obstetrİk acİller

OBSTETRİK ACİLLER

DOĞUMSAL HASTALAR

AMAÇLAR

Doğumsal acillerin tanınması Acil doğum eyleminin

gerçekleştirilebilmesini kavranması Gebelik komplikasyonlarının tanınması

ve tedavisi

Normal Doğum;

Uterusun bir dizi istemsiz kasılmalarıyla başlayan bebeğin ve gebelik mahsulü ürünlerin dışarı atılmasıyla sonlanan doğal bir olaydır.

TANIMLAR

Embiriyonal dönem:0-12 hafta Fetal dönem:13-40 hafta Perinatal dönem:doğumdan önceki ve

sonraki 1 hafta Neonatal dönem:Doğumdan sonraki 0-28

gün Postneonatal dönem:Doğumdan 28 gün

sonrası

TANIMLAR

Primipar:ilk kez canlı doğum yapacak kişi Multipar:Birden fazla canlı doğum

yapmış kişi

Doğum

İnsanlarda ortalama gebelik süresi 280 gündür yaklaşık 40 hf (+-)

Gelişen canlıya fetüs denir Fetüsün anne karnındaki duruşu SİTUS-HABİTUS-PRESENTATİO-POSİTİO

Gebelerin Değerlendirilmesi

1. değerlendirme:anne Son adet tarihi (SAT) + 7 gün – 3 ay Þ TDT 2.değerlendirme:leopold

manevrası,kasılmalar,çks

ÇKS DİNLEME ODAKLARI

FUNDUS YÜKSEKLİĞİ

LEOPOLT MANEVRALARI

GENEL BİLGİLER

Gebelerde sol yan yatar yada oturarak vital alınmalı

Sancıların başlamasından doğumun sonlanmasına kadar olan süre doğumsal acilleri içerir

Yalancı ve gerçek doğum ağrıları birbirinden ayrılabilmeli

DOĞUMDA KULLANILACAK MALZEMELER

Çarşaf,havlu,battaniye Cerrahi eldiven,tampon ped Klempler(cerrahi,göbek) makas Puar Cerrahi sütur seti

AĞRILARIN ÖNEMİ

GERÇEK DOĞ.AĞRILARI Sıklığı, siddeti ve süresi düzenli Ağrılar giderek Progresif servikal dilatas- yon ve silinme (+) Bel bölgesinden karına yayılır İstirahat ile geçmez

YALANCI DOĞ.AĞRILARIDüzensizAğrılar şiddetlenmezProgresif servikal dilatasyon ve silinme (-)Karından başlayıp kasıklara yayılırİstirahat ile geçer

DOĞUM EVRELERİ

Fundus yüksekliği azalır, anne bebeğinin aşağıya indiğini anlatır.

Bu durum fetal başın aşağı pelvik girime doğru yer değiştirmesi ve

amniotik sıvı volümündeki azalmaya bağlıdır.

Nişan gelmesi: Travayın başında vajinadan gelen kanlı mukusa denir

DOĞUM MEKANİZMASI

Angajman İniş Fleksiyon İnternal rotasyon Extansiyon External rotasyon Expulsiyon(atılış)

DİLATASYON DÖNEMİ

DOĞUM MEKANİZMASI

YAPILMASI GEREKENLER

Uterus kontraksiyonların sıklığı, düzeni ve şiddeti değerlendirilir

Vulva temizliğine dikkat edilir Travay sırasında annenin mesanesini

boşaltılması önerilir (Postpartum mesane atonisi)

Komplike olmayan vakalarda fetal kalp atımları 2 saat ara ile takip edilir

BELİRTİ-BULGULAR

Annede ıkıntılı ağrılar başlar Defekasyon yapma hissi vardır Perine bombeleşir Amnion kesesi yırtılır, dilatasyon artar. Bulantı, kusma görülebilir Anne gergin ve sinirlidir, Huzursuzdur.

