autor: beata Łuba królik - nbportal … · katedra santiago del compostela miguel de cervantes...

Banknoty i monety euro

Autor: Beata Łuba-Królik


2 Narodowy Bank Polski

Skrócony opis lekcji

Podczas zajęć omówiono wygląd, symbolikę, nominały banknotów i monet nowej wspólnej

waluty Europy - euro. Lekcja kończy się projektowaniem przez uczniów „polskiego“ euro.

Cele lekcji

Uczeń powinien:

poznać wygląd i nominały banknotów i monet euro oraz ich charakterystyczne cechy,

rozumieć znaczenie symboli przedstawionych na banknotach i monetach euro,

umieć korzystać z różnych materiałów źródłowych, prezentować informacje.

Słowa kluczowe

Euro,

Europejski Bank Centralny.

Metody realizacji zajęć

mini wykład,

praca w grupach,

odgrywanie ról.

Adresat

uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.

Materiały

1. tabela „Opis stron narodowych monet euro“,

2. monety i banknoty euro,

3. 20 karteczek z nazwami państw (12 to kraje eurolandu, pozostałe 8 dowolne).



Wstęp merytoryczny

Proces wprowadzania euro do obiegu Wprowadzenie wspólnej waluty przez państw UE stanowi

uwieńczenie idei integracji gospodarczej.

Operacja wprowadzania euro została szczegółowo zaplanowana i przeprowadzona w każdym

z 12 państw UE, ogólny scenariusz tego przedsięwzięcia uzgodniła Rada Europejska w Madrycie

już w grudniu 1995 r. (tzw. scenariusz madrycki). Na szczycie Rady określono harmonogram

działań w okresie od grudnia 1995r. do połowy 2002r. oraz ogólną rolę poszczególnych instytucji

Wspólnoty Europejskiej w procesie wprowadzania euro. Bardziej szczegółowe elementy

tego przedsięwzięcia zostały określone w przyjętych później wspólnotowych aktach prawnych

dotyczących euro, takich jak: rozporządzenie Rady UE, zalecenia Komisji Europejskiej oraz

wytyczne Europejskiego Banku Centralnego.

Proces wprowadzania euro podzielono na trzy etapy. W I okresie tzw. przygotowawczym

(od 1 maja 1998 do 31 grudnia 1998) ustalono listę państw zakwalifikowanych do strefy euro,

określono kursy wymiany, utworzono Europejski Bank Centralny. II faza to okres przejściowy

(od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2001 r.). W tym czasie wprowadzono euro w formie

bezgotówkowej, ustalono także, że euro i waluty narodowe będą, w tym okresie, funkcjonować

równolegle. Działalność rozpoczęły EBC i ESBC. Od początku 1999r. zwykły obywatel eurolandu

mógł płacić euro za pomocą karty kredytowej, mieć w tej walucie konto lub kredyt. Okres

końcowy (od 1 stycznia 2002 r. do 30 czerwca 2002 r.), to wycofanie z obiegu monet i banknotów

narodowych oraz wprowadzenie w ich miejsce monet i banknotów euro.

(...) Na spotkaniu Rady Europejskiej w Madrycie uzgodniono też nazwę nowej waluty europej-

skiej. Graficzny symbol euro pochodzi od greckiej litery epsilon i nawiązuje do pierwszej litery

słowa „Europa“. Dwie poziome linie znaku maja symbolizować stabilność waluty. Nazwa nowej

waluty jest jednakowa we wszystkich oficjalnych językach UE, choć uwzględnia różnice

w alfabetach narodowych. Euro dzieli się na 100 centów, do obiegu wprowadzono osiem monet

i siedem banknotów euro.

Banknoty euro mają jednakowe obie strony w każdym państwie członkowskim. Przedstawione

są na nich budowle, a dominującymi elementami są okna, bramy i mosty. Mają one swoje

znaczenie. Okna i bramy symbolizują ducha otwartości i współpracy w UE, a dwanaście gwiazd

symbolizuje ponadto dynamikę i harmonię współczesnej Europy. Mosty natomiast oznaczają

komunikację i integrację zarówno między ludźmi w Europie, jak również między Europą a resztą

świata. Na banknotach nie przedstawiono żadnych rzeczywistych budowli, w ten sposób żadne

państwo czy miasto nie jest wyróżnione. Ponad to na banknotach przedstawiono najważniejsze

style architektoniczne w historii Europy, tj. antyk grecki i rzymski, styl romański, gotycki,



renesansowy, barok i rokoko, architekturę inżynieryjną XIX wieku oraz nowoczesną architekturę

