บทท 4

ผลการศกษา

การวจยเพอพฒนาโรงเรยนเครอขายน ารอง คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม เพอการปฏรปการเรยนรโดยใชวงจร PDCA เปนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ผวจย น าเสนอผลการวจยตามวตถประสงค ตามขนตอนและประเดนศกษาดงน

1. การศกษาบรบทของโรงเรยนและมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหมทเ กยวของกบ งานพฒนาครและสถานศกษา ในการปฏรปการเรยนรอยางมสวนรวม การวางแนวทาง การด าเนนการและประเมนผลการพฒนาในการปฏรปการเรยนร

1.1 การประชมท าความเขาใจโครงการรวมกน 1.2 การปรบพนฐานทกษะการวจย โดยมสวนรวมและการใชวงจร PDCA ในการ

ปฏบตงานของคณะคร นกวจยในโรงเรยน 1.3 การจดเวทประชาคมศกษาบรบท เปาหมายทตองการพฒนา ก าหนดประเดนศกษา

และแนวทางการด าเนนงาน 1.4 การก าหนดบทบาทของผเกยวของในประเดนศกษาปฏรปการเรยนร

2. กระบวนการมสวนรวมการใชวงจร PDCA ในการปฏรปการเรยนร บทบาทหนาทและการตดตามประเมนผลการพฒนา

3. ผลการศกษาเชงคณภาพน าเสนอแบบความเรยง 4. ผลการศกษาเชงปรมาณน าเสนอเปนตาราง

1. การศกษาบรบทของโรงเรยนและมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม ในการปฏรปการเรยนร

อยางมสวนรวม 1.1 การประชมท าความเขาใจโครงการรวมกน คณะนกวจย ประกอบดวยหวหนานกวจยและผวจยอก 3 ทาน เดนทางไปประชมรวมกบ

ผบรหารและคณะครทงสองโรงเรยน ณ สถานศกษาทง 2 แหง เพอชแจงความเปนมาและ วตถประสงคของโครงการวจยในรายละเอยด หลงจากทผบรหารคณะครในโรงเรยนไดตอบรบ การรวมวจยในโครงการ โดยเดนทางไปกโรงเรยนบานแมสา ในวนท 10 กรกฎาคม 2547โดยม ผ บ รหารและคร เขา รวมประชม จ านวน 17 คน และโรงเ รยนบานเปาวทยาคาร

55

ในวนท 14 กรกฎาคม 2547 โดยมผบรหารและครเขารวมประชม จ านวน 18 คน ผลการประชม ทโรงเรยนบานแมสาไดรวมกนน าความเขาใจสนทนาซกถาม ซงคณะครและผบรหารมความเตมใจทจะรวมโครงการ โดยผบรหารมค ากลาววา “โรงเรยนของเราถอเปนเครอขายฝกประสบการณ มานาน ยนดรวมโครงการและคดวาเปนประโยชนตองานโรงเรยนตอไป” นอกจากนไดมการเลอกครผน าปฏรปการเรยนรเปนผน าและผประสานการปฏรปการเรยนรรวมกบฝายบรหารและนกวจย ซงครผน ามความเตมใจเขารวมงานดงค ากลาววา “คณะครมการประชมอยทกสปดาห งานน ไมถอวาเพมภาระ ด เ สยอกมอาจารยจากราชภฏมาเกยวของดวยจนรสกตนเตนยงขน” ในการประชมทโรงเรยนบานเปาวทยาคาร ไดท าความเขาใจโครงการรวมกนและสนทนาซกถามแนวทางการด าเนนการของโครงการอยางกวางขวาง ทกฝายยนดและเตมใจเขารวมโครงการ โดยค ากลาวของผอ านวยการวา “โรงเรยนของเรา แมจะใหมตอการปฏรป แตคณะครมความตงใจ มผลงานทด เหนความส าคญและชวยกนได” และครผน าปฏรปกลาววา “ยนด เตมใจทจะเรยนรและประสานเพอนคร เพอรวมกนพฒนางานโรงเรยน” การประชมไดขอยตการด าเนนการรวมกนของนกวจยของมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม และคณะคร นกวจย ซงจะด าเนนการรวมกนตอไป

1.2 การปรบพนฐานทกษะการวจยแบบมสวนรวมและการใชวงจร PDCA ในการ ปฏบตการ

นกวจยด าเนนการปรบพนฐานทกษะความรการวจยแบบมสวนรวม และการใชวงจร PDCA ตอเนองกจกรรมขอ 1.1 โดยการน าเสนอเอกสารความรเกยวกบการวจยแบบมสวนรวมและการปฏบตโดยใชวงจร PDCA ใหเขาใจครอบคลมเนอหา วตถประสงค รปแบบ กระบวนการ วธการและขนตอนการท างาน สนทนาและบรรยายเทคนควธการตาง ๆ รวมทงการสมภาษณ การพฒนากลมตวอยาง ขนตอนกจกรรมของวงจร PDCA ซงพบวาในเรองวงจร PDCA เปนปฏบตการทผบรหาร คณะครไดมความคนชน เขาใจพนฐาน ตลอดจนมประสบการณในการท างาน มาแลวในชวงท างานดานการประกนคณภาพ ดงค ากลาวทวา “ในชวงท างานประกนคณภาพ ไดเขารบการอบรม ท าความเขาใจและน ามาปฏบตเพอประกอบการรายงานในการท าโครงการ ” หรอค ากลาวทวา “ความจรงรขนตอนและเขาใจวงจร PDCA แตบางทกท าไดไมครบ เพราะไมไดคดจะก าหนดลงไปอยางชดเจน” สวนในเรองการวจยแบบมสวนรวม คณะครโรงเรยนบานแมสา มพนฐานการท างานวจยอยหลายทาน สวนใหญระบวาเคยไดยนชอมาบาง แตยงไมไดสมผสจรง ดงค ากลาวของครทานหนงกลาววา “ชอการวจยมสวนรวมเปนชอทแปลกนาสนใจ แตยงไมเคย ไดรวมปฏบตจรง ๆ วาแตกตางจากวจยทเคยรวมท ามาอยางไร มผลตางอยางไร” สวนคณะคร โรงเ รยนบานเปาวทยาคาร สวนใหญจะกลาววาย ง มประสบการณดานการวจยไมมาก

56

แตมความสนใจยนดเขารวม ดงค ากลาวทวา “หนกใจเหมอนกน เมอพดถงการวจย ไมแนใจตนเองวาจะท าส าเรจหรอไม แตทราบดวาเปนบทบาทใหมของครในยคน คงจ าเปนตองท า จะพยายามศกษา เขารวมกจกรรมท าใหส าเรจ” และครอกทานหนงกลาววา “ดใจทมอาจารยจากราชภฏ มาเสนอโครงการน คดวาอาจารยคงชวยพวกเราใหท างานไดส าเรจ” ไดมการมอบเอกสารใหคณะครและมอบหมายใหผ บรหารและครผน าปฏรปการเรยนร ศกษา วางแผน ปรบพนฐานความร ดานการวจยใหคณะคร โดยนกวจยจะเปนผตดตามชวยเหลอรวมด าเนนการหากมความจ าเปน

1.3 การจดเวทประชาคมศกษาบรบทและเปาหมายทตองการพฒนาองคกร จดเวทประชาคม ณ โรงเรยนบานแมสา โดยมคณะคร ผบรหาร กรรมการสถานศกษา

ตว แทนผปกครอง นก เ ร ยนและนก ว จย ภ า ยนอก เขา ร วม ก จก รรม จ านวน 3 8 คน เมอวนท 21 กรกฎาคม 2547 และจดเวทประชาคม ณ โรงเรยนบานเปาวทยาคาร โดยมคณะคร ผบรหาร กรรมการสถานศกษา ตวแทนผปกครอง นกเรยนและนกวจยภายนอกเขารวมกจกรรม จ านวน 36 คน เมอวนท 22 กรกฎาคม 2547 ไดขอมลดงน

บรบทขององคกร จากการจดเวทอภปรายกลมเปาหมายและการสมภาษณเชงลกกบกลมตาง ๆ การประชม

ปฏบตการ 3 ครงกบผมสวนไดเสย กบผบรหาร ผประสานการด าเนนการงานวชาการ ครผสอน ผปกครอง ตวแทนชมชน นกเรยน อาจารยและนกศกษาไดขอมลบรบทขององคกรดงน

โรงเรยนบานแมสา 1. สภาพทวไป โรงเรยนบานแมสา เปนโรงเรยนขนาดกลาง ตงอยหมท 4 ถนนโชตนา ต าบลแมสา อ าเภอ

แมรม จงหวดเชยงใหม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงใหม เขต 2 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ปจจบนเปดสอนตงแตชนอนบาลปท 1 ถงมธยมศกษา ปท 3 มคร อาจารยในโรงเรยน 17 คน ครอตราจาง 1 คน เพศหญง จ านวน 15 คน เพศชาย จ านวน 3 คน อายเฉลยของครประมาณ 46 ป มประสบการณสอนเฉลย 25 ปขนไป มหองเรยนทงหมด 12 หอง นกเรยนทงหมด 331 คน เปนชาย จ านวน 188 คน เปนหญง จ านวน 143 คน (ขอมล เดอนกนยายน 2547) จ านวนอาคารเรยนม 3 หลง เปนแนวยาว ลกษณะเปนอาคารคอนกรตชนเดยว 2 หลง และ 2 ชน 1 หลง มสนามฟตบอล 1 สนาม บาสเกตบอล 1 สนาม หองสมด 1 หอง โรงอาหาร 1 โรง ศนยศลปวฒนธรรม 1 หลง หองอปกรณเกษตรและพลศกษา 1 หอง หองฝกทกษะการคด 1 หอง หองเกบของ 1 หอง โรงเรยนหางจากตวเมองเชยงใหม ประมาณ

57

10 กโลเมตร ตดกบถนน โชตนา เชยงใหม – ฝาง พนทบรการของโรงเรยน ประกอบดวยหมบาน 6 หมบาน เขตพนทของโรงเรยนเปนดงน

ทศเหนอ ตดตอกบ ซอยเขาสถานพนจ ทศใต ตดตอกบ บาน อ.ศรพร วรตนค าเขยว ทศตะวนออก ตดตอกบ หมบานแมสานอย หม 4 ทศตะวนตก ตดตอกบ ถนนโชตนา เชยงใหม – ฝาง งบประมาณของโรงเรยน ในปงบประมาณ 2547 ไดรบงบประมาณจากรฐ ประมาณ

4,446,100 บาท เงนนอกงบประมาณ ประมาณ 150,000 บาท ซงเปนการใชจายโดยสงเขป แหลงวทยาการของโรงเรยนประกอบดวย แหลงเรยนร ภายในทหลากหลาย เชน หองสมด

หองทกษะการคด สวนพลงน า สวนหน สวนสมนไพร สวนเกษตร หองคอมพวเตอร หอง Sound Lab การสอนภาษาองกฤษ หองวทยาศาสตร หองจรยศกษา มพนทบรเวรโรงเรยนทครสามารถพานกเรยนออกจดกจกรรมกลางแจงได มระบบไฟฟา น าประปา โทรศพท โทรสาร อนเตอรเนต โทรทศน วดโอ ระบบเครอขายไทยคม และสอโสตทศนปกรณทางการศกษา จดและบรการใหคณะครและนกเรยนไดใชเปนอยางด มแหลงเรยนรภายนอกโรงเรยนทเปนแหลง วทยาการมากมาย เชน สวนสตว สวนพฤกษศาสตร เกษตรแมโจ สถานอนามย เกษตรทฤษฎใหมหลงคายกองการสตวและเกษตรกรรมท 3 พระต าหนกดาราภรมย จกสาน จากยายบญปน ป บญม นวดเทาจากสภาต าบลแมสา เขาคายพฒนาโดยพลรบพเศษ สภาพแวดลอมโดยรอบของโรงเรยนเปนชมชนทอยอาศยและมบรเวณใกลเคยงกบวด และวทยาเขตแมสา มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม ประชาชนสวนใหญนบถอพทธศาสนา อาชพรบจางเปนสวนใหญ และท าการเกษตร ฐานะคอนขางยากจน เคยเปนพนทเกยวของยาเสพตด ปจจบนถอไดวาปลอดยาเสพตด โดยเฉพาะในสวนของ นกเรยนในโรงเรยน สวนใหญประมาณ 70% สงบตรหลานมาเขาเรยน มความสมพนธอนดกบ โรงเรยนแตยงเขารวมในการจดการศกษาแบบมสวนรวมโดยตรงไมมากนก

จากการอภปรายกลมเกยวกบสภาพของโรงเรยนทกฝายเหนวา โรงเรยนจดใหมบรรยากาศทเหมาะสมตอการจดการศกษาด มความรมรนเรยบรอยสะอาด มแหลงเรยนรภายในทเหมาะสมหลากหลาย เพยงพอตอการจดการศกษา สงทตองการพฒนาตอไป คอดานเทคโนโลย โรงเรยนประสบความส าเรจในการจดการศกษาในแนวปฏรป และมผลงานทดเดนหลายดาน สวนใหญจะเปนดานทเกยวกบวฒนธรรมพนเมอง นกเรยนจะเกงในดานงานประดษฐ กลมการงานพนฐานอาชพและภาษาไทยเปนสวนใหญ โรงเรยนมงเนนสงเสรมโครงการอาชพเชนกน นกเรยนเหนวาชมชนยงเปนแหลงความรอกมากมาย ซงยงไมไดร าเรยนทงหลาย เชน ขนมไทย หลายอยางทเรยนร

58

จากโรงเรยน สามารถไปสการอาชพได แนวคดของโรงเรยนครและผบรหารยงไมหยดนงตอ การพฒนางานทกคนเหนวามอะไรอกมากทสมควรท าเพอน าชอเสยงสโรงเรยนรวมกน จนเกดเปนวฒนธรรมประชมงานดานวชาการทกวนพธตอนเยน และครทกคนมผลงานการเปนครตนแบบ ครดเดน การจดการศกษาของโรงเรยน นกเรยน ผปกครองชมชน แสดงความพงพอใจในระดบสง

2. นโยบายของโรงเรยน ปรชญาของโรงเรยน จดการศกษาเพอพฒนาคณภาพชวตของผเรยน ใหเปนคนทสมบรณ

ทงรางกาย จตใจและปญญา วสยทศนของโรงเรยน โรงเรยนบานแมสา เปนสถานศกษาทด าเนนการรวมกบชมชน การสอสารและเทคโนโลย

รกการอาน การเขยน การคนควา ใฝรใฝเรยน มทกษะพนฐานดานอาชพ การจดการ กระบวนการทางวทยาศาสตร คณตศาสตร ทกษะการคด มปญญา รจกแกปญหา สงเสรมความสามารถตาม ศกยภาพ สงเสรมใหมพฒนาการทางรางกาย รจกการออกก าลงกาย ดแลรกษาสขภาพกายและจต เหนคณคาของตนเอง มวนย ขยน ประหยดและคานยมอนพงประสงค ปฏบตตามหลกธรรมของศาสนา มคณธรรม จรยธรรมและคานยมอนพงประสงค สงเสรมความสามารถตามศกยภาพ มจตส านกรกทองถนและประเทศชาต เปนพลเมองด ยดมนวถชวต ในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข รจกรกษาทรพยากรและสงแวดลอม อนรกษศลปวฒนธรรมไทยและลานนา บ าเพญตนเปนประโยชนแกสงคม สามารถด ารงชวตไดอยางมความสข

เปาหมายของโรงเรยน 1. เปาหมายดานการบรหารจดการ เรงรดการจดการแผนผงแมบท เพอพฒนาโครงสราง

พนฐาน สงเสรมพฒนาหองเรยน อาคารเรยน อาคารประกอบใหเพยงพอ เหมาะสมตอการใชงาน จดการสขาภบาลใหสะอาดและสวยงาม รมรนจดท าแหลงเรยนรภายในสถานศกษา ใหเปนแหลงศกษาเรยนร จดท าหองสมดเพอเปนแหลงคนควาททนสมย สงเสรมการประกนคณภาพภายในสถานศกษา จดการบรหารการศกษาโดยชมชนมสวนรวม จดการดานสารสนเทศและ ประชาสมพนธ พฒนาคณภาพสถานศกษา

2. เปาหมายดานบคลากร พฒนาครใหเปนผมประสบการณและปฏบตงานอาชพดวยความมงมน สรางความภมใจในอาชพ จดสวสดการใหแกบคลากรในสถานศกษา สงเสรมใหครพฒนางานและวจยชนเรยน จดโครงสรางองคกรและการบรหารงานอยางเปนระบบ เนนการใช

59

โรงเรยนและการจดการเปนฐาน สงเสรมการมสวนรวมของชมชนในการพฒนาสขภาพนกเรยน บคลากรในโรงเรยนและชมชน

3. เปาหมายดานการจดการศกษาและพฒนาวชาการ พฒนาหลกสตร จดท าหลกสตรสถานศกษาใหตรงกบความตองการของทองถน จดการเรยนการสอนพฒนาความพรอม จดสอเทคโนโลย ใชนวตกรรมในการเรยนการสอน จดการวดและประเมนผล นกเรยนครบทกดาน อยางตอเนองดวยเครองมอและวธการทหลากหลายและเหมาะสม จดการสงเรมประสานงาน การจดการศกษากบบคลากร องคกร การบรหารงานวชาการทกฝาย เพอพฒนาโรงเรยน จดการสงเสรมความสามารถตามศกยภาพของผ เรยน สงเสรมการอาน การศกษาคนควา คดวเคราะหและการเขยน สงเสรมการเตรยมความพรอมแกเดกวยกอนประถมศกษา

4. เปาหมายดานพฒนาผเรยน เพอใหเกดคณลกษณะทพงประสงค จดกจกรรมลกเสอและเนตรนาร สงเสรมพฒนาคณธรรม จรยธรรม สงเสรมประชาธปไตยและปองปรามไมให มยาเสพตด เฝาระวงพฤตกรรมเสยง สงเสรมพฒนาบคลกภาพ การแนะแนวการศกษาและอาชพ สงเสรมการบรการ สวสดการสขภาพอนามยสขภาพทางกาย จดการสหกรณและการคมครอง ผบรโภค สงเสรมจตส านกรกทองถน อนรกษศลปวฒนธรรมไทยและลานนา สงเสรมกจกรรมเฉลมพระเกยรต

ค าขวญของโรงเรยน “เรยนด มระเบยบ เพยบพรอมคณภาพ”

เมอพจารณาปรชญา วสยทศน เปาหมาย นโยบาย กจกรรม ค าขวญ การด าเนนงานของ โรงเรยน พบวาโรงเรยนไดแสดงลกษณะการพฒนางานไวคอนขางกวางขวาง มความสอดคลองกนเปนสวนใหญ การพฒนาใหเหนภาพลกษณทเปนจดเดน ในสวนของนโยบายอาจเปนเชงกวาง แลวก าหนดเปนกจกรรมโครงการทรองรบ สอดคลองตองกน ในความตองการทเดนชดของ ผปกครอง ตองการเหนการพฒนาผเรยนใหเปนคนดเปนส าคญ ใหมความสามารถในดานอาชพ ดนตรพนเมอง ซงจะสอดคลองกบเปาหมายการด าเนนการของโรงเรยนทมหลากหลายกจกรรม และโครงการเพอพฒนานกเรยนในเรองคณธรรม ความด เชน กจกรรมลกเสอ เนตรนาร การจดเขาคายคณธรรม การท าบญตกบาตรและกจกรรมส าคญทางศาสนา โครงการยวฑตความด โครงการโรงเรยนสขาว เปนตน และในการเสรมสรางดานอาชพ มการจดท าแหลงเรยนร กระดาษสา การเลยงปลา เครองจกสาน งานการประดษฐ เปนตน ซงสอดคลองกบผลงานของ นกเรยนทปรากฏตอสาธารณชน ซงจะไดรางวลเกยรตบตร ทางดานการงานอาชพเปนสวนใหญ เชน ชนะเลศเยบกระทงกรวยดวยใบตอง การแกะสลกผลไม การจดสวนถาด การประดษฐของใชในบานดวยวสดทองถน การรอยมาลย งานสานจากวสด เปนตน นอกจากนมทางดานปฏบต เชน

60

การอานท านองเสนาะ การเชอมค าประพนธ การขบรองเพลงไทยลกทง เปนตน มทางดานวชาการในวชาหลกบาง เชน การแขงขนคณตศาสตร ป.4 ภาษาองกฤษระดบมธยม ทกษะคอมพวเตอร เปนตน ผลคะแนนจากการสอนเปรยบเทยบคะแนน NT ของนกเรยน ยงควรอยในสภาพ ควรปรบปรง ซงตรงกบความคดเหนคณะคร ผ บรหารและตวนกเรยนทอยากใหมความร ความสามารถสอบเขาเรยนตอในระดบการศกษาทสงไดตอไป ทงเรองความร ทกษะและการปฏบตใหงานวชาการโดดเดน มสออปกรณทพรอม มเครองมอ IT ทสมบรณ ซงคณะครกมความเหนวาการจะด าเนนการใหเกดผลด ควรปรบปรงวธด าเนนการใหเกดจากการรวมมอกนอยางมสวนรวม ทดพอ ของผมสวนไดเสยในการจดการศกษาของโรงเรยน ทงทางบานและโรงเรยน ทกฝายเขาใจการด าเนนการรวมกนอยางด ทกฝายเขาใจถงขอจ ากด การด าเนนการและมาพจารณาเพอหาทางพฒนาการจดการศกษารวมกน

ดงน นทางโรงเรยนควรไดพจารณาปรบปรง ปฏรปการเรยนร ซงสงผลพฒนาผเรยน ตามเปาหมายขอ 2 ขอ 3 และ ขอ 4 โดยยดวงจรของ Demming ทตอเนองกนแบบวงจร PDCA ใชกระบวนการมสวนรวมกนปฏรปการเรยนรของทกฝาย ทงผบรหาร คร ผปกครองตามแนววจย แบบ PAR จนสงผลตอการเรยนรของผเรยนทสามารถตดตามศกษาผลความกาวหนาของ การเปลยนแปลง เพอเปนแนวทางพฒนางานของโรงเรยนตอไป

3. การบรหาร งานบรหาร โรงเรยนบานแมสา แบงการบรหารงานโดยแบงงานเปน 3 ฝาย คอ ดานบรหารและ

การจดการ ฝายงานจดการศกษาและพฒนาวชาการ พฒนาผ เ รยนเพอใหเกดคณลกษณะ อนพงประสงค โดยมค าสงการปฏบตงานทชดเจนตามโครงสรางแตงตงและก าหนดบทบาท ผรบผดชอบเปนทรบทราบของผปฏบตงาน ดงโครงสราง

61

ระบบโครงสรางการบรหารของสถานศกษา สถานศกษามการบรหารงานแบงงานออกเปน 3 ฝาย ตามลกษณะโครงสรางดงน

จากการว เคราะหโครงสรางและการอภปรายกลมผ เ กยวของ เ หนวาโครงสราง

การปฏบตงาน ทก าหนดขอบขายความรบผดชอบ มความเหมาะสมกบจ านวนบคลากร บทบาทหนาททก าหนดไวในวสยทศนและนโยบายของโรงเรยน อยางไรกตามโรงเรยนควรไดวางระบบตดตามในการด าเนนงาน แตละดานใหชดเจน โดยเฉพาะทเกยวของกบการปฏรปการเรยนร ซงถอเปนหวใจของการปฏรปการศกษาทส าคญทสด

4. แหลงงบประมาณ ส าหรบงบประมาณในการด าเนนการ โรงเรยนไดมแผนงบประมาณ โดยการประสาน

รายรบ รายจายจากขอมลพนฐานของจ านวนนกเรยน โดยประมาณการปการศกษา 2547 ดงน 1. ดานการบรหารและการจดการ 350,000 บาท 2. ดานการจดการศกษาและพฒนาวชาการ 65,190 บาท

62

3. ดานบคลากร 4,024,000 บาท 4. ดานพฒนาผเรยนใหเกดคณลกษณะอยางพงประสงค 25,000 บาท

รวมทงสน 4,464,190 บาท แหลงทมาของรายรบเปนงบประมาณประจ าป ทไดจากภาครฐ รวมทงสน 4,464,190 บาท

