“studying the relationship between the oropharyngeal soft tissue, … · 2011-02-03 · ง...
TRANSCRIPT
“การศกษาความสมพนธระหวางเนอเยอออนในชองคอ กระดกใบหนา พนทกระดก
กรามลาง กบ ภาวะนอนกรนในทหาร”
“Studying the relationship between the oropharyngeal soft tissue, facial
bones, jaw and snoring problem in military force.”
ผดาเนนการวจย
นพ. ศระ เจยมวงษา
อาจารยทปรกษา
พ.อ.ประสทธ มหากจ
งานวจยนเปนสวนหนงของการฝกอบรมแพทยประจาบาน
เพอวฒบตร สาขาโสต ศอ นาสกกรรม
ปการศกษา 2549-2551
ก
คารบรองจากสถาบนฝกอบรม
ขาพเจาขอรบรองวารายงานฉบบนเปนผลงานของ นพ. ศระ เจยมวงษา ทไดทาการวจย
ขณะรบการฝกอบรม ตามหลกสตรการฝกอบรมแพทยประจาบาน สาขาโสต ศอ นาสกวทยา
โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา ระหวางป พ.ศ. 2549-2551 จรง
พนเอก อาจารยทปรกษาหลก
( ประสทธ มหากจ )
พนเอก ผอานวยการ กองโสต ศอ นาสกกรรม
( สรศกด พทธานภาพ ) โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา
ข
บทคดยอ
ชอเรอง “การศกษาความสมพนธระหวางเนอเยอออนในชองคอ กระดกใบหนา พนทกระดกกราม
ลาง กบภาวะนอนกรนในทหาร”
ผดาเนนการวจย : นพ.ศระ เจยมวงษา
อาจารยทปรกษา : พอ. ประสทธ มหากจ
บทนา
การนอนกรน นอกจากจะกอใหเกดเสยงราคาญแกเพอนรวมหองแลว ยงมอนตรายแอบแฝงทคน
ทวไปยงไมทราบตระหนกถง ในดานของผทนอนกรนเองอาจไดรบออกซเจนไปเลยงสมองทไม
เพยงพอ หวใจตองทางานหนกเพอสบฉดเลอดมากขน เกดภาวะของกลามเนอหวใจหนาตว เสยงตอ
การเกดโรคกลามเนอหวใจขาดเลอด ความดนโลหตสง สมองไมไดรบการพกผอนเตมท จงมอาการ
งวงนอนในเวลากลางวน ประสทธภาพการทางานลดลง เสยงตอการเกดอบตเหตทงจากการทางาน
และการขบขยวดยานพาหนะ การรกษาภาวะนอนกรนตองรถงปจจยทมสวนเกยวของทกอใหเกด
การนอนกรน จงจะทาใหการรกษาไดอยางมประสทธภาพ
วตถประสงคของการวจย
เพอศกษาความสมพนธของเนอเยอออนในชองคอ ขนาดกระดกใบหนา โหนกแกมและกราม
ลาง ขนาดพนทใตกรามลาง เปรยบเทยบกนระหวางคนทนอนกรนและไมนอนกรนซงไมใชคน
อวนโดยศกษาในกลมตวอยางทหารทพกในโรงเรอนเดยวกน
รปแบบการวจย : prospective descriptive study
วธดาเนนการวจย : ทาการศกษาวจยในทหารทนอนในโรงเรอนรวมกนโดยแบงเปน2กลม คอ กลม
ทนอนกรน เปนประจา(เพอนรวมหองเคยบอกใหทราบ) และกลมทไมเคยนอนกรน
ทง 2 กลมตองตอบแบบสอบถาม ชงน าหนก วดสวนสง วดระยะหางระหวางโหนกแกม วด
ระยะหางมมคาง 2 ขาง และวดรปรางของกระดกกรามลาง โดยใชเสนแผนอลมเนยมทมคณสมบต
คงตว ดดเขารปไดงาย มาดดใหไดรปรางตามขอบลางของกระดกกรามลาง จากมมคางดานหนงไป
อกดานหนง แลวนาแผนอลมเนยมทดดไดรปแลวมาวาดเสนทาบลงบนกระดาษกราฟเพอนบ
จานวนชองหาพนทเปนตารางเซนตเมตร
ค
จากนนนาขอมลทไดในแตละกลมมาหาวามปจจยอะไรทสมพนธกบการนอนกรนโดยใชวธ Fisher
‘exact test, t-test และ Mann-Whitney U test ระดบนยสาคญท 0.05
ผลการวจย
อาการคดจมก และอาการ น ามกไหล/จาม พบบอยในกลมทนอนกรนมากกวาไมกรนอยาง
มนยสาคญทางสถต(p=0.009และ p<0.001 ตามลาดบ )
อาการคอแหง แสบคอตอนเชาหลงจากตนนอน อาการงวงนอนในเวลากลางวน สมาธใน
การทางานลดลงและหงดหงดงาย พบมากกวาในกลมทนอนกรน อยางมนยสาคญทางสถต(p<0.05)
ลกษณะเนอเยอออนในชองคอระหวางกลมทนอนกรนกบไมนอนกรนมความแตกตางกน
อยางมนยสาคญ (p <0.003) โดยพบลกษณะของ tonsillar hypertrophy มากทสด
พบวาระยะหางระหวางโหนกแกม (Zm-Zm) มความแตกตางกนระหวาง2 กลมอยางม
นยสาคญทางสถต (P=0.035) โดยกลมทนอนกรนจะแคบกวากลมทไมนอนกรน
ขนาดของกรามลาง (Go-Go) และพนทของกระดกกรามลาง (Area) พบวาไมมความ
แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตระหวาง 2 กลม แตพบวาแนวโนมคาทวดไดในกลมทนอน
กรนจะมขนาดนอยกวากลมทไมนอนกรน
รอยละ 58.57 ของกลมตวอยางทงหมดรสกวาเสยงกรนของเพอนรวมหองรบกวนการ
นอนของตนเอง
รอยละ 51.43 เคยถกปลกใหตนเนองจากเสยงกรนดงของเพอนรวมหอง
รอยละ 57.86 รสกหงดหงดกบเสยงกรนของเพอนรวมหอง
เปอรเซนเหลานแสดงใหเหนถงขนาดของปญหานอนกรน ทกระทบกลมตวอยางมากกวาครง
สรปผลการวจย
การศกษานพบวาลกษณะเนอเยอออนในชองคอมผลตอการนอนกรนโดยพบลกษณะของ
ตอมทอนซลโต (tonsillar hypertrophy) ในกลมทนอนกรนมากกวากลมทนอนไมกรนอยางม
นยสาคญทางสถต
ขนาดของกระดกโหนกแกมในกลมคนทนอนกรนจะแคบกวาในกลมทไมนอนกรนอยาง
มนยสาคญทางสถต สวนขนาดของกระดกกรามลาง และพนทของกระดกกรามลางไมพบความ
แตกตางกนในกลมทศกษา แตมแนวโนมวากลมทนอนกรนจะมขนาดแคบกวากลมทไมกรน
คาสาคญ : การนอนกรน, ขนาดของกระดกกรามลาง, พนทกระดกกรามลาง, ขนาดกระดกโหนก
แกม
ง
ABSTRACT
TOPIC : Studying the relationship between the oropharyngeal soft tissue, facial bones,
jaw and snoring problem in military force.
RESEARCH BY : SIRA CHIAMWONGSA , MD
ADVICER : Prasit Mahakit ,MD
INTRODUCTION : Snoring, not only disturbing your roommate or sleepmate, moreover, a
harmful problem that we can’t imagine how dangerous it is. People who snoring while they sleep
don’t receive enough oxygenated blood to feed their brain, therefore, their heart must work harder
so that their brain can receive enough oxygenated blood and because of that, their heart might
suffer a critical problem, the cardiac muscle might become tight or expand which might cause
many problem such as coronary heart disease, hypertension and not enough resting which cause a
drowsy problem at midday, lower performance from working and the higher chance to risk an
accident from workplace and driving. To cure the snoring problem, we must know what is the
major problem that cause snoring so that the cure would be much more easier and effective.
OBJECTIVE : To study the relationship between the oropharyngeal soft tissue, width
between the zygomatic bones and size of lower jaw compared between people who are snoring
and who are not which particulary not overweight by researching in the group of soldier that sleep
in the same garrison.
