cac de vuong voi phat giao - vuong chi binh

8/3/2019 Cac de Vuong Voi Phat Giao - Vuong Chi Binh

1/191

NH XUT BN VN HO THNG TIN - 2002

CC VNG VI PHT GIO

VNG CH BNHo Nam Thng dch

L c Nim hiu dch---o0o---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 6-8-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc Lc

LI NI UPhn 1 - Hn Minh m mng thn nhn . Lng H Tng ngy dong nga trngPhn 2 - Lng V b o theo Pht. Cha ng Thi bn ln x thanPhn 3 - Cha Php Mn ct gi x li. Cc Vua ng by ln rc xng PhtPhn 4 - Dng h Gia Lut tn sng Thch Ca.Liu o Tng hong dng cc tng phi

---o0o---

LI NI U

Pht gio ra i vo qung th k VI n th k th V trc cng nguyn vng n c i. Ngi sng lp l Thi T Kiu t Ma -Tt t a,con trai Tnh Phm Vng ca nc Ca-t-la-v vng n c i ( Ngynay thuc nc npan). Sau khi thi t Tt t a sng lp nn o Pht,Thi t lin c mi ngi gi l Thch Ca Mu Ni ( tc l v thnh cadng h Thch Ca). Sau khi Pht gio ra i, trong mt thi gian di o
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Phat%20Su/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Phat%20Su/


2/191

Pht ch lu truyn vng n c i, hn th na nh hng ca nkhng ln lm, li tri qua nhiu thng trm. Ngay trong ni b Pht giocng dn dn phn ho, hnh thnh rt nhiu h phi. Vo th k th IIItrc cng nguyn. A Dc Vng, th h th 3 ca Quc Vng thi KhngTc Vng thng nht ton b n . Tng Truyn khi mi ln ngi,A Dc Vng v cng tn bo, sau ngi lin tn th Pht gio, vt bgm ao, ln ngi thnh Pht. A Dc Vng tng cho xy dng hngvn ngi cha c X li Pht vng n c i; ng thi cng cngdng cho tng on Pht gio mt khi lng ln ca ci v t ai hn thna ngi cn c cc cao tng i khp ni trong ton quc v ra c ncngoi truyn b Pht Gio. iu ny gip cho s pht trin v truyn

b Pht gio c nng ln mt bc cao hn. n th k th II trc Cngnguyn, Vua Ca Nh Sc Ca, Vng triu Qu Sng ca vng bc n c i, mt ln na li tn vinh Pht Gio. Ngi cho xy dng nhiu ngi

cha th Pht, cng dng ch tng, qu trng cc cao tng, c cc tng s ikhp ni truyn b Pht Php; iu gip cho Pht gio ctruyn xung vng nam v vng Ty Bc n . Vic h php v truyn bchnh php ca ln ny ca Ca Nh Sc Ca Vng t nn mng cho vicPht Gio vn tip tc c truyn b. Pht gio c du nhp vo TrungQuc vo thi k lng hn( vo u k nguyn). Con ng truyn nhp lt Ty bc n truyn n cng Trung , sau li du nhp vo vngTy Thnh ( vng Tn Cng ngy nay v cc nc vng pha Ty niThng Sn), sau dn dn c du nhp vo vng Trung Nguyn. Vothi k Tam Quc ng Hn, khi Pht gio va mi truyn vo TrungQuc, t cc bc phong kin thng tr t nc n cc thn dn trm h vc bn u coi Pht gio l mt th thn tin c php mu nhim, do nhhng ca Pht gio v qui m pht trin ca Pht gio u rt hn ch. Bnthn Pht gio trong thi k ny ch ch trng cc hot ng nh bin dchkinh sch v gii thch r mc ch cng vi gio ngha ca Pht gio. nthi k Ngu Tn nam Bc Triu, Pht gio li mt ln na pht trin vhng thnh, do ny sinh nhng mu thun v xung khc gay gt vinn vn ho truyn thng ca Trung Quc. V mt l lun, s xung khc nych yu tp trung vo s bt ng ca nhn thc v tranh ci v vn nh

bo ng nhn qu, lun hi sinh t, v trung vi vua, hiu vi cha m. Sxung khc gay gt gia Pht gio v vn ho truyn thng ca Trung Quc mc nht nh no kch thch s thay i, s chuyn ho ca bnthn Pht gio t Pht Gio n sang mt nn Pht Gio ph hp vinhng nhu cu v tn ngng, tn gio truyn thng ca x hi Trung Quc.Chnh trong thi k ny, v c bn Pht gio hon thnh qa trnh TrungQuc ho, v cng c bn t nn mng cho s pht trin mnh m ca Pht


3/191

Gio Trung Quc. Thi k Tu ng, theo s pht trin ca x hi chnhtr, Pht gio cng bc vo thi k pht trin mang tnh cao tro. Theo dn dn hon thin ca Pht gio, cc Tng gio ca Pht gio thi kng cng nh m a nhau ra i. Cc tng gio ch yu gm c:Thin Thai Tng, Tam Lun Tng, T n Tng, Hoa Nghim Tng, LutTng, Tnh Tng, Thin Tng, Mt Tng. Trong , Thin Tng vosau thi k Trung ng phn thnh nm phi nh Vi Ngng, Lm T,to ng, Vn Ngn, Php Nhn. Thin Tng cng vi nm phi ra i sau tng nh hng su sc v lu di i vi lch s v pht trin caTrung Quc. Cng vi s giao lu gia Vng triu ng v dn tc ThPhin ( mt dn tc thiu s sng tnh Thanh Hi v vng Ty Tng) Phtgio t thi Trung ng chuyn vo vng Ty Tng, sau dn dn hnhthnh gio phi Lt Ma( Pht gio tng truyn hoc Pht gio Tng ng h).Cng vi s pht trin rng ri ra ngoi lnh th thi k Tu ng, cc

tng phi Pht gio thi k Tu ng lp tc cng c truyn b rng rira bn ngoi lnh th. Pht gio thi k Tu ng v c bn tr thnhmt b phn v cng quan trng cu thnh nn vn ho truyn thng caTrung Quc. Thi k Lng Tng, Pht gio c tip tc duy tr, nhngPht gio cng dn dn km pht trin sau thi k Pht trin cao tro, hngthnh. c bit l thi k Nam Tng, Pht gio vn gi c s hng thnhnht nh, nhng nn trnh tr thi k Nam Tng c bin ng, do ngoiThin Tng v Tnh ra, cc tng phi khc cng dn dn suy yu so vithi trc. Song s lu hnh ca Pht gio thi k ny cho ta thy r nhngc trng chng t ca Pht gio n su vo vn ho truyn thng caTrung Quc. Hc thuyt Tng Nho hp th c mt phn t tng caPht gio, t lm phong ph thm ni dung l lun ca hc thuyt ; Tnngng Pht gio dn gian cng ngy cng i su vo lng ngi, mt squan nim ca tn gio bin thnh phong tc tp qun ca nhn dn. thik Nguyn, Minh, Thanh s pht trin ca Pht gio tip tc suy thoi. Triu

Nguyn th v cng tn sng gio phi Lt Ma, Pht gio t Hn ch cmt vi Tng phi c bit c tip tc lu hnh v pht trin, nhng nhhng ca n th rt nh, phm vi hp. Vo thi Minh, pht gio tip tc suythoi nhng do s ho hp v lin kt gia cc gio phi ngay trong chnh

bn thn Pht gio v do s giao lu bn ngoi vi Nho gio, o Gio,Pht gio nhn c s hoan nghnh ca ng o cc s phu v s tnsng ng o ca nhn dn; iu kch thch s pht trin ca Phtgio. S pht trin ca Pht gio thi Thanh v c bn l s tip ni s phttrin pht gio thi Minh, nhng vn c chiu hng km i.


4/191

Trong lch s pht trin lu di ca Pht gio sau khi du nhp vo TrungQuc, c mt s tht chnh nh sau: tc l Pht gio khng th khng cmi lin h theo nhiu dng khc nhau vi giai cp phong kin Trung Quc,c bit l cc v Vng. Ni chung, cc v Vng cc triu i

phong kin ca Trung Quc u l nhng v mong mun h php. Cc v Vng mun bo v v pht trin Pht gio l v Pht gio khuyn chngsinh hy gi tm thanh tnh v dit i mi ham mun, c gng gi tm thanhtnh v lm iu thin. iu rt c li cho cc v gi a v thng tr trongcc tp on phong kin, h ly lm phng sch tr quc, gi gn hothun trong nhn dn gi bnh an cho t nc. Xt t bn thn Pht gio,sau khi du nhp vo Trung Quc khng c bao lu th Pht gio cngnhn ra mi quan h gia s pht trin ca chnh mnh v nn thng tr cagiai cp phong kin. Ngay t thi ng Tn, mt v cao tng ni ting tn lThch o An tng cng khai ni rng: Khng da vo vua th khng th

dng nn php tc nh nc. Mt s cc v Vng ca giai cp phongkin v c bn cng nhn thy rng: Pht gio cng c th gip ch cho cngvic cai qun t nc ca mnh. Hn Vn thi bc Ngu tng cangi Pht gio nh sau Lut nh nc gip Vua cai qun t nc, lmtng thm tnh thin cho nhn v t, bi tr c ci xu ca x hi, mrng s hiu bit chn chnh. T c th tnh hnh mi quan h tng hgia Pht gio v giai cp thng tr ca Trung Quc, sau khi cc tn gioc du nhp vo. Do v mt lch s mi quan h qua li nng ta lnnhau gia cc bc Vng ca giai cp phong kin v cc v cao tng caPht gio c ghi li trong s sch. Nh sau thi k 16 nc c miquan h gia Triu Thch Th v Pht Trng, mi quan h gia LuTng Vn thi Nam Triu vi Thch Tu Lm, mi quan h gia NguynMinh thi Bc Ngu vi Tng Php Qu mi lin h gia Vn Thnh thi Bc Ngu vi Thch m Dim, mi lin h gia Vn Hiu thi Bc

Ngu vi Thch o ng, mi lin h gia Tu Vn vi Thch mThin, mi lin h gia ng Thi Tng v ng Huyn Trang,...vv. u l nhng v d r rng v mi lin h cht ch, thn tnh gia cc v caotng ca Pht gio vi nhng ngi ng u giai cp thng tr phong kin,n t r mi quan h nng nh gia Pht gio v quyn lc ti cao ca

giai cp phong kin.

Mi quan h gia Pht gio v cc v Vng Trung Quc l mt vn v cng th v, nhng cng l mt vn v cng phc tp. Bi v vmt lch s, cc mi quan h gia cc bc Vng v Pht gio va lmi quan h v mt trnh tr, va l mi quan h v mt tn ngng; va ccc nhn t mang tnh cht nh nc va c cc nhn t mang tnh cht tt


5/191

nhin, va c cc nhn t mang tnh cht ngu nhin. a s cc v Vng Trung Quc c i u c mt nguyn tc chung nh sau: lquyn lc ca gio phi khng c cao hn quyn lc ca Vua, cc sinhhot trong i sng tn gio khng c php quy nhiu hoc ph hoi isng trnh tr quc gia. ng Thi Tng L Th Dn - ngi xng oth h sau nhng nm Trnh Qun hng thnh ng ta quan h kh thn thitvi nhiu v i c cao tng Pht gio, nhng v mt trnh tr ng li dngquyn lc ca Vua gi gn ho thun gia ba tn gio l Nho Gio, ThchCa Gio 1 v o Gio, iu gip cho ba tn gio ny ng tm hip lccng nhau phc v cng vic cai qun t nc ca giai cp phong kin.Cng thi gian ny, ng ta c bit cnh gic cao vi hai tn gio Thch CaGio v o gio, khin cho s pht trin ca hai tn gio ny khng ln t,khng uy hip quyn lc ca Vua. C mt v ho thng tn l Php Lm,do trong mt tc phm ca mnh c on c ni xu vng triu L

ng, sut na b L Th Dn x ti chm u, cui cng b a i y i.V sau, Chu Th Tng Si Vinh ti th, l thi k nn ao binh n ra trinmin, vic qun l cc tng ni c phn lng lo, do cc cha trin cxy dng trn lan, gy nh hng trc tip n thu kho v vic sai dch.Do ng ta lin h chiu chnh n v qun l cht ch cc cha chin,tng ni, dng quyn lc ca nh Vua cng khai cm Pht gio hot ng, t gy nh hng ph hoi Pht gio mt cch nghim trng. trong lch sTrung Quc c rt nhiu v Vng tn sng Pht gio, thc s mongmun qui y ca Pht, chuyn ny ni chung b qun thn phn i v conchu th h sau ch ci. Lng V thi Nam Triu thnh knh tnth Pht php, tng bn ln x thn vo cha chin, khng mun lmThnh Cha m mun lm Php vng, b cc thuc h phn i gay gt.ng Hin Tng thng xuyn n t l cc cha c x li Pht v tothnh mt khng kh si ni cha tng thy, hi nh th Hn D c Gin Nghnh Pht Ct Biu( Biu khuyn can v vic nghnh n ctPht) ly lm li can ngn. C mt s v Vng thi k phong kinlc u v cng tn sng Pht Php, v sau tn ngng ca h i vi tngio c s thay i, h li h lnh cng khai cm Pht gio hot ng. NhThi V thi bc Ngu v ng V Tng lc u v cng tn sng

Pht Gio, v sau chuyn sang tn th o Gio. H cng khai kch PhtGio, t lm nh hng to ln n nguyn kh ca Pht Gio ( bn chtv danh d ca Pht Gio). Trong lch s Trung Quc c mt s v Vng do nhng l do c nhn v nhng nhu cu trnh tr ca Quc gia, hdnh rt nhiu cng sc vo vic h php. Tu Vn Dng Kin ra i mt Am ni c, ng thi c cc ni c nui nng khn ln, V Tc Thin tng i tc tu hnh cha Cm Nghip, Minh Thi T Chu Nguyn


6/191

Chng xut hin l mt ho thng...T sm h c lin h vi Phtgio; iu ny lm nh hng trc tip n thi ca h i vi Phtgio sau khi h ng quang.

Pht gio l mt tn gio khng bt ngun t trung Quc, sau khi du nhpvo Trung Quc tri qua qu trnh giao lu v u tranh vi nn vn hotruyn thng ca Trung Quc, dn dn Pht gio ho nhp vo nn vn haca Trung Quc. V vy, b nn vn ho Trung Quc ng ho. Do Phtgio gy nh hng n tt c cc phng din i sng sinh hot ca xhi Trung Quc Thi c i. S hiu bit ca mi ngi v Pht Gio ngynay tt nhin l khng th tch ri vi s hiu bit v qu trnh Pht trinca lch s Pht gio, v cng tt nhin l khng th tch ri vi s hiu bitv qu trnh giao lu u tranh, ho hp gia Pht gio v nn vn hotruyn thng ca Trung Quc. S lin h gia cc Vng trong nn

Phong kin Trung Quc c i vi Pht gio, mt mc no chcchn s lm nh hng n s pht trin ca Pht gio trung Quc. Do vn quan h ca Pht gio vi cc Vng qua cc thi i ca TrungQuc c i l mt vn ng c nghin cu v tho lun mt cchnghim tc.