และประมาณการงบประมาณ จากแหลงสนบสนนอน ๆ (จากการบรจาค เงนทอดผาปาการศกษา) ประมาณ 150,000 บาท จะเหนไดวางบประมาณสวนใหญเปนเงนเดอนของคร บคลากร ในสวนทจะพฒนางานโรงเรยนใหกาวไปสการปฏรปการศกษาทเกดผลลพธตวผเรยน ยงมจ านวนนอย อกทงสภาพชมชนยงมเศรษฐกจคอนขางต า จงชวยแบงเบาภาระของโรงเรยนไดนอย โรงเรยน จงควรไดมระบบการวเคราะหการใชงบประมาณตาง ๆ อยางคมคาตามความเปนจรง ท าหลกฐานควบคมการเบกจายทชดเจน ตรวจสอบไดเพอเตรยมน าเสนอการพฒนางานและงบประมาณ ในรปแบบ PBB ทสอดรบกบความจ าเปนในการพฒนาและปฏบตงานใหหนวยเหนอไดเหน สภาพความเปนจรงในการสนบสนนงานตอไป

5. หลกสตร โรงเรยนบานแมสา ไดพฒนาครใหรและเขาใจเปาหมายของหลกสตร และเปาหมาย

การจดการศกษา โดยโรงเรยนเปนโรงเรยนเครอขายการใชหลกสตรสถานศกษา ซงเปนความภมใจของคณะครผบรหาร วธการพฒนาใชวธการจดประชม คณะคร กรรมการโรงเรยน ผมสวน เกยวของ จดหาเอกสาร หนงสอ ต ารา ด าเนนการวเคราะหหลกสตรแกนกลาง จดวเคราะห ความตองการของทองถน น ามาจดท าหลกสตรทองถน จดท าก าหนดการสอน แผนการสอน แผนบรณาการ แผนและโครงการกจกรรมทเนนผเรยนเปนส าคญ พฒนาสอ อปกรณ เทคโนโลย ใหสอดคลอง สงทเปนจดภมใจอกจดหนง คอ การจดท าหลกสตรบรณาการแบบพหสาขาวชาและแบบผนกประสาน โดยด าเนนการรวมกนของคณะคร ตามนโยบายของโรงเรยน มเอกสารประกอบเชน เอกสารการวดผลและเอกสารประกอบการเรยน

จากการอภปรายกลมผเกยวของ พบวาโรงเรยนไดจดท าเอกสารหลกสตรสถานศกษาและหลกสตรทองถน ครบทง 8 สาระ มการด าเนนการสอนแบบบรณาการหลกสตรตามนโยบาย นกเรยนและคณะคร ประเมนงานทปฏบตวาไดผลตามความมงหมายนาพงพอใจ เปนโครงการทคณะครรเรมรวมคด รวมท า ปรากฏผลการมสวนรวมเปนอยางด ทดลองใชมาแลว 1 ป อยางไรกตามในเรองหลกสตรสถานศกษา ควรไดใหชมชนเขามารวมด าเนนการตงแตแรกอยางจรงจง และมสวนรวมด าเนนการใหมากขน หลกสตรควรจะไดมการวเคราะหปรบปรง แกไข พฒนา

63

อยางตอเนอง อยางนอยปละ 1 ครง ในสวนการบรณาการหลกสตรหลายฝายใหความเหนตองการใหชมชนเขามามสวนรวม พฒนาบคลากรทกคนใหเปนผน าใชวเคราะหและปรบปรงเนอหา เพอการบรณาการได ใหนกเรยนมสวนเปนเจาของงานมากขน รวมทงปรบปรงระบบการวดและประเมนผลการบรณาการหลกสตรตอไป

6. ลกษณะของชมชน จากการส ารวจชมชนและการอภปรายกลม พบวาโรงเรยนมการคมนาคมทสะดวก

ตดถนนสายโชตนา เชยงใหม – ฝาง ฝงตรงขามเปนวด บรเวณโดยรอบเปนทอยของประชาชน มชมชนอยหนาแนนในบรเวณใกลเคยงในรศม 2 กโลเมตร สภาพสงแวดลอม สภาพอาคาร ภมประเทศเปนพนราบในท าเลทด อณหภม ความชนเหมาะสม ไมมสงแวดลอมทเปนพษ ในชวงหนงมปญหายาเสพตด ปจจบนถอวาปลอดยาเสพตด ไมมผลกระทบ เรองยาเสพตด ในโรงเรยน พนทโดยรอบขอโรงเรยนคอวามแหลงเรยนรตาง ๆ ทเหมาะสมจ านวนมาก เชน ภมปญญาทองถนดานการงานอาชพ เชน จกสาน นวด การเกษตร ขนมไทย เปนตน สถานทเปนแหลงเรยนรใกลเคยง เชน สถานอนามย พระต าหนกดาราภรมย สวนพฤกษศาสตร สวนสตว ศนยการเรยนร ปรชญา เศรษฐกจพอเพยง ตามแนวพระราชด าร และศนยสาธตและสงเสรม งานศลปาชพฯ ภาคเหนอ อ .แมรม จ.เชยงใหม สถาบนอดมศกษาตาง ๆ เปนตน การสอสารคมนาคมตาง ๆ เปนไปโดยสะดวก มก านน ผใหญบานและ อบต. ดแลในระบอบประชาธปไตย และทกฝายเขามามสวนรวมในการจดการศกษาของโรงเรยน โดยเขามาเปนกรรมการสถานศกษา สวนใหญนกเรยนในชมชนมาเรยนทโรงเรยนประมาณ 70% การระดมทนทรพยพอท าได แตไมมากนก เนองจากผปกครองสวนใหญมฐานะยากจน แต อบต. เขามาสนบสนนเกอบทกครง บทบาทของชมชนยงขาดความกลาแสดงออก การแสดงความคดเหน ในการน าการศกษา อยางจรงจง เนองจากประสบการณและพนความร โรงเรยนกบชมชนและวด ถอวามความสมพนธทดตอกนอยางใกลชด ไดแก การเปนวทยากร ท างานเอนกประสงค จดซอคอมพวเตอร ปรบปรงเรอนคหกรรม รวมเปนกรรมการใชโรงเรยนเปนแหลงกฬา ดนตรพนเมอง การฟอนร า การจด ดอกไมหรอใชเปนแหลงประชมในบางโอกาส ซงหลายฝายเสนอวา ควรจะไดมการประชาสมพนธ การจดการศกษาของโรงเรยนใหกวางขวางทวถง โดยแบงงานใหครทกคนรวมมสวนรบผดชอบ

7. บรรยากาศในองคกร กอนการด าเนนโครงการ จากการสงเกต สนทนากบคณะกรรมการสถานศกษา ผปกครอง นกเรยน คณะครและ

ผบรหาร ท าใหทราบวาบรรยากาศในองคกรดานตาง ๆ เปนดงน

64

ดานการบรหารจดการโรงเรยน กอนทโรงเรยนบานแมสา จะเขารวมโครงการวจยปฏรปการเรยนร ไดด าเนนการให

โรงเรยนมการประกนคณภาพ นบเปนโรงเรยนรนแรก ๆ ในการรบการประเมนรบรองมาตรฐาน และคณภาพการศกษา ในปการศกษา 2544 โดยคร บคลากรของโรงเรยนทกคน มสวนท างาน รบผดชอบตามโครงสรางของโรงเรยน โดยโรงเรยนเปนโรงเรยนเครอขายฝกประสบการณของสถาบนราชภฏเชยงใหม ไดรบรางวลตาง ๆ มากมายในระดบอ าเภอ ระดบจงหวดเชยงใหม และระดบประเทศ ในป 2544 เชน รางวลสงเสรมการอานล าดบท 2 จดกจกรรมหองสมดโรงเรยน โครงการพฒนาศกยภาพการเรยนร (TEMS) รางวลรวมกจกรรมสงเสรมความสามารถนกเรยน โครงการพฒนาศกยภาพการเรยนร ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม (TEAMS) และการพฒนาคณธรรม จรยธรรม (MEA) รางวลผบรหารสถานศกษาดเดน ระดบอ าเภอ จากครสภาพอ าเภอแมรม ผบรหารผานการอบรมพฒนาบคลากรแกนน า เพอเปนตนแบบปฏรป การเรยนร พ.ศ. 2545 ไดรบรางวลผบรหารดเดนครสภาจงหวดเชยงใหม ผบรหารไดรางวลระดบประเทศ ไดแกการเรยนรผานการประเมนตามหลกสตรอบรมทางไกล การปฏรปกระบวนการเรยนรเปนบคลากรตนแบบ ปฏรปการเรยนร ครผสอนเกอบทงหมด เปนผมผลงานดเดนในดานเปนบคลากรแกนน า เพอเปนตนแบบปฏรปการเรยนร นกเรยนไดรบรางวลน าชอเสยงมาสโรงเรยน มากมาย สวนใหญจะเปนรางวลในดานงานประดษฐ กลมการงานพนฐานอาชพ เชน ท าของทระลก การจดสวนประดษฐ ของใชในบานจากวสดทองถน งานภาพวทยาศาสตร การแกะสลกผลไมประดบโตะอาหาร การจดสวนแกว การเดนสายไฟบนแผงไม กระทงดอกไม การท าขนมขหน การท าขนมชน ในดานกลมสาระการเรยนร เชน สวดมนตหมท านองสรกญญะ การตอบปญหาวทยาศาสตรชนะเลศภาษาองกฤษระดบมธยมศกษา การแขงขนคณตศาสตร อานท านองเสนาะ การอานจบใจความภาษาไทย การเขยนค าประพนธ ชนะดานการพฒนาตน เชน การแขงขนเชยรลดเดอร การขบรองเพลงไทยลกทง การเคลอนไหวประกอบจงหวะ ดานคณธรรม จรยธรรม เชน รางวลชนะเลศกจกรรมจรยธรรมระดบมธยมศกษา ผประพฤตด บ าเพญตนเปนประโยชน จากงานฉลองวนเดกดานสนทรยภาพ เชน ชนะเลศปนดนน ามน วาดภาพระบายส วาดภาพ วทยาศาสตร เปนตน คณะคร อาจารย ผบรหารใหความสนใจและเคลอนไหว การจดการศกษาส การปฏรปการเรยนรเปนอยางด มการสงเสรมการเรยนในแนวทางปฏรป มโครงการตาง ๆ ทพฒนา ผเรยนเปนส าคญทงในและนอกหองเรยน จดแขงของโรงเรยน คอคณะครมความสามคค ในหมคณะมงมนพฒนางานวชาการสการพฒนาผเรยนในแนวทางปฏรปการเรยนร มวฒนธรรมการท าง านในการรวมก ลมการท า งานใหกบโร เ รยน นอก เวลาราชการในชวงตอน เยน ชวง 16.00 – 18.00 น. อยางนอยสปดาหละ 1 วน เปนปกตมาเปนระยะเวลาประมาณ 3 ป

65

เปดใจรบงานและโครงการใหม ๆ เขามาด าเนนการ แสวงหาความรและการพฒนาตนอยเสมอ จนโรงเรยนมงานและโครงการรวมกบหนวยงานภายนอก เปนระยะ ๆ นอกจากนแมชมชน จะมฐานะยากจน แตใหความสนใจกบการจดการศกษาของโรงเรยน เขารวมกนในการจดการศกษาอยางสม าเสมอ ตดตามดแลการพฒนางานของโรงเรยน รวมมอทงก าลงความคดและก าลงทรพยตามทโรงเรยนตองการ สภาพของโรงเรยนสะอาด และปลอดจากสารเสพตด โรงเรยนมแนวคดพฒนาทางสอเทคโนโลยใหเพยงพอ การสรางวนย การรบผดชอบตนเองของนกเรยน การวางระบบตดตามพฒนางานของโรงเรยนในทกงานโครงการ การมสวนรวมในการปฏบตงานของทกฝาย โดยเฉพาะในสวนของชมชนและนกเรยน มโครงการส าคญทเปนความภมใจในการท างาน แบบมสวนรวม ไดแก โครงการสอนแบบบรณาการ ซงคณะครไดเปนผคดและด าเนนการขนเอง โครงการสงเสรมสขภาพ ซงทกฝายไดรวมแสดงออกเปนเจาของประชาธปไตย

จากการสนทนาสอบถาม ศกษาเอกสารและงานเชงประจกษของโรงเรยน พบวาทกฝาย ยงตองการพฒนาผเรยนใหถงพรอมทงคณลกษณะ คณธรรม จรยธรรมและผลสมฤทธทางการเรยน โดยพจารณาวาถาคณะครไดพฒนางานทางการศกษาไปในดานปฏรปการเรยนร จะสามารถ ปรบปรงคณภาพงานวชาการและพฒนานกเรยนไดประสบความส าเ รจไดดยง ขน ท ง น โดยความรวมคดรวมท าจากทกฝายดวยกน

ดานกจกรรมนกเรยนและผเรยน จากการจดการสนทนากบผเกยวของและศกษารายงานการจดกจกรรมของโรงเรยน พบวา

โรงเรยนไดจดกจกรรมในแนวทางยดผเรยนเปนส าคญ มกจกรรมเสรมสรางคณธรรม จรยธรรม การท าบญตกบาตร ฟงเทศนฟงธรรม โรงเรยนพทธศาสนาวนอาทตย วดสวางบนเทง (ป.4 เปนตนไป) 30% การเขาคายพฒนาคณธรรม ลกเสอเนตรนาร มการประกวดมารยาทงาม ฝกการออมทรพย มสมดบนทกความด สงเสรมใหคนควาหาความรดวยตนเอง โดยจดหองสมดทเสรมการเรยน จดหองสงเสรมทกษะคอมพวเตอร จดแหลงเรยนรใหไดคดวเคราะห สงเคราะห เชน หองทกษะการคด สวนพลงน า สวนหน สวนสมนไพร การท าโครงงาน ทกษะดนตรและนาฏศลป สงเสรมความสามารถในการท างานและประกอบอาชพสจรต โดยวทยากรภมปญญาทองถน เชน การท าบายศร กรอบรป ภาพวาดวทยาศาสตร ชางเชอม ชางไฟฟา ชางตดผม ขนมไทย ดอกไมสด การเลยงปลาดก การปลกพชผก เปนตน สงเสรมการเรยนรดานศลปะ ประกอบในรายวชาตาง ๆ สอนดนตรพนเมอง นาฏศลปพนบาน กจกรรมเขาจงหวะและการกฬาในระดบตาง ๆ ตามความถนด ความสนใจ จากการสมภาษณ ไดขอมลดงน

“โรงเรยนของเราชมชนเขามาใชเปนแหลงกฬาของทองถน”

66

“ครเกงการจดท าดอกไม ท าพานไดชวยชมชนเรอย ๆ” “ชมชนจะขอนกเรยนไปชวยงานชมชน เชน ฟอนร า หรอดนตรพนเมองเปนประจ า” “นกเรยนและครเขาใชหองปฏบตการการเรยนรอยางคมคา ทงหองคอมพวเตอร หองสมด

หองวทยาศาสตรและแหลงเรยนรขางนอก ซงจดไวคอนขางมาก” “จะเปดโอกาสใหนกเรยนมารวมในการวางแผนกบคร ในการสอนแบบบรณาการ

ใหมากขน” “ครสอนสนกมกจกรรมมากมายทพวกเราชอบ เชน ทดลอง เกมภาษาไทย สมดเลมเลก

การเลนพนเมอง เลาเรองตลก ท ากระดาษสา กรอบรป เปนตน” “ครพาไปท ากจกรรมนอกหอง เชน สวนหน สวนบว จกสานยายบญปน ปบญม

เวยงกมกาม สวนพฤกษศาสตร เปนตน” “ประทบใจครใหญตเดกดอ” “นกเรยนเรยบรอย ตรงเวลา น าชอเสยงสโรงเรยนรบผดชอบ” “นกเรยนชอบสงใหม ๆ ใฝด” “นกเรยนยงรอะไรในชมชนไมหมด อยากรมากกวาน” “ดใจทครสอน ใหมมารยาท พดจาไพเราะ ท างานกลม ท า Mind Map” “ไดความรไปบอกพอแม เชน เรอง อย. น าไปแนะน า การแยกเขยง การแยกขยะ

การลางมอ” “อยากใหครเนนการสอนใหแนนกวาเดม และไมเครยด” “นกเรยนไดเขารวมชมนมตาง ๆ โรงเรยนมหลายชมนม” “นกเรยนจะด จะเกง ครเปนตนแบบ และผน าทางทส าคญ” “นกเรยนมพรสวรรค มความสามารถทแฝงเรน” จากการอภปรายกลมตาง ๆ ท าใหสรปไดวา ผบรหาร คณะครใหความส าคญกบการบรหาร

จดการการศกษาทเนนการพฒนาผเรยนเปนส าคญ สอดรบกบความคาดหวงของนกเรยนและ ผปกครอง ทตองการใหนกเรยนเปนคนด คนเกง พงพาตนเองตอไปใช สวนใหญทกฝายพงพอใจ ผลการจดการศกษาของโรงเรยน และเหนวาสามารถพฒนาตอไปในอกระดบหนง ถาไดรวมระดมพลงความสามารถทกฝายใหรบผดชอบ แบบมสวนรวม เพอการปฏรปการเรยนรทจะมผลพฒนา ตวผเรยนโดยตรง

67

ดานครผสอน ปจจบนโรงเรยนมครผสอน 17 คน ยงไมเพยงพอ เปนครทประสบความส าเรจไดรบ

การยอมรบ เปนครดเดนในสวนงานตาง ๆ ถง 80% และสวนใหญก าลงพฒนาผลงานทางวชาการ ครรและเขาใจการจดท าหลกสตรสถานศกษาและหลกสตรทองถน ไดรบการอบรมพฒนางาน วชาการมาอยางตอเนองทกคน จดท างานในหนาทไดเปนอยางด ไดแก รวมท าหลกสตร เขยนแผนการสอน จดท าสอ พฒนาเทคนควธการสอนรวมกน ครสวนใหญไดท างานตรงกบวฒ ท างานตรงความร ความสามารถและงานในหนาทรบผดชอบ โรงเรยนจดหาวทยากรและภมปญญาทองถนมาชวยสอน เชน ภาษาองกฤษ งานประดษฐ ครใหความรวมมอในการปฏบตงานเปนอยางด ดวยความรวมมอ รวมใจ อทศเวลา ปจจบนมการประชมสมมนางานวชาการของโรงเรยน อยางนอย สปดาหละ 1 ครง และมผลการท างานโครงการใหม ๆ ในโรงเรยนเสมอ จากการสมภาษณเชงลกดานครไดขอมลดงน

“โรงเรยนมครเปนครตนแบบทงหมด ต งแตป 2544 จงท าใหหนวยเสนอโรงเรยน เปนตวแทนน ารองประกนคณภาพ”

“งานอะไรตาง ๆ ในอ าเภอของเรา จะนกถงโรงเรยนบานแมสา ใหเปนตวแทนเสมอ” “ครเราสามคครวมมอกนปฏบตงาน เพราะถอเปนหนาทรบผดชอบ ซงเราท างานหนกขน

เปนปกตอยแลว” “ผบรหารใหความส าคญกบการรวมงานด สรางความสนทสนามสวนตวดวย” “ครควรท าวจยในปน” “คร ผบรหารไดรบการยกยอง ไดรางวล ความสามารถมากมายนาภมใจ” “ครท างานเกงหลายทาน ครเกงกฬา อยากเกงตามคร” “ครขยน ท างานด มาโรงเรยนเชา อยจนถงค า บางทนกเรยนอยท างานกบครตอ” “น าแบบอยางทครท าไปใชในชวตประมาณครงหนง” “ครเตรยมสอน เตรยมงาน ฝากกจกรรมไวใหหวหนาควบคม” “ครน าชอเสยงมาสโรงเรยน ครไดรางวลมคนมาดงานมาก” “อยากใหครสอนสนกเขมงวดและมระเบยบ” “อยากใหครสอนใหความรแนนกวาเดม จะไดสคนอนได” “อยากใหครสอนโดดเดนวชาการ ศลปะและการแสดง”

68

จากขอมล เ บองตน สมควรทโรง เ รยนจะไดมการประชมสมมนาทบทวนงาน เพอพฒนางาน ตามความตองการของหลาย ๆ ฝาย เพอการปฏรปการเรยนร ทงนจะเหนวาโรงเรยนมฐานบคลากรทถอไดวาเปนจดเดนอยแลว จงไมยากทจะด าเนนกลยทธการพฒนางานวชาการ ตอไปเปนระบบ เพอเพมประสทธภาพยงขน

ดานผปกครอง ผปกครองทสงบตรหลานเขามาเรยน สวนใหญเปนคนในพนท มกมรายไดนอย มอาชพ

รบจางและเกษตรกรรมเปนสวนใหญ แตสภาพการใหความรวมมอจากผปกครองและชมชนดมาก การเขารวมกจกรรมตาง ๆ การชวยเปนวทยากรและแหลงวทยาการถอวานาพงพอใจ ยงไมสมบรณในเรองการสนบสนนดานทนทรพย การแสดงออกถงความพงพอใจตอการจดการศกษาอยใน ระดบดและสนใจจากขอมลการสมภาษณ ไดขอมลดงน

“ครทโรงเรยนขยนท างาน ขยนสอน” “คนทมความรตาง ๆ ชวยสอนนกเรยนดวย หลายอยางสวนใหญเปนความรทเปนอาชพ

อยแลว” “คร ผบรหารรจกกนด มอะไรทชมชนใหชวยทใหความรวมมอกน” “คร ผบรหารของโรงเรยนเปนกนเอง พดจากนงาย ไมถอตว” “พอแม ผปกครองสงเดก ๆ มาเรยน เพราะใกลบาน เดนทางสะดวกและมชอเสยง

จดการสอนด” จากขอมลจะเหนไดวา ชมชนมความมนใจงานของโรงเรยน เปนทนเดมทส าคญ

ใหความรวมมอกบโรงเรยนมาโดยตลอดอยางใกลชด มปฏสมพนธเรมตนทด อยางมสวนรวมในการจดการศกษา มโอกาสในการพฒนาความรวมมอตอไปในขนการมสวนรวมอยางจรงจง ในการปฏรปการศกษาในวงรอบตอไป

ดานการปฏรปการเรยนร โรงเรยนบานแมสา มแนวทางการปฏรปการศกษา จากธรรมนญโรงเรยนและแผนการ

ปฏบตงานตาง ๆ ซงสงเสรมการเรยนร มลกษณะใหญ ๆ คอ 1. ดานหลกสตรสถานศกษา โรงเรยนไดจดท าพฒนาหลกสตรสถานศกษา หลกสตร

ทองถน มการปรบปรงพฒนาวธการเรยนรแบบบรณาการ โดยเนนใหนกเรยนไดปฏบตจรงและ

69

ประเมนตามสภาพจรง นบวามการด าเนนการพฒนาอยางตอเนอง ส าหรบหลกสตรปฐมวยอยระหวางการพฒนา ควรไดตดตามสภาพปญหาการใชการด าเนนการใหมประสทธภาพตอไป

2. ดานแหลงเรยนร โครงการและกจกรรมตาง ๆ โรงเรยนมแหลงเรยนรภายในโรงเรยน มการพฒนาปรบปรงตลอดเวลา ส าหรบแหลงเรยนรภายนอกโรงเรยน ไดแสวงหาแหลงเรยนร ใหม ๆ อยเปนประจ า โครงการ กจกรรมทพฒนาผเรยนอยางหลากหลาย เหมาะสมกบสภาพของโรงเรยนและทองถน มการวเคราะหสภาพการใช และมแนวทางสงเสรมพฒนา ควรมการตดตาม สงเสรมการประเมนผลทกอใหเกดกบผเรยน ตลอดจนพฒนาตดตามงานเชงระบบสการใช งบประมาณและการพฒนาทมประสทธภาพ