STUDY DESIGN : PROSPECTIVE DESCRIPTIVE STUDY
จ
METHOD : To research the soldier that sleep in the same garrison by divide into 2 groups,
snoring people(which told by their roommate) and not snoring people.
Both of these 2 groups must answer the question form, measure their weight and height, measure
the width between both side of their chins and to measure the side of their jaw by using an
aluminium string which has a steady shape after bending and flexibility to change the shape. Bend
along the shape of their jaw from angle of mandible one side to another side. Then draw their jaw
shape on the graph paper by put the jaw shape aluminium string on the paper and draw the line on
it for measure the space of square centimeter.
After finish with all the upper part, take all the information of both group and look for the major
factor that relate to snoring problem by using 3 methods, Fisher ‘exact test, t-test and Mann-
Whitney u test.
RESULT
Nasal congestion, runny nose and sneezing were more found in the snoring group than control
group statistically significant (p=0.009) and (p<0.001)
Dry mouth and sore throat after wake up, drowsy at midday, lower concentration when working
and get moody very easy were more found in the snoring group than control group statistically
significant (p<0.05)
Appearance of the oropharyngeal soft tissue between snoring and not snoring group are different
in statistically significant ( p < 0.003) . Mostly found an appearance of tonsillar hypertrophy
shape
Found out that the width between the zygomatic bones (Zm-Zm) were different between these 2
groups in statistically significant (p=0.035) .The snoring group have a smaller(narrow)cheek
bones than the other group.
The side of jaw (Go-Go) and the area of the jaw were found out that there are not different in
statistically significant between 2 groups but can be found that the group of snoring people trend
to have a jaw smaller than the other group.
ฉ
58.57 % from all the group that has been research feel that the sound of snoring of
their roommate disturbing them.
51.43 % were woke up because of the noise from snoring by their roommate.
57.86 % were annoy by the noise from snoring of their roommate.
These amount reflect the size of snoring problem that mostly sample group were met.
CONCLUSION
This research found out that the oropharyngeal soft tissue is the major factor of
snoring problem by found out that the group of snoring people have tonsillar hypertrophy shape
more than the other group with statistically significant
The size of bone cheek in the group of snoring people are a bit narrow than the other group in the
statistically significant. The size and the area of the lower jaw are no different in these 2 groups,
but trend to be more narrower in the snoring group .
KEY WORDS : Snoring, Size of the jaw, area of the jaw, size of the cheek bone.
ช
กตตกรรมประกาศ ( Acknowledgement)
ขอขอบคณ
อาจารยทปรกษางานวจย
พ.อ. ประสทธ มหากจ
ผชวยนกวจย (วเคราะหสถต)
คณพรรณภา เตงตระกลเจรญ
ซ
สารบญ
หนา
คารบรอง ก
บทคดยอภาษาไทย ข
บทคดยอภาษาองกฤษ ง
กตตกรรมประกาศ ช
สารบญเรอง ซ
บทท 1 หลกการและเหตผล 1
บทท 2 การทบทวนวรรณกรรม 3
บทท 3 ระเบยบวธการศกษา 6
บทท 4 ผลการศกษา 13
บทท 5 การอภปรายผล 21
บทท 6 สรปผลการศกษา 23
สารบญแผนภมและตาราง
Table 1 Baseline characteristics 13
Table 2 ผลกระทบของการนอนกรน 15
Table3 ความชกของการนอนกรน 16
Table 4 ปจจยทมความสมพนธกบการเกดอาการนอนกรน 17
Table 5 เปรยบเทยบปจจยระหวางกลมนอนกรน และไมนอนกรน 18
รปท 1 รปรางของเพดานออน จาแนกตามกลมนอนกรน และไมนอนกรน 19
รปท 2 เปรยบเทยบคาเฉลยขนาดกระดกโหนกแกม (Zm-Zm) 19
จาแนกตามกลมอาการนอนกรน
รปท 3 เปรยบเทยบคามธยฐานขนาดกระดกกรามลาง (Go-Go) 19
จาแนกตามกลมอาการนอนกรน
รปท4 เปรยบเทยบคามธยฐานพนทกระดกกรามลาง (ตารางเซนตเมตร) 19
จาแนกตามกลมอาการนอนกรน
เอกสารอางอง 24
ภาคผนวก
ก. ใบยนยอมเขารวมโครงการวจย 26
ข. หนงสอแสดงเจตนายนยอมเขารวมการวจย (Informed Consent) 29
ค. แบบสอบถามโครงการวจยนอนกรน 31
ฌ
1
บทท 1 หลกการและเหตผล
1. ทมาและความสาคญของปญหาททาการวจย
การนอนกรน เปนสงทหลายคนคดวาเปนเรองธรรมดา จนละเลยใหความสาคญกบการ
นอนกรน ซงจรง ๆ แลวการนอนกรนทเราคดวาธรรมดานนจะนามาซงปญหาหลายอยางมาก ทง
ดานสขภาพและดานสงคม ทสาคญคอ บางรายอาจมภาวะหยดหายใจเปนระยะรวมดวย ทาให
ประสทธภาพการทางานลดลง การเรยนแยลง และเพมอตราเสยงตอการเกดอบตเหตขณะขบข
ยวดยานหรอการทางานเกยวกบเครองจกรกล โดยเฉพาะในเดกเลกจะมปญหาในการเรยนรและ
พฒนาการของเดกได ในระยะยาวอาจมปญหาเรองโรคหวใจและควมดนโลหตสง
จากการสารวจในคนอเมรกน พบวา รอยละ 24 ของผชายและ รอยละ 9 ของผหญง
ในชวงอายกลางคนมปญหานอนกรน และเมออายมากขนในคนสงอาย พบ รอยละ 28 – 67 ของ
ผชาย และรอยละ 20 – 45 ของผหญงมปญหาดงกลาว
มการสารวจในยโรปเมอป 1995 พบ รอยละ 5 ของผชาย และรอยละ 2 ของผหญง ม
ปญหาการนอนกรนทกคน [1][2]
การนอนกรนแบงออกเปน 3 กลม คอ
1. Primary snoring หรอ นอนกรนราคาญ ผปวยจะม apnea-hypopnea index นอยกวา 5
ครง/ชวโมง และไมมอาการงวงนอนเวลากลางวน
2. Upper airway resistance syndrome ผปวยม apnea-hypopnea index นอยกวา 5 ครง/
