çocuklarda diş sağlığında bilmemiz gerekenler(fazlası için )
TRANSCRIPT
ÇOCUKLARDA DĠġ SAĞLIĞINDA BĠLMEMĠZ
GEREKENLER
Prof.Dr. Meryem Tekçiçek
H.Ü. DiĢ Hekimliği Fakültesi
Pedodonti (Çocuk DiĢ Hekimliği) AD.
Ġlk diĢ hekimine ne zaman gittiniz?
Hastalarınıza ilk diĢ hekimi ziyaretini hangi
yaĢta önerirsiniz?
• Ġlk süt diĢi çıktığı andan itibaren 12 aylık olana kadar
bebek ilk kez çocuk diĢ hekimine gitmelidir.
Medical Expenditure Panel Surveysonuçları;
bir yıl içinde bebeklerin % 89 „unun doktor ziyareti yaptıklarını ancak
% 1.5 „nin diĢ hekimini ziyaret ettiklerini bildirmiĢlerdir.
Çocuk Sağlığının esas parçalarından biri korunmadır.
Çocuk Doktorları ve çocuk sağlığı ile ilgilenenler diyet, beslenme alıĢkanlıkları, florür kullanımı,
yaralanmalardan korunma gibi ağız sağlığı konuları ile iliĢkili hizmetleri düzenlemelidir. Ayrıca, çocuk doktoru, erken ağız sağlığı problemlerini tanımlayabilmeli, koruyucu
önlemlerle birlikte aileyi bu konuda bilgilendirmelidir.
Pediatri uzmanları ağız sağlığı için risk değerlendirmesini
yapabilmelidir.Çürük ve diğer ağız sağlığı
problemlerinin risk faktörlerini bilmelidirler.
Ağız Sağlığında Risk Değerlendirme
Anne yada bakıcının ağız sağlığı.
Çocukların ve bebeklerin ağız sağlığı
risklerinin değerlendirilmesi.
DiĢ çürüğünün belirti ve bulgularının
tanınması.
Çocuğun florür ihtiyacının
değerlendirilmesi.
Ağız hijyeni uygulamaları olan diĢ
fırçalama ve diĢ ipliği uygulamaları için
rehberlerin hazırlanması.
• Eğer aileler bebeklerinin diĢetleri ve diĢlerine iyi bakarlarsa, optimum sistemik ve topikal florürkullanılırsa, basit karbohidratlarlauzun süre beslemezlerse birçok ağız problemi önlenebilir.
• Genel Sağlık ve Ağız DiĢ Sağlığı ĠliĢkisi
• Ağız geliĢimi
• Ağız sağlığı problemleri ve hastalıkları
• Ağız hijyeni
• Florürler
• Beslenme
• Yaralanmalar ve Ģiddetten korunma
AĞIZ SAĞLIĞININ GENEL SAĞLIK ĠÇĠNDEKĠ
ÖNEMĠ
Ağız sağlığı çocukların genel sağlığının bölünmez
bir parçasıdır.
HAMĠLELĠK
Sık Görülen Sistemik Hastalık Ağız Sağlığı ĠliĢkisi
• Astımlı ve allerji hastalarında kullanılan ilaçlar sıklıkla ağız kuruluğu ile birlikte diĢ çürüğü riskini de artırmaktadır.
• Erken veya düĢük doğum ağırlıklı doğan bebeklerde diğer bebeklere göre daha fazla mine defektleri görülür. Bu da diĢ çürüğü riskini artırır.
• Konjenital kalp hastalığı olan çocuklarda tedavisi yapılmayan ağız hastalıkları sistemik enfeksiyon riskini oluĢturur.
Sistemik Hastalık Ağız Sağlığı ĠliĢkisi
• Hastalıkların ve çocuk ihmal ve istismarının belirtileri ağızda görülebilir. Vitamin eksiklikleri, bakteriyel, viral ve mantar enfeksiyonları, konjenital durumlar, sistemik durumlar ve çocuk istismarı ağız ve yüzde belirtiler gösterir.