3. ดานการพฒนาบคลากร ครผสอน มการสงเสรมอบรมและเปดโอกาสใหครไดพฒนาตนเองกบหนวยงานตาง ๆ มการเขารวมงานปฏรปการศกษาอยางตอเนอง ทนตอเหตการณ สงเสรมใหครไดรางวลตาง ๆ ในการจดการศกษาดานตาง ๆ มการสรางวฒนธรรมทดเปนเบองตน ในการสรางความสนใจและงานวชาการรวมกน โดยใชฐานโรงเรยนดวยตนเอง มการประชมท า ความเขาใจสจดมงหมายเชงพฒนา ครมความรสกตองการพฒนางานวชาการในวงรอบตอไปน เพอพฒนาตนและพฒนาความร ความสามารถใหกบผเรยน นาจะเปนโอกาสอนดในการมงงานสการปฏรปการเรยนร โดยรวมคดดวยกน เปนลกษณะปฏรปทงโรงเรยนททกคนเตมใจ พรอมปฏบต โดยมบคลากรของโรงเรยนเปนแกนน าและนกวชาการในทองถน

ขอคนพบ โรงเรยนบานแมสาเปนโรงเรยนทไดรบการประเมนคณภาพภายนอกจาก สมศ. เ รยบรอยแลว เ ปนลกษณะน ารองและโรงเรยนไมทอดทงงานดานการประกนคณภาพ ยงคงพฒนางานรวมกบหนวยงานตาง ๆ เนอง ๆ ผลการประเมนคณภาพตนเองทผานมา ระบวา คอนขางด โดยเฉพาะในสวนคร ซงมการพฒนางานและรวมงานเชงปฏรปมาโดยล าดบ สงทควรพฒนาประสทธภาพยงขน เพอผลการปฏรปการเรยนรทส าคญ คอ

1. ครยงควรพฒนา ตองการปฏรปการเรยนรใหเกดประโยชน ในการเพมผลสมฤทธ ทางการเรยนของผเรยนใหมากขน

2. ครควรไดรบการเพมพนศกยภาพเชงวจยชนเรยน 3. ทกฝายควรมสวนรวมในการปฏรปการเรยนรรวมกน จากสภาพความเปนอย จากการสงเคราะหจดแขงและจดตองการการพฒนา ไดขอสรปทจะ

ท างานวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมในครงน จะมงเนนประเดนในการวางระบบปฏรป การเรยนรของครทกคนของโรงเรยนบานแมสาแบบมสวนรวมทงโรงเรยนในเรอง การศกษาผล

70

การสอนแบบอสระ เพอพฒนาทกษะการคด กลมสาระทสนใจ ชนทรบผดชอบ : กรณศกษา โรงเรยนบานแมสา อ.แมรม จ.เชยงใหม

แผนภมท 5 การระดมความคดของผเกยวของในประเดน การปฏรปการเรยนรของโรงเรยน

บานแมสา อ าเภอแมรม จงหวดเชยงใหม

71

บรบทขององคกร จากการจดเวทอภปรายกลมเปาหมายและการสมภาษณเชงลก การประชมปฏบตการ

2 ครงกบผมสวนไดเสย การพบปะกบผบรหารและผประสานการด าเนนการของโรงเรยน ครผสอน ผปกครอง ตวแทนชมชน นกเรยน อาจารยและนกศกษาไดขอมลบรบทขององคกรดงน

โรงเรยนบานเปาวทยาคาร 1. สภาพทวไป โรงเรยนบานเปาวทยาคาร เปนโรงเรยนขนาดเลก ตงอยหมท 4 ต าบลบานเปา อ าเภอ

แมแตง จงหวดเชยงใหม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงใหม เขต 2 ส านกงาน คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ปจจบนเปดสอนตงแตชนอนบาลปท 1 ถงชนมธยมศกษาปท 3 มครประจ าการทงสน 18 คน ลกจางประจ า 1 คน จ านวนครชาย 7 คน ครหญง 10 คน มนกเรยนรวม 238 คน จ านวนหองเรยน 11 หองเรยน เปดท าการสอนตงแต 20 ตลาคม พ.ศ. 2465 นบเปนเวลา 82 ป โรงเรยนมเนอท 8 ไร 71 ตารางวา มอาคารเรยน 3 หลง อาคารเอนกประสงค 1 หลง สนามบาสเกตบอล 1 สนาม สนามวอลเลยบอล 1 สนาม บานพกคร 2 หลง โรงอาหาร 1 หลง แปลงเกษตร สวม 1 หลง ขนาด 5 ทนง หางจากตวเมองเชยงใหม ประมาณ 48 กโลเมตร หางจากทวาการอ าเภอแมแตง ประมาณ 14 กโลเมตร เปนถนนซเมนต ทกสาย

พนทใหบรการของโรงเรยนครอบคลม 6 หมบานในต าบลเปา ซงอยทางทศตะวนออก

เฉยงเหนอของอ าเภอแมแตง โรงเรยนตงอยในหมท 4 ของต าบล โดยมอาณาเขตตดตอกบหมบานใกลเคยง ดงน

ทศเหนอ ตดตอกบ หมบานเหลาสบเลง ทศใต ตดตอกบ หมบานกางหงส ทศตะวนออก ตดตอกบ หมบานแพะ ทศตะวนตก ตดตอกบ แมน าปง งบประมาณไดรบการจดสรรจากงบอดหนนของหนวยงาน ในปการศกษา 2547

เปนคาใชจายตามแผนงบประมาณ ไมรวมหมวดเงนเดอน คาจางและครภณฑ แหลงวทยาการของโรงเรยนประกอบดวย หองตาง ๆ ซงเปนแหลงเรยนร ดง น

หองวทยาศาสตร หองคอมพวเตอร หองปฏบตการทงาภาษา หองสมด หองศนย IT หองดนตร หองดนตรไทย เรอนเกษตร (เพาะช า)

72

สภาพอาคารของโรงเรยนอยในแนวเดยวกน มสนามกลางแจงทกวางขวางพอควร มคณะครสามารถพานกเรยนออกไปท ากจกรรมกลางแจงได มระบบไฟฟา น าประปา โทรทศน โทรสาร อนเตอรเนต โทรศพท วดโอและสอโสตทศนปกรณทางการศกษา ใชจดบรการใหคณะครและนกเรยนได

จากการอภปรายกลมเกยวกบสภาพพนทและสงแวดลอมทางโรงเรยน ไดเนนการสรางบรรยากาศในโรงเรยนใหเออตอการเรยนร มสภาพแวดลอมรมรนสะอาด สามารถอนรกษพนธไมตาง ๆ อนรกษวฒนธรรม ประเพณทส าคญรวมกบชมชน จดใหมศนยศกษาวถชวตและภมปญญาทองถน เชน ดนตรพนเมอง ฟอนเลบ ตกลองสะบดไชย มการปรบภมทศนและรวมสบสานประเพณตาง ๆ ของชมชน จดแหลงเรยนรตาง ๆ ทงในและนอกโรงเรยนเปนอยางด เชน การเลยงปลาในบอซเมนต การเพาะเหดนางฟา การทดลองปฏบตการในหองวทยาศาสตร หองปฏบตการคอมพวเตอร สวนสขภาพ แปลงพชผกสวนครว ตนไมพดได กฬาตานยาเสพตด ฯลฯ ปรบปรงระบบจดการเรยนใหมการเดนเรยน ซงสงผลใหผเรยนกระตอรอรนทจะเรยนรมากขน ซงทกฝายทเกยวของตางแสดงความพงพอใจ นอกจากนยงมการปรบปรงบรเวณใหสวยงามดวยการซอมแซมและปรบปรงทาสอาคาร รว ตกแตงบรเวณตาง ๆ เพอใหเกดบรรยากาศทดตอการมาเรยนยงขน

2. นโยบายของโรงเรยน ปรชญาของโรงเรยน “จดการศกษาเพอชวตและสงคม มงสงเสรมคณธรรม” วสยทศนของโรงเรยน เนนใหนกเรยนมคณธรรม จรยธรรม มความร ทกษะ กระบวนการแกปญหา สบสาน

ประเพณทองถนมาใชในชวตประจ าวน ยดมนในวถประชาธปไตย รจกประยกตใชเทคโนโลย อยในสงคมอยางมความสข และใหชมชนมสวนรมในการจดการศกษา

พนธกจ 1. จดการศกษาใหสอดคลองกบความตองการของผเรยนและทองถน และสามารถ

น าไปใชในชวตประจ าวนได 2. จดกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ พฒนาผเรยนตามศกยภาพของผเรยน

และเนนทกษะกระบวนการการคดวเคราะหอยางมเหตผล 3. สอดแทรกดานคณธรรม จรยธรรมในทกกลมสาระวชา โดยใชบคลากรในโรงเรยน

เปนแบบอยางทดใหกบนกเรยน

73

4. จดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชเทคโนโลยเปนสอและแหลงในการคนควา หาความรสารสนเทศตาง ๆ อยางมประสทธภาพ

5. พฒนาบคลากร โดยการสงเสรมใหเขารบการอบรมและสนบสนนทนในการวจย ในชนเรยนอยางตอเนอง

6. ปรบปรงระบบการบรหารจดการใหมประสทธภาพ โดยเนนการแบงงานตรงตามความสามารถและความถนด

เปาประสงค นกเรยนทกคนไดรบการพฒนาความสามารถตามศกยภาพของตนเอง มคณธรรม จรยธรรม ความรบผดชอบตอหนาทของตนเอง มความตระหนกในการอนรกษสงแวดลอมและภาคภมใจในศลปวฒนธรรม ตลอดจนประเพณทองถนของตนเองและประกอบอาชพทสจรตอยในสงคมไดอยางมความสข

กลยทธการด าเนนงาน กลยทธท 1 สง เสรม สนบสนนใหบรการการศกษาอยางทว ถง และมคณภาพ

ทดเทยมกนทงพนทในเขตบรการ กลยทธท 2 เรงรดการใหบรการการศกษาขนพนฐานใหครอบคลมและหลากหลาย กลยทธท 3 เรงรดพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนร กลยทธท 4 เสรมสรางความเขมแขงใหชมชนในกจกรรมพเศษและการอนรกษประเพณ

วฒนธรรมทองถน กลยทธท 5 สงเสรมสนบสนนการนเทศ ตดตามและประเมนผลการเรยนการสอน กลยทธท 6 สงเสรมสนบสนนการด าเนนงานประกนคณภาพการศกษา กลยทธท 7 สงเสรมสนบสนนการบรหารจดการศกษา โดยใชโรงเรยนเปนฐาน (SBM) กลยทธท 8 เรงรดการปฏรปครและบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพมาตรฐานวชาชพ กลยทธท 9 การใชแผนเปนเครองมอในการบรหารในหนวยงาน กลยทธท 10 การพฒนาศนยโรงเรยนตามโครงการพฒนาประสทธภาพโรงเรยน

ขนาดเลก ค าขวญของโรงเรยน ความรน า คณธรรมเลศ เชดชประเพณ วถประชาธปไตย กาวไกลเทคโนโลย

74

ปจจบนโรงเรยนบานเปาวทยาคารบรหารงานในลกษณะรวมศนยโรงเรยนกบโรงเรยน บานแมเลม โรงเรยนบานแมโจ โรงเรยนบานกางหงส โดยมโรงเรยนบานเปาวทยาคาร เปนจดรวมศนย

เมอพจารณาปรชญา วสยทศน กลยทธ ค าขวญ การด าเนนงานของโรงเรยนแลว พบวา สวนใหญสอดคลองกบกน เชน ประเดนของการสรางคณธรรม จรยธรรมใหกบผเรยน โรงเรยน จดใหมโครงการหลากหลาย เชน โครงการอบรมจรยธรรมทกสดสปดาห การอบรมหนาเสาธง การฝกระเบยบวนย โครงการคนดศรสงคม สมดบนทกการท าด การออมทรพย เปนตน หลายฝายบงบอกวา รกเรยน มความซอสตย มวนย ความรบผดชอบ เมตตา กรณา เออเฟอเผอแผ มความพยายาม ด าเนนการในดานการอนรกษวฒนธรรมประเพณรวมกบชมชน จดกจกรรม สนองความตองการของชมชน เชน การใหนกเรยนเรยนร การฟอนเลบ การตกลองสะบดชย ดนตรพนเมอง การเรยนรจากแหลงเรยนรตาง ๆ ของชมชน โครงการสงเสรมการศกษาวถชวตและภมปญญาทองถน การน าวทยากรในทองถนรวมพฒนาผเรยนในลกษณะรวมกนจดการศกษา เชน เชญเจาอาวาสมาอบรมสงสอนดานคณธรรม จรยธรรม มกจกรรมสงเสรมนกเรยน ในดานประชาธปไตยในลกษณะสภานกเรยน การอยคายพกแรกม การดแลระเบยบวนย ลกเสอ เนตรนาร กฬาส การอบรมบคลากรของโรงไฟฟาแมงดสมบรณชล ในดานการเสรมสรางเทคโนโลยบคลากรและนกเรยน พบวาโรงเรยนมความพยายามจดหา จดใหมคอมพวเตอร โดยไดรบจากการบรจาคเปนสวนใหญ และพฒนาบคลากรใหมความสามารถในการจดการ ดาน ICT นกเรยนพอใจทไดเรยนรการใชคอมพวเตอรและเทคโนโลย ตาง ๆ โดยมผบรหาร โรงเรยนเอาใจใสและรวมสอนอยางใกลชด นกเรยนชอบเรยนมากและเหนวาเปนประโยชนตอ ตนเอง เมอเรยนตอหรอใชในชวตประจ าวน การก าหนดสอดคลองในปรชญา วสยทศน พนธกจ รวมทงค าขวญ แตยงไมชดเจนนกในกลยทธ การด าเนนการของโรงเรยน ในสวนของค าขวญ จากการอภปรายความตองการของคร กรรมการสถานศกษาและผปกครองสวนใหญตองการเนน ใหความส าคญในการพฒนานกเรยนใหเปนคนด เปนอนดบแรก ซงนาจะไดพจารณาปรบค าขวญใหสอดคลองกบความตองการดงกลาว ในดานการมสวนรวมของคณะกรรมการสถานศกษาและ ผปกครองใหความรวมมอกบโรงเรยนเปนอยางด เมอโรงเรยนจดประชมหรอแจงความประสงคการขอการอนเคราะห แตมกเปนไปในลกษณะบรจาคทรพยและรวมงาน หรอชวยเปนแหลง วทยาการ การใหความรวมมอในสวนการรวมคด รวมท าอยางจรงจง ย งไมปรากฏชดเจน ในดานการเรยนการสอน การท างานเพอปฏรปการเรยนรของคณะครผบรหารในโรงเรยนไดรบความไววางใจจากชมชน ผปกครองเปนอยางด มความตองการพฒนาผเรยนในระดบสง เชน มการสงนกเรยนเรยนพเศษ ผปกครองตองการใหผลการเรยนของนกเรยน ไดรบการปรบปรงยงขน

75

ซงเปนความเหนทสอดคลองกบคณะครทเหนวาผลการเรยนจากคา NT ของโรงเรยน ควรไดพจารณาหาแนวทางปรบปรง และควรเกดจากความรวมมอกนขอทงฝายโรงเรยนและ ทางบาน ใหเกดการมสวนรวมทดพอทกฝายเขาใจการด าเนนการ ขอจ ากดการท างาน การหาทางพฒนางานจดการศกษารวมกน

ดงน นทางโรงเรยนควรไดพจารณาดานการปรบปรง ปฏรปการเรยนร ซงสงผลถง การพฒนาผเรยนใหเกดผลลพธการเรยนรทด สมพนธกบแผนกลยทธในขอท 1 และขอท 8 โดยยดวงจรของ Deeming ทตอเนองกนไป ทง PDCA และใชกระบวนการมสวนรวมของทกฝาย ทงผบรหาร คร ผปกครอง แบบ PAR จนสงผลตอการเรยนรของผเรยนทตดตามผลความกาวหนาได เพอพฒนางานโงเรยนตอไป

3. การบรหารงานของโรงเรยน โรงเรยนบานเปาวทยาคาร มการบรหารโดยกระจายอ านาจการบรหารและมโครงสราง

บรหารงานทก าหนดไวเปน 6 งาน ไดแก งานวชาการ งานกจการนกเรยน งานบคลากร งานอาคารสถานท งานการเงนพสด งานชมชนสมพนธ โดยมการแตงตงกระจายงานและวเคราะหงานไปสบคลากรใหมสวนรวมรบผดชอบทกคน ดงแผน (ภม)

76

ซงจากการอภปรายกบผเกยวของทกฝาย เหนวาโครงสรางการปฏบตงาน เหมาะสม พงพอใจปฏบตไดและกระจายความรบผดชอบด ทกคนมโอกาสในการรวมมอกนพฒนา สถานศกษา มความเหนตรงกนวาควรพฒนาตอไปในสวนของการนเทศตดตามงานใหเกด การพฒนาอยางตอเนอง มการบนทกผลรายงานผลอยางเปนระบบยงขน มการตรวจสอบผลของการท างานและปรบปรงพฒนาอยางเปนระบบ ใหสอดคลองกบวสยทศน พนธกจ มงสผลทเกดกบผเรยน

จากการวเคราะห ปญหา ความตองการดานโครงสรางจะเหนไดวาทกฝายเหนวาการใชกระบวนการ PDCA ในชวงเชอมตอเรงวจยพฒนาในงานทกดาน ควรใหความส าคญเปนอยางยง เพอใหเกดกบการพฒนางานปฏรปของโรงเรยนและปฏรปการเรยนรในชวงตอไปอยางตอเนอง เชน การพฒนาครดานการเรยนการสอนของฝายวชาการ

4. แหลงงบประมาณ โรงเรยนมแผนงบประมาณในการด าเนนการ โดยก าหนดในแผนกลยทธ เปนงบประมาณ

รายจายระยะปานกลาง ระหวางชวงปงบประมาณ 2546 – 2550 ในงานดานตาง ๆ ทงงบบคคล งบด าเนนการ งบลงทนและงบอดหนนดงตาราง

กรอบงบประมาณรายจายระยะปานกลาง (MTEF)

ปงบประมาณ 2547 – 2551 โรงเรยนบานเปาวทยาคาร อ าเภอแมแตง จงหวดเชยงใหม

รายการ ปงบประมาณ

ปจจบน ปงบประมาณ

ทขอ ปงบประมาณ

ปตอไป

ปงบประมาณอก 2 ป ขางหนา

ปงบประมาณ อก 3 ป ขางหนา

2546 2547 2548 2549 2550

เงนงบประมาณ - งบบคคล - งบด าเนนก

าร - งบลงทน - ง บ เ ง น

อดหนน

4,537,680 325,700

1,774,800 526,422

4,813,800 336,000

2,065,800 579,065

5,102,316 343,700

2,065,800 636,972

5,408,460 343,700

2,065,800 700,669

572,976 356,800

2,065,800 770,733

รวม 7,164,602 7,794,665 8,148,788 8,517,329 8,926,309

77

งบประมาณสวนใหญของโรงเรยน เปนงบจากทางราชการ สวนเงนนอกงบประมาณ ทางโรงเรยนไดพยายามจดหาเพมเตมจากหนวยงานเอกชน องคกรตาง ๆ ชมชน เพอใชรวมพฒนางานโรงเรยน ซงชมชนมสภาพเศรษฐกจระดบนอยถงปานกลาง มสวนรวมชวยเหลอเพอการจด การศกษาของโรงเรยนตามล าดบ เปนการรวมแสดงความรบผดชอบและแบงเบาภาระของโรงเรยน โรงเรยนควรไดมระบบการวเคราะหการใชงบประมาณอยางคมคาตามความเปนจรง สอดคลองกบพนธกจของโรงเรยนและจดท าหลกฐานควบคมการเบกจายทสามารถตรวจสอบได โดยฝายตาง ๆ ควรจดระบบในการนเทศ ก ากบ ตดตาม ตรวจสอบงบประมาณทโปรงใสและเปนปจจบน

5. หลกสตร โรงเรยนบานเปาวทยาคาร ไดด าเนนการจดท าหลกฐาน โดยมบคลากรครเปนหลกใน

การด าเนนการ มการจดแหลงเรยนรทเหมาะสม บคลากรครไดจดท าหลกสตร โดยชมชนมโอกาสไดเขารวมพจารณาและเหนชอบ

แผนการจดการเรยนการสอนตามหลกสตร การจดการเรยนการสอนในแตละรายวชา มเปาหมายหลก คอ การพฒนานกเรยนใหเปน

ผมความร มความคด มคานยม คณธรรมจรยธรรมและมความสามารถในการท างาน หรอการปฏบตตนท เ ปนประโยชนตอตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม โดยเ นอหาของวชา ตาง ๆ เปนเครองกระตนใหนกเรยนเกดคณลกษณะดงกลาว จากการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนมคณลกษณะดงกลาว จ าเปนอยางยงทจะใชการศกษาในทกรายวชามาเปนเครองมอส าคญ ในการพฒนาตน นนยอมหมายถงการก าหนดเปาหมายการจดการศกษาใหเปนไปตามแนวนโยบายหลกของการพฒนาการศกษาของชาต โดยมจดเนนทจะพฒนาคณภาพทางการศกษาและ ขยายโอกาสทางการศกษาอยางทวถง

การพฒนาศกยภาพของบคคล นนยอมหมายถงการพฒนาคนทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและสตปญญา การจะด าเนนงานใหสอดคลองและสนองแนวนโยบาย เปาหมายของการจดการศกษา จ าเปนตองอาศยการระดมพลงการจดการศกษา การแกไขปญหา กระทรวงศกษา ธการซงมอ านาจในการจดการศกษา ศาสนาและการวฒนธรรม จงไดก าหนดนโยบายการปฏรป การศกษาขน โดยมงเนนปฏรป 4 ดาน คอ ปฏรปโรงเรยนและสถานศกษา ปฏรปครและบคลากร ปฏรปหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอน และสดทายคอการปฏรประบบบรหารและระบบการจดการศกษา

78

แนวคดในการด าเนนงานโครงการปฏ รปหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอน เพอพฒนาคนใหสอดคลองกบการพฒนาประเทศนน ควรสงเสรมบคลากรใหท างานเตมตาม ศกยภาพ ครกมสวนส าคญในการชวยสรางเดกใหมคณลกษณะทพงประสงคตามนโยบายทวางไว

การจดการเรยนการสอน ทางโรงเ รยน มง เนนการจดใหสอดคลองกบหลกสตร และจดมงหมายสงสดของแนวการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ทมงเนนใหประชาชนมศกยภาพในการพฒนาตนเอง ใหมคณภาพชวตทด สามารถอยในสงคมไดอยางเปนสข โดยจดกระบวนการเรยนการสอน เพอปลกฝงใหเยาวชนมลกษณะทพงประสงคตามจดมงหมาย

จดประสบการณเตรยมความพรอม จดท าหลกสตรทกระดบชน ใหประชาชนในทองถน มสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยการสอนจะเนนเปนพเศษในดานพนฐาน ดานภาษาไทย คณตศาสตรและวทยาศาสตร เพอเปนพนฐานของทกษะในระดบทสงขน การจด การศกษาไดเปน 2 ระดบ คอ ระดบกอนประถมศกษาและการศกษาขนพนฐาน (ชวงชนท 1 – 3)

ขอควรพจารณาในเรองหลกสตร จากการอภปรายกลมตาง ๆ มขอคดเหนส าคญ ควรม การประเมนการใชหลกสตรในทกระดบ การน าภมปญญาทองถนมาจดท าหลกสตรทองถน ทชดเจน มการบรณาการหลกสตรทองถนกบการสอนตามหลกสตรทกระดบ โดยวเคราะห จดทส าคญ ประกอบดวยการวดผลทงกอนและหลงเรยน และแหลงเรยนทครอบคลมความร การปฏบตและเจตคต รวมทงพจารณาการใชแหลงวทยาการและสอทเหมาะสม สอดคลองกน อยางมประสทธภาพ

6. ลกษณะของชมชน จากการส ารวจชมชนและอภปรายกลม พบวาชมชนอยในภมประเทศทเปนทราบเชงเขา

สภาพอากาศด อณหภมเฉลยตลอดป ประมาณ 23 องศาเซลเซยส มประชากรประมาณ 8,500 คน เปนชายและหญงจ านวนใกลเคยงกน คนสวนใหญสขภาพแขงแรง สภาพเศรษฐกจของประชาชน มรายไดปานกลางจากอาชพเกษตรกรรม ไดแก กระเทยม ขาวโพด ล าไย ถวเหลอง พรก ถวลสง ขาว ฯลฯ เปนอาชพหลกของทกครวเรอน และมการรบจางบางเปนบางสวน การสอสาร มท งโทรศพทสวนตวและโทรศพทสาธารณะ มผใหญบานและ อบต.เปนผประสานงานของ หนวยตาง ๆ ความเปนอยคอนขางสงบเรยบรอย โดยมผน าหมบานและผน าต าบลปกครองดแลในระบอบประชาธปไตย ประชาชนมความสามคคและอยรวมกนเปนหมคณะดวยด รวมงาน วฒนธรรม ประเพณทสบทอดมายาวนาน มความเชอการนบถอในเรองผ สวนใหญเปนชาวไทย พนราบและมชาวเขาอยสวนนอยทอาศยอยในชมชน ความเชอดงกลาว เชน การเลยงผป ยา การเลยงผเสอบาน การบชาทาวทงส ประเพณทส าคญ เชน ประเพณทานขาวใหม การสบชะตาบาน

