การสัมมนาเรื่อง “ข้าวยากหมากแพง”...

ข้�าวยากหมากแพง : สาเหตุ� ผลกระทบ

และทางแก�ไข้

นิ�พนิธ์� พ�วพงศกรคณบดี! คณะเศรษฐศาสตุร� มหาว�ทยาล�ยธ์รรมศาสตุร�

การส�มมนิาเร$%อง ข้�าวยากหมากแพง “ ”คณะเศรษฐศาสตุร� มหาว�ทยาล�ยธ์รรมศาสตุร�

22 พฤษภาคม 2551

1 .แนิวโนิ�มและสาเหตุ�ระยะยาวท!%เก�ดีภาวะ

ข้�าวยากหมากแพง ท�%วโลก“ ” 11. ราคาส�นิค�าเกษตุรในิปั,จจ�บ�นิ

ถี!บตุ�วส/งจากแนิวโนิ�มในิ 100 ปั0

Figure 7 Real Cereal Price Indices (All prices=100 in 1960)

0

50

100

150

200

250

300

1905 1915 1925 1935 1945 1955 1965 1975 1985 1995 2005

Wheat Mai ze Ri ce

• ราคาข้�าวแท�จร�งส/งเปั1นิปัระว�ตุ�การณ�นิ�บแตุ2ปั0 2516 (ร/ปั IRRI)

Rice

0

100

200

300

400

500

600

1950

1953

1956

1959

1962

1965

1968

1971

1974

1977

1980

1983

1986

1990

1993

1996

1999

2002

year

pric

e ($

/ m

etric

tonn

e)

11. ราคาส�นิค�าเกษตุรในิปั,จจ�บ�นิถี!บตุ�วส/งจากแนิวโนิ�มในิ 100 ปั0 (ตุ2อ)

•ภาวะราคาส�นิค�าอาหารแพง เก�ดีคร�3งส�ดีท�ายในิปั0 -251617

–เก�ดีความแตุกตุ$%นิเร$%อง “Limit to Growth” ตุามแนิวค�ดีข้อง Malthus เพราะหล�งสงครามโลกอ�ตุราตุายลดีลงข้ณะท!%อ�ตุราเก�ดีลดีช้�า

–แตุ2เศรษฐก�จโลกม�ไดี�ช้ะลอตุ�วดี�%งค6าพยากรณ�: 1( )ปัฏิ�ว�ตุ�เข้!ยว

(2) เศรษฐก�จโลกเตุ�บโตุอย2างรวดีเร8ว ท6าให�ความตุ�องการอาหารเพ�%มช้�า ข้ณะท!%อ�ตุราการเพ�%มปัระช้ากรเร�%มลดีลง

•ภาวะข้�าวยากหมากแพงคร�3งนิ!3 จะเปั1นิไปัตุามค6าท6านิายข้อง Malthus หร$อไม2

12 สาเหตุ�ระยะยาว 3 กล�2มสาเหตุ�–กล�2มแรก: อ�ปัสงค�เพ�%มข้93นิ

• 1 การเพ�%มข้องปัระช้ากร: แม�อ�ตุราเพ�%มปัระช้ากรโลกจะเพ�%มเพ!ยงปั0ละ 12 เท!ยบก�บ 2% ในิทศวรรษ 2510

•แตุ2ปัระช้ากรท!%เพ�%มส2วนิใหญ่2 อย/2ในิปัระเทศก6าล�งพ�ฒนิา ซึ่9%งเพ�%มปั0ละ 78 ล�านิคนิ

•ดี/ตุาราง 1

Projected Population Growth (U.N. medium projections, in millions)

• Region 2007 2050• World 6,671 9,191* + 38%• High Income 1,223 1,245 + 2%• Low Income 5,448 7,946 + 46%• Africa 965 1,998 +107%• Asia 4,030 5,266 + 31%• Latin America 572 769 + 34%• North America 339 445 + 31%• Europe 731 664 - 9%______________

*The UN Population Office’s low and high projections of the world population in 2050 are 7.8 billion and 11.9 billion, respectively.

• 2( ) การเตุ�บโตุข้องรายไดี�ท6าให�ความยากจนิในิปัระเทศก6าล�งพ�ฒนิาลดีลง คนิกว2าพ�นิล�านิคนิม!อ6านิาจซึ่$3อมากข้93นิ–รายไดี� 1-2 $ ตุ2อว�นิ (ม! 2.7 ล�านิคนิ ) ก�นิอาหารพวก

คาร�โบไฮเดีรตุเพ�%ม –Engel law: คนิรวย(รายไดี� 2-10 $ ตุ2อว�นิ) จะก�นิอาหารลดี

ลง โดียเฉพาะคาร�โบไฮเดีรตุ–แตุ2คนิท!%รวยข้93นิในิปัระเทศก6าล�งพ�ฒนิาก�นิเนิ$3อส�ตุว�เพ�%ม อ�ปัสงค�

ตุ2อธ์�ญ่พ$ช้เล!3ยงส�ตุว�เพ�%ม เนิ$3อว�ว 1 ก.ก . ใช้�ข้�าวโพดี 7 ก.ก . หม/ 1 กก.ใช้�ข้�าวโพดี 6.5 กก. ไก21 กก.ใช้�ข้�าวโพดี 2.6 กก.