XX wieku. W ten sposób przedstawiono symbolicznie rozwój Europy w dziedzinie techniki,

sztuki i komunikacji. Wspólnymi elementami banknotów są:

1) nazwa waluty - podana zarówno w alfabecie łacińskim, jak i greckim, gdyż oba

są obecnie używane w UE,

2) symbol UE - flaga z dwunastoma gwiazdami,

3) inicjały Europejskiego Banku Centralnego w pięciu wariantach językowych (z uwzględ-

nieniem wszystkich jedenastu oficjalnych języków UE), tj. BCE, ECB, EZB, EKT, EKP,

4) symbol © wskazujący na ochronę praw autorskich,

5) podpis Prezesa EBC.

Natomiast banknoty euro różnią się między sobą: wzorami, kolorami i rozmiarami (zwiększające

się wraz ze wzrostem nominału). Autorem projektu banknotów euro jest Austriak Robert Kalina

- plastyk związany z Narodowym Bankiem Austrii.

Monety euro, w odróżnieniu od banknotów mają jedna stronę wspólną (awers), zaś drugą naro-

dową (rewers). Na najmniejszych nominałach euromonet (1, 2 i 5 centów) zaprezentowano obraz

jednoczącej się Europy na mapie świata, następnie na większych nominałach (10, 20 i 50 centów)

wszystkie państwa UE przedstawione są w pewnym oddaleniu od siebie i - w miarę jak nomina-

ły rosną - łączą się w jedną wspólną Europę bez granic (1 i 2 euro). Wszystkie monety euro

są okrągłe (z wyjątkiem monety 20 centowej - kształt tzw. kwiatu hiszpańskiego), zaś różnią się

kolorem, wagą - im cięższa moneta, tym większa jej wartość - z wyjątkiem 1 euro, grubością

– im grubsza moneta, tym większa jej wartość - z wyjątkiem 1 i 2 euro, oraz metalem z jakiego

są wykonane. Stronę wspólną monet euro zaprojektował Luc Luycx z Królewskiej Mennicy

Belgijskiej, zaś rewersy zaprojektowali plastycy poszczególnych mennic narodowych.

Proponowany przebieg zajęć

1.

Podziel klasę na 4 - 5 grup. Rozdaj każdej grupie przygotowane wcześniej karteczki (ok. 20)

z nazwami państw, w tym zestawie musi się znaleźć 12 krajów należących do Unii Gospodarczo

- Walutowej (Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Irlandia, Włochy, Luksemburg,

Holandia, Portugalia, Hiszpania,), pozostałe 8 to kraje dowolne. Poproś, aby uczniowie wybrali

spośród nich te które 1 stycznia 2002 r. wprowadziły euro. Niech uczniowie spróbują przypo-

mnieć również jakie waluty narodowe funkcjonowały w tych państwach przed wprowadzeniem

wspólnej waluty. Sprawdź wyniki pracy grup.



2.

Powiedz, że 1.01.2002 r. w państwach UGW wprowadzono do obiegu gotówkowego wspólną

walutę euro. Waluty narodowe zostały wycofane i straciły status prawnego środka płatniczego,

jedynym prawnym środkiem płatniczym od 1.03.2002 r. jest euro.

Podkreśl, że „wprowadzenie wspólnej, europejskiej waluty stanowiło uwieńczenie pięćdziesię-

cioletnich wysiłków państw zachodnioeuropejskich, mających na celu stworzenie unii gospodar-

czej i walutowej“ (patrz link do lekcji i wykładu „Geneza UGW“). Zaznacz, że sam proces

zastępowania walut narodowych wspólną walutą był podzielony na etapy (patrz wstęp

merytoryczny), i zakończył się 1 marca 2002r, od tego dnia stosowanie euro zamiast 12 walut

narodowych krajów UGW jest obligatoryjne dla wszystkich.

3.

Powiedz uczniom, że euro podzielone jest na 100 centów. W obiegu jest:

- osiem monet (1, 2, 5, 10, 20, 50 centów oraz 1 i 2 euro),

- siedem banknotów (5, 10, 20, 50, 100, 200 i 500 euro). Wszystkie monety i banknoty są oznaczo-

ne charakterystycznym symbolem euro wzorowanej na greckiej literze epsilon literze E z po-

dwójnym poziomym przekreśleniem, mającym symbolizować stabilność waluty.