ชวโมง และมการเพมขนของ arousal index (มากกวา 5 ครง/ชวโมง) การทดสอบการนอน
(Polysomnography) พบวา ความถของการสะดงตน (arousal) สมพนธกบการนอนกรนโดยทม
ความดนในชองอกเปนลบผดปกต (< - 10 cmH2O วดโดย midesophageal pressure monitoring)
หรอมการเพมขนของ diaphragmatic electromyogram activity
ผปวยกลมนจะมอาการงวงนอนในเวลากลางวน
3. Obstructive sleep apnea syndrome ผปวยจะม apnea-hypopnea index มากกวา 5
ครง/ชวโมง มกมคา O2 sat ต ากวา 90% และมอาการงวงนอนในเวลากลางวน [2]
การรกษาภาวะนอนกรน จะขนอยกบชนดของการนอนกรน ความรนแรงของการอด
กนทางเดนหายใจ ความผดปกตของผลทดสอบการนอน polysomnography การทางานของระบบ
หมนเวยนโลหตของผปวย สาเหตของการนอนกรนมาจากเนอเยอออน หรอจากโครงสรางกระดก
หรอทงสองอยางรวมกน โดยแบงการรกษาเปนแบบไมผาตด ไดแก behavioral treatment ,positive
airway pressure devices ,oral appliances , positioning devices ถาไมไดผลอาจตองใชการรกษา
2
แบบผาตด ไดแก laser-assisted uvulopalatoplasty , snoreplasty , pillar soft palate implants ,nasal
surgery ,tongue base reduction procedures , maxillofacial procedures , tracheostomy [3]
การศกษาเพอใหทราบถงปจจยทสมพนธกบการนอนกรน จะเปนประโยชนตอการ
พยากรณโรค และการรกษาทถกตอง
2 วตถประสงคของการวจย
วตถประสงคหลกของการวจย
เพอศกษาความสมพนธของเนอเยอออนในชองคอ ขนาดกระดกในหนา โหนกแกม
ขนาดพนทใตกรามลาง เปรยบเทยบกนระหวางคนทนอนกรนและคนทไมนอนกรน ซงไมใชคน
อวน โดยศกษากลมตวอยางในทหาร
วตถประสงครองของการวจย
ทราบถงความชกของปญหาการนอนกรนทรบกวนเพอนรวมหอง
ประโยชนทคาดวาจะไดรบ
1. ทราบถงขนาดของพนทใตกรามลาง ขนาดโครงกระดกใบหนา และลกษณะเนอเยอ
ออนในของคอของคนทนอนกรน มความแตกตางจากคนทไมกรน เพอประโยชนในการใชเปน
ปจจยเสยงในการคาดการณวาจะมโอกาสนอนกรนได
2. นาขอมลความแตกตางของสรระทวดไดนนไปใชในการประกอบการพจารณาผาตด
รกษาแกไขภาวะนอนกรน
3. กระตนใหคนนอนกรนตระหนกถงผลกระทบของการนอนกรน ซงมกพบรวมกบการ
อดกนทางเดนหายใจ อนจะนาไปสภาวะหวใจและสมอง ไดรบออกซเจนไมเพยงพอ ทาใหมอาการ
ขาดสมาธ ออนเพลย เหนอยงาย กลามเนอหวใจโต ความดนโลหตสง หลบในเวลากลางวนเสยงตอ
การเกดอบตเหตได การวนจฉยและรกษาแตเนนๆ จะเปนประโยชนตอคนไข ในการปองกน
ภาวะแทรกซอนทจะเกดขนได
4. ใชเปนฐานขอมลในการศกษาสรระดงกลาวในคนไทยทนอนกรนและไมนอนกรน
เนองจากยงไมมการศกษาเกบขอมลมากอน และโครงสรางใบหนาของคนไทยและคนชาตตะวนตก
แตกตางกนมาก อาจเปนประโยชนในการวจยตอไปในอนาคต
3
บทท 2 การทบทวนวรรณกรรม
OZTURK Ersin และคณะ ไดทาการศกษาเรอง ผลของเนอเยอในชองคอตอภาวะนอน
กรน “The effect of pharyngeal soft tissue components on snoring” โดยอาศยภาพ MRI ชองคอเพอ
วดขนาดเนอเยอออนในตาแหนงตาง ๆ เปรยบเทยบกนระหวางกลมนอนกรน (จานวน 56 คน โดย
เปนชาย 35 คน หญง 21 คน) กบกลม Control group ทไมนอนกรน (จานวน 39 คน โดยเปนชาย 23
คน หญง 16 คน) พบวา มความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตในขนาดเฉลยของ paraphaiyngral
wall thicknesses (P < 0.5) ซงหนากวากลมนอนกรน และขนาดของ oropharyngeal air column area
(P < 0.01) ซงในกลมทนอนกรนจะแคบกวา [4]
Tsuiki และคณะ ไดทาการศกษาบนสมมตฐานวาความไมสมดลระหวาง upper-airway
soft tissue volume กบ craniofacial size มผลตอ pharyngeal airway obstruction ในระหวางนอน
หลบ โดยวธวดขนาดลน tongue-cross-section area และ craniofacial dimensions โดยวดจากภาพ
lateral cephalograms เปรยบเทยบระหวางกลมตวอยางนอนกรน 50 คน และ ไมกรน 55 คน พบวา
ในผปวยทนอนกรนจะมขนาดลน เมอเทยบกบ Maxillomandible size ทใหญกวา ขนาดลนของกลม
ทไมนอนกรน [5]
M.A. ciscar และคณะ ไดศกษาความสมพนธของ soft tissue รอบทางเดนหายใจ
สวนบนทงขณะหลงและตน กบการนอนกรนโดยใช MRI โดยวดในคน 17 คน ทมภาวะ OSA โดย
วดทงขณะหลบและตน และศกษาในคนปกต 8 คน พบ
1. VP ( velopharynx ) จะเลกกวาในคนนอนกรน
2. ความแปรปรวนของ VP area ระหวาง respiratory cycle ในคนนอนกรนมมากกวาใน
กลม controls
3. VP แคบลงทงในดาน AP และ lat โดยพบทงคนนอนกรนและคนปกต โดยคนนอน
กรนจะแคบลงมากกวา
4. ขนาด airway area สมพนธกบขนาดของ lateral pharyngeal wall
5. soft palate และ parapharyngeal fatpads ในคนนอนกรนจะมเยอะกวา
สรปวา การเปลยนแปลงของ VP area และขนาด ∅ ระหวางหายใจในคนนอนกรนม
มากกวาในคนปกต โดยเฉพาะชวงนอนหลบ บงชวาคนนอนกรนจะมการเลกลงของ velopharynx
ซงเปนสาเหตหลกของการอดตน [6]
4
Hvi และคณะ ไดศกษาขนาดของ Mandible plane ถงกระดก Hyoid และระยะจาก
เสนตงฉากทลากจากกระดกตนคอท 3 ถงกระดก Hyoid พบวา มขนาดยาวกวาในกลมทเปน OSA
ทมดชนมวลกายมากกวา 30 กก./ตรม. และมมของเสนทลากจาก Sella มายง Nasion กบเสนทลาก
จาก Nation ถงตาแหนงททามมระหวางจมกกบรมฝปากบน (SNA) จะแคบกวาในผปวยนอนกรน
หยดหายใจ [7]
Hans และคณะไดศกษาในผปวยนอนกรนหยดหายใจทมดชนหยดหายใจ > 20 ครง/
ชม. (กลม A) 60 คน และผปวยททมอาการนอนกรนเสยงดงและมดชนหยดหายใจ < 20 ครง/ชม.
(กลม B) จานวน 60 คน พบวา หากใชแบบคดกรอง CRIS ซงประกอบดวยตวแปรสาคญ คอ 1.
อาย 2. ดชนมวลกาย 3. cephalometric measures 14 ตวแปร สามารถแบงกลมไดถก รอยละ
72.3 หากถาใชตวแปร 4 ตวในการประเมนเพอคดกรองอาย ดชนมวลกาย ระยะระหวาง
Mandible และ Hyoid และขนาดความยาวของลน พบวา วนจฉยไดถกตองรอยละ 72.3 ในกลม A
และรอยละ 78.7 ในกลม B [8]
Nelson และคณะ ไดตดตามศกษาในระยะยาว (longitudinal study) เรองปจจยเสยง
จากโครงสรางใบหนาในเดกทจะมผลตอปญหานอนกรนและนอนกรนหยดหายใจในผใหญ พบวา
จากการประเมนดวยภาพถายกะโหลกศรษะ ( cephalometry) พบวาระยะระหวางกระดก Mandible
และกระดก Hyoid ในผปวยนอนกรนหยดหายใจและคนทวไปตางกนอยางมนยสาคญทางสถต
และ Posterior airway space จะแคบกวาอยางมนยสาคญทางสถตเชนกนในผปวยนอนกรน ซงสรป
