ckb nkowhtow (;g'v 'g nok co{i hgovk) - icar · 2020. 5. 24. · ckb nkowhtow (;g'v 'g nok co{i...
TRANSCRIPT
-
ckb nkowhtow (;g'v'gNok co{ihgovk)
dh gfjukD ns/ o'eEkw
GkHy/Hy'HgH ^ Gkosh wZeh y'i ;z;EkB, b[fXnkDk
fJ; ;fEsh ftZu eh ehsk ikt/<
4) wZeh d/ Mzv/ ns/ SZbh dk B[e;kB
gzit/A ns/ S/t/A fJB;Nko bkot/ ehNBk;aeK Bkb BjhA o]e/ ik ;ed/. fJ;
tk;s/ e/tb fJZe n;odko sohek j?, iafjo dk bkbu. fJ; tk;s/ 10kg
u}b pokB ns/ 2kg r[V, 2-3 bhNo gkDh *u fwbk e/ 24 xzN/ bJh oZy]. fJ;
ftZu 100gm Ek:]vhekop 75# WP fwbk e/ 0H5-1cm ftnk; dhnK
r]bhnK, y/s ftZu gq:}r eoB s]A nZXk xzNk gfjbK pDkU. i/eo r]bhnK
fuge ojhnK jB, sK tZND t/b/ e[ZM o/s fwbk bU. fJ; | g}d/ dh r]G ftZu
;akw | gk fdU. T[go]es fw;aoD 1 J/eV tk;s/ ekcah j? .
wZeh dh c;b dh gqiBB gqfefonk d}okB Mzvk ns/ SZbh d] Bkia[e nzr jz[d/
jB. Mzv/ dk B[e;kB nkw jz[dk j?. (fuZso 7a), go fJ; Bkb e]Jh pj[sk
nkofEe B[e;kB BjhA jz[dk. go SZbh ftZu ehV/ dk ikDk (fuZso 7b) g?dktko
| f;ZXk B[e;kB gj[zukT[Adk j?. fwZmh wZeh (sweet corn) tX/o/ Bkia[e jz[dh j?,
ns/ gqGkfts SZbhnK pkiako ftZu Bjha fte ;edhnK(fuZso 7c).
fuZso 7L ehV/ d[nkok ehs/ Mzvk (a) , SZbh (b) ns/ fwZmh wZeh (Sweet Corn) d/ ehs/ rJ/ B[e;kB dhnK MbehnK . (c)
fJ; ;fEsh ftZu eh ehsk ikt/<
fezB/ B[e;kB s/ o'eEkw P[o{ ehsh ikt/<
wZeh dh gqiBB nt;Ek d}okB o;kfJDe ehNBk;aeK d/ gq:]r dh ;bkj BjhA
fdZsh iKdh feT[A i] fJ; d}okB ehVk SZbh d/ nzdo S[fgnk j]D eoe/ o;kfJD
d/ gqGkt s]A pfunk ofjzdk j?. fJ; d}okB i/eo ehVk Mzv/ dk B[e;kB eodk j?
sK T[; Bkb c;b d/ MkV | e]Jh coe BjhA g?Adk. d{;ok ;thN ekoB ns/ p/ph
ekoB tk;s/ o;kfJDe ehNBk;ae fpbe[Zb th fJ;s/wkb BjhA eoB/ ukjhd/
feT[Afe fJjBQK | eZuk jh tofsnk iKdk j?. fJ; eoe/ wip{s ns/ x[Nt/A pzd
tkbh fe;w tX/o/ gq:]r eoBh ukjhdh j?.
nro E]V/ fij/ p{fNnK | ehVk bZrk j]t/ sK fe;/ o;kfJDe fSVekn dh
io{os BjhA , feT[Afe fJj bkj/tzd BjhA j]t/rk. c;b d/ tkX/ Bkb jh o]eEkw
d/ T[gkn ;a[o{ eoB dh io{os wfj;{; ja[zdh j? (;koDh Bzpo-1).
