของทดน (Lord) ในลกษณะเชา และเปนผอยใตใบบญ หรอเปนผอยใตอานาจของขนนาง เปนชนชนททางานใหแกชนชนขนนาง แตละครอบครวทากน จะขยายหรอโยกยายไมไดถาเจาของทดน (Lord) ไมสง เหลาขนนางจะเกบผลประโยชนในรปของ การเกบสวยอากรหรอผลผลตจากชาวนาชาวไร แตถามองในหลายประเทศกพบวามระบบศกดนา เหมอนกน เพยงแตชอเรยกหรอระบบการใชอานาจปลกยอยในรายละเอยดอาจจะไมเหมอนกน เสยทเดยว เชน บางประเทศอาจใชเรยกชอเรยกวา ฮองเต โอรสสวรรค พอขน สมเดจ เจาพระยา เจาพระยา พระยาหรอออกญา คณหลวง นาย เปนตน จะเหนวาแมจะมชอเรยก อยางไร สดทายกคอชนชนปกครอง เชนเดยวกนชนชนลางแมจะมชอเรยกวา ไพร ทาส เลก ขานอย เบย ลกหาบ เปนตน สดทายกคอชนชนทเปนฝายถกปกครองถกเอาเปรยบและไมมสทธ เสรภาพในทก ๆ ดานแมกระทงชวตทจะดารงอย แตทงนทงนนกตองขอยกเวนไวสาหรบ พระมหากษตรยไทย โดยเฉพาะอยางยงพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ภมพลอดลยเดชผเปนทรก ของปวงชนชาวไทยทกหมเหลา เนองดวยพระองคทรงทมเทอยางไมรจกเหนดเหนอยชวยเหลอ ประชาชนเพอใหพนจากความทกขยากลาบาก ทาใหประชาชนมทพงและสามารถประกอบอาชพ ไดอยางอสระ มความรมเยนเปนสขภายใตพระบรมโพธสมภาร สบเนองจากพระจรยาวตรและ ผลงานดานพระราชกรณยกจของพระองคททรงเหนดเหนอยนน ทาใหประชาชนจงรกภกดและ

๑๕ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช, ฝรงศกดนา, หนา ๑๓.

นของมห

of 215

๑๒๙

เทดทนเคารพบชาพระองคสดกาลง ถอวาเปนความโชคดของประเทศไทยโดยแท พระองคไมได สขสบายเหมอนพระจกรพรรดในประเทศตะวนตก ทมหนาทเพยงเพอเปดงานหรอตดลปบน เทานน พระองคทรงเปนธรรมราชาทยากจะหากษตรยพระองคไหนเสมอเหมอนทดเทยมได

สาหรบระบบขนนางศกดนาทวโลก ผวจยเหนวา ความขดแยงในระบบชนชนน สวน ใหญมกจะเนนหนกไปทางดานการเขาถงและการครองครองผลผลต กคอทางดานเศรษฐกจนนเอง อนเปนเรองเกยวกบความไมเสมอภาคกน ในดานการเขาถงหรอการมอานาจในการครอบครอง กรรมสทธ โดยเฉพาะเรองทดนเหมอนอยางทจตร ภมศกด กลาววา ระบบขนนางเปนระบบท จดตงขน เพอใหชนชนขนนางไดครอบครองปจจยในการผลต คอ ทดน ซงเปนสมบตทมคาอยาง ยงในสงคมทมรากฐานทางเศรษฐกจจากการเกษตร ๑๖ กลาวคอ ทดนและเครองมอจาเปนอน ๆ สวนใหญจะตกเปนกรรมสทธของเจาขนมลนาย (Feudal Lord) หรอพวกเจาของทดน (Land Lords) เหลาไพรทดนตองแบงผลผลตใหแกเจาของทดนเปนคาเชาท พดงาย ๆ กคอ เหลาขนนางชนชน ปกครองผกขาดการคาไวในกามอของตนแตฝายเดยว เมอเหลาชนชนทถกปกครองรสก วาตน ไมไดรบความยตธรรมและกลาทจะตอสคดคาน เมอนนความขดแยงกจะถกเปดขนกาวไปสความ เปนเสรภาพหรออสรภาพ เปนการววฒนาการผลดเปลยนสงคมจากยคหนงไปสสงคมอกยคหนง

๔.๑.๕ ลกษณะความขดแยงของชนชนทาส (Slavery system)

ผลการศกษาทาใหผวจยสามารถตงขอสงเกตไดวา ชนชนทาสทวโลกดเหมอนจะไมได รบการบนทกเรองราวในทางประวตศาสตรมากนก อาจจะเปนเพราะประวตศาสตรจะถกเขยนดวย ชนชนทชนะเสมอ ซงเปนการยากทชนชนปกครองผชนะจะเขยนถงทาสทไดรบความทกขยาก เพราะนนเทากบวาจะเปนการประจานความชวของชนชนของตนเอง แตถงกระนนรองรอยของ ประวตศาสตร กยงเผยใหเหนเรองราวความเปนอยของทาส จรง ๆ แลวชนชนทาสเปนชนชนท ตาตอย ดงนน ถงแมจะมชอเรยกชนชนทตาตอยนดวยชอทหลากหลายกนไปตามยคตามสมยท

๑๖ ผศ.บงอร ปยะพนธ, ประวตศาสตรไทย การปกครอง สงคม เศรษฐกจและความสมพนธกบ ตางประเทศกอนสมยสโขทยจนถง พ.ศ. ๒๔๗๕. (ภาควชาประวตศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สถาบนราชภฏ นครปฐม). ดรายละเอยดใน http://www.oursiam.net/content/display.php?id=147&category=1 ๑๕ พฤศจกายน ๒๕๕๐.

นของมห

of 215

๑๓๐

ผานไป เชน ไพร ไพรสม ไพรสวย เลก ๑๗ ขา เบย ขาตดดน เปนตน ผวจยเองมองวา ลวนจดอยในระดบของชนชนทาส ถงแมจะมกฎหมายระบไววาไมใชทาสกตาม แตทงนทงนนก เขาใจหรอเหนใจอยวาเรองราวเหตการณของทาส เจาทาส หรอขนนางเจาทดนตาง ๆ เปน เหตการณทเกดมขนในอดต ซงอาจเปนสงจาเปนตองเกดมขน อนเปนไปตามสถานการณของ สงคมบานเมองในขณะนน มองในแงอกดานหนงกไมยตธรรมเสยเลย ถาเราจะเอาเวลาปจจบนไป ตดสนเหตการณในอดตวาถกหรอผด เพราะสภาพสถานการณสงคมสงแวดลอมในยคสมยนนมน ไมเหมอนในปจจบนหรอตางกนโดยสนเชง ดงนน มมมองถกหรอผดกยอมจะไมเหมอนกน

ชนชนทาสหรอชนชนตาน ผวจยเหนวาเปนชนชนทเกยวเนองกบชนชนเหลาขนนาง หรอชนชนปกครอง เพราะจะเปนชนชนพนฐานขนตนทกอใหเกดชนชนขนนางศกดนา และ เมอมการปฏวตโคนลมชนชนเหลาขนนางไดแลว กยงจะตองเปนพนฐานใหเกดชนชนนายทนหรอ ทนนยมตามมา ตามแนวคดทฤษฎของมารกซเชอวาววฒนาการความขดแยงทางสงคมทงหมด นบตงแตระบบสงคมบพกาล (Primitive Communism) จนกระทงถงสงคมนยม (Socialism) ลวน เปนกระบวนการตอสขดแยงกนทางชนชน ไมวาจะเปนนายทาสและทาส คนชนสงและคนชนตา ขนนางและไพร นายจางและชางรบจาง ชนชนทถกปกครองกบชนชนปกครอง หรออกนยหนง ชนชนทถกกดขกบชนชนทเปนผกดขเอาเปรยบ ซงตางกธารงอยในสถานะตรงกนขามตออกฝาย หนง ดวยจดประสงคเพยงเพอการครอบครองวตถหรอผลตผล จากสภาพการเรยกรองความเสมอ ภาคหรอความยตธรรมเปนสงทตองเกดขนอยาหลกเลยงไมได และดเหมอนความขดแยงเปน ธรรมชาตสวนหนงทมาคกบการมอยของชนชน

ดงนนผวจยจงเหนดวยกบแนวคดทวาการเกดขนของชนชนนนไมวาในอดตหรอปจจบน มไดทาลายความขดแยงทางชนชนไปได มนเปนเพยงแตเอาชนชนใหม เงอนไขการกดขใหม รปแบบการตอสใหมมาแทนสภาพของเกาเทานนเอง เจตนาการผลดเปลยนชนชนกเพอหลกหน ความไมเปนธรรมและการกดขเอารดเอาเปรยบ แตในยคปจจบนชนชนทเกดใหมไมวาจะเปนชน ชนนายทน กกลบกลายเปนการสรางความขดแยงในรปแบบใหม ไมสามารถหลกหนจากวงจร ของความขดแยงไดเลย ซงสงคมนบวนกยงแตกแยกออกเปนสองคายใหญทเปนปรปกษกนชดเจน ยงขนระหวางคนรวยกบคนจน

๑๗ ม. ปาลเลกวซ, เลาเรองกรงสยาม, แปลโดย สนต โกมลบตร, (กรงเทพมหานคร : กาวหนาการ พมพ, ๒๕๒๐), หนา ๒๗๘.

นของมห

of 215

๑๓๑

๔.๑.๖ ความขดแยงในชนชนเกดขนไดอยางไร

การวจยพบวา หลายแนวคดของนกวชาการมองวาชนชนนนมไดเกดผดขนในทนท ทนใด ความเปนจรงชนชนไดคอย ๆ พฒนากอตวเองขนผานการเวลานานพอสมควร นนเปน ตรรกะทบอกวาจะตองมสงคมแรกเรมทยงไมมชนชนปรากฏอยอยางแนนอน จากขอมลทศกษา พบวา ววฒนาการในยคระยะแรกเรมของการเปลยนแปลงของสงคมเปนไปอยางชา ๆ จากการ เลยงสตวหรอทางดานกสกรรม แลวคอย ๆ เจรญขนมาเปนลาดบ เปนสงคมทความสมพนธแบบ เครอญาตพนองเดยวกน มการแบงกลมยอยทาหนาทกนแบบชายกบหญง เดกกบผใหญ มลาดบ ขนผอาวโสและผนอยอนเกดจากอายและความรความสามารถ มการแบงปนทรพยสมบตอาหาร หรอของใชเทาทมอยหรอหามาได บนพนฐานของความเอออาทรในฐานะเปนญาตพนองกน

การรวมกลมกนของผคนในสงคมแรกเรมน เมอเวลาผานไปปรากฏวาไดววฒนาการ กอเกดการจดลาดบชนชนและอานาจในสงคม เปนการแบงชนชนเพอใหคณคาและความสาคญ ของแตละคน ชนชนใดทมชายฉกรรจและอาวธมากกวา จะกลายเปนชนชนททรงอานาจและด เปรองปราชญไปโดยอตโนมต อกทงกระบวนการของการผลตวตถและการสะสมของผลตผล นามาซงความมนคงหรออานาจทางฐานะในสงคม เกดการเหนแกตว ตางคนกตางสะสมวตถให มากทสด ใครสะสมไดมากกจะบงบอกถงการมอานาจมาก ในการสะสมรวบรวมผลตผลนบางคน บางกลมกใชอานาจเขาทาการแยงชงหรอบงคบขเขญ โดยใชอานาจแหงพลงของกลมชนทเหนอ กวา ใครทมอานาจหรอสามารถรวบรวมผลผลตไดมากกวากจะถกยอมรบใหเปนผนา กอเกด ววฒนาการของชนชนและการตอสขดแยงของชนชนในรปแบบตาง ๆ ตามมา จงกลาวไดวา การปรากฏตวขนของชนชนและระบอบกรรมสทธสวนตวในปจจยการผลต กระตนใหความเปน ไปไดในการกอใหเกดความขดแยงตอสทางชนชน ๑๘

นนทาใหผวจยเหนคลอยตามวา ความขดแยงกนระหวางชนชนสบเนองจากชนชนท เหนอกวา มสทธทจะครอบครองผลผลตหรอทรพยสมบตมากกวาใครอน หรอแมกระทงมสทธท จะหามหรอกดกนคนอนครอบครองผลผลตหรอทรพยสมบตตาง ๆ อนเปนพฤตกรรมทแสดงถง ความไมยตธรรม แสดงถงการเอารดเอาเปรยบ ขมขคกคามชนชนทตากวา คราวใดทชนชนทตา กวารสกถงความไมยตธรรมน แลวประเมนความสามารถของตนในการตอสได เมอนนกจะเกด การเผชญหนาขดแยงหรอปะทะกนระหวางชนชน

๑๘ บญศกด แสงระว, สจธรรมของสงคมมนษยชาต วตถนยมประวตศาสตร, (กรงเทพมหานคร : สขภาพใจ , ๒๕๔๔), หนา ๑๐๒.

นของมห

of 215

๑๓๒

เรองของความขดแยงน ในแนวคดของนกวชาการและมารกซมองวาความขดแยงเกด จากการมชนชนหรอชนชนจะกอเกดการพยายามรกษาผลประโยชนของตน อนแสดงถงการชวงชง อานาจการปกครอง เพอการเขาครอบครองผลผลตหรอวตถหรอเปนผนาทางความคด เมอม อานาจกตองแสดงอานาจ หรอพยายามรกษาอานาจเดดขาดไวใหได ๑๙ มนษยโดยธรรมชาตแสวง หาอานาจอยตลอดเวลา เพราะอานาจคอสงทจะทาใหมนษยไดมาในสงทตวเองชอบ อานาจจง เปนเครองมอทจะทาใหมนษยบรรลถงสงทเขาปรารถนา และคมกนสงทเขามอยไมใหคนอนแยง ชงไป ๒๐ ผวจยเหนวาดเหมอนจะเปนความจรง แตวาคงจะไมใชความจรงเสยทงหมด กลาวคอ ยงมสาเหตหรอองคประกอบอน ๆ อกมากทเปนสาเหตแหงความขดแยงกนในสงคม จะสงเกตเหน ไดจากทวา ถงแมวาสงคมจะไมมชนชน ความขดแยงเขนฆาแยงชงวตถกยงมปรากฏในทก ๆ สงคมไมวาเพอนฆาเพอนดวยกนเอง หรอญาตพนองทขดแยงทะเลาะววาทกน ซงกไมเกยวกบการ มอยหรอไมมอยของชนชนเลย ดงนน จงเปนสงทนาตงขอสงเกตวา รปแบบความขดแยงหรอ การเอารดเอาเปรยบกดขขมเหงกนน อาจไดมมาแลวตงแตแรกเรมของการปรากฏตวขนของสงคม มนษย เปนการบอกวาความขดแยงอาจมอยกอนการเกดขนของชนชนกเปนไปได

ดงนน ในประเดนแรกเรมววฒนาการของความขดแยงกนน ผวจยจงมองออกเปน สองประเดน คอ ความขดแยงในสงคมมปรากฏอยกอนการมชนชน และเมอมชนชน ชนชน เหลานนกยงกระตนเปนพลงผลกดนหรอเปนชนวนเหตทกอใหเกดความขดแยงในหลาย ๆ รปแบบ ตามมา แตกยงเชอมนและเหนดวยในแนวคดของมารกซและเหลาวชาการอน ๆ ทวาถามชนชน เมอใด ความขดแยงกนของคนในสงคมจะตองมแนนอน ไมชากเรว

อกแนวคดหนงทวา วตถเปนสงมอทธพลดงดดมนษยใหทาการสะสม กอเกดความโลภ และความเหนแกตว ทาการปกปองแกงแยงหรอรกษาผลประโยชนของตน อนนาไปสการรวม กลมของชนชนทขดแยงกนในรปแบบตาง ๆ กอเกดววฒนาการของชนชน โดยทงหมดนด เหมอนอานาจของวตถและกลมชนชนจะถกโยงใยเกยวพนสบเนองกนแทบทงสน ดงนน ผวจยจง มองวาความขดแยงกน สวนหนงเนองมาจากการแยงชงอานาจเพอการเขาถงหรอครอบครองวตถ หรอผลผลต วตถหรอความตองการทางเศรษฐกจเปนผลสะทอนตวตนหรอการมอยของชนชน

๑๙ ดร. กว อศรวรรณ, ๒๐ ความคดทางการเมอง, (กรงเทพมหานคร :บรษทสยามบรรณ จากด, ม.ป.ป.), หนา ๓๕.

๒๐ ถาวร สขากนยา, “ องคอธปตยกบสงคมการเมอง”, เอกสารการสอนชดวชา ปรชญาการเมอง หนวย ท ๖ – ๑๑, (นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๒), หนา ๒๖๒.

นของมห

of 215

๑๓๓

และสรางความขดแยงทตามมา ความขดแยงนนาไปสการเปลยนแปลงทางสงคมครงแลวครงเลา เปนความจรงทเราไมสามารถจะปฏเสธได

ความขดแยงทางชนชนผวจยเหนวาในบางกรณกไมไดมสาเหตทเกยวกบวตถเลย แต กลบเปนความขดแยงทางชนชนทมาจากสาเหตอน เชน ความขดแยงทเกดมาจากความคดความเชอ ของชนชน เชน ในเรองของการผดผหรอผดตอวญญาณบรรพบรษ เรองแมมดหรอนางกาลท ตองฆาหรอฝงทงเปนเพอบวงสรวงบชา ความขดแยงในสงคมเหลานไมไดเกดจากอทธพลทาง วตถแตอยางใด แตอาจเกดจากความกลว ความเชอทางศาสนา ดงนน ประเดนความขดแยงทาง ชนชนของมารกซ โดยภาพรวมเปนความจรงททกคนยอมรบไมปฏเสธ ซงกอาจจะมความ เกยวเนองกนไมทางใดกทางหนง เพยงแตวาอาจจะไมใชคาตอบสาเหตของความขดแยงในบรรดา ของความขดแยงทงหมด

๔.๒ เหตปจจยทกอใหเกดชนชนและความขดแยง

การศกษาพบวาเหตปจจยของความขดแยงระหวางชนชนนน มสาเหตทหลากหลายและ แทบจะมปรากฏทเหมอน ๆ กนในทกประเทศ ถงแมรปแบบระบบชนชนจะไมเหมอนกนกตาม เพราะชนชน คอ เครองหมายของความไมเทาเทยมกน เปนเรองของพวกพอง การกดกนและการ ดารงไวซงผลประโยชนของตน ดงนนถาพดโดยสาเหตหลก ๆ แลวจะพบวาเหลานกวชาการได พบหลายสาเหตอนเปนทมาของความขดแยง ไมวาจะเปนในเรองของความไมเทาเทยมกนในเรอง รายได ความมงคง อานาจ เกยรตภม เชอชาต หรอถาจะพดโดยหลกใหญ ๆ กจะม ๓ ดาน คอ ดานทางเศรษฐกจหรอความมงคง(Wealth) ดานความแตกตางในเรองของเกยรตหรอศกดศร (Prestige) และดานทสามเปนความแตกตางในอานาจ (Power) ๒๑

สาหรบผวจยเองเหนวา พลงความตองการในดานเศรษฐกจจะเปนประเดนหลกทผลกดน ผคน เพราะจะทาใหนามาซงอานาจ การยอมรบนบถอหรอศกดศรทางสงคมและสวสดภาพของ คนชนชนตามมา จงไมแปลกใจเลยทนกจตวทยากลมมนษยนยม (Humanist) ไดมองพลงผลกดน ทกอใหเกดความขดแยงขนในชนชนมาจากหลากหลายสาเหตดวยกน ไมวาจะเปนความตองการ ทางความสาเรจ ความตองการความเคารพนบถอ ความตองการทางรางกาย ๒๒ ผลผลตเศรษฐกจ

๒๑ จานงค อดวฒนสทธ และคณะ, สงคมวทยา, หนา ๗๐. ๒๒ Abraham Maslaw 1908-1970. อางใน รศ. ณรงค เสงประชา, มนษยกบสงคม, พมพครงท ๓,

(กรงเทพมหานคร :สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๓๘). หนา ๑๑๘ – ๑๑๙.

นของมห

of 215

๑๓๔

เพยงอยางเดยวจะนาความตองการทงหมดตามมา ความตองการทางดานเศรษฐกจ กคอ รายได ทรพยสนทถอครองและการมงานทาเปนตน ดงนนผลผลตทางเศรษฐกจจงเปนเปาหมายของความ ตองการทจะครอบครองของแตละชนชน อนเปนเหตสวนหนงททาใหเกดการเผชญหนาแขงขน หรอปะทะขดแยงกนของแตละชนชน

อกดานหนงจากการวจย ผวจยไดพบวาสาเหตของความขดแยงทางชนชนนน สวนหนง มสาเหตมาจากภายในอนเปนเชอปะทใหเกดความขดแยง คอ เปนความรสก เปนความคด เกยวกบ ความอยากไดอยากใหญและใจแคบ อนนามาสสภาพความหวาดกลวระแวงและไมไวใจกน ๒๓

โดยรวมกคอ ความโลภ ความโกรธ ความหลง เปนตวโยงใยใหคนแยงชงอานาจและผลประโยชน โดยไมคดทจะเผอแผและเหนใจคนอน ๆ จงกลาวไดวาความขดแยงทางดานชนชนจากนกวชา การโดยรวมแลว จะมสาเหตทงภายในและภายนอกประกอบกน ภายนอกคอตววตถหรอผลผลต เปนสงททกชนชนตางกคาดหวงและปรารถนาทจะครอบครอง สวนภายในคอความโลภ ความ โกรธ ความหลง หรอจตใจทโหยหาเสรภาพ เรยกรองความยตธรรม เปนตนเหลาน เปนสง กระตนกอเกดการปะทะขดแยงกนทางดานชนชน

ในขณะทศกษาน ผวจยเองกดเหมอนจะเขาใจหรอพบสจจะความจรงอยอยางหนงจาก แนวคดทผดขนวา เปนไปไดไหมวาจรง ๆ แลวความขดแยง(Conflict)มนเปนเรองปกต สรรพสง ลวนมความขดแยงในตวเอง ถอเปนสาระสาคญอกประการหนงทปรากฏแทรกอยในทกสรรพสง สรรพสงมความความขดแยงตอตานลกษณะสภาพเดม เพอการเปลยนแปลงไปเปนลกษณะอน และเมอใดความขดแยงสนสดลง ลกษณะของสงนนกจะปรากฏเปลยนแปลงไปในรปลกษณใหม และความขดแยงในลกษณะใหม ๆ กจะเกดขนอก และจะเปนเชนนตลอดไปไมสนสด เหมอน หนอออนทแทงยอดตอตานหลกหนจากความเปนเมลด กอเกดรปลกษณลาตนใหม ในสงคมชน ชนของมนษยเองกอยในหลกการเดยวกน ในขณะทยงเปนชนชนหนงอยแรงผลกทสาคญทสดททา ใหชนชนนนตองเปลยนแปลงไป กคอ ความขดแยงกน ซงสวนใหญมกแสดงออกมาในรปของการ ตอสทางอานาจการเมองการปกครอง โดยทชนชนทเหนอกวาจะเปนผกาหนดนโยบายเพอแก ปญหาของตนกอนใครอน

เหตปจจยดงกลาวขางตนเปนเหตปจจยของความขดแยงทางชนชนโดยรวม ถดจากน ไปเปนกรณตวอยางของการวเคราะหความขดแยงทางชนชนบางชนชน เพอจะไดเหนสภาพของ ความขดแยงทชดเจนขน

๒๓ พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต), วถสสนตภาพ, พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร : สหธรรมก, ๒๕๔๖), หนา ๑๖.

นของมห

of 215

๑๓๕

๔.๒.๑ เหตใหเกดความขดแยงทางชนชนวรรณะ

ชนชนวรรณะเปนชนชนตวอยางของลทธศาสนาอน ๆ ในโลก ทอาศยคาสอนทาง ศาสนาเปนตวกอเกดชนชนและความขดแยง ดงนนในการวเคราะหจงไมไดเจาะจงลงไปทชนชน วรรณะในศาสนาพราหมณ เพยงแตใหเปนสงสะทอนของลทธศาสนาอน ๆ ในฐานะเปนเครองมอ ของชนชนปกครอง โดยทชนชนปกครองในทกยคทกสมยเปนความคดทครอบงา ๒๔ โดยการ กลอมเกลาถายทอดแนวคดจากคาสอนทางลทธศาสนาหรอทางปรชญาจตนยม ๒๕

ผวจยไดมองความขดแยงทางชนชนทอาศยคาสอนทางลทธศาสนาวา ความขดแยงไม คอยจะชดเจนหรอรนแรงมากนก เพราะชนชนทสงกวาอาศยคาสอนทางลทธศาสนาเอารดเอา เปรยบหรอกดขขดรดชนชนทตากวา ดวยยทธวธทแนบเนยนจนชนชนทตากวาแทบจะไมรสกตว โดยอาศยความศรทธาและความเกรงกลวตอความผดหรอบาปตามคาสอน เปนการครองงาดวย ความคด ตวอยางคาสอนทเออผลประโยชนแกชนชนทเหนอกวา เชน คนรวยมากกโลภมากกลบ กลายเปนวาเปนผมบญวาสนาทาบญดมาแตชาตปางกอน คนชนตา คอ คนทาบาปมาแตชาตปาง กอน จะตองกมหนากมตารบใชกรรม อกทงคาพดทวาอาศยรมใบบญบารมกเปนคาสอนเพอ ไมใหเสนอหนา ตตวเสมอหรอเปนหนบญคณทจะตองตามชดใช แมวาจะถกกดขขมเหงอยางไร กไมควรจะตอบโต ไมเชนนนแลวชนชนตาจะเปนคนอกตญไมรจกบญคณ จะเปนคนบาปเพม ยงขนอก และยงเปนทสงสยอยวาคาสอนทางลทธศาสนาในทก ๆ คาสอนหรอทก ๆ คมภร เปน คาสอนทเกดจากศาสดาของศาสนานน ๆ จรงหรอไม หรอเปนการตอเตมคาสอนจากฝมอเหลา สาวก เพอเปนการแลกเปลยนผลประโยชนทพงพาอาศยกนและกนระหวางเจาลทธศาสนากบชน ชนทสงกวา ทาการจารกคาสอนเทดทนคนชนชนสงและกาหนดระดบโทษหนกแกชนชนตา

ประเดนลทธศาสนาเปนเครองมอของชนชนสงน ผวจยเองกเกดอาการสบสนกบแนวคด ของตนเองอยเหมอนกน เพราะสวนหนงผวจยกคลอยตามกบแนวคดของมารกซ คอ ศกษาแลว พลอยไมเชอเรองสมมตเทพหรอเทพบนดาล รสกเฉย ๆ เมอเหนรถนาขบวนของเหลาชนชน

๒๔ จามะร พทกษวงศ, แนวคดทฤษฎทางสงคมวทยา, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพมหาวทยาลย ธรรมศาสตร, ๒๕๓๓), หนา ๙-๑๐.

๒๕ Karl Marx and Frederick Engels, The German Ideology (1845-46), reprinted in Karl Marx and Frederick Engels, The German Ideology, Part One, edited and with Introduction by C.J. Arthur (London : Lawrence and Wishart, 1970), pp. 64-65, Karl Marx, A Contribution to the Critique of Hegel’s Philosophy of Right (1844) ; Shlomo Avineri, The Social and Political Thought of Karl Mark (Cambridge : Cambridge University Press, 1970), pp. 13-17.

นของมห

of 215

๑๓๖

นายทนผานไป กลายเปนรสกวาไมยากยกยองเชดชใครอนเนองเพราะเขามชาตกาเนดจากโคตร ตระกลเกาแกมาแตดกดาบรรพ แตกลบคดวายงเขาสบสายตระกลใหญมายาวนานเทาไร กจะยง สะสมความชวรายเอารดเอาเปรยบกอบโกย กระทาตอเพอนมนษยดวยกนไวมากเทานน พวกชน ชนนายทนทสมมตตนและลกหลานของตนวาสบสายมาจากสวรรค เปนคนประเสรฐรบกบานก เมอง มองเปนวาไมใชพวกสรางชาตสรางแผนดนอะไร เพราะความเปนจรงในโลก เมอรบ สงครามมแตพวกทาสพวกไพรเทานน ทวงรบคมหอกคมดาบตายกอนใครอน แมแตทกลาว สรรเสรญปญญาชนบางกลมวาเปนบดาแหงประชาธปไตยนน ความจรงประชาธปไตยกวาจะไดมา กดวยคนชนตาออกไปเรยกรองลมตายบนทองถนน คนชนผนาแคชบมอเปบแยงความดไป คนชน ตาหรอทาสไพรนนตางหากเปนของจรงทไมมใครกลาวถง อกทงเหลาชนชนนายทนเปนพวกสบ เชอสายทสงสมความชวรายในการเอารดเอาเปรยบและกดขขมเหงเพอนมนษยดวยกน ชนชน นายทนเกดมานงกนนอนกน ถกชมวาเปนคนมบญมวาสนา ทงทเหนอยวาไดเอาเปรยบคนอน ถาไมกดคนลงใหเปนคนงานรบใช ไมเอาคนอนมาชใชงาน ไมออกกฎหมายใหนายทนเกณฑคน แรงงานมาทางานหรอมาทางานใหฟร ๆ แลว เขาจะมขาวของอะไรทไหนมาไวนงกนนอนกน เวลาเหนคนไมมจะกนแทบจะอดตายกเอยอางวาเปนเวรเปนกรรมของเขา ไมชวยกนคดทจะวาง ระบบชวยเหลอหรอจะแบงปนอะไรให มนเปนวธการหรอคาพดทปกปดซอนความเหนแกตวทนา ขยะแขยงไวขางในตวไดอยางแนบเนยน เปนการสรางภาพความชอบธรรมหรอสภาพทไมตอง รสกผดวาตนเปนคนแรงนาใจ

ยงขบคดผวจยเองกยงสงสยสบสนรวนเรไมมนใจในหลกการแนวคดเดมของตนเอง ท เคยเชอตอ ๆ กนมา อยางไรกดเปนทนาสงเกตวาประเดนเรองลทธศาสนา ทเปนตวแทนหรอ เครองมอของชนชนนาน ยงเปนประเดนทถกเถยงกนไดอกนาน ยากทจะหาขอเทจจรงและการ ยอมรบอนเปนทสนสดได เพราะในทางจรยศาสตรนน มเกณฑตดสนทางจรยธรรมออกเปน ๒ ประเภท คอ สมพทธนยม (Relativism) ซงถอวา ความด ความชว เปนเรองไมตายตว หากแต ขนอยกบบคคลและสภาพสงคม การกระทาหรอการปฏบตอนใดอนหนงจะดหรอชว ผดหรอถก ขนอยกบเงอนไขและปจจยหลายอยาง ในสภาพอยางหนงสง ๆ หนงหรอการกระทาหนงอาจจะด หรอถก แตในอกสภาพหนงอาจเลวหรอผดกได อยางทสอง คอ สมบรณนยม (Absolutism) ถอวา ความดเปนสงตายตว ถาสงหนงดมนตองดโดยไมมเงอนไข มมาตรฐานตายตวทแนนอนอนหนง มาตดสนความด ๒๖ เรยกไดวาเรองลทธศาสนาทนามาถกเถยงกน ยากทจะหาขอยตอยางใดอยาง

๒๖ พระมหาไพรชน เขยนวงศ, “พทธจรยศาสตรเถรวาทเปนอตนยมหรอไม” , วทยานพนธอกษร ศาสตรมหาบณฑต, ( บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย , ๒๕๓๙), หนา ๓๐.