ไดวา กระดก hyoid ทต าในวยเดกจะมเปนปจจยเสยงตอการเกดโรคนอนกรนหรอโรคกรนหยด
หายใจในผใหญ
อยางไรกตามพนทชองคอ (Pharyngeal air space, PAS) ทเลกลงและระยะระหวางผนงหลงคอถง
สนกระดกจมกดานหลง (Posterior nasal spine) ทเพมขน มผลทาใหเพดานออนยาวขนเกยวของ
กบการเกดโรคนอนกรนและความรนแรงของการหยดหายใจขณะนอนหลบ โดยเนอเยอออนท
เปลยนแปลงไปททาใหเกดนอนกรน เกดจากแรงดดของชองปอดทเพมขนมากอยางเรอรง
(Chronic sucking affect) และการสะสมของไขมนตามอายทเพมขนมผลตอเนอเยอออนท
เปลยนแปลงทพบ ขณะทคาตวแปรทวดไดจากกระดกใบหนาไมไดเปลยนมากนกจากวยรนถง
วยผใหญ ซงเปนเครองบงชวากระดกใบหนานนจะเปนตวแปรทนาศกษาในผปวยทมอาการนอน
กรนตงแตวยรน ทไมมปญหาการอดตนของโพรงจมกหรอการลดขนาดของชองคอจากตอม
ทอนซลทโต [9]
5
Robertson C. และคณะไดศกษาเปรยบเทยบกอนและหลงการใชอปกรณเลอนกราม
ขณะนอน (Mandibular advancement splint) ในคนไขทมปญหานอนกรนหยดหายใจ โดยวดคาตว
แปร SNA, SNB และ ความยาวของ ANS – PNS และระยะระหวางฟนกรามลางซท 1 (mandibular
1st molar) และฟนซกอนฟนกรามบนซท 1 (Maxillary 1st Premolar) ตลอดจนลกษณะ overbite และ
overjet ซงพบวาหลงใชอปกรณดงกลาว 24 – 30 เดอนพบมการเปลยนแปลงอยางมนยสาคญทาง
สถต ซงการศกษานหากมตวแปรทสาคญในการบงชวาผปวยมความเสยงตอการเกดภาวะนอนกรน
หยดหายใจในอนาคต การใชอปกรณระยะยาวดงกลาวกนาจะมประโยชนในการเปลยนแปลง
โครงสรางของใบหนาเพอลดความรนแรงของโรคนอนกรนหยดหายใจ แตจากการศกษาน พบวา
ไมพบตวแปรใดทบงชวาเปนตวแปรทสาคญในการคดกรองผปวยเพอทาการรกษาดวยอปกรณ
ดงกลาวขางตนได [10]
เนองจากยงไมมการศกษา ขนาดโครงสรางใบหนาในคนไทยอยางจรงจง ซง
การศกษาในตางประเทศจะอาศยเครองเอกเรยราคาแพง แตการวจยนจะปรบประยกตใชใหเหมาะ
กบประเทศไทย
6
บทท 3 ระเบยบวธการศกษา
แบบแผนการวจย Prospective descriptive study
ประชากรททาการศกษา
ทหารทนอนรวมกนในโรงเรอนเดยวกน
การคานวณขนาดตวอยาง
จากการศกษา pilot study ในทหารในกลมทนอนกรน 10 ราย และกลมทไมนอนกรน 10
ราย สามารถคานวณขนาดตวอยางได ดงน
α = 0.05 (Zα/2 = Z0.025 = 1.96)
1 - β (Power of test) เทากบ 80%, β เทากบ 0.84
n = number of sample size in each group
µc = คาเฉลยขนาดกระดกกรามบนในกลมทนอนกรน เทากบ 12.27 เซนตเมตร (SD = 0.66)
µt = คาเฉลยขนาดกระดกกรามบนในกลมทไมนอนกรน เทากบ 12.75 เซนตเมตร (SD = 1.49)
S2p = ความแปรปรวนรวมของขนาดกระดกกรมบนในกลมนอนกรนและไมนอนกรน
n = 2 (Zα / 2 + Zβ)2 S2p
(µc - µt)2
n = 2 (1.96 + 0.84)2 0.675
(12.27 – 12.75)2
n = 72 / group
ดงนน การศกษาในครงนจงใชขนาดตวอยางอยางนอย 72 ราย ตอกลมหรอ 144 ราย
7
สถตทใชในงานวจย
1. สถตเชงพรรณา ไดแก จานวน รอยละ เมอขอมลเปนแบบแจงนบ หากเปนขอมล
ตอเนอง และมการแจกแจงแบบปกตจะนาเสนอดวยคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน หากพบวา
มการแจกแจงแบบไมปกตจะนาเสนอดวยคามธยฐาน คาต าสด และคาสงสด
2. สถตเชงอนมาน เปรยบเทยบขนาดกระดกกรามบน ขนาดกระดกกรามลางดวยสถต
Independent t-test หรอ Mann-Whitney U test และเปรยบเทยบรปรางเพดานออนดวยสถต Chi-
square test หรอ Fisher’s exact test ในกลมนอนกรนและไมนอนกรน
Inclusion criteria
- ทหารทนอนในโรงเรอนกองรอย
- ทหารทมภาวะนอนกรน และมคา BMI อยในชวง 18.5 – 24.9
- ทหารทไมมอาการนอนกรน และมคา BMI อยในชวง 18.5 – 24.9
- ไมมประวตเคยผาตดบรเวณคอมากอน
- ไมมกอนเนอในจมก หรอภาวะอดตนของจมกเรอรง สนจมกคด จากประวตและการตรวจ
รางกาย
- ไมมความผดปกตของกระดกใบหนาชดเจน
Exclusion criteria
- ทหารทมสนจมกคด รดสดวงจมก จากการสองตรวจจมกดานหนา
- ทหารทเคยผาตดตอมทอนซล หรอเคยผาตดชองคอ
- ทหารทเคยบาดเจบในชองคอ โพรงจมก จนมแผลเปนดงรง หรอเคยประสบปบตเหตกระ
ดกใบหนาแตกหก
- ทหารทมคา BMI มากกวา 24.9
8
การดาเนนการวจย และเกบรวบรวมขอมล
ใชแบบสอบถามและทาการตรวจรางกาย วดขนาดโครงสรางกระดกใบหนาระหวาง
โหนกแกม ขนาดกระดกกรามลาง ตรวจชองคอเพอดลกษณะเนอเยอในชองคอ โดยดาเนนการวจย
ในกลมทหารทพกอาศยนอนอยรวมกนในคายทหารในชวงตงแต 1 พฤษภาคม 2550 ถง 31
มกราคม 2552 โดยแบงเปนกลมทนอนกรนและไมนอนกรน
กลมทนอนกรน คดจากการทผเขารวมการวจยเคยถกคนทนอนรวมหองบอกวานอน
กรน หรอถกระบชอในแบบสอบถามของผเขารวมวจยคนอนวาเปนคนนอนกรน
กลมทไมนอนกรน คดจากผเขารวมวจยทไมเคยมคนทนอนรวมหองบอกวานอนกรน
และไมถกระบชอวาเปนคนนอนกรนในแบบสอบถามของผทเขารวมวจยคนอนตอบ
เครองมอทใชวด ขนาดกระดกใบหนาระหวางโหนกแกม ขนาดกระดกกรามลาง
ระหวางมมคางทง 2 ขาง จะใชเครองมอวดทเรยกวา “เขาควาย” วดขนาดแลวมาเทยบกบไมบรรทด
หนวยเปนเซนตเมตร
เครองมอทใชวด รปรางกระดกกรามลางเพอหาพนท โดยใชแผนอลมเนยม ซงมความ
คงตวมากแตออนพอทจะดดรปไดงายตามทตองการ นามาทาบวดกบความโคงของกระดกกรามลาง
จากมมคางดานหนงไปอกดานหนง แลวนามาวาดรปลงกระดาษเพอตตารางหาพนท หนวยเปน
ตารางเซนตเมตร
9
เครองมอในการวดคอ อลมเนยมแผนแบน , “เขาควาย” , ไมบรรทด
แสดงวธวดขนาดกระดกโหนกแกม
10
แสดงวธวดรปรางกระดกกรามลาง
11
รปรางของกระดกกรามลางทวดได
นาโครงอลมเนยมมาทาบวาดรปลงบนกระดาษกราฟเพอหาพนท
12
การวเคราะหผลการวจย
- วเคราะหดวามคาความแตกตางทางสถตอยางมนยสาคญของขอมลทวดไดในทหารท
นอนกรนและไมนอนกรน
- วเคราะหและเปรยบเทยบรอยละของรปแบบ รปราง ลกษณะเนอเยอออนในชองคอท
พบในแตละกลมทหารทนอนกรนและไมนอนกรน
- วเคราะหวาขอมลทศกษาตวใดเปนปจจยเสยงในการททาใหนอนกรนได
13
บทท 4 ผลการศกษา
ผลการศกษาขอมลกลมตวอยาง มอายเฉลย (mean±SD ) 26.83±10.38 เปนเพศชายทงหมด ม BMI
นอยกวา 27.5 กก. /ตร.ม. ขอมลทวไป ประวตการสบบหร, ประวตการดมแอลกอฮอล, การใชยานอนหลบ ,อาการทางจมก, อาการเจบคอจากตอมทอนซลอกเสบ, อาการคอแหง, แสบคอตอนเชา , อาการงวงนอนตอน
กลางวน สามารถแจกแจงไดดงตารางท 1 (table 1)
Table 1 Baseline characteristics (n=140)