79

ประเพณเดอนสบสองยเปง ประเพณทานสลาก ปใหมเมอง ปอยนอย ปอยหลวง เปนตน มบคคลทนบถอเปนภมปญญาทองถน เชน พอเลยงหมอยา มคทายกพอหนานปรชา ชางจกสาน ชางประดษฐดอกไมไฟ ชางกอสราง ชางฟอน ชางซอ ศลปนประจ าหมบาน วงดนตรพนเมอง ถอไดวาเปน ชมชนทดมความเปนปกแผน ชมชนใหความรวมมอโดยการรวมกจกรรมทกชนดกบโรงเรยน ใหความสนใจตดตามขาวสารการท างาน ตลอดจนปญหาความกาวหนาของลกหลาน นยมสง บตรหลานใหมาเรยนทโรงเรยน และตดตามผลสมฤทธทางการเรยนตลอดเวลา โดยการซกถามในทประชมและในชวงเวลาอน ๆ สนบสนนดานงบประมาณตามก าลงความสามารถเสมอ ความสมพนธของโรงเรยนกบชมชนในทกระดบเปนไปดวยดเสมอมา เหนความส าคญซงกนและกน สวนใหญมปญหาดานเวลาและการรวมคดรวมท า มกไววางใจ “แลวแตคร”

จากขอมลทไดจากการอภปรายกลม จะเหนไดวาโรงเรยนมโอกาสทดในการพฒนางานในวงรอบตอไป แตควรก าหนดกลยทธทจะน าชมชนเขามามสวนในการก ากบ ตดตาม รวมคด รวมท าใหใกลชดเพมขนเพอใหเขาใจระบบการศกษาในแนวปฏรป และจะไดรวมมอ รวมคด รวมท า อยางจรงจง ในวงรอบตอไปในลกษณะดแลพฒนางานอยางเปนเจาของรวมกน

7. บรรยากาศในองคกร กอนด าเนนการโครงการ จากการสงเกตและการสนทนากบกลมคณะกรรมการสถานศกษา ผปกครอง นกเรยนและ

คณะคร ผบรหารท าใหทราบวาบรรยากาศในองคกรดานตาง ๆ เปนดงน ดานการบรหารจดการโรงเรยน

กอนทโรงเรยนบานเปาวทยาคารจะเขารวมโครงการวจยปฏรปการเรยนร ไดด าเนนการ ใหโรงเรยนมการประกนคณภาพอยกอนแลว คร บคลากรทกคนมสวนท างานรบผดชอบงาน ตามโครงสรางของโรงเรยน โดยไดด าเนนการรวมกนเปนเวลานานนบป จนเกดการท างาน นอกเวลาใหกบโรงเรยนอยางตอเนอง นบแตป 2545 จนสามารถเขารบการประเมนภายนอก จากส านกงานรบรองมาตรฐานและคณภาพการศกษาในปการศกษา 2546 โรงเรยน บานเปาวทยาคาร มครและผบรหารรวม 18 คน มการรวมมอกนด าเนนงานงานปฏรปการศกษาอยางด พรอมทจะศกษารวมมอกน เพอหาแนวทางแกปญหาและพฒนางานของโรงเรยนกบทกฝายทเกยวของกบการจดการศกษา จดแขงของโรงเรยน คอการทชมชนใหความรวมมอกนจดการศกษา และความสมพนธ ท ด ตาง ๆ รวมกบชมชน แมวาจะมสภาพเศรษฐกจในระดบยากจน แตกสนบสนนเตมทตามก าลง ตลอดจนคณะครทตงใจท างานใหกบโรงเรยนอยางเตมท รวมทง พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ท าใหทกฝายกระตอรอรนตอการจดการศกษา โรงเรยนมความสะอาดและปลอดจากยาเสพตด สภาพโรงเรยนรมรนสะอาด จดทหลายฝายแสดง

80

ความคดเหนสมควรพฒนา ไดแก การพฒนาตนเองของครใหสามารถจดการเรยนร ไดอยาง มการสนบสนนโรงเรยนในดานทรพยากรเสรม การบรหารจดการและความรวมมออยางเตมท ในการรวมกนจดการศกษา เพอสงเสรมนกเรยนทกดาน โรงเรยนมผลงานทเปนความภมใจของคร คอ ครทกคนไดรบยกยองใหเปนครตนแบบในป 2546 มอาจารย 3 จ านวน 1 ทาน ครส าเรจ การศกษาระดบปรญญาโทแลว 2 ทานและก าลงศกษาตออก 2 ทาน โรงเรยนไดรบโลหสบสานวฒนธรรมและเปนโรงเรยนแกนน าในการสอนเกษตรทฤษฎใหมระดบอ าเภอ

ในสวนของนกเรยน ไดแก รางวลท าขนมไทย รางวลคณตศาสตรเหรยญทอง รางวล ค าขวญยาเสพตด รางวลภาษาไทย จากการสอบถามสงเกตและรวบรวมผลงานเชงประจกษ ไดขอสรปวาโรงเรยนไดบรหารจดการตาง ๆ ทางการศกษาไปในแนวทางปฏรปแลว และก าลงอยในชวงปรบปรงพฒนา มความพรอมความเตมใจทจะสรางความแขงแกรงในงานพฒนาทางวชาการยงขน

ดานกจกรรมนกเรยน จากการสงเกต สนทนากบผเกยวของ พบวาโรงเรยนมการจดการเรยนการสอน โดยใช

สงแวดลอมตามธรรมชาตเปนสอจดบรเวณโดยรอบโรงเรยน เปนแหลงเรยนรตาง ๆ เชน สวนสขภาพ การเลยงปลา การเพาะเหด ตนไมพดได ปลกผกสวนครว สงเสรมการเรยนร จากภมปญญาทองถน เชน ฟอนเลบ กลองสะบดไชย ดนตรพนเมอง โครงการศกษาวถชวตและ ภ มปญญาทองถน การสรางวงดรยางค ในช นเรยนครมการเนนการสอนแบบโครงงาน การปฏบตงานทดลองทางวทยาศาสตร การปฏบตการจาดหองคอมพวเตอร การท าแบบฝกหด ใบงาน การสอนแบบกลมและยดผเรยนเปนส าคญ ในดานจรยธรรม คณธรรมไดเชญเจาอาวาสวดบานเปาวทยาคารมาเปนผสอนนกเรยน มโครงการสงเสรมประชาธปไตย สภานกเรยน โครงการ ลกเสอเนตรนาร การรบผดชอบงานส โครงการอบรมบคลากร กฬาส ประเพณวฒนธรรมของ ทองถน มการกลาวถงกจกรรมนกเรยนจากฝายตาง ๆ ดงน

“นกเรยนสนใจกระตอรอรนมากขน เมอพาไปเรยนนอกหองเรยน” “ชอบเรยนคอมพวเตอร ขออนญาตกเขาใชได” “ชอบทไดวาดรป” ชมชนมแหลงเรยนรหลากหลายและรวมมอด” “นกเรยนไดเรยนจากแหลงตาง ๆ เชน หองสมด สวนหยอม หองคอมพวเตอร หองดนตร

เปนตน” “อยากรวมแขงกฬามาก ๆ”

81

“นกเรยนชอบเรยนแบบทดลอง ประดษฐ ท า Mind Map ท าเกษตร ลกเสอ เนตรนาร” “ภมใจทโรงเรยนมคอมพวเตอรใช ชอบมาก” “ใชแหลงเรยนรหลายแหง เชน แมเมาะ ถ าขน … ไปวดฟงเทศนฟงธรรม เปนตน” “เดกกระวกระวาดทจะไปเรยนรขางนอก” “นกเรยนเกง ขนมไทยกบกฬา” “แหลงทรพยากรยงไมสมบรณหนงสอยงมนอย” “คร นกเรยนใหความส าคญและการใชแหลงทรพยากรด” “ควรหาวธการ กจกรรมทนาสนใจการใชแหลงทรพยากรใหมากขน” โรงเรยนมแหลงเรยนรตาง ๆ มากพอสมควร คร นกเรยนไดใชแหลงเรยนรภายในและ

ภายนอก เสรมกจกรรมการเรยนรอยางด ควรไดวเคราะหใหกจกรรมทจดการเรยนรมประสทธภาพยงขน ประชาสมพนธใหชมชนรวมเปนวทยากรและแหลงเรยนรใหกวางขวางยงขน นกเรยน พงพอใจการจดกจกรรมเรยนรตาง ๆ

ดานผบรหาร ผบรหารเปนผมวสยทศน มความสามารถในการบรหาร เปนทยอมรบกบผเกยวของทกฝาย

สามารถดงชมชนเขามารวมในการจดการศกษา มมนษยสมพนธทด มความรดานการบรหาร สงเสรมการบรหารจดการของโรงเรยนไดเปนอยางด ไดรบการเลอกเปนผแทนครในหลาย ๆ โอกาส

จากการประชม สมภาษณ สนทนากบกลมตาง ๆ ทงคร นกเรยน กรรมการสถานศกษาและผปกครอง มค ากลาวถงผบรหารดงน

“ผอ. เปนคนด มมนษยสมพนธ” “ผอ. ไมถอตว พดคยดวยงาย” “ผอ. มคณธรรม” “ผอ. บรหารแบบประชาธปไตย ไมบงคบ แตใชวธสรางความเขาใจและ……….” “ผอ. รวมงานของนกเรยน ลงไปรวมกจกรรมกบนกเรยน” “ดใจท ผอ. ใหมคอมพวเตอรและชวยสอนนกเรยน” ผอ. มโอวาททประทบใจ เชน ไมมใครท างานเปนจากบาน” “โรงเรยนดขน ผอ.คนนพฒนางานไดด” “ผอ. มความรทาง IT ด”

82

จากการอภปรายกลม ท าใหทราบวาผบรหารใหความส าคญกบการบรหารจดการโรงเรยน มวธการพฒนางานดานตาง ๆ มแนวคดในการปรบปรงประเมนพฒนางาน โดยเฉพาะการปฏรปการเรยนร ซงสงผลตอผเรยนโดยตรง

ดานครผสอน โรงเรยนมครผสอน 18 คน มการรวมศนย มโรงเรยนมาเรยนรวมทน คอ โรงเรยน

บานกางหงส โรงเรยนบานแมโจและโรงเรยนบานแมเลม ครสวนใหญมวฒปรญญาตร รอยละ 85 ไดรบการพฒนาคณภาพทางวชาการในดานตาง ๆ มการน าแหลงเรยนรและภมปญญาทองถนมาใชในการสอน บางสวนมการสอนแบบโครงงาน รายงาน แบบฝกหด ผงมโนทศน การใหปฏบตจรง มความสมพนธทดกบนกเรยน เอาใจใสตอการปฏบตพฒนางานของโรงเรยน ไดรบการยกยองเปนครแกนน า จ านวน 18 คน แสดงใหเหนถงการพฒนาตนเองดานวชาการอยเสมอ และโรงเรยน สงเสรมพฒนาอยางเปนระบบ ในดานการจดท าวจยยงไมมผลปฏบตมากนก

จากการสมภาษณนกเรยนและคร ไดขอมลดงน “ครจดกจกรรมสนกสนาน นกเรยนสนใจอยากมาเรยน เชน วาดรป คอมพวเตอร

ออกศกษานอกสถานท” “กจกรรมทนกเรยนชอบ คอกฬา ศกษานอกสถานท โครงงาน การทดลอง เกษตร

งานประดษฐ ลกเสอ การท าผงความคด” “สงทเ รยนเปนประโยชนกบชวต ท าอาหารไขยดไส โครงงานท าขนม การเกษตร

ปยชวภาพ” “ครสอนด มคณภาพ สอนใหท าสงตาง ๆ เชน แชมพ คอมพวเตอร” “คณะครสอนด มความร แตงตวด นาเคารพ อดทน แนะน าด” “ครเขาสอนเสมอ ถาตดงานจะมครสอนแทน ครมาโรงเรยนเชา ดแลนกเรยน ประชม

หลงเลกเรยน อดทน ตงใจสอน” “ครมความสามารถพเศษ คอ สอนเกง ฟอนเลบได ท างานใบตองได ดนตร กฬา มครทม

ความสามารถ” ส าหรบการสมภาษณผบรหารและเพอนครเอง ไดใหขอมลดงน “ครควรไดพฒนางานวจย” “ครควรไดวเคราะหปญหาดานการเรยนการสอนอก” “ควรไดวเคราะหปญหาความตองการของชมชน” “เรงปฏรปการเรยนรใหกบผเรยนโดยเรว เนองจากผลสมฤทธผเรยนยงต าอย”

83

“ภาระของครมาก ท าใหการท างานในขนตดตาม ตรวจสอบ แกไขอยางจรงจง ท าไดไมด “ครใหความรวมมอในการท างานสง” “ครอยากพฒนาเรองการเรยนการสอนใหทนสมย ใชนวตกรรมทแปลกใหม” “ครควรไดพฒนาการวดประเมนผลทหลากหลาย” “ครตองการสงเสรมท าใหงานโรงเรยน เปนโรงเรยนปฏรปทไดผล 100%” จากขอมลเบองตนโรงเรยนควรมการจดประชมสมมนา ทบทวนงานทสมควรปฏบต แกไข

ใหตรงกบความตองการ สอดคลองกบปรชญา วสยทศน และกลยทธของโรงเรยน เพอใหคร ไดเรยนรและพฒนาเทคนควธการตาง ๆ บนฐานความร ความสามารถทมอยเพอประโยชนตอ การปฏรปการเรยนรของโรงเรยน

ดานผเรยน นกเรยนโรงเรยนบานเปาวทยาคาร ไดรบการอบรมพฒนาในโครงการ กจกรรมตาง ๆ เชน

กจกรรมหนาเสาธง เกษตรพอเพยง สหกรณ การเขาคายลกเสอ กจกรรมสภานกเรยน ไดรบ การสงเสรมการเรยนรในแนวทางยดผเรยนเปนส าคญ ไดรบการสงเสรมดนตร กฬาและศลปะ สงเสรมความคดรเรมสรางสรรค สามารถจ าแนกขอมล เปรยบเทยบขอมลได รบผดชอบงาน ทครสงใหปฏบตไดด ไดรบการสงเสรมกจกรรมการเรยนรทงในและนอกหองเรยน มโครงการเสรมการเรยนรมากมาย ซงเนนการสรางคณภาพท งความร การปฏบตและเจตคต มความขยน อดทน ท างานอยางมความสข ภมใจตนเอง ปฏบตงานเปนกลมได มเจตคตทดตออาชพสจรต ไมเกยวของยาเสพตด สขภาพด มมนษยสมพนธทดกบคร เพอนและบคคลทวไป มความสามารถดานศลปะ กฬา การแสดงวฒนธรรมพนบาน

ในการสมภาษณผเกยวของไดรบขอมลเพมเตม ดงน “นกเรยนบางสวน อานและเขยนไมเกง โดยเฉพาะภาษาไทย ควรเรงแกไข” “ควรพฒนาดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เชน การสงเกต ตงสมมตฐาน” “ควรมวธปรบปรงใหนกเรยนกระตอรอรนตอการเรยน และรบผดชอบตนเองใหมากขน” “ควรแกไขดานความรวมมอในกจกรรม และการสรางความพรอมใหนกเรยนใหมากขน” “ควรสงเสรมใหนกเรยนมความสามารถทางคอมพวเตอรใหมากขน เพราะไดใชประโยชน

มาก” “นกเรยนยงมคณลกษณะทควรแกไข เชน กรยามารยาท ความกาวราวไมสภาพ

ไมรบผดชอบ ไมซอสตย”

84

“นกเรยนชวยเหลอกนด ไมทะเลาะววาทกน” “นกเรยนรกโรงเรยน รกคร” “ผลการเรยนของนกเรยนยงตองปรบปรงแกไข” “นกเรยนควรไดรบโอกาสเขามามสวนรวมปฏรปการเรยนรใหมากขน เพราะขณะน

อยในระดบก าลงพฒนาเทานน” จากขอมลแสดงใหเหนพนฐานทดของนกเรยน และเปาหมาย เปาประสงคของครทม

มมมองตาง ๆ ทจะพฒนาผเรยนเขาสแนวปฏรป โดยมองสภาพความเปนจรงและปญหาคอนขาง ชดเจน ซงถาไดมการสมมนารวมคด รวมด าเนนการเพอแกไข ปรบปรงทงระบบ จะสามารถ สงเสรมพฒนาไดอยางเปนผล

ดานผปกครอง ผปกครองสวนใหญมรายไดนอย โดยมอาชพเกษตรและรบจาง สวนใหญขาดเวลาในการ

ดแลบตรหลานอยางทวถงในดานการเรยนการสอน แตมศรทธาตอการท างานของคร ผบรหาร โดยแสดงออกถงความรวมมอจากการเรยกประชม และการเขารวมกจกรรมตาง ๆ ของโรงเรยน การพดถงการท างานของโรงเรยน ตลอดจนการสงบตรหลานมาเขา เ รยนเปนการแสดง ความไววางใจทด

การสมภาษณจากผเกยวของตาง ๆ ไดขอมลผปกครองดงน “ผปกครองสนใจการมาเรยนของลกหลาน วามผลอยางไร แมจะขาดความร” “พอใจทคร ผบรหารเอาใจใสตอโรงเรยนด มาท างานแตเชา ตงใจสอนใหการบานเดก ๆ” “ครทม สอนด สอนเกง มคณภาพ พานกเรยนไปเรยนขางนอกบอย” “โรงเรยนพาเดกไปวด ไปเรยนรทวดและแหลงเรยนรตาง ๆ จากชาวบานกม” “โรงเรยนมคอมพวเตอร เดกไดเรยน ลกหลานชอบเรยนคอมพวเตอรกน” “มงานอะไร ผปกครองกไปรวมงานตามทรองขอสวนมาก เตมใจชวยงานของโรงเรยน

ท าใหนกเรยนเปนคนด คนเกง” “ครสอนด นกเรยนสวนใหญนสยด มน าใจชวยงานทบาน” “เดก ๆ ชอบมาโรงเรยน เหนวาครใจดสอนเกง ขยนสอน” “ผปกครองบางคนตองใหเดกชวยท างานบาง เดกอาจขาดเรยน” “โรงเรยนไดรบความรวมมอจากชมชนเปนอยางด”

85

จากการศกษาขอมลตาง ๆ รวมท งการสนทนาจะเหนวาโรงเรยนมชมชนเปนพนฐาน ความรวมมอ ความเอาใจใส การสมมนางานการศกษาจะสอดคลองกบสภาพความตองการ และ การสนบสนนทดจากชมชนและผ ปกครอง การพฒนาแนวทางปฏรปทอาศยความรวมมอ ซงกนและกน ในการจดการศกษา จะมความเปนไปไดสงโดยรวดเรว ถาไดมการขยายผลการปฏบต แนะน า ใหขอคดและการด าเนนการรวมกนอยางจรงจงในการพฒนางานการปฏรปการศกษา ในวงรอบตอไป

ดานการปฏรปการเรยนร โรงเรยนบานเปาวทยาคาร ไดมมมมองในการปฏรปการศกษา ซงจากธรรมนญโรงเรยน

แผนกลยทธของโรงเรยน อาจจะเหนแนวทาง การสงเสรมงานปฏรปการเรยนร เปนวฒนธรรมใหม คอ

1. ดานการพฒนาสงแวดลอม ใหเออตอการจดการศกษาทางโรงเรยน มแนวทางบรการทสงเสรมแหลงทรพยากรการเรยนรทงภายในอาคารเรยน ไดแก หองปฏบตการ ภายนอกอาคารเรยน การจดแหลงบรการตาง ๆ และการใชแหลงทรพยากรภายนอก โรงเรยนเพอการเรยนรและนกเรยนครมโอกาสรวมใชคอนขางมาก

2. ดานกจกรรมเสรมหลกสตรโรงเรยนมโครงการ กจกรรมส าคญทเหมาะสมตอ การพฒนาผเรยนหลากหลาย ทงโครงการสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ความเปนประชาธปไตย การรจกคดพงพาตนเอง การสรางองคความร การเรยนรจากกลม การเรยนรสนทรยภาพ การพฒนาตนนบวาหลากหลาย

3. ดานการพฒนาคร บคลากร โรงเรยนมการพฒนาสงเสรมครเขารบการอบรมพฒนาในดานตาง ๆ สงเสรมใหพฒนางานวจยชนเรยน ประชมท าความเขาใจ ตดตามนเทศการสอน สงครเขาประกวดดานผลงานวชาการ การคนควาหาความร และการศกษาตอ อยางไรกตาม ยงไมได มการสงเคราะห เพอรวมกนพฒนางานปฏรปการเรยนร ซงบงบอกสภาพความตองการรวมกน อยางชดเจน การพรอมใจกนรวมปฏบต โดยใชบคลากรขอบโรงเรยนเปนฐาน ตลอดจน การวางระบบพฒนางานวจย เชงพฒนา ซงตดตามกมาปฏบตและรผลการปฏบต เพอปรบปรงแกไขในแนวปฏรปการเรยนร จากการรวมคดรวมท าของทกฝาย โดยมนกวชาการของทองถนรวมงาน

86

ขอคนพบ โรงเรยนบานเปาวทยาคาร เปนโรงเรยนทไดรบการประเมนคณภาพภายนอกจาก สมศ. เรยบรอยแลว โดยไดรบผลการประเมนทคอนขางด โดยเฉพาะดานครผสอน ขอคนพบจากการอภปรายและผลการประเมนพบวา โรงเรยนยงมจดควรพฒนาดานปฏรปการเรยนรทส าคญ คอ 1) ครยงควรพฒนาดานการปฏรปการเรยนร ซงสรางผลสมฤทธสผเรยนใหมากขน 2) ครควรไดรบการพฒนาในดานการวจย 3) ควรไดมการประเมนการเรยนรผเรยนในทกดานตามสภาพจรง 4) ทกฝายควรมสวนรวมในงานปฏรปการเรยนรรวมกน

สรป ประเดนการพฒนาของครและผบรหาร ทประชมสรปประเดนการพฒนา เรอง “การประยกตใชเทคนคการสอน” และคณะคร

ก าหนดแนวทางการพฒนา โดยการทดลองใชเทคนคการสอนและศกษาผลการจดการเรยนร ทงโรงเรยน เรอง “โครงการวจยพฒนา เพอการปฏรปการเรยนรทงโรงเรยน : กรณศกษาโรงเรยนบานเปาวทยาคาร อ าเภอแมแตง จงหวดเชยงใหม”

ผบรหารและคณะครเหนชอบทจะด าเนนโครงการดงกลาวรวมกน โดยนดหมายการเขยนโครงรางการวจยและศกษาเอกสารงานวจย เพอน ามาปรกษาหารอกนตอในการพบปะกนครงตอไป

แผนภมท 6 สรปแนวความคดในการพฒนาผเรยนของโรงเรยนบานเปาวทยาคาร อ าเภอแมแตง จงหวดเชยงใหม

87

สรปประเดนการปฏรปการเรยนรของโรงเรยนบานเปาวทยาคาร อ าเภอแมแตง จงหวดเชยงใหม

คณะครและผบรหาร มมตเหนพองตองกนในประเดนการปฏรปการเรยนรของโรงเรยนบานเปาาวทยาคาร ในการพฒนาผเรยนวาจะด าเนนการท งโรงเรยนและจะจดท าวจยภายใต หวขอเดยวกน คอ “การวจยชนเรยน เพอปฏรปการเรยนร กลมสาระทรบผดชอบ ชนประถมศกษาปทสอน” ในขณะเดยวกนผบรหารมแนวทางการก ากบดแลงานปฏรป โดยการจดท าโครงการ ตดตามผลเรอง “โครงการวจยพฒนาระบบนเทศภายใน เพอการปฏรปการเรยนรทงโรงเรยน : กรณศกษาโรงเรยนบานเปาวทยาคาร อ าเภอแมแตง จงหวดเชยงใหม”

มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม บรบทของมหาวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม มอายการกอตงยาวนานถง 80 ป มฐานเดมของการเปน

วทยาลยครมากอน ซงถอเปนความช านาญและเปนจดแขงทควรแกการภาคภมใจ แตเนองดวยสถานภาพของมหาวทยาลยในปจจบนไดถกยกระดบขนทดเทยมกบสถาบนอดมศกษา ทผลตบณฑตหลากหลายสาขาออกไป ท าใหจดเนนและทรพยากรการลงทนตองกระจายส สาขาตาง ๆ จนท าใหงานผลตครมขอจ ากดหลายประการ โดยเฉพาะอยางยงในขณะนจะตอง เตรยมการรองรบการผลตครหลกสตร 5 ป งานทไดรบผลกระทบอยางยง คองานของ ศนยฝกประสบการณวชาชพคร คณะครศาสตร

สภาพพนฐานของศนยฝกประสบการณวชาชพคร คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม ไดด าเนนการงานฝกประสบการณวชาชพคร จากทเปนศนยรวมเกยวกบการผลตคร อยางเดยวมาเปนการท างาน โดยแยกคณะดแลงานสาขาการศกษาและจากทมส านกวชาการดแล มาเปนคณะครศาสตร ดแลโดยประสานความรวมมอกบคณะตาง ๆ ในการนเทศนกศกษา ปจจบนการบรหารงานโปรแกรมวชาสาขาการศกษาอยในลกษณะกระจายใหหลาย ๆ คณะดแล ท าให การพฒนางานครขาดเอกภาพ คณะครศาสตรใชวธการจดการนเทศเยยมเยยนประกอบการนเทศแบบเดม คอใชอาจารยจากโปรแกรมวชาตาง ๆ ในคณะตาง ๆ ออกไปนเทศรวมกบอาจารยนเทศกในโรงเรยนฝกประสบการณวชาชพคร

พนฐานความเขาใจของบคลากรมหาวทยาลยราชภฏตองานปฏรปการเรยนรของโรงเรยนเครอขาย อาจกลาวไดวามคณาจารยครศาสตรกลมหนงทเขาไปมสวนเกยวของกบการปฏรป การศกษาอยางใกลชด คณาจารยบางสวนรบทราบและเรมตระหนกในการปฏรปการเรยนร แตยงขาดโอกาสในการรวมกจกรรมการปฏรปการเรยนรหรอรบรถงการเคลอนไหว นเทศ

88

ตดตามงาน รวมพฒนางานวจยหรอเปนวทยากรดานการปฏรปการเรยนร คณะครศาสตรยงไมไดจดใหศนยศกษาการพฒนาครท างานคขนานการบรหารงานวชาการของคณะ และดแลงาน สวนใหญของงานท เ กยวของกบสถานศกษาท งดานการพฒนาคร พฒนาโรงเรยน วจย สรางองคความร รวมมอกบงานโครงการระดบชาตตาง ๆ และพฒนานกศกษาครอยางเปนรปธรรมเพยงพอ อยางไรกตามโดยประสบการณ วยวฒ คณวฒและภาระดานงานสอนทงภาคปกตและ โครงการพเศษท าใหอาจารยมเวลาไมพอ ในการพฒนาผลงานดานพฒนาครและสถานศกษา รวมทงโครงสรางความรบผดชอบของคณะครศาสตรทขาดเอกภาพ จงท าใหงานของคณาจารย ครศาสตรไมอยในฐานะทชดเจนเทาทควร

สภาพการเตรยมนกศกษากอนออกฝกประสบการณ ทกโปรแกรมไดอบรมใหความร เพมเตมแกนกศกษา ใหมความรเรองการปฏรปการเรยนรตาม พรบ. การศกษา 2542 เสมอมา ท าใหนกเรยนรบรการจดการเรยนรแนวใหมทยดผเรยนเปนส าคญ รขอมลหลกสตรสถานศกษา เขาใจบทบาทหนาทของคร ผบรหารในแนวใหมทควรเปน นกศกษาไดรบการฝกประสบการณวชาชพ เรมตงแต ป 2, ป 3 กอนฝกจรงในป 4 มทกษะปฏบตในหองเรยน จากการเรยนในมหาวทยาลย ท งการเขยนแผนการสอนแบบ Micro Teaching ไดรจกสถานศกษาลวงหนา ระหวาง ฝกประสบการณทางมหาวทยาลยจดใหครพเลยงจากโรงเรยนท าหนาทอาจารยนเทศกรวมกบอาจารยนเทศกของมหาวทยาลย ทงในระดบโปรแกรมวชาและการนเทศเยยมเยยน นอกจากน ยงมการเขามาสมมนาระหวางฝกประสบการณ ท าใหนกศกษาไดแลกเปลยนเรยนรกนและ ไดแนวทางในการป รบป รง แกไข ปญหาและ รบขอ เสนอแนะต า ง ๆ จ าก ทประ ชม หลงฝกประสบการณวชาชพคร มการประชมสมมนาเพอสะทอนความคดจากประสบการณ ทหนวยฝกประสบการณใหโปรแกรมวชาไดทราบและไดแลกเปลยนเรยนรในกลมเพอน ตลอดจนไดประเมนตนเองกอนส าเรจการศกษา

เปาหมายทตองการมสวนรวมในการพฒนาโรงเรยนเครอขาย 1. ปจจยของการมสวนรวม

ความส าเรจของการมสวนรวมในการปฏรปการเรยนรทส าคญม 3 ประการ คอเปาหมายรวมกนขององคกร บรบทขององคกรและระบบบรหารจดการในองคกร

เปาหมายรวมกนขององคกร เปาหมายรวมกนขององคกร มหาวทยาลยราชภฏมความประสงคใหนกศกษา

ออกฝกประสบการณวชาชพ โดยรบประสบการณตรงในสถานศกษา “แนวทางส าคญคอโรงเรยนเปนตวอยางทดใหประสบการณทดตอนกศกษาไดทกดาน สามารถดแลใหค าแนะน าเหมอนเปนคร

89

อาจารยโดยตรง แมนกศกษาทโรงเรยนรบไปอาจเปนการเพมภาระใหกบโรงเรยน แตหากโรงเรยนเขาใจ ในความส าคญของการรวมมอกนจะชวยใหไดบณฑตครทสามารถเปนประโยชนโดยตรงตอ หนวยงานผใชครในอนาคต” และ “สถานศกษาสวนใหญมกคาดวาจะไดนกศกษา ซงมความร ภาคทฤษฎททนสมยจากสถาบน ซงพรอมจะน าวธการใหม ๆ โดยเฉพาะดานการสอนไป เปนผน าในโรงเรยน รวมท งไดบคลากรชวยปฏบตงานเพม กรณทไดนกศกษาดและเกง มความรบผดชอบสง สถานศกษามกพงพอใจ แตถาไดนกศกษาไมเปนไปตามความคาดหวง เชน มพฤตกรรมไมเหมาะสม มกท าใหโรงเรยนไมอยากรบนกศกษาเขาฝกประสบการณตอไปอก”

บรบทขององคกรดานการนเทศนกศกษาฝกประสบการณ บรบทขององคกร ปจจบนสงทมหาวทยาลยตองทบทวน คอระบบการนเทศทตอง

สรางความเขาใจทงภายในและภายนอกใหชดเจน รวมทงแกไขขอจ ากดการบรหารจดการทงหมดใหเขมแขง การด าเนนการเตรยมนกศกษากอนฝกประสบการณ ตองใหสามารถออกไปรวมงานปฏรปการศกษาของโรงเรยนไดในทกดาน สามารถปฏบตงานอยางมคณภาพดงค ากลาวของอาจารยพเลยงกลมหนงทวา “ปจจบนศนยศกษาการพฒนาครกบงานฝกประสบการณวชาชพ ยงไมเออสมพนธกน และรวมถงโครงสรางการบรหารจดการของคณะครศาสตร ยงเปนขอจ ากด ทเปนอปสรรคตอการมสวนรวมทควรไดรบการแกไขโดยเรงดวน” จากบรบทเชนนท าใหงานผลตและพฒนาครไมไดรบประโยชนจากหนวยงานดงกลาวเทาทควร

ระบบบรหารจดการในองคกร ระบบบรหารจดการของคณะครศาสตรและงานบรหารศนยศกษาการพฒนาคร

ตลอดจนงานบรหารโปรแกรมวชาสาขาการศกษาปจจบนไมอยในระบบโครงสรางงานทเปน เนอเดยวกน อาจกลาวไดวาระบบบรหารของคณะครศาสตร ไมสามารถเปนทพงของโรงเรยน เครอขายไดอยางจรงจง ความสมพนธระหวางระบบงานปฏรปการศกษาของทองถนกบมหาวทยาลย จงอยในลกษณะพงพากนในระดบกลมบคคลมากกวาในระบบขององคกรตอองคกร ขอมลจากการสมภาษณ อาจารยนเทศก คณะครศาสตรใหขอมลวา “พอหมดวาระคณะเกา กหมดงาน” “ทมใหมจะท างานสานตอทมเกาหรอไม” “ระบบอยางนท าใหอาจารยผสอนชอบสอนมากกวานเทศ”

90

2. พนฐานของบคลากร พนฐานของบคลากรประกอบดวยความคาดหวง วสยทศน ความร ความเขาใจในงาน

ฝกประสบการณวชาชพคร คณภาพของนกศกษาและอาจารย ดงขอมลจากการสมภาษณระดบลกตอไปน

ความคาดหวง / วสยทศน นกศกษาฝกประสบการณมความคาดหวงทจะไดรบประสบการณตรงทดทางวชาชพ

จากสถานศกษามาก ดงค าใหสมภาษณทวา “เลอกโรงเรยนจากขอมลเดมของรนพ” สวนศนยฝกประสบการณวชาชพครนน มหลกในการเลอกโรงเรยนโดยพจารณาจากการมระบบการบรหาร จดการทด มครพเลยงทมคณภาพและเขาใจระบบความรวมมอกบสถาบน นอกจากนนทตงของ โรงเรยนนบวาเปนปจจยส าคญเชนกน โดยเฉพาะนกศกษาทมปญหาในการท างานลวงเวลาหรอ มปญหาในการเรยนซอมเสรมระหวางฝกประสบการณวชาชพคร ตองการไปโรงเรยนทเดนทาง ไป – กลบสะดวก ในขณะทโปรแกรมวชาตาง ๆ ใชขอมลสะสมเกยวกบโรงเรยนดานระบบบรหารจดการและศกยภาพในการดแลนกศกษาประกอบการตดสนใจเลอกโรงเรยน จงสรปไดวาแตละฝายตางมการน าขอมลสะสมเดมมาประกอบการพจารณาจดหนวยฝกประสบการณ เพอตอบสนองความคาดหวงขางตนตลอดมา อยางไรกตามศนยฝกประสบการณวชาชพตองการกระจายนกศกษาไปท าการฝกประสบการณวชาชพในโรงเรยนในทองถนทพรอมท างานกบมหาวทยาลย ในแนวทางโรงเรยนเครอขายปฏรปการเรยนร แตไมมโอกาสเลอกมากนกเปนเพราะทางศนยฝกประสบการณวชาชพชวยกลนกรองความเหมาะสมใหในดานจ านวน และการกระจายความชวยเหลอสทองถน ตลอดจนการสงนกศกษากลบไปฝกสอนในภมล าเนาของนกศกษาเอง ในขณะทโรงเรยนตองการศกษาใหตรงวชาเอกทก าลงขาดอตราก าลงเปนหลก และตองการนกศกษาทมคณภาพเหมาะสม ในการเปนคร มจตวญญาณทด ซงความคาดหวงของทงสองฝายอาจยงไมสอดรบกนดนก

ความร ความเขาใจของผเกยวของ คณาจารยของมหาวทยาลยราชภฏและนกศกษามความร ความเขาใจเรองการปฏรป

การเรยนรตาม พรบ. การศกษา 2542 จากการไดสอนและไดเรยน แตผทมประสบการณตรงไดสมผสงานพฒนาหลกสตรสถานศกษา การพฒนาครตนแบบ โรงเรยนตนแบบ โครงการอบรมครโดยใชโรงเรยนเปนฐานการพฒนาครไมมวฒ งานประกนคณภาพการศกษา การบรหารโรงเรยนแบบ SBM ในสวนของมหาวทยาลย คออาจารยกลมหนง ยงไมสามารถถายทอดประสบการณ ใหนกศกษาไดเตมศกยภาพโดยตรงนก เพราะเปนระบบการจดผสอนแบบเนนภาคทฤษฎมากกวา

91

ประสบการณ อาจารยจงมศกยภาพทแตกตางกนในดานความร ความเขาใจในแนวทาง ของการปฏรปการเรยนร โดยผรไมมโอกาสสอน ผสอนไมมประสบการณตรง

คณภาพของนกศกษา นกศกษาไดรบการฝกทกษะในงานปฏรปการเรยนรของโรงเรยนจากมหาวทยาลยบาง

เชน การจดท าหลกสตรสถานศกษา วเคราะหมาตรฐานการเรยนรและจดท าแผนการสอน ฝกใชทฤษฎการสอนทยดผเรยนเปนส าคญ ไดเรยนรระบบการบรหารงานของโรงเรยนแบบ SBM การประเมนผเรยนตามสภาพจรงทหลากหลาย การจดการเรยนรวม การวดผลผเรยนตามสภาพจรง การวจยชนเรยน อยางไรกตามนกศกษายงตองการไดรบทกษะเตมเตมจากทางโรงเรยนอกมาก ดงค ากลาวของผบรหารโรงเรยนเครอขายทานหนงทวา “นกศกษาสมยนไมอดทน ไมรงาน” และค ากลาวของผบรหารอกทานหนงทวา “ถานกศกษาขาดความรบผดชอบโรงเรยนกขอคน”

คณภาพของอาจารย คณาจารยคณะครศาสตรมประสบการณตรงและยาวนานดานการสอนโดยตรง

มโอกาสรวมพฒนางานกบทองถน มประสบการณ มความตงใจพฒนาอาชพของตนคอนขางสง นกศกษามความตนตว กระตอรอรนตอการมโอกาสเปนครอาชพ สวนใหญตงใจศกษาการประกอบวชาชพพรอมกบการเรยนรสงใหม ๆ

ขอจ ากด คอการพฒนากาวไปไดไมไกล เพราะปญหาดานโครงสรางบรหารจดการ

การแบงสายงานความรบผดชอบทงในสวนมหาวทยาลยและคณะครศาสตร ทท าใหงานปฏรปการเรยนรยงไมรอยรดเขาดวยกนอยางมพลงเพยงพอ ดงค าใหสมภาษณของผบรหารโรงเรยนเครอขายทานหนงทกลาววา “โรงเรยนไดนกศกษาไมตรงกบทขอ” “โรงเรยนขอมาหลายหนแลวไมไดสกท”

คณภาพของโรงเรยนเครอขาย โรงเรยนเครอขายปจจบนสวนหนงประสบปญหาหลายดาน เชน การลาออกจาก

งานกอนเกษยณอายราชการ ท าใหครไมครบชน ขาดครบางกลมสาระ ผลสมฤทธของนกเรยน ต ากวาเกณฑ ครตองท างานอนมากกวางานสอน ครขาดทกษะความช านาญในการสอนบางกลมสาระ จงไมสามารถเปนแหลงศกษาเรยนรตนแบบหรอครไมสามารถท าหนาทผนเทศนกศกษา ไดผลดพอ นกศกษาสวนหนงตองปฏบตหนาทแทนครทขาดแคลนจนเกนก าลง โรงเรยนกบมหาวทยาลยขาดการตดตอสอสารทดพอจนเกดกรณตองเรยกตวนกศกษากลบ เปนตน

92

อยางไรกตามอาจารยและนกศกษาฝกประสบการณวชาชพมความคดเหนเกยวกบสถานศกษา ทฝกประสบการณวชาชพตรงกนอยในระดบมากกวา “สถานศกษาเปนแหลงเรยนรงานในหนาทคร เรยนรเกยวกบผเรยน เรยนรงานบรหารจดการ เรยนรงานปฏรปการเรยนรและเรยนรงานชมชนสมพนธ” โรงเรยนจงยงคงถอไดวาเปนหองปฏบตการทส าคญของงานผลตครอยในปจจบน

ดานผบรหาร สวนใหญอาจารยและนกศกษาฝกประสบการณวชาชพครเหนวา

ผบรหารมความสามารถในการบรหารจดการเพอการปฏรปการเรยนร โดยพาโรงเรยนเปนเครอขายกบสถาบนการศกษา ดงค ากลาวของบคลากรครและผปกครองทสอดคลองกนวา “ผบรหาร มบคลกภาพด มความร ความสามารถ มการสนบสนนการพฒนาบคลากร กาวทน IT เปดโอกาส ใหทกฝายมสวนรวม” สวนความสามารถในการบรหารจดการเพอการปฏรปการเรยนร ผใหขอมลสวนใหญเหนวาการจดแผนงานปฏรปและผบรหารมระบบก ากบตดตามงานชดเจน โรงเรยน เครอขายสวนหนงมเกยรตภมของโรงเรยนทปรากฏดานการพฒนาใหนกเรยนด เกงและมความสข ผบรหารไดรบการยอมรบใหเปนมออาชพและครเคลอนไหวทนการปฏรปการเรยนร

ดานครผสอนในโรงเรยนเครอขาย จากขอมลการวจยพบวาครผสอนมการวเคราะห

หลกสตร พฒนาหลกสตรสถานศกษา เขยนแผนการสอน มการใชแหลงเรยนรหลากหลายและ จดการสอนแบบบรณาการมากทสด สวนการท า สวนการท าประกนคณภาพการประเมนผล โดยยดสภาพจรง การจดการเรยนรทเนนการปฏบตท าไดในระดบมาก โดยครผลตและใชสอ ททนสมย ตลอดจนท าวจยชนเรยนบางบางสวน

สวนดานผเรยน นกเรยนไดมปฏสมพนธกบสอและแหลงเรยนร มการสราง

องคความรอยในระดบปานกลาง นกเรยนไดประยกตใชความรอยในระดบมาก และนกเรยนไดใชทกษะกระบวนการในการเรยนรไดมสวนรวมในการเรยนรมากทสด

3. วฒนธรรมการท างาน ในสวนคณะครศาสตร วฒนธรรมการท างานของบคลากรศนยฝกประสบการณวชาชพและ

ศนยศกษาการพฒนาครเปนงานประจ าทบรหารในลกษณะต งรบ การปรบเปลยนโครงสราง การบรหารทกครงทเปลยนผบรหาร ท าใหงานพฒนาทด าเนนอยชะงกไมตอเนอง ไมสามารถพฒนาจนเปนความแขงแกรงได จงย งคงไมสามารถเปนทพ งของทองถนไดอยางจรงจง

93

ดงค าใหสมภาษณของอาจารยนเทศกกลมหนงทวา “หมดคนกหมดงานแลว” “เมอทมใหมมากเปลยนแนวทางปรบไมคอยทน”

4. วธการปฏรปการเรยนร คณะครศาสตร จ าเปนตองเรยนรและพฒนาคณาจารยคณะครศาสตรบนฐานจดแขง

เดมทมอย คอทกษะการท างานรวมกบชมชนทองถน โดยเฉพาะอาจารยผรบผดชอบนเทศสอน รายวชาพฤตกรรมการสอนและทดลองสอน คณะท างานศนยฝกประสบการณวชาชพครและ ทส าคญท สด คอกรรมการศนยศกษาการพฒนาค รจ า เ ปนตอง เขาใจและ เปน ตวหลก ในการมสวนรวมงานปฏรปการเรยนรระดบทองถน และเชอมโยงงานดงกลาวกบงานผลตบณฑตครอยางตอเนองผานการอบรม การวจย การพฒนา การสาธต การรวมคดรวมท าแบบกลยาณมตร ตอกนเปนเครอขายและมวจยรวมกนในการพฒนานกศกษาคร

5. การสนบสนนการปฏรปการเรยนร จากบรบทขององคกรดงกลาว ไดมการรวมกนพจารณาเพอก าหนดประเดนการศกษาได

3 ประเดนดงน 1. สรางความตระหนกแกบคลากรใหเหนประโยชนในการมสวนรวม เพอพฒนาจดออน

ในเชงเกอกลกน ใหกลายเปนความเขมแขงและผลกดนใหการพฒนาเปนพนธกจหนงขององคกร อยางสอดรบกน

2. สรางการมสวนรวมตงแตระดบรากหญาระหวางผมสวนไดสวนเสยในการรวมคด รวมวางแผน รวมตรวจสอบและพฒนาใหเกดการปฏรปการเรยนรทตองการอยางมประสทธภาพ ตรงกบความตองการของโรงเรยน

3. พฒนาแผน สอ นวตกรรม การวดผล วธการในแนวทางปฏรปการเรยนรและมระบบตดตามผล

94

จากการประชมระดมความคดเหนของผมสวนไดสวนเสย ไดขอสรปวาประเดน ในการวจยครงน ควรเปนไปเพอการปฏรปการเรยนร โดยใชวงจร PDCA เปนแนววธวจย เชงปฏบตการแบบมสวนรวม ซงถอวาเปนความตองการและความจ าเปนเรงดวนของโรงเรยน ในขณะน 2. กระบวนการมสวนรวมการใชวงจร PDCA ในการปฏรปการเรยนรบทบาทหนาทและ

การตดตามประเมนผลการพฒนา จากการสนทนากลมเปาหมายรวมกนระหวางนกวจยภายนอก ครนกวจยและผเกยวของ

กอใหเกดแนวทางการด าเนนการในการวางระบบกระบวนการมสวนรวมและการใชวงจร PDCA ในการปฏบตงานรวมกนดงน

95

แผนผงการด าเนนการ

Figure 1

96

จากแผนผงการด าเนนการขางตน เกยวกบกระบวนการมสวนรวมในการใชวงจร PDCA ในการปฏรปการเรยนร บทบาทหนาทและการตดตามประเมนผลการพฒนา ไดมการจดประชมระดมความคดทโรงเรยนบานแมสาในวนท 10 พฤศจกายน 2547 และโรงเรยนบานเปาวทยาคาร ในวนท 11 พฤศจกายน 2547 ไดขอสรปในการด าเนนการเปนรายละเอยดรวมกนดงน

1. ดานบทบาทนกวจย นกวจยประกอบดวย นกวจยจากมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม และครนกวจยจากโรงเรยนทงสองแหงทรวมโครงการ

1.1 บทบาทนกวจยจากมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม หวหนาทมวจย มหนา ทประสานการจดการบรหารโครงการ โดยยดแนว

กระบวนการ PDCA และใหมการประชมพจารณาและปฏบตการอยางมสวนรวมในการออกแบบการด าเนนการตามโครงการทงระบบ โดยคณะนกวจยและผเกยวของ มสวนไดเสยตอการจดการศกษา โดยก าหนดหนาท ก าหนดแผนการปฎบตงาน พฒนาเครองมอในการนเทศ ตดตาม ประเมนผลโครงการ ด าเนนการวเคราะหขอมล เขยนรายงานและกจกรรมอน ๆ ทเกยวของกบการวจย

ผรวมวจย รวมพจารณาและก าหนดแผนปฏบตงาน ก าหนดผรบผดชอบพฒนาเครองมอรวมออกแบบกระบวนการท างานทงระบบ รวมนเทศตดตามด าเนนการตามวนเวลาและกระบวนการทก าหนด วเคราะหขอมล เขยนรายงานการวจยและรวมกจกรรมอน ๆ ทเกยวของกบการวจยตามโครงการ

1.2 บทบาทหนาทของบคลากรทเกยวของ บคลากรทเกยวของ ไดแก ผบรหาร คร บคลากร นกเรยน ผปกครอง ตวแทน

ชมชน อาจารยนเทศจากคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏบางสวน นกศกษาฝกประสบการณวชาชพครบางสวน เปนผใหขอมล รวมวเคราะห อภปราย วพากษ ก าหนดจดพฒนาใหความมสวนรวมและเหนชอบในการตดตาม ประเมนผลของโครงการ เหนชอบในเครองมอนวตกรรมทครใช รวมกนด าเนนการและปฏบตการตามแผนและชวงเวลา เพอการปฏรปการเรยนรโดยใชวงจร PDCA