• Anksiyete giderici ilaçlar, antikonvilzanilaçlar, antidepresanlar, antihistaminikler, dekonjestanlar, diüretikler, narkotikler, non-streoidal antiinflamatuvar ilaçlar gibi bazı ilaçlar tükürük yapısı ve miktarında değiĢikliklere neden olurlar.
• Down Sendromlu hastalar,
• Bazı nörölojik hastalıklar,
• damak ve dudak yarığı
• Kraniyofasiyal defektleri
• Öğrenme ve geliĢim gerilikleri,
• Görme ve iĢitme bozuklukları,
• genetik ve herediter hastalıklar,
• HIV
Sistemik Hastalık Ağız Sağlığı ĠliĢkisi
• Fenitoin sodyum gibi epilepsinin tedavisinde kullanılan ilaçlar diĢetinde büyümelere neden olur.
• Özel diyetler
• Tükürük akıĢının azalması
• Ağız temizliğinde zorluklara neden olan motor problemler
• Ağız geliĢimi ve büyümesi ile ilgili yeterli bilgisi olmayan aileler çocuklarının ağız bakımlarında güven eksikliği duyabilirler.
Sistemik Hastalık Ağız Sağlığı ĠliĢkisi
Ciddi Ağız sağlığı problemlerinde;
• Çiğneme güçlüğü
• Kendine güvende azalma
• Uyku problemleri
• Öğrenme olanaklarının kaybedilmesi, okul devamsızlığı görülebilir.
DiĢ çürüğü çocukluk çağının en sık görülen kronik, enfeksiyöz
hastalığıdır.
DiĢ çürüğü astımdan 5 kat, rinitten 7 kat daha sık
görülmektedir.
• National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES)
(1988-1994) sonuçlarında,
2 yaĢ çocuklarda % 8 bir veya daha fazla diĢte diĢ çürüğü varken 5 yaĢta % 40 çocuk diĢ çürüğüne sahip olduğu
bildirilmiĢtir.
PROF. DR. SAADET GÖKALPDOÇ. DR. BAHAR GÜÇĠZ DOĞANDOÇ. DR. MERYEM TEKÇĠÇEK
DOÇ. DR. ATĠLLA BERBEROĞLUDT. ġENGÜL ÜNLÜER
• TÜRKĠYE‟DE AĞIZ VE DĠġ SAĞLIĞI DÜZEYĠ:
ÜLKE PROFĠLĠ 2004 ARAġTIRMASI
TÜRKĠYE‟DE AĞIZ VE DĠġ SAĞLIĞI DÜZEYĠ:ÜLKE PROFĠLĠ 2004 ARAġTIRMASI
Türkiye Ağız-DiĢ Sağlığı Profili 2004
• 5 yaĢ çocuklarının;
• % 82,1‟i hiç diĢ hekimine gitmemiĢ,
• % 87,6‟sı yakınması olunca diĢ hekimine gitmiĢtir.
Türkiye Ağız-DiĢ Sağlığı Profili 2004
• 5 yaĢ çocuklarının ( n:1539);
• % 69,8 çocukta diĢ çürüğü varken,% 97,9‟unda dolgu bulunmamaktadır.
• Kızlarda diĢ çürüğü daha az görülmüĢtür.
• En çok öğle yemeğini atladıklarını, % 89,3 „ünün öğün aralarında atıĢtırma alıĢkanlığının olduğunu aileleri bildirmiĢtir.
• % 21,2 çocuğun diĢ fırçasının olmadığı, % 1,2 „sinin diĢ fırçasını aile bireyleri ile ortak kullandıkları öğrenilmiĢtir.
