sinir hücre gövdesinin dejeneratif değişiklikleri sistem… · sinir hücre uzantısının...

Sinir hücre gövdesinin dejeneratif değişiklikleri

• Nüklear marjinasyon• Kromatolizis• Nöronal atrofi• Likefaktif nekroz• Satellitozis ve nöronofaji• İskemik nekroz• Kronik nöronal zedelenme• Vakuoler dejenerasyon• Diğer materyaller ve Pigment birikimi• Lafora cisimcikleri• Nöronal viral inklüzyonlar• Viral olmayan eozinofilik inklüzyonlar

1

Sinir hücre uzantısının (akson) dejeneratif değişiklikleri• Waller Dejenerasyonu• Travmatik nörom- amputasyon nörom• Aksonal reaksiyon• Distal aksonopati• Proksimal aksonopati • Aksonal distrofi

2

Myelin• Demyelinasyon• Hipomyelinasyon• Dismyelinasyon• Myelinik ödem

3

Glial hücreler• Nöroektodermal olanlar

• Astrositler• Oligodendroglia• Ependim hücreleri

• Mezodermal olanlar• Mikroglialar

4

Santral sinir sistemi kan damarları

•Virchow-Robin boşluğu•Perivasküler infiltrasyon

(Perivasküler cuffing)

5

İntrakranial basınç artışı-beyin şişmesi-beyin ödemi

• Lokal ödem• Generalize ödem-beyin şişmesi

v İntrasellüler-sitotoksikv Ekstrasellüler-vazojenikv İnterstisyelv İntramyelinik ödem

6

Beyin Travmaları• Konküzyon (Commotio cerebri)• Kontüzyon (Contusio cerebri)• Laserasyon• Kafatası kırığı• Omurilik zedelenmesi

7

Sinir Sistemi Dejenerasyonları

8

Anoksi• Histotoksik-Solunum enzimlerinin blokajı-Syanid

zehirlenmesi, hipoglisemi-florasetat• Hipoksik-Kan normal, O2 az.• Anoksik-Hb bloke olmuştur-Nitrat nitrit

zehirlenmesi, CO zehirlenmesi• İskemik-kan yetersiz

9

Malasi ve Malasik Hastalıklar

10

Malacia-malasi• Ensefalomalasi• Myelomalasi• Poliomalasi (polioensefalomalasi-poliomyleomalasi)• Lökomalasi (lökoensefalomalasi-lökomyelomalasi)• Laminar kortikal nekroz• Serebrokortikal nekroz

11

Ruminantlarda• Tiamin antagonistleri-amproliyum• Marsilea drummondi-Nardoo-su bitkisi-koyunlarda• Tiamin oluşturan ve yıkımlayan bakterilerin (Bacillus

thiaminolyticus, B. aneurinolyticus, Clostridium sporogenes) oranındaki dengesizlikler.

• Eğrelti otu-tiaminaz-sığır• Clostridium perfringes tip D enfeksiyonu• Sülfürce zengin bitkilerin yedirilmesi; karnabahar, brokoli,

lahana- Cruciferous bitkiler…

12

Karnivorlarda• Sülfür dioksitle muamele edilmiş etlerin yerdirilmesi (Sülfatlar

tiamini primidin ve tiazole parçalar.• Mamaların hazırlanma aşamasında 100C ve üzeri işlem görme.• Yemin nötr veya alkali medyumla hazırlanması • Birçok balık türünde tiaminaz doğal olarak bulunur. (Chastek

paralizi).

13

Atlarda• Nigropallidal ensefalomalasi

• Sarı yıldız dikeni• Rus peygamber çiçeği• Olası toksin Repin’dir. Repin, glutasyon eksikliği ile oksidatif hasar

sonucu mitokondrial fonksiyon kaybına ve nöronal hücre ölümüne neden olur.

• Mikotoksik lökoensefalomalasi• Fusarium verticillioides (Fusarium moniliforme) ve F. proliferatum-

Fumonisin B1• Fumonisin; mikro-dolaşım hasarı ile birlikte sfingozin N-

asetiltransferaz inhibisyonu sonucu sfingozin birkimine neden olur (sfingolipid sentez blokajı).

14

Tuz zehirlenmesi

• Sodium klorit oranı veya total tuz konsantrasyonu, hayvanlar yeterince içme suya ulaşmaları durumunda; • koyunlar için <%1.7, • sığırlar için <%1.0, • atlar için <%0.9 • Domuzlar en fazla %2 olmalıdır.

• Laminar kortikal nekroz ve perivasküler eozinofil infiltrasyonları tipiktir.

