cac to chuc tai chinh phi ngan hang

Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright2005 - 2006

Tài chính phát triển: Bài giảng 5

Huỳnh Thế Du 1

1

Bài 6:Các tổ chức tài chính phi ngân hàng

Tài chính Phát triểnHọc kỳ Xuân - 2008

(Bài giảng được chuẩn bị trên cơ sở kế thừa bài giảng của thầy Nguyễn Xuân Thành và Nguyễn Minh Kiều ở những năm trước.)

2

Các tổ chức tài chính

Tại sao lại cần các tổ chức tài chính?

Vai trò của các tổ chức tài chính?

Phân loại

Ngân hàng

Tổ chức tài chính phi ngân hàng

Ngân hàng và tổ chức tín dụng phi ngân hàng?

Vai trò của các ngân hàng?



Huỳnh Thế Du 2

3

Quy mô TTTC ở một số nước (‘04)

52%56%60%

106%113%

178%157%

88%150%152%

262%

1%26%29%

54%83%

48%71%

159%134%

162%130%

0% 50% 100% 150% 200% 250% 300% 350% 400%

Việt Nam

Indonesia

Philippines

Hàn Quốc

Thái Lan

Trung Quốc

Nhật Bản

Singapore

Anh Quốc

Malaysia

Hoa Kỳ

Tín dụng ngân hàng so với GDPGiá trị TTCK so với GDP

Nguồn: WDI

4

Cơ cấu TSTC ở các nước (% GDP)

0

100

200

300

400

500

TSNH Cổ phiếu Trái phiếu

1997

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

Indonesia

Philipines

Việt Nam

Trung Quốc

Thái Lan

Hàn Quốc

Malaysia

Singapore

Hong Kong

TSNH Cổ phiếu Trái phiếu

2005



Huỳnh Thế Du 3

5

Cơ cấu TSTC ở các nước (% GDP)

68 25 220 111 185 122 474 258 Singapore

88 57 138 93 159 101 385 251 Malaysia

76 25 91 8 94 38 261 71 Hàn Quốc

41 7 70 15 104 80 215 102 Thái Lan

24 13 18 11 163 125 205 149 Trung Quốc

8 -23 -120 30 151 30 Việt Nam

37 22 40 38 63 56 140 116 Philipines

20 2 29 12 50 31 98 45 Indonesia

20051997200519972005199720051997

47265942344452051,085466Hong Kong

Nước Trái phiếuCổ phiếuTSNHTổng TSTC

Nguồn: IMF, WB và tính toán của tác giả, VN số liệu 2006

6

Các tổ chức tài chính phi ngân hàng

Quỹ hưu trí

Quỹ đầu tư chung

Công ty bảo hiểm

Công ty tài chính

Khác?



Huỳnh Thế Du 4

7

Cơ cấu tài sản tài chính ở Hoa Kỳ

Nguồn: Miskhin (2003)

Các tổ chức tài chính phi ngân hàng ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn trong hệ thống tài chính của Hoa Kỳ.

8

Cơ cấu tài sản tài chính ở Việt Nam

Vai trò của các tổ chức tài chính phi ngân hàng ở Việt nam?Nguồn: tổng hợp từ các nguồn và ước tính của tác giả

100%100%100%Tổng cộng13.5%1.1%0.4%Cổ phiếu trên TTCK1.2%0.7%0.6%Tổ chức khác0.7%0.9%1.2%Các công ty tài chính và leasing2.0%2.8%2.4%Bảo hiểm2.9%4.0%4.3%Tiết kiệm bưu điện2.3%3.2%4.8%Bảo hiểm xã hội7.0%9.3%9.9%NH Phát triển ++

70.3%78.0%76.4%Các ngân hàng200620052003Loại hình tổ chức



Huỳnh Thế Du 5

9

NHTM và các nhà ĐT theo tổ chức

Người tiết kiệm

Ngân hàngthương mại

Người sử dụng vốn

Bảo hiểm

Quỹ hưu trí

Quỹ đầutư chung

Tiền gửi Tiền cho vay

Phí bảo hiểm

Tiền góp

Chứng chỉ đầu tư

Đầu tư vào chứng khoán

10

Hoạt động của các tổ chức tài chính



Huỳnh Thế Du 6

11

Phân biệt NHTM và TCTC phi NHNgân hàng thương mại

(Tài chính truyền thống)Nhận tiền gửi

Có chức năng trung gian thanh toán

Tổ chức TC phi ngân hàng(Tài chính hiện đại)

Không nhận tiền gửi

Không có chức năng trung gian thanh toán

12

Sự thống trị của các nhà ĐT có tổ chức

Các tổ chức đầu tư là những chủ sở hữu cổ phiếu và trái phiếu lớn nhất tại các nước phát triển.Các tổ chức đầu tư đang ngày càng có nhiều ảnh hưởng trong tài chính doanh nghiệp và quản lý doanh nghiệp.