Y[ZethA ekotkJh dk fj;kp fet/A brkfJnk ikt/ <
fJ; tk;s/ pkovo dhnK 4-5 bkJhBK SZv e/ y/s ftZu *W* d/ nkeko dk fJZe
uZeo brkU(fuZso 8). W d/ ;ko/ e]fBnK s/ o[Ze e/ 10-10 g}fdnK | uzrh
soQK goy] ns/ jwbk j]J/ g}fdnK dh frDsh foekov eo]. jo fJZe ;Nkg s/
jwbk j]J/ g}fdnK dk gqsh;as eZY]. T[dkjoD d/ s}o s/ i/eo 10 ftuZ A] fJeZ gd} /
s / jwbk jf] Jnk j ? sK gsq h;sa jwbk 10# j.? jD[ ;ko / ;NkgK d / fj;kp Bkb go{ /
ys/ dk gsq h;sa eYZ .] nro gd} k fBebD s A] wXZ rG] pDB seZ 10# iK wXZ rG] s A]
fuZso 8 L ehV/ d[nkok ehs/ rJ/ B[e;kB dk ikfJik b?D dh Bw{Bk ftXh.
nrb / gVkn seZ 20% jwbk jt] / sK o;kfJDe fSVekn dh ioo{ s j dz[ h j.?
ys/ dh goy jo jcs /eod /ofjDk ukjhdk j.?
nrb/oh ikDekoh bJh feogk eoe/ ;zgoe eo]LvkH ;[i: oefPs, fBod/Pe
GkHy/Hy'HgH - Gkosh wZeh y]I ;z;EkBgzikp y/shpkVh :{Bhtof;Nh, b[fXnkDk, gzikp-141004, Gkosc?e;L 911612430038 c'BL 911612440048Jh-w/bL [email protected]
f;oiDeosk - ;{ph n?;Hph, be;awh ;[iZfBnk , n?wHn?bHe/H, o?vh, itkbk
fizdb, wjK f;zx, ;[;aKs wjKfde, g[Zskokw BkfJe, oth e/;tB, i/H;h ;/yo ns/ ;[i: oef;as . gzikph nB[tkd - Xow gkb ns/ nkbk f;zx . XzBtkd ;fjs- ia?dh ghHn?uH, CIMMYT, j?dokpkd (fuZso 3A c'N' bJh)
nro ehVk g{o/ fJbke/ ftZu c?b u[Zek j? sK fco eh gqpzX ehsk ikt/ <
B'NL
:i] BkpXZ sohe / Bkb ehsh rJh oe] Ekw Bkb fJ; ehV / dn[ kok ehs / iKd / fGnkBe
nkofEe Be[ ;kB s A] pfunk ik ;edk j.? fJ; tk;s / jm/ K fbyh ftXh Bkb ngDkJh ikD
tkbh Je/ hfesq gpq Xz ;G s A]tXhnk sohek jL? -
1H f;oc f;zrb eok; jkJhfpqv fe;wK jh phi]. yk; eoe/ fwZmh wZeh tk;s/
wiap{s ns/ x[ZNt/A pzdK tkbhnK fe;wK | gfjb fdU.
2H jo c;b s]A gfjbK v{zxk jb ubkU sK i] ehV/ d/ g{g/ X[Zg Bkb wo ikD iK fco
gzShnK d[nkok yk bJ/ ikD. nro c;b iho]-fNb/ia Bkb phih rJh j? sK fBzw
phi dk fw;aoD (@ 500kg/ha) fSVekU. y/s | BdhBK s]A pukn e/ oZy] ns/ b]V
nB[;ko ykdK dh tos]A eo] .
3H g}fdnK dh ftftXsk | tXkT[D ykso fw;aos c;bK T[rkU fit/A fe wZeh +
wNo$ekb/ S]b/$ jo/ S]b/. y/s d/ uko/ gk;/ 3-4 bkJhBK B/ghno xkj brkU i]
fe ehV/ tk;s/ ikb dk ezw eodk j?.
