Citadel CollegeVeerkracht en welbevinden op s workshop praktische toepassingNanja van Zundert | 6 februa

2

Traditionele psychologie Positieve psychologie

Genen “Maakbaarheid” Omstandigheden

Genen“Maakbaarheid”

Omstandigheden

wisselwerking tussen de gebieden!3

Aardig zijnBewust genietenDankbaarheidCopingstrategieën ontwikkelenDoelen stellenFlow versterkenKwaliteiten & talentOptimisme cultiverenPiekeren en vergelijken vermijdenSociale relaties koesterenVergevingZingevingZorgen voor lichaam & geest

Maakbaarheid benutten

Lyubomirsky et al., 2009

Aan te leren, te trainenLevenslange “toolkit”

4

6

optimisme

Mogelijke toepassingen in de les• Omdenken van stress voor een toets

• Weekendbespreking begin van de week: “wat vond je het leukst van

je weekend (kan in het Engels – oefening past simple)

• Diagnostische toets: wat gaat er al goed?

• Klassengesprek over positieve emoties (mentorles)

• Positieve ontwikkelingen in de geschiedenis analyseren

• Projecten: goed-nieuwskrant (Nederlands)

• Spel in de klas: wie is de vriendelijke mol ?

• Project: random acts of kindness

8Hiemstra & Bohlmeijer, 2013 – Handboek Positieve Psychologie

De “Sterke kanten-benadering”van tekortkomingen naar kwaliteiten

Deficiëntiebenadering

Sterke kanten benadering

Deficiëntie

Gebrek

Probleem

Talent

Kwaliteit

Sterke Kant

Wegwerken

Bagatelliseren

Minimaliseren

Ontwikkelen

Versterken

Optimaliseren

Passieve vs actieve woordenschat kwaliteiten

Mogelijke toepassingen • “Kwaliteiten KGB” (Sterke Kanten Spionage) / positief roddelen• Positief-negatief-positief sandwich in gesprekken• Kwaliteit(en) van leerling noemen in oudergesprekken en

leerlingbesprekingen• Aan leerlingen uitleggen wat kwaliteiten zijn en waarom belangrijk.

Inventariseren en bij elkaar gebruik van laten maken.• Begin van het jaar nieuwe klas: “glazen bol/waarzeggen”• Leerlingen VIA kwaliteiten vragenlijst in laten vullen:

www.viacharacter.org• Kwaliteit van de week• Leerling van de week/dag• Kwaliteiten portfolio maken* (koppelen aan POP?)• Kwaliteiten-themadag of projectweek organiseren• Kwaliteiten “Hints” (beschrijf de kwaliteit, anderen raden)• Laat hen bij elkaar het succes/kwaliteiten interview afnemen (zie

nastuurpakketje)

Mogelijke toepassingen • Mission statement maken aan het begin van het jaar (visueel, zie foto

eerder: doelen stellen en kwaliteiten aan koppelen)

• Maak kwaliteitenlijn in de (mentor)klas (of digitaal)

• Best possible self oefening (schrijfvaardigheid/visualisatie)

• Kernkwadranten uitleggen en op terugkomen: irritatie bij een ander? Wat is diens (doorgeschoten) achterliggende kwaliteit? Wat zijn je eigen valkuilen en hoe kun je die weer in balans krijgen? (in POP-plan of kwaliteiten portfolio opnemen.).

• Marktplaats: Wie van je klasgenoten heeft heel sterk de kwaliteit die jij nodig hebt om in balans te komen of diezelfde kwaliteit te ontwikkelen? Vraag hem/haar om hulp en feedback.

Mogelijke toepassingenVerweef met je lesstof:

Nederlands: essay over (een van de) kwaliteiten of over wetenschap van geluk.

Geschiedenis: welke kwaliteiten herken je in de historische figuren?

Literatuur: welke kwaliteiten bezitten de personages in het boek? Welke

“valkuilen” neem je waar? Welke “doorgeschoten” kwaliteiten zitten daar

achter? Wat zou dat personage kunnen doen om weer in balans te komen w.b.

die kwaliteit?