–คนิรวยข้93นิ ก�นิผ�ก-ผลไม�เพ�%ม แย2งท!%ดี�นิเพาะปัล/ก–คนิรวยข้93นิอ!ก (เก�นิ 10 $) ก�นิอาหารแปัรร/ปัท!%มาก�บบรรจ�ภ�ณฑ์�

และบร�การ และใช้�เฟอร�นิ�เจอร� เส$3อผ�ามากข้93นิ...แย2งท!%ดี�นิ

Huge Growth in Food Consumption

Expected from Economic GrowthCountry Population % <

$1/day% < $2/day

China 1318 9.9

34.9

India 1132 34.3 80.4

Indonesia 232 7.5 52.4

Brazil 189 7.5 21.2

Pakistan 169 17.0 73.6

Bangladesh 149 41.3 84.0

Nigeria 144 70.8 92.4

Philippines 85 14.8 43.0Source: World Bank. World Development Indicators database

การคาดีคะเนิ World Food Demand โดีย WB

•ความต้�องการอาหารจะเพิ่��มอ�กเท่�าต้�วในปี� 2050-50% เก�ดจาก การเพิ่��มปีระชากรในปีระเท่ศก�าลั�งพิ่�ฒนา-50% เก�ดจาก การเพิ่��มรายได�ในปีระเท่ศก�าลั�งพิ่�ฒนา

ในปีระเท่ศก�าลั�งพิ่�ฒนา ปีระชากรในคร�วเร#อนท่��ม�รายได� 16,000$ จะเพิ่��มจาก 352 ลั�านคนในปี� 2006 เปี$น 2.1 พิ่�นลั�านคนในปี� 2030

จ�านวนคนจนท่��ลัดลังจะเปี$นต้�วแปีรสำ�าค�ญท่��สำ(ดในการก�าหนดความต้�องการอาหารในอนาคต้

12. สาเหตุ�ระยะยาว 3 กล�2มสาเหตุ� (ตุ2อ)

–1.3 )กล�2ม 2อ�ปัทานิเพ�%มไม2ท�นิ• 1( ) ผลผล�ตุตุ2อไร2 เร�%มทางตุ�ว (เตุ�มร/ปั 3ผลผล�ตุ/ไร2)–ร�ฐบาล องค�กรระหว2างปัระเทศลดีการลงท�นิภาคเกษตุร

หล�งจากปัฏิ�ว�ตุ�เข้!ยวท!%ม!ผลให�ราคาอาหารลดีลง

–ธ์นิาคารโลกลดีเง�นิให�ก/�ภาคเกษตุรจาก 30% ในิปั0 1980 เหล$อ 12%

ในิปั0 2007–ODA ภาคเกษตุรปั,จจ�บ�นิม!เพ!ยง 4% –บร�ษ�ทข้�ามช้าตุ�เนิ�นิว�จ�ย GMO ท!%ลดีการใช้�ยาฆ่2าแมลง

และเกษตุรกรตุ�องซึ่$3อเมล8ดีพ�นิธ์��ท�กฤดี/การเพาะปัล/ก

ผลัผลั�ต้ต้�อไร� ข้�าวนาปี� แลัะ นาปีร�ง ข้องไท่ย

ท่��มา : สำ�าน�กงานเศรษฐก�จการเกษต้ร, 2549

010203040506070

พ$3นิท!%

( ล�านิไ

ร2)

ผล

ผล�ตุ

( ล�านิตุ

�นิ)

2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549

ปั0 (พ.ศ)

พ$3 นิท!% เพา ะ ปัล/ก และ ผลผล�ตุข้�าว

เน#-อท่�� เพิ่าะปีลั.ก ผลัผลั�ต้

●แนิวโนิ�มพ$3นิท!%เพาะปัล/กข้�าวรวมค2อนิข้�างคงท!%ปัระมาณ 67 ล�านิไร2

● แตุ2แนิวโนิ�มข้องผลผล�ตุม!เพ�%มข้93นิจาก 23 ล�านิตุ�นิในิปั0 2539 เปั1นิ 29 ล�านิตุ�นิในิปั0 2549 และ 30 ล�านิตุ�นิในิปั0 2550

● ผลผล�ตุข้�าวท!%เพ�%มข้93นินิ�3นิเปั1นิผลจากการข้ยายตุ�วข้องพ$3นิท!%นิาปัร�ง โดียเฉพาะการปัร�บเปัล!%ยนิพ$3นิท!%นิานิ63าท2วมซึ่9%งเดี�มปัล/กข้�าวพ�นิธ์��พ$3นิเม$องมาปัล/กข้�าวพ�นิธ์��ไม2ไวแสง ซึ่9%งสามารถีปัล/กไดี� 2 คร�3งตุ2อปั0และให�ผลผล�ตุท!%ส/งกว2าปัล/กข้�าวพ�นิธ์��พ$3นิเม$องท6าให�ปัร�มาณผลผล�ตุข้ยายตุ�วเพ�%มข้93นิ

แนวโน�มพิ่#-นท่��เพิ่าะปีลั.กแลัะผลัผลั�ต้ข้องไท่ย

12. สาเหตุ�ระยะยาว 3 กล�2มสาเหตุ� (ตุ2อ)