4H gf" dnK B z{ nkg; ftuZ fJeZ ;wkB do{ h s / pDkJh oyZ ' ns / fJeZ irkQ s / fJeZ s A' finkdk
gd" / Bk brkT.[
5H c;b d /tkX /bJh fB:sz oD Tg[ kn s A'pknd BkJhNi'q B ns / f;uz kJh dk Tg[ :r' eo.'
6H e]f;a;a eo' fe nk;-gV]; d/ y/sK ftZu fpikJh fJZe] ;w/A j]t/.
7H nro fJZemh fpikJh ;zGt BjhA (fit/A fe ;thN ekoB ns/ p/ph ekoB | E]V/-E]V/
tec/ pknd phiDk g?Adk j?) sK fco 5% fBzw phiK dk fw;aoD iK ni?vho?efNB
1500PPM @ 5ml/L dk fSVekn jo jcs/ eo'. ehV/ | n;odko Yzr Bkb
o]eD tk;s/ e[ZM fwZso ehV/ fit/A fe NokJhe]rokwk go?NhU;w @ 50000 iK
N/b/B]w; o/w; @ 10000 gqsh J/eV d/ fj;kp Bkb jo jcs/ phi gz[roB s]A
c;b gZeD sZe SZv/ ik ;ed/ jB .
8H ehV/ dh nkwd ns/ fJ; dh iB;zfynk dh fBrokBh fjZs cho]w]B ikb (5 gqsh
J/eV) brkU. iB;zfynk tkXk o]eD bJh gqsh J/eV 15 ikb brkU.
9H c;b phiD s A]so[ sz pknd ys/ ftuZ gSz hnK d / pm? D tk;s / 10 gqsh J/eV d/ fj;kp
Bkb EV /brkU.
10H jo jcs /c;b T [sZ /ehV /d /jwb /dh iKu eo ]ns /bSZ DK d /nkXko s /oe] Ekw eo.]
11H y/s dh iKu eod/ j]J/ ehV/ d/ nzv/ ns/ pZfunK | w;b e/ iK fwZNh d/ s/b ftZu gk e/
wko fdU.
1H Ifjo dhnK r'bhnK tZND s/ gq:'r eoB ;w/A ns/ ehNBkPe ;go/n d/ gq:'r
d"okB d;skfBnK ns/ wk;e dh tos'A eo'.
2H ;ko / ehNBkPe ;gon/ ns / Ifjo dk bkbu dk g:q r' et/ b rG' s / jh eoBk j.?
3H ehNBkPe ;go/n dh tos'A s'A xZN'^xZN 48 xzfNnK pknd y/s ftZu ikT[.
4H ehNBkPe iK Ifjo dk bkbu d / g:q r' ehs / rJ / ys/ ftuZ gPn{ K B z{ xNZ '̂ xNZ fJeZ
wjhB / seZ Bk uokU.
;koDh Bzpo-1:c;b d/ ftek; d/ gVkn s/ fSVekn ;zpzXh ;wK ;koDhL-
bVh
Bzpoc;b d/ ftek; dk gVkn
Y[ZethA ekotkJh dh fB;akBh
fSVekn ;zpzXh ikDekoh
1H g}dk fBebD s]A b? e/ w[ZYbh r]G
pDB sZe
(T[Zsgsh s]A 0-2 jcs/ pknd)
joNo?g s/ fJZe G{zvh gkJh ikt/ iK 5%
g}fdnK s/ ehV/ dk jwbk d/fynk ikt/.
1H gfjbK fSVekn L 5%fBzw phiK dk fw;aoD
iK n?ikvho?efNB 1500 PPM @ 5ml/L
gkDh ftZu x]b e/ fSVekU.
2H d{;oh ;go/n b]V g?D s/ fJZe jcs/ pknd
p?;hb; fET{ohAi?B/f;; fe;w e[o;skeh
@ 2g/L gkDh ftZu x]b e/ fSVekU.