YAPILMASI GEREKENLER

Lithotomi pozisyonuPelvis çıkımı 2 cm kadar artar Epizyotomi Başın aniden doğması engellenir

(Maternal,trauma, fetal MSS travması

EPİZYOTOMİ

DOĞUM EVRESİ

Baş doğduktan sonra önce bebeğin hava yolu temizlenir sonra doğumun geri kalanı tamamlanır

Omuzları doğurtmak için parmakları aksillaya sokup traksiyon uygulanmaz (Brakial pleksus)

Kordon klampe edilir

GÖBEK KLEMPLENMESİ

PLESENTA

Doğumdan sonra devam eden uterin kontraksiyonlar plasentanın ayrılmasını sağlar

Kanama olmadığı sürece plasenta ayrılana kadar müdahele edilmez

Ayrılmayı hızlandırmak ve postpartum kanama riskini azaltmak için anneye oksitosin uygulanabilir

PLESENTANIN AYRILMA BELİRTİLERİ Uterus batında yükselir Uterus daha yuvarlak şekil alır Sıklıkla vaginal kanama olur Uterus’un bir

tarafındasertlik hissedilmesi S.pubis üstünden bastırıldığında göbek

kordonunun içeri kaçmaması Umblikal kordonun aşağıya sarkmaya

başlaması

ÇOĞUL DOĞUMLAR

YENİDOĞAN BAKIMI

A (Appearance): Görünüm, renk P (Pulse): Nabız G (Grimace): Refleks yanıtlar A (Activity): Kas tonusu R (Respirations): Solunum1.VE 5.DK KONTROL EDİLİR.1.DK EN AZ 8P--- 5.DK 10P OLMALIDIR.

APGAR DEĞERLENDİRMESİ

ABORTUS

Gebeliğin ilk 20 hafta içerisinde sonlanmasıdır.

Kanama, pıhtı/ parça gelmesi (ilk trimester)

Karın alt kadranında kramp tarzında ağrı

ABORTUS

Missed abortus; Fetus üterus içerisinde ölmüştür. Ölü fetusun anne karnında dört haftadan daha fazla kalması anne için tehlike oluşturabilir.

Abortus insipisens; Durdurulamayan düşük anlamındadır. Serviks açılmış gebelik mahsulü serviksin ağzına kadar gelmiştir. Kanama ve ağrı vardır

ABORTUS

Abortus imminenes; Düşük tehdidi. Bebek üterusun içindedir ve serviks kapalıdır. Çok az vajinal kanama olabilir. Hafif ağrılıdır.

Abortus incompletus; Gebelik içeriğinin bir kısmı uterustan dışarı atılmış, bir kısmı uterusta kalmıştır. Ağrılıdır ve hastayı şoka sokabilecek kadar kanama meydana gelebilir.

Abortus completus; Gebelik içeriğinin tamamının dışarıya atılmasıdır. Ağrılıdır, uterus içerisinde parça kalmamış ise, kanama kendiliğinden bir müddet sonra durur.

KANAMALAR

Üterus içerisindeki bebeği ve plasentayı dışarı atmak için kasılır, kasılma tetani şeklindedir.

Hastanın şiddetli ağrısı vardır ve muayene için batına dokundurtmak istemez.

Ayrılma tam olarak gelişmiş ise CKS duyulmaz, kısmi ayrılmada duyulabilir.

Fetusun hipoksiye cevabı öncelikle taşikrdi daha sonra ölüme yakın biradikardi şeklinde olur.

EKTOPİK GEBELİK Abdominal ağrı Amonoreyi takiben düzensiz vajinal

kanama Abdominal duyarlılık (diğer akut batın

olgularından ayırt edilmelidir). Senkop. Hasta düşük yaptığını düşünür. İyi bir öykü ve Tahmini tanı?

ABLOSYO PLESENTA

Fetusun doğumu gerçekleşmeden plasentanın yerinden ayrılmasıdır.

PLESENTA PREVİA

Plasenta uterusdaki normal yerleşim yeri olan fundus yerine servikse yerleşmiştir

UTERUS RÜPTÜRÜ

Başlamış olan doğum eyleminin herhangi bir nedenden dolayı sonuçlanamaması ile oluşur.

Gerçekleşemeyen doğum ile birlikte uterus şiddetli kasılmaya devam eder ve sonunda rüptüre olabilir

Çok ağrılıdır. Rüptürden sonra hasta rahatlar, dakikalar içerisinde bebek ve anne kaybedilebilir.