ลกษณะขอมลทวไป จานวน รอยละ
อาย (ป)
คาเฉลย±สวนเบยงเบนมาตรฐาน 26.83±10.38
คามธยฐาน (คาต าสด – คาสงสด) 22 (18 – 58)
Body mass index
< 18.5 12 8.57
18.5 - 24.9 97 69.29
25.0 - 29.9 31 22.14
คาเฉลย±สวนเบยงเบนมาตรฐาน 22.28±2.71
คามธยฐาน (คาต าสด – คาสงสด) 22.12 (16.33 – 27.36)
ประวตการสบบหร
ไมสบ 51 36.43
สบ 89 63.57
ประวตการดมแอลกอฮอล
ไมดม 35 25.00
ดมทกวน 5 3.57
ดมบางวน 39 27.86
ดมนานๆ ครง 61 43.57
การใชยานอนหลบ
ไมใช 131 93.57
ใชทกวน 1 0.71
ใชบางวน 5 3.57
ใชนานๆ ครง 3 2.14
14
ประวตการมโรคประจาตว
ไมม 117 83.57
ม 23 16.43
อาการทางจมก
นามกไหล/จาม
ไมม 58 41.43
ทกวน 3 2.14
บางวน 36 25.71
คดจมก
ไมม 50 35.71
ทกวน 6 4.29
บางวน 35 25.00
นานๆ ครง 49 35.00
อาการเจบคอจากตอมทอนซลอกเสบ
ไมม 82 58.57
บอย 5 3.57
บางชวง 12 8.57
นานๆ ครง 41 29.29
อาการคอแหง แสบคอตอนเชา
ไมม 60 42.86
ทกวน 5 3.57
บางวน 35 25.00
นานๆ ครง 40 28.57
อาการงวงนอนตอนกลางวน
ไมม 20 14.29
ทกวน 17 12.14
บางวน 68 48.57
นานๆ ครง 35 25.00
สมาธในการทางานลดลง/หงดหงดงาย
ไมม 58 41.43
15
ทกวน 4 2.86
บางวน 48 34.29
นานๆ ครง 30 21.43
ผลกระทบจากเสยงนอนกรนของเพอนรวมหอง ทมตอผถกวจย ในดานการกรนรบกวน
การนอน ,เสยงกรนเคยปลกใหตน , หงดหงดกบเสยงกรน ดงแสดงในตารางท 2 (table 2 )
Table 2 ผลกระทบของการนอนกรน
จานวน รอยละ
การกรนรบกวนการนอน
ไมม 58 41.43
ทกวน 5 3.57
บางวน 45 32.14
นานๆ ครง 32 22.86
เสยงกรนเคยปลกใหตน
ไมม 68 48.57
ทกวน 2 1.43
บางวน 37 26.43
นานๆ ครง 33 23.57
หงดหงดกบเสยงกรน
ไมม 59 42.14
ทกวน 8 5.71
บางวน 36 25.71
นานๆ ครง 37 26.43
16
ในกลมทนอนกรน มความถในการนอนกรน ทานอนททาใหนอนกรน ดงตารางท 3 (table 3)
Table3 ความชกของการนอนกรน
จานวน รอยละ
Snoring
No snoring 69 49.29
snoring 71 50.71
ความถในการนอนกรน
ทกวน 18 25.35
บางวน 33 46.48
นานๆ ครง 20 28.17
ทานอนททาใหนอนกรน
ทกทา 5 7.04
นอนหงาย 32 45.07
ไมแนนอน 34 47.89
เมอนาขอมลทงสองกลม มาหาความสมพนธกนจะพบวา อาการทางจมก, shape , อาการ
คอแหง แสบคอตอนเชา , อาการงวงนอนตอนกลางวน ,อาการสมาธในการทางานลดลง/หงดหงด
งาย มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ( p < 0.05) ดงตารางท 4 ( table 4) โดยลกษณะ
ตอมทอลซลโต จะพบมากทสดในกลมทนอนกรน
17
Table 4 ปจจยทมความสมพนธกบการเกดอาการนอนกรน
ปจจย
การนอนกรน
p-value นอนกรน (n=71) ไมนอนกรน (n=69)
จานวน รอยละ จานวน รอยละ
ประวตการสบบหร 50 70.42 39 56.52 0.087
ประวตการดมแอลกอฮอลทกวน 4 5.63 1 1.45 0.366*
ประวตใชยานอนหลบ 5 7.04 4 5.80 1.000*
อาการทางจมก
อาการน ามกไหล/จาม 53 74.65 29 42.03 <0.001
คดจมก 53 74.65 37 53.62 0.009
shape 0.003*
Natural type 17 23.94 24 34.78
Elongated uvula 4 5.63 7 10.14
Enlarged uvula 2 2.82 0 0.00
Parallel type 13 18.31 12 17.39
Webbed type 1 1.41 0 0.00
Large tongue dorsum 6 8.45 14 20.29
Tonsillar hypertrophy 18 25.35 3 4.35
Shallow oropharynx 1 1.41 0 0.00
Posterior arch narrowing 8 11.27 6 8.70
Imbedded type 0 0.00 2 2.90
Anterior arch narrowing 1 1.41 0 0.00
Wide soft palate 0 0.00 1 1.45
อาการเจบคอจากตอมทอนซลอกเสบ 33 46.48 25 36.23 0.218
อาการคอแหง แสบคอตอนเชา 48 67.61 32 46.38 0.011
งวงนอนตอนกลางวน 67 94.37 53 76.81 0.003
สมาธในการทางานลดลง/หงดหงดงาย 50 70.42 32 46.38 0.004
* Fisher’s exact test
18
จากการวดขนาดของโครงกระดกใบหนา พบวาขนาดของกระดกโหนกแกม(Zm-Zm)
มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ( p < 0.035 ) โดยกลมทไมนอนกรนจะมขนาดกวาง
กวากลมทนอนกรน ดงตารางท 5 (table 5)
Table 5 เปรยบเทยบปจจยระหวางกลมนอนกรน และไมนอนกรน
Variables
การนอนกรน
p-value นอนกรน ไมนอนกรน
Mean±SD Median
(Min – Max) Mean±SD
Median
(Min – Max)
Age (yrs) 23.79±7.18 21
(20 – 57)
29.96±12.15 22
(18 – 58)
0.001b
Zm_Zm (cm) 13.01±0.80 13.00
(10.90 – 14.80)
13.29±0.77 13.30
(11.80 – 14.80)
0.035a
Go_Go (cm) 12.12±0.94 12.05
(9.80 – 14.50)
12.13±1.17 12.10
(9.00 – 16.70)
0.864b
BMI (kg/m2) 21.97±2.57 21.89
(16.98 – 27.36)
22.59±2.83 22.48
(16.33 – 26.75)
0.144b
Area (cm3) 60.11±11.31 58.76
(13.79 – 94.37)
61.00±7.15 59.64
(47.44 – 84.64)
0.470b
a. t-test
b. Mann-Whitney U test
กราฟแสดงการเปรยบเทยบ รปรางของเพดานออน จาแนกตามกลมนอนกรน และไมนอนกรน
เปรยบเทยบคาเฉลยขนาดกระดกโหนกแกม (Zm-Zm) จาแนกตามกลมอาการนอนกรน
เปรยบเทยบคามธยฐานขนาดกระดกกรามลาง (Go-Go) จาแนกตามกลมอาการนอนกรน
เปรยบเทยบคามธยฐานพนทกระดกกรามลาง (ตารางเซนตเมตร) จาแนกตามกลมอาการนอนกรน
ดงแสดงในรปท 1-4
19
รปรางรางของเนอเยอออนในชองคอ จาแนกตามกลมนอนกรนและไมนอนกรน
23.94
5.63
2.82
18.31
1.41
8.45
25.35
1.41
11.27
01.41
0
34.78
10.14
0
17.39
0
20.29
4.35
0
8.7
2.9
01.45
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Natural type Elongateduvula
Enlargeduvula
Parallel type Webbedtype
Largetonguedorsum
Tonsillarhypertrophy
Shalloworapharynx
Posteriorarch
narrowing
Imbeddedtype
Anteriorarch
narrowing
Wide softpalate
รอยละ
นอนกรน (n=71) ไมนอนกรน (n=69)
รปท 1 รปรางของเพดานออน จาแนกตามกลมนอนกรน และไมนอนกรน
13.0113.29
024
68
1012
141618
นอนกรน ไมนอนกรน
Zm-Zm (cm)
p=0.035
รปท 2 เปรยบเทยบคาเฉลยขนาดกระดกโหนกแกม (Zm-Zm) จาแนกตามกลมอาการนอนกรน
20
12.05 12.10
02468
101214161820
นอนกรน ไมนอนกรน
Go-Go (cm)
p=0.864
รปท 3 เปรยบเทยบคามธยฐานขนาดกระดกกรามลาง (Go-Go) จาแนกตามกลมอาการนอนกรน
58.76 59.64
0
1020
30
40
5060
70
80
นอนกรน ไมนอนกรน
พนทกระดกกราม
ลาง (cm3)