Quyn sch ny mun ly s pht trin ca lch s, c bit l s pht trinmang tnh cht lch s ca Pht gio trong x hi c i Trung Quc lm hthng c bn, ly mi quan h gia cc Vng trong thi i vi Phtgio lm cn c ti liu, bng cch phn tch v thuyt minh r i vi miquan h gia cc Vng v Pht gio, i nu ra s gn b cht chgia cc qu trnh pht trin ca Pht gio vi qu trnh pht trin ca xhi c i Trung Quc. Do chng ti khng th nu r tt c cc mi quanh ca cc Vng vi Pht gio ngay t khi Pht gio mi du nhp voTrung Quc, nn chng ti ch tin hnh phn tch v thuyt minh r miquan h ca mt s v Vng vi Pht gio, nhng mi quan h ca cc Vng ny vi Pht gio c nh hng to ln i vi s pht trin caPht gio trong qu trnh pht trin ca x hi c i Trung Quc; hoc lmi quan h ny cng tng c nhng ngha quyt nh i vi s pht

trin ca pht gio trong qu trnh pht trin ca Trung Quc c i. Ngoira, chng ti cn ch n mi quan h ca s pht trin lch s TrungQuc c i v lch s Pht Trin Pht gio Trung Quc. Chng ti uchiu c n cc triu i lch s k t khi Pht gio truyn vo Trung Qucsau thi k Lng Hn, mi triu i chng ti u chn ra mt v vng, phn tch ng thi ni r mi quan h gia h vi Pht gio cung cp cho ngi c mt qu trnh lch s tng i r rng ca Pht


7/191

gio Trung Quc. Cch bin son quyn sch ny u ch n vic ni rnhng s kin xy ra c tnh cu chuyn, cc kin thc mang ni dung tngio, cc vn mang tnh hc thut dng nghin cu chuyn , chngti c dung ho cc s vic mang tnh cu chuyn, cc vn mang tnhkin thc, cc vn mang tnh hc thut l mt h thng nht mang ncho mi ngi mt cm gic d hiu.

Qu trnh bin son quyn sch ny tham kho rt nhiu tc phm lunvn c lin quan n lch s pht trin ca Pht gio Trung Quc. Do yucu v ti v lng ch qui nh trong mi chuyn nn chng ti khngth k ra tt c u ui, chng ti c gng lit k mc lc v tc phmchng ti dng bin son quyn sch ny ng sau quyn sch, vi tlng cm n cc tc gi ca cc tc phm v lun vn ny.

Thng 10 nm 1996

Vng Ch Bnh

---o0o---

Phn 1 - Hn Minh m mng thn nhn . Lng H Tngngy dong nga trng

y l mt phn truyn thuyt Pht gio du nhp vo Trung Quc. Nm 76sau cng nguyn ng vo thi k tr v ca ng Hn Minh . Mt m,Hn Minh m thy mt v thn cao hai trng, ton thn ph mt lpvng lng lnh, trn u i mt vng vng lp lnh, ngi mm mi yuiu tht tha. Ngi bay n trc i din trong Vng Cung. Thy v thnny, Hn Minh v cng vui v. Lp tc ngi tnh dy, ngi cm thy ngngc v tic r mi. Ngy hm sau ngi li m thy v thn ny, lp tc ngii hi qun thn: v thn ny sng phng tri no?lc c mt v tn

l St m, l mt ngi hc su hiu bit rng, ng ta lin tr li rng : connghe ni nc Thin Trc phng Ty (Tc n c i) c mt v co, c mi ngi tn xng l Pht, ngi c th bay mt cch nh nhng.

Ngi m b h m thy chnh l v thn ny. Sau khi nghe ni vy, HnMinh lin nh m c trong bng, tr tu nh c m mang thm. Lptc ngi sai mt s gi tn l Trng Khin cng quan V Lm trung langtng em 12 ngi gm Tn Cnh cng tin s t Vng Tn n ngay


8/191

Ty Phng cu Pht php. Tuyn truyn rng trn chng ng i TyPhng, on ngi ny i qua 36 nc n c i Nguyt Th (ngynay nm trong vng lu vc sng A Ma vng Trung ) v gp hai vTng s ngi Ty phng , mt ngi tn l Ca Dip Ma ng, mtngi tn l Trc Php Lan. S gi Trng Khin cng nhng ngi cng imi hai v Tng s ny li cng vi h chp mt s kinh Pht, sau connga trng th h cng nhau tr v t Hn.

Sau khi cng s gi Trng Khin v nhng ngi cng i tr v nc Hn,hai tng s ngi H ( ch nhng ngi sng pha Ty Trung Quc) cHn Minh n tip rt nng hu. Theo s ch dn ca hai tng s ngiH, Hn Minh ra lnh cho cc Ho s trong cung v ngay bc ho caThch Ca Mu Ni. Bc tranh tng v ging ht v thn m Hn Minh m thy, khng khc mt cht no. Th l Hn Minh gia lnh cho cc

ho s trong cung v thm nhiu bc tranh tng na, treo khp cccung in thun tin cho vic th cng. Sau Hn Minh li yu cuhai Tng s ngi H tn l Ca Dip Ma ng v Trc Php Lan dch nhngcun kinh m h mang v ra ting Hn. to thun li cho vic dchkinh, Hn Minh cho ct ln mt ngi cha th Pht ngoi thnh TyUng Mn vng Lc Dng, mi hai tng s ngi H v tu hnh,chuyn mn dch kinh. Do b kinh c con nga trng chuyn tr v,do ngi ta t tn ngi cha hai v tng tu hnh ngi H tu hnh lBch M.

Ngi Ca Dip Ma ng v ngi Trc Php Lan u l ngi min trung n, trc khi hai v n Trung Quc, Pht gio n chia thnh haimn phi i tha v tiu tha. Ci gi l tha: y c ngha l c xechuyn tr. Pht gio cho rng con ngi ang sng trong bin kh nn cnc mt cng c chuyn ch mi vt qua c bin kh ny, tm n s giithot. i tha hay tiu tha ch l cch ni mang tnh cht hnh tng, itha c ngha l c xe chuyn ch ln, Tiu tha c ngha l chuyn xechuyn ch nh. Pht gio i tha l mt mn phi m Pht gio n pht trin ti mc no ri n mi xut hin. phn bit Pht gio

pht trin vi Pht gio nguyn thu, h gi Pht gio pht trin l iTha, gi Pht gio truyn thng ( nguyn thu) l Tiu Tha. Ngoi s btng gia cch nh gi v Thch Ca Mu Ni v mt s l gii v cc giongha c bn ca Pht gio ra th s khc bit ch yu ca Pht gio itha v Pht gio tiu tha l s khc nhau v phng php tu hnh truynthng ca tn gio c in n , tc l coi trng s tu hnh ca chnh

bn thn mnh, cn Pht gio i tha v mt tu hnh th li coi trng tr tu


9/191

pht ra ca ngi tu hnh ( Pht gio gi tr tu l Bt Nh), ch chngng thi coi vic tu hnh ca c nhn con ngi v s to sng ca tr tu.Tiu tha cho rng, con ngi ch c th t hoi thn, t dit tr tu tmnh vt qua bin kh. Cn i tha li yu cu phi dng i t i bi

ph chng sinh. Tiu tha cho rng kt qu tu hnh cao nht ca c nhncon ngi khng th t c bc m c Thch Ca Mu Ni lc u tu hnh t c, tc l kt qu tu hnh ca con ngi khng th tr thnh Pht,m ch c th tu hnh tr thnh chn tm ca La Hn, tc l thp hnPht hai bc; nhng i Tha th cho rng, s tu hnh ca c nhn conngi khng ch tr thnh La Hn, m c th tr thnh mt v B Tt tc l mt bc cao hn La Hn, hoc c th tu ln mt bc cao hn th na, tcl tu thnh Pht. Tng Truyn rng ngi Ca Dip Ma ng v ngi TrcPhp Lan u thng hiu kinh ca Pht gio tiu tha v i tha, sau khihai ngi n Trung Hoa khng c bao lu, cc ngi lin lp tc tng kinh

Pht dch ra ting Hn, Ngi Ca Dip Ma ng dch ra T Thp NhTrng Kinh ( b kinh 42 chng). Ngi Trc Php Lan dch ra 5 b kinhin nh Thp a on Kt, Pht Bn Sinh, Php Hi Tng, TThp Nh Chng.

Trn lch s, khng t ngi, k c cc Pht t u cho rng vo mt m nvua Minh m thy v thn v sai ngi n cu php, chnh lim m u ca Pht gio truyn vo Trung Quc, Ngi cha Bch M Lc Dng l ngi cha th Pht u tin trong lch s Trung Quc. CaDip Ma ng v Trc Php Lan l hai v tng s Ty phng u tin nTrung Hoa truyn php, Kinh T Thp Nh Chng l b kinh Pht bngch Hn u tin ca Trung Quc.

Trn thc t vn Pht gio du nhp vo Trung Quc vo thi gian no thtrong lch s c rt nhiu truyn thuyt. i ng c mt v Ho thngtn l o Tuyn xy dng nn mt truyn thuyt l: Hin Vin Hong tng n nc T Hoa Ty Phng, nc Hoa T chnh l ThinTrc, khi c gp Hong th lc Pht gio c du nhp voTrung Quc ri. Thi Ty Tn c mt v o s tn l Vng Ph vit ra

quyn Kinh Lo T ho h, ni rng Lo T vo thi Chu Vng tngvt qua sa mc pha Ty vo n n ri ho php ra Thch Ca Mu Ni,Thch Ca Mu Ni chnh l t ca Lo T, chnh nh Lo T ho php do Thch Ca Mu Ni mi lp nn o Pht. y chnh l chuyn ba t cao gio nhm bi nh Pht gio; nhng v sau mtj s Pht t li ly lmtin . H nu r v Lo T di chuyn sang phi Ty vo thi ChuVng, do thy r Pht gio ra i vo thi nh Chu , ng thi trong


10/191

thi gian Pht gio cng du nhp vo Trung Quc. V sau mt s PhtT truy tm ti liu v ch r, thi khng t c Pht gio, thi Tn ThuHong tr v c nhng v Tng t phng Ty n Trung Hoa. ThiLng V tr v, Pht gio cng c truyn vo Trung Quc...cctruyn thuyt ny u khng c cn c hoc rt thiu cn c. Do s xuthin nhng chuyn ly k c qui ca nhng chuyn hon ton ba t l dos u tranh gay gt ca o gio v Pht gio. Sau thi Ngu Tn, c hai

bn u cao chnh mnh, h tm cch lm nhc hoc h thp i phng.C hai bn dng ln nhng truyn thuyt ni rng tn gio ca mnh rai trc. Trong Pht gio cng mun chng t mnh du nhp vo TrungQuc trc khi cc o kia ra i, nn tt c u mun ni rng o camnh t sm c s tn sng ca cc Vng.

Hn Minh m mng thn nhn sau c ngi i cu Php, t

o Pht truyn vo Trung Quc, iu ny l mt s tht lch s nhng chcchn cng c mt phn l h cu. Sau s kin Hn Minh m mngthn nhn, c ngi i cu php, c mt s ti liu vn chng ni rng , vs gi tn l Trng Khin, nhng c mt s ti liu vn chng cng nirng, v s gi tn l St m; cn v hai v Tng s ngi Ty Phng tn lCa Dip Ma ng v Trc Php Lan, c nhng ti liu vn chng ch ghic mt tn ngi Ca Dip Ma ng ( hoc l Nhip Ma ng), c nhng tiliu vn chng ghi c hai ngi. C ti liu vn chng th ni rng ngiCa Dip Ma ng n Trung Hoa trc, Ngi Trc Php Lan n sau,nhng cng c ti liu vn chng ni rng c hai tng s ngi Ty phngny cng quay tr v Hn triu vi s gi...nu nh ct b thnh phn hcu, ch xt chi tit c bn nht l Hn Minh m mng thn nhn, th l chi tit c th tin c, n cho ta thy Pht gio du nhp vo TrungQuc vo thi gian ny ( tc vo thi k Lng Hn).

Pht gio du nhp vo Trung Quc vo thi k Lng Hn, c mi lin hmt thit vi Ty Hn V , m ra con ng t la vi Ty Vc. Vothi k u Ty hn, hp sc vi lc lng dn i Nguyt Th vn c mi th lu i vi Hung N chng Hung n th vo nm Kin

Nguyn th ba ( nm 138 trc Cng Nguyn), Hn V lin c TrngKhin v mt s ngi khc sang lm i s i Nguyt Th. Tri qua hnmi nm sng i Nguyt Th, sau khi tr v Hn Triu, Trng Khinv nhng ngi i cng li bo li vi Hn V tt c nhng g tai nghemt thy cc a phng pha Ty, t m mang tm mt cho Hong Hn thm rt nhiu. Sau ny trong qu trnh u tranh vi Hung N, Hn V li mt ln na c Trng Khin v nhng ngi i n lm i s ti


11/191

min Ty, t thit lp con ng giao lu gia Trung Quc v minTy, sau ny chnh l con ng t la ni ting th gii. Con ng t lac m ra, ng lc Ca Nh Sc Vng ca quc Qu Sng vngTy Bc n ang cho hong php Pht trin Pht gio. con ng t lac m ra cng l lc m ra mi giao lu kinh t v vn ho gia TrungQuc v nc ngoi. ng trong qu trnh giao lu kinh t gia vn hoTrung Quc vi nc ngoi, Pht gio c truyn b t n vo ccnc khc t Ty Bc; ng thi dn dn vt qua Ty Lnh ( Pa-mia ngynay) ri c du nhp vo vng Ty Bc Trung Quc, sau dn dn ctruyn b khp ni a Trung Quc.

Do con ng t la ni lin min Ty vi ni a Trung Quc v do cmi giao lu qua li gia cc tng s ngi min Ty v ngi Hn trong nia ca Trung Quc c ko di lin tc cho n thi k Lng Hn, nn

trong cc sch s c lin quan, tc l vo thi k Lng Hn trong ni aTrung Quc cng c nhng ghi chp v Pht gio. Nm u thi NguynTh i thi Ty Hn ( Nm th hai trc Cng nguyn) hi c ttin s Cnh L trong qu trnh giao lu vi ngi H min Ty, trong snhng v s gi ca i Nguyt Th Vng c ngi dy truyn mingcho ng ta kinh Ph ( ph tc l phin m ca Pht . Pht chnh l Thch Ca Mu Ni). Nhng nm u thi k ng Hn, trong snhng ngi nm quyn cao chc trng ca tp on thng tr cng cngi bit n Pht gio, mt s v qu tc ca Hong Tht, cng btu tin v tn th Pht. Em cng cha khc m vi ng Hn Minh l SVng Lu Anh song song th Pht vi Hong Lo, ng thi tronghong cung xy mt ngi cha th Pht ring. Thy vy Hn Minh linqu trch: S Vng Lu Anh c xong T ca Hong Lo li tn sngPht gio, th cng n chay vi cc v thn trong ba thng, cch lm ny cn

phi kim tho, khng nn tip tc nh vy na! iu ny chng t lng Hn Minh m mng thn nhn, iu khng phi l s nhnthc v tm l mt cch ngu nhin, m l s phn nh ca hin thc lch srng hi Pht gio bt u lu hnh trong ni a Trung Quc.

Vo thi ng Minh Hn c mt s danh t c phin m chuyn mntheo Pht gio c ghi vo trong sch s. Ngoi t Ph nu trn ra, cn c cc t Y B Tc ( tc u B Tc, ch cc nam gii hcPht khng xut gia, tc cc nam c s), Tang mn ( tc l Sa mn, chnam gii xut gia tu theo Pht, thng thng c gi l cc v s), Tkheo( ch cc sa mn)...Hi cc v nh Y B Tc, Tang Mn, T kheo,ngoi hai v Tang s ngi H pha Ty nh Ca Dip Ma ng v Trc Php


12/191

Lan tng n Trung Hoa th s cn li khng ai l ngi Hn trong nia Trung Quc, iu ny cn phi xem xt li. Hoc t nht cng phi nirng, h hon ton khng phi l nhng ngi H min Ty.