13

7

4

2

Ngà

n tỉ

US$

Nước khác

Nhật Bản

Châu Âu

US

Tài sản của nhà đầu tư

theo tổ chức tính theo vùng năm

1996

GDP Tài sản ngânhàng

Tài sản củacác nhà đầutư theo tổ

chức

Tài sản của các nhà đầu tư theo

tổ chức ở Mỹ năm 1996



Huỳnh Thế Du 7

13

Câu hỏi đặt raThước đo nào được dùng để đo lường sự phát triển của hệ thống tài chính?

Phát triển kinh tế, phát triển hệ thống tài chính và phát triển các tổ chức tài chính phi ngân hàng có quan hệ như thế nào?

14

Xem xét chi tiết hơn về các tổ chứctài chính phi ngân hàng

Công ty bảo hiểm Quỹ đầu tưQuỹ hưu tríCông ty tài chínhMột số TCTC khácCác tổ chức trên TTCK



Huỳnh Thế Du 8

15

Bảo hiểm

Phí bảo hiểmVốn chủ sở hữu (nhỏ)

Các loại chứng khoánTài sản cố định (nhỏ)

Nợ và vốnTài sản

16

Các loại hình bảo hiểm Nhân thọ

Phi nhân thọ

Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm tiền gửi, bảo hiểm y tế?



Huỳnh Thế Du 9

17

Bảo hiểm nhân thọVừa thực hiện chức năng tiết kiệm vừa thực hiện chức năng bảo hiểm

Huy động tiền dưới hình thức phí bảo hiểm

Đầu tư tiền vào các loại chứng khoán

Chúng ngày càng cạnh tranh mạnh với các TCTC khác, nhất là ngân hàng và ngược lại

18

Các loại hình bảo hiểm nhân thọBảo hiểm nhân thọ truyền thống

Trả bảo tức thường niên cố định

Rủi ro đầu tư do các công ty bảo hiểm gánh chịu

Bảo hiểm nhân thọ kiểu mới

Trả bảo tức khả biến (ở Mỹ) hay hợp đồng bảohiểm gắn với chứng chỉ đầu tư (ở Anh).

Giống quỹ đầu tư



Huỳnh Thế Du 10

19

Đầu tư của bảo hiểmNguồn vốn đầu tư là phần vốn nhàn rỗi chưa sử dụng

Các hình thức đầu tư

Tiền gửi tại các tổ chức tài chính khác

Trái phiếu

Cổ phiếu

Cho vay

Ủy thác đầu tư, kinh doanh bất động sản,…

20

Rủi ro và hạn chế đầu tư Rủi ro trong hoạt động bảo hiểm

Rủi ro của bảo hiểm nhân thọ?

Rủi ro của bảo hiểm phi nhân thọ?

Hạn chế đầu tư (Việt Nam)

Đầu tư vào các loại TSTC an toàn?

Đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp?

Kinh doanh bất động sản, cho vay, ủy thác đầu tư?



Huỳnh Thế Du 11

21

Bảo hiểm và các nhân tố tác độngKinh tế: tăng trưởng kinh tế, lạm phát, độ sâu tài chính…

Xã hội: Dân số, văn hóa, giáo dục, cơ cấu gia đình, mức độ đô thị hóa…

Chính sách của nhà nước: thuế, sự tham gia của nhà nước…

22

Bảo hiểm và phát triển kinh tếĐảm bảo ổn định thông qua việc tập trung và phân tán rủi ro

Tăng cường sự ổn định tài chính trong hộ giađình và doanh nghiệp.

Huy động vốn dài hạn và đầu tư dài hạn

Hạ thấp áp lực đối với ngân sách nhà nước



Huỳnh Thế Du 12

23

Bảo hiểm ở Việt NamQuy mô thị trường: Doanh thu hàng năm xấp xỉ 1,8% GDP, tổng số vốn đầu tư hiện nay khoảng 3,5% GDP

Các công ty bảo hiểm (24) gồm: 5 DNNN, 7 cổ phần, 7 liên doanh và 6 DN 100% vốn nước ngoài

Nội dung hoạt động: Bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ, tái bảo hiểm

Các hãng bảo hiểm chính: Bảo Việt, Prudential…

Bảo hiểm tiền gửi Việt nam?