นของมห

of 215

๑๓๗

หนง เพราะมนมถกหรอมผดดวยกนทกฝาย เหมอนเหรยญทตองมสองดานเสมอ

๔.๒.๒ เหตใหเกดความขดแยงทางชนชนในระบบขนนางศกดนา

การไดศกษาวเคราะหความขดแยงทางดานชนชน ในรปแบบของระบบขนนางศกดนา (Feudal System)หรอฐานนดรนน พบวาระบบขนนางเปนววฒนาการผลสบเนองจากการเกดขน ของระบบทาส (Slave System) เจาทาสไดทาการรบทาสงครามแผขยายอานาจ แยงชงเอาสมบต และบงคบคนชนชนอนใหเปนทาสหรอเปนชนชนตาทาหนาทรบใช แลวสถาปนาชนชนตนเอง ขนเปนชนชนขนนาง จากสภาพความไมเสมอภาคหรอการขดรดกอใหเกดการขดแยงกน เพราะ เหลาขนนางไดแยงยดอานาจเดดขาดบนทดน ชนชนตาไมมสทธในผลผลตทตนผลตได หรอไมม โอกาสไดครอบครองปจจยการผลต เปนเครองสะทอนถงความไมยตธรรม ในการตอสขดแยงกน นโดยขนพนฐานแลวจะขดแยงกนเพอการชวงชงกรรมสทธในทดน อนเปนปจจยการผลตทสาคญ คนมาเปนกรรมสทธของชาวนาหรอชนชนตา ๒๗

ในการตอสขดแยงกนของชนชนในระบบขนนางน จะกอใหเกดผลการถายเทเปลยนแปลง ของชนชนหนงไปสอกชนชนหนง กลาวคอ ในยคตน ๆ ไดมการปลดปลอยทาสใหหลดพน ออกมาเปนเสรชนแมขนตาทสดจะเปนเพยงแบบไพรกตาม ขนตอมาระบบการผลตตาง ๆ เชน เกษตรกรรมลาหลง เกดการขดรดจากระบบชนชนขนนาง ทาใหเกดผลเสยและความทกขยากตอ สวสดภาพของประชาชน ผลของการขดแยงตอสกนเพอหลกหนจากความทกขหรอโทษจากชน ชนขนนาง กอใหเกดการววฒนาการผลกดนผองถายไปสชนชนรปแบบใหม

๔.๒.๓ เหตใหเกดความขดแยงทางชนชนในสงคมแหงการครองทาส

การศกษาวจยพบวาชนชนแบงเปนชนชนหลก ๆ เพยง ๒ ชนชน คอ “ชนชนนายทาส” (Slave Master) และ “ชนชนทาส” (Slave) ในสวนสาเหตททาใหชนชนทงสองตองขดแยงกนมา จากหลายสาเหต สาเหตหนงเกดจากแยงชงอาหารหรอททากนของกนและกน ซงอาจปรากฏ ออกมาในรปของสงครามและการใชกาลงรนแรง อนเปนทมาของการทาใหเชลยศกกลายเปนทาส เพราะวา มนษย คอ ทาส (Slave) และทดนเปนปจจยสาคญในการสรางผลผลต และผวจยเหนวา

๒๗ จต ภมศกด. โฉมหนาศกดนาไทย. พมพครงท ๘, (กรงเทพมหานคร : ดอกหญา , ๒๕๔๓), หนา ๒๙.

นของมห

of 215

๑๓๘

ทาสมไดมชวตอยในฐานะเปนคน หากมชวตอยในฐานะเปนเครองมอปจจยแหงการผลต เปนยคท เจาของทาสไดยดถอกรรมสทธปจจยการผลตทงหมดรวมทงรางกายของทาสดวย ๒๘

ดงนนเหตการณตอสขดแยงกนระหวางนายทาสกบทาสจงนาไปสความตองการแสวงหา อสรภาพปลดปลอยตนเองจากการถกเอาเปรยบหรอถกขดรด ปลดแอกตนเองเพอทจะมสทธใน การทางานเพอเลยงตนเองดวยเครองมอของตน เปนคนทมกรรมสทธในทรพยสนและทดนอนเปน ปจจยแหงการผลต เพราะสภาพการขดรดในสงคมทาสเปนกระบวนการขดรดโดยเบดเสรจ กลาว คอ ทงตวทาส ทงผลตผลททาสทาไดตกเปนกรรมสทธของนายทาสโดยสนเชง นายทาสมได เหลออะไรไวใหเปนสมบตสวนตวของทาสเลยแมแตตวของทาสเอง ๒๙

๔.๒.๔ เหตใหเกดความขดแยงทางชนชนภายใตลทธทนนยม

เปนทนาสงเกตวานกวชาการสวนใหญไมคอยไดพดถงชนชน ทปรากฏในรปแบบระบบ ทนนยมหรอสงคมแรงงานมากนก เพราะสภาพระบบไมไดแบงขวชดเจนเหมอนชนชนศกดนา หรอชนชนอน ๆ ในอดต อกทงนกวชาการบางทานกลบมองวาชนชนไมมปรากฏอกแลวในยค ปจจบน แตความเปนจรงชนชนไดววฒนาการขน จนถงมรปแบบและระบบทกลมกลนกบสงคม อน ๆ ผทกลายนยนการมอยของชนชนทงในอดตและปจจบนทชดเจนทสดกคอคารล มารกซ เหน ไดจากทฤษฎความขดแยงทางชนชน ทแบงชนชนมสงคมทนนยมเปนชนชนประเภทหนง อน รวมถงชนชนกรรมาชพทขายแรงใหกบเหลานายทนดวย

ผวจยพบวา ความขดแยงทปรากฏในชนชนนายทนกบชนชนแรงงานหรอชนชนกรรมา ชพ ไดเรมมตงแตการปฏวตโคนลมอานาจการปกครองของเหลาพวกเจาขนนางศกดนาแลว ชน ชนทนนยมไดทาการแผวถางทางใหแกการขยายตวของตน และการโคนลมนนกกาลงยอนรอยมาส ชนชนนายทน ในปจจบนจากสภาพสงคมกดเหมอนวา การเปนปฏปกษกนของชนชนนายทน กบชนชนกรรมาชพจะเพมความรนแรงมากยงขน สภาพการเกดขนของชนชนนมไดทาลายความ ขดแยงทางชนชนไป มนเพยงแตเอาชนชนใหม เงอนไขการกดขรปแบบใหม รปแบบการตอส ใหมมาแทนของเกาเทานนเอง ดงนนในการเปลยนถายจากชนชนขนนางมาเปนชนชนนายทนก จะพบวาสภาพการขดรดเอารดเอาเปรยบ มไดหมดไปพรอมกบระบบเจาขนมลนายเลย ยงคงม

๒๘ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, (กรงเทพมหานคร: พนธกจ, ๒๕๔๖), หนา ๑๕๑.

๒๙ จต ภมศกด, โฉมหนาศกดนาไทย, ๒๕๔๓, หนา ๕๐-๕๑.

นของมห

of 215

๑๓๙

ปรากฏอยในสงคมนายทน ทเปลยนไปนนเปนเพยงแตการเปลยนแปลงรปลกษณเทานน สงคม ลทธทนนยมจงจดเปนชนชนขดรดชนดหนง เพราะมการเอารดเอาเปรยบและยดครองปจจยการ ผลตเอาไวในมอของคนไมกคน ซงกไมตางไปจากชนชนขนนางเทาใดนก

๔.๒.๔.๑ วเคราะหความขดแยงหลกพนฐานของชนชนนายทนกบชนชนกรรมาชพ

ผวจยพบวาความขดแยงทชดเจนทสดของเหลาชนชนนายทนกบชนชนกรรมาชพ คอ เรองเศรษฐกจรายไดหรอกาไร อนรวมถงการครอบครองกรรมสทธ เปนสาเหตความขดแยง พนฐานของชนชนน อกทงรปแบบของทนนยมจะกอใหเกดปญหาดานเสถยรภาพทเราเรยกวา วกฤตการณทางเศรษฐกจตามมา ซงกเปนไปตามทมารกซไดวพากษวจารณไววา ทนมลกษณะ เปนการผลตเพอการซอขายแลกเปลยนดวยเปาหมายเพอหวงผลกาไร มใชผลตเพอใชเอง ๓๐ ชน ชนนายทนผกขาดปจจยการผลต เปนระบบทมองพลงแรงงานเปนสนคาชนดหนง มไดมอง แรงงานเปนเหมอนพนองเครอญาต เปนระบบทกดขขดรดชนชนผใชแรงงาน เปนระบบทลด คณคาความเปนมนษย ซงผวจยกเหนดวยเพราะสอดคลองกบเหตการณในปจจบน ทเหลาทน เสรขามชาตโยกยายทนไดอยางอสระ ดวยจดประสงคเพอใชกลไกการคาหรอหวงตองการผลกาไร เพยงอยางเดยว อกทงเพอควบคมผกขาดตลาดสนคาทวโลกใหอยในมอของตน พรอมกนนนก กดกนทางการคาของฝายคแขงดวยกฎเกณฑและระเบยบปฏบตตาง ๆ เปนการทาลายลางสงคม ชนบทหรอธรกจครวเรอนใหคาขายไมออก ผลกดนใหผคนไหลบาเขาทางานในเมอง ปดกนการ พฒนาพลงการผลตใหม ๆ ทกาวหนา เพอมใหใครนาไปผลตแขงกบตนโดยอางความเปนเจาของ ลขสทธ เหลาชนชนนายทนจะทาการขดรดแรงงานสวนเกน เอารดเอาเปรยบกนอยางเปดเผย ภายใตกฎกตกาทเหลาตวแทนชนชนนายทน คอ รฐเปนผกาหนด จะจางหรอเลกจาง คาแรงสง หรอตา จะปดสาขาหรอยายกจการ สามารถทาไดอยางอสระเตมท

นอกจากนผวจยยงพบวานอกจากความขดแยงกนของชนชนนายทนกบชนชนกรรมาชพ แลว ชนชนในระบบทนนยมเองกยงตอสขดแยงกนเองอกดวย อนเกดจากการแขงขนกนเพอ สะสมครอบครองกรรมสทธในการผลต อกทงมงเพอแยงผลกาไรแยงตลาดใหมากทสด กอเกด ปรากฏการณทชนชนนายทนขนาดใหญขยายกจการ และการปดกจการของชนชนนายทนขนาด เลกทแขงขนกบนายทนใหญไมได ชนชนนายทนใหญมอานาจเหนอตลาดและใชอานาจเพอ

๓๐ ดเพมเตมใน อรทย ปนเกตมณ, ความคดทฤษฎ: วาระสดทายของระบอบทนนยม, ใน http://www.firelamtung.com/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=55&mode=thread&ord er=0&thold=0 ๒๗ ตลาคม ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๑๔๐

ประโยชนสวนตนและขดรดเอารดเอาเปรยบคนอน ๆ ในสงคม สดทายกเหลอแตนายทนผกขาด ขนาดใหญเพยงไมกกลม เพอความชดเจนในประเดนการตอสขดแยงกนระหวางชนชนนายทนกบ ชนชนกรรมาชพ เกยวกบการเอาเปรยบในเรองของมลคาสวนเกนหรอการครอบครองปจจยการ ผลต เปนประเดนทตองวเคราะหในหวขอถดไปเพอความไมซาซอนกนในการวเคราะห

๔.๓ ทฤษฎและการตอสทางดานชนชนของคารล มารกซ (Karl Marx)

การศกษาวจยพบวาแนวคดเรองชนชนนน ไดมการพดถงตงแตกอนและหลงยคของ มารกซ แตเปนการพดถงในฐานะยกยองชนชนนาในรปแบบปรชญาจตนยม คอ เปนชนชนทม ภาพลกษณเปนคนดมตระกลสงสง จะทา จะพด หรอคดสงใดกเปนสงทถกตองหรอถกพรรณนา วาเปนอจฉรยภาพเกนมนษย สวนชนชนตาจะถกทาใหรางเลอนเหมอนไมไดมอย ถกใชแทนท ดวยคาพดทวาสามญชนคนธรรมดา เปนตน เดมทเดยวนน ถาพดถงชนชนกจะเปนการพดถงสงคม ในลกษณะของการเปลยนแปลงอยางตอเนองตามหลกการวภาษวธ (Dialectics) ของ เฮเกล โดยม นยยะทวาเหตปจจยหนงเสนอ(Thesis) และอกเหตปจจยหนงปฏเสธขดแยง(Antithesis) เมอเหต ปจจยทงสองดานนมาปะทะกน กจะกอใหเกดขอสรปใหมขนมาอกเรยกวา “Synthesis” ๓๑ ถาพด ดวยภาษาทเขาใจงายกคอ สภาพสงคมหรอทกสรรพสงเกดขนมาแลว กจะเกดการเปลยนแปลง ตวเองตลอดเวลาทงเจรญขนหรอเสอมลง กอเกดรปลกษณสภาวะใหมทตางไปจากเดม แลวกเขา สวฏฏจกรการเปลยนแปลง อกคาอธบายหนงทชดเจน กคอ หลกอนจจงหรออนตตาในพระพทธ- ศาสนานเอง

แนวคดทฤษฎเบองตนผวจยเหนวา เปนการศกษาและอธบายสภาพสงคมแบบกวาง ๆ ซงเปนนามธรรม ไมสามารถมองเหนภาพในรายละเอยดของความเปลยนแปลงของสงคม นน เปนเหตผลททาใหมารกซตองประยกตทฤษฎของเฮเกลเสยใหม เพอการมงใชอธบายววฒนาการ การเปลยนแปลงทางสงคมใหเหนเปนรปธรรมมากขน โดยเรมอธบายจากในลาดบแรก (Thesis) นนปจเจกชน (Individuals) อาศยอยภายใตชนชนทเหนอกวา และถกควบคมกดขเอารดเอาเปรยบ หรอไดรบความอยตธรรม, ในระดบทสอง (Anti - Thesis) เกดความไมพอใจ เกดการขดแยงตง เครยด ทาใหเกดการตอสโคนลมทาลายลางชนชนทางสงคม, ในระดบทสาม (Syn-Thesis) นา ไปสการสรางชนชนใหม ซงอาจมสภาพรปแบบระบบเหมอนเดมหรอรปแบบใหมกเปนได

๓๑ Geroge H. Sabine, A History of Political Theory, (3 rd. edition (New York: Holt Rinchart and Winston, 1961), p. 42.

นของมห

of 215

๑๔๑

อกทงยงเปนทฤษฎททาใหมารกซเชอวากระบวนการเปลยนแปลงทางสงคมทงหมด นบตงแต ระบบสงคมบพกาล (Primitive Communism) จนกระทงถงสงคมนยม (Socialism) ลวนเปน กระบวนการตอสขดแยงกนทางชนชน ดวยจดประสงคเพยงเพอการครอบครองวตถหรอผลตผล

การเปลยนแปลงประวตศาสตรแหงสงคมมนษยชาต ทงหลายในอดตจนกระทงปจจบน เปนประวตศาสตรแหงการตอสทางชนชนตาง ๆ ไมวาจะเปนการตอสขดแยงระหวางนายทาสและ ทาส คนชนนาและคนชนตา ขนนางและไพร ผกดขและผถกกดข เปนไปในลกษณะ กระบวนการตอสเพอเรยกรองความเสมอภาคหรอความยตธรรม การตอสนนอาจมทงปรากฏชด และไมปรากฏชด การตอสขดแยงทกอใหเกดการเปลยนแปลงของสงคมในประวตศาสตรนน ไมไดเกดจากอานาจดลบนดาลจากสงภายนอก เหมอนอยางทพวกเหลาปรชญาจตนยมหรอนกการ ศาสนาพยายามครอบงาหรอยดเยยดให แตเกดจากมนษยทาตอกนเองเหมอนอยางทวา ความทกข ความยาก ความลาบากทงหลายน ไมไดมใครทาให มนเปนความโง ความหลงของตวเองทสมคร ใจเขาไปรบเอามาใสตวเอง จนกระทงเกดเปนขอผกพนหลกเลยงไมได ตองทนทกขทรมานไปจน ตาย ๓๒ เปนการเกดจากอานาจและพลงการกระทาของเหลาชนชนหรอมนษยนเอง ซงเปนกลม ของสงคมทสรางความเปลยนแปลง โดยถอผลประโยชนของชนชนของเขาเปนสาคญและรวม กน ๓๓ ดงนน ผลประโยชนทางชนชนเทานน ทเปนทมาของความขดแยงทางสงคม ๓๔ โดยพยายาม รกษาผลประโยชนของตนไวดวยวธการตาง ๆ ทกรปแบบ ทงในดานกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ วฒนธรรมและความเชอทางศาสนา การขดรดเอาเปรยบทาใหเกดการตอสระหวางชนชน (Class Struggle) ทเปนเจาของปจจยการผลตกบชนชนทไมมปจจยการผลต สวนหนงนนการตอส ระหวางชนชนเปนไปในลกษณะกระบวนการตอส เพอเรยกรองความเสมอภาคหรอความยตธรรม ทงในดานสทธในการเปนเจาของกรรมสทธในวตถและเสรภาพ ทงในดานการคดและการกระทา สอด คลองกบบทนพนธคลาสสคของเลนน สตาลนวาดวยเรอง ลทธมารกซ ลทธเลนน ทระบวา ระบบชนชนในขณะนจะตองถกระบบใหมเขามาแทนท อนเนองมาจากการพฒนาของเศรษฐกจ อยางแนนอน ในหนทางแหงชวตแตละกาวตามรปแบบของทฤษฎนลวนแตจะตองผานการตอส

๓๒ พทธทาสภกข, อานาจของความโง ความหลง, (กรงเทพมหานคร : ไพลน, ๒๕๔๙), หนา ๒๒. ๓๓ กหลาบ สายประดษฐ, ปรชญาของลทธมารกซสม, พมพครงท ๒, (โดยแนวรวมนกศกษา

มหาวทยาลยเชยงใหม, ม.ป.ป.) หนา ๗-๘. ๓๔ ปรด บญซอ, ความอบจนของลทธมารกซ, (ธนบร:มลนธโกมลคมทอง, ๒๕๒๔), หนา ๑๘.

นของมห

of 215

๑๔๒

ทงสน ๓๕ ไมไดมใครภายนอกบนดาลจากใหเปนไป

๔.๓.๑ ววฒนาการและรากเหงาหรอเหตของความขดแยงทางชนชน

ในการพดถงพฒนาการหรอลาดบชนดประเภทของชนชนของมารกซนน มารกซได แบงลาดบววฒนาการของชนชนออกเปนหลก ๆ ๕ ประเภทดวยกน ๓๖ เรมตงแตสงคมดงเดม (Primitive Society) ทมนษยตางคนตางอยกนเปนครอบครว ไมมใครเปนเจาของปจจยในการผลต ไมมกรรมสทธสวนบคคล ไมมการแบงเปนชนชน ถดจากนนเกดสงคมทาส (Slavery) ทบงคบ คนเผาอนมาเปนทาส บงคบเอาเชลยศกและคนในสงคมเดยวกนใหกลายเปนทาส จากเหตการณ นกอเกดระบบกรรมสทธสวนบคคลและชนชน เกดการขดรดระหวางมนษยดวยกน เมอเวลาผาน ไปเกดสงคมขนนางศกดนา (Feudalism) เปนระบบทจากเจาทาสกมาเปนขนนางเจาของทดน สวนทาสเปลยนมาเปนชาวนาหรอทาสตดทดนซงมลกษณะเปนไพร ทาสถกปลดปลอยและใหเชา ทากนในทดนของเจาของท การขดรดในระบบขนนางเปนในลกษณะบงคบใหชาวนาผเปนไพร สงมอบผลผลตและแรงงานสวนหนงใหขนนางเจาของทดน หลงการลมสลายของระบบขนนาง ชนชนทจะเกดตามมาคอชนชนนายทน (Capitalism) ๓๗ แตโดยสภาพการกดขเอารดเอาเปรยบแลว ยงคมเหมอน เดม คอ นายทน เปนเจาของปจจยในการผลตและเปนผจางงาน สวนชาวนาหรอทาส ตดทดนในสมยสงคมขนนางตองหนมาขายแรงงานเพอยงชพ เพราะเปนชนชนทไรปจจยในการ ผลต ซงพวกนตอมาถกเรยกวา กรรมกรหรอกรรมาชพ ๓๘

ผวจยมองวา ในบรรดาชนชนทกลาวมา ชนชนทเดนชดและเปนชนชนทมารกซใหความ สาคญกลาวถงมาก คอ ชนชนปกครองของเหลานายทนกระฎมพ ผผกขาด ผเปนเจาของเครองมอ การผลต ชนชนทสอง คอ ชนชนผใชแรงงานหรอชนชนกรรมาชพ ทงสองชนชนนเปนชนชน

๓๕ เลนน สตาลน , บทนพนธคลาสสค วาดวยลทธมารกซ ลทธเลนน, (กรงเทพมหานคร: สขภาพใจ, ๒๕๔๖), หนา ๘๗.

๓๖ Karl Marx and Frederick Engels, The German Ideology, ed. with intr. by R. Pascal (New York: International Publishers, 1969), pp. 7-9. ดเพมเตมใน น. ชญานตม, ววฒนาการของมารกซ, หนา ๘-๑๓. และ ทว หมนนกร, หลกลทธมารกซเลนน เลม ๒ : สาระธรรมสานกประวตศาสตร, หนา ๒๘๘-๓๐๗.

๓๗ ดเพมเตมใน Abrahamson, Mark, Mizruchi, Ephriaim H. and Hornung, Carlton A., Stratification and Mobility, New York, Macmillan Publishing Co., Inc., 1976. pp.170-171.

๓๘ สภา ศรมานนท, แคปตะลสม, (พระนคร: สานกพมพเคลดไทย, ๒๕๑๗), หนา ๒๓.

นของมห

of 215

๑๔๓

ทมารกซไดใชทฤษฎศกษาวเคราะหและใหความสนใจเปนพเศษ ดวยเชอแนวาชนชนทงสองนเปน ทายาทของชนชนทคงเหลอและเดนชดทสดในยคปจจบน

ผวจยพบวาทก ๆ ชนชนในทกยคทกสมย จะมรปแบบของความขดแยงทเหมอน ๆ กน ทงในอดตและปจจบน ถงแมชนชนนนจะมรปแบบหรอชอเรยกทแตกตางกนอยางไรกตาม เพราะ รปแบบความขดแยงทเหมอนกน กคอ การไดรบความอยตธรรม การกดขเอารดเอาเปรยบ ตลอด ถงความไมเสมอภาคหรอเทาเทยมกน ดงนนการทมารกซไดเนนหนกศกษาวจยทชนชนนายทน และกบชนชนกรรมาชพ กสามารถทจะเปนชนชนตวแทนทจะเปนคาตอบเพอการอธบายเผยให เหนธรรมชาตของชนชนอน ๆ ได และยงสามารถนาไปเทยบเคยงศกษาชนชนอน ๆ ไดดวย ทงเปนการยนยนในหลกการทวาถงแมชนชนจะเปลยนไปในลกษณะรปลกษณใหม แตกยงคงเอก ลกษณของความเปนชนชนเหมอนเดม มนเปนสภาพทวาชนชนหนงอดมสมบรณ เพยบพรอม ดวยสมบตลาภยศ แตชนชนอกสวนหนงกลบปราศจากทกสงทกอยาง สมยเปนทาสกเปนเชนน สมยขนนาง และสมยทนนยมกเปนเชนน

๔.๓.๒ ลกษณะสภาพของชนชนนายทนและกบชนชนกรรมาชพ

ชนชนนายทนกมสภาพไมตางไปจากชนชนปกครองอน ๆ กเพราะยงเปนผยดกมอานาจ และมโอกาสเขาถงเพอการครอบครองกรรมสทธในการผลตมากกวาใครอน กลาวคอ เปนเจาของ ปจจยการผลต อนรวมถงทดน แรงงาน ทนทงหมดและมสทธเตมท ไมวาจะเปนการแสวงหา ทรพยสนหรอการครอบครองทรพยสน มการแขงขนกนอยางเสร มเสรภาพทจะโยกยายถนฐาน หรอทนไปทามาหากนอยทใดของประเทศกได เปนไปตามคาวจารณของมารกซทไดกลาวไววา สาหรบสนคาไดแผขยายตดตามชนชนกระฎมพไปทวโลก มนจะถกดงขนและปกหลกลงทวทก หนทกแหง สถาปนาขายการตดตออยางทวถง ๓๙ กลายเปนกลมชนชนททรงอานาจ ผทรงอานาจ กคอ ผสามารถสรางผลกระทบอยางใดอยางหนงใหเกดขนในโลกหรอสงทอยลอมรอบตวเรา ๔๐

กลายเปนผทรงอทธพล คอ ผทสามารถไดรบหรอกอบโกยสงทมคณคาตาง ๆ ในสงคม อนไดแก

๓๙ Marx/Engels, Selected Works, Volume One, Progress Publishers, Moscow, USSR, 1969, pp. 98- 137. ดตนฉบบเพมเตมใน http://www.marxists.org/archive/marx/works/download/manifest.doc สานวน แปล คารล มารกซ และ เฟรดรด แองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, จาก http://www.baanjom yut.com/library/communist/page02.html ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

๔๐ ประมวล รจนเสร, การใชอานาจเปนธรรมชาตของมนษย, (กรงเทพมหานคร : มลนธพฒนาพลง แผนดน,ม.ป.ป.), หนา ๑๖.

นของมห

of 215

๑๔๔

อานาจ ความเคารพนบถอ ความนยมชมชอบ ความยตธรรม ความอยดกนด ความมงคง ความ ชานาญ และความรอบรไดมากทสด ๔๑ มากจนทาใหคนอนขาดแคลน

อกสวนหนงคณลกษณะของพนฐานการผลตของชนชนนายทน เปนไปเพอการแสวงหา กาไร กอใหเกดโครงสรางของสงคมชนชนทเตมไปดวยการแบงแยกและขดแยงกนตามมา ความ ขดแยงกนนเปนกระบวนการตอสทมลกษณะเปนการตอสทงในดานธรรมชาต ระบบเศรษฐกจ กฎหมาย วฒนธรรมและความเชอทางศาสนา ซงมนษยดวยกนสรางขนมาเพอขดรดขดขวางกด กนมนษยดวยกนเอง อกทงลกษณะการตอสขดแยงถกแสดงผานออกมาทางดานความสมพนธใน การผลตหรอระบบกรรมสทธและโครงสรางสวนบน คอ ระบบการเมองและสงคม โดยฝายทม โอกาสกวากจะเขายดครองกรรมสทธแบบผกขาด ทาใหเจาของปจจยการผลตมอานาจและความ มนคงยงขน

ในสวนของชนชนกรรมาชพในระบบทนนยม พลงแรงงาน (Labour Power) กลายเปน สนคาชนดหนงในตลาด สบเนองจากแรงงานจานวนมากไมมปจจยในการผลตกยอมไมสามารถ ทาการผลตได แรงงานจะทาการผลตไดตองเขารวมกบปจจยการผลต แรงงานจงตองขอเขา ทางานใหนายทน คอ ขายพลงแรงงาน (Labour Power) ใหกบนายทน อกทงยงพบวาทฤษฎของ มารกซ มองมลคาสนคานนเกดจากแรงงานทงหมด ความสข สะดวก สบายในชวตของคนเรานน แทจรงแลวไดมาจากการกระทาหรอแรงงานของคนเรานเอง พลงแรงงานของมนษยนนนอกจาก จะกอใหเกดมลคาใชสอยและมลคาแลกเปลยนแลว ยงสามารถสรางมลคาสวนเกนอกดวย นายจาง หรอนายทนจะจายคาจางใหกรรมกรเทาทพอทาใหมชวตอยได ใชพลงแรงงานของคนงานใหทา การผลตใหมากทสดเทาทจะทาได จงกลาวไดวาระบบชนชนทนนยมเตบโตไดดวยการกนมลคา สวนเกนของแรงงาน หรออยไดดวยการขดรดมลคาสวนเกนนนเอง

๔.๓.๓ วเคราะหลกษณะระบบเศรษฐกจของชนชนนายทนหรอทนนยม (Capitalism)

จากความเขาใจเดมของผวจย ไดมองลกษณะระบบเศรษฐกจของชนชนนายทนหรอทน นยม (Capitalism) วาเปนชนชนทดเลศ เพราะชวยกระตนใหเกดแรงจงใจในการทางานหรอคาขาย แลกเปลยน ทาใหมนษยสามารถจะมสนคาหลายชนดไดโดยไมตองลงมอทาเองทกอยาง ทาให ผลตสนคาไดมากขนดวยทรพยากรเทาเดม ทาใหชวยประหยดเวลา ยงมการสะสมทนมากกยงม

๔๑ ดร. จมพล หนมพานช, “ความหมาย ขอบขาย และความสมพนธระหวางรฐศาสตรกบศาสตรอน” เอกสารการสอนชดวชาหลกและวธการศกษาทางรฐศาสตร,(นนทบร:สานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๖), หนา ๑๑-๑๓.