•
• 12 yaĢ çocuklarının (n:1611);
• % 41,4‟ü hiç diĢ hekimine gitmemiĢ,
• % 94,8‟i yakınması olunca diĢ hekimine gitmiĢ,
Türkiye Ağız-DiĢ Sağlığı Profili 2004
Türkiye Ağız-DiĢ Sağlığı Profili 2004
• 12 yaĢ çocuklarının ( n:1611);
• % 61,1 çocukta diĢ çürüğü varken,% 93,5‟inde dolgu bulunmamaktadır.
• En çok öğle yemeğini atladıklarını, % 87,4 „ünün öğün aralarında atıĢtırma alıĢkanlığının olduğunu aileleri bildirmiĢtir.
• % 9,5 çocuğun diĢ fırçasının olmadığı, % 1,2 „sinin diĢ fırçasını aile bireyleri ile ortak kullandıkları öğrenilmiĢtir.
• % 67‟sinin ara öğünlerde bisküvi,kek,kolalı içecekler tükettiklerini bildirmiĢlerdir.
Süt diĢlerinin önemi
• Yemek yeme
• KonuĢma
• Gülme, estetik
• Daimi diĢler için yer tutma
Süt dişleri
Yaşlar ( ay )
A. Ön kesiciler Üst Alt
A. Yan kesiciler 8-13 6-10
A. Köpek
dişleri
8-13 10-16
A. 1. Süt azı 16-23 16-23
A. 2. Süt azı 13-19 13-19
25-33 23-31
Daimi dişler
Yaş ( yıl)
Üst Alt
1. Ön kesiciler 7-8 6-7
1. Yan kesiciler 8-9 7-8
1. Köpek dişleri 11-12 9-10
1. 1. Küçük azı 10-11 10-12
1. 2. Küçük azı 10-12 11-12
1. 1. Büyük azı 6-7 6-7
1. 2. Büyük azı 12-13 11-13
1. 3. Büyük azı 17-21 17-21
Tablo 1. DiĢlerin sürmesi
Anıl 18 aylık ve diĢinin üzerine düĢmüĢ ve diĢetleri kaĢınıyor.
Bebek diĢ çıkarırken,• Huzursuzluk
• Tükürük artıĢı
• Objeleri ağza götürme
• Uyku problemleri
• Isırma
• Kulak kaĢıması
• Kızarma
• DiĢ etinde kaĢıma
• DiĢ sürdükten sonra problemler yok olur. DiĢ kaĢıyıcıları,soğuk kaĢık, ıslak ve soğuk kumaĢ parçası kullanılabilir.
5 günlük Irmak Bebek ağzında fark edilen diĢleri nedeniyle kliniğe geldi.
5 YaĢında Furkan diĢlerinin sallanması nedeniyle baĢvurdu.
Ağız muayenesini nasıl yapabiliriz?
Ağız içi muayene
• Dudak kaldırılarak yumuĢak dokular ve diĢler gözle muayene edilir.
• Dental plak varlığına,
• DiĢlerde beyaz lezyon veya diĢ çürüğünün varlığına,
• Mine defektlerinin varlığına,
• DiĢlerde çapraĢıklık varlığına bakılır.
• Muayene sırasında diyet ve diĢ fırçalama eğitiminin verilmesi gereklidir.
Çocuk doktorları;
• Ağız sağlığını değerlendirirken, dudaklar, dil, diĢler, yanakların içi, ağız tabanı muayene edebilirler. Özellikle, diĢ çürüğü ve diğer ağız sağlığı durumları ( diĢlerin geç çıkması, erken diĢ kaybı, abseler, travma) konularında rehber yapabilirler.
10 aylık bebeğin ağzında mor renkli bir ĢiĢlik oluĢmuĢ.
Alt ve üst çene ön bölgenin açık olması
DiĢlerin üzerinde minenin olmaması
Ön ve arka diĢlerde hipoplaziler(Molar insizör hipomineralizasyon)
BaĢlangıç çürüğü
DiĢeti absesi
DiĢ sürmesi ve diĢetinde fistül
Ektopik diĢ sürmesi
DiĢ eksikliği
Primer herpetikgingivostomatitis
DiĢlerin üzerindeki yiyecek artığı ve dental plak kontrol edilmelidir.