Hn Minh m mng thn nhn ri c ngi i cu php, v vic nysau c rt nhiu t liu lch s ghi chp li. Cng nhng ghi chp v sauth cc tnh tit cng r rng, v nhng ngi ghi chp v sau a ra nhngnhn nh ch quan ca mnh vo trong , vic khin cho s kin lch s Hn Minh Vnh Bnh cu php cng ngy cng tr ln ly k. Qunggia thi Bc Ngu, mt s Pht t cn ba t v vit ln quyn sch mangtn Hn Php Bn Ni Truyn. B sch ny c nm quyn, trong vitrt t m, chi tit nh: gic m ca Hn Minh ; cho ngi i cu php;tng ngi H n Trung Hoa; s va chm gia Thch Ca Gio v oGio, xy cha Hong php...trong h ghi li chi tit s kin vo

nm Vnh Bnh th 14 ( nm cng nguyn th 71) c nm v o s tn tuilng ly xin vo bi kin Hn Minh , xin c thi php thut vi cc Samn Pht gio. Sau khi c Minh ph chun, hai bn lin tin hnh mtcuc thi php thut v cng tinh vi v huyn o. Trong cuc thi , o smun ly Kinh o gio dit la, nhng m khng dit c, nhng khily la t kinh, kinh o gio lin bin thnh tro bi, iu lm cho os vng ni pha Nam( Nam nhc) b ct hng lin cht ngt ngay ti ch;Cn Sa Mn Nhip Ma ng ( Ca Dip Ma ng) i din cho Pht gio,lp tc nhy vt ln trn cao nm trn khng trung, ho php lm cho hoa

bu trn tri to ra nh mt chic Thi dng ri ln u cc Tng sPht gio, ng thi li lm cho t trn tri pht ra nhng ting nhc rt vuitai. Mt v Sa mn khc l Trc Php Lan th c gng ging cng c caPht gio khin cho rt nhiu phm phu tc t u mun xut gia qui yPht. Mt s o s ca o gio lp tc cng nhau t mun t b ogio qui y Pht, Kt qu cuc thi ny l: Pht gio thu c thng li.Cu chuyn trn y c v nh l hoang ng, nhng ta khng vi bn ncc chi tit thn b ca n m ch bn n s kin thi u gia o Pht vo Gio. ta thy rng vo u thi k ng Hn, o gio v cn bn vncha hnh thnh, v vy ly u ra o s? Cng kh m khng nh c

chuyn cc o s ca o gio t b o gio qui y Pht.

Song cho d th no i chng na, cha Bch M Lc Dng qu thccng khng nh rng: n l ngi cha u tin trong lch s Trung Quc.

N nm di chn ni Bc Manh, pha bn Lc Thu, nhn xung vngtrung nguyn rng ln, chung sm trng chiu ui i hng nghn cinng ci lnh. Cn v ngun gc ci tn ngi cha Bch M, mt ti liu


13/191

vn chng khc ni rng: c mt v Quc Vng nc ngoi, ng ta nhiu ln ph hi cha th Pht. Hi c mt ngi cha th Pht tn lChiu , ang trong tnh trng sp b ph b th mt m bng c mtcon nga trng chy vng xung quanh ngi cha v h vang ln. Qucvng sau khi nghe thy vy pht tm t bi, ra lnh chm dt ph hingi cha, ng thi i tn ngi cha thnh cha Bch M. T tr i,mi khi ng ta cho xy dng cha th Pht, Quc Vng u t tncha l Bch M.

Li c truyn thuyt ni rng, sau khi c ngi i cu php ly kinh. HnMinh lin cho xy dng mt ngi cha th Pht, lc u ngi cha ly tn l Chiu . V sau c mt Vng mun ph hoi ngi cha nhng mt hm v vng m thy mt con nga trng bay xungquanh cha h vang, ng ta lin t b nh ph ngi cha , ng thi

i tn ngi cha Chiu thnh Bch M. Li c mt truyn thuyt khcni rng, khi xy dng ngi cha ny, mt hm Minh m thy con ngatrng h vang lin t tn cho ngi cha mi xy dng l Bch M. trongnhng truyn thuyt trn y mi truyn thuyt u c mt cn c, bi v Trung Quc c i v n c i u c rt nhiu ngi cha th Pht ctn l Bch M. Cha Bch M sau khi xy dng vo thi k Lng Hn,trong thi k ng Hn Tam Quc, thi k Ngu Tn Nam Bc Triu n ltrung tm dch kinh chnh ca Pht gio min Bc Trung Quc, rt nhiutng s ngi H( tng s min Ty) sau khi n Trung Hoa thng n ydch kinh. Vo thi k Tu ng, qui m ngi cha Bch M c mrng hn trc rt nhiu; V Tc Thin cng c coi ngi cha ny l mttrong nhng ngi cha ca cung nh. Tri qua hn mt nghn nm sau, saunhiu ln chin tranh bo lon, ngi cha Bch M tuy tri qua nhiu lnthnh suy, nhng n vn c bo tn n by gi. V vy b kinh TThp Nh Chng m Thch Ca Ma ng tng dch cng c th coi l

b kinh Pht bng ch Hn u tin ca Trung Quc. Bn u tin ca bkinh ny( bn gc) cng b tht lc vi b kinh Pht gm nm b m ngiTrc Php Lan dch ra.B kinh T Thp Nh Chng cn lu li ntn by gi l b kinh do cc tng s ngi H chp li bn t hi Tam

Quc, chc chn n cng s c mt phn khc so vi bn gc, nhng v cbn n cng l nguyn bn. Quyn kinh ny c khong hn hai nghn ch,ni dung ch yu ni r gio l c bn ca Pht gio, n va c ni dung ttng ca Pht gio Tiu tha, va c ni dung t tng ca Pht gio itha. Tuy ni dung ca n c rt gn, nhng l l ca n rt r rng,c h thng, c th coi l nguyn bn ca b kinh t n c i.


14/191

Ni tm li, xt t nhng chi tit s thc ca lch s, c th ni rng HnMinh l mt v Vng phong kin u tin ca Trung Quc tip xcvi Pht gio. Ngi c ngi i cu php c gng mau chng mang Phtgio truyn vo Trung Quc. ng thi hnh ng cu php ca ngi, vmt lch s coi nh tha nhn mt tn gio khc - Pht gio - c du nhpv lu truyn vo Trung Quc. Hi y l mt hnh ng long tri lt cha tng c. Kho st lch s pht trin ca Pht gio trung Quc ci, tho lun v xem xt k mi quan h gia cc Vng thi phongkin vi Pht gio th vic Hn Minh m mng thn nhn ri cngi i cu php qu tht l im m u rt ng n, rt ng tin cy.

Hn Hon th Pht v LoTn Thnh chiu np Sa mn.

Sau khi Pht gio du nhp vo Trung Quc vo gia thi Lng Hn, ngoiNgi Cnh L l hc tr ca tin s thi Ty Hn Ai c lnh caVng i Nguyt th truyn khu cho kinh Ph v ngi Ca Dip Mang thi ng Hn Minh dch kinh T Thp Nh Chng trong sutthi k ng Hn hu nh khng c b kinh Pht no c dch ra, hn thna tnh hnh c th ca Pht gio c bt u lu truyn trong TrungQuc nh th no, cng kh tm thy nhng s liu ni chi tit. Nhng vocui thi k ng Hn, tc l Hn Hon v Hn Linh cn ang cmquyn, vic dch cc b kinh in ca Pht gio v tnh hnh c th ca Phtgio c bt u lu truyn trong Trung Quc nh th no, cng kh tmthy s liu ni chi tit. Nhng vo cui thi k ng Hn, tc l Hn Hon v Hn Linh cn ang cm quyn, vic dch cc b kinh in caPht gio v tnh hnh c th ca vic lu truyn Pht gio c ghi chprt nhiu trong s sch. Theo ghi chp, hi mt s v tng, s ngi Hni ting n Trung Hoa nh ngi An Th Cao ( ngi vng An Tc, bygi thuc cao nguyn iran), ngi Chi Sm ( ngi dn i NguytTh)...dch ra mt s lng ln kinh Pht, khin cho nh hng ca Phtgio ngy cng c m rng. trong sut thi k ng Hn, php lut canh nc cm ngi Hn xut gia ( tc i tu). Vo cui thi ng Hn, vic

cm ngi Hn xut gia mi c bi b. Ngi Trung Quc xut gia utin lm tng s tn l Nghim Ph iu ( cng cn gi l Nghim Phtiu). Ngi qu gc mt vng ven sng Hoi thuc tnh An Huy. Truynthuyt ni rng, thu nin thiu ngi rt thng minh, tht th cht phc,nhanh nhn, hiu hc. Sau khi xut gia, ngi cng tng vi ngi AnHuyn ( ngi An Tc, mt tng s ngi Min Ty) xy dng nhng ni


15/191

kinh dch Pht, gip cc hot ng dch kinh, v phin dch c rtnhiu kinh Pht, hi ngi kh ni ting v c uy tn.

Do cc b kinh in ca Pht gio c phin dch khi lng ln v dndn c lu hnh lm tng ln ng k s hiu bit ca ngi dn Hni vi Pht gio. Nhng Pht gio li l mt tn gio ngoi lai, mun cmsu, bm chc vo mnh t Trung Quc ny qu l mt vic khng d dng.Do thi k u dch kinh sch Pht gio, cc v phi nh n t tngca cc nh nho gio v t tng ca o gio gii thch r gio nghaca o Pht. Cui thi ng Hn tng c quyn sch Mu T L HcLun, do cc phn t tri thc ngi Hn vit, quyn sch tp trung phnnh s hiu bit ca nhng phn t tri thc i vi Pht gio. Nh trongcun sch , khi gii thch th no l Pht ni rng, Pht l mt dngThu Hiu( cch gi ca vua quan sau khi qua i), n cng ging nh cch

gi Tam Hong Ng ca truyn thng Trung Quc. Cch gii thch nhvy trn thc t l dng nhng t tng ca Nho gio gii thch Phtgio. trong quyn sch , khi gii thch nhng c tnh ca Pht cng nirng: Pht cng chnh l t tin ca o c, ngi c th bin ho h o, cth chia ra lm nhiu phn, hoc n sng, hoc n cht, c th to hoc nh,c th vung, hoc trn, c th gi hoc tr, c th m hoc r; hoc c thvt vo la m khng b chy, b dao chm m khng b thng, sng ni

bn tanh hi m khng b nhim, ch hon nn m khng b hon nn;Pht i li bng cch bay, khi tnh to ton thn pht ra sng lo... y cigi l t tin ca o c l ni ln o gio tn phng Lo T; ci gi lnhn ni v bn b ca Pht, tc l n ging nh s nhn ni v bn b cacc v thn tin m t thi chin quc tr li y cc nh m dng thngmiu t. Trn thc t, sut thi k ng Hn, thm ch n cui thi kng Hn, trong lng nhn dn Trung Quc, Pht gio ch l mt o mnhn dn sng bi Lo T. S nhn thc ny c phn nh tp trung bngcc hot ng tn gio m c th l ng Hn Hon cng th Pht vLo T.

ng Hn Hon Lu Ch ln ngi vo nm 147 sau cng nguyn, lc y

ng mi 15 tui. Hi mi vic trong Triu u do Lng Thi Hu vngi anh trai tn l Lng K cai qun v gii quyt. Hn Hon chngqua ch l mt con ri b nhn. Nm Din Hi th 2 (159 sau Cng nguyn),c s gip ca mt s hon quan, Hn Hon m st Lng K,ng thi cng cho mu st qung hn chc ngi thn cn ca Lng K.Do cc hon quan ng mt vai tr rt quan trng. Hn Hon lin bnhim cc hon quan gi nhiu trng trch trong Triu v gi mt s trng


16/191

trch mt s a phng. Do hnh thnh nn mt tnh th chuynquyn ca cc ng hon quan. Mt s phn t tr thc t ra bt mn trcs lm quyn ca cc ng hon quan, h cng khai kch tp on honquan lin nhn xi dc Hon ra tay trng pht cc phn t tr thc nyvi ti danh ng ng. iu khin cho triu nh v tnh hnh trnh trtrong nc cng tr nn hn lon. Trc tnh hnh nh vy, Hn Hon vn thn nhin sng vi cuc sng cc k hoang dm v i tru. Theo ssch ghi chp li, Hn Hon c ba Hong Hu, hng ngn cung nsut ngy say sa hng lc. cu cho mnh sng lu trm tui, trongcuc sng tinh thn Hn Hon t ra l mt con ngi cc k m tn, ngmong mun bng cc nghi l cng bi tn gio, mnh s c cc thn linhche ch. Trong lng ng ta tn th c Hong v Lo T. Hong vLo T lc ny c cc chin binh t thi chin quc tr li suy tn nh lthn tin, lc c mt o gi l o Hong Lo c lu hnh. Theo

truyn thuyt vo nm Din Hy th 8 ( nm 166 sau Cng nguyn) HnHon m thy mnh v Lo T ang bn nhau, do Hn Hon 2 ln c ngi n huyn Kh ( theo truyn thuyt l c hng ca Lot, nay l Lc p thuc tnh H Nam) cng t Lo T, ng thi h lnhxy ngay mt miu th Lo T huyn Kh, cng thi gian ny, Hn Hon cn c ngi n huyn Mng ( ngy nay gn Thng Khu thuc tnhH Nam) lm l cng t m Vng T Kiu tin nhn c i mong bt

bnh tt, ko di tui th v c ln ci thn tin. Ngoi ra, trong cungin ng cn t chc nhiu ln t l Hong Lo theo nh nghi l t tri t. t Trung Hoa ng xy dng c 8 in t l, trong cc in tonl ngc ng chu bu, tm ba loi sc sinh lm t l mong c

phc th ct tng.

Cng vi vic t l Hong Lo, Hn Hon cn cho xy dng cc chath Pht trong cung in mong c Pht ph h, che ch. Hi cmt v i thn tn l Nhng Khi. ng ta vi Hn Hon nh hnh vi

bng. ng dng th ln Hong khuyn rng: Chng thn nghe ni hingi b h ang cng th Pht v Hong Lo trong cung in thnh tm tl. Thn nghe ni Hong v Pht gio u ch trng dng thanh tnh

v vi gi tnh tm ng thi thng chng sinh, khng ng h tn st,mi ngi phi gim bt n chi xa x. By gi b h li thm kht iu,chm git mt cch v c v tn nhn, i ngc li vi nhng g m oPht v Hong xng. Gi y b h va th c Pht v HongLo, vy th lm sao c th nhn c s che ch ca c hai bn. Likhuyn rn ca ng Nhng Khi cho thy r, hi trong lng mi ngi,

bao gm c trong tm thc ca Hn Hon , Pht v Hong Lo u l


17/191

thn dn ( c l m tn), h u ch trng thanh tnh v vi ( tc l htsch mi vng nim, mi o tng). Do Pht gio v Hong Lo tngi ging nhau. Xt t mc ch ca vic Hn Hong cng th HongLo, Pht ta c th thy r mc ch chnh l ng mun c nhiu iu tlnh, sng lu trm tui hoc l cao hn mt bc na l mun cu thnhtin, sng trn ci tri. Trn thc t, hi cc nh thn tin ca Hong Lo,khng t ngi c gi l thy ph thu, thn tin, hn th na mt sni dung ca kinh Pht v truyn thuyt Pht gio lc by gi cng c lgii bng nhng php thut thn tin. Nh trong kinh: Khi no tu c quLa Hn, th c th bin ho mun hnh vn dng v ko du tui th, lmc nhng vic kinh thin ng a. Trong thi gian ny, vic tu tp caPht gio cng c ngha l mong c trng sinh bt lo v bin thnhtin. Do Hn Hong mi cho rng, Pht v thn tin Hong Lokhng khc nhau l my. Vic th cng Pht v Hong Lo u l mun

c ph h che ch, em li iu tt lnh, ko di tui th v thnh thntin.