• 2( ) Stock ธ์�ญ่พ$ช้ลดีลงท�%วโลก–ร/ปัท!% 4.....stock ข้�าว ข้�าวสาล! ข้�าวโพดี–ร�ฐบาลพ�ฒนิาหลายปัระเทศเร�%มใช้�ว�ธ์!จ2ายเง�นิสดีช้2วยเหล$อเกษตุรกร แทนิการสตุBอคธ์�ญ่พ$ช้ท!%ม!ตุ�นิท�นิส/ง ตุ�วอย2าง สหร�ฐอเมร�กา ย�โรปั

–แม�แตุ2 จ!นิ และ อ�นิเดี!ย ก8ลดี stock เพราะหาซึ่$3อไดี�ง2ายในิตุลาดีโลก

• (3) พ$3นิท!%ว2างเปัล2าม!นิ�อยมาก และการเจร�ญ่เตุ�บโตุ ท6าให�เก�ดีปั,ญ่หาทร�พยากรเส$%อมโทรมจนิเก�ดีผลกระทบตุ2อผลผล�ตุภาคเกษตุร

ภาพรวมดี�านิอ�ปัทานิ อ�ปัสงค� และราคาข้�าวในิตุลาดีโลก

อ�ปัทานิ อ�ปัสงค� และราคาข้�าวในิตุลาดีโลก ปั0 2540 -2549

0

90

180

270

360

450

2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549

อ(ปี

ท่าน

แลัะอ

(ปีสำง

ค0(ห

น�วย :

ลั�านต้

�น)

0

100

200

300

400

500

รา

คา(ห

น�วย :

เหร�ย

ญสำห

ร�ฐฯ/ต้

�น)

ปีร�มาณการผลั�ต้ข้�าว (ข้�าวสำาร) ปีร�มาณการบร�โ ภคปีร�มาณสำต้5อกปีลัายปี� ปีร�มาณการสำ�งออก

ราคาข้�าว US Southern long grain milled ราคาข้�าวข้าว 5% FOB กร(งเท่พิ่ฯ ราคาข้�าวข้าว 5% FOB เว�ยดนาม

ท!%มา : World Market & Trade, USDA (Jan 2008) และสภาหอการค�าแห2งปัระเทศไทย

STOCK ข้�าวสำาลั� แลัะ ข้�าวโพิ่ด

2. สาเหตุ�ระยะกลาง / ระยะ ส�3นิท!%ราคาอาหารถี!บตุ�วส/งอย2างรวดีเร8ว

21. สาเหตุ�หล�ก: stock ธ์�ญ่พ$ช้ลดีลง เม$%อเก�ดีปั,ญ่หาดี�านิดี�นิฟCาอากาศท6าให�ผลผล�ตุโลกลดีลง ร�ฐบาลในิปัระเทศผ/�ส2งออกตุ$%นิตุระหนิก จ9งเร�%มใช้�มาตุรการจ6าก�ดีการส2งออก ผ/�นิ6าเข้�าก8แตุกตุ$%นิ ร�บส�%งซึ่$3อข้�าวจ6านิวนิมาก ส2วนิปั,จจ�ยอ$%นิๆ (เช้2นิ การเก8งก6าไรตุลาดี commodity)ม!ส2วนิกระพ$อให�ราคาพ� 2งส/งผ�ดีปักตุ�จนิกลายเปั1นิ ราคาฟองสบ/2“ ”

- กรณ!ข้�าว ตุลาดีโลกบางมาก การค�าแค2 6.5 % ข้องการผล�ตุ 425.3 ล�านิตุ�นิในิปั0 2550

і ѥзѥѯмј ѨѷѕѲьѰшҕј ѣѯчѪѠь

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

еҖѥњ

еҖѥњѝѥј Ѩ

еҖѥњѱёч

ѯўі Ѩѕр ѝўі ѤушҕѠѯєші ѧдшѤь

ราคาส2งออกข้� าว FOB ปั0 2550/51

1,170

905

988

870

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

850

900

950

1,000

1,050

1,100

1,150

1,200

1,250

7 14 21 28 6 12 19 26 9 16 23 30 5 13 20 27 5 12 19 26 2 9 10 11 17 18 21 22

ข้ . หอม 100% B ข้ ข้ . 100% B ข้ . นิ9%ง 100% B ข้ ข้ .5%

US$/TON

พ.ย. 50 ม.ค. 51ธ์.ค. 50 ก.พ. 51

จ�ดีท6า โดีย: กรมการค�าตุ2างปัระเทศแหล2งข้�อม/ล: ผ/�ส2งออก

ม!.ค. 51 เม.ย. 51

23 เม.ย. 51

2.2 SUPPLY: ปั,ญ่หาฝนิแล�ง/นิ63าท2วมในิปั0 2550

–ธ์�ญ่ญ่พ$ช้: ออสเตุรเล!ยผ/�ส2งออกข้�าวสาล!อ�นิดี�บ 2 ปัระสบปั,ญ่หาแล�ง 2 ปั0 ย�โรปัตุ.อ.แล�ง

–อากาศไม2ดี!ในิแคนิาดีา ย�โรปั และย/เครนิ–ท6าให�หลายปัระเทศตุ�องห�นิมาซึ่$3อธ์�ญ่ญ่พ$ช้จาก