Dental plağın fırça ile nasıl uzaklaĢtırılacağı anlatılmalıdır.
Diş çürüğü;• Asitler, bakterilerin karbohidratları
fermente etmesi sonucu oluĢur ve dentalplak pH‟sını düĢürür.
• BaĢlangıç çürük lezyonu mine üzerinde beyaz lezyon olarak görülür. Bu lezyon ilerlediğinde diĢlerde kavitasyon oluĢur.
• DiĢ çürüğü bir süreç olup diĢ dokusunun kaybı bu süreçin son safhasıdır.
DiĢ çürüğü,DiĢlerin mineralize dokuları olan
mine, dentin ve sementi etkileyen,diyetteki fermente olabilen karbonhidratları kullanan
mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyoz bir hastalıktır. .
• 71 aylık veya daha küçük çocuklarda bir ya da daha fazla süt diĢinde çürük, kayıp ya da dolgu varsa bu durum “erken çocukluk çağı çürüğü” olarak tanımlanır.
• EÇÇ yalnızca diĢlere zarar vermez, çocuğun büyümesini ve yaĢam kalitesini etkiler.
Erken çocukluk çağı çürüğü
• ġeker içeren besin veya içecek bulunan biberonun uzun süreli olarak her istendiğinde ve yatmadan önce verilmesi
• Anne sütünün çürük yapıcı ek gıdalarla birlikte uzun süre verilmesi
• DüĢük sosyoekonomik durum
• DüĢük doğum ağırlığı
• KaĢığın paylaĢılması
• Emzik yoluyla anneden mikroorganizmaların bulaĢması
• EÇÇ‟nin prevelans ve ciddiyeti geliĢmekte olan ülkelerde geliĢmiĢ
ülkelere kıyasla daha yüksek bulunmuĢtur.
• Mikroorganizmalardan Mutans streptococcigrubu insanda diĢ çürüğünün baĢlamasından sorumlu ana mikroorganizma olduğu bildirilmiĢtir.
• Ġlk diĢ sürmesi ile ağızda kolonize olur.
• Streptococcus mutans ve Lactobacillusasidürik bakteriler olup diĢ çürüğü için ana indikatör bakterilerdir.
• YetiĢkinlerin ağızlarında yüksek konsantrasyonda S.mutans bulunmaktadır.
• Bakteriler bebeklerin ağızlarına aile veya bakıcılarının tükürükleri sayesinde geçerler.
• Bebeklerin parmaklarını anne veya babasının ağzına koyması ve sonra kendi ağzına koyması, biberonun sıcaklığına ağzı ile kontrol edilmesi, kaĢık ve çatalın paylaĢılması, yere düĢmüĢ emzik veya biberon baĢının bebeğe verilmeden önce ağız yardımı ile temizlenmeye çalıĢılması örnekler verilebilir.
• DiĢ çürüğü diĢlerin herhangi bir yüzeyinde oluĢabilir.
• BaĢlangıç mine çürüğünde tebeĢirimsi beyaz bölgeler görülür.
• Çürük ilerledikçe boĢluklar oluĢur.
• Eğer diĢ çürüğü kavitesi görülüyorsa vakit kaybetmeden diĢ hekimine gitmesi gerekir.
• DiĢler üzerindeki renklenmeler ile diĢ çürüğü karıĢabilir. Ayırıcı tanı için diĢ hekiminden yardım almak gereklidir.