p=0.470
รปท4 เปรยบเทยบคามธยฐานพนทกระดกกรามลาง (ตารางเซนตเมตร) จาแนกตามกลมอาการ
นอนกรน
21
บทท 5 อภปรายผล
จากผลการศกษาดงกลาว กลมตวอยางทงกลมนอนกรนและไมนอนกรน อายม median
ใกลเคยงกน (median นอนกรน = 21, กลมไมนอนกรน = 22) ไมใชคนอวน และมลกษณะชอง
โพรงจมกอยในเกณฑปกต พบวามความแตกตางกนระหวางทงสองกลมหลายอยาง โดยพบ
ลกษณะของเนอเยอในชองคอของกลมนอนกรน และไมนอนกรน มความแตกตางกน อยางม
นยสาคญทางสถต (P<0.003) ลกษณะของเนอออนในกลมคนนอนกรนท พบมากวาคนทวไปจะ
พบวาเปนลกษณะของ Tansillar hypertrophy มากทสด รองลงมาคอ แบบ Parallel Type และ
Posterior Arch Narrowing ตามลาดบ ซงทง 3 แบบ ไมวาจะเปนเนอตอมทอนซลทโตมาก ผนง
เพดานออนทยอยหรอผนงชองคอดานหลงทเบยดแคบ จะทาใหมการตบแคบของทางเดนหายใจ
สวนชองคอ การสนตวของเพดานออนทยอย จนกอใหเกดเสยงกรนตามมาได
อาการทางจมก คดจมกและน ามกไหล จะพบวาในกลมคนทนอนกรน มากกวา กลมไม
นอนกรนอยางมนยสาคญ ทางสถต (P<0.009 และ P<0.001 ตามลาดบ) เนองจากอาการ คดจมก
น ามกไหล จามบอยๆ ไมวาจะเกดจากการตดเชอเปนหวด หรอภมแพ อาจทาใหเกดการบวมเนอเยอ
โพรงจมก ทางเดนหายใจสวนบนตบแคบลง ทาใหการไหลเวยนอากาศผดปกต เกดเปนเสยงกรน
ได
อาการคอแหง แสบคอตอนเชา หลงจากตนนอน อาการงวงนอนในเวลากลางวน สมาธใน
การทางานลดลง หงดหงดงาย พบในกลมตวอยางนอนกรน มากกวา กลมไมนอนกรน อยางม
นยสาคญทางสถต (P<0.05) ซงอาการเหลานเปนผลมาจากการนอนกรน หายใจผานทางปาก สมอง
ไดรบการพกผอนไมเตมท อาจไดรบออกซเจนลดลง จากการอดกลนทางเดนหายใจ จงสงผลใหงวง
นอนในตอนกลางวน หงดหงดงายได
ระยะหางระหวางโหนกแกม (Zm-Zm) ในกลมนอนกรนและไมนอนกรน พบวา มความ
แตกตางอยางมนยสาคญทางสถต (P<0.035) โดยในกลมทไมนอนกรน จะมขนาดกวางกวา แสดง
ถงการมกระดกโครงสรางใบหนาสวนโหนกแกมทมขนาดกวางน อาจชวยสะทอนถงการมชองทาง
เดนหายใจสวนโพรงจมกทกวางไดในทางออม แตการจะวดใหไดคาทแนนอน อาจตองอาศยวธการ
ใชภาพรงสเขามาชวย ซงอาจตองทาการศกษาเพมเตมตอไป
สวนขนาดกรามลาง (Go-Go) และพนทกรามลาง (Area) แมผลการศกษาจะไมพบวามคา
ความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต แตกมแนวโนมวาจะพบในกลมทนอนกรนจะมขนาดกราม
ลาง และพนทกรามลางนอยกวา กลมทไมนอนกรน ซงอาจตองใชขนาด Sample Size ทมากกวาน
จงจะเหนความแตกตางทางสถต
22
Mean Go-Go กลมไมนอนกรน = 12.12 ± 0.94 กลมนอนกรน = 12.10
Mean Area กลมไมนอนกรน = 61.00 ± 7.15 กลมนอนกรน = 60.11 ±11.31
สวนเรองผลกระทบจาการนอนกรนตอเพอนรวมหอง พบวา
58.57 % รสกวาเสยงนอนกรนของเพอนรวมหองรบกวนการนอนหลบของเพอน
รวมหอง
51.43 % เคยถกปลกตน เนองจากเสยงนอนกรนดงของเพอนรวมหอง
57.86 % รสกหงดหงดกบเสยงกรนของเพอนรวมหอง
จงจะเหนไดวาเสยงนอนกรน มผลตอการนอน สภาพจตใจของเพอนรวมหองมากกวาครง
ทตองหงดหงดกบเสยงกรน อาจสงผลถงความสมพนธระหวางบคคลได จงเปนปญหาทพวกเรา
ตองใสใจ และชวยกนแกไขตอไป
23
บทท 6 สรปผลการศกษา
การศกษานซงเปนการศกษาดโครงสรางของกระดกใบหนาและลกษณะเ นอเยอออนใน
ชองคอทมผลตออาการนอนกรน ซงพบวา ปจจยทมผลตอการนอนกรน ม ลกษณะของเนอเยอออน
ชนดตอมทอนซลโตในคนทนอนกรนมากกวาคนทวไปอยางมนยสาคญทางสถต สวนลกษณะ
โครงสรางขนาดกระดกโหนกแกม พบวา มความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต โดยคนทไม
นอนกรนจะมขนาดกวางกวาคนทนอนกรน แตกระดกกรามลาง (Mandible) และพนทใตกระดก
กรามลางไมแตกตางกนในกลมศกษา (นอนกรน) และกลมควบคม (Control group) อาจเนองจาก
ตาแหนงการวด แนวการวดอาจไมเหมาะสมจงทาใหผลการศกษาตางจากการศกษาอน สวนเรอง
ผลกระทบจากการเสยงกรนของเพอนรวมหอง พบวามมากกวาครงทรสกราคาญ หงดหงดและถก
รบกวนการนอน อนอาจสงผลตอความสมพนธระหวางบคคลไดในระยะยาว
การนอนกรนเปนอาการทมปจจยเสยงหลายปจจยทเกยวของ การทราบถงปจจยเหลาน
สามารถนามาใชในการคดกรองผปวยกลมเสยงเพอทาการวนจฉยและรกษาตอไป
24
เอกสารอางอง
เอกสารอางอง
1. Cumming 4th edition :sleep apnea and sleep disorder breathing :1701
2. Bear SE.Et al : sleep apnea Syndrome : Correction with surgical
Advancement of the mandible. J. oral Surgery 38 : 583, 1980
3. Byron J. Bailey 4th edition :snoring and obstructive sleep apnea : 654-662
4. Ozturk Ersin ,The effect of pharyngeal soft tissue components on snoring, Clinical
imaging , 2007, vol. 31, pp. 259-263
5. Tsuiki et al : Anatomical balance of the upper airway and obstructive sleep apnea.: Japan
Somnology Center, Neuropsychiatric Research Institute, Tokyo, Japan :2008
Jun;108(6):1009-15 6. M.A. Ciscar et al :Magnetic resonance imaging of the pharynx in OSA patients and
healthy subjects , ERS journal Ltd 2001
7 Hui DS, Ko FW, Chu AS, Fok JP, Chan MC, Li TS, Choy DK, Lai CK, Ahuja A, Ching
AS. Cephalometric assessment of craniofacial morphology in Chinese patients with
obstructive sleep apnoea. Respir Med. 2003 Jun; 97 (6) : 640-6.
8 Hans MG, Nelson S, Pracharktam N, Baek SJ, Strohl K, Redline S. Subgrouping
persons with snoring and/or apnea by using anthropometric and cephalometric measures.
Sleep Breath. 2001 Jun; 5 (2) : 79-91.
9 Suchitra Nelson, PhD,a Banu Cakirer, DDS PhD,b and Yen-Yu Lai, DDSc. Longitudinal
changes in craniofacial factors among snoring and nonsnoring Bolton-Brust study
participants. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics: 2003 : 123
(3) : 338-344.
10 Christopher Robertson*, Peter Herbison** and Michael Harkness. Splint therapy in
sleep disordered patients. Dental and occlusal changes during mandibular advancement.
European Journal of Orthodontics 25 (2003) 371-376.