นของมห

of 215

๑๔๕

การแบงงานกนทามาก ๔๒ ผบรโภคมเสรภาพในการเลอกบรโภคสนคาและบรการได นามาซง ความเจรญรงเรองแกสงคม เหลานายทนผผลตสนคามเสรภาพในการตดสนใจวาจะผลตอะไร ผลตอยางไร และผลตออกมาปรมาณเทาใด มกรรมสทธและสามารถทจะครอบครองในปจจยการ ผลต ทาใหเกดการสรางและแบงงานกนทา การแบงงานกนทากอใหเกดการเพมผลตภาพ (Productivity) ผลตสนคาไดมากขน ทาใหเกดการคดคนวธการปรบปรงเทคนคการผลตใหดขน ซงกเปนความจรงทเราพอจะรจกกนด แตนนกเปนความจรงจากขอมลเพยงฝายเดยว

ทกลาวเชนน เพราะผวจยไดพบความจรงอกดานจากแนวคดของมารกซวา ทมาของ ความขดแยงโดยหลกพนฐานของชนชนนายทนกบชนชนกรรมาชพ คอ การผกขาดทมงหวงผล กาไร การผกขาดกอใหเกดการกระจกตวและการรวมศนยของทรพยสมบตหรออานาจทางเศรษฐกจ ซงอยในมอกลมทนขนาดใหญทมจานวนคนนอย เปนการผลตทไมไดมเจตนาเพอการใชสอย แตเพอหวงในกาไร กาไรเทานนเปนแรงจงใจของนายทน ในทก ๆ อตสาหกรรมทประสบ ผลสาเรจมาจากกาไรหรอมลคาสวนเกน ชนชนนายทนจะใหความสาคญตอทนหรอกาไรมากกวา แรงงาน เมอเหนวาไดทนหรอกาไรนอยกลดคาจางหรอเลกจาง สดทายเลกจางและทาใหคน วางงาน ๔๓ ชนชนนายทนทกคนตางกตองการขยายการสะสมทนของตนเพอแสวงหามลคาสวนเกน อยเสมอ ทกคนกตกอยในเงอนไขของการตอสเพออยรอดและขยายกจการของตน

โดยลกษณะของทนแลวผวจยเหนวา จะทาการขยายตวหรอการเตบโตทางเศรษฐกจ เปนหวใจระบบทนนยม ถาหากไมมการขยายตวหรอการเตบโตทางเศรษฐกจ ระบบทนนยมกไม อาจดารงอยได มการขดรดแรงงานทซอนเรนและเปนไปตามกฎกตกาทเอาเปรยบ เดมนนใน ระบบฟวดลหรอศกดนา การขดรดแรงงานกระทาอยางเปดเผยโดยใชระบบเกณฑแรงงาน หรอ เกบภาษโดยไมใหมสวนรวมในการบรหารประเทศ แตภายใตระบบทนนยมแรงงานเปนแรงงานท ดเหมอนจะมอสรเสรหรอทางานดวยความสมครใจ แตความเปนจรงแลวเกดการขดรดเปนไปดวย ความแยบยล กอเกดสภาพทเดนชด คอ ปญหาความแตกตางกนในการกระจายรายไดและความ มงคง ความไมเทาเทยมกนในการกระจายรายได คนรวยและกลมทนรวยขน ขณะทคนจนและ ผใชแรงงานจนลง ชองวางระหวางคนรวยกบคนจนไดขยายหางชดเจน เกดการกระจายรายไดของ ประชาชนทไมเทาเทยมกน มการรวมตวกนของผผลตในการผกขาดการผลต เกดการขยายตวของ

๔๒ ผ.ศ. เสาวรภย กสมา ณ อยธยา, History of Economic Thought (ประวตศาสตรเศรษฐกจ), ดเพมเตมไดใน http://econ.bu.ac.th/paper/EC213/7.doc ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

๔๓ Killick Tony, Policy Economics: A Textbook of Applied Economics on Developing Countries, London, Heineman Educational Book Ltd. 1981, p. 267.

นของมห

of 215

๑๔๖

การผกขาดในธรกจทนขามชาต มการโฆษณาชวนเชอ การปลอมปนเปลยนแปลงสนคาเพอหวง ผลกาไรและสภาพแวดลอมถกทาลาย

๔.๓. ๔ วเคราะหหลกพนฐานความขดแยงของชนชนนายทนกบชนชนกรรมาชพ

โดยพนฐานหลกของความขดแยงระหวางชนชนตามแนวคดของมารกซ คอ ความ ขดแยงระหวางพลงการผลตกบความสมพนธการผลต การเกดและการพฒนาของชนชนนนเปน ผลแหงการพฒนาของการผลตทางวตถ ๔๔ ทาใหผศกษาวจยพบวา ในการเกดขนของชนชนตาง ๆ จะตงอยบนพนฐานของการมงแสวงหาหรอครอบครองวตถหรอผลผลต ชนชนใดครอบครอง ปจจยการผลตหรอผลตผลไวมากกจะเปนชนชนสง สวนชนชนใดไรการครอบครองในปจจยการ ผลตกจะเปนชนชนตา จงถอไดวาความขดแยงทางดานชนชน สวนหนงกมาจากการแกงแยงตอส เพอการเขาถงอานาจแหงการครอบครองวตถหรอผลผลต

ผวจยเหนเพมเตมวา โลกวตถเปนโลกทเปนจรง กระบวนการเปลยนแปลงทางสงคม หรอชนชนเปนผลสบเนองมาจากโลกวตถ แมกระทงการขดแยงกนกไมใชสบเนองจากความคด แตเกดจากแรงจงใจทไดรบอทธพลจากพลงทางวตถ กลาวคอ เพราะมความตองการหรอความ อยากไดในวตถเปนแรงจงใจทาใหคนทางานหรอทาหนาทตาง ๆ แนวคดของมารกซเปนการคน พบและเปดเผยใหเหนสจจะธรรมความจรงทวา ประวตศาสตรของมนษยชาตมาจากเงอนไขทาง วตถ พฒนาการในทางประวตศาสตรเกดการเปลยนแปลงดวยพลงอานาจหรออทธพลทางวตถ หรอทรจกกนในปจจบนในนามคาวาเศรษฐกจ เปนแรงผลกดนหรอแรงจงใจขบเคลอนทางสงคม ทงในอดตและปจจบน วตถหรอความตองการทางเศรษฐกจเกยวเนองกนกบชนชน และสราง ความขดแยงทตามมา จากความขดแยงกนาไปสการเปลยนแปลงทางสงคมครงแลวครงเลา แม กระทงพฒนาการทางการเมอง กฎหมาย ปรชญา ศลปะ วรรณกรรม กไดรบอทธพลสบ เนองมาจากอานาจแหงวตถหรอระบบการผลตทางวตถเปนเครองกาหนด

๔.๓. ๕ ปญหาสทธในการครอบครองกรรมสทธ

จากขอมลทไดคนพบ กรรมสทธนไดมนกวชาการไดวจารณแตกตางกนไป เชน เหน วากรรมสทธในทรพยสน เปนหลกการทจะชวยสงเสรมใหมนษยมอสระในการกระทาการตาง ๆ

๔๔ บญศกด แสงระว, สจธรรมของสงคมมนษยชาต วตถนยมประวตศาสตร, หนา ๒๕.

นของมห

of 215

๑๔๗

ไดและเปนเครองสนบสนนเสรภาพ มใชเครองมอสาหรบใชบงคบกดข ๔๕ แตในขณะเดยวกน กรรมสทธสวนบคคลนจะตองไมใชเพอกดขเอาเปรยบผอน ๔๖ บคคลควรมสงของมากเทาทเขาจะ ใชประโยชนบรโภคได ไมปลอยทงใหเหลอเปลาเสยหาย ๔๗ และควรมเสรภาพในการดาเนน ธรกจ ๔๘ และแขงขนกนอยางเสร ๔๙ แตในมมมองของชนชนแรงงาน กลบมมมมองวาชนชน นายทนจะอาศยทรพยสนสวนตวทครอบครองมาสรางหรอควบคมปจจยการผลตเอาไว และม กฎหมายเรองกรรมสทธทรพยสนเปนเครองมอปกปองผลประโยชน ๕๐ การปรากฏขนของระบอบ กรรมสทธสวนตวในปจจยการผลต กระตนใหความเปนไปไดในการกอใหเกดความขดแยงตอส ทางชนชน ๕๑ เพราะ เมอวตถสงของหายากและมอยอยางจากด เพอใหไดสวนแบงจากของทมอย จากดนน กเปนเหตใหตองมการตอสดนรนขดแยงกน ๕๒ ดงจะเหนไดในอดตทอานาจในการ ปกครองและกรรมสทธในปจจยการผลตถกผกขาดอยเฉพาะในมอของเจาขนมลนาย สวนไพรหรอ ประชาชนธรรมดาไมมกรรมสทธและสทธหรอเสยงใด ๆ ๕๓ ดงนน ชนชนตาทถกขดรดและถก กดขจงเรยกรองใหยกเลกเพกถอนกรรมสทธแหงปจจยการผลต อนเปนตนเหตทพวกตนตองถก กดขเอารดเอาเปรยบจากชนชนปกครองออกเสย ๕๔ มารกซเองกเหนดวยกบเหลาชนชนแรงงาน

๔๕ William Ebenstein, Introduction to Political Philosophy, (Rinehart Com., 1954), p. 137. ๔๖ John Locke, Two Treatises of Government,( New York.: The American Library, Inc. 1965),

เลม ๑ , ขอ ๔๒, ๔๓. อางใน ฉตรทพย นาถสภา, ลทธเศรษฐกจการเมอง, พมพครงท๕, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๑), หนา ๒๕.

๔๗ John Locke, Ibid., เลม ๒, ขอ ๓๑. อางใน ฉตรทพย นาถสภา, เรองเดยวกน. หนา 25-26 ๔๘ พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, (กรงเทพมหานคร: สานกพมพโอเดยน

สโตร,๒๕๓๗), หนา ๑๓๒. ๔๙ รศ. ณรงค เสงประชา, มนษยกบสงคม, พมพครงท ๓, (กรงเทพมหานคร :สานกพมพโอเดยนส

โตร, ๒๕๓๘). หนา ๑๐๓. ๕๐ ใจ องภากรณ และคณะ, การเมองไทยในทศนะลทธมารคซ , หนา ๓๐. ๕๑ บญศกด แสงระว, สจธรรมของสงคมมนษยชาต วตถนยมประวตศาสตร, หนา ๑๐๒. ๕๒ รศ.ดร. สญญา สญญาววฒน, ทฤษฎสงคมวทยา, พมพครงท 8, (กรงเทพมหานคร :สานกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ๒๕๔๓), หนา ๕๕-๘๖. ๕๓ ฉตรทพย นาถสภา, ลทธเศรษฐกจการเมอง. (กรงเทพมหานคร : สานกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, ๒๕๔๑), หนา ๑-๒. ๕๔ เดชา รตตโยธน, ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร, หนา ๑๖๗ -๑๗๐.

นของมห

of 215

๑๔๘

เกยวกบทางออกของปญหาความขดแยง ดวยการใหยดรวบรวมเอาทนจากชนชนนายทนและรวม ปจจยการผลตทกชนดมาเปนกรรมสทธของรฐ ๕๕ เปนการปองกนการผกขาดการคาไวในกามอ ของคนแตฝายเดยว ๕๖ อนจะเปนจดสนสดของความขดแยงอนยาวนาน

ผวจยเหนวาในประเดนแนวคด การทาใหกรรมสทธทรพยสนสวนตวมาเปนทรพยสน สวนรวมนเปนแนวคดทมารกซจะใหความสาคญ และกถอไดวาเปนปญหาใหญและทาทายทฤษฎ อยางมาก ดงจะเหนไดจากความจรงทวา การสญสลายแหงทรพยสนทางชนชนสาหรบกระฎมพ กคอ การสญสลายของการผลต กรรมาชพจะใชอานาจทางการเมองสงสดของเขา บงคบเอาทน ทงหมดมาจากกระฎมพโดยกาลง รวมเครองมอทางการผลตทงมวลเขาสรฐ นนคอรวมเขาสมอ ของชนชนกรรมาชพทจดตงกนเปนชนชนปกครอง แลวเพมพลงผลตรวมใหเรวทสดเทาทจะทาได แนนอนการเรมตนสงนจะเปนไปไมไดเลย หากปราศจากวธการแหงการโจมตทใชกาลงรนแรง ตอสทธทางทรพยสนและเงอนไขทางการผลตของกระฎมพ ๕๗ และอกแนวคดหนงของมารกซทวา ทนเปนผลผลตสวนรวม ผานการเคลอนไหวรวมกนของสมาชกทงมวลในสงคมเทานนจงจะถก นามาใชได ทนหาใชพลงอยางหนงของเอกชนไม หากแตเปนพลงอยางหนงของสงคม ๕๘ เปน การชวาเปนแนวคดหลกทจะตองดาเนนการ ไมอาจปลอยใหอยในมอของเหลานายทนได มาเคยว เวลลกลาววาโดยธรรมชาตแลวมนษยเปนสตวทชวราย เหนแกตว อกตญ เปลยนใจงาย โกหก หลอกลวงและโลภ อยากไดสงตาง ๆ เปนของตว เพราะโดยธรรมชาตของมนษยแลว แขงขนและ แยงชงกนตลอดเวลา ถาไมมกฎขอบงคบและอานาจบงคบ ความมนคงจะเกดขนไดกตอเมอ รฐบาลทเขมแขงมอานาจเดดขาด ๕๙ ดงนน จงไมควรปลอยใหเหลานายทนกระทาอะไรไดตาม อสระ

๕๕ Karl Marx and Frederick Engels, “Manifesto of the Communist Party,” Selected Works, p. 52. ๕๖ จต ภมศกด, โฉมหนาศกดนาไทย, ๒๕๔๓, หนา ๑๖. (ผวจยปรบแตงสานวนเพอความ

เหมาะสม) ๕๗ Marx/Engels, Selected Works, Volume One, Progress Publishers, Moscow, USSR, 1969, pp.

98-137. ดตนฉบบเพมเตมใน http://www.marxists.org/archive/marx/works/download/manifest.doc สานวน แปล คารล มารกซ และ เฟรดรด แองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, จาก http://www.baanjom yut.com/library/ communist/page02.html ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

๕๘ คารล มารกซ, เฟรเดอรค เองเกลส, แถลงการณพรรคคอมมวนสต, หนา ๘๙. ๕๙ ดร. กว อศรวรรณ, ๒๐ ความคดทางการเมอง, หนา ๓๕.

นของมห

of 215

๑๔๙

ผวจยเองหลงจากไดเหนแนวคดรอบดานในเรองของการถอกรรมสทธ กเหนคลอยไป กบแนวคดของมารกซดวย ดวยเหนวาถาทกคนกอบโกยยดครอบครองกนหมด แลวจะมขาวของ สงของอะไรทยงมเหลอเพยงพอตอจานวนผคนทเพมขนได เจากรรมสทธมขาวของสงของนนเกน ความจาเปนแทบจะไมมโอกาสไดใชดวยซา แตกเกบกาไวไมแบงปน การทคนไมลดละการ กอบโกยยดครองกน เพราะในใจนนเตมไปดวยความหวาดกลวหรอไมมนใจ คอ หวาดกลววา ตนเองหรอลกหลานจะยากจน ตราบใดทผคนมความกลวทจะยากจนอยในใจเชนน ตราบนน มนษยแมผทรวยแลวกยงจะตองตงหนากอบโกยหาเงนไวเปนสมบตของตนเอง และเผอสาหรบ ลกหลานเหลนตอไปอก ทง ๆ ทนาจะพอแลวแตกยงไมพอ เปนเหตใหของทมนอยอยแลวกยง นอยลงไปอกหรอไมมเลย คนทไมมเลยกยงลาบากเขาไปอก สมแลวทมาเคยวเวลลกลาววา ไมม สงใดทสามารถสรางความเพยงพอใหกบคนได เพราะความกระหายของมนษยเปนสงทไมรจกอม ๖๐

ดงนน ระบบกรรมสทธสวนบคคลจงเปนบอเกดของสงเลวรายทงหลายในสงคม ในสงคมทนนยม คนจานวนนอยนดไมกกลมยดครองปจจยการผลตจานวนมากของสงคมไว เราพบเหนวาคนแทบ จะอดตายขางกองขาวสารทสงเปนภเขาเลากาในโรงส โดยทไมสามารถจะเอาขาวสารจานวนมาก มากนได เพราะมนเปนขาวสารทเปนกรรมสทธสวนบคคลของคนอน ในการเดนทางของชวต นนถาเรารวาขางหนามนามากมาย แลวเราจะแบกนาขนนาใสเกวยนไปทาไม หรอจะหาบนาไป ทาไมหากรวาเพยงกระตกเดยวกเพยงพอสาหรบการเดนทางไปถงแหลงนาแหลงตอไป ดงนน จง ไมแปลกใจเลยวาทาไมมารกซจงใหยกเลกระบบกรรมสทธมาเปนของสวนรวม เพอเปนหลกแก ความกลวจนในจตใจคน เมอทกอยางเปนของ ๆ เราดวยกนทกคน มโอกาสในการเขาถง เหมอนกนหมด ความกลวทวาตนจะยากจนอดตายกจะไมม กจะเกดนาใจเสยสละตงหนาตงตา ทางานเพอประโยชนของสงคมสวนรวมไดเอง และเมอใดไมไดทางาน กมสวสดการจากสงคมดแล นนเปนผลทเขาไดสรางไว

๔.๓.๖ วเคราะหแนวคดมลคาสวนเกน (Surplus Value)

นอกจากตววตถแลว สงทสงคมชนชนพากนมงแสวงหาน คอ มลคาสวนเกน (Surplus Value) ซงเปนผลสบเนองจากวตถ อนจะนามาใชเปนกาไร ดอกเบย และคาเชา เปนตน สงเหลาน เกดขนไดจากผใชแรงงาน ทผใชแรงงานผลตออกมามากกวาความจาเปนสาหรบการยงชพของตน

๖๐ รศ. สขม นวลสกล และคณะ, ทฤษฎการเมองและจรยธรรม ๒, (กรงเทพมหานคร: สานกพมพ มหาวทยาลยรามคาแหง, ๒๕๓๙), หนา ๒.

นของมห

of 215

๑๕๐

ผลผลตทเหลอจากการผลตของเขาจะผานไปสนายทน นายทนจะจายคาแรงงานใหแกกรรมกรเปน คาจางในระดบตาสด(Minimum Wage) กรรมกรถกเอาเปรยบโดยนายทนดวยการไดรบคาจางท นอยกวาคณคาทางการผลตของแรงงาน ในบรรดาปจจยการผลตทกอยางทมอย แรงงานทงทใช สมองและททาดวยมอเทานนเปนสงสรางสรรคตอมลคา ๖๑

ผวจยเหนวาการทคนเรามงตองการกาไร ตวกาไรทาใหคนเปนเครองจกร กอเกดสภาพ การบงคบขเขน มลคาทเปนของสวนทเหลอถกเกบไวเปนของนายทน อกทงในการศกษาวจยยง พบอกวา สงทปรากฏควบคไปกบการเกดขนของมลคาสวนเกน คอ กระบวนการผลตและ ความสมพนธทางดานการผลต ซงมลกษณะทกอใหเกดความเหนดเหนอย และสรางความทกขยาก ใหกบชนชนผใชแรงงาน ดงนนจงปฏเสธไมไดวา ในระบบทนนยมน องคประกอบหรอฟนเฟอง ททาการสรางมลคาสวนเกน คอ พลงการผลต และความ สมพนธทางการผลต

๔.๔ รปแบบการบรหารจดการความขดแยงทางชนชน

มารกซไดมองวตถเปนสงทมอทธพล ททาใหบรรดาเหลาชนชนตางหนหนามงแสวงหา และนามาซงการกอเกดกระบวนการผลตและการครอบครองผลผลตชนดไรขดจากด อกทงกอเกด ฐานะทางเศรษฐกจ อนเปนเครองกาหนดใหเกดบทบาทหนาทและการแบงแยกตอสขดแยงกน ตามมา ในแตละววฒนาการของการผลตทางชนชน สงทสงเกตเหนไดชด กคอ กอเกดการสะสม ครอบครองแยงชงผลผลตและกอเกดอานาจ มการแบงกลมหรอแบงชนชนเพอรกษาอานาจและ ผลประโยชนของตน มารกซไดใชชนชนนายทนกบชนชนกรรมาชพเปนตกตาหรอเปนชนชนตว แทนเพอเปนการใชอธบายถงสภาพความขดแยงของชนชนอน ๆ โดยจะเหนไดจากการวจารณ ระบบชนชนทนนยมของมารกซในคาประกาศแหงความเสมอภาค (The Communist Manifesto) ทวา พวกนายทนอตสาหกรรมจะจดมวลชนกรรมกรทรวมอยในโรงงานใหเปนระเบยบเหมอน ทหาร ซงภายในกองทพอตสาหกรรมสวนบคคลน พวกเขาไดถกควบคมไวภายใตการบงคบ บญชาคลายเจาขนมลนายทเดดขาดหรอเจาหนาทหรอผคม มวลชนกรรมกรไมเพยงแตตกเปนทาส ของชนชนกระฎมพเทานน หากแตยงเปนทาสของเครองจกร เปนรายชวโมงหรอรายวนของ

๖๑ ดเพมเตมใน ทนพนธ นาคะตะ, นกคดผยงใหญของโลก: ปรชญาและทฤษฎการเมอง, (กรงเทพมหานคร: โครงการเอกสารและตารา สงคมรฐประศาสนศาสตร นดา, ๒๕๔๑), หนา ๑๐๒.

นของมห

of 215

๑๕๑

เจานายเบองบน ๖๒ สภาพความขดแยงจะยงคงมอยตอไปตราบใดทนายทนหรอชนชนผครอบครอง ปจจยการผลตยงคงมอย

หลกการของมารกซ การแกไขบรหารจดการความขดแยงทางชนชนจะเรมกอตวขนจาก สภาพความขดแยงของชนชนนายทนกบชนชนกรรมาชพ เพราะเหลาชนชนกรรมาชพจะมความ สานกรวมแหงชนชนของแรงงานในหมกรรมกรซงไดคกรนและเพมมากขน เกดความรสกชดเจน ถงสภาพความแปลกแยกระหวางพวกเขาพวกเรา จากสภาวะดงกลาวทาใหเกดการมองหาทางออก ของชนชนแรงงาน สดทายกจะพบวากลมชนชนของตนนนมเปนจานวนมาก เกดสานกถงการม ตวตนของชนชนกรรมาชพและรสกถงกาลงแหงตน เปนการรบรถงการมพลงอานาจตอรองทาง ผลประโยชนของตนทซอนอย จงเรมตนตวขนเพอการตอรองกบนายทน สดทายของการตอสทาง ชนชนจะลงเอยในรปของการปฏวต โดยชนชนกรรมาชพทมความสานกรวมแหงชนชน ๖๓ อน หมายถงการปฏวตโคนลมชนชนปกครองคอรฐซงตวแทนชนชนนายทน

ผวจยเหนวาถาในกรณทมเหตการณตรงกนขาม วธการแกไขความขดแยงดวยการโคน ลมปฏวตกจะไมเกดขน เชน ความตอสขดแยงจะไมเกดขน ถาการถกเอารดเอาเปรยบหรอการ ขดแยงกนยงไมสกงอมเตมท หรอเปนเพยงการขดแยงทเกดอยภายในกลมชนแรงงานกลมเลก ๆ ดงนนถาเหลานายทนตองการหลกเลยงการขดแยงโคนลมของเหลากรรมาชพ กตองจดสรรทกเรอง ไมวาในเรองของเวลา คาจาง สวสดการ เบยเลยง เปนตน ใหเปนไปในแบบทไดรบประโยชน รวมกนทกฝาย ตองใหมโภคทรพยเฉลยใหพอเหมาะกบความจาเปนของแตละคน แตไมใชมมาก เกนไปหรอมนอยเกนไป คณธรรมคอสงททาใหเกดความเหมาะสมพอดพองาม ๖๔ มความนอบ

๖๒ Karl Marx and Frederick Engels, Selected Works, Vol.1 (Moscow :Progress Publishers, 1977), p. 110. และด คารล มารกซ , เฟรดรด เองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, แปลโดย องคกรนกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, (กรงเทพมหานคร : เจรญวทยการพมพ,๒๕๑๗), หนา ๓๓.

๖๓ พลศกด จรไกรศร, ความคดทางการเมองสมยใหม, (กรงเทพมหานคร :สานกพมพพาสโก, ๒๕๒๓), หนา ๗๗- ๗๘.

๖๔ วศน อนทสระ, จรยศาสตร (ศาสตรทวาดวยคณความดและศลปะในการตดสนใจ), ( กรงเทพมหานคร : สานกบรรณกจ ๑๙๙๑ จากด, ๒๕๔๔), หนา ๒๙๔.

นของมห

of 215

๑๕๒

นอมถอมตนตอกน และการไมยดถออานาจมากจนเกนไป กจะนาไปสการมคณธรรมทด ๖๕ อน ๆ ทเอออาศยสรางการพงพาชวยเหลอซงกนและกน เพอจะไดเดนไปสความสาเรจของทก ๆ ฝาย เปนตน ไมเชนนนแลวการปะทะกนตามแนวคดของมารกซกจะเกดขนแนนอนไมวนไดกวนหนง

๔.๔.๑ วเคราะหการปฏวตชนชน

สบเนองจากการมองปญหาความขดแยงเบองตนดงกลาวของมารกซ ทมองวตถผลผลต ทาใหเกยวเนองกอเกดชนชนขนและเพอการปกปองผลผลตนน ไดนาไปสการตอสหรอกดกนชน ชนอน ๆ การแกไขความขดแยงทตองแกดวยการปฏวตนน สภาพการขดแยงโคนลมปฏวตกน และกนของเหลาชนชนในอดต ไดเกดมขนครงแลวครงเลาหาทสนสดมได เพราะจากประวต ศาสตรการตอสขดแยงกนของชนชนในอดตทผานมา เปนไปเพอการแยงชงอานาจเพอเปลยนถาย ชนชนหนงไปสอกชนชนหนงเทานน เปนขบวนการเพอผลประโยชนของคนกลมนอย ไมใชการ ปฏวตทแทจรง แตสาหรบชนชนกรรมาชพจะเปนขบวนการเพอผลประโยชนของคนสวนใหญ ดงนน มารกซจงสรรเสรญชนชนกรรมาชพวาเปนการปฏวตอนแทจรง เพราะการมงหมายโคนลม ทาการปฏวตชนปกครองทนาโดยชนชนกรรมาชพนน มใชเปนการปฏวตของชนชนทจะไดเขา ครองอานาจแทนชนชนปกครองทถกขบไลไปเทานน หากเปนการปฏวตของบรรดาชนทกหม เหลาผไดรบการกดข หรอไดรบการจากดสทธโดยชนชนปกครองในขณะนน เปนการปฏวตเพอ ปลดแอกตนเองสโลกอสรภาพแหงความเสมอภาค

การยตแกไขหรอการบรหารจดการความขดแยงทางชนชนของมารกซทสาคญนน คอ การโคนลมหรอยกเลกระบบชนชน และทาการจดระบบการผลตในรปแบบใหมทมจดประสงค เปนไปเพอนคนสวนรวม หรอคนสวนรวมจะไดรบผลประโยชนนนดวย มใชเพอการแสวงหา ครอบครองกาไรสวนตวบนความทกขยากหรอเอาเปรยบคนอน การกระทาเพอสวนรวมอยางนก จดเปนประชาธปไตยอกรปแบบหนงกวาได ซงกเปนไปตามคานยามประชาธปไตยของอรสโต เตลทวา ประชาธปไตยเปนระบบการปกครอง ททาใหคนจนและคนรวยมความเสมอภาคภายใต กฎหมายเดยวกน ๖๖

๖๕ ประยงค สวรรณบบผา, รฐปรชญา แนวคดตะวนออก-ตะวนตก, (กรงเทพมหานคร : โอ.เอส พรน ตง เฮาส), หนา๑๒๗.

๖๖ พพฒน พสธารชาต, รฐกบศาสนา บทความวาดวยอาณาจกร ศาสนจกร และเสรภาพ, (กรงเทพมหานคร :สานกพมพศยาม,๒๕๔๕), หนา ๑๔๐.

นของมห

of 215

๑๕๓

ในการปฏวตของชนชนกรรมาชพ อาวธหลกทใชในการตอสนนมใชอาวธหนกหรอ รถถงแตประการใด แตกลายเปนจานวนพลงของมวลชนแรงงานหรอชนชนตา ซงเปนประชากร ของประเทศทตางกมสานกแหงชนชนหรอเปาหมายเดยวกน โดยในรายละเอยดนนขนตอนแรกเรม จากกรรมาชพไดมารวมตวกนในเมองหรอชมชน เกดการประสบปญหาความถกเอารดเอาเปรยบ เหมอน ๆ กน และทาการรวมตวกนเปนชนชนกรรมาชพทมจานวนมากและเปนปกแผนมากขน ดงทมารกซไดกลาวไววาครนเมอการอตสาหกรรมไดขยายตวออกไป เหลาชนกรรมาชพไมเพยง แตจะไดเพมจานวนขนเทานน หากยงไดมโอกาสเขามารวมกนเปนหมใหญยงขน ทาใหกาลงของ เหลาชนกรรมาชพเพมพนขน และชนเหลานนกรสกในกาลงของเขาซาบซงขน ๖๗ ปกตแลวสนข จงจอกนน มคณลกษณะทสามารถปองกนตวเองจากกบดกของนายพรานได แตไมสามารถทจะ ทาใหสตวอนเกรงกลวได เพราะไมมพลงอานาจเหมอนสงโต ๖๘ ดงนนเหลาชนชนแรงงานจะตอง ไมแยกสเดยว จะตองรวมกลมกนส จะเกดการวางรปแบบการผนกกาลง เชน สหภาพแรงงาน เปนตนขนตอตานนายทน รวมตวกนเพอผนกกาลงเรยกรองและกอตงสมาคมทถาวรหรอจดตง กลมการเมองของเขาขน เพอทจะจดหาทนสารองเตรยมไวสาหรบกอการตอส อกทงเพอพทกษ รกษาผลประโยชนของชนชนคนงานทงมวล ซงสามารถดาเนนการเปนตวแทนและเปนองคการ แกนนาในการตอส ทมงโคนอานาจของชนชนปกครองของเหลานายทน และมงจดตงระบบใหม ของการผลตขนแทนทลทธนายทน ชวงแรกของการตอสกจะทากนในระดบชาตคลาย ๆ ในรป ของจลาจลหรอสงครามกลางเมอง ตอมากจะเกดการปฏวตอยางเปดเผยเพอโคนลมชนชนนายทน และปทางไปสการปกครองของชนชนกรรมาชพ กระบวนการดงกลาวนเปนขนตอนไปสความ สาเรจดงทมารกซกลาวยนยนวา ชยชนะของชนชนกรรมกรหลงการลมสลายของชนชนนายทน จงเปนสงทหลกหนไมพน ๖๙

๖๗ กหลาบ สายประดษฐ, ปรชญาของลทธมารกซสม, หนา ๙๐-๙๑. ๖๘ แสวง คาหงษา, “คณธรรมของผปกครองศกษากรณ จอมพล สฤษด ธนะรชต ตามกรอบทศนะของ

มาเคยวเวลล”, วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต, ( บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล ,๒๕๔๔), หนา ๙๖ -๙๗.

๖๙ Karl Marx and Friedrich Engels, The Communist Manifesto, in Essential Works of Marxism, ed. By Arthur P. Mendel (New York : Bentam Books, 1965), pp.20-25.