4.

Rozdaj uczniom wzory banknotów euro (www.nbportal.pl lub www.nbp.pl). Poproś, aby ucz-

niowie uważnie przyjrzeli się banknotom. Zapytaj czy widzą jakieś elementy łączące banknoty

poszczególnych nominałów. Co jest na nich przedstawione? Czym się różnią? Uczniowie

powinni zauważyć charakterystyczne elementy banknotów (ich opis znajdziesz we wstępie

merytorycznym). Wyjaśnij uczniom symbolikę elementów przedstawionych na banknotach

euro (patrz wstęp merytoryczny). Podkreśl, że banknoty euro mają jednakowe obie strony

we wszystkich państwach członkowskich UGW. Inaczej jest w przypadku monet.

5.

Rozdaj uczniom wzory euromonet (www.nbportal.pl lub www.nbp.pl). Zwróć uwagę uczniów,

że monety euro mają jedną stronę wspólną (awers), zaś drugą narodową (rewers). Koncepcja

wspólnych i narodowych stron monet euro ma odzwierciedlać ideę integracji europejskiej

(tj. jednoczenie się z zachowaniem różnic narodowych), a ponadto zwiększyć stopień ich akcep-

tacji przez mieszkańców UE. Podkreśl, że każda moneta euro - bez względu na stronę narodową



- jest prawnym środkiem płatniczym w całej strefie euro, a nie tylko w państwie członkowskim,

w którym została wyemitowana.

Poproś uczniów o uważne przyjrzenie się awersom euromonet, zapytaj co jest przedstawione

na wspólnej stronie euro? Zapytaj też o inne podobieństwa i różnice poszczególnych nominałów

euromonet (patrz wstęp merytoryczny).

6.

Poproś uczniów, aby powrócili do grup w których pracowali wcześniej, każdej grupie drogą

losowania przydziel jedno państwo eurolandu. Następnie poproś uczniów, aby przyjrzeli się

rewersom monet euro i opisali krótko strony narodowe monet euro wylosowanego państwa.

Poleć, aby uczniowie zwrócili uwagę na motywy przedstawione na monetach, czy są one

jednakowe, czy też różne na poszczególnych nominałach? Podsumowaniem tej części lekcji może

być tabela „Opis stron narodowych monet euro“ (materiał pomocniczy nr 1). Dodaj, „że własne

monety euro mają również trzy państwa nie należące do Unii Europejskiej: Monaco, Watykan

oraz San Marino“.

7.

Powiedz, że za drukowanie banknotów euro odpowiedzialny jest Europejski Bank Centralny,

który zadanie to zlecił 12 drukarniom (2 niemieckim oraz po jednej z pozostałych krajów UGW

z wyjątkiem Luksemburga). Za bicie monet odpowiedzialne są narodowe mennice krajów

członkowskich unii walutowej.

8.

Podziel klasę na 5 grup i zaproponuj uczniom, aby wyobrazili sobie, że Polska w przyszłym roku

dołączy do strefy euro, rozpisano więc konkurs na projekt „polskiego euro“. Każda grupa

stanowi zespół plastyków, którego zadaniem jest zaprojektowanie rewersów „polskich“

euromonet. Prace wraz z krótkim uzasadnieniem uczniowie powinni przedstawić na następnej

lekcji, możesz też zorganizować wystawę i przeprowadzić głosowanie na najlepszy projekt.

Dla porównania przedstaw uczniom pomysły przesłane przez czytelników „Polityki“

(numer 51/52/2001). Tam najczęściej zgłaszano orła białego - nasze godło narodowe, na kolejnych

miejscach był F. Chopin, M. Kopernik, M. Skłodowska - Curie, Jan Paweł II, kontur Polski,

pojawiły się też żubr, bocian, mewa a nawet ufoludek. Natomiast włoscy uczniowie na swoich

monetach umieścili postacie z Walta Disneya.



Uwagi dla prowadzącego

Lekcja przewidziana jest na 2 godziny lekcyjne, jest kontynuacją zajęć poświęconych genezie

UGW. Zajęcia przeznaczone są dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych, niektóre ćwiczenia

(np. projektowanie monet) można wykorzystać również w gimnazjum.