15

Kurşun zehirlenmesi• Nörortopizmi iyi açıklanmamıştır.• Laminar kortikal nekroz yapar• Kalsiyum ve çinko bağlayan proteinlere bağlanır• Nukleik asitleri rastgele hidrolize eder• Ribozomal 5S RNA’nın (leadzyme) aktivasyonu yoluyla RNA’yı

katalize eder.• Köpekte kuduz, distemper ve hepatitis’e benzer klinik

bulgular gösterir.• Böbrek tubuluslarında intranüklear inklüzyonlar

16

Nörodejeneratif Hastalıklar• Botulismus-Asetil kolinin üretim ve salınımının blokajı• Tetanoz-Renshaw hücre (inhibitör hücreler) inhibisyonu-

inhibitör transmitter glisin aktivasyon blokajı-Glisin salınımının presnaptik blokajı=ekstensor spazm ve hipereztezi.

• Striknin-Renshaw hücre (inhibitör hücreler) inhibisyonu-inhibitör transmitter glisin aktivasyon blokajı-Glisin reseptörünün postsnaptik blokajı=ekstensor spazm ve hipereztezi.

• Hipokalsemi-hipomagnezemi- Tetanik ve paretik semptomlar

17

Nöronopati ve Aksonopatiler-Yangısal olmayan değişiklikler;

santral

periferal

santral-periferal

18

Santral nöronopati ve aksonopati•Kompresif optik nöropatiler-

• Vit A eksikliği•Organik civa zehirlenmesi-Merkürializm-

• Nöron dejenerasyonu, demylinasyon, ensefalomalasi ve myelomalasi, lepromeningeal arterlerin mediasında fibrinoid nekroz

•Solanum zehirlenmesi-Maldronksiekte-• Serebellar atrofi

•Cycad zehirlenmesi• Beyin ve omurilikte aksonal dejenerasyon

19

Santral ve periferal nöronopatiler ve aksonopatiler•Organik fosforlularla zehirlenme-

• asetilkolinesteraz inhibisyonu

•Arsenik zehirlenmesi-• Periferal sinirlerin hem motor hem de duyu bölümlerinde myelin ve akson

dej.

•Neonatal bakır yetersizliği-swayback-çökük sırt-çarpık•Disotonomiler-grass sickness-key gaskell

20

Neonatal Bakır Yetmezliği Enzootik ataksi- swayback - Kuzu

• Maternal ve fötal bakır yetersizliğinin kuzu oğlak ve domuz yavrularında nörolojik bulgularla karakterize halidir.

• Türkiye’de Denizli, Samsun ve Konya görülmüştür.• Kan karaciğer ve beyinde bakır düzeyleri düşüktür.• Bakır yetersizliği nörolojik bulgular yanında osteporozis,

sert yapılı kıl oluşumu ve siyah yapağılı koyunlarda hipopigmentasyona yol açar.

• Molibden ve demir, bakırın antagonistidir ve bu nedenle toprakta ya da diyette bunların fazla miktarda olması bakır yetersizliğine yol açar.

21

Neonatal Bakır Yetmezliği Enzootik ataksi- swayback - Kuzu

• Bakır yetersizliği MSS etkisi intrauterin dönemde ve erken neonatal dönemde olur.

• Bakır yetersizliği MSS etkisi henüz tam anlaşılamamıştır. Fakat Bakır, sitokrom oksidaz, süperoksit dismutaz enzimleri ile seruloplazmin proteininin yapısına girmektedir. Cu yetersizliğinde bunlar sentezlenemez.

22

• Klinik olarak enzootik ataksi iki formda tanımlanır.• Kongenital form-uterusta Cu eksikliği• Gecikmiş form-Doğumdan hemen sonraki dönemde bakır eksik

• Doğumda normal olan kuzular birkaç hafta ile birkaç ay içerisinde aniden bulgular gelişir.

• Klinik bulgular sendeleme ve ataksidir.

23

Konjenital form• Klinik olarak ayakta duramama ve körlük• Makroskobik olarak oksipital lob ve korpus medullarenin beyaz

maddesinde bilateral simetrik jelatinöz yumuşamalar ve kavitasyonlar görülür.

• Histolojik olarak astrogliozis, ödem ve myelin azlığı görülür. • Fakat bu lezyonların patogenezisi halen açık değildir.

24

Gecikmiş form

•Omuriliğin dorsoventral ve ventromedial traktuslarında yoğun Waller dejenerasyonu.

•Ek olarak kırmızı, lateral vestibular, medullar retikular, dorsal spinoserebellar nukleuslar ve intumesens’lerde belirgin lezyonlar vardır.

•Birçok nöronda santral kromatoliz, bazılarında nüklear reksis ve lizis veya nöronofaji görülmektedir.

•Periferal sinirlerde ventral spinal sinirlerin çıkış bölgesinde Waller dejenerasyonu görülebilir.