นของมห

of 215

๑๕๔

๔.๔.๒ วเคราะหการเคลอนไหวตอสของชนชนกรรมาชพ

การศกษาวจยพบวาการตอสขดแยงของชนชน จะสนสดลงไดกตอเมอพนธนาการแหง การเอารดเอาเปรยบจะถกปลดปลอยจากระบบชนชนเจาของทน โดยการปฏวตลมลางของชนชน กรรมาชพเทานนทจะนาเสรภาพมาสชนชนกรรมาชพ ดวยมารกซเชอวาการเจรจาอยางสนตจะไม สามารถแกปญหานได และการปฏวตอยางรนแรงของมวลชนขนาดใหญทมการจดการทดเปนสงท จาเปน การไดมาซงอานาจสงสดของกรรมาชพจะเปนสาเหตใหชนชนนายทนกระฎมพสญสลาย เรวยงขน การรวมมอกนตอตานจะเปนเงอนไขแรกอนหนงในการปลดปลอยชนชนกรรมาชพ ๗๐

และยงพบดวยวาความจาเปนในการปลดปลอยชนชนกรรมาชพ ใหพนจากความยากจนขนแคน ตองใชการปฏวตชนชนเปนทางออกเพยงทางเดยว ถาไมพงทลายชนชนบนทงชนทประกอบขน เปนสงคมทางการแลว กไมสามารถจะโงหวและยดอกขนได ๗๑ อนหมายถงวาหากปราศจากการ ทาลายเจานายเหนอหว ซงเปนชนชนทกดทบอยออกไปเสยกอน ดงนน ถาไมมสทธตาง ๆ ทาง การเมองชนชนกรรมกรกจะไมสามารถแมจะตอสทางเศรษฐกจ ไมสามารถแมแตจะพฒนาองคกร ทางเศรษฐกจของตนขนมาได ถาไมมการตอสใหไดมาซงอานาจทางการเมองของชนชนกรรมกร กไมมทางเปนไปไดทจะเปลยนแปลงยายปจจยการผลตใหกลายเปนของสวนรวม ๗๒ ดงนนการตอส ใหไดมาซงอานาจทางการเมองของชนชนกรรมกร จงเปนการเปลยนแปลงยายปจจยการผลตให กลายเปนของสวนรวม และเปนการแกไขปญหาหรอบรหารจดการความขดแยงพนฐานของชนชน ใหหมดสนไปไดอยางถาวร

ผวจยขอใหความเหนเพมเตมวา ในประเดนการใชความรนแรงเพอการเปลยนถายชน ชนน ถาเรามองดวยสายตากดเหมอนวาจะโหดรายปาเถอน แตถามองในอกดานหนงจะเหนวา ความขดแยงยาวนานทคาราคาซงไมยตเสยท กลบเปนสงทขดขวางการพฒนาในทกดาน กลบ กลายเปนวานามาซงความเสยหายซงเปนการยากทจะประเมนเหตการณได เพราะไมรวาความ ขดแยงนนจะไปยตเมอใด ดงจะเหนไดจากสถานการณทางการเมองของประเทศไทย ณ ขณะน

๗๐ Marx/Engels, Selected Works, Volume One, Progress Publishers, Moscow, USSR, 1969, pp. 98-137. ดตนฉบบเพมเตมจาก http://www.marxists.org/archive/marx/works/download/manifest.doc สานวนแปล คารล มารกซ และ เฟรดรด แองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, จาก http://www.baanjom yut.com/library/communist/page02.html ๕ พฤศจกายน ๒๕๔๙.

๗๑ คารล มารกซ, เฟรเดอรค เองเกลส, แถลงการณพรรคคอมมวนสต, หนา ๘๒. ๗๒ สวนย ภรณวลย, ประวตศาสตรขบวนการความคดสงคมนยมโดยสงเขป, (กรงเทพมหานคร:

สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๒๙), หนา ๕๒.

นของมห

of 215

๑๕๕

ซงมความขดแยงกนมาเปนปแลว หรอความขดแยงของพยคฆทมฬอแรมในศรลงกา กมความ ขดแยงทยดเยอมาตงแตอดตและตางกไมรวาในอนาคตจะจบสนเอาเมอใด ดงนน ความขดแยงท ฝายใดฝายหนงชนะเดดขาด ชนดชนะกวาดเบดเสรจไปเสยฝายใดฝายหนงกลบเปนการเรมตนใหม ทดกวา เรยกไดวาปลอยใหทาสงครามลางใหจบเรมตนใหม คอ เอาใหชนะขาดไปเลยดกวา เพราะชวยยนเวลาและประหยดทรพยากรได อกทงเปนการเรมตนใหมทชดเจนและมเปาหมาย ไมใชวาตางฝายกตางยอไมชนะเสยทเหมอนการเมองไทยในตอนน ทาใหจะเดนหนาหรอถอย หลงกไมชดเจนและทสาคญไมรจะไปสนสดเมอใด อกทงความขดแยงทยาวนานจะนามาซงปญหา ใหมทยงไมเกดจะเกดขนตามมาอกดวย ถกตามตาราพชยสงครามซนว ทกลาววา เมอรบพงชนะ รวดเรว ยดเยอกาลงกจะเปลย ขวญทหารกจะเสย ตเมองจกไรพลงถาทาศกนอกประเทศนาน ใน ประเทศกพลอยจกขาดแคลน ๗๓ ดงนน ประโยชนของการแกปญหาความขดแยงดวยความรนแรง เดดขาดในทฤษฎของมารกซจงเปนสงทมดอยบาง เพราะจะชวยเรมตนใหมกอเกดความสาเรจได เรวขน

๔.๔.๓ วเคราะหการจดการชนชน

จากตวอยางของการตอสขดแยงทชนชนกรรมาชพคดคานชนชนนายทน มบทบาท สาคญยงในการผลกดนใหสงคมพฒนาตอไป ซงมารกซเองกเชอวานคอรปแบบการตอสลาดบขน สดทายในประวตศาสตรการตอสทางชนชนของมวลมนษยชาต หรอนบเปนขนสดทายของการ เดนทางไปสสงคมทปราศจากชนชนของมนษยชาต ๗๔ เปนการโคนลมการปกครองของชนชน นายทนลงไป ทาลายระบอบการขดรดของทนนยมและระบอบขดรดอน ๆ ทงสน สรางการ ปกครองทางการเมองของประชาชนผใชแรงงานใหเปนจรงขนมา ซงการตอสในอดตของทาสใน ยคทาสและชาวนาในยคเหลาขนนาง ไมสามารถทาใหปรากฏเปนจรงได

การศกษาวจยพบวาขนตอนแรกแหงการปฏวตจดการของชนชนกรรมาชพ กคอ การกอ รปของกรรมาชพใหเปนชนชนทลมลางอานาจสงสด และเขาควบคมอานาจทางการเมอง เปนการ กาวขนไปเปนชนชนปกครอง ชนชนกรรมาชพจะใชประโยชนจากการปกครองทางการเมองของ ตนไปยดทนทงหมดจากนายทนทละชน ๆ และรวมศนยเครองมอการผลตทงหมดไวในกามอของ

๗๓ บญศกด แสงระว แปล เปรยบเทยบยทธศลป ซนว กบ เหมาเจอตง, (กรงเทพมหานคร: สขภาพใจ, ๒๕๔๐), นา ๑๑๕.

๗๔ ทนพนธ นาคะตะ, นกคดผยงใหญของโลก: ปรชญาและทฤษฎการเมอง, หนา ๑๐๕.

นของมห

of 215

๑๕๖

รฐทจดตงขนเปนชนชนปกครองแลว ซงกคอไวในมอของชนชนกรรมาชพ วธการปฏวตจะพบวา มการใชวธรนแรงในการทาการปฏวต มงทจะใชกาลงเขาปฏวตแบบเบดเสรจ (Total Revolution) เปนสงทไมสามารถหลกเลยงไดเลย ๗๕ เรองความเดดขาดกดจะสอดคลองกบทานพทธทาสภกข ทใหหาธรรมราชาเพยงคนเดยวแลวใหอานาจเดดขาด สงคมนยมกจะเกดตามมา เหตทตองใช อานาจเผดจการกเพราะคนสวนใหญยงไมดนนเอง แตถาคนไมดจะทาอยางไร คนทไมดจงจะ เลอกคนดหรอรจกเลอกคนด ๗๖ ถาคนดเผดจการนนแหละยงด เมอระบบสงคมนยมด มนตองม เครองมอเปนเผดจการ พระราชาทมทศพธราชธรรมจะเปนผเผดจการทดทสดเลย ๗๗ หลก ทศพธราชธรรม ๗๘ คอ เปนหลกทจะใหเกดความเคารพ ความรก เปนสงคมครอง ปองกน รกษา และอานวยประโยชนแกหมคณะ ๗๙ ธรรมราชาเปนทงสงคมนยมและเปนทงสงคมเผดจการ ทวา เปนสงคมนยม คอ เปนผทาเพอผอน เปนผทาหนาทใหเกดการเฉลยสวนเกน ขจดการเอารดเอา เปรยบกน สวนทวาเปนเผดจการ กคอทาการโดยเดดขาดและโดยทนทเพอใหเกดผลอยางรวดเรว ๘๐

เพราะฉะนน จากทศนะของพทธทาสภกข ทกลาวถง อานาจของนกปกครองแบบเผดจ การ เมอวาโดยภาพรวมกวาง ๆ พอกลาวสรปไดเปน ๒ ประการคอ

๑. การมผปกครองคนเดยวบรหารประเทศโดยไมจาตองขอความเหนชอบจากประชาชน ๒. ประชาชนถกจากดสทธ ไมอาจทาตามใจปรารถนาไดทกอยาง ๘๑

๗๕ Marx, The Poverty of Philosophy, p. 174. ๗๖ ปรชา ชางขวญยน, ความคดทางการเมองของทานพทธทาส, (กรงเทพมหานคร: สานกพมพจฬา

ลงกรณมหาวทยาลย,๒๕๓๘), หนา ๑๗. ๗๗ ปรชา ชางขวญยน, ธรรมรฐ-ธรรมราชา, (กรงเทพมหานคร: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย

,๒๕๔๒), หนา ๒๐๐. ๗๘ พทธทาสภกข, ธรรมบรรยายชดทศพธราชธรรม, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพสหมตร,๒๕๓๑) ,

หนา ๒๕-๒๙. ๗๙ สมเดจพระญาณสงวร (เจรญ สวฑฒโน), ทศพธราชธรรมของพระบาทสมเดจพระเจาอย,

(กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหามกฏราชวทยาลย,๒๕๔๙), หนา ๓๔. ๘๐ ปรชา ชางขวญยน, ความคดทางการเมองของทานพทธทาส, หนา ๓๒. ๘๑ ไพศาล วงศวรวสทธ, ทานพทธทาสกบธรรมกสงคมนยม ใน พทธทาสกบคนรนใหม : เมอคนหนม

สาวถามถงรากของความเปนไทย, หนา ๖๖-๖๗. อางใน ชลธ ยงตรง, “ความคดทางการเมองของพทธทาสภกข” ,วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย) , ๒๕๓๓. หนา ๑๐๓.

นของมห

of 215

๑๕๗

สาหรบผปกครองแบบเผดจการตามความคดของทานพทธทาสภกข ตองเผดจการทยดตว ธรรมเปนแกนกลางในการปกครอง โดยใหทศนะวา “เราจะใชกาลงอาวธเผดจการลงไป มนก อาจจะเรวเพราะวามนไมมเหตผล ไมมรากฐานทด มนมอยอยางเดยวคอ ตองใชกาลงของธรรม นนเอง ใชกาลงของธรรมะนนแหละจะปฏวตโลกจงจะดกวาการใชอาวธ ๘๒

ผวจยในชวงแรก ๆ ของการวจยนน ไดเกดความสงสยและไดตงคาถามในใจวา ในการ แกไขความขดแยงทางชนชนดวยการปฏวตทเดดขาดรนแรง และควบคมการผลตไวในมอของชน ชนกรรมาชพนน ผททาการโคนลมปฏวตดวยหวงการแกปญหาความขดแยงของชนชนนน จะ เอาความถกตองชอบธรรมมาจากไหน เพราะถาทาไดสดขดถงขนาดนนกจะดจเหมอนอานาจแหง พระเจาเลยทเดยว แลวใครจะยอมรบผนาแบบนนได อกทงจะดารงอยไดอยางไร ในประเดนน ผวจยพบคาตอบจากแนวคดโดยรวมของมารกซไดวา การทเหลาชนชนกรรมาชพนนไดรบความ ชอบธรรมทจะเปนผปฏวตเดดขาดรนแรงและขนสความเปนผบรหารจดการ มาจากหลกการทวา กระทาใหเปนไปเพอคนสวนใหญนเอง เปนการทาเพอคนสวนมาก ใหประโยชนแกมวลชน คน สวนใหญไดหรอมสทธในการครอบครองมากกวาคนสวนนอย ดงนน การกาจดคนทโลภ กอบโกยหวงแตกาไรไวคนเดยวและทสาคญเปนคนสวนนอยเสยดวย จงเปนสงชอบและเปนสงท ยอมรบไดในหลกการ ประโยชนของคนสวนใหญนนเองคอกญแจทาใหไมถกประณาม ผคนกลบ เหนคลอยตามดวย เหมอนเหตการณทตารวจวสามญโจรคายาเสพตดนนเอง หรออายดยดทรพย คนโลภคนโกงหรอพอคายาบา ซงทกคนกรวามนเดดขาดรนแรง แตกยอมรบกนโดยหลกการ ไมไดตอตานคดคาน ไมเหนวาจะตองเปนสงประหลาดทตองไดอานาจมาดจพระเจาแตอยางใด แมผนาทางศาสนาทยดถอศลธรรมกยงมใจให ทาเปนเฉยเงยบ ๆ ดงนนการกระทาทเปนไปใน หลกการเพอคนสวนใหญจงเปนหลกการทไมเหนอความเปนจรง

ผวจยเองกเหนดวยถงความเปนไปไดในเปาหมายทชนชนกรรมาชพเขายดอานาจ ควบ คมสงคมและจดตงรฐบาลเผดจการของชนชนกรรมาชพขนมา ซงมใชเพอรกษาอานาจเผดจการ ของตนไว แตชนชนกรรมาชพจะนาอานาจเผดจการนนไปบดขยกลไกดงเดมของรฐชนชนเกาให พนาศไปเพอขจดการกดขใหหมดสนไปในสงคม ในระยะแรกหลงจากการปฏวต ชนชนกรรมาชพ ยงตองทางานไปตามสภาพเดมทเหมอนอยในระบบนายทน เพราะไดมการนาเอาโครงสรางสวน บนมาใชชวคราว และจะทาการปรบปรงใหสอดคลองกบสภาพการเปลยนแปลงในระยะตอไป

๘๒ พทธทาสภกข , ศลธรรมกบมนษยโลก, คาบรรยายประจาวนเสาร ภาคมาฆบชา ณ ลานหนโคง เชงเขาพทธทอง สวนโมกขพลาราม ไชยา ระหวาง ๑ มกราคม – ๒๙ มนาคม ๒๕๑๙, (กรงเทพมหานคร: การพมพพระนคร,๒๕๒๐), หนา ๔๗๓.

นของมห

of 215

๑๕๘

ผวจยยงพบอกวา หลงจากการเขายดอานาจฝายปกครองไดแลว มารกซมแนวคดทเชอ วา ในการบรหารจดการชนชนของเหลากรรมาชพ จะมรปแบบดาเนนการแทรกแซงในลกษณะ บงคบตอการถอกรรมสทธและตอความสมพนธทางการผลตของชนชนนายทน โดยความเปนจรง แลวรปแบบการบรหารจดการของเหลากรรมมาชพ อาจปรบเปลยนตามความเหมาะสมในแตละ ประเทศ แตเคาโครงหรอหลกการปฏบตทสาคญ ๆ นนจะเหมอนกน ซงกเปนไปตามทมารกซ กาหนดไวในคาประกาศแหงความเสมอภาค คอ การยกเลกสทธหรอทรพยสนในทดน และนาคา เชาทดนทงหมดมาใชประโยชนเพอสวนรวม เกบภาษรายไดในอตราสง ยกเลกสทธการรบ มรดก การยดทรพยสนของผอพยพทอยนอกประเทศและพวกกบฏมาเปนของรฐ รฐควบคมการ คมนาคมและการขนสง มการขยายโรงงานและเครองมอในการผลตกระทาโดยรฐ มการฟนฟ ดนแดนทรกรางวางเปลาและการปรบปรงดน มการขยายการรบผดชอบอนเทาเทยมกนไปสกรรม กรทงหลาย กอตงกองทพอตสาหกรรมโดยเนนทการเกษตร คอย ๆ ทาลายภาวะความแตกแยก ตาง ๆ ระหวางเมองและชนบทโดยการกระจายประชากรออกไปทวประเทศเทา ๆ กน มการจด การศกษาเสรสาหรบเยาวชนทงหลายโดยโรงเรยนของรฐ ๘๓

หลกการปฏบตทนามาบรหารจดการความขดแยงทางชนชนในสงคมดงกลาวมาน ในชวง แรกภายหลงความสาเรจในการปฏวตโคนลมชนชนเสรจสนลงแลว ผวจยเหนวาถาทาไดจรงทกคน กจะไมขาดแคลนเครองอปโภคบรโภค เพราะรฐจะเปนผกาหนดทศทางของการผลตและการลงทน อกทงเปนการรวมมอกนผลตเพอการนามาใชเปนหลก ไมไดหวงเกรงกาไรตอกนและกน เปนไป ตามกฎของธรรมชาต เราทาหนาทตามธรรมชาต และจะไดรบผลจากธรรมชาต ๘๔ ตางจากชนชน ขนนางหรอชนชนนายทน ทมสภาพทวาถาตนเองไมเดอดรอนกไมคดทาหรอแกไขอะไร หรอ ไมไดกาไรกไมผลตหรอลงทน เชน ในเรองของการศกษาทดมคณภาพจะจดไวใหลกชนชนนายทน เทานน ใชการกดกนดวยคาเทอมทสงมาก แนนอนลกไพรทไหนละจะมปญญาหาเงนมาจาย ปลอยการศกษาลกทาสไพรสดแตจะเปนไปตามยถากรรม ทาดเหมอนวาไมใชคนในชาตเดยวกน เปนตน แนนอนกอนทความคาดหวงดงกวาวจะเกดขนได กตองใชระยะเวลาในการจดการนาน พอสมควรอาจเปนรอยหรอสองรอยป กวาทความคนเคยหรอสภาพความมอยของชนชนตาง ๆ

๘๓ Karl Marx and Frederick Engels, Selected Works, Vol.1 (Moscow :Progress Publishers, 1977), pp. 126-127. และด คารล มารกซ, เฟรดรด เองเกลส, คาประกาศแหงความเสมอภาค, แปลโดย องคกรนกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, หนา ๗๐-๗๑.

๘๔ พทธทาสภกข, คมอศกษาธรรม (ฉบบสมบรณ), ( กรงเทพมหานคร : สานกพมพธรรมสภา, ๒๕๓๘ ), หนา ๒๗-๒๙.

นของมห

of 215

๑๕๙

รวมทงเงอนไขแหงการคงอยของการตอสระหวางชนชนจะหมดไป ซงเมอถงเวลานนการมอานาจ สงสดในรปแบบการปกครองโดยรฐกรรมาชพ อนดารงอยในฐานะทเปนชนชนหนงกจะตองสญ สลายตวตนไปเชนกน ในชวงแรกของการเรมตนทยาวนานน สภาพสงคมจะยงคงไมปราศจากชน ชน สภาพสงคมจะยงไมอดมสมบรณขนในทนท บางสวนยงคงตองอาศยการอยรวมกนกบชน ชนนายทนไปพลาง ๆ กอน

๔.๔.๔ วเคราะหการสญสลายของชนชน

ผวจยเหนวาในทฤษฎของมารกซ โดยหลกการแลวมองชนชนเปนเงอนไขใหญสาคญท สงเสรมกระตนใหมการขดรดเอารดเอาเปรยบกน กดขขดรดและการขดแยงของสงคมมนษยชาต ดงนน จงมความจาเปนทจะตองทาลายลางชนชนเสยกอน เพอกอใหเกดสงคมทปราศจากชนชน ตามมา ๘๕ ชนชนจะสญสลายไปไดกดวยการปฏวตและการถกปกครองบรหารจดการโดยชนชน กรรมาชพเทานน กลาวคอ จะมการบรหารจดการสงคม ทนหรอทรพยสนสวนตวใหกลายมาเปน ของสวนรวม ทนเปนพลงอยางหนงของสงคม อนหมายถงวา ทนจะเกดขนโดยกจกรรมรวมกน ของสมาชกหลาย ๆ คน เปนกจกรรมรวมกนของสมาชกทงหมด จะทาใหชนชนสญสลาย หมดสนไป การสญสลายแหงทรพยสนทางชนชน กคอ การสญสลายการผลตของชนชนนายทน รฐกรรมาชพจะใชอานาจทางการเมองสงสดของตน บงคบเอาทนทงหมดมาจากกระฎมพโดยกาลง รวมเครองมอทางการผลตทงมวลเขาสรฐและทาการรวมกนผลต หรอกาหนดเปาหมายเพอสวนรวม เมอสงคมเปนสงคมทเทาเทยมกน ไมมสงคมชนชนทมอภสทธเหนอคนอน เงอนไขความเปนอย แหงการขดแยงทางชนชนกจะไมปรากฏ กลาวคอ ไมมความขดแยง อกทงยงไมจาเปนทจะตอง มรฐปกครอง ซงนนกเปนจดมงหมายสดทายทจะใหรฐสญสลายไปในทสด

ผวจยเองกเหนดวยในหลกการ แตในโลกของความเปนจรงไมแนใจวาเปาหมายอนยาว ไกลนนจะเกดขนไดจรง เพราะมนษยไมไดมความคดเสมอเหมอนกนทงหมด ตางกมความชอบ และความสามารถทไมเทากน ถาจะมใครมาบงคบใหทกคนกนหรอดาเนนชวตเหมอนกนยอมเปน ไปไดยาก การใหคนขยนฉลาดทาเหมอนคนอน ๆ กเปนการปดกนความสามารถของเขา หรอ การใหคนโงขเกยจมอยมกนเสมอเหมอนคนขยนฉลาด กเปนการเปดชองใหคนโงเอาเปรยบคน ฉลาดทไมมทางโตแยง มนจงยากทจะหาความพอดได เพราะมนษยไมไดเทาเทยมกนตงแตแรก เกดแลว อกทงความขดแยงกใชวาจะเกดจากการมชนชนเพยงอยางเดยวเทานน ถาสงคมไรชน

๘๕ Geroge H. Sabine, A History of Political Theory, p. 636.

นของมห

of 215

๑๖๐

ชนจรง ๆ ขนมา อะไรจะเปนหลกประกนวาคนจะไมเอารดเอาเปรยบกนหรอกดขขมเหงกน เพราะในความเปนมนษยยงมอะไรอกมากทซอนอย หรอยงมความหมายกวางและลกกวาทเรา มองเหนได

๔.๕ สงคมอดมคต

มารกซใฝฝนถงสงคมในอดมคตทปราศจากความขดแยง เปนไปในหลกการทจะให สงคมมนษยทกคนชวยเหลอกน เปนสงคมทปราศจากความขดแยงทางชนชน จะไมมการแกงแยง ชงดกนอก จะไมมการเอารดเอาเปรยบกนอก ทกคนจะรหนาทและปฏบตหนาทของตนอยางสงบ สข ความสมพนธทางการผลตเปลยนแปลงการยดครองปจจยการผลตจากกรรมสทธเอกชนไปเปน กรรมสทธของสงคมสวนรวม อกทงจะไดรบผลตอบแทนตามสภาพผลงานทตนทาไปแลว อน เปนหลกการของสงคมคอมมวนสต ๘๖ ทกคนตางมสวนในกจการของชมชน เปนสงคมทปราศจาก การขดรด ปราศจากชนชนและปราศจากการบงคบเผดจการ และในทายทสดแลวจะเปนสงคมทม แตการบรหาร ไมมการปกครองซงหมายถงไมมรฐนนเอง

ผวจยพบวา มารกซคาดหวงใหสภาพสงคมเปลยนแปลงไปในลกษณะทความสมพนธ ทางการผลตเปลยนจากกรรมสทธเอกชนไปเปนกรรมสทธของสงคมสวนรวม พลงการผลตทถก ชนชนนายทนจองจาพนธนาการไวจะไดรบการปลดปลอยใหเปนอสระ ทกคนในสงคมตางกทา งานไปตามความสามารถ และไดผลตอบแทนตามความสามารถของตน แตขนตอนทจะไปถง เปาหมายนนจะตองผานการเปนระบอบสงคมนยมกอน ซงกเปนรอยตอทคนอยกลางระหวาง สงคมทนนยมทเตมไปดวยการกดขขดรด กบสงคมคอมมวนสตทไมมการกดขขดรดเหลออยเลย สภาพสงคมนยมจะมโครงสรางชนชนปกครอง ซงเหลากรรมาชพจะเปนผกมอานาจรฐและใช อานาจนคอย ๆ บรหารจดการเปลยนแปลงใหเปนระบอบคอมมวนสตอยางมขนตอน ไมวาจะเปน หลกการทวารฐเปนเจาของทดนและเครองมอผลตทงมวล รฐเปนตวแทนประชากรทางเศรษฐกจ เองทงหมด กฎหมายหรอกฎระเบยบใด ๆ ของสงคมถกสรางขนเพอพทกษผลประโยชนคนสวน ใหญ ผลประโยชนจากการผลตสวนใหญของสงคม (หลงจากจดสรรตอบแทนใหกบแตละคนและ แตละภาคสวนของสงคมตามหลกเกณฑแลว) จะกลบมาสรางประโยชนเพอตอบสนองความตอง การของสงคมสวนรวม การกดขขดรด ชองวางระหวางรายไดและความเหลอมลาตาสงไมเสมอ

๘๖ Karl Marx, Capital, Translated by Eden and Cedar Paul with and introduction by G.D.H. Cole (London : J.M. Dent, 1939), pp. 20-25

นของมห

of 215

๑๖๑

ภาคเทาเทยมกนทางชนชนจะคอย ๆ ลดนอยถอยลงตามลาดบ ภาวการณผลตเพอเกงกาไรจนเกด ภาวะลนเกนเหมอนอยางสงคมระบอบทนนยมกจะไมเกดขนอก เปนการสรางผลผลตทจาเปนเพอ ตอบสนองความตองการของสงคม ทกคนจะทาการผลตตามความสามารถ และไดรบผลตอบ แทนตามผลงาน มไดถกกดขขดรดและเบยดบงแรงงานสวนเกนเหมอนในระบอบทนนยมทสราง ความมงคงรารวยใหกบชนชนนายทน ๘๗ สอดคลองกบหลกการของธมมกสงคมนยมของทาน พทธทาสภกขทไดชใหเหนวา ธรรมชาตเปนผจดให เชน ธรรมชาตเกดจากการรวมตวกนของสง หลายสงเขาดวยกน ทธรรมชาตจดใหมานนสาหรบใหถอเอาสดสวนกนแตพอด คอ กอบโกย ไมได ๘๘ ธรรมชาตของสงมชวตมลกษณะของการไมสะสมสวนเกน จะตองพงพาอาศยซงกนและ กน ระบบสงคมนยม กคอ การทไมเอาสวนเกน ๘๙ มองใหเปนสงคมทเกดขนตามธรรมชาต ไม วาจะเปนสงคมของธรรมชาตดานวตถ ธรรมชาตของสตว คอมนอยรวมกนโดยไมขดแยงกน ไม ลวงลาสทธของกนและกน คอวามนไมมอะไรทจะอยอยางโดดเดยวได มนตองอาศยกนและกน ๙๐

ไมมอะไรทจะแยกอยตามลาพงได อวยวะใหญนอยทงหลายตองรวมกนทางาน ฉะนนวญญาณ แหงสงคมนยมมอยในตวคนทกคน ๙๑ มนษยจะตองอยรวมกน เขาใจกน ไมวากลาวรายกน เขนฆา กน ไมเอาสวนเกนมาเปนเกณฑในการตดสนความเปนสงคมทอยรวมกน

ผวจยเองพบขอสงเกตวา ในอกมมมองดานหนง สงคมทมารกซปรารถนานน ชางขด แยงกบกระบวนการทดาเนนการในภาคปฏบต คอ มการใชความรนแรงแบบเผดจการเพอการ

๘๗ ดเพมเตมใน พนเอก(พเศษ) นวม สงวนทรพย, สงคมวทยาศาสนา, (กรงเทพมหานคร: สานกพมพ โอเดยน สโตร,๒๕๓๗), หนา ๑๓๓. และ อรทย ปนเกตมณ, ความคดทฤษฎ: ระบอบสงคมนยม, จาก http://www.firelam tung.com/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=70&mode=thread&order=0&thold=0 ๒๗ ตลาคม ๒๕๔๙.

๘๘ พทธทาสภกข, สงคมนยมตามหลกแหงพระศาสนา, ใน ธมมกสงคมนยม, (กรงเทพมหานคร: มลนธ โกมลคมทอง,๒๕๒๖), หนา ๖๕.

๘๙ พทธทาสภกข, ประชาธปไตยแบบสงคมนยม ใน ธมมกสงคมนยม, (กรงเทพมหานคร: มลนธ โกมลคมทอง,๒๕๒๖), หนา ๒๐.

๙๐ ปรชา ชางขวญยน, ความคดทางการเมองของทานพทธทาส, หนา ๑๓. ๙๑ เรองเดยวกน. หนา ๑๓.