Materiał pomocniczy nr 1

Tabela 1. Opis stron narodowych monet euro

1 c

en

t

2 c

en

ty

5 c

en

tów

10

ce

ntó

w

20

ce

ntó

w

50

ce

ntó

w

1 e

uro

2 e

uro

Grecja

Statki Słynni ludzie Starożytność

Ate

ńska

tryre

ma

(sta

tek

tró

jrzę

do

wy)

Gre

cka

ko

rwe

ta

(ża

glo

wi)

No

wo

cze

sny

tan

ko

wie

c

Rig

as-F

ere

os

Ioa

nnis

Ca

po

dis

tia

s

Ele

fth

eri

os

Ve

niz

elo

s

So

wa

ate

ńska

Eu

rop

a

po

rwa

na

prz

ez

Ze

usa

Włochy

Słynne budowle Sztuka włoska

Za

mek M

on

te

Wie

ża

Mo

le

An

ton

elli

an

a

Am

fite

atr

Fla

wiu

szó

w

(Ko

lose

um

)

“Naro

dzin

y W

enu

s“

(Sa

nd

roB

ott

ice

lli)

Rze

źba

fu

tury

sty

czn

a

(Um

be

rto B

occio

ni)

Po

mn

ik k

on

ny c

esa

rza

Ma

rka

Au

reliu

sza

“Id

ea

lne

pro

po

rcje

lud

zkie

gcia

ła“

(Le

on

ard

o d

a V

inci)

Dan

te A

lighie

ri (

Ra

fael)

Austria

Kwiaty alpejskie Słynne budowle Słynni ludzie

Go

ryczka

Sza

rotk

a

Pie

rwio

sn

ek

Ka

ted

ra ś

w.

Ste

fana

Pa

łac B

elw

ed

er

Bu

dyne

k S

ecesji

Wo

lfga

ng

Am

ade

us

Mo

za

rt

Be

rth

a v

on

Su

tte

r

Niemcy Liść dębu Brama Brandenburska Orzeł Rzeszy

Francja Marrianna Kobieta siejąca Drzewo Republiki:

Wolność, Równość, Braterstwo



Hiszpania Katedra Santiago del Compostela Miguel de Cervantes Król Karol I Burbon

Portugalia Pierwsza pieczęć królewska z 1134 r Pieczęć królewska z 1142 r

Zamki i herby

Finlandia Heraldyczny lew

Dwa łabędzie w locie

Kwiaty maliny

Belgia Król Albert II

Holandia Królowa Beatrix

Luksem-burg Wielki Książę Henryk (oraz luksemburskie słowo “Letzebuerg“

oznaczające Luksemburg)

Irlandia Celtycka harfa (oraz irlandzkie słowo “Eire“ oznaczające Irlandię)

źródło: Euro coins, www.euro.ecb.int.



Propozycje sprawdzenia wiedzy

Test - zaznacz prawidłową odpowiedź

1. Ile krajów wchodzi w skład UGW?

a. 15

b. 12

c. 10

2. Które z wymienionych państw nie należy do Unii Gospodarczej i Walutowej?

a. Grecja

b. Szwecja

c. Niemcy

3. Ile jest nominałów monet euro?

a. 7

b. 8

c. 6

4. Ile jest nominałów banknotów euro?

a. 7

b. 8

c. 6

5. Euro wprowadzono do obiegu gotówkowego:

a. 1.01.02

b. 28.01.02

c. 1.01.95

6. Strony narodowe posiadają:

a. banknoty euro

b. monety euro

c. banknoty i monety euro

7. Które z przedstawionych niżej zdarzeń jest prawdziwe?

a. Pan Kowalski 30 marca 2002 r założył w banku Sukces rachunek walutowy, część

swoich oszczędności ulokował w markach niemieckich, a część w euro.

b. Pan Kowalski 30 marca 2002 r. udał się do kantoru i wymienił 1500 marek niemiec-

kich na polskie złotówki.

c. Pan Kowalski jadąc do Berlina wymieni marki na euro po takim samym kursie jak

w Warszawie.



Odpowiedzi:

1. b

2. b

3. b

4. a

5. a

6. b

7. c

Bibliografia

Nowa waluta zjednoczonej Europy - pakiet NBP.

Przydatne adresy

www.nbp.pl,

www.delpol.pl,

www.euroinfo.org.pl.

http://www.nbp.pl/

http://www.delpol.pl/

http://www.euroinfo.org.pl/

www.nbp.pl

autor: beata Łuba królik - nbportal … · katedra santiago del compostela miguel de cervantes...

Documents