25

Kedide disotonomi-Key-Gaskell sendromu

26

Periferal aksonopatiler-mononöropati•At laringeal hemiplejisi•Köpek laringeal nöropatiler•Endokrin nöropatiler

27

Myelinopatiler• Hipomyelinogenezis/dysmyelinogenezis-Border ve BVD, domuz

kolerası• Lökodistrofik ve myelinolitik hastalıklar-

• Primer demyelinasyon • Depo hastalıkları ve bazı meylinopatiler

• Spongiform Myelinopatiler-Myelin vakuolizasyonu-Status spongiozis: • İdiopatik: herediter-familyal

• Toksik ve Metabolik (Hepatik ve renal ensefalopati)-Heksaklorofen toksikasyonu

• Non-myelinik spongiform ensefalopatiler-• Sığır strulinemisi (Citrulline=arginosuksinat enzim eksikliği sonucu

hiperamonemia ve sitrulinemi=bir alfa-amino asit)-• Scrapi ve ilgili hastalıklar

28

Hepatik ve Renal (az oranda) Ensefalopati•Hepatik ensefalopati; proteinlerin deaminasyonundan şekillenen amonyak; karaciğer yetersizliğinde, portosistemik şantlarda ya da üre siklus enzim eksikliği sonucu, kanda ve beyin omurilik sıvısında birikerek sinirsel bulgularla karakterize olan bir hastalığa neden olur.

•Sinirsel bulgular nonspesifiktir ve değişkendir.•Bu bulgular serebral korteksin beyaz madde sınırında ve derin serebellar nükleuslarda myelinin yoğun spongioz vakuolizasyonuna bağlıdır.

29

Hepatik olanlar:• Ruminantlarda subakut ya da kronik fito- veya mikotoksikozislere

bağlı hasarda, koyunda bakır toksikasyonu• Küçük hayvanlarda portositemik şantlarda ve sonradan oluşan

karaciğer hastalıklarında gözlenir.

30

Non-myelinik spongiform ensefalopatiler

31

Scrapi ve ilgili Hastalıklar•Koyunlarda Scrapie (OSE) •Minklerde Transmissible mink ensefalopati•Geyik ve elklerde Kronik zayıflama hastalığı•Ceylan ve nyalalarda Spongioform benzeri ensefalopati

•Çita ve pumada Spongiform Encephalopathy• İneklerde Spongiform Encephalopathy (BSE)•Kedilerde Spongiform Encephalopathy (FSE)• İnsanlarda Creutzfeldt-Jakob hastalığı - Kuru –Gertzmann Straussler Scheinker Sendromu

32

ScrapieOvine spongioform encephalopathy (OSE)

• 2,5-4,5 yaşlı koyunlarda ve keçilerde•Hastalığın inkübasyon süresi aylar hatta yıllarca sürebilir.

•Etken prion Stanley Ben Prusiner , 1997 Nobel ödülü

• PRoteinaceous İnfectious ONly•Ultrastructurel çalışmalarda beyinde scrapie ilişkili fibriller bulunmuştur. Bu fibrillerin amiloid karakterde oldukları açıklanmış ve amiloid plakları adı verilmiştir.

33

•Klinik olarak davranış ve duruş değişiklikleri, kaşınma arzusu, ataksi inkoordinasyon dikkat çekicidir.

•Karakteristik makroskobik lezyonyoktur. Beyin buruşuk serobrospinal sıvı artmıştır.

•Mikroskobik lezyonlar spesifiktir. Kaudeks serebri ve omurilikteki nöronların sitoplazmalarında 5-10nm çaplı vakuoller görülür.

34

• İlk kez 1986 yılında İngilterde saptanmıştır. Daha sonra İzlanda, İrlanda, İsviçre, Fransa, Omman sultanlığı, Falkland adaları ve Danimarka bildirilmiştir.

•Daha çok süt ineklerinde dikkati çeker.• İnkübasyon süresi 2-8 yıldır. Hastalık 4-5 yaşlı sığırlarda daha fazla görülür.

•Hastalık inkubasyon periyodundaki hayvanların sürüye girmesi ya da hayvanlara et unu, kan unu , kemik unu gibi ruminant orijinli protein içeren yemlerin yedirilmesi yol açmaktadır. Bunun yanında genetik duyarlılık yada küçük viral partiküllerinde hastalık nedeni olabileceği düşünülmektedir.

•Enfeksiyöz etkenin kesin olmamakla birlikte (PrP) prionprotein olduğu kabul edilmektedir.

35

• Klinikte gözlenen bulgular; davranış, duruş ve yürüyüş anormallikleridir. En sık bulgu davranış ve mizaç değişiklikleridir. Hayvanlar ürkek ve tedirgindir.

• Arka bacak kasları üzerinde kontraksiyonlar, diş gıcırtısı, burun yalama, sese ve ışığa duyarlılık, sallantılı yürüyüş ve yatma isteğidir.

36

• Makroskobik lezyon yoktur.• Mikroskobik lezyonlar beyinin gri maddesinde bilateral

simetrik dejeneratif değişiklikler gözlenir. Bu değişiklikler gri madde nöropilinde ve nöronlarda vakuolasyon ile karakterizedir.

• Nöropilde belirgin sınırlı ovoid ve küresel vakuollerya da mikrokaviteler bulunur (status spongiozis)

• Beyin kökü nükleuslarındaki nöronlarda sitoplazmik vakuoller görülür.

37