Cn v thi nhn thc ca cc Vng ca giai cp phong kin cngng o nhn dn thi cui ng Hn i vi Pht gio, th tng on Phtgio mt mt nh s gip ca vic bi ton m dng v cc php thutthn tin vn c trong x hi Trung Quc thi phong kin m rng nhhng ca mnh, mt mt khc tng on Pht gio cng y nhanh cng tc

phin dch cc b kinh Pht. Cui thi ng Hn, cng tc dch kinh Phttt nhin u trng cy phn ln vo cc Tng s nc ngoi, ch c mt s ttng s v c s ngi Hn cng tham d vo , nhng h ch c lm cccng vic mang tnh cht ph gip; hi cc tng s nc ngoi b kinh gn th h lin dch b kinh . Hn th na Pht gio cha phn thnh itha v Tiu tha, mi ngi u coi nhng b kinh l nhng li thuytgio ca Pht Thch Ca Mu Ni; cng tc phin dch kinh sch ch yu tinhnh trong dn gian, khng h c ng h trc tip ca giai cp cmquyn. Cng vi cng tc phin dch kinh sch lin tc pht trin, nh hngca Pht gio cng nh m tng thm, phm vi lu hnh cng nh mcng ngy cng m rng. Thi To Ngu c lc Pht gio v cc thn

tin Hong Lo b cm ch, nhng n thi Ngu Minh tr v( 227-240sau cng nguyn), lnh cm c bi b. Tng truyn rng, Ngu Minh tng mun ph ngi cha th Pht mi c xy dng xong khng

bao lu pha Ty cung in. Lc c mt v tng s ngi H lp tcmang n mt ci chu bng vng ng y nc t trc cung in, ngthi th mt vin X Li pht vo trong ( X li l dch t ch PhnThit Li La c ngha l c th hoc l xng ct, tc l thi th ca Thch


18/191

Ca Mu Ni Pht sau khi ho thiu cn li nhng vin lng lnh nh ngc; vsau cng c ch nhng b xng ca nhng v ho thng tu hnh khcao khi ho thiu cng cn li nhng vin ngc lng lnh), lp tc nctrong chu to ra mt mu sng lng lnh. Thy vy, Ngu Minh khngnhng t b ban u l mun ph b my thp th Pht, hn th nangi li v cng ca ngi Pht gio. Thi k chin tranh hon lc cui Hn,mt v tng s tn l Chi Khim ( hu du ca i Nguyt Th) v muntrnh hon nn ca chin tranh m chuyn sang sinh sng t Ng,Cha Ng lc by gi l Tn Quyn nghe ni Chi Khim thng minh tigii, lp tc cho gi vo bi kin, ng thi yu cu Chi Khim ging giimt s o l ca o Pht. Trong lc tr li Tn Quyn, Chi Khim dnchng thm nhiu lun c v ti liu khc gii thch nhng gio ngha caPht gio, iu thc tnh mnh m Tn Quyn; do Tn Quyn lptc suy tn Chi Khim l tin s, ng thi yu cu Chi Khim dy d cho

Thi T ang ng Cung tn l Tn ng hc tp v nghin cu Phtphp. n thi k Ty Tn, trung tm ca cc hot ng Pht gio l LcDng v Trng An, c bit l Lc Dng. Theo ghi chp trong cunLc Dng Gi Lam K( Gi Lam l dch m ca t Cha Pht tingPhn) ca Dng Huyn Chi thi bc Ngu, hi trong ni thnh LcDng c rt nhiu cha th Pht, tt c c hn 42 ngi. n thi k cagiai cp thng tr S Tc Mn Phit thi Ty Tn, nhng ngi ny gi gmtm linh ca mnh vo trong cc cha th Pht, c mt s ngi trongHong tc bt u tn sng Pht gio. T M Toi ( con tri T M Tun,chu gi T M l bc rut) lc u phong lm T Nam Vng sau i lithnh Trung Sn Vng, tng l th ch ln nht cho vic chp kinh v dchkinh. Vo thi k Tn Hu , H Gian Vng T M Ngung trong lclm nhim v trn i tng quan h kh thn vi mt s cao tng, ngthi i x theo l ngha, lm cho mi quan h chuyn tr bn b ca ngingy cng nng thm hn. ( H Gian Vng tc H Gian Hin Vng, tcLu c, Vng cui cng ca Ty Hn, mt qung nm 130). Ngha cny ca ngi tc ng n thnh vin khc trong ni b tp on thng trkhin cho h rt tn sng Pht gio, t Pht gio c lu hnh v phttrin mnh m hn na.

Sau khi nh Tn chuyn xung pha nam, c mt s cc Vng nhng Tn bt u tin tng v tn th Pht gio. trong s c ghi li, ngiTn Nguyn T M Du ( tr v vo nm 317 n nm 323 sau Cngnguyn) rt gii th ho, c bit l v v hnh tng Pht. Ngy no ngicng mi m vi nghin bt mc son, ngi v cc hnh tng Pht tmnh v quan thn th trong CUng, hoc phn php cho cc h thn em v


19/191

th cng. Mt thi trong Triu mi ngi coi mnh c Tn Nguyn thng cho mt bc tranh Pht l mt iu rt vinh d. C mt s h thnrt thn phc ti nng ca Tn Nguyn , h hi vng Tn Nguyn cth ly danh ngha Triu nh hoc danh ngha l Hong vit ln mi bctranh Pht mt bi ca tng Pht php. Nhng cng c mt s h thn ra sckhuyn can rng, l mt tn gio ngoi lai, khng h c trong cc hthng tn gio truyn thng Trung Hoa, do khng th ly danh nghaTriu nh hoc l danh ngha Hong ca tng Pht gio. S tht lchs ny cho thy rng, trong qu trnh pht trin ca mnh, Pht gio bt uc nhng xung t gay gt khng th trnh khi i vi nn vn ho truynthng Trung Quc, m s xung t ny cng ngy cng din bin mt cchgay gt v m rng.

Nm th su ca Hm Khang Tn Thnh ( nm 340 sau Cng nguyn)

mt v trung Th gim tn l D Bng ng ta nhn thy mt iu r rng lSa mn Pht gio khi vo yt kin cc Vng ch cho hi bnh thngm khng chu qu bi. iu ny tri vi lun l Nho gio ca Trung Quc,do h dng th ln Tn Thnh bt cc Sa mn qu bi cung knhcc bc Vng qu tc. V Thng Th bn ra lnh cho ng H Xung vnhng ngi khc lp tc dng th ln Thnh , cho rng cc Sa mnkhng cn phi qu bi tn knh cc bc Vng gi, do Thnh linmnh lnh cho v quan ph trch nghi l ch tr mt cuc hp ca qun thn

bn k v vn ny. Trong cuc hp hai bn bn ci gay gt, ai ny uem ra nhng chng c, l l ca mnh, ng H Xung v nhng ngi phni u l nhng tn tin su Pht gio, h a ra l l rng, sau khi Phtgio truyn vo trung Quc, tri qua rt nhiu i u khng c mt v Samn no phi qu bi cc vng gi. Hn th na, h cn ch chng ccVng gi cn phi tn trng v tun theo gii lut ca Pht gio, khngc bt cc Sa mn phi khom lng qu gi. Nhng ng D Bng v mts ngi theo ng u coi rng trung vi vua hiu vi cha m l tamcng ng thng lun l truyn thng ca Trung Quc. Bt c ai u phitn knh php gia h cho cc Vng. S thnh knh v tnh cm ca hth kh m dng li l miu t ht c.

Trc s u tranh gay gt ca c hai pha Tn Thnh tuy vn ra lnh btcc Sa mn qu bi trc mt cc vng gi, nhng cui cng ngi cngkhng bit mnh phi lm g, bi v ngi cm thy hai bn u c l, nntrnh tr phong kin truyn thng va khng th tch ri gio ngha tamcng ng thng ca Nho gio, nhng Pht gio cng thc s c li choVng Ho. Do cc vn Sa mn phi qu bi cc Vng gi. cui


20/191

cng Tn Thnh khng a ra quyt nh. iu ny chng t rng, trongqu trnh Trung Quc ha Trung Quc, gia Pht gio v nn vn hotruyn thng ca Trung Quc ny sinh s xung t ny cui cng dnn s tranh lun mang tnh cht thc cht. Sau thi k ng Tn Thnh th Tn i ( tr v nm 362 n nm 366 sau Cng nguyn) li rt coitrng Pht php, ngi nhiu ln mi cc v cao tng vo trong Cung inging Pht php, ging kinh Pht. Tn Gin Vn ( tr v nm 371 nnm 373 sau Cng nguyn) cng li rt tn sng Pht gio, ngi cng nhiu ln ch thn n cha Ngo quan nghe cc v cao tng ging kinh.Tn Hiu Thnh ( tr v nm 373 n nm 396 sau Cng nguyn) choxy mt tnh x ( tc cha th Pht) ngay trong cung in ri n cc Samn vo , cng cc Sa mn thp nn trao i kinh php thu m. VHong cui cng ca thi ng Tn l Cung cng l ngi tin suvo Pht gio, ngi l ngi b ra hng vn ng tin ng c mt

tng Pht cao mt trng su xch ( 5m) ng thi ngi t mnh i b xahng chc l ( 5km) em bc tng ng n cng dng ti cha NgoQuan. Nhng v d trn y cho ta thy r, mi quan h gia cc Vngvi Pht gio ngy cng su sc khin cho Pht gio dn dn tr thnh mttrong nhng tn ngng ph bin trong x hi c i Trung Quc.

Ng h ch Vng sng Pht gio

i c cao tng phng php Vng

T thi ng Hn, rt nhiu dn tc thiu s vng bin thu pha Ty Bc bt u chuyn vo sng trong ni a, h cng sinh sng vi ngi Hnti vng lu vc sng Hong H rng ln pha Bc. Trong cc dn tc thius ny, chim nhiu nht l cc dn tc nh Hung N, Tin Ti, Kit, ,Khng, s sch gi y l Ng H. Di thi Ty Tn s tranh dnhquyn lc trong ni b tp on thng tr ngy cng din ra gay gt , do lm n ra cc cuc chin tranh gy mang tnh cht ni chin nh Ty Tn th danh tn thc vong. Nm u tin ca Vnh Hng - Tn Hu ( nm304 sau cng nguyn) mt v qu tc Hung N tn l Lu Uyn khi binh,

t xng mnh l Vng, sau li t xng l , thnh lp nn chnh quynHu Hn; sau khi con ca ng ta tn l Lu Thng ln ngi; cu ta lin lptc tn cng Lc Dng ri trn v Trng An , dit ht Ty Tn. Nhngngi cn st li trong dng tc lin tri dt v pha nam theo sng TrngGiang, lp nn Vng Triu Tn ti vng Giang Nam, theo s sch gi lng Tn . T tr i, c mt vng rng ln pha Bc sng TrngGiang, Ng H lin tc ct c ( chia ct ri chim ng) cc vng lp


21/191

nn cc chnh quyn , v sau s sch gi l Ng H thp lc quc ( 16nc ca Ng H) o An s l nhng ngi tn sng Pht gio , trong cc Vng nh ngi Kit lp nn nh Hu Triu, nh lp nn nhTin Tn, ngi Hung N lp nn Bc Lng v ngi khng lp nn nhHu Tn. Tt c cc Vng ny u rt tn sng Pht gio , iu ny thc y Pht gio tip tc c truyn b v pht trin mnh m mtvng rng ln pha bc Trung Quc .

Vo nm Vnh Gia th nm ( nm 311 sau Cng nguyn) vo thi Ty TnHoi , b tng Hu Hn ra lnh cho Thch lc tn cng vo cc qunca D Chu, khi i qun tin n gn sng Trng Giang th c lnhquay tr li ng n Ct Bi,( ngy nay thuc pha bc Tn St tnh H

Nam) st hi mi ngi mt cch tn bo v ti v cc Sa mn Pht giocng b v ly, nhng ngi b st hi rt nhiu. Lc ny c mt v Ho

thng tn l Pht Trng ngi min Ty ngi bt chp c sinh mnhca mnh thuyt phc Thch Lc t b chm git cc sinh linh mt cch vti v. V ho thng ny n ch Thch Lc, trc tin ngi n c tr tinh mt v i tng thuc h ca Thch Lc tn l Quch Hc Lc,Quch Hc Lc l mt ngi cng tn th Pht gio. Lc v i tngny c Pht Trng truyn cho Ng Gii 2 , lp tc v tng ny lml kt ngha anh em vi Pht H trng. T tr i, c mi trn trinh chin

bn cnh Thch Lc, i tng Quch Hc Lc thng thng on trcc kh nng thng thua, t tr i khin cho Thch Lc v cng k l,cui cng Thch Lc n hi v tng Quch Hc Lc nguyn nhn u, Quch Hc Lc lin p: C mt v ho thng min ty tn lPht H Trng, o thut ca ngi v cng l thn thng qung i, v hothng ny thng ni rng v tng qun y c mi bt ng vi nhngngi Hoa H 3, c iu ngonh mt v pha Nam. Gi y thuc h lm l tn ho thng y lm thy, nhng li tin on thng thua trc yu do v ho thng y dy cho thuc h. Sau khi nghe k vy, Thch Lcv cng sung sng, ng Trng An cho rng tin tri ban thng chomnh, lp tc cho gi Pht Trng n v hi: Pht php c nhng phpmu linh nghim g? Pht Trng lin p: Pht Php thn thng qung

i m Pht gio chng con tn th c th kim nghim bt c lc no. Nixong ho thng lp tc ly ra mt ci chu ri y nc vo trong chu, sau thp mt nn hng v cu khn. Mt lc sau trong chu mc lnmt bng hoa sen mu xanh, ri n t t ln ln, to sng long lanh lo mt.Chng kin cnh tng k l ny Thch Lc lin t ra knh phc Pht Trng ngay bn cnh mnh.


22/191

Thch Lc t l Th long, ngi dn tc Kit thuc qun Thng ng( ngy nay thuc huyn Trng tr Tnh Sn ty), ng tng ni vi LuUyn khi binh chng li nh Tn. ng thu np thm nhiu lc lng lncho mnh trong cuc chin tranh vi qun Tn v cc dn tc thiu s khc ct c cc vng. Sau khi chnh quyn Hu hn ca Lu Thng b chnhquyn Tin Triu ca Lu Diu thu hi, Thch Lc nguyn l Hu Hn Btng ct dt quan h vi Lu Diu, ng thi t xng mnh l i tngqun, i n Vu, Vng triu, lp nn chnh quyn Hu triu, ly th lTng Quc ( ngy nay l huyn Hnh i thuc tnh H Bc). Nm 329 saucng nguyn, Thch Lc dn qun i tiu dit Lu Diu nh tin triu chimht c vng rng ln pha Bc, nm sau lp tc ln ngi Hong . Sau khic Thch Lc tn sng, Pht Trng c phong lm i hothng, ngoi lm cc hot ng tn gio nh tr gii, thuyt phpThchLc cn s dng ma thut bin o ca Pht Trng tham d vo nhng

vic c yu trong vic qun s ca mnh, on trc c ct hung ( lnh-d), hoch nh mu lc. Khi Thch Lc ln ngi Hong , ng li cngt ra tn knh Pht Trng, mi vic to nh u hi kin ca Pht Trng. Thch Lc xut thn t mt dn tc thiu s ngi Kit vng phaTy, ng Trng An rt thiu lng tin i vi cuc trinh chin vng Trungnguyn cng ti nng thng tr ca mnh. Hc thuyt nho gia ca ngi hnchnh thng th lun lun ch trng bn trong l ngi Trung Hoa bnngoi l ngi mi r. Ci nhn lch lc mang tnh dn tc hp hi ny lic nh hng rt su sc. Do cc dn tc thiu s ct c vng, m c

bit cc bc Vng ca h, rt mong mun c c ch da v mt tinhthn.