ครผน าการปฏรปเปนครในโรงเรยนทงสองแหง ซงคณะครยอมรบในผลงานความสามารถเชงวชาการทจะเปนตวกลางเชอมความรพนฐานใหคณะคร เปนตวเชอมกลาง เชน การบรหารจดการระหวางคณะคร ผบรหารและนกวจย ครผน าแตละแหงเกดจากคณะครในโรงเรยนซงมท งผ บรหารเลอกเปนผ น าและผ ประสานงานฝายโรงเรยน เปนผ ทไดยอมรบความสามารถและประสบการณในการท างานเปนอยางสง

97

ผบรหารโรงเรยน เปนผทเหนความส าคญในการพฒนางานโรงเรยน ทงโรงเรยน

สการปฏรปการเรยนร ไดแสดงความพรอมสนบสนนในการพฒนาโครงการทน าผลสการพจารณานกเรยน โดยต งความหวงเรมตนจากการพฒนาครทกคน โดยใชกระบวนการวจย ไดศกษา ท าความเขาใจโครงการรวมกบนกวจยภายนอกของมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม รวมท ง การตอบตกลงเขารวมโครงการกบมหาวทยาลยเปนลายลกษณอกษร มบทบาทและมสวนรวม รวมทงการเปนผน าโครงการทส าคญ โดยเปนผสนบสนนการประสานโครงการกบครผน าปฏรป การบรหารและตดตามความกาวหนาและรวมประเมนงานกบผ เกยวของ ผมสวนไดเสยกบ การจดการศกษาทกระดบ

ในการด าเนนการของโครงการ ไดจดใหมการรวมมอกนของท งสองฝาย บนพนฐานการยอมรบและใหเกยรตซงกนและกน มการตดตอสอสารกนทงโดยทางการและ เปนสวนตว สวนใหญคณะนกวจยจะใชวธการไปเยยมเยยนเปนระยะทโรงเรยน โดยจะเนน ความเกยวของตามโครงการ คอการปฏรปการเรยนรทสงผลตอการพฒนาผเรยนเทานน โดยใหเกดผลดตอโครงการและไมกาวกายแทรกแซงพนธกจนอกเหนองานวจยระหวางกน

2. ดานเครองมอในการวจย

2.1 เครองมอการวจย พฒนาโดยครนกวจย เปนเครองมอนวตกรรม วธการ ทครนกวจยก าหนดใชในการปฏรปการเรยนร ซงประกอบดวย แผนการสอน แบบทดสอบ pre-test, post-test สอนวตกรรม กจกรรม แบบฝก งานการบานตามความเหมาะสมของวชาและ เนอหาทก าหนดใชทดลองในชวงเวลา 8 – 10 สปดาห ระหวางธนวาคม 2547 – กมภาพนธ 2548

2.2 เครองมอการวจยพฒนาโดยนกวจย โดยบคลากรสถานศกษาไดรวมพจารณา ดงรายละเอยดดงน

2.2.1 แบบสมภาษณระดบลก กอนเรมโครงการกบกลมเปาหมาย (Focus Group Discussion) เพอศกษาขอมลสภาพพนฐานของสถานศกษาทงสองแหง ระหวางวนท 15 กรกฎาคม 2547 ณ โรงเรยนบานแมสา และระหวางวนท 16 กรกฎาคม 2547 ณ โรงเรยนบานเปาวทยาคาร เพอก าหนดเปาหมายการปฏรปการเรยนรของสถานศกษาทงสองแหง

2.2.2 แบบสมภาษณระดบลก ระหวางการด า เ นนการกบกลม เปาหมาย เพอตดตามกระบวนการท างาน ปญหา อปสรรค ขอเสนอ เพอหาวธปรบปรง พฒนางานรวมกน ในชวงระหวาง 20 มกราคม – 10 กมภาพนธ 2548

98

2.2.3 แบบประเมนโครงการวจย เปนการประเมนพฤตกรรมของผเกยวของ ทกฝายหลงการวจย เพอศกษาปจจย กระบวนการ ผลผลต ตลอดจนขอเสนอแนะในการด าเนนการครงตอไป ในชวงระหวางวนท 5 – 1 5 มนาคม 2548

2.2.4 ตวผวจยและคณะ เปนผสงเกตอยางมสวนรวมตลอดโครงการ

3. ดานชวงเวลา ก าหนดเวลาในการปฏบตการตามโครงการ ไดรวมกนจดท าในรปแบบแผนปฏบตการ

ดงน ระยะท 1 ระหวางเดอนกรกฎาคม – กนยายน 2547 ศกษาบรบทของโรงเรยนทงสอง

แหงและมหาวทยาลย โดยจดเวทเสวนาและจดกจกรรมสมภาษณระดบลก ตลอดจนการจดสนทนากลม

เดอนตลาคม 2547 สมมนาเชงปฏบตการ ผลการศกษาบรบทของโรงเรยน ก าหนดโครงการวจยของสถานศกษา วางแผนการมสวนรวมของสถานศกษา คณะครนกวจย ครผน าปฏรป ผบรหารและนกวจยภายนอก

ระยะท 2 ระหวางเดอนตลาคม - พฤศจกายน 2547 สมมนาเชงปฏบตการด าเนนการเสนอโครงการวจยของคณะครแตละคนในโครงการวจยปฏรปการเรยนร โดยใชวงจร PDCA โดยวพากษใหขอเสนอแนะ โครงการแนวทางการพฒนาสอ เครองมอ เพอการวจยชนเรยนของ ครนกวจยกอนเรมปฏบตงาน ก าหนดแผนปฏบตการรวมกนจนเสรจสนโครงการของสถานศกษาและนกวจยภายนอก

ระยะท 3 ระหวางเดอนธนวาคม 2547 – กมภาพนธ 2548 การตดตาม สงเกตการปฏบตทดลองใชสอนวตกรรมการศกษาของครนกวจย เพอปฏรปการเรยนรโดยใชวงจร PDCA โดยนกวจยตดตามเยยมเยยนคณะครทงสองโรงเรยนตามปฏทนปฏบต การตดตามจากผบรหารและครผน าปฏรป รวมทงการใหขอเสนอแนะและแกไขปญหา อปสรรคระหวางปฏบตทดลองของโครงการ

ระยะท 4 ระหวางเดอนมนาคม – เมษายน 2548 ประชมสมมนาปฏบตการและ ใชเครองมอประเมนผลการด าเนนงานกบสถานศกษาทงสองแหง

ระยะท 5 ระหวางเดอนมถนายน – กรกฎาคม 2548 จดเสวนาประชมเชงปฏบตการ สรปผลการทดลอง น าเสนอผลการวจยและวพากษ จดพมพรายงานวจย เผยแพรประกาศเกยรตคณครนกวจยและสถานศกษา

99

4. ดานวธการ การวจยไดเทคนควธการผสมผสานหลากหลาย ตลอดชวงเวลาของการด าเนนการตาม

โครงการ ดงน 4.1 จดเวทประชาคม เพอรวบรวมความคดเหน ความร ความเขาใจ ทศนคต

การใหความรพนฐาน ขอเสนอแนะจากผมสวนไดสวนเสย จ านวน 4 ครง ในโรงเรยนบานแมสา 2 ครง โรงเรยนบานเปาวทยาคาร 2 ครง

4.2 จดประชม ปรกษาหารอ แลกเปลยนเรยนรในการก าหนดงานและสรปงาน ของผมสวนไดสวนเสย 4 ครง ในโรงเรยนบานแมสา 2 ครง โรงเรยนบานเปาวทยาคาร 2 ครง

4.3 จดการสนทนากลมกบผมสวนไดสวนเสย เพอศกษาบรบทพนฐานขององคกร 2 ครง ในโรงเรยนบานแมสา 1 ครง โรงเรยนบานเปาวทยาคาร 1 ครง

4.4 สมภาษณระดบลก เพอส ารวจขอมลพนฐานกบผมสวนไดเสย 4 ครง ในโรงเรยนบานแมสา 2 ครง โรงเรยนบานเปาวทยาคาร 2 ครง

4.5 จดสมมนาเชงปฏบตการ วพากษเครองมอวจย และใหขอเสนอแนะครนกวจย 2 ครง ในโรงเรยนบานแมสา 1 ครง โรงเรยนบานเปาวทยาคาร 1 ครง

4.6 จดเสวนา เพอเรยนรการปฏบตงานของโรงเรยนน ารองเครอขายปฏรป จากผ บรหารโรงเรยนเทศบาลวดพวกชางและครผ น าโครงการ SBT โรงเรยนเทศบาล วดศรดอนไชย ณ โรงเรยนเทศบาลวดศรดอนไชย 1 ครง

4.7 จดเสวนา เพอน าเสนอผลงานการวจยและวพากษผลหลงการศกษา และวเคราะหขอมล ตลอดจนรายงานผลการวจย ณ มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม 3. ผลการศกษาเชงคณภาพน าเสนอแบบความเรยง

ผลการศกษาเชงคณภาพน าเสนอตามประเดน ดงน 3.1 การสรางความตระหนกในการพฒนางานแบบมสวนรวม 3.2 การปรบพนฐานความร ความเขาใจแกผเกยวของ 3.3 การสรางวฒนธรรมการท างานแบบมสวนรวม 3.4 การใชวงจร PDCA ในการปฏบตงาน 3.5 ระบบตดตามการปฏบตงานอยางมสวนรวม 3.6 ผลสมฤทธ / ประสทธภาพของโครงการ 3.7 ผลกระทบของโครงการ

100

3.7.1 การปรบเปลยนเจตคตผมสวนไดเสย 3.7.2 พนธกจใหมในการปฏรปการเรยนร 3.7.3 เจตคตทไดเรยนรจากผมสวนไดสวนเสย

3.8 ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะ 3.1 การสรางความตระหนกในการพฒนาแบบมสวนรวม โรงเรยนบานแมสา เปนตวแทนกรณศกษาของโรงเรยนเครอขายฝกประสบการณ

วชาชพคร มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม โดยเปนโรงเรยนทมการสงนกศกษาฝกประสบการณ วชาชพครในลกษณะโรงเรยนสาธตมาโดยตลอดระยะเวลาไมนอยกวา 15 ป อกทงในแงของ หนวยงานไดรบการคดเลอกใหน ารองโครงการตาง ๆ ในการพฒนาการศกษาของโรงเรยนระดบประถมศกษาของอ าเภอแมรมมาโดยตลอด ในขณะทโรงเรยนบานเปาวทยาคารอยหางไกลจากมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม มการสงนกศกษาฝกประสบการณทโรงเรยนเปนบางครง โครงการ ทหนวยเหนอของโรงเรยนมอบใหด าเนนการมไมมากนก อยางไรกตามท งสองสถานศกษา มภมหลงการผานการตรวจประเมนคณภาพจากส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพ การศกษา (สมศ.) แลวกอนการวจย โรงเรยนบานแมสา มผลงานของคณะครในโรงเรยน ในโครงการตาง ๆ หลายโครงการ เชน โครงการพฒนาศกยภาพการเรยนร (TEMS) โครงการ สงเสรมสขภาพ โครงการสอนแบบบรณาการ คณะครมความคนเคยตอการท างานรวมกน แบบมสวนรวม มการประชมเสวนาเวทวชาการเปนประจ า บคลากรเกอบทงหมดเปนผมผลงาน ดเดนในดานเปนบคลากรแกนน า เพอเปนตนแบบปฏรปการเรยนร อยางไรกตามโรงเรยน มเปาหมายสการปฏรปการเรยนร โดยไมอยนงเฉยดงเชนค ากลาวของผบรหารวา “คณะคร มการท างานเปนทมด โรงเรยนสงเสรมใหคณะครไดพดและแสดงออกในบรรยากาศประชาธปไตย อปสรรคการท างานถาเกดจากบคคลกจะเชญมาพดคย ครเขาใจกระบวนการท างานแบบ PDCA โรงเรยนสนบสนนและใหด าเนนงานทกชนดแบบ PDCA แตกยงตองมการปรบปรงบาง” คณะครกลาววา “นกเรยนของเรายงตอง ไดรบการพฒนาอกหลายดาน”

3.2 การปรบพนฐานความร ความเขาใจแกผเกยวของ เมอไดรบมอบหมายในการจดท าโครงการ นกวจยของมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

ไดมการจดประชมกนเพอวเคราะหแนวทางระบบการท าานของโครงการทงหมด ในการปรบ พนฐานความเขาใจกบผเกยวของในสถานศกษาใหไดทราบลกษณะงาน ไดรวมประชมกบผบรหารและคณะครของโรงเรยน เพอสรางความเขาใจ ตลอดจนรบทราบแนวคด สภาพปญหา

101

ความตองการของโรงเรยน เพอก าหนดหาความเหนพองในการพฒนางานโรงเรยนสแนวปฏรป ขนกอน แลวจงจดประชมสมมนาคร อาจารย ใหเขาใจถงระบบการพฒนางานทจะเกดขน ตลอดจนสรางความรวมมอรวมใจในการพฒนางานของทกฝายใหรกระบวนการและเปาประสงคของงาน ตลอดจนผลกระทบตองานดานการปฏรปการเรยนร บทบาทของครผบรหาร นกวจย จนทกฝาย เขาใจบทบาทหนาทการปฏบตงานจนการท างานเปนไปอยางตอเนองและเกดผลส าเรจเปนอยางด

3.3 การสรางวฒนธรรมการท างานแบบมสวนรวม พนฐานของสถานศกษา ซงรวมวจยท งสองแหง คอคณะครไดมการอทศเวลาในและ

นอกเวลาราชการประชม ปรกษา พฒนางานโรงเรยนทกสปดาห เปนประจ า มครผน าและผบรหารเปนแกนส าคญในการพฒนางาน คณะครมความภมใจในการท างานรวมกนอยางตอเนองและ เหนความส าคญตอความส าเรจทเกดขน การยอมรบของผ ปกครองและชมชนตอโรงเรยน เปนพนฐาน จงมความพรอมในการเปดใจรบงานใหม การมงมนคดพฒนาการจดการศกษาทมอยแตเดมใหแขงแกรงยงขน ทงความกาวหนาขององคกรและของคณะคร จากผลการด าเนนการ ในชวงแรก คอการศกษาบรบท คณะคร ผบรหาร ผเกยวของ มความพงพอใจตอการมสวนรวมอยางจรงจง การสรปขอมลการพจารณาปรบปรงแกไขรวมกน และไดแสดงความรสกถง ความแตกตางจากการเขาไปเกยวของกบงานวจยอน ๆ ผลจากการตดตามจงแสดงออกถง ความภมใจในการรวมเปนเจาของงานอยางแทจรง การเรยนรทเกดขนเปนความเขาใจทตรงกน เปนผลการเรยนรทเปนจรงจนสามารถแจงผลซงกนและกนอยางตรงไปตรงมา คณะครแสดง ความมนใจและปฏบตในชวงตอไปอยางคอนขางมนคง และก าหนดตนเองสการมสวนรวมและ การรบผดชอบมากขน ในขนการพฒนาตนสการวจยช นเรยนของตน เพอปฏรปการเรยนร โดยใชวงจร PDCA คณะครยอมรบทจะตองพฒนาตนในการวจยพฒนางาน โดยพงพาตนเอง ใหมากทสด โดยหวงผลใหปรากฏตอนกเรยนและงานโรงเรยนเปนส าคญ ดงค าทกลาวทวา “แมจะไมเคยท าวจยมากอน แตเมอครทกคนท า ท าไปดวยกนโดยมการสนบสนนชวยเหลอ จากครผน า ผบรหารและอาจารยจากมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม กคดวาจะท าใหส าเรจ” หรอ “งานวจยเปนหนาททจะตองท าทเปนโอกาสดทจะตองท าเสยท ถงจะล าบากกจะพยายาม ” จากการสงเกตการท างานคณะครสวนใหญ จะรกษาวนยในการปฏบตงานอยางมสวนรวม เปนอยางด นกวจยสามารถตดตามงานไดตรงตามแผนปฏบตทก าหนดไวทกประการ โดยทกฝายตางปฏบตตามบทบาทหนาทของตน ในการสรปผลการท างานในแตละขนตอน จงสามารถรวมกนอภปรายสงทไดรวมคด รวมท า รวมแกปญหา จนเกดการเรยนรอยางแทจรง ท าใหเปนประโยชน ตอการพฒนางานในขนตอไป และประสทธภาพของงานในทกขนตอน

102

3.4 การใชวงจร PDCA ในการปฏบต ในสวนของนกวจยน น ในการใชวงจร PDCA กบโครงการในขน Plan ไดแก

การมสวนรวมวางแผน การท างานทงระบบ การก าหนดการปฏรปการเรยนรและศกษาเรยนร ในขน Do ไดแก การมสวนรวมด าเนนการ การก าหนดการปฏบต การศกษาเรยนรและสรปผล ในขน Check คอการมสวนรวม ศกษาผล การแกปญหาและการปรบพฒนา Action คอมสวนรวมวพากษผลงาน เสนอผลและรายงานผลใชสวนของสถานศกษา การใชวงจร PDCA ของคณะคร อยในแนวทางดงน ขน Plan จะเปนการรวมวางแผนในการสรางความตระหนก ความร ความเขาใจและแผนพฒนาตน แผนงานทจะพฒนาวางแผนในการสงเสรมการเรยนรรวมกนโดยครผน าตนเองและโรงเรยน ตลอดจนรายบคคลวางแผนในงานวจยชนเรยนของตน ไดแก การสรางเครองมอ สอ นวตกรรมตาง ๆ ขน Do ครจะลงมอปฏบตสรางชนงาน การปฏบตการสอน แนวปฏรป การเรยนร การว เคราะหสงเคราะหผลการด าเนนการ การปรบปรงเปนระยะ การศกษา ความกาวหนาและการสรปผลการด าเนนการ ขน Check เปนการรวมเสนอผลทงรายบคคลและ รายกลม การเปรยบเทยบผลทเกดขน การวพากษผลการด าเนนการ การสรปขอคดเหนตอปจจยทมผลกระทบ และการหาขอสรปการพฒนาผลงาน ขน Action คณะครด าเนนการโดยมการรายงาน ผลวจย ประเมนตนเองและน าเสนอผลงาน การรวมคด รวมพฒนางานตอไปหรอน าผลงานไปใชประโยชน ในการตดตามการท างานองคณะครนกวจย สวนใหญ ท างานเปนไปดวย ด จากประสบการณเดม สามารถท างานไดส าเรจเปนไปตามขนตอน มความภมใจ พงพอใจทสามารถท างานส าเรจเปนระยะ การตดตามงานของผวจยภายนอกเปนไปตามแผน มบางสวนทพบปญหา อปสรรคในการด าเนนการและตองเรมการท างานใหม มความทอถอยและปญหา อปสรรค ในสวนรวมบาง เมอมการเปรยบเทยบผลงานและความกาวหนาจากผอน หรอปญหา อปสรรค ทางดานเวลา ความไมร การไมเหนประโยชนชดเจน ซงผวจยภายนอก ผบรหารและผน าวจย ไดก าหนดใชวธการประชมเสวนารวมกบโรงเรยนเครอขายน ารองโครงการปฏรปทประสบ ความส าเรจมากอน จากโรงเรยนเทศบาลวดพวกชางและโรงเรยนเทศบาลวดศรดอนไชยมารวมเปนผน าเสวนาแสดงผลปฏบตงาน ซงพบวามผลตอการท างานและความส าเรจของโรงเรยนทดลองเปนอยางด

3.5 ระบบตดตามการปฏบตงานอยางมสวนรวม ในการปฏบตงานรวมกน คณะคร ผ บรหารแสดงความพงพอใจตอการมสวนรวม

ก าหนดงาน วางแผนปฏบต การก าหนดบทบาทหนาท นกวจยทกคนมความรสกพงพอใจตอ การรวมปฏบตงานกบครผน าการปฏรป คณะครและผบรหารของโรงเรยนทง 2 แหงเปนอยางด

103

โดยคณะครไดพดคยกนถงวธการปฏบตงาน การชวยเหลอ ปรกษาหารอกน การพดคย แกปญหาในสวนงาน ในชวงแรกของการปฏบตงานวจยเกดความเครยดบาง เชนค ากลาว “กลวไมเสรจ ตามก าหนด อาจารยจะวา” เพราะมงานปกตเกยวกบการเรยนการสอน งานประจ า ตลอดจน ความเปนหวงผลส าเรจ ความไมเคยคนกบงานวจย ในดานการตดตามงานอยางเปนระบบของ โรงเรยน ผประสานใหเกดการด าเนนการหลกอยางไดผล คอครผน าปฏรป ผบรหารมกท าหนาท ในการตดตามในทประชม และคณะครมความแตกตางในความกาวหนาของงาน จากการตดตามงานของคณะวจยโดยใกลชด โดยการสงเกต สมภาษณระหวางปฏบตกบผเกยวของทกฝาย พบวาสามารถตดตามงานไดตามแผนปฏบตทกระยะ โรงเรยนจะมการตดตามสอบถามการไปนเทศเยยมเยยน จากนกวจยภายนอกดวยความเอาใจใส เมอไดสมภาษณเชงลกแลว นกวจยเหนสมควรใหมการสมมนาพเศษ โดยเชญผบรหารโรงเรยนเทศบาลวดพวกชางและครผน าปฏรปโรงเรยนเทศบาลวดศรดอนไชย คณะครนกวจยโครงการ SBT ซงประสบความส าเรจจากงานสภาการศกษาแหงชาต ในปการศกษา 2546 ไดรวมเปนวทยากร แสดงผลงานใหขอคด แนวปฏบต โดยเชญคณะครและ ผบรหารจากท งสองสถานศกษารวมประชมเสวนา ไดผลทดเยยมจากการคลายความเครยด เหนเปาหมายความส าเรจการท างาน การคลคลายปญหาแนวทางแกไขงานวจยปฏรปการเรยนร ของครแตละคน ซงพบวาคณะครคลายความเครยดในการปฏบตงานชวงตอไป ชดเจน ในการปฏบตงานชวยเหลอกนเองมากขน ผบรหารใหการสนบสนนตอเนองและเพมการอ านวยความสะดวก ทกฝายมความรสกทดตอโครงการ เขาใจผ เขามามสวนรวมปฏรปและหวง ในความส าเรจทสงผลการพฒนาผเรยน คณะครปฏบตงานจนเปนผลส าเรจมากขนกวาระยะแรก ๆ จงสรปไดวาการมสวนรวมจากคณะนกวจย ผบรหาร คณะครนกวจย ครผน าปฏรป ชมชน นกเรยน ไดมการเพมเตมในสวนโรงเรยนเครอขายทประสบความส าเรจกอนหนานเขามารวมในการปฏบตงานโครงการอยางมสวนรวมเชนกนอยางไรกตามยงไมสามารถขบเคลอนอยางไดผลทงหมด

3.6 ผลสมฤทธ / ประสทธภาพของโครงการ การด าเนนการของโครงการเกดผลสมฤทธ ประสทธภาพตามเปาหมายของโครงการ ดงน ระยะท 1 เปนการศกษาบรบทของโรงเรยนและของมหาวทยาลยในความเกยวของกบ

การพฒนาสถานศกษา เพอปฏรปการเรยนรและการก าหนดเปาหมายความตองการพฒนาของ สถานศกษา โดยการรวมประชมเสวนาศกษาเอกสาร ศกษาขอมลจากบคคลทเกยวของ มสวนไดสวนเสยตอการจดการศกษา โดยศกษาเรยนรรวมกนอยางมสวนรวม ในการด าเนนการเปนไป อยางมประสทธภาพ โดยศกษาสงแวดลอม ทรพยากร แนวคดการบรหาร การปฏบต การบรหาร จดการทปรากฏในสภาพอดตและปจจบน งานการประกนคณภาพการศกษา งานปฏรปการศกษา