PREEKLAMSİ

Dinlenmekle geçmeyen ödem 140/ 90mmHg üzerinde kan basıncı İdrarla protein kaybı (proteinüri)

EKLAMPSİ

Konvüzyonlar, hiperaktif refleksler, hareketliliğin artması, nabız ve solunumun düşmesi beyin ödemine bağlı gelişen serebral belirtilerdir

4.20ÜÇÜNCÜ TRİMESTER EKLAMPSİSİNE BAĞLI GELİŞEN

NÖBETLER

Genel Hasta Yönetimi Prensiplerini Uygulayın

Havayolu, solunum ve dolaşımla ilgili hayatı tehdit eden problemleri düzeltin

Gerekiyorsa orofarinks ve nazofarinksi aspire edin

Gerekiyorsa bir nazofaringeal airway yerleştirin (kafa

travmasında uygulamayın)Gerektiğinde geri-dönüşümsüz maske ile dakikada 10-15 lt oksijen

verin. Gerekirse solunumu balon maske ile destekleyin.

Hastayı engellemeye çalışmayın. Nöbeti seyrine

bırakın. Yaralanmayı önlemek için hastanın başının altına yastık, katlanmış battaniye

vs.yerleştirin

Kan şekerine bakın Glukoz <60 mg/dl veya klinik olarak hipoglisemi belirti ve bulgularının olması durumunda HİPOGLİSEMİ

PROTOKOLÜNE bakın

Hastayı sol yanına yatırıp transfer edin.

Nöbet devam ederse > 5 dakikada 4 gr (%20 solüsyon 20 ml) IV MAGNEZYUM SÜLFAT verin.

Düşük dozda serum fizyolojik infüzyonuna başlayın

Etkiye göre titre ederek yavaş IV puşe şeklinde maksimum 5mg olacak şekilde 0.25 mg/kg DİAZEPAM verin.(medikal danışman). Nöbet devam ederse 5 dakika içinde dozu tekrarlayın.

Nöbet devam ederse MAGNEZYUM SULFAT 2 gr puşe şeklinde dozu tekrarlayın.

Gerektiğinde tekrar değerlendirin

KKM

KKM

Ardından 2 gr/saat IV infusyon şelinde MAGNEZYUM SULFAT devam edin KKM

KKM

HER

AŞAMADA

NAKİL

ATT

AABT

Kordon sarkması

4.14

DOĞUM KOMPLİKASYONLARI

GÖBEK KORDONU SARKMASI

Anneye geri dönüşümlü maske ile 10-15 l/dk oksijen uygulaGerekiyorsa PBV ile solunumu destekle

Annenin kalçalarını yükseltiniz. Baş Gövde Aşağı Pozisyonda (dizler göğse dayalı ve eller dizlere kenetlenmiş olarak) veya Trendelenburg Pozisyonunda

Steril eldivenli bir el ile vajinadan yenidoğanın başını iterek göbek kordonunun sıkışmasını önle

Açıktaki kordon ılık nemli bir gazlı bez veya pedlerle kapatılır

Kordondaki nabız atışları monitorize edilir. Nabız alınıyorsa canlı bir yeni doğana işaret eder.

Anneden kasılmalar (kontraksiyonlar) sırasında sık nefes alması ve ıkınmaması istenir

Hiçbir durumda kordonu geri itmeyiniz. Zaman varsa SF ile IV veya infüzyon pompasıyla damar yolunu açık

tut

Hızlı nakil gerçekleştirilir. Hastayı kabul edecek hastaneye mümkün olduğu kadar

çabuk haber verilir

DOĞUM

HER

AŞAMADA

NAKİL

ATT

AABT

DİĞER GEBELİKLER

Makat---Extremite Gelişler C-A-B değerlendirilip

kontrol altına alınır. Annenin bacakları

kapatırılıp ıkınmaması istenir.trendelenburg pozisyonu verilir.

Yeni doğana sert (çekme)hareketler yapılmaz

-----Yenidoğan resüstasyonuna hazırlıklı olunmalıdır.

KAYNAKLAR

www.tip.Hacettepe.edu.tr Willams obstetrik el kitabı Akademik.odu.edu.tr www.hasanyurtseven.com