¨a ·íÒo´Â ¹Ò»ÃÕªÒ ´Õ¹Ò§

¹iÊiµ»Ãi­­Òo· ÊÒ¢ÒÇiªÒe·¤o¹oÅÂÕ¡ÒÃÈ¡ÉÒ UD22 ÁËÒÇi·ÂÒÅaÂÁËÒÊÒäÒÁ

พระราชลญจกร คอตราทพระมหากษตรยทรงใชประทบ กากบ พระปรมาภไธยและประทบกากบเอกสารสาคญ ทออกในพระปรมาภไธย เปนเครองหมายทแสดงถงพระราชอานาจ และพระราชลญจกรประจาแผนดนหรอประจารชกาลนน ยงเปนเครองมงคลอกดวย ดงทปรากฎอยในหมวดพระราชสรซงประกอบดวย พระสพรรณบตร ดวงพระราชสมภพและ พระราชลญจกรประจาแผนดน ซงจะตองเชญขนทลเกลา ฯ ถวายในพระราชพธบรมราชาภเษก พรอมกบเครองมงคลอน ๆ

พระราชลญจกรม ๔ ประเภท คอ

. พระราชลญจกรสาหรบแผนดน ใชประทบกากบเอกสารสาคญทออกในพระปรมาภไธยพระมหากษตรย เชน พระราชลญจกรมหาโองการ พระราชลญจกรไอยราพต

. พระราชลญจกรประจาแผนดน หรอประจารชกาล ใชประทบกากบพระบรมนามาภไธยในเอกสารสาคญ

. พระราชลญจกรประจาพระองค ใชประทบกากบพระบรมนามาภไธย ในเอกสารสาคญสวนพระองค ทไมเกยวดวยราชการแผนดน

. พระราชลญจกรประจาเครองราชอสสรยาภรณ ใชประทบประกาศนยบตรเครองราชอสสรยาภรณตามท กาหนดไว

¾ÃaÃÒªÅa­¨¡Ã¾Ãa¤Ãu±¾ �ÒË �

เปนพระราชลญจกรทใชมาตงแตสมยกรงศรอยธยา สมยกรงธนบรกยงคงใชตอเนอง นอกจากนนบรรดาเจาประเทศราชในสมยกรงธนบรกยงไดรบพระราชทานตราครฑพาหจาลองไปใชในราชการอกดวย สมยรตนโกสนทรตอนตน ยงคงใชพระราชลญจกรองคนเปนพระราชลญจกรสาหรบแผนดน ในการผนกพระราชสาสนและหนงสอสญญากบนานาประเทศ เชนเดยวกบพระราชลญจกรสาหรบแผนดนองคอน ๆ ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดทรงโปรดเกลาฯ ใหสรางขนโดยทยงไมมพระปรมาภไธยรอบพระลญจกร ในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวไดโปรดเกลา ฯ ใหใชพระราชลญจกรพระครฑพาหเปนพระราชลญจกรประจาแผนดนเปนการถาวร โดยใหเพมพระปรมาภไธยประจารชกาลทขอบรอบพระราชลญจกร ไดทรงตราพระราชบญญตพระราชลญจกร ร.ศ.๑๓๐ (พ.ศ.๒๔๕๔) ใหพระราชลญจกรพระครฑพาหประจาแผนดนองคใหม ใชประทบกากบพระบรมนามาภไธยเทานน ดงนนพระราชลญจกรพระครฑพาหอนเปน พระราชลญจกรสาหรบแผนดนมาแตสมยกรงศรอยธยา จงเปลยนเปนพระราชสญจกรประจาแผนดนตงแตบดนนเปนตนมา ในรชกาล พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ไดโปรดเกลาฯ ใหสรางพระราชลญจกรประจาพระองค พระราชลญจกรพระครฑพาหประจาแผนดน สาหรบองคหลงไดทรงสรางขนเมอ วนท ๒๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๙๓ ณ อโบสถวดพระศรรตนศาสดาราม