Do khi c tham d vo nhng vic c mt v chnh tr hoc qun sca Thch Lc, Pht Trng thng ba thm mt s tin on lmtng ln lng t tin ca Thch Lc. Ngay t nm th ba ca Hm Ho(nm328 sau Cng nguyn , Tin Triu Lu Diu tng dn qun i n baovy v tn cng Lc Dng. Thch Lc nh ch thn dn qun i phvy cu cho Lc Dng , nhng cc thuc h tu tng u khuyn cnThch Lc, h cho vy th d nhiu lnh t. Nhng ngc li Pht Trng

th cho rng, Thch Lc phi ch thn dn qun i gii vy th Lc Dngmi thot khi cnh nguy him v tn ph. ng ta ni rng: ti hm quachic chung treo thp th Pht dung a theo gi con c gng ngheting ng v nghe c chic chung ni c mt cu nh th nyT Chi Th L Cng Phc Cc C Thc ng, y l mt cu ting cangi H, cu c ngha l: nu xut thn i nh th c th bt sngc lu Diu. Sau khi nghe ni vy, Thch Lc v cng sung sng, h


23/191

lnh cho cc binh lnh tham mu khng c php khuyn can bn li lptc chm ngay khng tha. iu ny li cng cng c thm nim tin thngchc chn. Thch Lc lin dn qun i cu Lc Dng ang b bao vy, saukhi nh thng ri qu nhin Pht Trng nhiu lc cn on trc chim ho nhc Thch Lc phng trnh hoc chun b i ph. C mt ln,khi dn qun i chinh pht Thch Lc cho qun n tr mi ni. Qunch d nh ti n lp tc cho em qun n nh p cp tri. Sau khi

phn tch tnh hnh, Pht Trng bit rng nht nh qun ch s nnh p cp tri, kt qu chng b nh bi v tho lui. Trong thi kthp lc quc, Thch Lc l mt con ngi tn bo, ni ting v s chmgit ba bi nhn dn, thm ch nhiu Sa mn cng cng chung cnh ng,Pht Trng quyt nh phi cm ho bng c Thch Lc l mt conngi tn bo ni ting v ti chm git ba bi nhn dn, thm ch nhiu Samn cng cng chung cnh ng, Pht Trng quyt nh phi cm ho

bng c Thch Lc, khin Thch Lc phi bit kim ch v bit gi mnh.Sau khi chim c lng tin ca Thch Lc Pht Trng thng xuynkhuyn can Thch Lc nh th ny : Vua mt nc nu nh cai qun tnc bng lng nhn t v c cao c, thng yu nhn dn th ngy noim lnh cng n vi mnh, nu khng th im xu v tai hi v t trntri s p xung tri v ngi cng c mi lin h vi nhau, ngi cn phi tunhn tch c, lm nhiu vic thin. Sau khi nghe Pht Trng ni vy,Thch Lc tuy t ra khng vui, nhng t tr i ng ta c nhng kmch v gi mnh.

Sau khi Thch Lc qua i , Thch H l con nui ca Thch Lc phtrut con ca Thch Lc l Thch Hong ln ngi, chuyn v

Nghip ( ngy nay thuc huyn Lm Chng tnh H Nam), Thch H t lQu Long ngi dn tc Kit min Ty, mt thi gian di Thch H theoThch Lc i chinh pht tn st, cng lao rt ln. Sau khi ln ngi Hong v chuyn , ng ta cng t ra cung knh Pht Trng nh sau: i Hothng l i bu ca quc gia t tm thanh tnh, khng nhim tc v,khng thch quan to lc nhiu nhng cng c cao vi vi tht khng hthn l mt tm gng cho nh Hu Triu chng Trng An. Thch H cn

c bit u i Pht Trng c ngi xe kiu ln triu. Mi bui lntriu, cc thn dn u tranh nhau c kiu xe cho Pht Trng ; con traica Thch H cn ch thn ra a n Pht Trng ln xe kiu hocxung xe kiu. Thch H cn ra chiu lnh yu cu cc v i thn mi ngyhai ln n tham vn Pht Trng vo bui sng v bui ti, cc thi tmi ngy cng n tham vn Pht Trng mt ln.


24/191

Nm th nm ca ng Tn Kin Nguyn ( nm 343 sau Cng nguyn ),ng Tn Hon n dn qun bc pht, to nn s uy hip nghim trng v

bn nh Hu Triu; lc ny gp phi o qun ca Thch H ang tht bithm hi. Trc tnh hnh , dn ca triu i Hu Triu lng nng nh lat, sp n ngy tn, Thch H lin qut m ln rng: Ta th Pht phngTng, vy m khng nhng khng c thin bo m ngc li b qun xmlc nc ngoi nh cho tan tc, Pht gio chng h linh nghim cht no.

Ngy hm sau nhn c , Thch H qu trch Pht Trng nh vy,Pht Trng lin ni: Kip trc b h tng l mt i thng gia camt quc gia min Ty, B h tng t chc cc cuc l phng dng ALa Hn, tch lu c cng c v lng. Tri qua nhiu kip lun hi, Bh tr thnh Quc Vng ca nc Tn. c lm Quc Vng, l mt

phc c v lng ri. Hin gi ngoi vng bin cng c qun ch, ivi quc gia l mt chuyn bnh thng, c sao B h li ly m qu

trch Pht Php , ng thi ny ra nhng ngh c c? Cu tr li v licht vn trn y ca Pht Trng c th thy rng, ngi ht lng htd i vi Thch H . Li ni ca Pht Trng khng nhng khin choThch H lng nghe, m cn c Thch H v cng hoan nghnh, hn thna Pht Trng li dng l lun v nhn qu bo ng v kip lun hisinh t ca Pht gio cng c thm cho lng tin v s tin tng ngiHong ca Thch H tuy l ngi H ( ngi min Ty) nhng v kiptrc tu nhn tch c nn kip ny mi c lm Hong . Cch giithch ny to nn mt s i chiu, mt s so snh qu r rng i vinhng thnh kin hp hi mang tnh dn tc Bn trong l ngi Trung Hoa

bn ngoi l ngi mi r ca truyn thng Trung Quc. iu ny t nhinc Thch H chp nhn.

Cng ging nh Thch Lc, Thch H cng ni ting trn th gian binhng hnh ng tn bo v chm git ba bi, thm ch cn hn c ThchLc. Pht Trng lun lun tm mi cch khuyn can. Sau khi ln nmquyn, Thch H thng hi Pht Trng : Th no l Pht Php ?Pht Trng lin p: Pht Php tc l khng st sinh. Thch H lolng hi li: Ta l cha t ca thin h, khng cho s dng hnh thc chm

git, khng th no chn an v cai qun c thin h, gi y ta st sinh lvi phm gii lut ca Pht gio , nhng ta li tn knh th phng Pht, viclm ca ta c thu li c phc c hay khng? Pht Trng linp: B h cn phi tm phc khu phc nhng li ch o ca c Pht ,

phi dng Tam Bo soi li mnh( Pht gio gi Tam Bo l: Pht, Php,Tng), khng c c nhng hnh ng bo ngc, chm git ba bi,khng c bc hi k v ti. Cn i vi nhng k hung bo nhng ngoan


25/191

c v li, nhng k khng th gio ho c, nu ti ca chng nng btbuc phi chm, nu l nhng hnh ng tn c th ng phi chu hnhpht. Do . chm ngi tc l chm nhng k ng chm, hnh pht cngnn p dng i vi nhng k ng b trng pht. Nu nh c hnh ng bongc mt cch ba bi, trng pht, chm git nhng ngi dn lng thinv ti th cho d c th phng c Pht cng khng trnh khi tai ho. Cumong b h hy t b nhng ham mun cung lon, khi dy lng t bit,lm nhiu iu thin c. Nh vy Pht gio mi c hng thnh lu bn,

phc ca b h cng s c mnh mng nh tri bin. Lc ny Pht Trng kho lo kt hp gio l cm st sinh ca Pht gio v vic chmgit ba bi, tn bo ngi dn v ti ca Vng mc ch l khuyn rnThch H . Tng truyn rng, sau khi c Pht Trng khuyn boThch H lp tc t b gm ao, ln ngi thnh Pht.

Hi Pht Trng l mt ngi ng vai tr lnh t Pht gio ca khpvng phng Bc. Sau khi c s tn trng v sng bi ca Thch Nh Vng thi Hu Triu, ng ta tranh th c hi ny, tch cc dng cc tmau chng truyn b Pht Php cho mi ngi, iu gip cho Pht gio

pht trin tng i mnh vng pha Bc Trung Quc. Cc vng rng lnthuc quyn cai qun ca nh Hu Triu th i a s ngi Hn v ngiH u bt u tn th Pht gio. Nhng ngi xut gia lm tng s cngmau chng tng ln. Trong cng khng t ngi v mun trn trnh binhdch m h tc i tu. Do Thch H lin ra chiu th cho cc h thn btu tho lun vic dn trm h u c php th phng Pht gio hocxut gia, tu hnh. Hi c mt s thn liu li ch chng cm ch ton bvic th cng Pht, cng khng cho php tu vic xung tc i tu, l do hnu ln l, Pht gio l mt mn thn hc ngoi nhp, ngi dn Trung Hoav vua cha ca h khng nn th phng Pht. Nhng Thch H th thcc rng: mnh l ngi H, chnh mnh l k ng ngoi truyn thng ca

Nho gia, mnh cn phi tm mt ci g lm tr ct cho l lun ca mtHong , th l ngi lin ra chiu th ni r: Cc ngi ni rng, Phtgio l mt th thn hc ngoi lai, thin t Trung Quc v thn dn ca hkhng nn th phng, nhng bn thn Trng An li sinh ra v ln ln

mnh t ny, gi th li lm vua ca ngi Trung Hoa, ta cn phi cng cphong tc ca Trng An, cho d Pht gio l mt th thn hc ngoi lai,nhng Pht gio l mt tn gio m ta cn th phng. T nay tr i, tt cdn chng nh Hu triu u c th th phng Pht, u c th t nguynxut gia tu hnh. Bc chiu th ny ca Thch H m ra mnh lnh catriu nh cho php dn chng c th xut gia tu hnh.


26/191


27/191

m ci cha m t nh c anh trai nui, by tui c kinh v ton bcu vn ch ngha ca Ng Kinh, ng hiu thng tho tt c. Nmmi hai tui xut gia tu hnh. Sau khi xut gia, o An xung hc nghip thnh v gp Pht Trng . Nhn thy mnh cn phi hc hingi trc nhiu iu, do o An xin Pht Trng nhn mnh lmhc tr. Sau t ngy hc hi Pht Trng , o An lin xin tm bit thyra i tm kinh lut. Sau khi Pht Trng qua i, nh Tin Triu ditvong, o An lp tc nh c vng Tng Dng( ngy nay thuc huynTng Phn tnh H Bc) lm cng vic truyn gio v dch kinh sch. oAn sng Tng Dng tt c l 15 nm, trong thi gian ny ng m rngquan h vi cc tng lp trong x hi, hong dng Pht Php , ng cn thunhn rt nhiu t , ng thi cng cc t dch rt nhiu kinh sch Phtgio rt ln. c bit l ng cn c vo cc ni dung c lin quan trong intch ( sch c) Pht gio n t ch nh ra Qui phm i vi tng ni

, l cm nang cho cc nh tu hnh trong lch s Trung Quc . Cc hotng tn gio trn y ca o An m rng nh hng ca ng ta trongx hi vi Pht gio phng Bc. Sau khi c nghe tn tui ca o An ,Tin Tn Vng l Ph Kin thng k vi cc thn Liu ca mnh nh sau: Ngi o An Tng Dng l mt v cao tng c php thn, nu nh ciu kin, nht nh ta s mi ngi v gip ta vic chnh s.

Ma xun nm 378 sau Cng nguyn . mt v i tng nh Tin Tn tn lPh Phi nhn lnh i nh Tng Dng sau o An b tng nh ngTn tn l Chu T( lc ny cng ang lm nhim v chn gi thnh TngDng ) gi ngay li, khng cho php o An t tin i li. Trc tnh hnhny, o An ch cn cch cho cc t phn tn i khp ni. Vo thng hainm sau, Ph Phi tn cng v chim c Tng Dng , bt sng cChu T, ng thi cho dn gii o An v th Trng An ca nh TinTn( ngy nay thuc huyn Ty An tnh Thim Ty). Khi o An v nTrng An, Ph Kin v cng sung sng, ban thng cho o An rtnhiu th. Sau khi n Trng An, o An tu cha Ng Trng l mt ngicha to nht trong thnh Trng An, c khong mt nghn tng s tu hnh . T tr i trn thc t o An l mt ngi ng mt v tr cao nht

trong hng ng Pht gio ca thi Tin Tn. T thi Ngu Tn n nay, ccSa mn Pht gio ly tn nc t cho tn h ca mnh hoc ly tn caThy mnh t cho tn h ca mnh, do cc Sa mn rt khc nhau. oAn th cho rng, trong s cc thy ca cc v Sa mn y khng c ai caoqu hn Thch Ca Mu Ni , do o An ch trng tt c cc Sa mn u

phi ly h Thch lm h ca mnh. Ch chng ny ca o An c


28/191


29/191

Trc tnh hnh ny, qun thn nh phi mi Thch o An xut u ldin ra khuyn can, bi v bnh thng khng c mt li ni no ca ngiThch o An l Ph Kin khng nghe. Lc ny Thch o An cng khngng cho Ph Kin trn xung ph nam tiu dit nh Tn. Ngi c i nmt c hi no tm cch thuyt phc Ph Kin . Mt hm Ph Kin emvic trn xung pha nam tiu dit nh Tn n bn vi o An, nhn c hiny o An khuyn can: B h phi tr v thin h thun vi o tri, sngtrong t ny nhng b h khng ch c t pha, bo v c bn b

b ci, c tnh ca ngi c th so snh vi Nghiu thun4 ; do B Hkhng cn phi lao tm kh t chy y chy , phi rong rui ni chintrng ngoi bin cng m B h cn phi dng ti nng v c camnh cm ho hoc l thu ht tnh cm ca nhng k cha c thu phckia. Thch o An cn nhn mnh, kh hu vng Giang Nam rt n dch( nhiu dch bnh), xa kia Nghiu Thun n m khng tr v, i V

i n m khng quay li(i V l Vua u tin thi H Trung Quc,truyn thuyt l ng ta tng chng lt thnh cng), mong Ph Kin c thch n tnh hnh c th nh th. Sau khi nghe li khuyn can cao An, Ph Kin trm ngm suy ngh mt hi lu, dng chng khngmun nghe li khuyn . o An thy lng quyt tm nh xung pha

Nam ca Ph Kin nh ri, th l ngi phi dng k hon binh, o Anni vi Ph Kin rng: Nu nh b h tin qun xung pha nam, ngi s

phi lao tm kh t, chu ng kh khn vt v. Vy trc tin b h hytin nh Lc Dng, nht nh ta s thu c thng li, sau cho sgi chuyn chiu th n ng Tn, bt h phi qui thun b h; nu nh hcn m mui, c chp khng chu hiu ca ta, lp tc b h cho qun ranghnh chin. Kin ngh ny ca ngi Thch o An vn khng c chpnhn. Thng tm nm 383 sau Cng nguyn, Ph Kin ch thn dn 80 vnqun, nhng t xng l 150 vn qun tin xung pha Nam nh Tn. Lc lc lng gia Tin Tn v ng Tn chnh lch qu ln, Ph Kin tkiu t c vo qun ng th mnh, tng rng nh mt trn thngngay, qun c hai bn c mt trn quyt chin ti Ph Thu c th cho lkt qu ca vic ng ta qu t tin vo bn thn mnh v qu kiu ngongang tn. Nu nh Ph Kin nghe li khuyn ca qun thn v o An, kt

qu c l s khng nh vy. Tuy nhin, nhn nh ny cng ch l mt githit.