สหร�ฐอเมร�กา–ผล: เปั1นิอ!กสาเหตุ�ท!% stock ข้�าวสาล!ลดีตุ6%า

เปั1นิปัระว�ตุ�การณ�

2.2 SUPPLY: ปั,ญ่หาฝนิแล�ง/นิ63าท2วมในิปั0 2550 (ตุ2อ)

ข้�าว–เว!ยดีนิามนิ63าท2วมปั0 2550–บ�งคลาเทศปัระสบภ�ยนิ63าท2วม 2 คร�3ง

ไซึ่โคลนิ 1 คร�3งในิปั0 2550–ภาวะลานิ�นิยา ท6าให�ผลผล�ตุอาหารลดี

ลงในิอาฟร�กาลาตุ�นิอเมร�กา และแคร�เบ!ยนิ

2.3 SUPPLY: ผลข้องราคาพล�งงานิท!%ส/งข้93นิมาก

•(ก )รบ.ท�%วโลกม!นิโยบายพ�ฒนิา bio-fuel เพราะเปั1นิห2วงเร$%อง energy security- ท6าให�ผลผล�ตุเกษตุรถี/กนิ6าไปัผล�ตุพล�งงานิ ราคาเกษตุรส/งข้93นิ

23

24

Targets of some governments on biofuels• US :

– 2006: 4.0 billion gallons (16 MTs)– 2012: 7.5 billion gallons (30 MTs)– 2017: 35 billion gallons

• EU :– 2006: 2% of transport fuels– 2010: 5.8% of transport fuels– 2020: 10% of transport fuels

• Brazil: – 2006: 20 billion liters (5 billion gallons)– 2012: 36 billion liters (7+ billion gallons)– 2020: 20% of transportation fuels

• Australia: – 2006: 120–150 million liters– 2010: 350 million liters

• Despite these ambitious targets, bio-fuel production will account for less than 5-8 percent of total energy needs in the next decade

• California’s governor … Arnold … also has committed my state to go “big time” into biofuels and other alternative energy forms …

25

Targets and policies of China on biofuels

• “Bio-ethanol … law” issued in 2004: – E10 (10% of ethanol + 90% of gasoline) products have been used in

transportation sector in 27 cities over 4 provinces.

• Current production– Maize-ethanol: 3 plants (capacity: 900,000 tons)– Wheat-ethanol: 1 plant (capacity: 300,000 tons)– Cassava, sugarcane, and sorghum: on trial basis– Biodiesel: 100,000 tons

• Plans for the future– Ethanol: 4 MT (or 1 billion gallons) by 2010– Biodiesel: under planning …

• Incentive policies – Waived 5% consumption tax on bioethanol for E10 program– Refunded the value added tax on bioethanol production– Provided subsidy to bioethanol plants (the level of subsidy is associated with

average production cost over all plants).

26

• 8% for substitute energy by 2011

• 3% is bio-fuel Ethanol 4.0 million liters / day by 2005Bio-Diesel (B10) 8.5 million liters / day by 2012

• Supply side– Investment policy to promote ethanol / bio-diesel plants

• Investment privilege

• Liberalization of alcohol production

• Credit Support

Targets of Thailand and biofuel policy

27

•ท�กปัระเทศใช้�ระบบแรงจ/งใจคล�ายก�นิ- ยกเว�นิ/ลดีหย2อนิภาษ!ช้นิ�ดีตุ2างๆ- ใช้�ก6าแพงภาษ! / NTB ค��มครองผ/�ผล�ตุในิปัระเทศ

•(ก ) นิโยบายช้!วพล�งงานิ ท6าให�สหร�ฐฯใช้�ข้�าวโพดี 20%ผล�ตุ ethanol

- ข้�าวโพดีแย2งพท.พ$ช้นิ63าม�นิ ธ์�ญ่ญ่พ$ช้ ฝCาย …ราคาส/งข้93นิ

- ข้�าวโพดีท!%ถี/กแย2งไปั ย�งผลให�การส2งออกข้องสหร6ฐฯลดีลง

- สหร6ฐฯส2งออก 18%ข้องผลผล�ตุ= 60 % ข้องการค�าข้�าวโพดี ท�%วโลก

28

(ก ) ผลข้องนิโยบายช้!วพล�งงานิ ท6าให�สหร�ฐฯใช้�ข้�าวโพดี 20 ผล�ตุ

ethanolข้�าวโพดีแย2งพท.พ$ช้นิ63าม�นิ ธ์�ญ่ญ่พ$ช้ ฝCาย …ราคาส/งข้93นิ

- ข้�าวโพดีท!%ถี/กแย2งไปั ย�งผลให�การส2งออกข้องสหร6ฐฯลดีลง

- สหร6ฐฯส2งออก 18%ข้องผลผล�ตุ= 60 % ข้องการค�าข้�าวโพดี ท�%วโลก

29

The U.S. Is a Large Trading Country in Many Commodity Markets (2002-05)