104

ผลการปฏรปการเรยนร ผเรยน ผลสมฤทธทางการเรยน ความคดเหนของผปกครองและชมชน ปรชญา วสยทศน ความตองการพฒนาปฏรปการศกษาของโรงเรยน ศกษาสภาพพนฐาน ของมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม ส ารวจปญหาความตองการ การพฒนาเพอปฏรปการศกษาของสถานศกษา วพากษผลการศกษาบรบทและสรปแนวทางในการวางแผนในชวงตอไป อยางมสวนรวม รวมทงรายงานความกาวหนาตอผเกยวของ การด าเนนประสบผลส าเรจในทกดานอยางดยง

ในระยะท 2 เปนการออกแบบการวจยเพอปฏรปการเรยนร โดยใชวงจร PDCA ของสถานศกษา โดยทง 2 สถานศกษาเลอกปฏบตงานในลกษณะเดยวกน โดยคณะครแตละทานมอสระในการก าหนดการปฏรปการเรยนรในชนเรยน วชาทเลอกโดยพฒนาแผนการสอน กจกรรม สอการเรยนร นว ตกรรมทางวธการและการว ดผล มการประเมนผลสมฤทธของนกเรยน กอนการด าเนนการและหลงการด าเนนการ ส าหรบโรงเรยนบานแมสา มจดเนนเพมเตมทเนน ดานทกษะการคดใหกบผเรยน การนเทศปกตใหคณะครนเทศกนเอง นเทศ โดยผบรหารและ ครผน าปฏรป โดยมการรายงานตดตามเปนระยะจากนกวจยวางแผน ครมความรสกทดตอโครงการ โดยมความรสกวาไมเกดความกดดนตอการนเทศตดตาม แตมครบางสวนกลาววา “อยากใหอาจารยมาดและเขมงวด” ซงนกวจยไดชแจงในหลกกลยาณมตรของนกวจยและความเปนอสระของ สถานศกษาและคณะครในการปฏบตงานแบบมสวนรวม โดยไมใชการบงคบใหเปนความพรอมใจ ซงคณะครสวนใหญ มความเขาใจและพงพอใจทไดพฒนาตนเอง โดยความตองการของตนเอง อยางไรกตามในผลการปฏบตงาน พบวาคณะครนกวจยด าเนนการจนบรรลขนรายงานผลปฏบตงานได จ านวน 14 คน คดเปน 77.77 % ในสวนโรงเรยนบานแมสา ด าเนนการจนบรรล ขนรายงานผลปฏบตงานไดจ านวน 8 คน คดเปน 47.05% โรงเรยนบานเปาวทยาคาร ซงจากการสนทนาพดคยคณะครทยงด าเนนการไมส าเรจ อาจเกดจากการวางแผนเบองตน ท าให ไมเปนตามเวลา ภาระงานทรบผดชอบทงงานโรงเรยนและครอบครว และโดยเหตผลอน ๆ ปจจบนในชวงปลายการสรปผล คณะครทงโรงเรยนไดรวมรบฟง รบรความกาวหนาเพอนรวมงานและ เหนแนวทางเรงรด ปฏรปการเรยนรจากภาครฐ ไดแสดงความตองการทจะรบการพฒนาตน และวชาชพตอไป ในสวนคณะครทด าเนนการไดรวมกนนเทศตดตามประเมนเปนระยะตามแผน มการพฒนางานเมอมปญหา อปสรรคทงในสวนของผประสานงานในโรงเรยนและจากการรวมประชมกบคณะนกวจย งานเปนไปตามก าหนดแผนดวยด ผลลพธชดเจนทเกดขนตอคร เปลยนพฤตกรรมการจดกจกรรมการเรยนการสอน ท าใหเกดความแปลกใหมในการจด กจกรรมการเรยนการสอน ค ากลาวของผบรหาร คอ “ครเอาใจใสสบคนการจดกจกรรมการเรยนรมากขน ทงหาเอกสารเองและจากผร” คณะครพดตรงกนวา “นกเรยนพอใจตนเตนและสนกกบ

105

การสอนของครหลาย ๆ คน ครมการใชสอแบบฝก รายงานตดตอกบผปกครองมากขน” นกเรยนกลาวความรสกวา “คณครมกจกรรมมสอแปลก ๆ มากขน นกเรยนสนใจ ตงใจเรยน” หรอ “คณครเลาใหฟงวาคณครก าลงทดลองสอนแบบใหม ๆ เพอใหนกเรยนสนกตอการเรยน นกเรยนชอบไหม ซงพวกเราชอบ” จากสงตาง ๆ ดงกลาวจะเหนวาการรวมโครงการเกดการเปลยนแปลง ในการพฒนาคณภาพการศกษาขนในโรงเรยน ในหลาย ๆ ดาน ซงเปนทตองการในแวดวง การศกษาทตองการใหปรากฏ มปญหาดานความแตกตางของบคคลและพนฐานครอบครว ถาครไดปฏรปงานวชาการหรอศกษาสภาพปญหาอยางแทจรง นาจะปรบผลดานการเรยน ของนกเรยนไดดขน

สวนโรงเ รยนบานเปาวทยาคาร ไดเ รงรดพฒนาการจดการศกษาของโรงเ รยน ดานความรวมมอของคณะครอยางเตมท ในชวงปการศกษา 2545 เปนตนมา จนเกดการท างาน นอกเวลาใหกบโรงเรยนและเปนทมงานทน าพาโรงเรยนสการประกนคณภาพได เกดความรสก ภมใจในผลการปฏบตงานรวมกนดงทผบรหารกลาววา “ครใหความรวมมอในการท างานสง แตยงควรไดรบการพฒนางานวจยและวเคราะหปญหาดานการเรยนการสอนอก” หรอกรณของ ครทกลาววา “ครอยากพฒนาเรองการเรยนการสอนใหทนสมยใชนวตกรรมทแปลกใหม” หรอ “ครตองการสงเสรมท าใหงานของโรงเรยนเปนโรงเรยนปฏรปทไดผล 100%”

จะเหนไดวาสถานศกษาท งสองแหง ใหความส าคญกบทมงานและการท างาน แบบมสวนรวม คณะครมความคนเคยตอการแบงกนท างาน รวมกนท างาน แบบรวมคด รวมปฏบต รวมกนแกไขปญหา เมอนกวจยไดจดสนทนากบกลมเปาหมาย เพอศกษาเรยนรรวมกน คณะคร ผ บรหารไดรวมกนคดถงสภาพปญหา ความจ าเปนตอการพฒนางานโรงเรยนเปนอยางด เหนความส าคญในการเรยนรและการมสวนรวมของผ ปกครอง ตวแทนชมชนและนกเรยน วาตองรวมกนรบรและเรยนรเพอชวยปฏรปการศกษาของไทย ดงค ากลาวผบรหาร คณะครทวา “ชมชนยงเขามามสวนรวมการจดการศกษาไมมาก ในชวงตอไปตองคดกจกรรม วธการทน าชมชนมามสวนรวมอยางจรงจงใหมากขน” หรอ “โรงเรยนดใจทไดมโอกาสรวมท างานโครงการวจย กบอาจารยจากมหาวทยาลยราชภฏ คดวาจะชวยพฒนาครและงานโรงเรยนได” หรอ “ในโอกาส ตอ ๆ ไป มหาวทยาลยคงพจารณาสงนกศกษาฝกสอนมาชวยทโรงเรยนบาง” อนแสดงถงการเปดใจรบการท างานรวมกน การไดประโยชนในการพฒนาการศกษาของทองถนรวมกนอยางมสวนรวม

3.7 ผลกระทบของโครงการ 3.7.1 การปรบเปลยนเจตคตของผมสวนไดสวนเสย

ผลกระทบส าคญทเ กดขน ผ บรหารไดกลาวดวยความภมใจวาคณะคร มความพรอมในการท างานในแนวปฏรปมากขน ไดเหนความสามารถของคณะคร เพอนคร

106

ไดเรยนรความสามารถซงกนและกน เกดการยอมรบ ใหความส าคญกนมากขน ผลกระทบ จากคณะครในโรงเรยนทส าคญ คองานปฏรปการศกษาครงนเกดการสอสารใกลชดกบผปกครองมากขน มการรายงานผลตวนกเรยน ซงตางฝายยอมรบมากขน โดยครทานหนงกลาววา “การมอบหมายงานใหนกเรยนปฏบต โดยผปกครองมสวนรวมประเมน ท าใหผปกครองยอมรบศกยภาพของลกหลานของตนเองอยางตรงไปตรงมามากขน” นอกจากนครยงไดเหนความสนใจ ความสามารถทเคยคาดมากอนหนานวานกเรยนคงไมชอบ ไมท าหรอท าไมไดเกดขนดงค ากลาว ทวา “กอนหนาน ทอใจวาเดกนกเรยนมความแตกตางสง ท าอยางไรกคงพฒนาใหเขาสนใจเรยน ไมได แตเมอครปรบปรงการสอนในแนวปฏรปกจกรรม พบวานกเรยนสนใจ มความสข ในการเรยน ท าใหอยากท างานลกษณะนอกตอ ๆ ไป” จะเหนวาผลกระทบทส าคญ คอการท างานส าเรจในแนว PDCA ของครทกทาน การมสวนรวมเปนเจาของผลงานอยางแทจรงในโครงการ และผลปฏรปการเรยนรทเกดตอผเรยน ท าใหครภาคภมใจในวชาชพและการพฒนางาน

3.7.2 พนธกจแนวใหมในการปฏรปการเรยนร พนธกจส าคญทเกดขนจากโครงการน พอสรปไดดงน 1. การบรหารงานปฏรปการศกษาทงโรงเรยน 2. การบรหารงานแบบใชโรงเรยนเปนฐาน 3. การมสวนรวมของผเกยวของกบการจดการศกษา ทกฝายทระดมทรพยากร

เขามา 4. การกระจายหนาทความรบผดชอบ 5. การบรหารจดการงาน โดยใชวงจร PDCA ทกคน 6. ความมอสระในการสรางงานและใชความคด 7. การปฏบตงาน โดยมสวนรวมทกระดบ ทกขนตอน 8. ความรบผดชอบการด าเนนการ 9. การอบรมพฒนาคร โดยใชฐานครในโรงเรยนเปนผน า 10. การพฒนาโรงเรยนเครอขายน ารองปฏรปความรวมมอกบสถานศกษาท

ประสบความส าเรจมากอน 11. การพฒนาวชาชพครและการพฒนางานดานการปฏรปการเรยนร 12. ผลพฒนาทเกดกบผเรยนและผสอนทกคน

107

3.7.3 เจตคตทเกดขนของผมสวนไดเสย 1. กรรมการสถานศกษาและผปกครอง สวนใหญผปกครองจะมความยอมรบ

พงพอใจสถานศกษา มพนฐานความรสกเปนเจาของโรงเรยนมาแตกอน เหนวาคณะคร มความสามารถและปฏบตงานด เ มอไดรบทราบวาโรงเ รยนเขา สงานปฏรปการศกษา โดยมสวนรวมต งแตการศกษาบรบท และก าหนดความตองการพฒนาโรงเรยน ท าใหทราบกระบวนการตงแตตนตางสนบสนนและตงความหวงทจะเหนพฒนาการดานการปฏรปการเรยนร ทมผลตอนกเรยน เหนวามประโยชนอยางมาก ดงค ากลาวทวา “คณะครเขาขยนท างาน นกเรยนชอบมาโรงเรยน” “ไมขดของในการรวมประชมหรอรวมพฒนาโรงเรยนตามทเปนความตองการของโรงเรยน” ยอมรบบทบาททผ ปกครองตองมาชวยจดการศกษากบโรงเรยนใหมากขน และเหนวาการตดตอสมพนธกบโรงเรยนทผานมาดแลว คอมการประชมผปกครองทกภาคเรยนและมกจกรรมอน ๆ ตองการใหครชวยสอนใหนกเรยนดและเกงยงขนไปในทกรายวชา สวนใหญแสดงความพงพอใจการท างานของคณะครผบรหารในทก ๆ ดาน

2. คณะครผ รวมโครงการทกระดบช น คณะครในโรงเ รยนมความ ร ความเขาใจและประสบการณในการท าวจยชนเรยนแตกตางกน สวนใหญเคยมประสบการณ ในการเขารวมประชม สมมนาหรอแลกเปลยนเรยนรการท าวจยชนเรยน การวจยแบบกระดาษ แผนเดยว การวจยแบบวทยานพนธ แตการปฏบตจรงในการวจยชนเรยนดวยตนเองยงมสวนนอยมาก เมอเขารวมโครงการในชวงแรกตองการรวมโครงการกจกรรมเพราะเหนวามประโยชน มความมนใจและตองการก าลงใจจากคณะผ วจ ยภายนอก จากความคนเคยกบอาจารย ในมหาวทยาลย โดยเฉพาะคณะครศาสตร แตกยงมความเครยดจากการงานในหนาทปกตและ ความรสกกลวความล าบาก จากการท าวจย เมอเขาโครงการเหนวาโครงการมลกษณะทเปน ความสมครใจ การวจยแบบ PAR ท าใหไดมโอกาสพบปะพดคยถงขอมล สภาพปญหา ขอเสนอแนะและรวมกนอยางตรงไปตรงมา ผบรหารรวมดวย พรอมทงมครผน าปฏรปประสาน ในโรงเรยน นกวจยมาพบปะสม าเสมอ สามารถท างานไดอยางตอเนอง แมจะมปญหา อปสรรค กไมเกดความเครยดจนเกนไป สามารถด าเนนการทประสงคได การวจยไมถกตดตามแบบกดดน แตเปนการใหขอเสนอแนะและการปรบปรงท างาน ผลงานท าใหเกดความภมใจ เกดความสนกในการท างานวจย เ ปนก ลมใหญ ไดป รบ กจกรรมการ เ รยนการสอน ป รบแผน ป รบ สอ เหนความกระตอรอรนสนใจของผเรยน ท าใหเกดก าลงใจในงานยงขน รสกตนเองไดรบการพฒนาในงานวจย จนบงบอกวาอยากท าตอเนอง อยากพฒนาตอไป หรอคดวาควรท าปละ 1 เรอง ครทานหนงกลาววา “การวจยชนเรยนไมยากอยางทคด” หรอค ากลาวทวา “งานวจยจะชวยพฒนา นกเรยนและตวครไดอยางตรงไปตรงมา” หรอ “ทกคนท า ท าใหไมรสกยากและไมอยากตามไมทน

108

คนอน เขา ร เรารชวยกนนาจะเปนเ รองทด” อยางไรกตามย งมครอกจ านวนหนง ซงย ง ไมเขารวมงานไดอยางจรงจง

3. นกเรยน ทราบวาคณะครในโรงเรยนก าลงท างานปฏรปการเรยนร เพอใหนกเรยนไดรบความรมากยงขน นกเรยนรกครและเหนวาครขยนสอนอยแลว ยงมการปฏรป การเรยนร คณะครจะสอนดยงขน มกจกรรมใหม ๆ มการตรวจงานใหคะแนน ตรวจสอบบอย ๆ ทส าคญกจกรรมของครนาสนใจ มการปฏบตมากขน นกเรยนชอบเรยนเกอบทกรายวชา ยกเวน บางวชาทเนอหาสาระยากไมเขาใจมาแตเดม นกเรยนเหนวาตนเองไดท ากจกรรมมากขน เปนค ากลาวนกเรยนทวา “ชอบท างานทครมอบให เพราะสนกด เชน ใชเกม อยากท าใหส าเรจ อยางด” “นกเรยนบางคนเรยนไมดเอง เพราะไมสนใจยกยกตลอดเวลา หลบไมตงใจ ไมชอบเรยน” “คณครสอนด ถาไมเขาใจครเปดโอกาสใหปรกษาไดทงในเวลานอกเวลา” จากการสงเกตแผนและกจกรรมการสอนของคร พบวานกเรยนไดปฏบตดวยตนเองมากขนในทกรายวชา คณะคร ใหขอมลถงความสนใจกระตอรอรนทเพมขนของผ เ รยน นกเรยนบงบอกถงความภมใจ ในการไดเสนอชนงานตอครและเพอน ๆ

4. ผ บ รหาร ผ บ รหารม เจตคตและเหนความส าคญตอการท างานวจย เหนความส าคญทโรงเรยนตองเรงด าเนนการโครงการสการปฏรปการเรยนร เหนวาการวจยปฏรปการเรยนรชวยใหนกเรยนไดรบผลดโดยตรง ในดานการพฒนาการเรยนรตรงกบเปาหมายพนธกจของโรงเรยน ผบรหารมความรสกวาโครงการทไดกระท าครงน สงผลดตอโรงเรยน ดงค ากลาว “การท าวจยแบบ PAR ท าใหผปกครองไดเขารวมบอกความตองการ เกดภาพความรวมมอของ โรงเรยนกบผปกครอง ชมชนอยางด ซงตองเรงสรางตอไป” หรอ “สงเกตวานกเรยนกระตอรอรนการเรยน จากการคยกบคณะครกบงบอกวา เมอปรบเปลยนแผนนวตกรรมใหม ๆ นกเรยนสนใจเรยนมากขน เหนไดชด” หรอ “ดใจทเหนคณะครมารวมกนท างานการศกษาอยางเปนระบบ ชวยเหลอรวมมอกนด ภมใจทโรงเรยนเกดการพฒนาปฏรปการศกษามากขน” นอกจากนผบรหารระบถงความมนใจตอการท างานของโรงเรยน โดยคณะครชวยกนจนประสบความส าเรจวาเปนสงทท าได เชน ผบรหารเหนวาการวจยแบบ PAR ท าใหไดแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน การรวมมอกน การแกไขปญหากน และการปฏบตตามแผนอยางเปนระบบและเหมาะสม

3.8 ปญหา อปสรรคและการแกไข ปญหา อปสรรคการปฏรปการเรยนรของโรงเรยนทงสอง คอการวางระบบตดตามงานให

เปนระบบ การเกดความทอถอยของผปฏบตบางสวน ซงคณะผวจ ยไดตดตาม ไดขอมลจาก ครผ ท าปฏรปของโรงเรยนท งสองในแนวทางเดยวกน เชนค ากลาวทวา “หนวยงานเหนอ

109

นาจะสนบสนนการท าวจยใหชดเจนกวาน” หรอ “นาจะมการชวยเหลอเอาจรงเอาจงกบการท างานตามหนาทของครตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 โดยเฉพาะการท าวจย ชนเรยน” หรอ “หนวยเหนอมกจะเนนงานตามนโยบายมากกวาการเนนการตดตามงาน ดานการวจยของคร รวมถงการใหความส าคญ” จงไดน ามาวเคราะหสภาพปญหา พบวา มความเกยวของจากปจจยหลก 3 ประการ ดงน

1. การวางระบบตดตามงานของโรงเรยน ขาดความตอเนองและจรงจง 2. อปสรรค ปญหาการวางระบบงาน PDCA ของคณะครบางทาน 3. การมองไมเหนชดเจนของเปาหมายการปฏบตงานและประสบการณ ปญหา อปสรรค

ผลส าเรจ การด าเนนงานของคณะครทรวมวจย 4. สภาพปญหาจากงานและครอบครว

นกวจยหลกไดน าประเดนปญหามาวเคราะหหาแนวทางแกไข ไดขอสรปใหมการ

ประสานงานในสวนทด คอการน าโรงเรยนทเคยประสบความส าเรจจากการด าเนนงานโครงการปฏรป การเรยนรมากอน จากเทศบาลวดศรดอนไชย และครผประสานงาน โครงการ SBT ของ สมศ. จดเปนเวทประชมสมมนาของคณะครทง 3 โรงเรยน คอโรงเรยนบานแมสา โรงเรยนบานเปา วทยาคารและโรงเรยนเทศบาลวดศรดอนไชย ซงหลงการสมมนาจากการตดตามการท างานพบวาปญหาทกปญหาคลคลายไปดวยดทกฝายระบบงถงความส าเรจ

110

4. ผลการศกษาเชงปรมาณน าเสนอเปนตาราง 4.1 ผลการประเมนผบรหารโดยตนเองและโดยคร

ตารางท 4 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมการด าเนนงานของผบรหารโรงเรยน บานแมสาและโรงเรยนบานเปาวทยาคาร

ขอ พฤตกรรมการตดตามงานของผบรหาร บานแมสา บานเปาวทยาคาร

X S.D. แปลคา

X S.D. แปลคา

P 1 จดใหครวเคราะหหลกสตรสถานศกษา 4.22 0.64 มาก 3.30 0.63 ปานกลาง

2 จดใหครไดเขารบการอบรม ทศนศกษา ดงานตามหนวยงานตาง ๆ

3.83 0.70 มาก 3.84 0.80 มาก

3 รวมมอกบสถาบน หนวยงานหรอผเชยวชาญ เพอการปฏรปการเรยนร

3.83 0.61 มาก 3.61 0.76 มาก

D 4 ม ก า ร น เ ทศภ าย ใน เ ชน ม แบบฟอ ร ม ในการนเทศ ก าหนดแผนในการนเทศ

2.83 0.98 ปานกลาง

2.46 0.77 นอย

5 ผบรหารท าการนเทศคร 2.83 1.04 ปานกลาง

2.76 0.83 ปานกลาง

6 อ านวยความสะดวกและจดหาสอการสอน อปกรณการสอนอยางเพยงพอ

3.27 0.66 ปานกลาง

3.30 1.03 ปานกลาง

7 มการบนทกหลงการนเทศการสอนทกครง 2.66 0.97 ปานกลาง

2.38 0.86 นอย

C 8 มการแจงผลการประเมนใหครทราบหลง การนเทศ

2.72 1.01 ปานกลาง

2.15 0.68 นอย

9 กระตนใหคณะครปรบปรงการสอนอยเสมอ 3.61 0.91 มาก 3.00 1.00 ปานกลาง

10 มการ ตดตามชวย เห ลอค รและนก เ ร ยน อยางเหมาะสม

3.44 0.78 ปานกลาง

3.23 0.92 ปานกลาง

11 บรการดานการพมพและอดส าเนาแกคณะคร 2.88 1.18 ปานกลาง

3.07 1.03 ปานกลาง

A 12 มการยกยองชมเชยครและนกเรยนทท าความดอยางสม าเสมอ

3.72 0.82 มาก 3.61 1.04 มาก

111

ตารางท 4 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมการด าเนนงานของผบรหารโรงเรยน บานแมสาและโรงเรยนบานเปาวทยาคาร (ตอ)

ขอ พฤตกรรมการตดตามงานของผบรหาร บานแมสา บานเปาวทยาคาร

X S.D. แปลคา

X S.D. แปลคา

13 มการเผยแพรผลงานดเดนของครและนกเรยนสชมชน

3.83 0.61 มาก 3.07 0.95 ปานกลาง

14 จดหาและแนะน าแบบอยางทดใหแกครและนกเรยน

3.66 0.76 มาก 3.46 1.12 ปานกลาง

15 รวมกบคณะครปรบปรงกระบวนการวจยชนเรยน

3.06 0.97 ปานกลาง

2.92 0.95 ปานกลาง

จากตารางท 4 จะเหนไดวาการประเมนการตดตามงานของผ บรหารในการปฏรป

การเรยนร มระดบปานกลางและระดบมาก โดยผ บรหารท าไดมากในขนตอนการวางแผน เปนสวนใหญ สวนขนปฏบต ขนตรวจสอบและขนพฒนาปฏบตอยในระดบดบปานกลาง เกอบทงหมด

ในสวนโรงเรยนบานแมสา ผ บ รหารตดตามงานปฏรปการเรยนร โดยจดใหคร มการวเคราะหหลกสตรสถานศกษาไดมาก ( X = 4.22) สวนทท าไดปานกลางคอนขางนอย คอการบนทกหลงการนเทศการสอนทกครง (X = 2.66)

สวนโรงเรยนบานเปาวทยาคาร ผ บรหารตดตามปฏรปการเรยนร โดยจดใหคร ไดเขารบการอบรมทศนศกษา ดงานตามหนวยงานตาง ๆ ไดมาก (X = 3.84) และในสวนทท าไดคอนขางนอย คอการบนทกหลงการนเทศการสอนทกครง และการแจงผลใหครทราบหลงการนเทศตามล าดบ (X = 2.38 และ 2.15)

112

4.2 ผลการประเมนคร โดยผรวมงาน ตนเอง นกเรยนและผปกครอง / ชมชน ตารางท 5 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมครดานการปฏรปการเรยนร โดยตนเอง