Sau trn Ph Thu, chnh quyn Tin Tn cng ngy cng suy yu, cc nhqu tc ngi H gp rt chiu binh m lnh ko qun i nh nhau vi PhKin. Nm th 20 ca Ph Kin Kin Nguyn ( nm 384 sau Cng nguyn ),dng h M Dung dn tc Tin T hung hng tp hp qun s ko n tn


30/191


31/191

Quang rng: Ta nghe ni nc Khu T c mt v cao tng tn l CuMa La Thp, ng ta l ngi hiu tng Php mt cch uyn thm, gii vm dng, gip ch cho con chu v cc hc s i sau, nu nh chimc nc Khu T, nh ngi nht nh phi em ng ta v Trng An .Sau khi nhn lnh Quc Vng cho xut qun, vo nm th 20 Kin

Nguyn ( qung nm 384 sau Cng nguyn) L Quang nh bi ncKhu T v vin binh ca cc nc ch hu n cu, Vua nc Khu T bgit, L Quang lp em trai ca Vua ln lm Vua mi, v cho bt ngay ngiCu Ma La Thp. Vo nm sau , Ph Kin b mt trn i bi sau trn PhThu, cnh tan hoang kh nt din ra trn khp t nh Tin Tn. Do mL Quang khng chu a qun v cu vin m cho qun nm n binh btng ti Ty Thnh nghe ngng tnh hnh, L Quang cng khng a ngiCu Ma La Thp v Trng An, m gi ngi Cu Ma La Thp ngay bnmnh.

Ngi Cu Ma La Thp l ngi gc Thin Trc, gia th Tng Quc, phthn l Cu Ma Vin sau khi lp tng quc ln thay mnh, ng lin tquan v cng xut gia, ng thi ng cng tin v pha ng n vng SongLnh. Lc , ng c Quc Vng ca nc Khu T n v lm Qucs, sau c Quc Vng nc Khu T chn lm em r. Hi ncKhu T , Pht gio c thnh hnh. Vng Mui sau khi sinh h cCu Ma La Thp khng bao lu cng lin xut gia lm ni s, bn thn CuMa La Thp t nm by tui cng xut gia tm thy hc kinh Pht .Tng truyn rng, sau khi xut gia ngi Cu Ma La Thp c thuc tritry nhiu loi kinh, mi ngy c th c c hng nghn cu. Nm lnchn tui, ngi Cu Ma La Thp theo b m ri khi Khu T , chuyn nvng K nh ( ngy nay l vng Khc Thp M Nh). Trong thi gian vng K nh,, ngi Cu Ma La Thp c mt s lng ln kinh inca Pht gio Tiu tha, trnh Pht hc ngy cng c nng cao, ngthi ngi cng c mt s nh hng tng i rng ln. Lc ngi mi chl mt cu b qung mi tui. Quc Vng nc K nh tng mi cuvo trong Cung cu ta bin lun cng vi nhng ngi ngoi o. Cu tahng bin tri chy mch lc, cui cng thu c thng li, do c

Quc Vng nc K nh c bit khen thng. Vo nm 12 tui, ngitheo cha m tr v nc Khu T, trn ng tr v qua vng ni pha Bcni Nguyt Chi ( Ngy nay l vng Pa-sa-oa ca Pakistan) ngi n nc SaLc ( ngy nay l vng Ca Thp tnh Tn Cng). mt nm, ngi crt nhiu kinh in ca Pht gio i tha, do trnh hc vn Pht Phpca ngi ngy cng c nng cao, t tr i ngi Cu Ma La Thp litheo cha m v nc n Tc ( ngy nay l vng n Tc ca tnh Tn


32/191

Cng) pha Ty nc Khu T . V trong mt cuc bin lun cng vi ccngi ngoi o, mt ln na ngi li thu c thng li, ting tm ngi do c truyn i xa hn, rng hn. Th l Quc Vng nc Khu T licho ngi i n hai m con ngi tr v sng trong nc.

Sau khi tr li nc Khu T, ngi Cu Ma La Thp thng xuyn gingkinh thuyt php, tuyn truyn nhng gio ngha ca Pht gio i tha,iu khin cho nn Pht gio Tiu tha ang thnh hnh vng Khu Tny c thay th bng nn Pht gio i tha. Vo qung nm 20 tui,ngi Cu Ma La Thp chnh thc th gii xut gia. Chng bao lu sau,cha m ca ngi t bit nc Khu T tr v nc Thin Trc. Trc khichia tay, h dn ngi Cu Ma La Thp cn phi tip tc hong dng( phttrin ) Pht Php, c bit l cn phi truyn gio sang phng ng. Doting tm ca ngi ni trong gii Pht gio trong nc Khu T v do

trnh Pht hc ca ngi thuc dng cao siu, nn Khu T Vng chtc cho ngi mt chiu gh hnh s t bng vng ph gm vc ca nh iTn mi ngi ngi thuyt php ch . Khi tt c ch tng minty n quay tr v nc Khu T nghe ngi Cu Ma La Thp ging giiPht Php, ting tm ca ngi Cu Ma La Thp t m bay i xa, truynkhp min Ty v cng truyn vo min Trung nguyn.

Trong thi gian nc Khu T hong dng Pht Php, Ngi Cu Ma LaThp lun ghi nh li dn ca cha m trc lc chia tay, lun lun mong ic hi mnh tip tc truyn b Pht gio phng ng. L Quang saukhi nh chim c nc Khu T v li lun ni ny, ngi Cu Ma LaThp dn dn chim c tn nhim ca L Quang, tr thnh c vn quns ca L Quang. Hi L Quang mun li Ty Thnh v xng Vng vng pha Ty ny, cn c vo tnh hnh thc t lc , ngi Cu Ma LaThp lin khuyn can ng ta rng: Vng Khu T ny t rt d, li lukhng tt, vng gia H Ty c vng t tt c nhiu phc lc sao ngi likhng tin v pha ng trnh hn v cu phc? Th l L Quang cngngi Cu Ma La Thp dn i qun tin v pha ng. Nm 385 sau Cngnguyn, trong lc tin qun v pha ng, L Quang nh bi c o

qun ca quan Thch S Lng Chu nh Tin Tn tn l Lng Hi, sau tin vo vng C Tng ( ngy nay thuc vng V Uy tnh Cam Tc), t

phong l Lng Chu Mc; vo nm sau, khi nghe tin Ph Kin cht, ng tali mt ln na t xng l i tng qun Lng Hu H Ty, TrungLang tng ng u v bo v Hung N, Lng Chu Mc, tc l Tutuyn ng thi ln ngi ly nin hiu l Thi An; sau ng ta li sa


33/191

thnh Tam H Vng, chng bao lu li t ln ngi thnh i Lng ThinVng, lp nn chnh quyn Hu Lng.

L Quang nh Hu Lng v ngi k tc ng ta u l nhng ngi khngthnh tm tn th Pht, v cng khng ng h ngi Cu Ma La Thp lmcng vic bin dch kinh sch, m ch coi ngi Cu Ma La Thp l mt

phng s c th xem bi ton on trc c iu hung iu lnh hocphc c, tai ho. Nm th hai ca Long Phi nh Hu Lng( nm 397 sauCng nguyn ), mt v quan tn l T C Nam Thnh trn gi vng TrngDch khi binh chng li nh Hu Lng, ng thi c quan Thi Thon Nghip thi Kin Khang, Hu Lng gi c chc Lng Sn mc,tc l Kin Khang. Sau khi nghe tin ny, L Quang lin c con th tn lL Son dn nm vn qun n dp lon. Lc ny cc quan vn v trongtriu u cho rng: mi quan h gia T C Nam Thnh v on Nghip

cng nhng k di quyn khc ang dng hp, hn qun hn quan,cuc chinh pht ln ny ca L Son chc chn s chin thng. trc khi ccon i dp lon, L Quang n hi ngi Cu Ma La Thp, ngi Cu Ma LaThp lin ni rng: Theo nhn nh ca ta, chuyn i ny L Son nhtnh dnh thng li. Chng bao lu sau, L Son tr v vi nim vui chinthng. T tr i, L Quang lin coi ngi Cu Ma La Thp l mt ngic ti nng thn k. Khi L Quang cn ang tr v, ngi rt coi trng quanTrung th gim l Trng T, sau khi Trng T bnh, L Quang c rtnhiu ngi i khp ni tm thy thuc gii tm phng cu cha, v cngquan tm, chm sc. Khi o s ngi nc ngoi tn l Laxoa, ng ta txng l mnh c th cha khi bnh cho ngi Trng T, L Quang hu ing ta, sau yu cu ng ta cha bnh cho Trng T. Nhng ngi CuMa La Thp ni trc cho L Quang bit rng, Laxoa ch l mt k nni linh tinh, la bp; ng ta khng bit cch cha bnh. Ni xong ngi CuMa La Thp lin ly ra mt on dy thng cht ra lm nm mu. Ngi nivi L Quang rng, sau khi t on dy ny, ri em tro ca n vochu nc, on dy c th phc hi nguyn vn hnh dng ban u th

bnh ca Trng T khng th cu cha khi, Trng T chc chn s cht.Nu nh on dy nm mu khng th phc hi li nguyn dng th bnh

ca Trng T c th cha khi. Trc mt L Quang ngi Cu Ma LaThp lin t on dy nm mu ng thi em tro ca n th vo trongchu, lp tc dy nm mu phc hi li nguyn vn. Vi ngy sau, qu nhinTrng T bnh nng qua i.

L Quang tch ( t trn) vo nm 399 sau Cng nguyn, con trai trng tnl L Thiu ln ngi, nhng con trai th l L Son git cht anh t ln


34/191

ngi. Chng bao lu sau, trong nhn gian tng truyn rng c mt con lnsinh bi ch ln ba u, ng thi li c truyn thuyt rng ch rng csinh ra trong ng Sng Tnh ( ging ng Sng) ng thi nm bpti in trc. Sau khi nghe c hai truyn thuyt ny, L Son cho rng l mt im bo trc v cng tt lnh, nhn i tn in trc thnhin Long Tng ( c ngha l in m c rng hay vng xung quanh). Vvic ny ngi Cu Ma La Thp c gng khuyn gii L Son nh sau:

Nghe ni B h cho rng, mt con rng ang np mnh n m bay ra th l mt iu tt lnh, e rng s tht khng n gin nh vy u. Con rng lmt loi vt thuc v m th, n bay ra khi t hay n lp theo ma, gn ynhiu ln thy con rng n hay ln ra ngoi, thc ra l mt im botrc cho tai hi sp n. By ti xin khng nh rng, hin nay c nhng kdi quyn ang m mu chim ngi ca b h. Do b h hy t km chmnh v tu nhn tch c, gi gii kip sau cn c ln sng trn

tri. Chng bao lu sau, qu nhin L Son b anh v em rut l L Chiuv L Long mu st, v L Long ln ngi. Vo thi k Ng i thp LcQuc, m bo cho nhu cu tip tc c truyn gio, cc tng s Phtgio cng thng xuyn phi hc thm cc phng php xem bi m dng.Ti nng th hin trn y ca ngi Cu Ma La Thp, chnh l ngi sdng ti nng v nhng hc vn ca mnh trong vn , tc l trong khihiu r v li dng s mu thun trong ni b tp on cm quyn ca giaicp phong kin, ngi tu c m a ra nhng li khuyn gii, vo nm384 sau Cng nguyn, tc l mt nm sau trn Ph Thu, mt v tng lnhc ca nh Tin Tn ngi dn tc Khng tn l Diu Trng dy binhkhi ngha, lp nn chnh quyn nh Hu Tn pha Bc V Thu ( sng v),hai nm sau ng ta lin em qun tin vo Trng An, ln ngi Hong, t tn nc l i Tn. Diu Trng cng c nghe n tn tuica ngi Cu Ma La Thp. Diu Trng cng c ngi n nh Hu Lngthnh tm thnh knh mi ngi Cu Ma La Thp, nhng dng h L nhHu Lng th cho rng, ngi Cu Ma La Thp thng minh, a mu tc k,s rng ngi s ngh ra nhiu mu mo cho Diu Trng. Do dng h Lnh hu Lng cng quyt t chi li thnh cu ca nh Hu Tn. Saukhi Diu Trng mt, con trai tn l Diu Hng ln ngi. Diu Hng li sai

ngi i mi bng c ngi Cu Ma La Thp v nhng cng khng ktqu g. Diu Hng v cng tc gin, lp tc c Diu Thc c tc l LngTy ca nh Hu Tn tin v pha Ty trng pht nh Hu Lng, dng vlc mi bng c ngi Cu Ma La Thp v. Nh Hu Lng bi trn,chng bao lu sau lin dng th xin hng, n lc ny ngi Cu Ma La Thpmi c n v ni Trng An, ngi 58 tui.


35/191

Cha nh Hu Tn tn l Diu Hng l ngi t tn sng Tam Bo v catng Pht gio. Sau khi cho ngi n ngi Cu Ma La Thp v ni trng An , lm l n tip ngi Cu Ma La Thp nh n tip mt quc s,a ngi Cu Ma La Thp v sng ti vn Tiu Dao ngi dch kinhthuyt php . C lc Diu Hng cng n nghe ngi Cu Ma La Thpging kinh Pht, thm ch c lc Diu Hng cng ch thn tham gia dchkinh.Vn Tiu Dao nm pha Bc V Thu ca Trng An. Trong vnc lu Ty Minh l ni ngi Cu Ma La Thp chuyn dng dch kinh,trong vn Tiu Dao cn c Trng Huyn ng, l ni ngi Cu Ma LaThp ging kinh thuyt php. Diu Hng cn xy dng cho ngi Cu Ma LaThp mt ni dch kinh na t tn l Trng An i T, tc l Thong T, di chn ni Trung Nam.