Mogelijke toepassingen

Kwaliteitenlijn in de gymzaal: welke kwaliteiten (bijv motorisch, geduld of

sportiviteit) heb je vandaag gebruikt en/of zou je vandaag in de gymles

speciaal op willen letten? Maak vantevoren tweetallen (bijv obv

geboortemaand) en vertel elkaar aan het begin welke kwaliteit je wilt

inzetten/versterken deze les. Aan het einde vertelt de ander hoe hij/zij heeft

gezien dat je dat goed deed, hoe subtiel ook.

Biologie: onderzoeken: welke kwaliteiten zijn (deels) genetisch/biologisch

bepaald?

PREFRONTALE CORTEX

PRIMITIEF BREIN

AMYGDALA

HIPPOCAMPUS

Stress-reactie

Mogelijke toepassingen • 3x diep ademhalen voor aanvang toets

• Meditatie/mindfulness in verschillende culturen bespreken

(filosofie / levensbeschouwing / geschiedenis)

• Onderzoeken werking hersenen (biologie)

• Mindfulnesstraining examenleerlingen

• Bodyscan (gymzaal)

• Inspiratiekaarten bespreken

VGZ mindfulness appHeadspace (Engelstalig, met animaties)

Mindfulness apps

BEDANKT VOOR JULLIE KOMST EN AANDACHT!

info@leerenveerkracht.nl | www.leerenveerkracht.nl

48

Drie Goede Dingen/Positieve Dingen Dagboek

OptimismeIndividueel of groep

Leeftijd: alle leeftijden

Duur: 1-5 minuten Benodigdheden*- pen- papier/geluksschriftjeof- digibord/schoolbord

*afhankelijk van de invulling vd opdracht

Uitleg/InstructieHoe vaak sta jij stil bij wat er goed gaat? Vaak onthoud je dingen die niet zo goed gaan veel beter. Door elke dag drie goede dingen op te schrijven, zul je zien dat je steeds meer goede/leuke/blije en fijne dingen gaat zien!

Deze opdracht kan zowel individueel als met de gehele groep gedaan worden.

Prompts:Schrijf drie dingen op die:- vandaag goed gingen- vandaag fijn waren- waar je vandaag blij van

werd- die je morgen weer zou

willen doen

Groepsgewijs:- Welke dingen/lessen

gingen vandaag goed?- Wat deden wij/jullie toen?etc.

BronSeligman, M. E. P. (2002). Authentic Happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. New York: The Free Press.

21

Lief/Aardig zijn voor jezelf

Sterke KantenIndividueel

Leeftijd: vanaf 12 jaar

Duur: 20-30 minBenodigdheden- pen- papier/geluksschriftje

Uitleg/InstructieStel jezelf iemand voor (echt of denkbeeldig) die super lief/aardig is en altijd fijne dingen doet en zegt. Bedenk dan wat je niet zo leuk vindt aan jezelf, een kant van jou waar je niet blij mee bent of waar je zelfs een hekel aan hebt. Schijf vervolgens een brief aan jezelf vanuit die fijne persoon, waarin je op een fijne, milde (lieve) manier naar die minder leuke kant van jou kijkt.

Bespreek de opdracht met de klas. - Hoe was het om deze

opdracht te doen?- Wat vond je leuk?- Wat vond je moeilijk?- Kijk je nu anders naar die

minder leuke kant van jou?

Tip:Bewaar de brief in een envelop en lees hem later nog eens door (bijvoorbeeld wanneer je niet zo lekker in je vel zit).

32

Anders kijken naar vervelende gebeurtenissen

Copingstrategieën OntwikkelenIndividueel en/of Groep

Leeftijd: vanaf 12 jaar

Duur: 10-20 min Benodigdheden- pen- papier/geluksschriftje

Uitleg/InstructieAls je iets vervelends meemaakt kan het heel moeilijk zijn om er over te praten. Nog moeilijker is het om de vervelende gebeurtenis om te buigen naar iets goeds. Deze stappen helpen je daarbij.