24

Thị trường bảo hiểm Việt Nam (’05)Quy mô TT bảo hiểm

Hoa Kỳ > 80% GDPViệt Nam ~ 4% hiện tại, 12% vào năm 2010

Nguồn: WB, IMF, TBKTVN và ước tính



Huỳnh Thế Du 13

25

Quỹ đầu tư chung

Vốn chủ sở hữu (chứng chỉ quỹ)



26

Quỹ đầu tưHuy động tiền bằng cách bán các chứng chỉ đầu tư(tức cổ phần) cho các nhà đầu tư (công chúng)

Đầu tư vốn huy động vào các loại chứng khoán khácnhau.

Có lợi thế so với đầu tư cá nhân (đa dạng hóa rủi ro, chuyên môn hóa)

Quản lý các quỹ đầu tư (hội đồng quản lý quỹ và công ty quản lý quỹ



Huỳnh Thế Du 14

27

Tự đầu tư và đầu tư qua quỹĐầu tư trực tiếp

Nhà đầu tư tự chọnchiến lược đầu tư

Ít có khả năng đa dạnghoá danh mục đầu tư

Chịu rủi ro cao khi thịtrường hay công tymình đầu tư có biếnđộng xấu

Gián tiếp qua quỹQuỹ thay nhà đầu tư chọnchiến lược đầu tư

Đa dạng hoá danh mục đầutư và phân tán rủi ro

Chịu rủi ro thấp hơn nhờchiến lược đa dạng hoá vàquản lý chuyên nghiệp hơn

Đầu tư kiểu nào tốt hơn?

28

Các loại quỹ đầu tưQuỹ đầu tư mở

Quỹ đầu tư đóng

Quỹ thụ động

Quỹ chủ động

Quỹ đầu tư trên thị trường vốn ngắn hạn

Quỹ tự bảo hiểm rủi ro (Hedge Fund)



Huỳnh Thế Du 15

29

Quỹ đóng và quỹ mởQuỹ đầu tư mở

Nhà đầu tư có thể gửi thêm hoặc rút bớt tiền.

Giá trị quỹ bằng với giá trị thị trường các khoản đầu tư.

Quỹ đầu tư đóng

Số lượng cổ phần cố định.

Cổ phần quỹ được mua bán trên thị trường chứng khoán, tổng giá trị có thể khác giá trị tài sản ròng của quỹ.

30

Quỹ chủ động và quỹ thụ độngQuỹ thụ động:

Đầu tư theo chỉ số thị trường chứng khoán

Có chi phí quản lý thấp hơn.

Quỹ chủ động:

Cố gắng hoạt động tốt hơn thị trường;

Có chi phí quản lý cao hơn.

Lý thuyết kỳ vọng hợp lý chỉ ra điều gì?

->Bằng chứng thực tế: quỹ thụ động thường thànhcông hơn



Huỳnh Thế Du 16

31

Các quỹ đầu tư ở Việt NamVai trò của các quỹ đầu tư ở Việt Nam

Quy mô: 653 triệu USD (825 bao gồm IFC&IDG). Trong tháng 1/2007?

Một số quỹ: Dragon Capital, Vietfund, Vina Capital, Mekong Capital, Prudential Fund, IFC, IDG

Các quỹ đã niêm yết trên thị trường (PR1 và VF1)

Khó khăn của các quỹ đầu tư tại Việt Nam?

Triển vọng và vai trò của quỹ đầu tư trong tương lai

Tổng tài sản của các quỹ đầu tư ở Việt Nam chỉ vào khoảng 1,8% GDP, trong khi đó ở Hoa Kỳ vào năm 2002, con số này là hơn 90% GDP

Nguồn: WB, IMF, TBKTVN, Miskhin và ước tính

32

Quỹ hưu trí

Vốn do người lao động và các DN góp





Huỳnh Thế Du 17

33

Hoạt động của quỹ hưu tríNhận đóng góp từ người lao động trong các doanh nghiệp hoặc khu vực nhà nước.

Đầu tư tiền vào các loại chứng khoán.

Tiền được trả lại cho các thành viên của quỹ dưới hình thức tiền hưu.

Vấn đề hạn chế hoạt động của quỹ lương hưu (tách khỏi hoạt động của DN)

34

Các loại quỹ hưu tríQuỹ truyền thống

Quỹ mới



Huỳnh Thế Du 18

35

Quỹ hưu trí truyền thốngLợi ích thành viên được xác định bằng các mức lương cuối cùng

Mức lương này được gọi là “lợi ích được xác định” hay “lương cuối cùng”

Doanh nghiệp và người lao động hàng tháng đều đóng góp vào quỹ lương hưu.