Commodity

% of WorldProduction

% of WorldTrade

% of Prodn Exported

Cotton 20 40 70

Corn 40 60 18

Soybeans 38 44 35

Wheat 9 25 50

Rice 2 13 52

Source: Congressional Research Service

30

ดี�ช้นิ!ค2าข้นิส2งธ์�ญ่พ$ช้และดี�ช้นิ!ข้นิส2ง ส�นิค�า Baltic Dry

–(ข้ ) ค2าข้นิส2งทางเร$อถี!บตุ�วส/ง ท6าให�ตุ�นิท�นิอาหารแพงข้93นิ

2.4 ร�ฐบาลปัระเทศตุ2างๆใช้�มาตุรการแทรกแซึ่งตุลาดีจนิท6าให�ภาระการปัร�บตุ�วข้องกลไกราคาตุกอย/2ในิปัระเทศท!%เหล$อ–หลายปัระเทศจ6าก�ดีการส2งออก เช้2นิ จ!นิ

อ�นิเดี!ย เว!ยดีนิาม–ผ/�นิ6าเข้�าย9ดีดี6ารงภาษ!นิ6าเข้�าส/ง–ใช้�นิโยบายควบค�มราคาอาหารท6าให�เก�ดีผลเส!ย

ตุ2อเกษตุรกร–ฟGล�ปัปัGนิส� ซึ่9%งเปั1นิผ/�นิ6าเข้�าข้�าวรายใหม2ข้องโลก

ปัระกาศซึ่$3อข้�าวจ6านิวนิมโหฬาร หลายระลอกท6าให�ราคาพ� 2งข้93นิท�นิท!

32Source: World Bank

ค2าเง�นิดีอลล2าร�อ2อนิตุ�ว ม!ผล 2 อย2าง- 2.5) ค2าเง�นิท6าให�ราคาพ$ช้ผลแพงท�%วโลก เพราะสหร�ฐฯเปั1นิผ/�ส2งออกเกษตุรรายใหญ่2ข้องโลก- 2.6) การเก8งก6าไรในิตุลาดี commodity

สาเหตุ�รองอ$%นิๆในิระยะส�3นิ / ระยะกลาง

–ราคาข้�าวสาล! กระโดีดีจาก $ 10 ในิตุ�นิปั0เปั1นิ $2.4 ในิปัลายเดี$อนิ ก.พ 2551

–ปัร�มาณการซึ่$3อข้ายในิตุลาดี commodity futures และ options ในิสหร�ฐอเมร�กาเพ�%มข้93นิ 32% จากปั0 2550

–นิ�กว�เคราะห�ข้อง Standard C. Bernstem คาดีว2าระหว2างปั0 - 254448 ม!เง�นิลงท�นิในิ commodity-linked index ถี9ง - 17520. .แสนิล�านิแหร!ยญ่

– เฉพาะช้2วงตุ�นิปั0 2551 กองท�นิ commodity exchange traded funds ม!เง�นิลงท�นิ 3 หม$%นิล�านิเหร!ยญ่เพ�%มข้93นิ 90% จากปั0ก2อนิ

(2.6) การเก8บก6าไรในิตุลาดี Commodity

•การเก8งก6าไรม!มานิานิแล�ว แตุ2เก�ดีอะไรข้93นิจ9งม!เง�นิเก8งก6าไรเพ�%มข้93นิในิตุลาดี commodity– การลดีค2าเง�นิสหร�ฐฯ ม!ส2วนิส6าค�ญ่ท6าให�นิ�กลงท�นิตุ�องหาแหล2งลงท�นิ

ใหม2ๆ เช้2นินิ63าม�นิ commodity ท6าให�ราคาอาหารท�%วโลกแพงข้93นิ 2 เดี�ง

–นิว�ตุกรรมทางการเง�นิท!%เร!ยกว2า index-based commodity หร$อ exchange-traded fund (ETF) ซึ่9%งท6าให�นิ�กลงท�นิเล$อกซึ่$3อส�นิค�ากล�2มใดีกล�2มหนิ9%งเหม$อนิกองท�นิตุ2างๆ ท!%ม!ระดี�บความเส!%ยงตุ2างก�นิตุามองค�ปัระกอบข้องห��นิ

–แตุ2ตุลาดี commodity เปั1นิตุลาดีท!%ค2อนิข้�างเล8ก–นิ�กลงท�นิคาดีว2ากองท�นิ ETF ม!เม8ดีเง�นิลงท�นิส/งถี9ง 25%

ข้องเม8ดีเง�นิในิตุลาดี commodity–ส�ญ่ญ่า ETF ท!%ซึ่$3อข้ายข้าวสาล!ม!ม/ลค2า 2 เท2าข้องปัร�มาณข้�าว

สาล! (soft red winter wheat) ท!%สหร�ฐจะผล�ตุไดี�ท�3งปั0

2.7 ส$%อมวลช้นิกระพ$อข้2าวร�าย เช้2นิ ข้2าวจราจลในิหลายปัระเทศ.....เก�ดีภาวะแตุกตุ$%นิท�%วโลก (ปัระเดี8นินิ!3เปั1นิห�วข้�อว�จ�ยท!%นิ2าสนิใจ)

•สร�ปัสาเหตุ�: ตุลาดีข้�าวอย/2ในิสภาพ “ไร�ดี�ลยภาพ”–ตุลาดีข้�าวเปั1นิตุลาดีท!%บางมาก (thin market) ปัร�มาณ