3H nro ehV/ dk jwbk 10 s]A fiankdk j]t/ %
sK j/mK fby/ o;kfJDK ftZu]A e]Jh fJZe dk
fSVekn eo ;ed/ j]L-iH ;gkJhBN'ow 11H7% SC @ 0.5ml/L
iiHeb]on?BEohBhbhg]b18.5SC @ 0.4ml/L
iiiH Eknkw/E'eiaw 12H6%+ b?wvk ;kJhj?b'EohB
9H5% ZC @ 0H25 ml/L
2H w[ZYb/ s]A wZX r]G pDB sZe
(T[Zsgsh
s]A 2-4 jcas/ pknd
i/eo5-10 % g}fdnK s/ ehV/ dk jwbk
j]t/.
1H gfjbK ;gon/ p;? hb; f
eo[ ;skeh @ 2g/L gkDh ftuZ xb] e / fSVekU.
ETo{ hiB? f/ ;; fe;w
2H nro ehV/ dk jwbk 10 s]A fiankdk j]t/ %
sK j/mK fby/ o;kfJDK ftZu]A e]Jh fJZe dk
fSVekn eo ;ed/ j]L-
3 wZX s]A nyhobk r]G pDB sZe
(T[Zsgsh d/ 4-7 jcs/ pknd)
i/eo 10-20 g}fdnK s/ % jwbk
d/fynk ikt/.
4H r]G dk nyhobk gVkn
(T[ Zsgsh s]A 7 jcas/ pknd)
i/eo 20 s]A finakdk g}fdnk s/ % jwbk
d/fynk ikt/.
5H Mzv/ pDB s]A c;b gZeD sZe Id]A 10 s]A fiankdk SZbhnK jwb/
Bkb gqGkfts j]D.
% fJ; gVkn s/
ckfJdk BjhA. gos{az ehV/ | bZG s/ wko fdU.
fe;/ th o;kfJDe fSVekn dk
iH ;gkJhBN'ow 11H7% SC @ 0.5ml/L
iiHeb]on?BEohBhbhg]b18.5SC @ 0.4ml/L
iiiH Eknkw/E'eiaw 12H6%+ b?pVk ;kJhjb'EohB
9H5% ZC @0H25 ml/L
1H gfjbh ;go/n j/m fby/ o;kfJDK ftZu]A
fe;/ th o;kfJD dk fSVekn eo ;ed/ j]
(d{i/ fSVekn d"okB ehNBk;ae pdb bT[).
2H nro tZv/ nkekoh ehV/ r]G yk oj/ j]D sK
EkfJUvhekop 75% WP s]A pDhnK iafjo
dhnK r]bhnK r]G ftZu oZy].
iH ;gkJhBN'ow 11H7% SC @ 0.5ml/L
iiHeb]on?BEohBhbhg]b18.5SC @ 0.4ml/L
iiiH Eknkw/E'eiaw 12H6%+ b?wvk ;kJhjb'EohB
9H5% ZC @ 0H25 ml/L
1H gfjbh ;go/n j/m fby/ o;kfJDK ftZu]A
fe;/ th o;kfJD dk fSVekn eo ;ed/ j]
(d{i/ fSVekn d"okB ehNBk;ae pdb bT[).
2H nro tZv/ nkekoh ehV/ r]G yk oj/ j]D sK
EkfJUvhekop 75% WP s]A pDhnK iafjo
dhnK r]bhnK r]G ftZu oZy].
iH ;gkJhBN'ow 11H7% SC @ 0.5ml/L
iiHeb]on?BEohBhbhg]b18.5SC @ 0.4ml/L
iiiH Eknkw/E'eiaw 12H6%+ b?wvk ;kJhjb'EohB
9H5% ZC @ 0H25 ml/L
jo ;Nkg s/
10 g"d/ u[D'
IIMR Publication No./2019/03 Printed at Printing Service Co-09888021624
Page 1Page 2