ผบรหารและเพอนรวมงานของโรงเรยนบานแมสาและโรงเรยนบานเปาวทยาคาร

ขอ พฤตกรรมของครผรบการประเมน บานแมสา บานเปาวทยาคาร

X S.D. แปลคา

X S.D. แปลคา

1 มการวเคราะหหลกสตร 4.06 0.57 มาก 3.76 0.59 มาก 2 เขยนแผนการสอนอยางถกตองตามหลก

วชาการ 3.56 0.51 มาก 3.69 0.85 มาก

3 ใชสอและนวตกรรมใหม ๆ ในการสอน 3.56 0.51 มาก 3.38 0.50 ปานกลาง

4 มการบรณาการในและระหวางกลมสาระ 3.56 0.62 มาก 3.61 0.76 มาก 5 วดและประเมนผลผเรยนใหครอบคลมทกดาน 3.56 0.51 มาก 3.53 0.66 มาก 6 จดบรรยากาศทจงใหนกเรยนไดเรยนรอยางม

ความสข 3.68 0.70 มาก 3.69 0.48 มาก

7 ใหนกเรยนฝกคดวเคราะหและแยกแยะ 3.81 0.65 มาก 3.30 0.75 ปานกลาง

8 ใหนกเรยนลงมอปฏบตจรง 4.37 0.71 มาก 4.15 0.55 มาก 9 กระต นใหนกเรยนไดเรยนรและสรางองค

ความรดวยตนเอง 3.87 0.61 มาก 3.76 0.83 มาก

10 ใหนก เ รยน มสวนรวมในการ เ ร ยนและ การวดผลประเมนผล

3.56 0.62 มาก 3.92 0.49 มาก

11 ประเมนผลการสอนทกครงหลงการสอน 3.68 0.47 มาก 3.76 0.83 มาก 12 มการท าวจยในชนเรยน 3.56 0.72 มาก 3.38 0.86 ปาน

กลาง 13 มการประเมนผลตามสภาพจรง 4.00 0.63 มาก 3.76 0.59 มาก 14 ปฏบตงานมคณภาพเสรจตามเวลาทก าหนด 3.37 0.61 ปาน

กลาง 3.61 0.50 มาก

15 จดท าเอกสารวชาการถกตอง มระเบยบและเปนปจจบน

3.31 0.60 ปานกลาง

3.76 0.59 มาก

113

ตารางท 5 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมครดานการปฏรปการเรยนร โดยตนเอง ผบรหารและเพอนรวมงานของโรงเรยนบานแมสาและโรงเรยนบานเปาวทยาคาร (ตอ)

ขอ พฤตกรรมของครผรบการประเมน บานแมสา บานเปาวทยาคาร

X S.D. แปลคา

X S.D. แปลคา

16 น าผลการเรยนรของผ เ รยนมาจดกลมและพฒนาผเรยน

3.68 0.47 มาก 3.46 0.77 ปานกลาง

17 พฒนาเทคนควธสอนอยางสม าเสมอ 3.43 0.62 ปานกลาง

3.61 0.65 มาก

18 ตดตอประสานงานกบผปกครองนกเรยนดานการเรยนการสอนและความประพฤต

3.81 1.04 มาก 3.76 0.59 มาก

19 จดท าขอมลทางวชาการอยางเปนปจจบนและทนสมย

3.18 0.40 ปานกลาง

3.57 0.51 มาก

20 รวบรวมและเผยแพรขอคนพบใหผ อนไดศกษา

3.00 0.89 ปานกลาง

3.15 0.55 ปานกลาง

จากตารางท 5 จะเหนไดวาผลการประเมนดานพฤตกรรมในการปฏรปการเรยนรของ

ท งสองโรงเรยนจะอยในระดบมากเปนสวนใหญ และมระดบปานกลางอยบาง โดยเฉพาะ ดานการใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง

ในสวนโรงเรยนบานแมสา คณะครมพฤตกรรมปฏรปการเรยนรปฏบตมาก โดยเฉพาะ ในดานใหนกเรยนลงมอปฏบตจรง การวเคราะหหลกสตรและการประเมนผลตามสภาพจรง ตามล าดบ ( X = 4.37, 4.06 และ 4.00) ปานกลางคอนขางนอย คอการรวบรวมขอคนพบ ใหผอนศกษาและท าขอมลวชาการเปนปจจบนทนสมย ( X = 3.00, 3.18)

สวนโรงเรยนบานเปาวทยาคาร พฤตกรรมปฏรปการเรยนรทคณะครท าไดมากตามล าดบ คอใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรงและการใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนและการวดผล ประเมนผล ( X = 4.15 และ 3.92) ท าไดปานกลางคอนขางนอย คอการรวบรวมและเผยแพร ขอคนพบใหคนอนไดศกษา และการฝกใหนกเรยนคดวเคราะหและแยกแยะ (X = 3.15 และ 3.30)

114

ตารางท 6 คา เฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมครดานการปฏ รปการเรยนร โดยนกเรยนของโรงเรยนบานแมสาและโรงเรยนบานเปาวทยาคาร

ขอ พฤตกรรมของครผรบการประเมน บานแมสา บานเปาวทยาคาร

X S.D. แปลคา

X S.D. แปลคา

1 จดการเรยนการสอนใหนกเรยนไดเรยนรอยางหลากหลาย

4.12 0.71 มาก 4.23 0.71 มาก

2 ใชสอประกอบการเรยนการสอนไดเหมาะสมนาสนใจ

3.87 0.71 มาก 3.91 0.71 มากมาก

3 นกเรยนและครวางแผนจดกจกรรมการเรยนรรวมกน

3.62 0.71 มาก 3.73 0.82 มาก

4 จดกจกรรมโดยเปดโอกาสใหนกเรยนสรางผลงานและลงมอปฏบตจรง

4.18 0.83 มาก 4.06 0.85 มาก

5 จดกจกรรมโดยเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนการสอน

3.93 0.85 มาก 4.16 0.87 มากมากมาก

6 จดกจกรรมโดยเปดโอกาสใหนกเรยนไดใชความคดอยางหลากหลาย

3.68 0.87 มาก 4.11 0.68 มาก

7 ตรวจงานผเรยนอยางสม าเสมอและแจงผลการประเมนใหนกเรยนทราบ

3.75 0.68 มาก 4.19 0.75 มาก

8 แกไขและพฒนาการท างานของนกเรยนอยางสม าเสมอ

3.81 0.98 มาก 3.97 0.85 มาก

9 เปดโอกาสใหนกเรยนไดประเมนชนงานของตนเองและเพอน

3.75 0.85 มาก 3.63 0.71 มาก

10 น าผลงานของนกเรยนไปจดแสดงนทรรศการ 4.12 0.95 มาก 3.01 0.15 ปานกลาง

จากตารางท 6 พฤตกรรมครดานปฏรปการเรยนรทนกเรยนประเมนคณะครของทงสอง

โรงเรยน จะอยในระดบมากเกอบทงหมด โดยเฉพาะในการจดการเรยนการสอนใหนกเรยนไดรอยางหลากหลาย การจดกจกรรมโดยเปดโอกาสใหนกเรยนสรางผลงานและลงมอปฏบตจรง

115

ส าหรบโรง เ รยนบานแมสา พฤตกรรมครดานปฏ รปการเ รยน ร ทค รท าไดมาก คอจดกจกรรมทเปดโอกาสใหนกเรยนระวงผลงานและลงมอปฏบตจรง การจดการเรยนการสอนใหนกเรยนไดเรยนรอยางหลากหลาย การน าผลงานไปแสดงนทรรศการตามล าดบ ( X = 4.18, 4.12 และ 4.12) สวนนอยในระดบมากคอนขางปานกลาง คอการวางแผนจดกจกรรมการเรยนร รวมกน (X = 3.62)

โรง เ รยนบานเปาวทยาคาร พฤตกรรมคร ทปฏบตไดมาก คอการจดให เ รยน ร อยางหลากหลาย การตรวจงานสม าเสมอ การเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนการสอน การใหใชความคดอยางหลากหลายตามล าดบ ( X = 4.23, 4.19, 4.16 และ 4.11) สวนทจด ด าเนนการระดบปานกลาง คอการน าผลงานนกเรยนไปจดแสดงนทรรศการ ( X = 3.01)

116

ตารางท 7 คา เฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมครดานการปฏ รปการเรยนร โดยผปกครอง / ชมชนของโรงเรยนบานแมสาและโรงเรยนบานเปาวทยาคาร

ขอ พฤตกรรมของครผรบการประเมน บานแมสา บานเปาวทยาคาร

X S.D. แปลคา

X S.D. แปลคา

1 มบคลกภาพด วางตวเหมาะสมกบการเปนคร 4.00 0.00 มาก 3.71 0.48 มาก 2 จดบรรยากาศในชนเรยนไดสวยงาม สะอาด ม

ระเบยบ 3.66 0.57 มาก 4.00 0.57 มาก

3 จดปายนเทศมมวชาการและแหลงเรยนรอยางหลากหลายในชนเรยน

4.00 1.00 มาก 4.00 0.57 มาก

4 ป ฏ บ ต หน า ท ด ว ย ค ว า ม เ อ า ใ จ ใ ส แ ล ะรบผดชอบ

4.00 0.00 มาก 4.00 0.00 มาก

5 จดกจกรรมการสอน โดยเนนใหนกเรยนไดคดและไดปฏบตจรง

4.00 0.00 มาก 3.85 0.37 มาก

6 จด ก จ ก ร รมก า รสอน เหม า ะ กบ ร ะ ดบความสามารถของผเรยน

4.00 0.00 มาก 4.00 0.81 มาก

7 ใหความรก เมตตา ดแลเอาใจใสอยางทวถง 4.33 1.15 มาก 4.00 0.81 มาก 8 ใหนกเรยนมสวนรวมในการจดหาและใชสอ

การเรยนการสอน 3.66 0.57 มาก 3.42 0.53 ปาน

กลาง 9 สอนซอมเสรมใหนกเรยนทเรยนออน 3.66 0.57 มาก 3.28 0.75 ปาน

กลาง 10 วดผลและประเมนผลหลากหลายวธ 3.66 0.57 มาก 3.71 0.48 มาก

จากตารางท 7 จะเหนไดวาผปกครองของทงสองโรงเรยนเหนวาครด าเนนการไดเหมาะสม

ในการปฏรปการเรยนร โดยพฤตกรรมครจะอยในระดบมากเกอบทงหมด ซงพฤตกรรมระดบมากทนาพอใจ ไดแก ความรก ความเมตตา ดแลเอาใจใส การปฏบตหนาทดวยความเอาใจใสรบผดชอบ การจดกจกรรมการสอนทเหมาะสม

โรงเรยนบานแมสา พฤตกรรมครกบปฏรปการเรยนรในระดบมาก คอใหความรก เมตตา ดแลเอาใจใสอยางทวถง ความเหมาะสมในการเปนคร การจดแหลงเรยนรทางวชาการ การปฏบตหนาทอยางเอาใจใส การจดกจกรรมการเรยนรอยางเหมาะสมตามล าดบ (X = 4.33 และ 4.00)

117

โรงเรยนบานเปาวทยาคม พฤตกรรมครทไดระดบมาก คอความรก ความเมตตา ดแลเอาใจใสอยางทวถง การจดบรรยากาศชนเรยน การจดแหลงเรยนร การปฏบตหนาทอยางเอาใจใส การจดกจกรรมการเรยนรอยางเหมาะสม ( X = 4.00) สวนพฤตกรรมปฏรปการเรยนรทอยในระดบปานกลางคอการสอนซอมเสรมใหนกเรยนออนและการใหนกเรยนมสวนรวมในการจดหาและ ใชสอการสอน ( X = 3.28 และ 3.42)

118

4.3 ผลการประเมนนกเรยนโดยคร ผบรหารและนกเรยน ตารางท 8 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมแสดงออกของนกเรยนดานปฏรป

การเรยนร โดยคร ผบรหารของโรงเรยนบานแมสาและโรงเรยนบานเปาวทยาคาร

ขอ พฤตกรรมการแสดงออกของนกเรยน บานแมสา บานเปาวทยาคาร

X S.D. แปลคา

X S.D. แปลคา

ดานความร (K) 1 รจกแสวงหาความรจากแหลงเรยนร 3.70 0.77 มาก 3.55 0.72 มาก 2 ใชภาษาสอสารไดด 3.35 0.49 ปาน

กลาง 3.33 0.50 ปาน

กลาง 3 สรปเรองและน าเสนอผลงานไดถกตอง 3.23 0.43 ปาน

กลาง 3.22 0.66 ปาน

กลาง 4 น าความรไปใชในชวตประจ าวน 3.58 0.61 มาก 3.88 0.060 มาก ดานเจตคต (A) 5 มสมาธในการท ากจกรรม 3.58 0.79 มาก 3.22 0.86 ปาน

กลาง 6 รบผดชอบสงงานสม าเสมอ 3.47 0.79 ปาน

กลาง 3.22 0.83 ปาน

กลาง 7 ท างานทไดรบมอบหมายจนเสรจ 3.70 0.77 มาก 3.77 0.72 มาก 8 ท างานอยางมความสข 3.85 0.69 มาก 3.55 0.66 มาก 9 กลาแสดงความคดเหนอยางมเหตผล 3.64 0.60 มาก 3.55 0.72 มาก 10 ตงใจ สนใจในการเรยน 3.47 0.87 ปาน

กลาง 3.55 0.85 มาก

ดานทกษะกระบวนการ (P) 11 ลกษณะเปนผน า ผตามทด 3.58 0.71 มาก 3.58 0.52 มาก 12 เขารวมกจกรรมอยางสม าเสมอ 4.05 0.55 มาก 3.88 0.78 มาก 13 ใชวถประชาธปไตยในการท างานกลม 3.70 0.58 มาก 3.77 0.60 มาก 14 ท างานอยางมระบบ ตามขนตอนและผลงานม

ประสทธภาพ 3.41 0.61 ปาน

กลาง 3.33 0.50 ปาน

กลาง 15 ท างานเสรจทนเวลา 3.47 0.94 ปาน

กลาง 3.11 0.60 ปาน

กลาง

119

จากตารางท 8 จะเหนวาพฤตกรรมดานปฏรปการเรยนรของนกเรยนทงสองโรงเรยน จะมท งระดบมากและระดบปานกลาง ในสวนทคอนขางเปนพฤตกรรมปฏรปการเรยนร ทคอนขางด คอดานเจตคตของนกเรยนและดานทกษะกระบวนการ

ในสวนของโรงเรยนบานแมสา พฤตกรรมของนกเรยนทดมาก คอการเขากจกรรมสม าเสมอและการท างานอยางมความสข ( X = 4.05 และ 3.85) สวนทเปนระดบปานกลาง คอนขางนอย คอการสรปเรองและน าเสนอผลงานไดถกตองกบการใชภาษาสอสารทด ( X = 3.23 และ 3.35)

โรงเ รยนบานเปาวทยาคาร พฤตกรรมของนก เ รยนท เปนระดบมากตามล าดบ คอการเขารวมกจกรรมสม าเสมอและการน าความรไปใชในชวตประจ าวน ( X = 3.88) สวนปานกลางคอนขางนอย คอการท างานเสรจทนเวลา การรบผดชอบสงงานสม าเสมอ และการสรปเรองน าเสนอผลงานไดถกตอง (X = 3.11 และ 3.22)

120

ตารางท 9 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมแสดงออกของนกเรยนดานการแสดงออกของนกเรยนดานปฏรปการเรยนร โดยนกเรยนของโรงเรยนบานแมสาและโรงเรยนบานเปาวทยาคาร

ขอ พฤตกรรมการแสดงออกของนกเรยน บานแมสา บานเปาวทยาคาร

X S.D. แปลคา

X S.D. แปลคา

ดานความร (K) 1 รจกแสวงหาความรจากแหลงเรยนร 3.57 0.53 มาก 3.33 0.49 ปาน

กลาง 2 ใชภาษาสอสารไดด 3.57 0.53 มาก 3.33 0.77 ปาน

กลาง 3 สรปเรองและน าเสนอผลงานไดถกตอง 3.71 1.11 มาก 3.41 0.66 ปาน

กลาง 4 น าความรไปใชในชวตประจ าวน 3.71 0.95 มาก 3.75 0.86 มาก

ดานเจตคต (A) 5 มสมาธในการท ากจกรรม 3.71 0.75 มาก 3.58 0.66 มาก 6 รบผดชอบสงงานสม าเสมอ 3.85 0.69 มาก 2.83 1.02 ปาน

กลาง 7 ท างานทไดรบมอบหมายจนเสรจ 3.71 0.48 มาก 3.25 0.75 ปาน

กลาง 8 ท างานอยางมความสข 3.85 0.69 มาก 3.66 0.77 มาก 9 กลาแสดงความคดเหนอยางมเหตผล 3.57 1.13 มาก 3.08 0.66 ปาน

กลาง 10 ตงใจ สนใจในการเรยน 4.14 1.06 มาก 3.58 0.90 มาก

ดานทกษะกระบวนการ (P) 11 ลกษณะเปนผน า ผตามทด 4.00 0.81 มาก 3.58 0.79 มาก 12 เขารวมกจกรรมอยางสม าเสมอ 4.28 0.75 มาก 3.41 1.08 ปาน

กลาง 13 ใชวถประชาธปไตยในการท างานกลม 4.42 0.53 มาก 4.08 0.66 มาก 14 ท างานอยางมระบบ ตามขนตอนและผลงานม

ประสทธภาพ 3.85 0.69 มาก 3.25 0.75 ปาน

กลาง

121

ตารางท 9 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมแสดงออกของนกเรยนดานการแสดงออกของนกเรยนดานปฏรปการเรยนร โดยนกเรยนของโรงเรยนบานแมสาและโรงเรยนบานเปาวทยาคาร (ตอ)

ขอ พฤตกรรมการแสดงออกของนกเรยน บานแมสา บานเปาวทยาคาร

X S.D. แปลคา

X S.D. แปลคา

15 ท างานเสรจทนเวลา 3.71 0.75 มาก 3.33 0.49 ปานกลาง

จากตารางท 9 จะเหนวาการแสดงออกของนกเรยน โดยประเมนโดยนกเรยนโรงเรยน

บานแมสาจะมพฤตกรรมในขนมากท งหมด สวนโรงเรยนบานเปาวทยาคมจะมท งมากและ ปานกลาง โดยพฤตกรรมดานปฏรปการเรยนรทด คอการใชวถประชาธปไตยในการท างานกลม

ในสวนของโรงเรยนบานแมสา พฤตกรรมปฏรปการเรยนรของนกเรยนอยในระดบมากทกประเดนทด ไดแก การใชวถประชาธปไตย การเขารวมกจกรรมสม าเสมอ การตงใจ สนใจการเรยน (X = 4.42, 4.28 และ 4.14) มากคอนไปทางปานกลาง คอการรจกแสวงหาความรจากแหลงเรยนร การใชภาษาสอสารไดด การกลาแสดงความคดอยางมเหตผล (X = 3.57)

โรงเรยนบานเปาวทยาคาร การมวถประชาธปไตยในการท างานกลมและการน าความร ไปใชในชวตประจ าวนแสดงพฤตกรรมไดด ( X = 4.08 และ 3.75) สวนพฤตกรรมปานกลาง คอนขางนอย คอความรบผดชอบสงงานสม าเสมอ (X = 2.83)

122

4.4 ผลการประเมนการปฏบตการวจยรวมกบนกวจยจากมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม โดยคณะครโรงเรยนบานแมสาและบานเปาวทยาคาร ตารางท 10 จ านวนแสดงภาระหนาทในการวจยของผบรหารและคณะครโรงเรยนบานแมสาและ

โรงเรยนบานเปาวทยาคาร

ภาระหนาทในการวจย ร.ร.บานแมสา ร.ร.บานเปาวทยาคาร 1. ผประสานงาน 1 1 2. นกวจยหลกของโรงเรยน 1 1 3. นกวจย รวมกบมหาวทยาลย

ราชภฏเชยงใหม 18 17

4. สรางเตรยมสอนวตกรรม 14 9 5. ใหขอมลเกยวกบการท างาน 14 11

จากตารางท 10 จะเหนวาทกฝายตางปฏบตหนาทรวมกนหลายดาน ใหบงเกดผลของงานตามโครงการ

123

ตารางท 11 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานความส าเรจการวจยปฏรปการเรยนร โดยใชวงจร PDCA โดยคร ผบรหารของโรงเรยนบานแมสาและโรงเรยนบานเปาวทยาคาร

การปฏบตการวจย บานแมสา บานเปาวทยาคาร

X S.D. แปลคา

X S.D. แปลคา

ระยะท 1 1 การประชมรวมกน เพอท าความเขาใจเกยวกบ

โครงการวจยกอน 3.94 0.63 มาก 3.69 1.03 มาก

2 การสนทนากลม เพอส ารวจปญหาและความตองการในการพฒนาการปฏรปการเรยนร

4.00 0.59 มาก 3.83 0.87 มาก

3 การสมภาษณผ บ รหาร ค ร นก เ รยนและผ ป กค รอ ง เ พ อ ใ ห ไ ดแนวท า ง ในก า รพฒนาการปฏรปการวจยโดยนกวจย

3.77 0.73 มาก 3.56 0.87 มาก

124

ตารางท 11 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานความส าเรจการวจยปฏรปการเรยนร โดยใชวงจร PDCA โดยคร ผบรหารของโรงเรยนบานแมสาและโรงเรยนบานเปาวทยาคาร (ตอ)

การปฏบตการวจย บานแมสา บานเปาวทยาคาร

X S.D. แปลคา

X S.D. แปลคา

ระยะท 2 4 การประ ชม ร วมกน เ พ อ จด ร ะบบกา ร

ด าเนนการภายใน 3.72 0.75 มาก 3.60 0.63 มาก

5 การสรางเครองมอ เพอการด าเนนการภายในโดยคร

3.55 0.61 มาก 3.53 0.87 มาก

6 การปรบปรงพฒนาเครองมอ โดยมนกวจยจากมหาวทยาลยราชภฏเปนทปรกษา

3.27 0.66 ปานกลาง

3.46 0.77 ปานกลาง

7 การน าเครองมอไปทดลองใชกบคร นกเรยนและผปกครอง

3.83 0.50 มาก 3.61 0.86 มาก

8 การเกบรวบรวมขอมลจรงกบคร 3.77 0.87 มาก 3.92 0.64 มาก 9 การเกบรวบรวมขอมลจรงนกเรยน 4.00 0.68 มาก 3.92 0.64 มาก 10 การเกบรวบรวมขอมลจรงผปกครอง 3.33 0.68 ปาน

กลาง 3.07 0.49 ปาน

กลาง 11 การตดตามผลการด าเนนงานจากคณะนกวจย

จากมหาวทยาลยราชภฏ 3.72 0.57 มาก 3.84 0.55 มาก

12 การสนทนากลม เพอสรปการด าเนนงานของโครงการ

3.61 0.50 มาก 3.46 0.51 ปานกลาง

13 ในภาพรวมทานคดวาโครงการน ประสบความส าเรจตามเปาหมายทวางไวมากนอยเพยงใด

3.38 0.60 ปานกลาง

3.38 0.50 ปานกลาง

จากตารางท 11 ความเหนในเรองความส าเรจการวจยปฏรปการเรยนร โดยใชวงจร PDCA

มทงระดบมากและปานกลาง โดยทส าเรจมาก คอการเกบรวบรวมขอมลจรงกบนกเรยน ในสวนของโรงเรยนบานแมสา ความส าเรจของโครงการในระดบมากตามล าดบ

คอการสนทนากลมเพอส ารวจปญหาและความตองการในการพฒนาการปฏรปการเรยนร การเกบรวบรวมขอมลจรงกบนกเรยน และการประชมรวมกนเพอท าความเขาใจเกยวกบ

125

โครงการวจยรวม ( X = 4.00, 4.00 และ 3.94) สวนปานกลางคอนขางนอย คอการปรบปรงพฒนาเครองมอ โดยมนกวจยจากมหาวทยาลยราชภฏเปนทปรกษา ( X = 3.27)

โรงเรยนบานเปาวทยาคาร เหนวาความส าเรจของโครงการระดบมากตามล าดบ คอการเกบรวบรวมขอมลจรงจากคร การเกบรวบรวมขอมลจรงกบนกเรยน การตดตามผลการด าเนนงาน จากคณะนกวจยจากมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม (X = 3.22, 3.92 และ 3.84)