Stap 1: Erken allereerst dat je veel last hebt van de vervelende gebeurtenis. Bedenk dan iets dat je hebt gedaan tijdens de gebeurtenis of in reactie erop en waar je trots op bent. Als er een huisdier is overleden, heb je misschien enorm je best gedaan om haar of zijn laatste dagen zo prettig mogelijk te maken.

Stap 2: Denk daarna eens na over hoe je gegroeid bent als gevolg van de nare gebeurtenis. Heb je iets nieuws geleerd? Vind je dat je meelevender bent, of dankbaarder, gevoeliger, geduldiger, of minder vooroordelen hebt? Stap 3: Bedenk hoe de negatieve gebeurtenis je vriendschappen en band met de mensen om je heen positief heeft beïnvloed. Is er een vriendschap of band met een familielid fijner en hechter geworden?

Bron

Lyubomirsky, S. (2009). De Maakbaarheid van het Geluk: een Wetenschappelijke Benadering voor een Gelukkig Leven. Archipel.

39

Dankbaarheidsportfolio

DankbaarheidIndividueel (of klassengesprek)

Leeftijd: vanaf 10 jaar, maar aan te passen aan leeftijd en ontwikkelingsfase.

Duur: 30 min

Benodigdheden- pen- papier/geluksschriftje

Uitleg/InstructieDoor stil te staan bij waar je dankbaar voor bent of blij mee bent zorg je er voor dat je je fijner voelt. Deze opdracht helpt je daarbij.

De OpdrachtGeef voor jezelf antwoord op de volgende vragen:- Wanneer voelde je je

dankbaar/was je erg blij met iets, iemand of een bepaalde situatie?

- Welke dingen die je van anderen gekregen hebt zijn voor jou het meest dierbaar/belangrijk?

- Wanneer was je voor het laatst blij met de dingen die je hebt?

- Wanneer wilde je voor het laatst iets aardigs voor iemand terugdoen?

Bespreek de opdracht met de klas.

BronFredrickson, B. (2009). Positivity. Three Rivers Press (CA).

Tip:Deze opdracht kan een mooie aanleiding zijn voor een groepsgesprek over dankbaarheid.

18

S.T.A.R. Methode

Sterke Kanten Individueel

Leeftijd: vanaf 12 jaar

Duur: 15-30 min

Uitleg/InstructieDoor vaker stil te staan bij gebeurtenissen waarin je voor een goed resultaat zorgde kom je beter in je vel te zitten. Dit kun je doen door te reflecteren (goed naar jouw aandeel in de situatie kijken) volgens de S.T.A.R. methode. S.T.A.R. staat voor Situatie, Taak, Actie en Resultaat. Het doel is om een situatie te evalueren die jou een positief resultaat bracht. Vervolgens kijk je terug op jouw bijdrage (taak) aan dit positieve resultaat. Wat waren de acties die je nam? Tot slot benoem je de resultaten die dit je heeft opgeleverd en je hebt een S.T.A.R. te pakken. Schrijf voor elke positieve gebeurtenis die je wilt reflecteren de S.T.A.R.'s op. Schrijf ook op uit welke gevoelens en gedachten jouw gedrag voortkwam om nog meer inzicht in de situatie te krijgen.

Benodigdheden*- pen- S.T.A.R. werkblad (zie

volgende bladzijde)

Bronhttp://dekrachtvanpositiefdenken.com/positieve-psychologie-oefeningen-voor-meer-geluk/

19

Werkblad S.T.A.R. MethodeSituatie: Welke situatie leverde een positief resultaat op?

Taak: Wat was jouw taak in die situatie?

Actie: Welke dingen (concreet) heb jij gedaan die voor een positief resultaat hebben gezorgd?

Resultaat: Welke resultaten hebben jouw acties opgeleverd?

Welke gevoelens en gedachten had je voorafgaande en tijdens de situatie? Hoe beïnvloedden die gevoelens en gedachten jouw gedrag? Welke Sterke Kanten heb je gebruikt?