พระราชลญจกรประจารชกาลท ๑

เปนรปปทมอณาโลม มอกขระ "อ" อยกลาง ลอมรอบดวยกลบบวอนเปนพฤกษชาตทเปนสรมงคลในพทธศาสนาตราอณาโลมมรปรางคลายสงข เวยนขวาอยในกรอบลายกนก เรมใชคราวพระราช พธบรมราชาภเษก เมอ พ.ศ. ๒๓๒๘

พระราชลญจกรประจารชกาลท ๒

เปนรปครฑยดนาค เปนพระราชสญลกษณของ พระบรมนามาภไธยวา "ฉม" อนหมายถงพญาครฑในวรรณคดไทย ซงอยทวมานชอ ฉมพล

พระราชลญจกรประจารชกาลท ๓

เปนรปปราสาท เปนพระราชสญลกษณของ พระบรมนามาภไธย วา "ทบ" อนหมายถง ทอย หรอ เรอน

พระราชลญจกรประจารชกาลท ๔

เปนรปพระมหาพชยมงกฎ ในกรอบรปกลมร เปนพระราชสญลกษณ ของพระบรมนามาภไธย วา "มงกฎ" มฉตรตงขนาบพระมหาพชยมงกฎทงสองขาง มพานทองสองชนวางแวนสรยกาลหรอเพชรขางหนง วางสมดตาราขางหนง พระแวนสรยกาลหรอเพชร มาจากฉายาเมอทรงผนวชวา "วชรญาณ" สวนสมดตารามาจากการทไดทรงศกษาและมความเชยวชาญในดาน อกษรศาสตรและดาราศาสตร

พระราชลญจกรประจารชกาลท ๕

เปนรปพระจลมงกฎเปลงรศมบนพานแวนฟา เปนสญลกษณของ พระบรมนามาภไธย "จฬาลงกรณ" มฉตรตงขนาบขาง รมขอบสองขาง มแวนสรยกานตขางหนง กบสมดตาราขางหนงวางอยบนพานแวนฟา

พระราชลญจกรประจารชกาลท ๖

เปนรปวชราวธ ยอดมรศม ประดษฐานบนพานแวนฟา ซงตงอยเหนอ

ตง มฉตรกลบบวตงอยสองขางเปนสญลกษณพระบรมนามาภไธย "วชราวธ" หมายถง อาวธของพระอนทร

พระราชลญจกรประจารชกาลท ๗

เปนรปพระแสงศร ๓ องค คอ พระแสงศรพรหมมาสตร พระแสงศร ประลยวาต และพระแสงศรอคนวาต บนราวพาดพระแสง เหนอขนไปเปนดวงตรามหาจกรบรมราชวงศ ภายใตพระมหาพชยมงกฎ ดานซายและขวา ตงบงแทรก มลายกนกแทรกอยบนพนตอนบนของดวงตรา พระแสงศร ๓ องคนเปนพระราชสญลกษณของพระบรมนามาภไธย "ประชาธปกศกดเดชน" "เดชน" แปลวา ลกศร

พระราชลญจกรประจารชกาลท ๘

เปนรปพระโพธสตวประทบบนบลลงกดอกบว พระบาทขวาหอย อยเหนอบวบานอนหมายถง แผนดนพระหตถซายถอดอกบวตม มเรอนแกว อยดานหลงแถบรศม มฉตรอยสองขางเปนพระราชสญลกษณของพระบรม นามาภไธยวา "อานนทมหดล" แปลวา เปนทยนดของแผนดนประหนง พระโพธ สตวเสดจมาประทานความรมเยนเปนสขแดประชาราษฎรทงปวง

พระราชลญจกรประจารชกาลท ๙

เปนรปพระทนงอฐทศ ประกอบดวยวงจกร มอกษร อ หรอเลข ๙ อยกลางวงจกร รอบวงจกรมรสมเปลงออกโดยรอบ มรปเศวตฉตรเจดชน อยเหนอจกรฉตรตงอยบนพระทนงอฐทศ หมายถง ทรงมพระบรมเดชานภาพในแผนดน