นของมห

of 215

๑๖๒

ปฏวต มความจาเปนในการทจะนาไปสรปแบบระบบเผดจการของชนชนกรรมาชพ ๙๒ ถงแมจะ อางวามไดตองการใหมรฐเผดจการแบบถาวร เปนในระยะเพยงชวงหนงเทานน ๙๓ หรอเปนระยะ สบเปลยนหรอผองถายระหวางระบบนายทน ไปสระบบคอมมวนสตทปราศจากความขดแยงและ ชนชนกตาม ผวจยเองกอดทจะกงวลใจไมได เพราะการใชความรนแรงแกไขความขดแยงทางชน ชน มนจะเปนการแกไขความขดแยงทตองเบอนหนาหน คอ มนยากทจะทาใจใหยอมรบได ถงแมวาจะมความเปนไปไดกตาม เปรยบเหมอนการลางมอใหสะอาดดวยเลอดหรอโคลนตม มน กยากทจะทาใหมอสะอาดจากเลอดหรอโคลนตมได เพราะถาดตามสภาพแลว ถาเหลาชนชนหรอ คนในสงคมเกดไมยอมหรอไมเหนดวยกบแนวคด การปกครองจะนาไปสการฆาลางเผาพนธกน ทเดยว เหนไดชดจากบทกลาวนาเรองครอบครวปฏวตของเหมาเจอตงทกลาววา งานการปฏวต เปนเรองทจะตองหลงเลอด นองชายนองสาว ภรรยาและบตรขาพเจา ลวนแตถอวาการปฏวตจะ สาเรจได กจาเปนตองมการเสยสละแมกระทงชวต ๙๔ ซงมนกนากลวและขดแยงกบเปาหมาย ภาพลกษณของสงคมทคาดหวงไว อรสโตเตล เชอวา มนษยจะมชวตทดไดนน กตอเมอมโอกาส ไดแสดงความคดเหนของตนเอง สงทจะทาใหผอนเหนดวยกบความคดของตนเองไดนน ไมใช การใชกาลงหรอความรนแรง (Force or Violence) ไมใชการทาใหคนอนรสกกลวหรอเกรงใจตน แตเปนสงทเรยกวา “การชกชวน (Persuation) ๙๕ ตองอาศยการใชเหตผลและวาทศลปของตนเองใน การพดจา การตดสนใจทกอยางจะตองอาศยการใชคาพด และการชกชวน ไมไดอาศยการบงคบ หรอความรนแรงนนเอง ๙๖ ดงนน แนวคดความรนแรงของมารกซ กยงเปนสงทสงสยคาใจ

ความคาดหวงของมารกซ ถาพดถงแนวคดและหลกการกไมไดตางไปจากแนวคดการ ปกครองแบบประชาธปไตยเทาใดนก เหมอนอยางวาทะของประธานาธบดอบราฮม ลนคอลน

๙๒ Karl Marx, “Letter by Karl Marx to J. Weydemeyer, March 5, 1852,” Selected Works, p. 669. ๙๓ Ibid, p. 669. ๙๔ บญศกด แสงระว. ครอบครวปฏวตของเหมาเจอตง. (กรงเทพมหานคร: สขภาพใจ, ๒๕๔๓),

หนา บทนาเรอง. ๙๕ Kenneth Minogue, Politics : A very short introduction , Pages 9, Oxford University Press, 1995 ๙๖ พพฒน พสธารชาต, รฐกบศาสนา บทความวาดวยอาณาจกร ศาสนจกร และเสรภาพ, หนา ๗๑.

นของมห

of 215

๑๖๓

ทวา ประชาธปไตยเปนการปกครองของประชาชน โดยประชาชน เพอประชาชน ๙๗ เปนไปเพอ ตอบสนองความตองการของประชาชน เปนไปเพอสวนรวม ความตองการของประชาชนแยกออก ไดเปน ๒ กรณทสาคญ คอ ความตองการความปลอดภยในชวตและทรพยสน และ ความตองการ ความสะดวกสบาย ๙๘ ซงนนกคอแนวคดความคาดหวงความสข เสรภาพ และความเสมอภาคตอ ประชาชนทก ๆ คนเหมอนกน ดงนน เปาหมายอดมการณจะเขยนใหดดเลอเลศอยางไรกได เพราะระบบหรอเปาหมายเปนสงททกคนตางกเหนสอดคลองกน แตทเปนปญหาคอภาคปฏบต หรอตวบคคลทเปนผปฏบตระบบนนตางหากมากกวา เชน ระบบประชาธปไตยหลกการด แต นกการเมองหรอขาราชการกลบกลายเปนเหลาผมอทธพล ทมาอาศยระบบสรางความชอบธรรม ใหแกตนเอง เรยกไดวามกฎหมายรองรบความถกตองของตน อดมการณประชาธปไตยจะดเลศ อยางไรกไรความหมายเพราะไมไดเปนจรงในภาคปฏบต

ผวจยเหนวาทก ๆ ระบบ ผทมหนาปฏบต คอ หวใจสาคญทจะใหเปาหมายนนสาเรจ ผล การเดนไปสเปาหมายของมารกซ อะไรจะเปนเครองรบรองหลกประกนวาทกคนจะเหนแก สวนรวมหมดจะไมเหนแกตว มนจงยากทการปฏบตมากวา เพราะการทจะใหคนเปนจานวนมาก คดและกระทาเหมอน ๆ กนเปนเวลารอยปขนไปนนเปนการยากยง ตอใหโลกนเหลอเพยงแค สองคน กใชวาจะทาไดงายในการทจะใหสามคคกนหรอมความเหนทตรงกนหรอมเปาหมายเดยว กน ถาพดถงความเปนไปไดในภาคปฏบตแลว ผวจยเหนวาถานาแนวคดนไปใชในชมชนหรอ หมบานขนาดเลก นาจะเปนผลดและสาเรจผลไดมากกวา เพราะความเปนพนองทตางคนกตาง รจกคนหนาคนตากนด พรอมทจะแบงปนเออเฟอไมหวงผลกาไรตอกนนนมความเปนไปไดสง อกทงหลกการทตองใชความรนแรงเดดขาดในการบงคบ เพอใหคนอนทาตามหรอยดเอาทรพยมา เปนของสวนรวมนนกไมจาเปนตองใช การไมใชความรนแรงบงคบเพอใหไดมาซงความเปนของ สวนรวมนนสามารถเกดมได ดงจะเหนไดจากพระสมมาสมพทธเจาทรงมอบอานาจใหพระสงฆ ดแลปกครองกนเอง โดยเคารพนบถอตามลาดบอาวโส พระองคทรงปกครองแบบพอปกครองลก หรออาจารยปกครองศษย ถอความสจรตใจเปนพนฐาน และทรงมอบใหสงฆเปนใหญใชระบอบ

๙๗ ศ.ปรชา ชางขวญยน, ความเสมอภาค, (จดหมายขาวราชบณฑตยสถาน ปท ๗ ฉบบท ๖๘, มกราคม ๒๕๔๐) ดเพมเตมไดใน http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=738 ๑๕ ตลาคม ๒๕๕๐

๙๗ ชรนทร สนประเสรฐ, “ระบบการเมองการปกครอง ๑” เอกสารการสอนชดวชา มนษยกบสงคม หนวยท ๑ – ๗, (นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช,๒๕๔๖), หนา ๑๕๗.

นของมห

of 215

๑๖๔

สามคคธรรมซงอาจเรยกวา สงฆาธปไตย ๙๙ หลกการปกครองทดในทางพระพทธศาสนาเนนหลก “ถอธรรมเปนใหญ” หมายถงการตดสนพจารณาในทก ๆ เรองทเกยวกบการปกครองจะตอง คานงถงความถกตอง ความดงาม ความยตธรรม ๑๐๐ ดงนน การอยรวมกนดวยความเอออาทร ม หรอไมมเหมอน ๆ กน เปนการปกครองทไมจาเปนตองใชความรนแรงมาบงคบเลยกเกดมได ถานาความรนแรงทตองโคนลมปฏวตบงคบ เพอการแกปญหาความขดแยงในชมชนหมบานขนาด เลกนน กลบจะเปนการทาลายสายใยแหงความเปนญาตพนองหรอความสามคคในหมคณะใหสน สดลง มแตการผกเวรเกลยดชงกนไมรจบ

ดงนน ผวจยจงเหนดวยในหลกการ ถาทาไดเชอแนวาพฒนาการทางชนชนสงคมนยม ของมารกซ จะเปนขนสดทายของกระบวนการตามกฎการขดแยงกน อนจะนาไปสสงคม คอมมวนสตทปราศจากชนชนและไมตองมรฐ ไมมการปกครอง ผคนจะมแตการรวมมอกนเอง การเผชญหนาขดแยงกนตลอดถงการครอบงาในทก ๆ ดานเหมอนในระบบชนชนทผานมาจะหมด สนไป แตปญหามนอยทวากระบวนการหรอขนตอนการดาเนนการทจะไปใหถงเปาหมายนนจะ กระทาไดจรงหรอเปลา จะเปนสงเพอฝนหรอจนตนาการสดโตงหรอไม จะเขาขายคาชมทวา โอ... สดยอด..... ด ๆๆๆ แตทาไมได (แถมดวยรอยยมพลางนกวามนคดไดไง...) เพราะเปนการเกยวของ กบคนสวนมากถงระดบคนทงประเทศ และยงคาดหวงทจะแผขยายไปถงประเทศอน ๆ อก ยง เปนการเพมระดบความยากในการดาเนนการเขาไปอก

เปนไปไดหรอไมวาทางออกของความขดแยงทางดานชนชนทด ควรจะใชวธรปแบบ การปกครองผสมผสานกน ไมใชแบบศกดนาลาหลงหรอแบบประชาธปไตยสดโตงหรอแบบ สงคมนยมสดขด เหมอนอยางททานพทธทาสภกขทเสนอแนวทางวา ตองเลอกบคลใดบคคลหนง ทมความรความสามารถ มคณธรรมจรยธรรมเปนตวแทนของคนทงหลายขนมาปกครอง คอ เปนผ อยเหนอสงสดของคนทงหลายแบบธรรมราชา ทมอานาจเดดขาดแตเพยงผเดยว คนสวนใหญเลอก ใหเปนผปกครอง จนประชาชนเปลงเสยงวา พอใจ พอใจ บคคลนสงคมเรยกวา ราชา

๙๙ ดร. สรพล สยะพรหม, “พระสงฆกบการศกษาการเมองการปกครอง”, วารสารบณฑตศกษา ปรทรรศน. ปท ๒ ฉบบท ๑ (มกราคม-มนาคม ๒๕๔๙) , หนา ๑๒๑.

๑๐๐ พระมหาสมเดช ศรลางด, “การศกษาเปรยบเทยบแนวความคดทางการปกครองของพระพทธ ศาสนาและของอรสโตเตล”, วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต , (สาขาวชาศาสนาเปรยบเทยบ, บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยมหดล) ,๒๕๔๔.

นของมห

of 215

๑๖๕

พทธทาสภกข เรยกวา เกดระบบสงคมขนเปนครงแรก ๑๐๑ คอ พระราชาททาเพอประโยชนแกสงคม ประชาชนจงเกดความพอใจ แตตองยาวาไมใชราชาในนยามของเหลาขนนางศกดนาในอดต แต ตองเปนราชาของประชาชน โดยประชาชน เพอประชาชนเทานน

มารกซไดพดถงกระบวนการดาเนนการเพอไปสสงคมเปาหมายไวชดเจน แตสาหรบ หลงจากการไดมาซงสงคมทคาดหวงแลวนส ผวจยมขอสงเกตวา มารกซไมไดอธบายสภาพอะไร ใหชดเจนมากนก มความไมชดเจนในสภาพสงคมการเมองอนสงสดวาจะเปนอยางไร มอยมกน ทกอยางเหมอนคนเปนอมพฤกษหรอไม หรอมไดดงใจหวงดจเสกดวยเวทมนตหรอแกวสารพด นกหรอดจดงศาสนาของพระศรอารยหรอเปลา หรอวามความสขไมเบยดเบยนกนเหมอนสภาพ อรหนตอยางนนไหม สภาพไรรฐแตเหมอนมรฐจะอยกนอยางไร ไรศาสนาแตมความสขเหมอน ศาสนา ไรกฎหมายแตเปนระเบยบ ไรคณธรรมเพอมคณธรรม ไรทนแตแสวงหาทน เปนการ เอาปจจบนเพอโหยหาสงคมอนาคตทยงไมเคยมมาหรอเปลา แตผวจยเองกเขาใจความรสกของ มารกซวา มารกซเอาขอมลในยคสมยของเขาวเคราะหโลก มนยากทจะไปทานายสภาพหรอเขยน แผนการวาโลกสงคมนยมจะตองเปนอยางนนอยางนตายตว เนองดวยสงคมอนาคตอนยาวไกล ภายใตเงอนไขวฒนธรรม ภมประเทศทหลากหลายและแตกตางกนอยางสนเชง สงคมผานกาลเวลา อนยาวนานยอมไมเหมอนสงคมในยคของมารกซ นนเปนเหตหนงทผวจยเชอวามารกซพยายาม หลกเลยงทจะพดถงสงคมในอนาคตแบบตายตวชดเจน เปนเพยงแตการพดภาพกวางโดยรวมไว เทานน เพราะอาจเกดการผดพลาดไมแมนยาในทางทฤษฎได

๔.๖ แนวคดปรชญาทางการเมอง

ระบบการเมองหรอรฐในทศนะของมารกซ ผบรหารรฐในอดตเปนเพยงคณะกรรมการ เพอจดการกจการรวมกนของชนชนกระฎมพทงปวง ๑๐๒ กลาวคอ รฐเปนสญลกษณของการตอส ระหวางชนชน ชนชนทมปจจยในการผลตจะเปนผปกครองหรอบรหารประเทศ รฐเปนผพทกษ ผลประโยชนของพวกนายทน การมรฐ(State)และมรฐบาล(Government) ไมวาในยคไหน ๆ จะ ตองมการกดขและเอารดเอาเปรยบกนเสมอ เมอเปนเชนนในมมมองของมารกซ รฐจงเปนเครอง มอสญลกษณของความเลวทราม ดงความเหนทวา รฐของพวกเจาทาสกมไวเพอกดขบงคบพวก

๑๐๑ พทธทาสภกข, สงคมนยมตามหลกแหงศาสนา ใน ธมมกสงคมนยม, (กรงเทพมหานคร: มลนธ โกมลคมทอง, ๒๕๒๖), หนา ๗๐.

๑๐๒ The Communist Manifesto, Selected Writings, p. 223. แปลโดย นพพร สวรรณพานช, พฒนาการศาสตรมารกซสมวาดวยการเมอง, (กรงเทพมหานคร: เจรญวทยการพมพ, ๒๕๒๘), หนา ๘.

นของมห

of 215

๑๖๖

เหลาทาส รฐของเหลาขนนางกเปนเพยงคณะกรรมการของพวกเหลาขนนางททาหนาทเพอกดข บงคบพวกไพรชาวนา รฐสมยใหมกคอสถาบนทเปนเครองมอของนายทนสาหรบกดขพวกกรรมกร รฐประชาธปไตยกเปนเครองมอของนายทน เพราะนายทนทมงคงรารวยเปนเจาของทรพยสมบต ยอมมอานาจอทธพลตอรฐอยางเลยงไมได ๑๐๓ อกทงสงทจะสรางความมนใจใหแกนายทน กคอ รฐ เพราะรฐเปนหลกประกนความมนคงทางทรพยสนของเหลานายทน นายทนจะรกษาทนไวไดก เพราะมรฐเปนเครองมอ ดงนน จงตองทาลายรฐอนเปนเครองมอทชวรายเสยกอน หลงจากนน ระบบนายทนกจะสญสลายไปเอง ๑๐๔

ผวจยเหนวา จากมมมองขางตนดเหมอนวามารกซจะรงเกยจระบบรฐอยางเขาไส แต กลบพบวา มารกซเองกปรารถนาใหมรฐกรรมาชพ ดวยหวงจะใชรฐเปนเครองมอกาจดความ ขดแยงทางชนชน ซงผวจยเองกยงคดวาเปนเรองทแปลกมาก เหมอนกบกรณการใชความรนแรง เดดขาดเพอการแกปญหาความรนแรงขดแยงทางดานชนชน แตมารกซเองกใหการอธบายแยงวารฐ ของเขาตางจากรฐของนายทน เพราะเปนรฐทมหนาทเพอสรางผลประโยชนแกคนสวนมาก อกทง เปนรฐเผดจการชนชนกรรมาชพทจะดารงอยเพยงชวคราวระยะหนงเทานน คอ จะอยในระยะตอ เนองระหวางระบบนายทนกบระบบคอมมวนสต เปนระยะตอเนองหลงจากการปฏวตของชนชน กรรมาชพ การบรหารจดการระบบเศรษฐกจและการเมองจะเปนไปในแบบระบบรฐเผดจการของ ชนชนกรรมาชพ (The Revolutionary Dictatorship Of The Proletariat) ๑๐๕ กลาวคอวา เมอใดท สงคมทนนยมกาลงถกปฏรปไปสสงคมคอมมวนสต จะตองมระยะเปลยนแปลงทางการเมอง ซง รฐนนจะมบทบาทหนาทหลกอยางหนง คอ เปนระบบรฐเผดจการ ๑๐๖ เปนการอาศยรฐเผดจการ กรรมาชพ (Dictatorship Of The Proletariat) ทาหนาทชวคราวเพอปลดปลอยสงคม เศรษฐกจ การเมองใหพนจากอทธพลของนายทนและนาไปสเปาหมายสดทายของคอมมวนสต

ขอมลดงกลาวทาใหเปนทเขาใจวา ระบอบสงคมนยมอยระยะทางผานทสาคญในการ ผองถายจากระบอบสงคมทนนยมไปสระบอบสงคมคอมมวนสต เรยกไดวาอยตรงกลางระหวาง ระบอบทนนยมกบระบอบสงคมคอมมวนสต เปนตวเชอมววฒนาการของสงคม เปนชวง

๑๐๓ Frederick Engels, “The Origin of the Family, Private Property and the State,” Selected Works, pp. 449-583.

๑๐๔ มอรซ แครนสตน, ปรชญาการเมอง, แปลโดย ส.ศวรกษ, (กรงเทพมหานคร : โครงการตารา สงคมศาสตรและมนษยศาสตร, ๒๕๑๕), หนา ๑๔๑.

๑๐๕ Karl Marx, “Critique of the Gotha Programme,” Selected Works, p. 327. ๑๐๖ Karl Marx, Ibid, p. 565.

นของมห

of 215

๑๖๗

ประวตศาสตรทคอย ๆ สลายชนชนและการกดขขดรดทางชนชนใหหมดสนไป ในทางการเมอง รฐทอยภายใตการนาของพรรคการเมองชนชนกรรมาชพ จะคอย ๆ ดาเนนแนวทางนโยบายยทธวธ ทเหมาะสมตาง ๆ คอยควบคมลดทอนการกดขขดรดเอารดเอาเปรยบใหลดลงเปนลาดบ จน กระทงการกดขขดรดและเอารดเอาเปรยบทางชนชนคอย ๆ หมดไปในทสด

ผวจยยงสงเกตพบวา วธการเกดขนของรฐชนชนกรรมาชพในอดมคตของมารกซนน จะปรากฏเกดขนกดวยการตอสโคนลมปฏวตตอชนชนนายทนและชนชนสง อนเกดจากพลงผลก ดนของความรสกถกกดขเอารดเอาเปรยบ ผสมกบความตองการดนรนตอสทจะปฏวตจะนาชย ชนะมาสชนชนกรรมาชพหรอชนชนลาง เมอการปฏวตเสรจสนลง ชนชนกรรมาชพจะจดตงกน ขนเปนชนชนปกครอง และใชอานาจสงสดทางการเมองคอรฐทตนไดมา ยดรวบรวมเอาทนจาก ชนชนนายทนและรวมปจจยการผลตทกชนดมาเปนกรรมสทธของรฐ ๑๐๗ จะเปนผควบคมและเปน เจาของปจจยการผลตทงทางดานทดน ทน แรงงาน และผประกอบการ เปนตน อกทงถอ กรรมสทธในทรพยสนตองอาศยรฐเผดจการกรรมาชพ (Dictatorship Of The Proletariat)เทานน ทาหนาทชวคราวเพอปลดปลอยสงคม เศรษฐกจ การเมอง ใหพนจากอทธพลของนายทน และ นาสงคม เศรษฐกจ การเมองไปสเปาหมายสดทายแหงคอมมวนสต ขจดคาจาง คาเชา ดอกเบย และกาไรจากปจจยการผลตของเหลาทนจนหมดสน

สภาพลกษณะรฐชนชนกรรมาชพของมารกซโดยรวม จะมการพฒนาสบตอจากระบบ ชนชนนายทนมาสขนสงคมนยม(Socialist) ๑๐๘ สงคมนยมจะเปนระดบปานกลางของสงคมททรพย สมบตสวนใหญจากการผลตมมวลชนเปนเจาของรวมกน โดยทยงคงความแตกตางระหวางชนชน ไวเลกนอย หนาทรฐจะเปนผควบคมและเปนเจาของปจจยการผลตและถอกรรมสทธในทรพยสน จะเปนผดาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจแทนเอกชน ทงทางดานเกษตรกรรมและอตสาหกรรม แรงงานจะไดรบผลผลตจากสงคมตามปรมาณแรงงานทเขาไดออกแรงทางานไป จะไมมความ แตกตางในรายไดอนเนองมาจากการเปนเจาของปจจยการผลต จะไมมการขดรดสทธ ในการการ ครอบครองทรพยสมบตสวนบคคลจะคอย ๆ ถกลบลางไป จนพฒนาการปรบปรงไปถงระยะ สดทาย คอ เปนระดบสงคมคอมมวนสต(Communist) ๑๐๙ เปนระดบสดทายของสงคมทไมมความ แตกตางระหวางชนชน ทกคนอยรวมกนอยางสามคค และรฐบาลเปนสงทไมจาเปนอกตอไป อน หมายถง การไมมรฐบาลปกครอง

๑๐๗ Karl Marx and Frederick Engels, “Manifesto of the Communist Party,” Selected Works, p. 52. ๑๐๘ V.G. Afanasyev.Marxist Philosophy.(Moscow:Progress Publishers, 1980), pp. 106-107. ๑๐๙ V.G. Afanasyev.Marxist Philosophy, pp.106-107.

นของมห

of 215

๑๖๘

ดงนน จะเหนวารฐในความคาดหวงของมารกซ เปนสงจาเปนทตองมเพอการเปน เครองมอการกาวไปสสงคมใหมทไรรฐและไรชนชน สวนในประเดนของรฐทจะลมสลายหายไป นน กลาวคอวา รฐในสภาพเดมจะถกแทนทดวยการจดการบรหารวตถสงของ และการวางรป แบบขบวนการผลตทลงตว ๑๑๐ ผลผลตตาง ๆ ในสงคมมมากเพยงพอทจะตอบสนองใหกบทกคน ในสงคมไดตามความตองการ จากแตเดมทผคนไดรบผลตามความสามารถ มาสการรบผลตาม ความจาเปนหรอตองการ (From Each According to His Ability, to Each According to His Needs) ๑๑๑ ปจจยการผลตจะถกโอนจากนายทนเปนของสงคมสวนรวม พรอมทงไมถกขดรดโดย มนษยดวยกนเอง มนษยเปลยนธรรมชาตและสงคมมารบใชตน ผลผลตมมากจนกระทงสามารถ แจกจายไปใหสมาชกสงคมไดตามความจาเปนตามความตองการของแตละคน ไมตองแจกจายตาม ปรมาณแรงงานททางาน บคคลจะมความเทาเทยมกนสมบรณทางเศรษฐกจ จะไมมชนชนใน สงคม ๑๑๒ นคอลกษณะสาคญทสดของระบบสงคมคอมมวนสต อนเปนภาพการสลายตวลงของ ชนชนและความขดแยงทางชนชน สวนสภาพแรงงานเปนกจกรรมวถชวตไมใชวธการเพอใหม ชวตอยรอด การบรหารจดการผลตทางเศรษฐกจยงคงดาเนนตอไป แตรฐและการปกครอง บงคบบญชาจะสญสลายไป พรอมทงการสลายชนชนและความขดแยงทางชนชนกจะหมดสนไป

ขอดของการมรฐแบบชนชนกรรมาชพตามทมารกซคาดหวงนน ผวจยเองกเหนวาคงม ลกษณะคลายกบรฐสวสดการททกคนมกนมใช ถงแมจะเจบปวย จะตกงานหรอแกเฒาชราภาพ หรอสวนดอยบางในฐานะทเปนสงคมทแตกตางจากสงคมทนนยมทโหดราย เพราะถาปลอยให สงคมเปนแบบทนนยมหรอแบบเสร สงคมกจะมสภาพทตวใครตวมน มอใครยาวสาวไดสาวเอา เปนสงคมทเหนแกตวกอบโกยและเกบกาไวเพอตนผเดยว โดยทถงขนาดไมสนใจใครจะเปน อยางไร ขอใหทาไดและคนอนจบไมไดไลไมทนกพอหรอไดมาดวยวธหลอกลวงกน คดโกง ไม สนใจความเดอดรอนของคนอน พฤตกรรมดงกลาวจะนามาซงผลททาใหเกดความขดแยงหรอชอง วางระหวางคนจนกบคนรวยมากขน ความโหดรายของสงคมทนนยมนนทาใหคณคาของคนงาน นอยลง เพราะเมอขาวของแพงขน คนงานยงจนลงเพราะตองใชจายแพงมากขน ผลผลตกจะถก

๑๑๐ Frederick Engels, Anti-Duhring (1878) quoted in V.I. Lenin, The State and Revolution (1917) in Essential Works of Lenin (New York : Bantam Books, 1966), pp. 280-281.

๑๑๑ Karl Marx, “Critique of the Gotha Programme,” Selected Works, pp. 319-321.. ๑๑๒ อรทย ปนเกตมณ, ระบอบสงคมคอมมวนสต...รปแบบสงคมสดทายของมนษยชาต, ดเพมเตมใน

http://www.firelamtung.com/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=102&mode=thread&or der=0&thold=0 ๒๗ ตลาคม ๒๕๔๙.

นของมห

of 215

๑๖๙

เรงใหผลตมากขน และสะสมพอกพดลนตลาดมากยงขน โลกของวตถยงเพมคามากเทาไหร โลก ของการเปนมนษยคนงานยงจนลงเทานน ในสงคมทนนยมอยาไดนกวาผลตมากแลวจะพอใชกน ดงจะเหนจากตวอยางโรงงานผลตเสอกนหนาว ผลตเปนจานวนมากแตคนกยงหนาวตายเพราะ ไมมเสอผากนหนาวใส เหตเพราะโรงงานขายแพงหรอไมกเกบไวรอสงไปขายเพอหวงกาไรใน ตางประเทศ หรอตวอยางหนงทเหลาโรงงานเลยงสกร เลยงสกรออกสตลาดเยอะดวยหวงกาไร เมอราคาตกตา กแกปญหาราคาสกรใหสงขนดวยการขายสกรออกสตลาดในจานวนนอย ลกสกร ทไมไดขายกเชอดทงหรอทงทะเลเพอลดตนทนคาอาหารสกรในแตละวน ทง ๆ ทมเดกอกเปน จานวนมากทอาหารจะรบประทานแทบจะไมม เหตผลวาทาไมเหลาโรงงานสกรจงไมนามาแจก ใหคนกน กเพราะกลววาคนจะไมไปซอเนอทตนพากนผลกดนราคาใหสงในตลาด จะเหนวาการ ผลตมากของระบบสงคมทนนยมไมใชเครองยนยนถงการมอยมกน เรยกไดวา ผลตจนลนโลก แต คนในโลกกลบไมมจะกนจะใช ดงนน ถารฐในมมมองของมารกซเกดขนไดจรง จะเปน ประโยชนอยางมาก เพราะชวยกาจดรปแบบผลตและความคาดหวงในกาไรทเหลาสงคมทนนยม พากนตองการ

แตถามองในอกดานหนง กอาจเกดเหตการณทไมคาดฝนได เพราะถาสภาพไรรฐเกดม จรง ผคนจานวนมากจะอยกนอยางไร สภาพไรรฐทามกลางรปแบบการบรหารทมขนโดย ประชาชนทงหมดมสทธเทากน คอ การไมมรฐบาล ใครจะเปนผบงคบใชกฎหมาย ประชาชนจะ ทาการทกอยางตามทตนตองการ เพราะไมมใครเชอใครหรอบงคบใครได อาจจะทาใหสภาพ สงคมมแตความสบสนวนวายหาความสงบสขไมได ๑๑๓ การจะใหมนษยในฐานะทเปนพลเมอง ของรฐ มคณธรรมและมความสข จะตองมรฐ หากปราศจากรฐ พลเมองจะมคณธรรมและ ความสขไมได มนษยจะไมเปนมนษย แตจะเปนแคสตวปาเถอนชนดหนงเทานน ๑๑๔ เพราะมนษย โดยธรรมชาตแลวเปนสตวการเมอง ๑๑๕ สงคมมนษยไดพฒนาจากความเปนครอบครวไปเปน หมบาน จากหมบานกลายมาเปนชมชน และในทสดกไดพฒนากลายมาเปนนครรฐ นครรฐจงเปน

๑๑๓ แสวง อดมศร, การปกครองคณะสงฆไทย, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราช วทยาลย , ม.ป.ป.) , หนา ๔-๕.

๑๑๔ Stace, W.T. , A critical History of Greek Philosophy, p. 321. อางใน ดบบลว. ท. สเตช, ปรชญา กรก, แปลโดย ปรชา ชางขวญยน, สมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย, ๒๕๑๔, หนา ๑๗๗ - ๑๗๘.

๑๑๕ Aristotle, Politics (Politics), 1253a, translated by Benjamin Jowett, in Great Books of the western world Vol. 9, p. 446.

นของมห

of 215

๑๗๐

รปแบบการพฒนาทสงทสดของสงคมมนษย ๑๑๖ ถาสงคมแตกสลายไปคนละทศละทางอยางน การมรฐกเปนสงจา เปนทควรจะใหดารงคงอยตอไป

สวนขอเสยอกอยางหนงของการมรฐกรรมาชพ หรอการไปสสงคมอดมคตของมารกซ นน ผวจยเองกอดคดในมมมองอกดานหนงไมไดวา ถงสงทนาเปนหวงมากทสดคอการฆาลาง เผาพนธ สงครามทยากทจะคาดคะเนถงวนจบสน ความปาเถอนโหดรายทจะตองเกดอยางหลก เลยงไมได รองนกดสวาถาตวเราหรอญาตพนองของเราถกฆาหรอถกแยงชง ถกยดเอากจการ รานคาทอตสาหหามาแทบเปนแทบตายดวยความรความสามารถ ของเราตองไปอยในมอของคน อน จะรสกเจบปวดแคไหน ความยตธรรมมนอยตรงไหน ปกตคนเราทกคนยอมมสทธใน ทรพยสนสวนตว ทรพยสนสวนตวคอสงกระตนใหคนทามาหากน เปนสญลกษณของความสาเรจ และความภาคภมใจ คนเราจะไมมงมนขยนขนแขง ถารวาสงทเขาทมเทสรางสรรคมนขนมานน เขาไมมสทธจะครอบครองเปนเจาของเลย เปนความจรงทวาคนเราทกคนขวนขวายทามาหากนใน ทกวนน เพราะเรารวาสงทเราทาไปหรอหามาดวยหยาดเหงอแรงกายของเรานนมนจะเปนของ ๆ เรา เรามสทธครอบครองเปนเจาของอยางเตมท ถาทาไปแลวพบวาคนทมสทธครอบครองกลบ กลายเปนคนอนหรอคนอนทไมไดทามสทธดวยแลว เราจะทาไปทาไม ดงนนสงคมทมารกซคาด หวงอาจเปนไปไดทจะปรากฏคนขเกยจเตมบานเตมเมอง ไมมการผลต ไมมการคดวจย สรางสรรค กลายเปนสงคมทลาหลงเฉอยชา

ผวจยเชอวาสภาพดงกลาวคงปฏเสธไมไดวาจะไมมโอกาสเกดขน มนเกดขนได คน เราถาคดวามอยมกนแลวหรอมทกอยางเทาเทยมกนแลวกจะไมดนรนตอส ถาสภาพสงคมเปน เชนน แนนอนสงคมทนนยมกคงจะดกวาแน เพราะความเปนจรงอกดานหนงของสงคมทนนยม ททกคนกยอมรบกน คอ รายไดทแตกตางกนมาจากคณภาพของคนทแตกตางกน ชนชนสวน หนงทตระกลรารวยนนเปนนายทนกตองใชสมองและสตปญญาอยางมาก สวนชนชนตระกลท ยากจนนนเปนตระกลทประกอบอาชพขายแรงงาน กลมชนชนนาทมการใชสมองทางานเปนงานท รบผดชอบสงกวางานทใชแรงกาย จงมกไดคาตอบแทนสงกวาแรงกาย มนเปนเรองทธรรมดา เปนเรองทยตธรรม ดงนน ในดานหนงขอเสยของสงคมในอดมคตของมารกซ จงเปนการกาจด ขอบเขตหรอดงคนทมความสามารถสงใหตา และเปนการดงคนทมความสามารถตากลบใหสง ซง มนกขดกบความเปนจรงของโลกธรรมชาต เพราะทกคนมความสามารถหรอความตองการทไม เทากนโดยกาเนด

๑๑๖ พพฒน พสธารชาต, รฐกบศาสนา บทความวาดวยอาณาจกร ศาสนจกร และเสรภาพ, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพศยาม, ๒๕๔๕), หนา ๗๑.