11 Fujita S. et al; Evaluation of effectiveness of Uvulopalato pharyngoplasty.
Laryngoscope 95 : 70,1985
12 Baor. Ms Toiber F.Sdatrud JB. Etal; pharyngeal narrowing Occlusion
During central sleep Apnea J. Appl physio 78;1806,1995
13 Bayadi SE. Millman RP, Tishler PV Et al; A Family study of sleep apnea.
Anatomy an physiologic interactions. Chest 98:554, 1990
14 Hudge DW. The role of upper airway anatomy and physiology in
25
Obstructive sleep apnea, chest Med 13:383,1992
15 Hudge DW. Vartagle site of airway narrowing among obstructive sleep
Apnea patients. J Appl physiol.61:1403,1986
16 Isonos, Remmers JE, Tanana A,et al; Anatomy of pharynx in Patients with
Obstructive sleep apnea in normal subjects. J Appl Physical 82:1919,1997
17 Katsantonis GP, Mass Cs, walsh JN; The predictive efficacy of the Muller
Maneuver in uvulopalato pharyngoplasty. Laryngoscope; 677-680,1989
18 Lyberg T. Krogstasd O, Djupesland G; cephalometric analysis in patients
With obstructive sleep apnea syndrome. Skeletal morphology.
Laryngology 103:287,1989
19 Lyberg T. Krogstasd O, Djupesland G; cephalometric analysis in patients
With obstructive sleep apnea, Soft tissue morphology. J Laygol. Otol
103:293,1989
20 Nelson S, Hans M: Contribution of crani facial factors increasing
Apneic activity among obese and nonobese habitual Snorers. Chest
111:154,1997
26
ภาคผนวก (Appendix)
ก. ใบยนยอมเขารวมโครงการวจย
เอกสารชแจงขอมลแกผเขารวมโครงการวจย
(Research Subject Information sheet)
ชอโครงการวจย : “การศกษาความสมพนธระหวางเนอเยอออนในชองคอ กระดกใบหนา
พนทกระดก กรามลาง กบ ภาวะนอนกรนในทหาร”
Studying the relationship between the oropharyngeal soft tissue, facial
bones, jaw and snoring problem in military force.
วนทชแจง...................................................................
ชอและสถานททางานของผวจย : นพ. ศระ เจยมวงษา
กองโสต ศอ นาสกกรรม โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา
ชอผวจยรวม
ผใหทนวจย : ทนสวนตว
ทานไดรบการเชญชวนใหเขารวมในโครงการวจยน แตกอนททานจะตกลงใจเขารวม
หรอไม โปรดอานขอความในเอกสารนทงหมด เพอใหทราบวา เหตใดทานจงไดรบเชญใหเขา
รวมในโครงการวจยน โครงการวจยนทาเพออะไร หากทานเขารวมโครงการวจยนทานจะตองทา
อะไรบาง รวมทงขอดและขอเสยทอาจจะเกดขนในระหวางการวจย
ในเอกสารน อาจมขอความททานอานแลวยงไมเขาใจ โปรดสอบถามผวจยหรอผชวย
ผวจยททาโครงการนเพอใหอธบายจนกวาทานจะเขาใจ ทานจะไดรบเอกสารน 1 ชด กลบไปอาน
ทบานเพอปรกษาหารอกบญาตพนอง เพอน หรอแพทยททานรจก ใหชวยตดสนใจวาควรจะเขา
27
รวมโครงการวจยนหรอไม การเขารวมในโครงการวจยครงนจะตองเปนความสมครใจของทาน ไม
มการบงคบหรอชกจง ถงแมทานจะไมเขารวมในโครงการวจย ทานกจะไดรบการรกษาพยาบาล
ตามปกต การไมเขารวมหรอถอนตวจากโครงการวจยน จะไมมผลกระทบตอการไดรบการบรการ
การรกษาพยาบาลหรอผลประโยชนทพงจะไดรบของทานแตอยางใด
โปรดอยาลงลายมอชอของทานในเอกสารนจนกวาทานจะแนใจวามความประสงคจะเขา
รวมในโครงการวจยน คาวา “ทาน” ในเอกสารน หมายถงผเขารวมโครงการวจยในฐานะเปน
อาสาสมครในโครงการวจยน หากทานเปน ผแทนโดยชอบธรรมตามกฎหมายของผทจะเขารวมใน
โครงการวจย และลงนามแทนในเอกสารนโปรดเขาใจวา “ทาน” ในเอกสารนหมายถงผเขารวมใน
โครงการวจยเทานน
ทมาของโครงการวจย
การนอนกรน กอใหเกดปญหาตอสขภาพรางกายและจตใจ ทงของผนอนกรนเองและผท
นอนรวมหอง ซงเปนทยอมรบกนแลววา การนอนกรนทรนแรงมภาวะหยดหายรวมดวยนน จะม
ผลตอการขาดออกซเจนในรางกาย หวใจตองทางานหนกขน ความดนโลหตสง กลามเนอหวใจ
หนาตว และมโอกาสทจะเปนโรคกลามเนอหวใจขาดเลอดสงขน มผลกระทบตอการทางานในชวง
กลางวน เนองจากอาการงวงนอน เสยงตอการเกดอบตเหตจากการทางานหรอขบขยวดยานพาหนะ
ในเดกเลกจะมผลตอสมาธในการเรยน ทาใหเรยนแยลงได และยงมผลตอการเขาสงคม เนองจาก
การตองนอนรวมหองกบคนอน ซงเสยงกรนจะกอความราคาญ นอนไมหลบใหกบเพอนรวมหอง
จนทาใหไมมใครอยากนอนรวมดวยได
วตถประสงคของโครงการวจย
เพอศกษาถงความสมพนธของเนอเยอออนในชองคอ ขนาดกระดกใบหนา และพนทใต
กรามลาง เปรยบเทยบกนระหวางคนทนอนกรนและไมนอนกรน เพอนามาเปนขอมลในการวาง
แนวทางรกษาแกไขภาวะนอนกรน
ทานไดรบเชญใหเขารวมโครงการวจยนเพราะคณสมบตทเหมาะสมดงตอไปน
เปนทหารทนอนในโรงเรอนกองรอย
เปนทหารทมอาการนอนกรน
เปนทหารทไมมอาการนอนกรน
ไมมประวต เคยผาตดบรเวณชองคอมากอน
ไมมกอนเนอในจมก หรอภาวะอดตนของจมกเรอรง จากประวตและการตรวจรางกาย
ไมมความผดปกตของกระดกใบหนาชดเจน
มคา BMI อยในชวง 18.5-24.9
ทานไมสามารถเขารวมโครงการวจยไดหากทานมคณสมบตดงตอไปน
28
เปนทหารทมสนจมกคด มรดสดวงจมก
เคยไดรบการผาตดตอมทอมซล หรอเคยผาตดบรเวณชองคอมากอน
เคยไดรบบาดเจบในชองคอ โพรงจมก จนมแผลเปนดงรง หรอเคยประสบอบตเหตกระดก
ใบหนาแตกหก
มคา BMI มากกวา 24.9
โครงการวจยนเกบขอมลจากทหาร หนวยกองพนทหารราบ จานวนทงสน 144 นาย
โดยทาการสารวจคนละ 1 ครง
ผทเขารวมโครงการน จะถกแบงออกเปน 2 กลม คอกลมนอนกรน และกลมไมนอนกรน กลม
ตวอยางละ 72 คน ตอบแบบสอบถามคนละ 1 ชด และทาการตรวจรางกาย โดยจะวดสวนสง ชง
น าหนก วดความกวางของโหนกแกม 2 ขาง วดรปรางของกระดกกรามลาง สองดชองคอโดยใชไม
กดลนแตะเบา ๆ
เนองจากเปนเพยงการวดขนาดของรางกายโดยไมบรรทด แผนอลมเนยมดดรปได การใช
ไมกดลน กดแตะลนเบาๆ ไมทาใหเกดอาการอาเจยนขน จงไมนาจะมความเสยงรายแรงใดๆ
ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากโครงการวจย
ไดทราบถงความสมพนธ โครงสรางใบหนา เนอเยอออนในชองคอ พนทกระดกกรามลาง
ในผทนอนกรนและไมนอนกรน วามความแตกตางกนหรอไมอยางไร ซงยงไมมการศกษาเกบ
ตวเลข ในคนไทย อนอาจนาไปใชในการพยากรณและแกไขภาวะนอนกรนได
ผเขารวมโครงการวจยนไมตองเสยคาใชจายใดๆ ทงสน แตจะไดรบคาตอบแทนเปนคาเดนทาง
มารวมโครงการวจย คนละ 60 บาทตอครง
หากเกดอนตรายใดๆ ทเกยวของกบโครงการวจยน ทานสามารถตดตอ นพ.ศระ เจยม
วงษา และ พอ.นพ.ประสทธ มหากจ แผนกห คอ จมก รพ.พระมงกฎ หรอโทร 081-8580606 โดย
จะไดรบการดแลรกษาจากแพทยท รพ.พระมงกฎ ไดทนทวงท
หากทานมคาถามทเกยวของกบโครงการวจย กรณาสอบถาม นพ.ศระ เจยมวงษา เบอร
โทร 081-8580606
หากทานรสกวาไดรบการปฏบตอยางไมเปนธรรมในระหวางโครงการวจยน
ทานอาจแจงเรองไดท สานกงานพจารณาโครงการวจย พบ. เบอรโทร 02-3547600-28 ตอ 94270
ขอมลสวนตวของทานทไดจากโครงการวจยครงน จะถกนาไปใชเพอประโยชนทางวชาการ โดยไม
เปดเผยชอ นามสกล ทอย ของผเขารวมโครงการวจยเปนรายบคคล และจะมการนาสงขอมลไปให
ผใหทนวจยหรอคณะกรรมการจรยธรรม
ทานสามารถถอนตวจากโครงการวจยไดตลอดเวลา โดยจะไมมผลเสยใดๆเกดขน
29
หนงสอแสดงเจตนายนยอมเขารวมการวจย (Informed Consent)
รบรองโดยคณะอนกรรมการพจารณาโครงการวจย พบ.