ซึ่$3อข้ายท�%วโลกปั0 2550 เท2าก�บ 31 ล�านิตุ�นิข้�าวสารหร$อเพ!ยง 6.5 % ข้องปัร�มาณการผล�ตุ: ปั0นิ!3ม!shocksหลายอย2างในิตุลาดี ราคาจ9งไหวตุ�วอย2างร�นิแรง และเปั1นิ “ ราคาฟองสบ/2” เพราะอ�ปัทานิม!ความย$ดีหย�2นิตุ2อราคาตุ6%ามาก

– แตุ2 FAO คาดีว2าราคาท!%พ� 2งส/งในิปั0นิ!3 จะท6าให�ผลผล�ตุข้�าวเพ�%มข้93นิไม2ตุ6%ากว2า 12 ล�านิตุ�นิหร$อ 18 (ถี�าอากาศปัรกตุ� ) ซึ่9%งนิ2าจะช้2วยบรรเทาภาวะข้าดีแคลนิข้�าวลงไดี�บ�าง: ราคาม!ส/งข้93นิ ก8ตุ�องม!ลง เหม$อนิหล�งปั02516 ท!%ปัระเทศพ�ฒนิาเพ�%มเง�นิอ�ดีหนิ�นิ & ค��มครอง…..แตุ2คร�3งนิ!3 ราคาอาจส/งอ!กหลายปั0

3. ราคาอาหารจะอย/2ในิระดี�บส/งอ!กนิานิเพ!ยงใดี

31. ราคาข้�าวเปั1นิราคาฟองสบ/2 คงจะลดีลง แตุ2ย�งจะทรงตุ�วระดี�บส/ง

32 การทดีลอง simulation โดียให�ร�ฐบาลม!นิโยบายดี�านิช้!วพล�งงานิตุามท!%ปัระเทศ และม!ข้�อสมม�ตุ�ว2าอ�ปัสงค�เพ�%มข้93นิในิปัระเทศก6าล�งพ�ฒนิา ข้ณะท!%อ�ปัทานิเพ�%มช้�า– ระหว2างปั0 - 254858 ราคาข้�าวแท�จร�งเพ�%ม 20

% – ราคาถี�%วเหล$อง เพ�%ม– ราคาข้�าวในิ เพ�%ม– ร/ปั 9Modeling

– ผลพยากรณ�: ระหว2างปั0 - 25482558 ราคาข้�าวแท�จร�งเพ�%ม 20

– FAO พยากรณ�ราคาข้�าวจะเพ�%มข้93นิเก$อบ3 0 % ในิ 10 ปั0ข้�างหนิ�า

33. Malthus hypothesis ถี/กไหม–หว�งว2าจะพยากรณ�ผ�ดี–นิ�ตุยสาร Economist ให�เหตุ�ผลว2า Malthus คงพยากรณ�ผ�ดี เพราะ (ก )ม!เทคโนิโลย!ดี�านิเพ�%มผล�ตุอย/2แล�ว แตุ2ถี/กระแสตุ2อตุ�านิ (ข้ ) เม$%อพลเม$องโลกรวยข้93นิ (รายไดี�เก�นิว�นิละ 10$ )การบร�โภคอาหารท�กช้นิ�ดีจะลดีลง

4. ผลกระทบ : การคาดีคะเนิ

41. ภาวะเง�นิเฟCอ และการข้าดีแคลนิอาหารท6าให�เก�ดีการปัระท�วงในิหลายปัระเทศ ตุ�3งแตุ2อ!ย�ปัตุ� ไฮตุ� คาเมร/นิ เซึ่เนิก�ล ฯลฯ- ร�ฐบาลในิหลายปัระเทศตุอบสนิองดี�วยนิโยบาย protectionist ดี�งกล2าวแล�ว

41

4. 1 ท6าไมไทยตุ�องห2วงเร$%องข้�าวแพง ท�3งๆ ท!%ไทยเปั1นิผ/�ส2งออกอ�นิดี�บหนิ9%งข้อง

โลก•เง�นิเฟCอม!ผลกระทบตุ2อคนิยากจนิในิปัระเทศ

–ถี�าราคาอาหารแพงข้93นิ 10% ม!ผลท6าให�รายจ2ายคร�วเร$อนิยากจนิเพ�%นิข้93นิ 5% หร$อเดี$อนิละ 20

0 บาท ส6าหร�บคร�วเร$อนิท!%ม!รายไดี� 800, 0 บาท

–สาเหตุ�: คนิจนิท!%ส�ดีม!รายจ2ายอาหารส/งถี9ง 50% ข้องรายไดี�

42

รายจ2ายอ$%นิๆ69%

อาหาร20%

พล�งงานิ11%

รายจ2ายอ$%นิๆ

41.6% อาหาร48%

พล�งงา นิ10%

10% ท!%จนิท!%ส�ดี 10% ท!%รวยท!%ส�ดี

รายจ2ายตุ2อเดี$อนิ 6400, บาท รายจ2ายตุ2อเดี$อนิ 36100, บาท

4.2 ผลกระทบตุ2อ welfare ข้องปัระเทศตุ2างๆ

• IMF คาดีว2าม!ท�3งปัระเทศท!%ไดี�ปัระโยช้นิ�และเส!ยปัระโยช้นิ�– ผ/�ส2งออก ข้ายข้�าวราคาดี!ข้93นิ รายไดี�ส/งข้93นิ– ผ/�นิ6าเข้�า ข้าดีดี�ลการค�า– ในิโลกนิ!3ม!ปัระเทศนิ6าเข้�าส�ทธ์�ธ์�ญ่ญ่พ$ช้มากกว2า