นของมห

of 215

๑๗๑

ผวจยตงขอสงเกตเหนวา การคาดหวงของมารกซนนกไมใชหลกประกนวาชนชนจะ หายไป หรอชนชนจะไมยอนกลบมาเกดระบบชนชนขนอก อกทงตอใหไรชนชนกยงไมม หลกประกนอะไรทแนนอนทจะเปนเครองยนยนวาสภาพการตอสขดแยงจะไมปรากฏขน ผวจย จงเชอวาแนวคดของมารกซเกยวกบการคาดหวงใหสงคมไรชนชน ไรการตอสขดแยง ไมเอารด เอาเปรยบกนหรอใหมความเสมอภาคเทาเทยมกนนน คงไมใชสภาวะแบบ ๑๐๐ % เตมเสยทเดยว เพราะถาเปนเชนนน สงคมนนคงมแตในความคดเทานน ดงนนสภาวะสงคมทมารกซตองการ คาดหวง ผวจยเชอมนวาคงจะมลกษณะของสงคมชนชนอยบาง เพยงแตมนอยนดจนแทบไมรสก วาเปนปญหา ตวอยาง เชน ผลของการไรชนชนจะทาใหคนเสมอภาคเทาเทยมกน กคงไมได หมายความวาคนเราจะมจะเปนหรอเทาเทยมกนทกอยางดจไมบรรทด หรอเทากนทกประการดจ เลขทศนยม (เพราะนนมนกเกนไป คงไมใชแนวคดของมารกซแน) ความเทาเทยมกนนนเราอาจ พจารณาไดหลายแง ถาคนหนงทางานมากกวาอกคนหนงกตองไดรบสวนแบงมากกวา ถาให เทากนกเปนความไมเทากน เนองจากคนไมไดเทาเทยมกนหรอเหมอนกนทกประการ ถาจะใหเกด ความเทาในความตางนกตองพจารณาในแงสดสวน เราอาจเรยกวา ความเทากนแบบสดสวน (Proportional Equality) หรออาจจะมความเทากนในเรองโอกาส ๑๑๗ แตสวนอนอาจไมเทากนกยง กลาวไดวาเทาเทยมกนได ในสงคมเทาเทยมกน คอ มความพยายามทจะทาใหความตางลดลง เชน ความเทาเทยมกนทจะมโอกาสไดรบปจจยพนฐานในการดารงชวต แมไมอาจขจดความเทาเทยม กนไดแตกเปนการพดถงโอกาสทจะเทากนในระดบหนง คอ อยางนอยสงคมประกนวาบคคลใน สงคมจะไดรบสงจาเปนพนฐานเทากนถงระดบทกาหนด คนมไดตองการความเหมอนกนทงหมด หรอเหมอนกนทกประการ อาจจะตองการเพยงใหเหมอนกนมากทสดเทาทจะเปนไปได นนคอ มความเทาเทยมกนแตไมตองเทากนทกประการ หรออาจเหมอนพระวนยทใชกบพระภกษทกรป ทกองคเสมอเหมอนเทาเทยมกน ทาใหเกดความเสมอภาค ซงพระทกรปมสทธและมโอกาสปฏบต ตามพระธรรมวนยเทาเทยมกน ๑๑๘ กเปนไปได เพราะพระพทธศาสนาสวนหนงมลกษณะทเปน สงคมนยมอยดวยเหมอนอยางททานพทธทาสกลาววา เราไมจาเปนจะตองไปเหอระบบสงคมนยม อะไรทไหน เพราะวาในพระพทธศาสนานนมระบบสงคมนยมทดเลศและวเศษอยแลว ๑๑๙ ดงนน

๑๑๗ ศ.ปรชา ชางขวญยน, ความเสมอภาค, (ผวจยไดปรบแตงเนอหาเพอความเหมาะสม) ๑๑๘ พระราชวรมน (ประยทธ ปยตโต) , สถาบนสงฆกบสงคมปจจบน , (กรงเทพมหานคร: โรงพมพ

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๒๙),หนา ๕๒. ๑๑๙ พทธทาสภกข. สงคมนยมชนดทชวยโลกได ใน ธมมกสงคมนยม, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพ

สขภาพใจ, ๒๕๔๘), หนา ๑๒๙-๑๓๐.

นของมห

of 215

๑๗๒

สงคมทคาดหวงของมารกซ กคงจะเปนเหมอนเชนน คงจะไมไดปรารถนาใหมสงคมไรชนชน ไรความขดแยง หรอเสมอเทาเทยมกนแบบรอยเปอรเซนเตม ชนดบรสทธผดผองดจผาขาวอยางท พวกเราเขาใจและพากนหวเราะวาเพอฝนละกระมง

๔.๗ สรปวเคราะหแนวคดทฤษฎการบรหารจดการความแยงทางชนชนของคารล มารกซ

ผวจยพบวา มารกซไดมองพฒนาการทางประวตศาสตรทงหมดของมนษยชาตเปนเรอง ของการผลต การแยงชงวตถหรอผลประโยชนเพอการไดมาซงการครอบครองของบรรดาชนชนท มอานาจทางการปกครองกบชนชนทถกปกครอง ซงกมชอเรยกแตกตางกนไปตามยคตามสมยหรอ ตามแตละภมประเทศ การแสวงหาและปกปองผลประโยชนของบรรดาเหลาชนชน นามาซง ยทธวธการตอสขดแยงกนนานาประการทไดคดคนมาใชปฏบตตอกน มทงเปดเผยและแอบแฝง แยบยลตาง ๆ นานา การตอสขดแยงกนของเหลาชนชน บางชนชนกลมหายตายจากไปจากสงคม บางชนชนกไดววฒนาการเกดระบบชนชนใหม หรอแมกระทงบางชนชนทสญสลายไปแลวกกลบ ฟนระบบเดมยอนมาใหม เรยกไดวาชนชนในอดตไมเคยจางหายไปจากสงคมเลยเพยงแตอาจจะ ปรากฏตวในรปลกษณแบบใหมเทานน มารกซมองวาการปรากฏตวขนของชนชนนามาซงความ ขดแยง สรางวฒนธรรม ประเพณ กฎระเบยบ การปกครอง ความเชอ คานยม ทศนคตมากมาย ตามมา ซงกลวนแลวแตเปนเครองมอทถกอางวาชอบธรรม เปนไปเพอการรองรบหรอรบใชชน ชนทเหนอกวา ชนชนจงเปนตนเหตหลกอนนาไปสการขบเคลอนประวตศาสตรแหงการตอสหรอ การเอารดเอาเปรยบกน หรอบางครงกมองวาการเกดขนและการพฒนาของชนชน เปนผลแหงการ พฒนาของการผลตวตถ เพราะสวนหนงกเกยวของสบเนองจากสภาพของการผลตดานวตถ เปน ตวกาหนดโฉมหนาและจตสานกของสงคมทงหมด

นอกจากนมารกซกยงมองการขดแยงระหวางการผลตกบระบบกรรมสทธ และระหวาง ระบบกรรมสทธกบระบบการเมอง เปนสาระสาคญของการเปลยนแปลงในประวตศาสตร โดยท ตวละครทขบเคลอนความขดแยง คอ สภาพสงคมทมความเปนชนชนทมการขดรดเอาเปรยบเปน หนาทหลก กลาวคอ ระหวางฝายทเปนเจาของปจจยการผลตกบฝายทมไดเปนเจาของปจจยการ ผลต เชน ในสงคมทาสกจะมนายทาสคกบทาส ในสงคมศกดนากจะมเหลาขนนางเจาของทดน คกบพวกทาสกสกรหรอไพร ในสงคมทนนยมกจะมชนชนนายทนคกบชนชนกรรมกร ซงชน ชนทเปนเจาของปจจยการผลตจะเปนผทบญชาการผลต และเปนผกาหนดกฎระเบยบในการแบง ปนผลผลตของแรงงาน ตลอดระยะเวลายาวนานของประวตศาสตร ชนชนทไมไดเปนเจาของ ปจจยการผลต ตองตกเปนฝายเสยเปรยบตอฝายทเปนเจาของปจจยการผลตตลอดมา ไมวาชนชน นนจะมชอเรยกวาอยางไรหรออยในประเทศไหน กจะมลกษณะทเหมอนกน นนคอวาผกดขกบผ

นของมห

of 215

๑๗๓

ถกกดขจะอยกนคนละฝาย และจะพฒนาไปสการตอสกนจนถงการจบลงดวยการปฏวตระบบการ ปกครอง ในอดตการตอสขดแยงจะเกดมครงแลวครงเลาผานการเวลาอนยาวนาน จนรสกวาเปน สวนหนงในสงคมมนษยไปเสยแลว หรอบางครงกกอเกดชนชนใหม เงอนไขการกดขใหมและ การตอสแบบใหมขนมา การตอสกนจะดาเนนไปตราบเทาทชนชนและรฐยงคงดารงอย

ดงนน ในแนวคดของมารกซ การตอสทางชนชนกคอการปะทะกนทางผลประโยชน ทางดานเศรษฐกจระหวางชนชนตาง ๆ อกดานหนงกเปนการตอสกบระบบเศรษฐกจการเมองท มนษยดวยกนสรางขนมาขดรดกนเอง มารกซเชอวา ในระยะหนงปญหาความทกขยากและความ ขดแยงระหวางชนชนจะสกงอมเตมท จนชนชนกรรมาชพลกขนปฏวตลมระบบนายทน การ ตอสทางชนชนจะตองนาไปสเผดจการของชนชนกรรมาชพอยางแนนอน และตวของเผดจการน เองจะเปนเครองมอทกาวไปสการทาลายชนชนทงปวงและกาวไปสสงคมทไมมชนชน ชนชนนาย ทนจะเปนลาดบขนสดทายของชนชน ทจะเดนทางไปสสงคมทปราศจากชนชนของมนษยชาต กอเกดรฐกรรมาชพปกครองเพอคนสวนใหญชวคราว จะดาเนนการเพอไปสทางออกของการแก ปญหาความขดแยงทางชนชนทถาวร กลาวคอ ตองทาการยกเลกระบบชนชนทงหมด ยกเลก ระบบกรรมสทธทาใหเปนของสวนรวม เปนการยกเลกการถอครองปจจยการผลตแบบเอกชน ตองไมมกรรมสทธเอกชนเพอไมใหเกดชนชนและการขดรดกนเองของมนษย การทมคนบางคนท ควบคมปจจยการผลตแสดงถงวา ผลผลตจากการทางานของมนษยสวนใหญถกขโมยไปในรปแบบ กาไร กอใหเกดความเหลอมลาทางชนชนทงในดานเศรษฐกจการเมองและวฒนธรรม ทาใหการ ผลตไมมการวางแผนจากสงคม เพราะคดแตเรองของการแขงขนกนผลตเพอหากาไรสงสด มแต การผลตเพอแขงขนกนเองอยางสนเปลอง โดยไมสนใจความตองการแทของคนสวนใหญ ดงนน มารกซจงหนหลงใหระบบการสะสมครอบครองเพอหวงผลกาไร ตองการใหทกคนไดชวยกน ทางาน ทาใหมสงของไมขาดแคลน สรางความมนใจในชวต ไมกลวทตนจะยากจนหรออดตาย เพราะสงทพวกเขาทาจะเปนหลกประกนการมอยมกน มสวสดการเปนทพงเพอตวของเขาเอง

หลงจากการปฏวตของชนชนกรรมาชพ มารกซไดคาดหวงใหสงคมเปนเสมอนกบ ชวตในอดมคต ทสมาชกสงคมชวยเหลอเผอแผมไมตรจตตอกน ทรพยสนถกนามาเปนของ สวนรวม เปนลกษณะสงคมนยมเปนแบบทกคนทาตามความสามารถ และตางกแบงปนผลผลตไป ตามจานวนการใชแรงงาน สงสดจะพฒนาไปถงสงคมคอมมวนสตทมลกษณะเปนแบบทกคนทา งานตามความสามารถและตางกแบงปนผลผลตไปตามความตองการ เปนสงคมทมการนาเสรภาพ มาสทก ๆ คน ไมมชนชนหรอรฐปกครอง โดยมปรชญาทางสงคมวา มนษยทกคนจะตองมความ เทาเทยมกน มโอกาสเขาถงหรอไดรบปจจยสทเปนพนฐานจาเปนของชวต ไมมการขมเหงหรอเอา เปรยบตอกน อนแสดงถงเสรภาพทแทจรง

นของมห

of 215

๑๗๔

รฐในทศนะของมารกซ เปนสญลกษณของการตอสระหวางชนชน ชนชนทมปจจยใน การผลตเปนผปกครอง รฐเปนผพทกษผลประโยชนของพวกนายทน จงถอวา การมรฐ(State) และ มรฐบาล(Government) ไมวาในยคไหนๆ จะตองมการกดขและเอารดเอาเปรยบกนเสมอ จะกอเกด การแบงแยกชนชนและนามาซงความขดแยงระหวางชนชน แตละชนชนกจะสถาปนาอานาจของ ตนตามฐานะทางเศรษฐกจ และกจะกลายเปนวฏจกรเชนนทแตละชนชนกพยายามทจะใหตนเอง อยเหนอชนชนอนตอไปและกจะกลายเปนผกดขขมเหงผอน ดงนนกลไกของรฐจงเปนเพยงเครอง มอแหงการกดขระหวางชนชน รฐจงเปนชนชนทางการเมองทคมอานาจชนชนอนในสงคมอกท หนง การกดขเอารดเอาเปรยบหรอตอสขดแยงกนระหวางชนชนจะหมดไป กตอเมอมการยกเลก ชนชนในสงคม ความขดแยงกจะไมบงเกดขน การยกเลกดงกลาวไมวาจะเรยกวาการปฏวตหรอ ปฏรปกตามนนจะนาพาสงคมนนไปสระบบสงคมนยมและสงคมคอมมวนสตในทสด ซงกจะ นาไปสการสนสดของรฐ หลงเหลอแตการบรหารจดการทไมใชการปกครอง

สาหรบผวจยมทศนะวา ในประเดนทมองวตถและชนชนเปนทมาของความขดแยงใน ประวตศาสตรทผานมาและการยนยนถงลาดบววฒนาการทางชนชนทจะตองเปนเชนนน ถอไดวา เปนความกลาหาญทางทฤษฎของมารกซเปนอยางมาก เพราะเปนแนวคดทฤษฎทคนสวนมากก ยอมรบและเหนวาดถาทาได แตยงตดขดสงสยคาใจในประเดนแนวทางวธดาเนนการเพอการ บรหารจดการความขดแยงทางชนชนทเดดขาดรนแรง เพราะยงเปนสงทนาหวาดหวนหรอนากลว เปนอยางยง และมนคงไมงายเหมอนเขยนในกระดาษทมลกษณะอปมาเหมอนชนกเปนนกชไม เปนไม แนวทางของมารกซไมเหนดวยกบการปกครองเผดจการบงคบโดยรฐ แตกเหนดวยกบรฐ เผดจการของชนชนกรรมาชพ อกทงยงตอตานการบงคบการกดขขดรด แตกนาแนวทางนมา ปฏบต เหมอนหนงใชความรนแรงแตกลบบอกวาจะแกไขความรนแรง ยกเลกชนชนเพอใหทก คนเสมอกนทง ๆ ทคนเรากไมเสมอกนมาแตเกด เพราะคนเราเสมอกนอยางหนงกจะไมเสมอกน ในอกดานหนง การบบบงคบใหปฏบตตามดวยบอกวาจะนามาซงเสรภาพ อางความชอบธรรม ของคนสวนใหญแตละเลยความชอบธรรมของคนสวนนอย เหลานเปนตนททาใหผวจยเองมองวา ความสาเรจเกดไดยาก ยอมรบวาเปนชองทางหนงของการแกปญหาความขดแยงได แตนาจะเปน ชองทางเลอกสดทาย เพราะเปนการยากทจะใหทกคนพอใจในระบบใดระบบหนงทยาวนาน ระบบเผดจการทตงสดโตงเกนไปอาจจะไดรบการยนยอมในระยะสนเทานน แตนานไปกจะไหล กลบมาสวฏจกรสงคมเดม เพราะโลกนมนเปนไปตามผนาทมอานาจ ซงหมนเวยนสบเปลยนกน ไป บางทแนวทางสายกลางทพงพาอาศยกนระหวางชนชนตาง ๆ ดาเนนการแบบคอยเปนคอย ไปหรอแบบผสมผสานหลากหลายแนวทางเพอใหอยหรอไปดวยกนไดทกฝาย อาจจะทาใหชวตอย เปนสขหรอเปนชองทางทดกวากเปนได ดงนน ในหลกการผวจยเหนดวย แตตดปญหาคาใจ

นของมห

of 215

๑๗๕

ตรงทแนวทางปฏบต เปนอาการทแปลกสองจตสองใจ ปฏเสธไมขาด ยอมรบไมเตมท บางคน บอกวาอาจจะเพอฝน แตกยงถอไดวาเปนหลกการทฤษฎทมเหตมผลทอธบายไดชดเจนกวาหลก การคาสอนของบางศาสนา ทใหใชการมอยมกนดวยการนกเอาหรอเสกเอาดวยคาถา บนบานสาน กลาวหรอสอยเอาจากตนไมวเศษ เปนตน ซงกนาจะเปนไปไดยากและไรเหตผลเมอเทยบกบ ทฤษฎของมารกซ แตคนกพากนเชอวาคาสอนนนเปนไปได ดงนน ทฤษฎของมารกซจะดหรอเลว อยางไร กยงถอวาอยในโลกของความเปนจรงทปฏบตได ไมใชโลกของความฝน ลขส

ทธเป

นของมห

of 215

บทท ๕ สรปผลการวจย และ ขอเสนอแนะ

๕.๑ สรปผลการวจย

เรองการศกษาวเคราะหทฤษฎเกยวกบการบรหารจดการความขดแยงทางชนชน ของคารล มารกซ น ผวจยไดตงวตถประสงคของการวจยไววา

๑. เพอศกษาววฒนาการแนวคดทฤษฎเกยวกบความขดแยงทางชนชนในสงคม ๒. เพอศกษาแนวคดทฤษฎเกยวกบการตอสทางชนชน และการบรหารจดการ

ความขดแยงทางชนชนของคารล มารกซ (Karl Marx) ๓. เพอศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎทนามาแกไข บรหารจดการปญหาความขด

แยงทางชนชนของคารล มารกซ (Karl Marx) ซงผลของการศกษาวจยทงหมดสรปได ดงน

๕.๑.๑ ผลการศกษาววฒนาการแนวคดทฤษฎเกยวกบความขดแยงทางชนชนใน สงคม

ผวจยไดพบวาเรองของพฒนาการลาดบชนชนหรอความเปนไปในสงคมนน ไดมนก วชาการทาการศกษาและแบงประเภทแตกตางกนไวมากมาย บางสวนมการเชอวาสงคมบพกาล นนยงไมมระบบชนชนเกดขน เปนสงคมทไมซบซอนมากนก ทาการผลตหรอหาเลยงชพเทาท จาเปน เปนระบบแบบญาตพนองทพงพาอาศยกน ผลผลตทไดจากการทางานคงเพยงพอตอความ ตองการสาหรบการบรโภคในชวต ไมมผลตผลสวนเกนมากนก มการตองใชแรงงานรวมกน และแบงปนกนโดยเฉลย ในเวลานนไมมระบอบกรรมสทธสวนตวในปจจยการผลต ไมมความ เปนไปไดทคนจะขดรดคน ดงนนจงเชอวาไมมชนชนใด ๆ ดารงอย ตลอดจนเมอสงคมมขนาด ใหญขน มกระบวนการผลตทมากขน จงมการสะสมผลผลตและแบงกลมแบงหนาทกนรบผดชอบ กอเกดเปนกลมชนชนแบงฝายกนชดเจน ในการพดถงชนชนในแตละนกวชาการหรอในแตละ ภมประเทศ อาจเรยกชอหรอแบงประเภทชนชนทแตกตางกนกจรง แตโดยเนอแทมความ เปนชนชนปรากฏแทรกอยในทก ๆ ท

ชนชน คอ กลมชนทมสถานภาพทางเศรษฐกจ อาชพเดยว รายได ทรพยสน สงของ เกยรตยศชอเสยงหรออานาจ ความรบผดชอบ ความสะดวกสบาย แบบแผนในการครองชวต อานาจและอทธพล อาชพ การศกษา หรอชาตตระกลอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางทเหมอนกน

นของมห

of 215

๑๗๗

หรอใกลเคยงกน เปนลกษณะการจดแบงบคคลในสงคมออกเปนชน (Class) เปนลาดบขน(Grade) โดยมระบบของอนดบทชใหเหนวาบคคลทอยในตาแหนง(Position) หรอสถานภาพ(Status) นน ๆ มสทธหนาท ความรบผดชอบ อานาจ อทธพลแบบแผนของชวตหรอไดรบยกยองอยในระดบ เทากน สงกวาหรอตากวาบคคลอน ทาใหเกดมคนชนสง ชนกลาง และชนตา ทาใหเกดความ ไมเทาเทยมกนทางสทธและหนาท

ความขดแยง(Conflict)ของชนชนนน กลาวคอ สภาพทชนชนหรอกลมชนเอารดเอา เปรยบและปะทะกดขขมเหงกน ทงปองกนและทาลายผลประโยชนของกนและกน ความขดแยง ทางชนชน นาไปสการแบงฝกแบงฝาย ความไมเทาเทยมกน หรอเปนสภาพทกลมชนชนทงสอง ฝายไมลงรอยกน การไมทาตาม ฝาฝน ขนไว ไมตรงหรอลงรอยเดยวกน ตานไว ทานไว เปนการ ตอส (Fight) การทาสงคราม (Warfare) ความไมลงรอยหรอเขากนไมได (Incompatibility) การขด ซงกนและกนหรอการเปนปรปกษ (Opposition) เปนการทาลายบคคลหรอกลมฝายตรงขาม อน เกดจากการไมลงรอยกนในแงของความคด ความเหน ความสนใจหรอผลประโยชน มมมอง รสนยม คานยม แนวทาง ความชอบ อานาจ สถานภาพ ทรพยากร หรอวถชวตทเขากน ไมได เปนการแสดงออกหรอมเจตนาทจะปองกนประโยชนตน และขดขวางทาลายลางประโยชน สรางโทษแกชนชนหรอกลมทไมใชพวกตน

การแบงประเภทของชนชนนน โดยหลกใหญ ๆ แลว แบงประเภทเปนชนชนยอด (Elites)หรอชนชนสง (Upper Class), ชนชนกลาง (Middle Class), และชนชนตา (Lower Class) หรอตวอยางในระบบชนชนในตะวนตก กมการแบงชนชนทางสงคมทยดอาศย สทธการถอครองทดน ม ๓ ฐานนดร คอ จกรพรรด ขนนางเจาทดน ชนชนขา สวน ประเภทชนชนระบบตะวนออก กม พอขน ลกขน ไพร และทาส เปนตน หรอแมกระทงใน ฐานระบบเศรษฐกจกยงแบงประเภทชนชนไว ๕ ประเภท คอ ชนชนจกรพรรดนยม ชนชน นายทนใหญ ชนชนนายทนนอย ชนชนชาวนา ชนชนกรรมมาชพ หรอแบงตามววฒนาการทาง ประวตศาสตรกม ๕ ลาดบ คอ สงคมบพกาล สงคมระบอบทาส สงคมศกดนา สงคมลทธทน นยม และสงคมนยม เปนตน หลกเกณฑทนาไปใชในการจดแบงชนชนนน ผวจยพบวามมากมาย และอาจจะไมเหมอนกนในสวนปลกยอย เปนเพราะกฎเกณฑในการจดนน เปนไปตามแนวคดท แตกตางกนของแตละคนหรอในแตละสงคมแตละประเทศจะไมเหมอนกน ทงนขนอยกบคานยม ของคนในสงคมนน แตโดยทวไปสงคมจะมหลกเกณฑหรอตวแปรในการแบงชนชน คอ ทรพย สมบตและรายไดหรอเศรษฐกจ อานาจ วงศตระกล อาชพ การศกษา ภมลาเนา และศาสนา แตสาหรบวธการศกษาการจดชนชนทางสงคมเพอตองการจะรวาใครอยในชนชนใดนน ม ๓ วธ

นของมห

of 215

๑๗๘

คอ วธการลงมต (Reputational Method) วธอตวสย (Subjective Method) วธวตถวสย (Objective Method)

๕.๑.๑.๑ เหตปจจยทกอใหเกดชนชนและความขดแยง

เหตหรอตนตอของความขดแยง คอ ขดแยงกนดานขอมล (Data Conflict) ทไมตรงกน, ขดแยงกนดานผลประโยชน (Interest Conflict), ขดแยงกนดานความสมพนธ (Relationship Conflict), ความขดแยงดานโครงสราง (Structural Conflict), ความขดแยงดานคณคาหรอคานยม (Value Conflict) ผวจยพบวาชนชนไมวาจะมมากนอยเพยงใดหรอในแตละประเทศจะมชอเรยก หรอบทบาทหนาทแตกตางกนอยางไรกตาม ชนชนทกชนชนจะมลกษณะสากลทเหมอน ๆ กน หมด คอ จะมความไมเทาเทยมกน มการกดกนและกนทงในเรองสทธและโอกาสหรอเสรภาพ การกดขขดรดเอารดเอาเปรยบ ความรงเกยจศกดศรสถานภาพของกนและกน การดถกเหยยด หยาม การกดกนทางอานาจหรอผลประโยชน การตกตวงผลประโยชนจากชนชนทตากวาชนชน ของตน ทงในแงชวต ทรพยสน ศกดศร สทธและเสรภาพ

ชนชนทางสงคมเกดจากความแตกตางทางสงคม ทประชาชนมฐานะตาแหนงสงตา ลดหลนกนลงมา แตละชนตาแหนงมความไมเทาเทยมกนในเรองของเศรษฐกจ รายได ความมง คง อานาจ เกยรตภม เชอชาต อดมการณ และผลประโยชน กลาวคอวา ความขดแยงเปน ภาวะทกลมตาง ๆ เขากนไมไดหรอแขงขนกนเพอใหไดมาซงทรพยากรทขาดแคลน หรอเกดจาก ความตองการทแตกตางกน อกทงเหตความขดแยงยงมาจากพลงนามธรรมทเปนความรสก เปน ความคด เปนพลงงานขบดนทเรามองไมเหน เชน ความอยากได อยากใหญ และใจแคบ ทาให เกดความหวาดกลว ระแวงและไมไวใจกน เปนเชอประทใหเกดความขดแยง อกทงตวปญหา ของความขดแยงอยทอวชชา ซงแตกกงใหญออกมาเปนความโลภ ความโกรธ และ ความหลง เปนตวหลอเลยงใหคนแยงชงอานาจและผลประโยชน แตในแงนกจตวทยามองพลงผลกดนภายใน ททาใหความขดแยงเกดขนในชนชนนนมาจากหลากหลายสาเหตดวยกน กลาวคอ ความตองการ ความสาเรจ, ตองการความนยมนบถอ, ตองการความปลอดภย, ความขดแยงมาจากเปาหมาย ความคด ความรสก และพฤตกรรมทไมสอดคลองกน

๕.๑.๑.๒ ทางออกวธการหรอรปแบบการบรหารจดการความขดแยงทางชนชน

ผวจบพบวาทางออกหรอรปแบบการบรหารจดการความขดแยงทางชนชน มหลายวธ หลายระดบ แตไมสามารถนาไปใชไดทกวธในทก ๆ สถานการณ จะตองเลอกปรบใชให

นของมห

of 215

๑๗๙

เหมาะสมกบสงคมทองถนนน ๆ ซงกพอประมวลวธได คอ การใชวธการผอนปรนเขาหากน หรอการผสมผสานประนประนอม คอยเปนคอยไป, การกลนกลาย (Assimilation)หรอผสมผสาน กลมกลนของกลมชนชนแตละกลม, ความรวมมอ (Co-Operation), ความเหนพองตองกน (Consensus), การยกเลกชนชน, ยกเลกกรรมสทธ, ยกเลกกาไร, การควบคมอานาจ, ขจดความ ขดแยงดวยกฎระเบยบกตกา, หลกเลยงการแขงขน, ลดความไมเสมอภาคดวยการจดสรรผล ประโยชนหรอการกระจายรายได