ชอโครงการวจย : “การศกษาความสมพนธระหวางเนอเยอออนในชองคอ กระดกใบหนา
พนทกระดก กรามลาง กบ ภาวะนอนกรนในทหาร”
วนทลงนาม ……………….
กอนทจะลงนามในใบยนยอมใหทาการวจยน ขาพเจาไดรบการอธบายจากผวจยถง
วตถประสงคของการวจย วธการวจย อนตราย หรออาการทอาจเกดขนจากการวจย หรอจากยาท
ใช รวมทงประโยชนทคาดวาจะเกดขนจากการวจยอยางละเอยด และมความเขาใจดแลว
ผวจยรบรองวาจะตอบคาถามทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจและไมปดบงซอนเรน จน
ขาพเจาพอใจ
ขาพเจาเขารวมในโครงการวจยนดวยความสมครใจ โดยปราศจากการบงคบหรอชกจง
ขาพเจามสทธทจะบอกเลกการเขารวมในโครงการวจยเมอใดกได และการบอกเลกนจะ
ไมมผลตอการรกษาพยาบาลทขาพเจาจะพงไดรบในปจจบนและในอนาคต
ผวจยรบรองวาจะเกบขอมลเกยวกบตวขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยเฉพาะในรป
ของสรปผลการวจยโดยไมมการระบชอนามสกลของขาพเจา การเปดเผยขอมลเกยวกบตวขาพเจา
ตอหนวยงานตางๆ ทเกยวของ จะกระทาดวยเหตผลทางวชาการเทานน
ผวจยรบรองวาหากเกดอนตรายใดๆ จากการวจย ขาพเจาจะไดรบการรกษาพยาบาล
ตามทระบในเอกสารชแจงขอมลแกผเขารวมโครงการวจย
ขาพเจาจะไดรบเอกสารชแจงและหนงสอยนยอมทมขอความเดยวกนกบทนกวจยเกบไว
เปนสวนตวขาพเจาเอง 1 ชด
ขาพเจาไดอานขอความขางตนแลว มความเขาใจดทกประการ และลงนามในใบยนยอม
ดวยความเตมใจ
ลงชอ ……………………………….….ผเขารวมโครงการวจย
(………………………………………..ชอ-นามสกล ตวบรรจง )
ลงชอ ……………………………….…ผดาเนนโครงการวจย
30
(………………………………………..ชอ-นามสกล ตวบรรจง )
ลงชอ.......................................................พยาน
(...............................................................ชอ -นามสกล ตวบรรจง )
ลงชอ.......................................................พยาน
( .............................................................ชอ -นามสกล ตวบรรจง )
ในกรณทผเขารวมในโครงการวจยยงไมบรรลนตภาวะ (อายนอยกวา 18 ป) / ไม
สามารถตดสนใจไดดวยตนเอง (โรคจต-หมดสต) และไมสามารถลงลายมอชอดวยตนเอง
ขาพเจา…………………………………………ในฐานะผแทนโดยชอบธรรมตาม
กฏหมายอนญาตให ……………………………………. เขารวมในโครงการวจยในครงน
ลงชอ ……….……………………………..ผแทนโดยชอบธรรมตามกฏหมาย
(………………………………………...…ชอ-นามสกล ตวบรรจง )
ลงชอ ...........................................................พยาน
(...................................................................ชอ -นามสกล ตวบรรจง )
ลงชอ ...........................................................พยาน
(...................................................................ชอ -นามสกล ตวบรรจง )
31
แบบสอบถามโครงการวจยนอนกรน
ชอ-สกล_______________________อาย___ปหนวย_______________
ขอมลผถกวจย
1.เพอนรวมหองบอกวาคณนอนกรนหรอไม ไม ใช____ทกวน____บางวน____นานๆครง
(ถาตอบไม ใหขามมาทาขอ 3 เลย)
2.การนอนกรนมอาการเมอ ทกทาทางการนอน นอนหงาย ไมแนนอน
3.คณสบบหรหรอไม ไมสบ สบ ___มวน/วน ___ป
4.คณดมสราหรอไม ไม ใช ___ทกวน___บางวน___นานๆครง
5.คณใชยานอนหลบหรอไม ไม ใช ___ทกวน___บางวน___นานๆครง
6.คณมโรคประจาตวหรอไม ไม ม ระบโรค _______________
การรกษา_______________
7.คณมอาการทางจมกบอยหรอไม ไมม ม ระบในขอ 7.1 , 7.2
7.1 มน ามกไหล/จาม ไมม ม ___ทกวน___บางวน___นานๆครง
7.2 คดจมก ไมม ม ___ทกวน___บางวน___นานๆครง
8.คณเคยไดรบการผาตดบรเวณชองคอมากอนหรอไม เคย ไมเคย ระบโรค__________
การผาตด_________
9.คณมอาการเจบคอจากตอมทอนซลอกเสบ ไม ใช___บอย___บางชวง___นานๆครง
หรอไม
10.คณมอาการคอแหง แสบคอตอนเชาหรอไม ไม ใช___บอย___บางวน___นานๆครง
11.คณมอาการงวงนอนตอนกลางวนหรอไม ไม ใช___บอย___บางวน___นานๆครง
12.คณมสมาธในการทางานลดลง/หงดหงดงาย ไม ใช___บอย___บางวน___นานๆครง
หรอไม
32
ขอมลเพอนรวมหอง
1.เพอนรวมหองของคณมใครบางทนอนกรน
ชอ กรนมาก กรนปานกลาง กรนนอย
1.1___________________ ______ _________ ______
1.2___________________ ______ _________ ______
1.3___________________ ______ _________ ______
2.เสยงกรนรบกวนการนอนของคณ ไมรบกวน รบกวน___ทกวน___บางวน___นานๆครง
หรอไม
3.เสยงกรนเคยปลกคณใหตนหรอไม ไม ใช ___ทกวน___บางวน___นานๆครง
4.คณหงดหงดกบเสยงกรนหรอไม ไม ใช ___ทกวน___บางวน___นานๆครง
-รปรางของเพดานออน
ตามรปดานลางซงเปน Variations on palatal anatomy From Ikematsu T.study Of Snoring
ผถกวจยมลกษณะเนอเยอออนในชองคอ ตามรปท_____
33
- ขนาดกระดกโหนกแกม (Zm-Zm) = __________________________เซนตเมตร
- ขนาดกระดกกรามลาง(Go-Go) = __________________________เซนตเมตร
- พนทกระดกกรามลาง (Area) = _______________________ ตาราเซนตเมตร
- นาหนก = _________ กโลกรม
- สวนสง = _________ เซนตเมตร
- BMI = _________ กโลกรม / ตารางเมตร
ผตรวจ________________
วนท ________________________
34
35