biologiya canlilar
TRANSCRIPT
Biologiya 6müəllim: Ülviyyə Mahmudova
Mövzu: biologiya, biologiyanin şaxələri, canlılar haqqinda (hüceyrə, toxuma, orqan) ümumi məlumatlar.
Biologiya 6
I dərs•Biologiya – canlılar haqqında elmdir.
•Canlı –1) qidalanır, 2)tənəffüs edir, 3) çoxala bilir, 4)hərəkətedir(əksəriyyəti).
• canlıların 4 aləmi var: 1) bakteriyalar aləmi , 2) göbələkləraləmi,3) bitkilər aləmi, 4) heyvanlar aləmi
•Botanika – biologiyanın bitkiləri öyrənən bölməsidir.
•Zoologiya – biologiyanın heyvanları öyrənən bölməsidir.
•Anatomiya – biolodiyanın insan orqanlarının quruluşunu öyrənənbölməsidir.
•Sitologiya – biologiyanın hüceyrələri öyrənən bölməsidir.
BİOLOGİYA CANLILARI MOLEKULYAR SƏVİYYƏDƏN, BİOSFER SƏVİYYƏSİNƏ QƏDƏR ÖYRƏNİR.
Canlıların müxtəlifliyi
CANLILAR ALƏMİ
Bitkilər aləmi
Bitkilər aləmi 2 qrupa bölünür: 1 ibtidailər, 2 alilər
SİSTEMATİKA – canlıların qohumluq əlaqələrini və onların təsnifatını öyrənir. TƏSNİFATDA aşağıdakı sistematik kateqoriyalar var.
Canlıların ən kiçik hissəciyi hüceyrədir. Hüceyrə 4hissədən ibarətdir: 1.qılaf,
2.plazmatik membran, 3.sitaplazma, 4.nüvə.
Cavan bitki hüceyrəsində vakuollar çox olur, nüvə mərkəzdə olur; yaşlı bitki hüceyrəsində 1 böyük vakuol olur, nüvə kənarda olur.
HÜCEYRƏDƏN TOXUMA, TOXUMADAN ORQAN, ORQANLARDAN
BÜTÖV ORQANİZM YARANIR.
BİTKİ TOXUMASI
• TÖRƏDİCİ VƏ YA MERİSTEM
• ÖRTÜCÜ
• ÖTÜRÜCÜ
• MEXANİKİ
• İFRAZAT
• ƏSAS
HEYVAN TAXUMASI
• EPİTEL
• BİRLƏŞDİRİCİ
• ƏZƏLƏ
• SİNİR
BİTKİNİN ORQANLARI
VEGETATİV
• Bitkinin həyat fəaliyyətini (qidalanma, tənəffüs, böyümə və inkişaf) təmin edir. Bunlara aiddir:
• KÖK
• GÖVDƏ
• YARPAQ
GENERATİV
• Bitkini çoxalmasını, yayılmasını təmin edir. Bunlara aiddir:
• ÇİÇƏK
• MEYVƏ
• TOXUM
BİTKİNİN ORQANLARI.
Bitkilər qidalanmalarına görə iki qrupa bölünür: 1.fotosintez yolu ilə, 2. hazır qidalarla
Bitkilər insanlar tərəfindən müxtəlif yollarla istifadə edilir: 1. qida, 2.dərman, 3.texniki vasitələr(yağ, spirt, boya, lif)
Qida kimi bütün meyvə, tərəvəz və taxıllar. Dərman və texniki vasitə kimi
DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ
TƏŞƏKKÜR EDİRƏM.