โดยรวมแลวความขดแยงนนเกดมขน โดยมโครงสรางระบบชนชนปรากฏแทรกอย เบองหลง การมอยของชนชนทางสงคมนนกอใหเกดผลในทางลบ กอใหเกดการแกงแยงชงดชง เดน การขมเหงรงแกกนและเกดความไมยตธรรมตาง ๆ นานา สงคมนนไมมความเปนอนหนง อนเดยวกน เปนสงคมทตงอยบนพนฐานของการแบงแยก (Division) ความขดแยง (Conflict) อนเกดจากความไมเทาเทยมกน(Inequality) มการตอสระหวางชนชน(Class Struggle)ทเอาเปรยบ (Exploiting Class) กบชนชนทถกเอาเปรยบ(Exploited Class) หรอไมกมการครอบงาของกลม สงคมบางกลม (Domination Of Some Social Groups) ชนชนปกครองนนจะกระทาทกอยางเพอ ผลประโยชนของตน(Self-Interests) เชน ลางสมองเปลยนความเชอโดยใชระบบการศกษา ผาน ตาราเรยนสรางภาพหรอรองรบแสดงความจรงดานเดยว เปนตน สวนชนชนตานนจะถกลดรอน สทธและผลประโยชนโดยวธการตาง ๆ เพราะฉะนน ตามทศนะของนกวชาการโดยเฉพาะอยาง ยงกลมนกทฤษฎความขดแยงมองเหนวา การดนรนตอสขดแยงระหวางชนชน ความไมเทาเทยม กนกด ความอยตธรรมและความไมเสมอภาคกนทงทางการเมองและเศรษฐกจกด จะตองขจด ใหหมดสนไปพรอม ๆ กบการสลายตวไปของชนชน

๕.๑.๒ ผลการศกษาแนวคดทฤษฎการตอสและการบรหารจดการความขดแยงทางชน ชนของมารกซ

พบวามารกซ ไดรบแนวคดวภาษวธจากเฮเกล(Friedrich Hegel) มาประยกตใชกบ ปรากฎการณการเปลยนแปลงทางสงคม ทาใหคนพบหลกสจจะธรรมเกยวกบววฒนาการของการ เปลยนแปลงทางสงคม กอใหเกดทฤษฎการตอสขดแยงในชนชน โดยมารกซเชอวากระบวนการ เปลยนแปลงทางสงคมทงหมด นบตงแตระบบสงคมบพกาล (Primitive Communism) จนกระทง ถงสงคมนยม (Socialism) ลวนเปนกระบวนการตอสขดแยงกนทางชนชน ดวยจดประสงคเพยง เพอตองการครอบครองวตถหรอผลตผล วตถหรอผลตผลกอใหเกดพฒนาการทางสงคมประวต ศาสตรแหงการตอสทางชนชน ไมวาจะเปนระหวางนายทาสและทาส คนชนปกครองและคนชน

นของมห

of 215

๑๘๐

ตา ขนนางและไพร นายทนและกรรมกรลกจางหรออกนยหนงผกดขและผถกกดข ซงตางก ธารงอยในสถานะตรงกนขามตออกฝายหนง ตางกปกปองผลประโยชนของตนและกดกนผล ประโยชนของชนชนอน แมกระทงพฒนาการทางการเมอง กฎหมาย ปรชญา ศลปะ วรรณกรรม กไดรบอทธพลสบเนองมาจากวตถหรอทางเศรษฐกจ ซงกถอวาเปนเครองมออยางหนงของชนชน ทสงกวา

แนวคดทฤษฎของมารกซ ไดมองประวตศาสตรทงหมดลวนเปนประวตศาสตรแหง การตอสระหวางชนชนทถกขดรดกบชนชนขดรด หรอระหวางชนชนทถกปกครองกบชนชน ปกครอง และไดจดลาดบววฒนาการของชนชนหลก ๆ เปน ๕ ชนชน คอ สงคมดงเดม, สงคม ครองทาส, สงคมศกดนา, สงคมนายทน, และสงคมนยม แตสาหรบชนชนทมารกซใหความ สาคญและยกมาเปนกรณตวอยางศกษามากทสด คอ ชนชนนายทนกบชนชนกรรมาชพ ซง เชอวาเปนพฒนาการระบบชนชนขนสดทายทจะสญสลายไป ชนชนในอดตทผานมามารกซ มองวาสภาพการเกดขนหรอลมสลายตวของชนชน มไดทาลายความขดแยงทางชนชน มนเปน เพยงแตเอาชนชนใหม เงอนไขการกดขรปแบบใหม รปแบบการตอสใหมมาแทนของเกาเทา นนเอง ดงจะเหนไดจากการเปลยนถายจากชนชนขนนางศกดนามาเปนชนชนนายทน จะพบ สภาพการขดรดเอารดเอาเปรยบมไดหมดไปพรอมกบระบบเจาขนมลนายเลย ยงคงมปรากฏอยใน สงคมนายทน ทเปลยนไปเปนเพยงแตการเปลยนแปลงรปลกษณเทานน สงคมลทธทนนยมจง จดเปนชนชนขดรดชนดหนง เพราะมการเอารดเอาเปรยบและยดครองปจจยการผลตเอาไวดวยคน ไมกคน ซงกไมตางไปจากชนชนขนนาง และในทกชนชนเองกถอผลประโยชนของชนชนของ ตนเปนสาคญ พยายามรกษาผลประโยชนของตนไวดวยวธการตาง ๆ ทกรปแบบ ทงในดาน กฎหมาย ระเบยบขอบงคบ วฒนธรรมและความเชอทางศาสนา จงกลาวไดวาถามชนชน ณ ทใด ณ ทนนความขดแยงตอสกนของคนในสงคมจะตองมแนนอน ไมวาชาหรอเรว

พบวามารกซไมสนใจวาชนชนในทก ๆ ประเทศหรอทก ๆ ชนดจะมชอเรยกหรอระบบ หนาทแตกตางกนอยางไรกตาม มนใจวาลกษณะของความตอสขดแยงจะเกดตามมา มการกดกน การรงเกยจไมใหสมาชกจากชนทตากวาขยบขนมาได ชนชนเปนตนเหตอยเบองหลงหรอเปน เครองหมายของความไมเทาเทยมกน เปนเรองของพวกพอง การกดกนและการดารงไวซง ผลประโยชนของตน นามาสความไมเทาเทยมกนในเรองรายได ความมงคง อานาจ เกยรตภม เชอชาต ศกดศร สะทอนถงความไมยตธรรม

นของมห

of 215

๑๘๑

๕.๑.๒.๑ รปแบบการบรหารจดการความขดแยงทางชนชนของมารกซ

สบเนองจากการทมารกซมองปญหาการตอสขดแยงมาจากชนชน ทตางกมงแสวงหา ครอบครองวตถผลผลตหรอปกปองผลประโยชน สภาพการขดแยงตอสกนและกนของเหลาชน ชนในอดต ไดเกดมขนครงแลวครงเลาหาทสนสดมได เปนขบวนการเพอผลประโยชนของคน กลมนอยไมใชการปฏวตทแทจรง มารกซจงสรรเสรญชนชนกรรมาชพวาเปนการปฏวตอนแทจรง เปนกลมชนชนททาเพอผลประโยชนของคนสวนใหญ จงไดมองการมงหมายโคนลมทาการ ปฏวตชนปกครองทนาโดยชนชนกรรมาชพนน มใชเปนการปฏวตของชนชนทจะไดเขาครอง อานาจแทนชนชนปกครองทถกขบไลไปเทานน หากเปนการปฏวตของบรรดาชนทกหมเหลาผ ไดรบการกดข เพอปลดแอกตนเองสโลกอสรภาพแหงความเสมอภาค มารกซสนบสนนใหทา การโคนลมปฏวตอานาจอยางเดดขาดตอชนชนปกครอง เพอเปนการยตปญหาความขดแยงได อยางถาวร ดวยการเสนอวธใหเหลารฐชนชนกรรมาชพควรทาการยกเลกสทธหรอทรพยสนใน ทดน และนาทรพยสนทดนทงหมดมาใชประโยชนเพอสวนรวม เกบภาษรายไดในอตรากาวหนา ยกเลกสทธการรบมรดก รฐควบคมการคมนาคมและการขนสง มการขยายโรงงานและเครองมอ ในการผลตกระทาโดยรฐ มการฟนฟดนแดนทรกรางวางเปลาและการปรบปรงดน มการขยาย การรบผดชอบอนเทาเทยมกนไปสกรรมกรทงหลาย กอตงกองทพอตสาหกรรมโดยเนนทการ เกษตร มการจกการศกษาเสรสาหรบเยาวชนทงหลายโดยโรงเรยนของรฐ เปนตน

ทฤษฎของมารกซ โดยหลกการแลวมองชนชนเปนเงอนไขใหญสาคญทสดทสงเสรม กระตนใหมการขดรดเอารดเอาเปรยบกน กดขขดรดและการขดแยงของสงคมมนษยชาต ดงนน เบองตนจงมความจาเปนทจะตองทาลายลางชนชนเสยกอน เพอกอใหเกดสงคมทปราศจากชนชน ตามมา ชนชนจะสญสลายไปไดกดวยการโคนลมปฏวตเดดขาด และทาการปกครองบรหาร จดการโดยชนชนกรรมาชพ จะรวมเครองมอทางการผลตทงมวลเขาสรฐ และทาการรวมกนผลต หรอกาหนดเปาหมายเพอสวนรวม เมอสงคมเปนสงคมทเทาเทยมกน ไมมสงคมชนชนทม อภสทธเหนอคนอน เงอนไขความเปนอยแหงการขดแยงทางชนชนกจะไมปรากฏ กลาวคอ ไมม ความขดแยง เปนสงคมทปราศจากการขดรด ปราศจากชนชนและปราศจากการบงคบเผดจการ และในทายทสดแลวจะเปนสงคมทมแตการบรหาร ไมมการปกครอง อนหมายถง สงคมไมจาเปน ทจะตองมรฐปกครอง ซงนนกเปนจดมงหมายสดทายทจะใหรฐสญสลายไปในทสด

นของมห

of 215

๑๘๒

๕.๑.๒.๒ แนวคดปรชญาทางการเมองของมารกซ

มารกซมทศนะวา รฐเปนเพยงคณะกรรมการหรอเปนเครองมอหรอสญลกษณ ทา หนาทเพอปกปองพทกษรกษาผลประโยชนของเหลาชนชนนายทน มนใจวาการมรฐ(State) ไมวา ในยคไหน ๆ จะตองมการกดขและเอารดเอาเปรยบกนเสมอ เมอเปนเชนนในมมมองของมารกซ รฐจงเปนเครองมอสญลกษณของความเลวทราม ดงนนจงตองทาลายรฐของเหลาชนชนนายทนอน เปนเครองมอทชวรายเสยกอน ซงกจะสงผลทาใหระบบนายทนสญสลายไปเอง แตถงกระนน มารกซเองกยอมรบวา ความเปนรฐกรรมาชพกเปนสงทสาคญหรอสงจาเปนอยางยงทตองม เพอ การเปนเครองมอการกาวไปสสงคมใหมทไรรฐและไรชนชน รฐของเหลากรรมาชพจะเปนไปเพยง ชวงระยะเวลาหนงเทานนมไดดารงอยอยางถาวร ในสวนประเดนทวารฐทจะลมสลายหายไปน กลาวคอวา รฐจะมสภาพถกแทนทดวยการจดการบรหารวตถสงของ และมการวางรปแบบ ขบวนการผลตทลงตวแลว ผลผลตตาง ๆ ในสงคมมมากเพยงพอทจะตอบสนองใหกบทกคนใน สงคมไดตามความตองการ กลาวคอ เกดลกษณะสงคมทวา ทกคนทางานตามความสามารถ และ แบงปนไปตามความจาเปนหรอตองการ ปจจยการผลตจะถกโอนจากนายทนเปนของสงคมสวน รวม พรอมทงไมถกขดรดโดยมนษยดวยกนเอง มนษยเปลยนธรรมชาตและสงคมมารบใชตน ผลผลตมมาก จนกระทงสามารถแจกจายไปใหสมาชกสงคมไดตามความจาเปนตามความตองการ ของแตละคน ไมตองแจกจายตามปรมาณแรงงานททางาน บคคลจะมความเทาเทยมกนสมบรณ ทางเศรษฐกจ จะไมมชนชนในสงคม นคอลกษณะสาคญทสดของระบบสงคมคอมมวนสต อน เปนภาพการสลายตวลงของชนชนและความขดแยงทางชนชน สวนสภาพแรงงานเปนกจกรรม ชวตไมใชวธการเพอใหมชวตอยรอด คงเหลอแตการบรหารจดการการผลตทางเศรษฐกจ แต รฐและการปกครองบงคบบญชาจะสญสลายไป พรอมทงการสลายชนชนและความขดแยงทางชน ชนกจะหมดสนไป

๕.๑.๓ ผลการศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎการบรหารจดการความขดแยงทางชน ชนของมารกซ

ผวจยพบ ในแตละประเทศถงแมวาจะมชอเรยกชนชนแตกตางกนอยางไร หรอชนชน จะมอยกชนดหรอกประเทศกตาม จะมบทบาทหนาททเปนสากลเหมอน ๆ กน เรยกไดวาเปน ลกษณะความขดแยงทเปนสากลเลยกวาได คอ เปนไปเพอการกดขเอารดเอาเปรยบ ตอสขดแยง กดกนและกน มการแบงฝกแบงฝายหรอสรางความไมยตธรรม ชนชนเปนเหตชนวนของความ

นของมห

of 215

๑๘๓

ขดแยง อนเนองมาจากการพยายามทจะปกปองผลประโยชนของฝายตน และขดขวางทาลายลาง ประโยชนของชนชนอน สรางโทษแกชนชนหรอกลมทไมใชพวกของตน

มารกซมองความขดแยงมาจากตวระบบชนชน มาสพฤตกรรมการการสะสมหรอครอบ ครองผลผลตอนเกดจากเรยวแรงการผลตของคนอน ผครอบครองไมไดเปนผผลต สวนผผลต มไดครอบครอบหรอถาไดกแคเพยงเพอการยงชวตใหเปนไปในแตละวนเทานน กลมชนชนท เหนอหรอมอานาจมากวาชนชนอน จะทาการรวบรวมเอาการผลตหรอผลผลตมาไวในกามอตน เพอทาการสรางความมงคงมนคงหรออานาจกรรมสทธใหแกตนเอง มการครอบครองและอาง กรรมสทธสวนตว กดกนคนอนไมใหมาใชประโยชนรวมกบตน พยายามรกษาผลประโยชนของ ตนไวดวยวธการตาง ๆ ทกรปแบบ ทงในดานกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ วฒนธรรม และความ เชอทางศาสนา วธการพยายามรกษาหรอแสวงหาผลประโยชนของเหลาชนชนนนเอง ทนาความ ขดแยงตามมา ผวจยเหนคลอยตามดวยกบแนวของมารกซ แตกเหนเพมเตมวาสาเหตแหงความ ขดแยงกนในสงคมนน คงมไดมาจากชนชนเพยงทางเดยว ถงแมวาสงคมจะไมมชนชน ความ ขดแยงเขนฆาแยงชงวตถกยงมปรากฏในทก ๆ สงคม ไมวาเพอนฆาเพอนดวยกนเอง หรอญาตพ นองทขดแยงทะเลาะววาทกน หรอความขดแยงทเกดมาจากความคดความเชอ ซงกไมเกยวกบการ มอยหรอไมมอยของชนชนเลย ดงนน ประเดนความขดแยงทางชนชนของมารกซ โดยภาพรวม เปนความจรงททกคนยอมรบไมปฏเสธ ซงกอาจจะเกยวเนองกนไมทางใดกทางหนง เพยงแต วาอาจจะไมใชคาตอบสาเหตของความขดแยงในบรรดาของความขดแยงทงหมด ดงนน จงเปน สงทนาตงขอสงเกตวา รปแบบความขดแยงหรอการเอารดเอาเปรยบกดขขมเหงกนน อาจไดม มาแลวตงแตแรกเรมของการปรากฏตวขนของสงคมมนษย เปนการบอกวาความขดแยงอาจมอย กอนการเกดขนของชนชนกเปนไปได

๕.๑.๓.๑ รปแบบการบรหารจดการความขดแยงทางชนชน

ผวจยพบวามารกซไดมองบรรดาเหลาชนชนตางหนหนามงแสวงหาวตถ และวตถเปน สงทมอทธพล อนนามาซงการกอเกดกระบวนการผลตและการครองครองผลผลตชนดไรขดจากด อกทงกอเกดฐานะทางเศรษฐกจ อนเปนเครองกาหนดใหเกดบทบาทหนาทและการแบงแยกตอส ขดแยงกนตามมา ในแตละววฒนาการของการผลตทางชนชน สงทจะสงเกตเหนไดชดกคอกอเกด การสะสมครอบครองแยงชงผลผลตและกอใหเกดอานาจ มการแบงกลมหรอแบงชนชนเพอรกษา อานาจและผลประโยชนของตน ดงนน การยตความขดแยงทางชนชนของมารคซนน คอ การโคน ลมหรอยกเลกระบบชนชน และทาการจดระบบการผลตในรปแบบใหมทมจดประสงคเปนไป เพอนคนสวนรวม มใชเพอการแสวงหากาไรสวนตว การตอสขดแยงของชนชนจะสนสดลงไดก

นของมห

of 215

๑๘๔

ตอเมอพนธนาการแหงความเอารดเอาเปรยบจะถกปลดปลอยจากระบบชนชนเจาของทน โดยการ ปฏวตลมลางของชนชนกรรมาชพเทานนทจะนาเสรภาพมาสชนชนกรรมาชพ ดวยมารกซเชอวา การเจรจาอยางสนตจะไมสามารถแกปญหานได และการปฏวตอยางรนแรงของมวลชนขนาดใหญ ทมการจดการทดเปนสงทจาเปน แตในอกมมมองดานหนงผวจยเองพบขอสงเกตวาสงคมทมารกซ ปรารถนานน ชางขดแยงกบกระบวนการทดาเนนการในภาคปฏบต คอมการใชความรนแรงแบบ เผดจการเพอการปฏวต มความจาเปนในการทจะนาไปสรปแบบระบบเผดจการของชนชน กรรมาชพ ถงแมจะอางวามไดตองการใหมรฐเผดจการแบบถาวร เปนในระยะเพยงชวงหนง เทานน ผวจยเองกอดทจะกงวลใจไมได เพราะการใชความรนแรงแกไขความขดแยงทางชนชน มนจะเปนการแกไขความขดแยงทตองเบอนหนาหน คอ มนยากทจะทาใจใหยอมรบได ถงแมวา จะมความเปนไปไดกตาม เพราะถาดตามสภาพแลว ถาเหลาชนชนหรอคนในสงคมเกดไมยอม หรอไมเหนดวยกบแนวคด การปกครองจะนาไปสการฆาลางเผาพนธกนทเดยว ซงมนกนากลว และขดแยงกบเปาหมายภาพลกษณของสงคมทคาดหวงไว

ผวจยพบวาหลกการแนวคดของมารกซนนดเปนทยอมรบได แตตดขดสงสยทวธการ ปฏบตวาจะทาไดหรอเปลา เพราะมนยากทการปฏบต อกทงอะไรจะเปนเครองรบรองหลกประกน วาทกคนจะเหนแกสวนรวมหมดจะไมเหนแกตว เพราะการทจะใหคนเปนจานวนมากคดและ กระทาเหมอน ๆ กนเปนเวลารอยปขนไปนนเปนการยากยง ตอใหโลกนเหลอเพยงแคสองคน ก ใชวาจะทาไดงายในการทจะใหสามคคกนหรอมความเหนทตรงกนหรอมเปาหมายเดยวกน แตถา นาแนวคดนไปใชในชมชนหรอหมบานขนาดเลก นาจะเปนผลดและสาเรจผลไดมากกวา เพราะ ความเปนพนองทตางคนกตางรจกคนหนาคนตากนด หรอความพรอมทจะแบงปนเออเฟอไมหวง ผลกาไรนนมความเปนไปไดสง อกทงหลกการทตองใชความรนแรงเดดขาดในการบงคบเพอให คนอนทาตามหรอยดเอาทรพยมาเปนของสวนรวมนน กไมจาเปนตองใช เพราะถานาความรนแรง ทตองโคนลมปฏวตเพอการแกปญหาความขดแยงในชมชนขนาดเลกขนาดเลก ๆ นน กลบจะเปน การทาลายสายใยแหงความเปนญาตพนองหรอความสามคคใหสนสดลง มแตการผกเวรเกลยดชง กนไมรจบ

ผวจยเองกไดพบวา สงทนาเปนหวงมากทสดคอการฆาลางเผาพนธ สงครามทยากท จะคาดคะเนถงวนจบสน ความปาเถอนโหดรายทจะตองเกดอยางหลกเลยงไมได ในดานหนง อาจจะเปนการสรางความขดแยงทฝงรากลกยากแกการแกไข ทกอยางมเหรยญสองดานเสมอ เชน การยดทรพยสนสมบตสวนตวมาเปนของสวนรวม กจะกลายเปนการเอาเปรยบคนทมความรความ สามารถ จงเปนการกาจดขอบเขตหรอดงคนทมความสามารถใหตา และเปนการดงคนทมความ

นของมห

of 215

๑๘๕

สามารถตาใหสง ทกคนมความสามารถหรอความตองการทไมเทากนโดยกาเนด ในสวนหนงจง เปนการฝนธรรมชาตโดยแท

สาหรบผวจยเองแลว โดยรวมเหนดวยกบแนวคดของมารกซ ไมวาจะเปนในสวนของ ในประเดนทมองวตถและชนชนเปนทมาของความขดแยงในประวตศาสตรทผานมา ตองทาการ ยกเลกชนชน ยกเลกกรรมสทธ เปนตน แตยงตดขดสงสยคาใจในประเดนรฐเผดจการของชนชน กรรมาชพทตอตานการบงคบการกดขขดรดแตกลบนาแนวทางนมาปฏบต เหมอนหนงใชความ รนแรงแตกลบบอกวาจะแกไขความรนแรง ยกเลกชนชนเพอใหทกคนเสมอกนทง ๆ ทคนเรากไม เสมอกนมาแตเกด เพราะคนเราเสมอกนอยางหนงกจะไมเสมอกนในอกดานหนง การบบบงคบ ใหปฏบตตามดวยบอกวาจะนามาซงเสรภาพ อางความชอบธรรมของคนสวนใหญแตกลบละเลย ความชอบธรรมของคนสวนนอย นานไปอาจจะไหลกลบมาสวฏจกรสงคมเดม บางนแนวทาง สายกลางทพงพาอาศยกนระหวางชนชนตาง ๆ กลบจะทาใหชวตอยไดดกวา เรยกวาดาเนนการ แบบคอยเปนคอยไปหรอใชรปแบบผสมผสานหลากหลายแนวทาง เพอใหอยดวยกนไดทกฝาย ดงนนในหลกการผวจยเหนดวย แตเปนอาการทแปลกสองจตสองใจ ปฏเสธไมขาด ยอมรบไม เตมท ทงนทงนนเชอวาแนวคดทฤษฎนเปนอดมคตทตองอาศยกาลเวลาอนยาวนานเปนเครอง พสจนถงความเปนไปได.

๕.๒ ขอเสนอแนะเพอการวจยตอไป

จากการศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎเกยวกบการบรหารจดการความขดแยงทาง ชนชนของคารล มารกซ แลวนน ผวจยเหนประเดนทนาสนใจอยหลายประเดน ซงควร นาไปศกษาวจยตอไป คอ

๑. ประเดนเรองชนชนมปรากฏอยในทก ๆ สงคม แมกระทงในพระพทธศาสนา ดงนน ควรทาการศกษาเปรยบเทยบการจดแบงชนชนของมารกซกบชนชนทปรากอยในพระ ไตรปฎกวา มหลกเกณฑหรอลกษณะการจดแบงคนหรออานาจหนาทของชนชนแตกตางกน อยางไร

๒. ชนชนนนสามารถสรางประโยชนและโทษไดพอ ๆ กน วงการปกครอง คณะสงฆไทยหรอในพระพทธศาสนากเปนชนชนในอกระบบหนง จะนาสนใจถาจะศกษา ชนชนกบระบบสมณศกดหรอรปแบบการปกครองคณะสงฆไทย

นของมห

of 215

๑๘๖

๓. เพลโตกเปนคนหนงทมแนวคดจดแบงคนออกเปนกลมเปนชนชน จงควรทา การศกษาเปรยบแนวคดเรองชนชนของมารกซ กบ เพลโต

๔. ในแนวคดของมารกซมองศาสนาเปนเพยงแคเครองมอของชนชนสง เพอการ กดขและครอบงา ควรศกษาวาศาสนาเปนเพยงแคมายาหรอยาเสพตดอยางทมารกซกลาวอาง จรงหรอไม คากลาวอางเหลานสมเหตสมผลหรอไม ขอเทจจรงเปนอยางไร

๕. สงคมทมารกซคาดหวงเปนสงคมอดมคตสงสดดจศาสนาพระศรอารย จง ควรศกษาเปรยบเทยบสงคมในอดมคตของมารกซ กบศาสนาพระศรอารยวาแตกตางกน อยางไร มกระบวนขนตอนไปสจดหมายนนอยางไร

๖. ควรทาการศกษาเปรยบเทยบสงคมนยมในอดมคตของมารกซ กบธรรมก สงคมนยมของทานพทธทาสภกข หรอแนวคดเรองบญนยมของชาวสนตอโศกวามกระบวน การ แนวคดหรอเปาหมายสงสดแตกตางกนอยางไร

นของมห

of 215

บรรณานกรม

๑. ภาษาไทย ก. ขอมลปฐมภม

คารล มารกซ , เฟรดรด เองเกลส. คาประกาศแหงความเสมอภาค. แปลโดย องคกรนกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร กรงเทพมหานคร :เจรญวทยการพมพ, ๒๕๑๗.

คารล มารกซ, เฟรเดอรค เองเกลส. แถลงการณพรรคคอมมวนสต. (ตนฉบบเปนภาษาเยอรมน ฉบบภาษาไทยแปลใน สรรนพนธ มารกซและเองเกลส. แถลงการณพรรค คอมมวนสต เลม ๑ ฉบบภาษาจน. พมพโดยสานกพมพประชาชนปกกง. เผยแพร โดย ชมรมหนงสอแสงตะวน, ๑๙๗๒.

ข. ขอมลทตยภม

(๑) หนงสอ

กรมพระยาดารงราชานภาพ. ลกษณะการปกครองประเทศสยามแตโบราณ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพเลยงเซยง, ๒๕๑๑.

กลมวทยาลยครใต. ความเขาใจเกยวกบสงคม. กรงเทพมหานคร :กรงสยามการพมพ , ๒๕๒๖. กว อศรวรรณ ดร.. ๒๐ ความคดทางการเมอง. กรงเทพมหานคร :บรษทสยามบรรณ จากด,

ม.ป.ป.. กรต บญลอ. แกนปรชญาปจจบน. กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช, ๒๕๒๒. กสมา สนทวงศ ณ อยธยา. รอยราวในสงคมไทย ? บรณาการกบปญหาความมนคงของชาต.

กรงเทพมหานคร : อกษรสยามการพมพ, ๒๕๓๑. กหลาบ สายประดษฐ. ปรชญาของลทธมารกซสม. พมพครงท ๒. (โดยแนวรวมนกศกษา

มหาวทยาลยเชยงใหม, ม.ป.ป. เกอรฮารด เลนสก. มนษยกบสงคม ความรเบองตนตามแนวสงคมวทยามหภาค. แปลโดย

ยทธ ศกดเดชยนต. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๒๖. ขจร สขพานช. ขอมลจากอดต. กรงเทพมหานคร : สานกพมพเคลดไทย, ๒๕๑๘.

นของมห

of 215

๑๘๘

ขบวน พลตร ผศ.. มนษยกบสงคม. ตารา-เอกสารวชาการ ฉบบท ๗ ภาคพฒนาตาราและ เอกสารวชาการหนวยศกษานเทศก กรมการฝกหดคร. กรงเทพมหานคร : โอเดยน สโตร จากด, ๒๕๓๐.

คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. อารยธรรม สมยโบราณ-สมยกลาง. กรงเทพมหานคร : สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๕.

คม สรยะ. ปรชญาชนชน. กรงเทพมหานคร :โพธสามตนการพมพ, ๒๕๑๗. คกฤทธ ปราโมช ม.ร.ว.. ฝรงศกดนา. กรงเทพมหานคร : ดอกหญา 2000, ๒๕๔๓. จรรยา เศรษฐบตร. ระบบอปถมภ. กรงเทพมหานคร :สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย,

๒๕๔๓. จามะร พทกษวงศ. แนวคดทฤษฎทางสงคมวทยา. กรงเทพมหานคร : สานกพมพมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร, ๒๕๓๓. จตร ภมศกด. โฉมหนาศกดนาไทย. กรงเทพมหานคร : สานกพมพศรปญญา, ๒๕๔๑. ___________. โฉมหนาศกดนาไทย. พมพครงท ๘. กรงเทพมหานคร : ดอกหญา , ๒๕๔๓. จนตนา ยนพนธ และลลต ศรทรพอนนต. การจดการศกษาทางการพยาบาลกบคณภาพบณฑต.

วารสารวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนราชบร, ๒๕๔๒. จมพล หนมพานช ดร.. “ความหมาย ขอบขาย และความสมพนธระหวางรฐศาสตรกบศาสตรอน”

เอกสารการสอนชดวชาหลกและวธการศกษาทางรฐศาสตร. นนทบร : สานกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๖.

เจมส โค และคณะ. คมอการเพมพลงความสามารถกระบวนการจดการขอพพาท. แปลโดย วนชย วฒนศพท และคณะ. นนทบร : สถาบนพระปกเกลา, ๒๕๔๕.

จานงค อดวฒนสทธ และคณะ. สงคมวทยา. พมพครงท ๑๒. กรงเทพมหานคร : สานกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๘.

ใจ องภากรณ และคณะ. การเมองไทยในทศนะลทธมารคซ . กรงเทพมหานคร : ชมรมหนงสอ ประชาธปไตยแรงงาน, ๒๕๔๓.

ฉตรทพย นาถสภา. ลทธเศรษฐกจการเมอง. กรงเทพมหานคร :สานกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, ๒๕๔๑.

ฉนทนา บรรพศรโชต หวนแกว รศ. ดร.. ความเขาใจเบองตนเกยวกบสนตวธและธรรมชาตของ ความขดแยงในสงคมไทย. นนทบร : สถาบนพระปกเกลา , ๒๕๔๗.

เฉลม พงศอาจารย. พนฐานอารยธรรมไทย. กรงเทพมหานคร : เนตกลการพมพ, ๒๕๒๙. _________. ประวตศาสตรอนเดย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพพฆเณศ, ๒๕๒๓.

นของมห

of 215

๑๘๙

ชรนทร สนประเสรฐ. “ระบบการเมองการปกครอง ๑” เอกสารการสอนชดวชา มนษยกบสงคม หนวยท ๑ – ๗. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๔๖.