ปัระเทศส2งออกส�ทธ์�ถี9ง 4 เท2าตุ�ว

– ปัระเทศท!%ไดี�ปัระโยช้นิ� (% ข้อง GDP)

0.1

0.57

0.54

0.6

2.2

3.2

12.2

0 2 4 6 8 10 12 14

สหร�ฐอเมร�กา

เว!ยดีนิาม

บราซึ่�ล

ไ ทย

มาเลเซึ่!ย

อาร�เยนิตุ�นิา

ปัารากว�ย

– ปัระเทศท!%เส!ยปัระโยช้นิ�

– คร�วเร$อนิช้นิบทยากจนิจะเส!ยมากกว2าไดี�– แตุ2ในิปัระเทศไทยย�งไม2ม!การศ9กษา...ตุอบไม2ไดี�

-0.04

-0.21

-0.98

-0.98

-2.7

-4.8

-5.8

-7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0

อ�นิเดี!ย

จ!นิ

ไ นิจ!เนิ!ย

ย/กานิดีา

อาฟกานิ�สถีานิ

แกมเบ!ย

เอร�เทร!ย

•ร�ฐปัระเทศตุ2างๆดี6าเนิ�นินิโยบายอะไรบ�าง– ฟGล�ปัปัGนิส� : ห�ามนิ6าท!%ดี�นิเกษตุรไปัสร�างบ�านิ ท6าสนิามกอลฟIให�

ร�านิอาหารฟาสท�ฟ/ดีลดีปัร�มาณข้�าว

– หลายปัระเทศใช้�มาตุรการห�าส2งออกและข้93นิภาษ!ส2งออก เช้2นิ อ�นิเดี!ย อ!ย!ปัตุ�

– 18 ปัระเทศให�การอ�ดีหนิ�นิผ/�บร�โภค และค�มราคาข้�าว– หลายปัระเทศเร�%มเจรจาการค�าทว�ภาค!ก�บปัระเทศผ/�ผล�ตุ

อาหารรายใหญ่2 เช้2นิ อ!ย�ปัตุ�ก�บบราซึ่�ล อ/แกนิดีาก�นิอ�นิเดี!ย จ!นิก�บนิ�วซึ่!แลนิดี�และออสเตุรเล!ย และ

ย/เครนิยอมให�ล�เบ!ยปัล/กข้�าวสาล!แลกก�บโครงการก2อสร�างและแกBส

43. ผลกระทบตุ2อ terms of trade : ไทยดี!ข้93นิ–International TOT และ domestic TOT ดี!ข้93นิ

–ตุ�องว�เคราะห�ผลกระทบจาก CGE/Macro model

Domestic and International Terms of Trade

0

20

40

60

80

100

120

year

domestic terms oftrade (manuf/ agric)

International TOT

4.4 ผลตุ2อความยากจนิ : ดี!ข้93นิ–ความจนิส2วนิใหญ่2อย/2ในิภาคเกษตุร–แรงงานิไร�ท!%ดี�นินิ�อยกว2าผ/�ม!ท!%ดี�นิ–ถี�า GDP และราคาส�นิค�าเกษตุรเพ�%มข้93นิ

ความยากจนิลดีลง

1.3 Agricultural development and poverty reduction (cont.)

– Agricultural prices are the second most important factor affecting poverty incidence after economic

growth

0

10

20

30

40

50

60

70

1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 1999 2000 2001 2002 2004 Year

Incidence % of population

0.3

0.4

0.5

0.6

Ratio

Gini

Rural

whole country

Urban

Figure 3.5 Poverty Incidence (Head Count) Classified by Areas and Gini Coefficient

Figure 9

51

4.5 ศ�กยภาพข้องภาคเกษตุรไทย ในิการเพ�%มผลผล�ตุอาหารและพ$ช้พล�งงานิ–ท!%ดี�นิไม2ใช้2ข้�อจ6าก�ดี

•ท!%ดี�นิตุ2อห�ว ส/งข้93นิ•ม!ท!%รกร�างว2างเปัล2า

–แรงงานิและนิ63าเปั1นิข้�อจ6าก�ดีส6าค�ญ่• เตุ�มร/ปัแรงงานิย�อยออก/ค2าจ�างแพง•เตุ�มร/ปันิ63า

1.4 Resource use•Land abundance is the major source of

comparative advantage of Thailand agriculture

•Land pressure in the 1980s and 1990s disappeared, and thus land per worker has increased again in the 2000s

3.3

1.88

1.250.75

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

Thailand Myanmar Phillipines Vietnam

(rais/person) Land per worker

3.3

1.88

1.250.75

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

Thailand Myanmar Phillipines Vietnam

(rais/person) Land per worker

–Reasons: exodus of young persons from agriculture in response to industrial and financial booms

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1961

1962

1963

1964

1965

1966

1967

1968

1969

1970

1971

1972

1973

1974

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

year

Rai/worker

0

20000000

40000000

60000000

80000000

100000000

120000000

140000000

Rai

Rai / worker

Planted Areas

Figure 1.9 Farm land per worker

• Are there land for further expansion of cassava and sugar cane?

