biologiya canlilar

Biologiya 6müəllim: Ülviyyə Mahmudova

Mövzu: biologiya, biologiyanin şaxələri, canlılar haqqinda (hüceyrə, toxuma, orqan) ümumi məlumatlar.

Biologiya 6

I dərs•Biologiya – canlılar haqqında elmdir.

•Canlı –1) qidalanır, 2)tənəffüs edir, 3) çoxala bilir, 4)hərəkətedir(əksəriyyəti).

• canlıların 4 aləmi var: 1) bakteriyalar aləmi , 2) göbələkləraləmi,3) bitkilər aləmi, 4) heyvanlar aləmi

•Botanika – biologiyanın bitkiləri öyrənən bölməsidir.

•Zoologiya – biologiyanın heyvanları öyrənən bölməsidir.

•Anatomiya – biolodiyanın insan orqanlarının quruluşunu öyrənənbölməsidir.

•Sitologiya – biologiyanın hüceyrələri öyrənən bölməsidir.

BİOLOGİYA CANLILARI MOLEKULYAR SƏVİYYƏDƏN, BİOSFER SƏVİYYƏSİNƏ QƏDƏR ÖYRƏNİR.

Canlıların müxtəlifliyi

CANLILAR ALƏMİ

Bitkilər aləmi

Bitkilər aləmi 2 qrupa bölünür: 1 ibtidailər, 2 alilər

SİSTEMATİKA – canlıların qohumluq əlaqələrini və onların təsnifatını öyrənir. TƏSNİFATDA aşağıdakı sistematik kateqoriyalar var.

Canlıların ən kiçik hissəciyi hüceyrədir. Hüceyrə 4hissədən ibarətdir: 1.qılaf,

2.plazmatik membran, 3.sitaplazma, 4.nüvə.

Cavan bitki hüceyrəsində vakuollar çox olur, nüvə mərkəzdə olur; yaşlı bitki hüceyrəsində 1 böyük vakuol olur, nüvə kənarda olur.

HÜCEYRƏDƏN TOXUMA, TOXUMADAN ORQAN, ORQANLARDAN

BÜTÖV ORQANİZM YARANIR.

BİTKİ TOXUMASI

• TÖRƏDİCİ VƏ YA MERİSTEM

• ÖRTÜCÜ

• ÖTÜRÜCÜ

• MEXANİKİ

• İFRAZAT

• ƏSAS

HEYVAN TAXUMASI

• EPİTEL

• BİRLƏŞDİRİCİ

• ƏZƏLƏ

• SİNİR

BİTKİNİN ORQANLARI

VEGETATİV

• Bitkinin həyat fəaliyyətini (qidalanma, tənəffüs, böyümə və inkişaf) təmin edir. Bunlara aiddir:

• KÖK

• GÖVDƏ

• YARPAQ

GENERATİV

• Bitkini çoxalmasını, yayılmasını təmin edir. Bunlara aiddir:

• ÇİÇƏK

• MEYVƏ

• TOXUM

BİTKİNİN ORQANLARI.

Bitkilər qidalanmalarına görə iki qrupa bölünür: 1.fotosintez yolu ilə, 2. hazır qidalarla

Bitkilər insanlar tərəfindən müxtəlif yollarla istifadə edilir: 1. qida, 2.dərman, 3.texniki vasitələr(yağ, spirt, boya, lif)

Qida kimi bütün meyvə, tərəvəz və taxıllar. Dərman və texniki vasitə kimi

DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ

TƏŞƏKKÜR EDİRƏM.