Người được ủy thác có trách nhiệm bảo đảm rằng tài sản có của quỹ trang trải được các tài sản nợ

Doanh nghiệp tài trợ chịu rủi ro còn lại

36

Quỹ mớiChỉ có những đóng góp của doanh nghiệp là xác định

Tiền hưu cuối cùng phụ thuộc vào giá trị của khoảnđầu tư khi nghỉ hưu

Nếu quỹ hoạt động tốt thì các thành viên của quỹ sẽgiàu lên; nếu không, họ sẽ nghèo đi



Huỳnh Thế Du 19

37

Quỹ hưu trí ở Việt NamTổ chức của nhà nước

Người lao động đóng góp một phần, doanh nghiệp đóng góp một phần

Tổng số dư hiện tại của Bảo hiểm xã hội?

Đầu tư của Bảo hiểm xã hội?

Có nên cho phép tư nhân tham gia?

Tổng số dư của các quỹ hưu trí (BHXH) Việt Nam chỉ vào khoảng 5% GDP, trong khi đó ở Hoa Kỳ vào năm 2002, con số này là hơn 100% GDP


38

Công ty tài chính

Phát hành chứng khoán nợVốn chủ sở hữu

Cho vayCác loại chứng khoánTài sản cố định (nhỏ)




Huỳnh Thế Du 20

39

Hoạt động của công ty tài chínhTrung gian tài chính

Huy động vốn bằng các hình thức như pháthành cổ phiếu, tín phiếu, trái phiếu

Sử dụng vốn huy động để đầu tư, hùn vốn vàcho vay

Hoạt động trên nguyên tắc “mua lớn – bán nhỏ”

40

Các loại công ty tài chínhCông ty tài chính bán hàng (Sales finance company)

Công ty tài chính tiêu dùng (Consumer finance company)

Công ty tài chính kinh doanh (Business finance company). Nghiệp vụ factoring?



Huỳnh Thế Du 21

41

Công ty tài chính ở Việt NamHuy động vốn

Nhận tiền gửi có kỳ hạn từ một năm trở

Phát hành kỳ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi…

Vay các tổ chức tài chính

Tiếp nhận vốn uỷ thác

Cấp tín dụng

Cho vay

Bảo lãnh

Chiết khấu

42

Công ty tài chính ở Việt NamCác công ty tài chính hiện nay?

Các công ty tài chính thuộc trực thuộc các tổng công ty: dầu khí, bưu điện, cao su, tàu thủy

Công ty tài chính Sài Gòn (SFC)

Công ty tài chính Seaprodex

So sánh với công ty tài chính nói chung?

Vai trò của các công ty tài chính trong tương lai?

Tổng tài sản của các công ty tài chính Việt Nam chưa đến 1% GDP, trong khi đó ở Hoa Kỳ vào năm 2002, con số này là hơn 15% GDP




Huỳnh Thế Du 22

43

Một số loại hình TCTC khácQuỹ hỗ trợ phát triển

Tiết kiệm bưu điện

Công ty cho thuê tài chính

44

Các tổ chức trên thị trường CK



Huỳnh Thế Du 23

45

Các tổ chức trên TTCK

Ngân hàng đầu tư?

46

Hoạt động ngân hàng và TTCKCác ngân hàng có vai trò như thế nào đối với sự phát triển của TTCK?

Tại sao phải tách bạch hoạt động ngân hàng thương mại và kinh doanh chứng khoán?



Huỳnh Thế Du 24

47

Cuối cùng?Ở các nền kinh tế phát triển với sự phát triển cao của hệ thống tài chính, các tổ chức tài chính phi ngân hàng đóng một vai trò rất quan trọng. Như trường hợp Hoa Kỳ, tổng tài sản của các TCTC phi ngân hàng gấp 3 lần GDP, chiếm gần 2/3 tổng tài sản tài chính của toàn nền kinh tế, trong khi ở Việt nam, con số tương ứng chỉ là ~ 50% GDP và hơn 20% tổng tài sản tài chính của toàn nền kinh tế. Do đó, các TCTC phi ngân hàng có rất nhiều cơ hội để phát triển. Vấn đề còn lại là chọn cách nào cho hợp lý nhất.

48

Xin cảm ơn!

cac to chuc tai chinh phi ngan hang

Documents