Land use in 2005 (million rais)

– Cassava, cane and corn are mostly grown in the same rain-fed areas is the Northeast Lower North and a few western provinces in the Central Plains

Farm land*

Idle land

Forest Non-agricultur

e

Total

Whole kingdomNorthNortheastCentral

124.126.454.624.8

2.530.181.770.28

104.757.517.618.4

85.720.930.220.6

320.7106.0105.564.9

*Note: Excluding housing and idle land

Source: Department of Forestry

• Labor shortage, first occurred in the 1990s,has resulted in higher real wage rate and hiring of 0.5-1 million foreign migrants Figure 1.7 Real Wage Rate in Agricultural Sector

0

20

40

60

80

100

120

19

77

19

79

19

81

19

83

19

85

19

87

19

89

19

91

19

93

19

95

19

97

19

99

20

01

20

03

Deflated by CPI (Agricutural)

Source : Labor Force Survey

Rural labor leaving agric aged 25-34

0

1,000,000

2,000,000

3,000,000

4,000,000

5,000,000

6,000,000

7,000,000 Agriculture EmploymentNon-Agriculture Employment

a) 25-34- years

• Farmers’ response: labor shortage and land abundance lead to increased mechanizationFigure 1.8 Number of agricultural machines, by type

0

5,000,000

10,000,000

15,000,000

20,000,000

25,000,000

Un

it

Two wheel walking tractors

Big tractors

Water pump

Sprayers

Threshing equipment

Source: Office of Agricultural Economics, Ministry of Agriculture & Cooperatives

• Although Thailand has lower per capita renewable water than its neighbors, it still has more water than several other countries, e.g., India and China– But water shortage has been the recurrent

problem

– Causes: (1) increasing demand for water by the industry /business; (2) water is almost free, so farmers have no incentive to save water

1408

2792

1003

2637

2479

3089

591

7561132

3226

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

North Noth East Central East South

1996 2006

Mil cubic meters/year

Water shortage is on the rise

1408

2792

1003

2637

2479

3089

591

7561132

3226

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

North Noth East Central East South

1996 2006

Mil cubic meters/year

Water shortage is on the rise

5 .นิโยบายข้องไทยควรเปั1นิอย2างไร•นิโยบายท�%วโลกระยะส�3นิ

–Safety-net: food for work จ2ายเง�นิ(หร$อค/ปัองอาหาร)ช้2วยคนิจนิเปั1นิว�ธ์!ดี!ท!%ส�ดีส6าหร�บปัระเทศรายไดี�ปัานิกลางอย2างไทย เพราะไม2กระทบช้าวนิา

–WFP ตุ�องการเง�นิ 700 ล�านิเหร!ยญ่เพ$%อซึ่$3ออาหารจ6านิวนิเท2าปั0ก2อนิ

–ยกเล�ก/ลดีเง�นิอ�ดีหนิ�นิการผล�ตุbio-fuel

61

5 . นิโยบายระยะกลาง / ยาวควรเปั1นิอย2างไร (ตุ2อ)

•แก�ปี6ญหานโยบายบ�ดเบ#อน(policy distortion) ท่��เปี$นอ(ปีสำรรคต้�อการค�าสำ�นค�าเกษต้รท่�-งในปีระเท่ศพิ่�ฒนาแลั�ว แลัะปีระเท่ศก�าลั�งพิ่�ฒนาบางปีระเท่ศ

•ในปีระเท่ศด�อยพิ่�ฒนาย�งม�ปี6ญหาท่��ต้�องแก�ไข้อ�กหลัายปีระการ

5 . นิโยบายระยะส�3นิข้องไทย• ว�ต้ถุ(ปีระสำงค0ช�ดเจน

- เพิ่#�อเพิ่��มรายได�เกษต้รกร- ช�วยคนจนเท่�าน�-น food coupon ไม�กระท่บ

ราคาต้ลัาด• นโยบายต้�องช�ดเจน ไม�สำร�างความไม�แน�นอน

แลัะ ความปี6� นปี8วนในต้ลัาด• Zoning ให�เอกชนท่�าเอง ร�ฐด.แลักฎกต้�กา

5 . นิโยบายข้องไทยควรเปั1นิอย2างไร

•นิโยบายระยะกลาง / ยาว–การเพ�%มผลผล�ตุตุ2อไร2 ยาก และก�นิเวลา 10-15 ปั0 เพราะ law of diminishing returns ตุ2างจากส�นิค�าอ�ตุสาหกรรม…เปัGดีเคร$%องปั,J บ ผลผล�ตุเพ�%มปั�Kบ…ปั,ญ่หา market failure

–ร�ฐบาลควรเพ�%มงบว�จ�ยและลงท�นิในิภาคเกษตุร วางระบบบร�หารจ�ดีการนิ63า

–ไทยม!ปั,ญ่หาส6าค�ญ่ ค$อข้าดีข้�อม/ลข้�าว ท6าให�พ2อค�าข้�าวบางคนิข้าดีท�นิจากการตุ�ดีส�นิใจผ�ดี

ข้อบค�ณคร�บ