Diu Hng cho rng, gio ngha ca Pht gio rt thm su, Pht gio lun

nim iu lnh, lm vic thin cu vt chng sinh, cu vt mi ngi rakhi b kh, cc php tc, cc gii lut ca Pht gio c th ban hnh rngri tr nc yn dn. Do cng vi vic Diu Hng ra sc ng h ngiCu Ma La Thp dch kinh thuyt php. Diu Hng cn lo lng nghe nhngli dy bo ca ngi Cu Ma La Thp lm thm cc cng vic nh c kinh,tu thin v bin son thm sch. Theo nhng ghi chp trong sch s c linquan, di s ch o hng dn ca ngi Cu Ma La Thp, Diu Hng vit tc phm th lun nh Lun Thng Tam Th, Thng Bt tr PhpTr Bt Nh, Thng Thnh Nhn Phng i Quang Minh, Ph chiu ThpPhng, Thng Nht Thit Ch Php Khng. Xt t mi gc cc Vng trong phong kin Trung Quc, cc quyn sch ni r thm vgip mi ngi hiu su thm v gio ngha c bn ca Pht gio. Nh trongtc phm Lun Thng Tam Th ngi ging gii r s tn ti chn thtca Tam Th, l: qu kh th ( kip trc), hin ti th (kip ny), v laith ( kip sau) ni r gio l c bn ca nhn qu bo ng tam th lunhi trong Pht gio. S l gii ny ca Diu Hng ch yu l nhm thngvo gio ngha Pht gio i tha va mi hng khi, l mt gio nghacho rng tt c cc s vt v hin tng u l h o khng tht, tc l DiuHng nu ln ci gi l Ch Php Giai Khng ( tt c cc php u l

khng). Theo thuyt ca Pht gio i tha, tt c cc php u khng, vyth tam th cng khng tn ti. Diu Hng th cho rng, nu nh ph nh sc tht ca tam th, vy th cng coi nh ph nh gio ngha lun hi tamth. Do tam th l s tn ti c tht, trong hai th l qu kh v lai tuyrng mt ta khng nhn thy tht, nhng thc s l c. Nh mt ta khng thno nhn thy s tn ti ca la trong thanh g nhng m la c sn trong thanh g ri, khi c y cc iu kin, g lp tc s bt la. Ngi


36/191

Cu Ma La Thp khng d dng g phn bc li quan im ca Diu Hng,m ch ni cho Diu Hng bit rng, nu xt t ngha th nht ca Phtgio ( Ngha cn gi l chn , chn l ti cao), th trong tt c cc

php u c tnh khng, nhng xt t mt gc khc, tc l xt t mt gc m Pht gio thng gi l tc th tt c cc s vt hin tng uc, u tn ti; khng th em hai th so snh tuyt i m ta ch em haith gp li tin hnh xem xt, v nh gi( tc l Pht gio thng gil trung qun hoc trung o) lm nh vy mi ph hp vi l lun ca bnthn Pht gio.

Do nh hng ca Diu Hng, con chu nh Hu Tn v cc quan li triuthn u rt sng bi Pht gio. H cng bin son mt s sch v tigio ngha ca Pht gio, sau nh ngi Cu Ma La Thp sa v chnh l.iu ny gip cho Pht gio cng c lu truyn rng ri v pht trin

vng pha bc rng ln ca Trung Quc. Lc ngay trong thnh phTrng An c khong hn mt nghn tng ni. tng cng s qun lca nh nc i vi Pht gio, theo kin ngh ca ngi Cu Ma La Thp,Diu Hng thnh lp mt h thng hnh chnh nh nc qun l cctng ni, b nhim mt t ca ngi Cu Ma La Thp tn l Tng Th vochc tng quan cao cp nht qun l h thng tng ni ny, tc l TngChnh; li c mt t khc ca ngi Cu Ma La Thp tn l Tng Thinlm chc Duy Na B ( tip n Tng chng v gii quyt cc chnh sch

phc v cho tng chng). iu gip cho vic qun l cc tng chngc thng nht theo k cng, Tng thin lm ph cho ngi Tng Th; chothit lp h thng s sch ghi chp cc cng vic, cc chi ph ca Tng on,qun l v nm chc s sch chi tiu v cc cng vic ca Tng Ni trongton quc, cc cng vic u do hai t ca ngi Hu Bn cng nhau

ph trch. B my qun l ca tng on ny cng l mt trong nhng bmy qun l hnh chnh ca nh nc, do Diu Hng cng dnh nhiucng sc ch , quan tm, iu khin cho b my hnh chnh cng

pht huy tc dng. y l ln u tin trong lch s Pht gio Trung Qucnh nc thit lp b my qun l cc tng on mang tnh cht hnhchnh nh nc.

Cho n lc trc khi qua i, tt c hot ng ca ngi Cu Ma La Thpu t di s qun l ca chnh quyn nh Hu Tn. Qung thi gian ko di tt c l 11 nm. Trong thi gian ny, ngi Cu Ma La Thp dchtt c c 35 b kinh Pht tng cng l 290 quyn, ng thi o toc rt nhiu t trong c rt nhiu ngi ni ting nh o Sinh,Tng Triu v.v Trong qu trnh pht trin Pht gio sau ny Trung


37/191

Quc, cc t ny pht huy tc dng nht nh. Trong thi gian lmvic di quyn nh Hu Tn, ngi Cu Ma La Thp xy dng v t chcmt tng on lc by gi ch l dch kinh, thuyt php v truyn gio,nhng vic tuyn chn nhn ti l tuyn truyn Pht gio, Pht Php choth h sau v.v mt ngha nht nh no , n cng nh hng ns cai qun ca giai cp cm quyn i vi th tc, trong n cha s muthun gia quyn lc ca Vua cha vi gio hi ca Pht gio, v i n chi chn mui, s mu thun ny s bng ln v din ra mt cch gay gt. Su tranh gay gt gia cc mu thun c hnh thnh v pht trin trong

bi cnh xung t gay gt gia t tng v truyn thng ca Trung Quc vt tng vn ho Pht gio.

Pht v Lo cng tranh dnh sng iThc bt th cu Pht Php lc nguy nan

Sau trn Ph Thu, chnh quyn Tin Tn phng Bc b sp hon ton.Cc dn tc sng di ch thng tr ca nh Tin Tn nhn c hi nytranh nhau ni ln dnh c lp, trong c mt th lnh ngi dn tc TinTi tn l Thc Bt Khu hp hi ngh ton th dn tc Tin Ti vo nm386 sau Cng nguyn vng Ngu Xuyn ( ngy nay vng ph cn caH Ho Ho c vng Ni Mng) xng lm i Vng, thnh lp i chnhquyn ring: sau khng lu, Thc Bt Khu li ri v Thnh Lc( ngy nay l vng Ho Lm Cch Nh ca Ni Mng) i tn thnh NguVng. V mt lch s, chnh quyn ny c gi l Bc Ngu. Qua hnchc nm sau khi lp nc Bc Ngu, Thc Bt Khu dn dn tiu dit htchnh quyn ca cc dn tc vng ln cn, do m bin gii lnh th cngngy cng c m rng. Vo nm 389 sau Cng nguyn, Thc Bt Khuli di v Bnh Thnh ( ngy nay l thnh ph i ng ca tnh SnTy), hu b hiu Vng Ngu, lp tc ln ngi Hong , xng l Bc

Ngu o V . Chnh quyn Bc Ngu dn dn pht trin thnh vngTriu phong kin thng tr phng Bc thi Nam Bc Triu.

Do Pht gio c lu hnh rng ri trong x hi phng Bc Trung

Quc vo thi k Ng H Thp lc quc ( 16 nc Ng H), ng thi Phtgio cng to c mt uy th nht nh, do trong thi k u lpnc Bc Ngu, o V Th Thc Bt Khu v c bn cng khng dm coithng Pht gio. Theo s sch c lin quan, Thc Bt Khu rt gii v cc

php thut ca Hong Lo, nhng cng rt mun truyn b kinh Pht; dothi k ny bc u x hi n nh, phi lo hn gn vt thng chin tranh,xy dng t nc, do m ng ta cng cha c iu kin ngh n vic


38/191

xy dng cha chin, pht trin tng chng; Nhng ngay c trong thi kchin tranh khn cp, ng ta cng c bit coi trng cc tng s. Hi cmt v Ho Thng tn l Tng Lng, Pht Php uyn thm, ho thng nycng vi ca mnh n trong ng Kim D ca ni Thi Sn. Sau khi

bit tin ny, o V lp tc h chiu th gi n Tng Lng, ng thigi cho Tng Lng vi la trng mut nh bc, hn th na o V cntn dng cng c ca Tng Lng nh ni nh bin, khen Tng Lng lmt con ngi tnh ton ti tnh, nhn xa trng rng, do o V thathit mi ngi Tng Lng xung ni hoch nh chnh sch cho mnh, gipmnh cai qun thin h. Cn c mt s tng s na tn l Php Qu, l mtcon ngi am hiu su sc v yu ch hong dng Pht Php, sau khi Bc

Ngu o V ln ngi Hong , ngi Php Qu lin ca ngi o V nh l mt bc Nh Lai 5 ca ng i, ri yu cu cc Sa mn phiknh trng l ly o V . o V i x vi ngi Php Qu cng

nng hu hn, phong ngi Php Qu lm tng qun( chc ny cng gingnh chc tng chnh ca thi Hu Tn, sau i thnh tng qun ca cc Samn, tc chc v cao nht qun l cc tng s). Chuyn cc Sa mn Phtgio phi cung knh l ly cc Vng gi, chnh l mt biu hin caxung t gay gt ca Pht gio sau khi du nhp vo Trung Quc v cc tngio truyn thng ca Trung Quc, by gi ti Php Qu li vi t cch lmt tu s yu cu cc Sa mn phi cung knh cc Vng gi, iu ny mt ngha nht nh no cng coi nh vt b s kin nh, bt di bt dchca Pht gio. Nhng s nhng b ny ca ngi Php Qu k ra cng c l,tc l nh ngi tng ni, o V Hong l mt v Nh Lai ca ngi, cc Sa mn cung knh l bi ngi th iu cng ging nh cung knhl bi Nh Lai. y l mt s nhng b va gi vng c nhng nguyntc c bn nhng li c tnh linh hot, n m ng cho Pht gio ctip tc pht trin x hi Bc Triu.

Nh c s qua li lin tc ca cc v i c cao tng, Bc Ngu o V cng ra sc tn th Pht gio. Khi m nn ho bnh va mi n vi phngBc, ngi lp tc h chiu cho xy dng v tu b cc cha, cc thp th Pht ngay trong kinh thnh, iu gip cho cc tng s xut gia v nhng

tn Pht gio c ni tu hnh v ni n lm l cng bi. iu ny gip cho Pht gio chim c v tr nht nh trong x hi Bc Ngu thik u lp quc.

Sau khi Bc Ngu o V qua i, con trai ca ng tn l Thc Bt Tln k v, xng l Bc Ngu Minh Nguyn . Minh Nguyn cng k tcch, hng ca Cha, va tn sng Hong Lo va rt gii Pht Php, ng ta


39/191

cng cho xy dng cha chin, miu th Pht khp mi ni, ng ta cn yucu cc Sa mn gip mnh vic gio ho cc th tc, coi tn ngng Phtgio l bin php Vng ho. Cn i vi v ho thng Php Qu, Minh

Nguyn nhiu ln h chiu phong cho ngi Php Qu cc tc hiunh: Ph Quc Nh Thnh T, Trung Tn Hu, An Thnh Cng v.v vic m ra mt vic l ln u tin trong lch s Trung Quc cc hong

phong tc hiu cho cc tng s. Nhng bn thn ngi Php Qu cngquyt t chi khng nhn cc tc hiu phong trn. Do cng ra vo ngicha m ngi Php Qu ang tng i nh, xe kiu ca hong khngth vo c. Minh Nguyn lp tc c th n sang sa li ca , thun tin cho vic mnh ch thn n thm ving ngi Php Qu. iu cho thy thi trn trng, tn knh ca ngi Minh Nguyn i vi Phtgio v nhng con ngi i din cho Pht gio. Sau khng lu, ngiPhp Qu vin tch, lc hn 80 tui. Nhn lc linh cu cha mai tng.

Vi lng thng knh v trc mt mi ngi, Minh Nguyn lin truyphong tng ngi Php Qu cc tc v nh: Lo Th Tng Qun, Triu HLinh CngDo ngi Php Qu lc hn 40 tui mi xut gia, lc th tc ci v v sinh con, Minh Nguyn lp tc cho gi con trai th tcca ngi Php Qu n nhn tt c cc tc hiu ny thay ngi Php Qu. Stht lch s ny c v nh bun ci, phong tc hiu cho mt v hothng, nhng li cho con ca ng ta n nhn, iu trong lch sTrung Quc cha h c.

S tn knh Pht gio ca hai v Vng o V v Minh Nguyn khin cho Pht gio phng Bc ngy cng ln mnh, ng thi dn dnPht gio tr thnh mt thnh phn x hi khng th xem nh. Hin thclch s ny tt nhin s lm cho mu thun gia Pht gio v vn ho ttng truyn thng ca Trung Quc cng vi n np thng tr nhn dn cagiai cp cm quyn tr nn gay gt hn.

Nm 424 sau Cng nguyn, Bc Ngu Thi V Thc Bt o ln ngi.Theo ghi chp ca lch sch s c lin quan, thi k sau khi ln ngi, ThcBt o tip tc k nghip ca hai v Vng l o V v Nguyn

Minh, thng xuyn bn lun Pht gio cng vi cc v i c cao tng.Vo ngy Pht n(08-04) m lch hng nm, Thc Bt o cn cho rctng Pht ln xe kiu i diu hnh khp cc ph phng, bn thn mnhcng ch thn ln ng ca lu rc hoa ln trn ng ph t lngthnh knh. Sau khi Thc Bt o ln ngi c t lu, ng ta lin cho tin

binh theo hnh lang H Ty,trng pht v dp Lng Chu, sau n rtnhiu tn Pht t tr v Bnh Thnh; ng cn bt tr li v khi phc rt


40/191

nhiu t ai, danh lam thng cnh ca cc ngi cha c, ng thi dngdanh ngha c nhn xy cha Tng Chnh Nghip Thnh. Nhng iu trncho thy r, thi k u ln ngi, Thc Bt o rt coi trng Pht gio , hayc th ni rng, thi k u ln ngi ng ta Quy Y Tam Bo 6. Theo lighi chp trong s tch c lin quan, ng ta sc kho di do, gii vic binhao, thng xuyn t vic dp lon ln hng u; Tuy rng ng ta c nhnghnh ng quy y Pht v tn knh cc Sa mn, nhng ng ta cha h cqua mt quyn kinh Pht no, do cha c t ch duyn bo ca Phtgioiu ny cho thy r, tuy rng Bc Ngu Thi V Thc Bt ort tn knh Pht gio, nhng ng ta cng khng my am hiu Pht gio .

Thi k u lp chnh quyn nh Bc Ngu, cn phi m mang b ci, cnphi cng c h thng chnh tr v thng tr nn cn phi thc hin qun ltt cc cng vic nh lao dch, binh dch v thu kho ca nhn dn. Thng

thngcc Sa mn Pht gio th c min cc cng vic lao dch, binhdch v thu kho, tt nhin iu ny nh hng n ngun binh lc vngun ti chnh ca nh nc phong kin. Do vo nm Thi Din th t (nm 483 sau Cng nguyn ) Bc Ngu Thi V ra chiu lnh, cc Samn cha n 50 tui phi hon tc b sung ngun binh dch v lao dchcho quc gia. ng thi Thi V rt coi trng Nho hc, ng ta nh dngnn vn ho truyn thng tin tin vng Trung Nguyn v ch chnhtrnh tr cng c chnh quyn ca mnh, ng ta lm nh vy l tranhth s hp tc ca cc nhn s v cc a ch ngi Hn, mong dnh cs ng h ca h. Di tin nh vy, Bc Ngu Thi V d dngchu s nh hng ca o gio m mt trong nhng ni dung ca n ltruyn thng vn ho vng Trung Nguyn, ng thi ch trng cc nhn sngi Hn. Cc tn o gio nhiu ln gi gio ch Lo T l QucS, v coi Pht gio ch l mt trong nhng php thut Ty Nhung 7 du nhpvo, c Pht l thn tng ca ngi H, ng thi tuyn truyn cho phpthut trng sinh bt lo. Nhng iu c nh hng trc tip n Bc

Ngu Thi V . Hi trong triu c mt hc sinh ca ngi Thi Hoxut thn trong mt gia nh s tc, hc rng hiu bit nhiu, rt gii v mdng Ng Hnh cng vi s thut, bi ton, thng xuyn c tham d

cc vic c yu ca qun chnh. Nhng ngi ny rt sng tn Thin S cao gio tn l Khu Khim Chi ( Thin s tc Trng Thin S hayTrng o Lo, ngi cui cng thi ng Hn Trung Quc), m khngh tin vo Pht Php. Trong lc chuyn tr vi Thi V , ng ta thngxuyn ph bng Pht gio, cho rng Pht gio l mt th hoang ng gidi, l mt th tai ho ca th gian. Do chu hng trc tip ca Thi Ho,


41/191

Bc Ngu Thi V dn dn tn sng thin s o do Khu Khim Chikhi xng.