ชาญ กรสนยบระ. วฒนาการความคดสงคมนยม. กรงเทพมหานครฯ:เจรญวทยการพมพ,๒๕๑๗. ชยวฒน ถระพนธ. ทฤษฎไรระเบยบกบทางแพรงของสงคมสยาม. กรงเทพฯ: มลนธภมปญญา,

๒๕๔๒. ชยวฒน สถาอานนท. “ความรนแรงกบมายาการแหงเอกลกษณ”, ใน สนตศกษากบการแกปญหา

ความขดแยง. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๒๙. _________. ทาทายทางเลอก: ความรนแรง และการไมใชความรนแรง. กรงเทพฯ: มลนธ

โกมลคมทอง, ๒๕๓๓. _________. สนตทฤษฎ/วถวฒนธรรม. กรงเทพมหานคร : เรอนแกวการพมพ, ๒๕๓๙. ชยอนนต สมทวนช. ลทธการเมอง. กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน, ๒๕๑๙. _________. ศกดนากบการพฒนาของสงคมไทย. กรงเทพมหานคร : นาอกษรการพมพ, ๒๕๑๙. ซาดส จนดาร พอล. ความสมพนธทางวฒนธรรมไทย-อนเดย. กรงเทพมหานคร :โรงพมพมหา

มกฎราชวทยาลย, ๒๕๓๗. ณรงค เสงประชา รศ.. มนษยกบสงคม. พมพครงท ๓. กรงเทพมหานคร :สานกพมพโอเดยน

สโตร, ๒๕๓๘. เดชา รตตโยธน. ววฒนาการของสงคม วตถนยมทางประวตศาสตร. กรงเทพมหานคร: พนธกจ,

๒๕๔๖. ถนอม อานามวฒน. ประวตศาสตรไทยยคกอนประวตศาสตรไทยถงสนอยธยา.

กรงเทพมหานคร : แสงรงการพมพ, ๒๕๒๒. ถาวร สขากนยา. “องคอธปตยกบสงคมการเมอง”, เอกสารการสอนชดวชา ปรชญาการเมอง หนวย

ท ๖ – ๑๑. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๒. ทว หมนนกร. หลกลทธมารกซเลนน เลม ๒ : สาระธรรมสานกประวตศาสตร.

กรงเทพมหานคร : อกษรสมพนธ, ๒๕๑๙. ทนพนธ นาคะตะ. นกคดผยงใหญของโลก: ปรชญาและทฤษฎการเมอง. กรงเทพมหานคร:

โครงการเอกสารและตารา สงคมรฐประศาสนศาสตร นดา, ๒๕๔๑. เทยนฉาย กระนนท. อนเนองมาจากความแตกตางทางเศรษฐกจและสงคม ใน สนตศกษากบ

การแกปญหาความขดแยง. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๐. ธดา สาระยา. โครงสรางของชนชนในสงคมไทย. รวบรวมปาฐกถาจากสมาคมสงคมศาสตรแหง

ประเทศไทย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๒๑.

นของมห

of 215

๑๙๐

ธารง บรณธรรม. ปรชญาแหงลทธวตถนยม. นตศาสตร ๒๕๐๐ พมพใหมใน ปรชญาและวธคด ของลทธวตถนยม. เชยงใหม : สโมสรนกศกษามหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๑๗.

นคร พนธณรงค. ประวตศาสตรไทยสมยสโขทย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพไทยวฒนาพานช, ๒๕๒๘.

นพพร สวรรณพานช. พฒนาการศาสตรมารกซสมวาดวยการเมอง. กรงเทพมหานคร: เจรญวทย การพมพ, ๒๕๒๘.

นวม สงวนทรพย พนเอก(พเศษ). สงคมวทยาศาสนา. กรงเทพมหานคร: สานกพมพโอเดยน สโตร, ๒๕๓๗.

น. ชญานตม. ววฒนาการของมารกซ. พระนคร: สานกพมพเคลดไทย, ๒๕๑๖. บงอร ปยะพนธ ผศ.. ภาควชาประวตศาสตร คณะ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร สถาบนราชภฏ

นครปฐม. ประวตศาสตรไทย การปกครอง สงคม เศรษฐกจและความสมพนธกบ ตางประเทศกอนสมยสโขทยจนถง พ.ศ. ๒๔๗๕.

บารรงตน มวร จเนยร. รากฐานการเปลยนแปลงทางสงคมและเศรษฐกจของจนและอนเดย. แปล โดย ธเนศ อาภรณสวรรณ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพพฆเณศ, ๒๕๑๙.

บญศกด แสงระว. ครอบครวปฏวตของเหมาเจอตง. กรงเทพมหานคร: สขภาพใจ, ๒๕๔๓. _________. บทนพนธคลาสสค เลนน สตาลน วาดวยลทธมารกซ ลทธเลนน.

กรงเทพมหานคร: สขภาพใจ, ๒๕๔๖. _________. เปรยบเทยบยทธศลป ซนว กบ เหมาเจอตง. กรงเทพมหานคร: สขภาพใจ,

๒๕๔๐. _________. โลกทศน..ปรชญาวตถนยมวภาษ. กรงเทพมหานคร : สขภาพใจ , ๒๕๔๗. _________. สจธรรมของสงคมมนษยชาต วตถนยมประวตศาสตร. กรงเทพมหานคร :

สขภาพใจ , ๒๕๔๔. ปรชา ชางขวญยน. ความคดทางการเมองของทานพทธทาส. กรงเทพมหานคร: สานกพมพจฬา

ลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๘. _________. ธรรมรฐ-ธรรมราชา. กรงเทพมหานคร: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย ,

๒๕๔๒. _________. ระบบปรชญาการเมองในมานวธรรมศาสตร. กรงเทพมหานคร : สานกพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๒๙. ปรด บญซอ. ความอบจนของลทธมารกซ. ธนบร:มลนธโกมลคมทอง, ๒๕๒๔. ปรด พนมยงค. ความเปนอนจจงของสงคม . พระนคร: สานกพมพเกวยนทอง, ๒๕๐๐.

นของมห

of 215

๑๙๑

_________. ความเปนอนจจงของสงคม. พมพครงท ๔ กรงเทพมหานคร: นตเวช, ๒๕๑๓. _________. เราจะตอตานเผดจการไดอยางไร. กรงเทพมหานคร : องคการบรหารองคการ

นกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๑๗. ปฬาณ ฐตวฒนา. สงคมวทยา. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช จากด, ๒๕๒๒. ประชมศลาจารกภาคท ๑ หลกท ๑ ดานท ๑ บรรทดท ๒๒ -๒๔ , หนา ๑๘ ฉบบคณะ

กรรมการพจารณาและจดพมพเอกสารทางประวตศาสตร สานกนายกรฐมนตร, ๒๕๒๑.

ประมวล รจนเสร. การใชอานาจเปนธรรมชาตของมนษย. กรงเทพมหานคร : มลนธพฒนาพลง แผนดน,ม.ป.ป..

ประยงค สวรรณบบผา. รฐปรชญา แนวคดตะวนออก-ตะวนตก. กรงเทพมหานคร : โอเดยน สโตร, ๒๕๔๑.

__________. รฐปรชญา แนวคดตะวนออก-ตะวนตก. กรงเทพมหานคร : โอ.เอส พรน ตง เฮาส, ม.ป.ป..

ปาลเลกวซ ม.. เลาเรองกรงสยาม. แปลโดย สนต โกมลบตร กรงเทพมหานคร : กาวหนาการ พมพ, ๒๕๒๐.

ปน มทกนต. บทเรยนจากอนเดย. กรงเทพมหานคร : สานกพมพคลงวทยา, ๒๕๐๓. พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต). วถสสนตภาพ. พมพครงท ๑, กรงเทพมหานคร : สหธรรมก,

๒๕๔๖. พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต). พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม. พมพครงท

๑๓, สานกพมพเอส. อาร พรนตง แมส โปรดกจากด, ๒๕๔๘. พระมหาประยร ธมมจตโต. พทธวธสรางสนตภาพ. กรงเทพมหานคร : อมรนทพรนตงกรพ,

๒๕๓๒. พระราชวรมน (ประยทธ ปยตโต). สถาบนสงฆกบสงคมปจจบน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพ

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๒๙. พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต). พทธศาสนากบสงคมไทย. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร :

มลนธโกมลคมทอง, ๒๕๓๒. พระโสภณคณาภรณ. ความขดแยงในจตมนษย ใน สนตศกษากบการแกปญหาความขดแยง.

กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๐. พลศกด จรไกรศร. ความคดทางการเมองสมยใหม. กรงเทพมหานคร :สานกพมพพาสโก,

๒๕๒๓.

นของมห

of 215

๑๙๒

พทยา สายห. กลไกของสงคม. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๒. พพฒน พสธารชาต. รฐกบศาสนา บทความวาดวยอาณาจกร ศาสนจกร และเสรภาพ.

กรงเทพมหานคร :สานกพมพศยาม, ๒๕๔๕. พศวง ธรรมพนทา. สงคมวทยาเบองตน. กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร, ๒๕๒๓. พทธทาสภกข. คมอศกษาธรรม (ฉบบสมบรณ). กรงเทพมหานคร : สานกพมพธรรมสภา,๒๕๓๘ ________. ธรรมบรรยายชดทศพธราชธรรม. กรงเทพมหานคร : โรงพมพสหมตร, ๒๕๓๑. ________. ประชาธปไตยแบบสงคมนยมใน ธมมกสงคมนยม. กรงเทพมหานคร: มลนธโกมล

คมทอง,๒๕๒๖. ________. ศลธรรมกบมนษยโลก, คาบรรยายประจาวนเสาร ภาคมาฆบชา ณ ลานหนโคง เชง

เขาพทธทอง สวนโมกขพลาราม ไชยา ระหวาง ๑ มกราคม – ๒๙ มนาคม ๒๕๑๙. กรงเทพมหานคร: การพมพพระนคร, ๒๕๒๐.

________. สงคมนยมชนดทชวยโลกได ใน ธมมกสงคมนยม. กรงเทพมหานคร : สานกพมพสขภาพใจ, ๒๕๔๘.

________. สงคมนยมตามหลกแหงศาสนา ใน ธมมกสงคมนยม. กรงเทพมหานคร: มลนธ โกมลคมทอง, ๒๕๒๖.

________. อานาจของความโง ความหลง. กรงเทพมหานคร : ไพลน, ๒๕๔๙. มอรซ แครนสตน. ปรชญาการเมอง. แปลโดย ส.ศวรกษ. กรงเทพมหานคร : โครงการตารา

สงคมศาสตรและมนษยศาสตร, ๒๕๑๕. แมคเคยเวลล. เจา. แปลโดย พชต จงสถตวฒนาและคณะ. กรงเทพมหานคร: สภาหนาโดม

ชมรมรฐศกษา (จฬา) มหดลสาร, ๒๕๑๗. ยศ สนตสมบต ศ. ดร.. จากวานรถงเทวดา : มารกซสมและมานษยวทยามาซสม.

กรงเทพมหานคร :สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๒๖. ________. จากวานรถงเทวดา: มารกซสมและมานษยวทยามารกซสต.

กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๔๓. ยค ศรอารยะ. มายาโลกาภวตน. กรงเทพฯ:โครงการวถทรรศน, ๒๕๔๑. ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒. กรงเทพมหานคร : นานม

บคสพบลเคชนส, ๒๕๔๖. _________. พจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ-ไทย. กรงเทพมหานคร: อมรนทรการพมพ,

๒๕๓๒.

นของมห

of 215

๑๙๓

_________. พจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ-ไทย. กรงเทพมหานคร : อรณการพมพ, ๒๕๔๐.

ลวอส เอ. โคเซอร. แนวความคดทฤษฎทางสงคมวทยา ตอน คารล มารกซ. แปลโดย จามะร พทกษวงศ. กรงเทพมหานคร: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๓๓.

เลนน สตาลน. บทนพนธคลาสสค วาดวยลทธมารกซ ลทธเลนน. กรงเทพมหานคร: สขภาพ ใจ, ๒๕๔๖.

วศน อนทสระ. จรยศาสตร (ศาสตรทวาดวยคณความดและศลปะในการตดสนใจ). กรงเทพมหานคร : สานกบรรณกจ ๑๙๙๑ จากด, ๒๕๔๔.

วนย พงศศรเพยร. ปญหาในประวตศาสตรไทย. กรงเทพมหานคร : สานกพมพเลขาธการ รฐมนตร, ๒๕๒๙.

วรช ถรพนธเมธ. พทธปรชญาการปกครอง. กรงเทพมหานคร :สานกพมพดวงแกว, ม.ป.ป. ศรสรางค พลทรพย. อารยธรรมตะวนออก. กรงเทพมหานคร :มหาวทยาลยธรรมศาสตร,

๒๕๓๖. สนท สมครการ. พฒนาการแนวคดและทฤษฎของมานษวทยา จตวทยาสงคม

สงคมวทยา. เอกสารวชาการของสมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย ม.ป.ป. สมเดจพระญาณสงวร (เจรญ สวฑฒโน). ทศพธราชธรรมของพระบาทสมเดจพระเจาอย.

กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๔๙. สญญา สญญาววฒน รศ.ดร.. ทฤษฎสงคมวทยา. พมพครงท ๘. กรงเทพมหานคร :สานกพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๓. สตยรกษ. มโนภาพนยมและไดอาเลคตคกอนสมยมารกซ. แปลโดย Alexander Miller, The

Christian Significance of Karl Marx. สานกพมพอกษรสาสน , ๒๔๙๓. สพจน ดานตระกล. ววฒนาการของสงคมและประชาธปไตย. กรงเทพมหานคร: ประจกษการ

พมพ, ๒๕๑๖. สขม นวลสกล รศ.และคณะ ทฤษฎการเมองและจรยธรรม ๒. กรงเทพมหานคร: สานกพมพ

มหาวทยาลยรามคาแหง, ๒๕๓๙. สภชย มนสไพบลย. กรรมกรในระบบนายทน. กรงเทพมหานคร : เคลดไทย, ๒๕๑๗. สภา ศรมานนท. แคปตะลสม. พระนคร: สานกพมพเคลดไทย, ๒๕๑๗. สรพล ปธานวนช. แนวคดและปรากฏการณดานแรงงาน. กรงเทพมหานคร: มลนธฟรดรคแอ

แบรท , ๒๕๔๓.

นของมห

of 215

๑๙๔

สลกษณ ศวรกษ. พทธศาสนากบอหงสธรรม. ใน ปฏบตการแหงความรก : ยคสมยแหงความ รนแรง. กรงเทพมหานคร : กลมประสานงานศาสนาเพอสงคม, ๒๕๒๒.

สวนย ภรณวลย. ประวตศาสตรขบวนการความคดสงคมนยมโดยสงเขป. กรงเทพมหานคร: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๒๙.

แสวง อดมศร. การปกครองคณะสงฆไทย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราช วทยาลย , ม.ป.ป..

อคน ระพพฒน ม.ร.ว.. สงคมไทยสมยรตนโกสนทร พ.ศ. ๒๓๒๕-๒๔๑๖. กรงเทพมหานคร : โรงพมพพฆเณศ, ๒๕๑๘.

อมรา พงศาพชญ รศ.ดร. และ ปรชา ควนทรพนธ รศ.ดร.. ระบบอปถมภ. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : สานกพมพจฬาลงกรมหาวทยาลย, ๒๕๔๓.

อรณ รกธรรม. ความขดแยงในกรงเทพมหานคร : กรณศกษาเฉพาะระดบเขต. (เอกสารอด สาเนาเยบเลม) สานกวจยสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๓๘.

อทย หรญโต. หลกสงคมวทยา. กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร, ๒๕๒๒. เอจ ณ ปอมเพชร. พทธศาสนาตอบลทธมารกซสม. พมพครงท ๔. กรงเทพมหานคร : มหามกฏ

ราชวทยาลย, ๒๕๔๐.

(๒) วทยานพนธ :

ชลธ ยงตรง. “ความคดทางการเมองของพทธทาสภกข”. วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๓.

พระมหาถนอม อานนโท. “การศกษาเปรยบเทยบเรองพลวตทางสงคมในทศนะของพทธ ปรชญาเถระวาทกบมารกซสม”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๖.

พระมหานกร สวรรณด. “การศกษาวเคราะหหลกความเชอเรองระบบวรรณะของชาวฮนดใน ประเทศไทย ศกษาเฉพาะกรณชาวฮนดและนกศกษาศาสนาในกรงเทพมหานคร”. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาศาสนาเปรยบเทยบ. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๔.

พระมหาไพรชน เขยนวงศ. “พทธจรยศาสตรเถรวาทเปนอตนยมหรอไม” , วทยานพนธอกษร ศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย , ๒๕๓๙.

นของมห

of 215

๑๙๕

พระมหาสมเดช ศรลางด. “การศกษาเปรยบเทยบแนวความคดทางการปกครองของ พระพทธศาสนาและของอรสโตเตล”. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาศาสนาเปรยบเทยบ. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๔.

พระมหาสมปอง จนทวโส (ยงรมย ). “ธรรมชาตของมนษยในพทธปรชญาเถรวาทกบปรชญาของ อรสโตเตล”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาปรชญา. บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๘.

พระมหาหรรษา ธมมหาโส. “รปแบบการจดการความขดแยงโดยพทธสนตวธ : ศกษาวเคราะห กรณลมนาแมตาชาง จ.เชยงใหม”. วทยานพนธพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชา พระพทธศาสนา. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๗.

พสมย อาซาไนน. “การศกษาเปรยบเทยบหลกคาสอนเกยวกบการแตงงานระหวางคมภรพระเวท กบอล-กรอาน และอล-หะดษ”. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา ศาสนาเปรยบเทยบ. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๒๙.

แสวง คาหงษา. “คณธรรมของผปกครองศกษากรณ จอมพล สฤษด ธนะรชต ตามกรอบทศนะของ มาเคยวเวลล”. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๔.

(๓) บทความ

ปรชา ชางขวญยน ศ.. “ความเสมอภาค”, จดหมายขาวราชบณฑตยสถาน. ปท ๗ ฉบบท ๖๘. (มกราคม ๒๕๔๐).

สรพล สยะพรหม ดร.. “พระสงฆกบการศกษาการเมองการปกครอง”, วารสารบณฑตศกษา ปรทรรศน. ปท ๒ ฉบบท ๑ , (มกราคม-มนาคม ๒๕๔๙): หนา ๑๒๑.

๒. ภาษาองกฤษ

I. Primary sources Frederick Engels. Anti-Duhring 1878 quoted in V.I. Lenin, The State and Revolution 1917

in Essential Works of Lenin (New York : Bantam Books, 1966.

นของมห

of 215

๑๙๖

_________. History of the Communist Party of the Soviet Union, edited by a Commission of the c of the C.P. S.U. 1938 Moscow: Foreign Languages Publishing House, 1984.

________. “Socialism: Utopian and Scientific”, in K. Marx and F. Engles, Selected Works, Moscow: Progress Publishers, 1970.

________ .“The Origin of the Family, Private Property and the State,” Selected Works. Karl Marx. A Contribution to the Critique of Hegel’s Philosophy of Right (1844) ; Shlomo

Avineri, The Social and Political Thought of Karl Mark , Cambridge : Cambridge University Press, 1970.

________. Capital, Translated by Eden and Cedar Paul with and introduction by G.D.H. Cole London : J.M. Dent, 1939.

________. Capital, Vol. 1 , New York : International Publishers, 1973. ________. “Critique of the Gotha Programme,” Selected Works. ________. “Letter by Karl Marx to J. Weydemeyer, March 5, 1852,” Selected Works. ________. Preface to “A Contribution to the Critique of Political Economy,” Selected Works, ________. Selected Writing in Sociology and Social Philosophy, newly translated

by T.B. Bottomore London : McGraw-Hill, 1964. ________. The Capital, Volume I, Eng: trans by Samuel Moore and Edward Aveling ,

Moscow Progress Publisher, 1974. ________.Wage, Labour and Capital, New York: International Publishers, 1975. Karl Marx and Frederick Engels. Selected Works Vol. 1, Moscow: Progress Publishers,

1977. ________. The Communist Manifesto, in Essential Works of Marxism, ed. By Arthur P.

Mendel New York : Bentam Books, 1965. ________.“The Communist Manifesto”, Selected Writings. ________.The German Ideology, ed. with intr. by R. Pascal . New York: International

Publishers, 1969. ________. The German Ideology, New York : International Publishers.

นของมห

of 215

๑๙๗

________. The German Ideology (1845-46), reprinted in Karl Marx and Frederick Engels, The German Ideology, Part One, edited and with Introduction by C.J. Arthur (London : Lawrence and Wishart, 1970.

Marx/Engels. Selected Works, Volume One, Progress Publishers, Moscow, USSR, 1969. V.G. Afanasyev. Marxist Philosophy. Moscow:Progress Publishers, 1980.

II. Secondary sources Abrahamson, Mark, Mizruchi, Ephriaim H. and Hornung, Carlton A.. Stratification and

Mobility, New York, Macmillan Publishing Co., Inc., 1976. Adam, Smith. The Wealth of Nations, London : University Paperbacks, 1961, Book II. Akin Rabibhadana. “Clientship and Class Structure in the Early Bangkok Period” ใน

Change and Persistence in Thai Society. Edited by G. William Skinner and A. Thomas kirsch , Cornell University Press, Ithaca and London, 1975.

Alan, Wood and Ten, Grant. Reason in Revolt: Marxism and Modern Science, (เอกสาร สาเนาเยบเลมประกอบการศกษา ม.ป.ป.),

Anthony Storr. Human Aggression, New York: Athenemum, 1968. Aristotle, Politics (Politics), 1253 a, translated by Benjamin Jowett, in Great Books of the

western world Vol. 9. Ashley Mongtague, ed,Man and Aggression, New York: Oxford University Press, 1968. C. Wright mills. The Power Elite, New York: Oxford University Press, 1956. Charles Christopher Moor. The Mediation Process: Practical Strategic for Resolving Conflict, 2nd

ed., San Francisco, CA: Jossey-Bass Publishers, 1996. Geroge H. Sabine. A History of Political Theory, 3 rd. edition (New York: Holt Rinchart and

Winston, 1961. Gide and Charles Rist. A History of Economic Doctrines, London : George G.

Harrap, 1964. G.A.Jacobsen and M.H. Lipman. Political Science, Griffith Alan and Wall Stuart. Applied Economics: An Introductory Course, New York,

Longman Group Limited, 1984.

นของมห

of 215

๑๙๘

Henkin, A.B. et.al. Conflict management strategies of principals in site – based managed schools, Journal of Educational Administration 38, 2000.

Herbert Marcuse. Reason and Revolutions, New York: Humanities Press, 1968. Ian Robertson. Sociology, New York: Worth Publishers, Inc., 1977. John, Locke. Two Treatises of Government, New York .: The American Library, Inc. 1965. Kaare , Svalastoga. on Deadly Violence , Oslo-Bergen-Troms Universitets forlaget, 1982. Kenneth Minogue, Politics : A very short introduction , Pages 9, Oxford University Press,

1995. Killick, Tony. Policy Economics: A Textbook of Applied Economics on Developing

Countries, London, Heineman Educational Book Ltd. 1981. Marion B. smith. Suvey of Social Science, New York:Houghton Mifflin Co.,1951. Max Muller F.. The Sacred Book of the East : The Law of the Manu, Delhi: Motilal

Banarsidass, 1970. _________. The Sacred Book of the East : The Sacred Law of the Aryas, Delhi: Motilal

Banarsidass, 1969. Otto, Gierke. Political Theories of the Middle Age, Cambridge : Cambridge University

Press, 1927. Peter T. Coleman. Power and Conflict, in The Handbook Conflict Resolution: Theory and

Practice, Morton Deutsch and Peter T. Coleman (Editors), San Francisco: Jossey-Bass Publishers, 2000.

Ralf, Dahrendorf. Class and Class Conflict in Industrial Society, California: Standford University Press, 1959.

Reymond W. Mack and John Pease. Sociology and Social Life, New York: D Van Nostrand Company, 1973.

Roderic, Corney. The Human Agenda, New York: Bantam, 1973. Sidney Hook. Materialism in Encyclopedia of the Social Sciences, New York :

Macmillan, 1933. Stace, W.T.. A critical History of Greek Philosophy, p. 321. V.G. Afanasyev. Marxist Philosophy. Moscow:Progress Publishers, 1980.

นของมห

of 215

๑๙๙

William, Ebenstein, Introduction to Political Philosophy, Rinehart Com., 1954. Z.A. Jordan, The Evolution, p. 24, p. 35 ; C.J. Arthur, Introduction in The German Ideology,

Part One, London : Lawrence and Wishart, 1970.

๓. สารนเทศจาก World wide Web http://econ.bu.ac.th/paper/EC213/1-2.doc http://econ.bu.ac.th/paper/EC213/7.doc http://econ.bu.ac.th/paper/EC213/9.doc http://learning.ricr.ac.th/global/Global/lesson2.htm

http://soc-ant.payap.ac.th/index8.htm http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8% A8%E0 %B8%B1%E0%B8%81% E0%B8%94 %E0%B

8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B2. http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%B3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%

B8%B0%E0%B 8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B9%80%E 0%B8%88%E0 %B8%95 %E0%B8%99%E0%B8%B2% E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8 %A1 %E0%B 8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0 %B8%AA%E0% B8%95%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%97%E0%B 8% B2%E0%B8%AA http://www.baanjomyut.com/library/communist/page02.html http://www.baanjomyut.com/library/communist/page12.html http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=suparatta&group=2 http://www.centered.pbri.net/elearning/ubon/ punlapa/ capter1/Capter1.cfm.htm#top http://www.dhammalife.com/dhamma/vocab/vocab32.htm http://www.firelamtung.com /modules.php?op=modload&name= News&file=article&sid= 114

&mode=thread&order=0&thold=0 http://www.huso.buu.ac.th/cai/Sociology/225101/Lesson2/ประวต_แนวความคด_และผลงาน

ของนกสงคมวทยาคนสาคญ.htm http://www.huso.buu.ac.th/cai/Sociology/225101/Lesson9/ความหมายของการจดชนชนทาง

สงคม. htm http://www.huso.buu.ac.th/ cai/Sociology/225101/Lesson13/ทฤษฎการเปลยนแปลงทางสงคม.htm

นของมห

of 215

๒๐๐

http://www.huso.buu.ac.th/ cai/Sociology/225101/Lesson9/ทฤษฎของการจดชวงชนทาง สงคม.htm

http://www.huso.buu.ac.th/cai/Sociology/225101/Lesson9/ระบบชนชนทางสงคม.htm http://www.huso. buu.ac.th/cai/Sociology/225101/Lesson9/วธการจดชวงชนทางสงคม.htm http://www.marxists.org/archive/marx/works/download/manifest.doc http://www.oursiam.net/content/display.php?id=147&category=1 http://www.palungjit.com/dict/index.php?cat=115 http://www.rakbankerd.com/01_jam/thaiinfor/country_info/index.html?topic_id=198&db_file= http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=738 http://www.semsikkha.org/article/article/article293.doc+%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8

%A3% E0%B9%8C%E0%B8%A5+%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A3% E0% B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B9%8C&hl=th&gl=th&ct=cln k& cd=76

http://www.stou.ac.th/Thai/Grad_Stdy/Loadtext/Content/12741-2.doc http://www.thaipoem.com/forever/ipage/story1081.html http://www.tjanews.org/cms/index.php?option=com_content&task=view&id=1914&Item

id=56&lang= http://www2.nida.ac.th/boonanan/p602/module3.htm http://66.102.7.104/search?q=cache:U8rnfSADuocJ:202.143.139.146/Elearning/Sociology/Social

%2520%2520stratification.doc+%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0% B9 %8C%E0%B8%A5+%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0% B8%81%E0%B8%8B%E0%B9%8C&hl=th&gl=th&ct=clnk&cd=149

นของมห

of 215

๒๐๑

ประวตผวจย

ชอ พระมหาดวงเดน ฉายา ฐตญาโณ นามสกล ตนน เกด ๖ เมษายน ๒๕๑๙ เลขประจาตวประชาชน ๓-๔๗๐๘-๐๐๒๙๑-๕๐-๗ มาตภม ๖๐ หม ๔ บานโนนแพง ต. เดอศรคนไชย อ. วานรนวาส จ. สกลนคร

๔๗๑๒๐ สงกด วดมหรรณพาราม คณะ ๔ ถนนตะนาว แขวงเสาชงชา เขตพระนคร

กรงเทพมหานคร ๑๐๒๐๐ . โทร ๐๘๑ - ๐๑๔๗๓๙๑

การศกษาและประสบการณ - นกธรรมชนเอก - เปรยญธรรม ๔ ประโยค (ป.ธ. ๔ ) - ปรญญาตรศาสนศาสตรบญฑต (คณะศกษาศาสตร เอกภาษาองกฤษ) จากมหาวทยาลย มหามกฏราชวทยาลย เกยรตนยมอนดบสอง

- ผานการอบรมวาทศลปรนท ๑๕ หลกสตร “กลยทธในการเทศนา” จากมหามกฏราชวทยาลยกบธรรมสถานวมานวมต

- วชาชพชาง ซอมคอมพวเตอร จากโรงเรยนวชาชพกรงเทพมหานคร - คอมพวเตอรระดบกลาง ภาคทฤษฎและปฏบตจากโรงเรยนฝกอาชพ

กรงเทพมหานคร Word, Excel, Power Point, Photoshop, Dremwever MX,

- ผานโครงการอบรมเชงปฏบต การผลตสอธรรมะวถพทธ คณะครศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

- ผานการอบรมเปนพระวทยากรโครงการฝกอบรม “พระวทยากรเพอ การปองกนยาเสพตด” จากสานกงานคณะกรรมการปองกนและ ปราบปรามยาเสพตด (ป.ป.ส.)

- ผานการอบรมความรตามโครงการอบรม “พระธรรมวทยากรสอนสาระ การเรยนรพระพทธศาสนา” โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร รนท ๑

- ผานการฝกอบรมโครงการฝกอบรมครเปนวทยากรการจด “คายพทธ บตร-พทธธรรม” ตามหลกสตรตนแบบ ของวดปญญานนทาราม ฯลฯ

นของมห

of 215

ชนชั้นของคาร์ล มาร์ก

Documents

à¹à¸œà¸™ à¸„31201...

à¹à¸œà¸™à¸œà¸±à¸‡à¸à¸—à¸—à¸µà¹ˆ...

à¹پà¸œà¸™à¸پà¸œà¸¹à¹‰à¸›à¹ˆà¸§à¸¢à¸™à¸à¸پ...

à¸›à¸£à¸°à¸à¸²à¸™...

à¸™à¸´à¹€à¸—à¸¨à¸œà¸à¸à¸œà¸à¸²à¸™...

à¸œà¸¹à¹‰à¸”à¸¹...

à¹à¸œà¸™à¸à¸²à¸£à¸à¸à¸™à¹à¸œà¸™à¸—à¸µà¹ˆ...