Khu Khim Chi t l Ph Trn, thi nh theo cc v tin hc o, tng tu hnh theo o Ng u M ( nm u go) do cc v Trng Linh,Trng Honh, Trng L thi cui Hn sng lp v truyn th, sau theoo s vo trong ni Hoa Sn hc o v tu luyn. Theo ghi chp, t khi ngta nhn chc Thi S cng vi 20 quyn ca B Vn Trung n Tng TnKhoa Chi Gii t Thi Thng Lo Qun. Thi Thng Lo Qun yu cung ta phi chnh n o gio, t b cc php v vn ca ba v h Trngkia. ng thi truyn th cho ng ta php thut hp kh nam n; cn yu cung ta n nhn mt b Lc Chn Kinh ca o gio; gm hn 60quyn do cht nm i ca Lo T l L Ph Vn trao cho, L Ph Vn Yucu ng ta phi ph vua gip nc Vua sng dn yn, ng thi yu cu

ng ta phi qung b o Pht, xy dng nhiu Qun V ( tc o Qun)vo nhng nm cui ca Minh Nguyn , t trn ni cao, Khu Khim Chitr v Bnh Thnh, kt bn vi Thi Ho, cng vi ng ta bn nhng chuyn

binh chin, nhng chuyn lc lon cc thi in thu m sut sng,ng thi ng ta cng thng than th rng: Ta n tu hnh, khng hamnhng vic ca th gian, nhng c s u thc ca cc v thn yu cu ta

phi hc thm Nho Thut, ph vua gip nc, iu s c mi lutruyn, nghn nm khng ai snh kp. Thi Ho cng vit c hai chcquyn sch, cng ni ting vi Khu Khim Chi.

Qung nm u tin ng quang ca Bc Ngu Thi V ( nm 424 sauCng nguyn ) thng qua ng Thi Ho, ng Khu Khim Chi dng lntriu nh nhng kinh sch v o gio. ng Thi Ho gii thiu rng:Xa nay trc khi cc Vng th mng nht quyt phi c im botrc. Ngy nay c v tu nhn tch c ni cao khng mi m n, vy bh cn phi cnh gic vi im bo trc. Ngy nay c v tu nhn tch c trong ni cao khng mi m n, vy b h cn phi cnh gic vi im botrc ny, lm l t tri, ch c hon ton tin vo nhng li bn tn ngoith tc m coi thng mng sng ca mnh. Bc Ngu Thi V nhn

ly quyn kinh sch ca o gio do Khu Khim Chi dng ln, t ngiht sc tin o gio. Khng nhng ng ta ch knh cn tin tng coi KhuKhim Chi nh bc thy m ng cho c hn 40 t ca ng KhuKhim Chi tr v Bnh Thnh, cho h c ch t l. ng ta cn c ngiem ngc ng chu bu cng cc gia sc vo t l cc v thn trong ni cao,t tr i Khu Khim Chi lun lun c tham d bn tn nhng vic cmt ca chnh quyn nh Bc Ngu. Vo nm 441 sau Cng nguyn, Khu


42/191

Khim Chi dng tu rng: Ngy nay B h l mt v Vua chn chnh anhminh ng tr trn i xa nay cha h c; do b h cn phi lp n ttri xin ba ch, mi ngi thy r cng c ca cc v thnh nhn tosng cho thin h. Nghe li tu ca Khu Khim Chi, Thi V lin ithnh Thi Bnh Chn Qun, ng thi cho ngi xy dng n o gio t tri. Vo nm sau. Bc Ngu Thi V lp tc ln o n, xin bach, tuyn chiu trong thin h.

T tr i, c tin dng ca Bc Ngu Thi V , o gio gp cduyn pht trin mnh m, th v lc ca n ngy cng ln mnh. KhuKhim Chi v nhng ngi ng ng ngy cng khng ngng kch ng,nnh ht Thi V , iu tt nhin l lm cho Thi V bt u bixch Pht gio. Nm th nm ca Thi Bnh Chn Qun( nm 444 sau Cngnguyn ) vo thng ging, Thi V h chiu ni r: K ngu si dt nt

m m mui tin theo t, ln lt phng dng thy mo, du gim tng tr ccloi sch bi ton ting sm, bi ton m dng, chim tinh v v thtrong cn c c cc Sa mn Pht gio, gi lm ty Nhung mi r ri t tonn c nghip, yu nghit. Do t nay tr i t Vng cng quan n dnthng khng c giu gim cc Sa mn lm cng vic nh mt thy mov nhng ngi ng ng trong nh mnh, nhng k no n k hn mkhng chu ra u th, chm ngay khng tha. Trong chiu th ny, Thi V ch khng cho php giu dim nui dng cc thy mo Pht gio, khngcho php giu dim tng tr nhng loi sch chim tinh bi ton m dng,ch yu l ng ta s thn dn lm phn, bi v nm ngoi xy ra mt skin l mt v Hu tha tng( quan vn) tn l Trng Tung Cu mu toanlm phn. Nhng trong chiu th ny ta cng c th thy r Bc Ngu ThiV tng cng bi xch Pht gio nh l mt th tn gio ca nhngk mi r. ng ta cng khng h ng chm g n o gio, iu c thcho thy r s ban b chiu th ny cng c lin quan n s sng i ThiV ca o gio ng thi o gio cng c s khuyn nh i vi ThiV . Nhng trong chiu th ny khng h c nh dit tn gc r Phtgio.

Vo nm th su ca Thi Bnh Chn Qun( nm 455 sau Cng nguyn) ,mt ngi H vng L Thu tn l Ci Ng tp hp nhn dn khi ngha vng Hnh Thnh( ngy nay l vng Hong Linh ca tnh Thim Ty)dng ln ngn c u tranh v trang chng li s thng tr ca chnh quynBc Ngu , lp tc cuc khi ngha ny c s ng h ca ngi Hn,ngi H vng Thim Ty v Cam Tc. Lc lng ca n ngy cng lnmnh. Vo nm sau Bc Ngu Thi V dn qun v n tr ti


43/191

Trng An, sau ch thn ch huy qun i trn p cuc khi ngha caCi Ng. Trong thi gian cho cho qun n tr ti Trng An, sau chthn ch huy qun i trn p cuc khi ngha Ci Ng. Trong thi gian choqun n tr Trng An, mt ln ngu nhin Thi V pht hin ra trong mt ngi cha ct giu v kh, ng thi trong ngi cha y ng tacng pht hin ra mt s lng rt ln cc dng c chng ct ru v rtnhiu vng bc chu bu ca nhng ngi giu c gi li , trong hm knca ngi cha cng ct giu nhiu ph n xinh p. S pht hin ngunhin ny tr thnh nguyn nhn trc tip khin Thi V quyt nh hudit Pht gio. ng ta cho rng, cc Sa mn khng c php c v kh, vvy s v kh m cc Sa mn Trng An ny c nht nh l c lin quann cuc khi ngha ca Ci Ng, hn th na trong ngi cha li cdng c nu ru v giu gim ph n, cc iu hon ton tri ngc vigii lut ca Pht gio. Do cng vi kin ngh ca ng Thi Ho, Thi

V lp tc h lnh cho chm git cc Sa mn, p ph, tiu hu tngPht; cng thi gian ny, ng ta li ra sc lnh cho Thi T ang trn thBnh Thnh tn l Thc Bt Ho cho qun tun Trng An kim sot chtch khp Trng An, xi dc nhn dn cng tham gia hu dit ton b PhtPhp. Nhng thi t Thc Bt Ho vn l mt ngi rt mn m Pht gio,sau khi nhn c ch d ca Thi V , Thi T nhiu ln dng biuxin ng hu dit Pht gio, nhng Thi V cng quyt khng chpnhn, ng thi li h chiu ni r: Pht gio ch l mt th tn gio ngoilai, khng gn gi vi tnh cm con ngi ; V Pht gio c pht trin vthnh hnh ln t s lu hnh ca chnh gio, khin cho l ngha b huhoi, gy nn au thng lon lc cho nhn dn, do cc tng qun trngi cc min, cc quan thch s, nht nh phi em cc bc nh, cc bctng, cng vi cc b kinh ca l ngi H kia em x v thiu hu ht,cc Sa mn Pht gio bt lun l gi tr u em chm ht, khng thngst bt c mt ai. Bc chiu th ny ca Thi V chng t ng takin quyt dit tr Pht gio tn gc r.

Nhng v gim quan trn gi Bnh Thnh, tc Thi T Thc Bt Ho chn ch khng cho cng b bc th ny, khin cho cc Sa mn khp ni

sau khi bit tin vi v chy trn, ng thi h cng cho ct giu ht tngPht bng vng, bng bc cng vi kinh sch Pht gio. Cui cng ch cmt vi cha v thp th Pht bng th mc, nh tranh vch t b tn ph.

Nhng mt s Sa mn b bt i lnh ri i tin hnh bt b. Nhng Sa mnb bt, u c chm dt tu hnh theo Pht gio;nu ai trn, khi bt c,lp tc cho chm git hoc cho bu u ngay. Do trong khp t nckhng thy bng dng Sa mn. Ln hu dit Pht Php ny ca Bc Ngu


44/191

Thi V l ln u tin Pht gio b tn cng v hu dit mang tnh nglot k t khi Pht gio du nhp vo Trung Quc. Vic ny cng c nguynnhn lch s v mt x hi mt cch su sc. Trc tin, vic hu dit PhtPhp ln ny l kt qu tt yu ca mi mu thun gay gt gia Pht gio vnn thng tr truyn thng ca Trung Quc. Sau khi du nhp vo TrungQuc vo thi k Lng Hn, tri qua my trm nm lu hnh v phttrin,Pht gio dn dn tr thnh mt b phn rt c a v trong x hiTrung Quc. Vic tng chng cng ngy cng ng c nh hng nvic binh dch, vic t thu v thu nhp ca nh nc phong kin. Vic mmang xy dng cc cha chin cng vi din tch t ai nm trong khunvin cha chin, t ai cho tng chng lm rung, hnh thnh mt hthng kinh t ca nh cha c quy m nht nh, iu ny ny sinh ramu thun vi nn kinh t ca ch phong kin lc by gi, ngoi ra, cmt s tng s ca Pht gio c trc tip tham d nhng vic c mt ca

quc gia i s, mt mc no , vic ny cng c nh hng nnhng quyt nh trong chnh sch thng tr ca nh nc phong kin ivi th tcnhng iu ny nu nh khng c iu ho mt cch hp l ths c biu hin bng mt s xung t gay gt. Th hai, vic tiu dit PhtPhp ln ny cng l kt qu tt nhin ca mi xung t gay gt gia Phtgio v o gio. K t thi Lng Tn, s mu thun gia Pht gio vo gio cng s u tranh gia hai tn gio ko di lin min. n thik Bc Ngu Thi V , Thi Ho cng ng ng li dng th lc catriu nh tn cng Pht gio, khin cho s mu thun gia Pht gio v ogio cng tr nn gay gt, cui cng vic tm thi tiu dit Pht Php lc

by gi chm dt c mi mu thun ny. Nhng ln hu dit PhtPhp ny ca Bc Ngu Thi V va mang tnh cht ca ch chnh tr

phong kin ( th tc) chng li lc lng Pht gio, va mang tnh cht ogio tn cng li lc lng ca Pht gio.

Vo nm Thi Bnh Chn Qun th 9 ( nm 448 sau Cng nguyn), KhuKhim Chi mt, v vo nm 450 sau Cng nguyn, hc tr ca ng ta lThi Ho cng b git. Hai nm sau Thi V Thc Bt o cng bThi gim Tng i git. Vn Thnh Thc Bt Tun ( chu Thc Bt

Khu) ln ngi ( nm mi 13 tui), h chiu ch phc hng Pht gio.Trong chiu th, ng ta ca ngi Pht Php rng: Pht Php c th gipvua cai qun vic nc, m mang tr tu cho nhn dn v bi tr nhng amm t by, m mang chnh gic. Trong chiu th ng ta kt lun: hnhng hu dit Pht Php ca Thi V l hu qu ca vic quan li v cccp hiu nhm Thnh ch ca Hong . Vn Thnh cn ra sc lnh yucu cc chu, cc qun, cc huyn phi khi phc v xy dng thm nhiu


45/191

cha th Pht, cho php mi ngi c xut gia, nhng cng quy nh chonhng chu ln ng ngi l 50 ngi c php xut gia, nhng chu nhdn s t l 40 ngi xut gia. Sau khp vng phng Bc, Sa mn ngc, cc cha th Pht c mau chng trng tu, sa cha v xy dngthm, Pht kinh, tng Pht v cc bc tranh v Pht cng c lu hnh trli.

Cng vi vic khi phc Pht Php, Bc Ngu Vn Thnh cn cung cpmt ngun kinh t tng i n nh to iu kin thun li cho Pht gio

pht trin. Vo nhng nm u tin ca nn ho bnh( nm 460-465 sauCng nguyn ) ng ta c mt tng s tn l m Diu gi chc tng qun Samn, ging nh tng qun ca cc tu s o gio, lm nhim v qun l ton

b cc cng vic ca tng ni Pht gio. Tng s m Diu cn tu thnh viVn Thnh rng: Hy cho php nhng h dn b cp bc, phi n

lm rung thu kia mi nm np cho To Tng ( To Tng l mt h thngdo nh nc to nn qun l cc Tng- Ni v cha chin) 60 hc thc ( cthi mi hc thc l 10 u, c thi mi hc thc l 5 u) Tng To chidng. Vn Thnh cn chun mt tu bi khc l, cho php cc gia nh

pht t c t tn theo kiu ch Tng Th cng thm tn h, v d nh hTc th t tn thnh Tng Th Tc. ng m diu cn thnh rng, nn bincc gia nh phm ti trong cc quan n( k ca quan li) thnh gia nh

pht t, cho h c iu kin c vo cha chin lm cng vic qut tclao dch,Vn Thnh lp tc chun tu. Nh vy s phc hi v pht trinnn Pht gio Bc Ngu c mt c s tng i vng chc.

Trong thi k nhn chc tng qun Sa mn. ng m Diu cn t chckhai qut nm ni trc kia l ni tc tng vng bin gii V Chu,Bnh Thnh, cho t chc iu khc cc bc tng Pht, lc u thng lcao n 70 xch (khong 25m), v sau thp xung khong 60 xch ( khong22m). l vic m u cho vic khai qut v kin to Pht gio vngmin ni mnh mng ny.

Sau thi k Vn Thnh Bc Ngu, n cc thi k nh Hin Vn ,

Hiu Vn , Tuyn V , Hiu Minh v.vTt c u rt tn sng vrt gii Pht Php. Hoc l h ra cc chiu lnh xy dng cha chin, hocl ra cc chiu lnh cho m o trng ging Pht Php, hoc l cho tc tngPht, iu gip cho nn Pht gio Bc Ngu c hi phc m

cac de vuong voi phat giao - vuong chi binh

Documents