Erken çocukluk çağı çürüğünün erken teĢhisi ve yaklaĢım
DiĢ çürüğü için yüksek riskli gruplar
• Özel sağlık bakımına ihtiyacı olan
• DüĢük sosyoekonomik ve etnokültürel çocuk grupları
• Sistemik ve topikal florürle karĢılaĢmamıĢ veya az karĢılaĢmıĢ olanlar
• Kötü beslenme ve diyet alıĢkanlıkları olan
• Yüksek Ģeker içeren besinleri sık alan
• Bakıcı veya kardeĢlerinde diĢ çürüğü olan
• Beyaz lezyon, diĢ plağı veya diĢ çürüğünün görüldüğü çocuklar
Bebeklerde ve çocukluklarda çürük riskini artıran durumlar;
• 37 haftadan önce veya 2.500 g.dan az doğan bebekler,
• DiĢ minesinde ve diğer sert dokularında anormal yapı bozukluğu olan çocuklar,
• Gastrik reflusu olan,
• Ġmmün sistem yetmezliklerinde,
• Fiziksel ve davranıĢsal engelleri olan,
• Özel diyetlerinde yüksek karbohidrat bulunanlar,
• ġeker içeren ve tükürük akıĢ hızını azaltan ilaçlar kullananlar,
• Radyasyon tedavisi olanlar
Bebeklerde ve çocukluklarda çürük riskini artıran durumlar
• DiĢetleri kolay kanıyanlar
• Yer tutucu veya ortodontik tedavi görenler
• Ağız hijyeni kötü olanlar
• Emziği Ģeker, bal gibi tatlara batırılanlar
• Aile, bakıcı ve kardeĢinde son 12 ay içinde aktif çürük olması.
AAPD Çürük Riski Değerlendirme Aracı (Caries-Risk Assessment Tool (CAT))
DEĞERLENDĠRĠLMESĠ GEREKEN RĠSK
FAKTÖRLERĠ
(Aşağıda bulunan her madde için sağdaki risk
indikatörleri altındaki en uygun cevabı daire içine
alınız. )
RĠSK ĠNDĠKATÖRLERĠ
Yüksek Orta Düşük
Bölüm 1- Hikaye (Ebeveyn/bakıcı ile görüşme ile belirlenir)
Çocuğun özellikle motor koordinasyon veya
kooperasyonunu etkileyen özel bakım ihtiyacı var
Evet Hayır
Çocukta tükürüğü azaltan durum varlığı (ağız
kuruluğu)
Evet Hayır
Çocuğun rutin diş muayenesi sıklığı Hiç Düzensiz Düzenli
Çocukta diş çürüğü varlığı Evet Hayır
Çocuğun son diş çürüğünden sonra geçen zaman <12 ay 12 ile 24 ay
arasında
>24 ay
Çocuk braket var veya ortodontik/oral aparey
kullanıyor
Evet Hayır
Çocuğun ebeveynlerinde ve/veya kardeş(ler)inde
çürük var
Evet Hayır
Çocuğun ebeveynlerinin sosyoekonomik durumu Düşük Orta Yüksek
Günlük olarak öğün aralarında şeker ya da
çürüğe neden olabilecek besinlerin tüketimi
(isteğe bağlı olarak su dışında içecek içeren
biberon/matara kullanımı; meyve suyu,karbonatlı
içecekler,spor içeceklerinin tüketilmesi;
tatlandırılmış ilaçların kullanımı)
>3 1 yada 2 Sadece
öğünlerde
AAPD Çürük Riski Değerlendirme Aracı (Caries-Risk Assessment Tool (CAT))
DEĞERLENDĠRĠLMESĠ GEREKEN RĠSK
FAKTÖRLERĠ
(Aşağıda bulunan her madde için sağdaki risk
indikatörleri altındaki en uygun cevabı daire içine
alınız. )
RĠSK ĠNDĠKATÖRLERĠ
Yüksek Orta Düşük
Çocuğun florür alımı Florürlü diş
macunu
kullanmıyor
; içme suyu
florürlenme
miş ve
florür
desteği
almıyor
Florürlü diş
macunu
kullanıyor;
genelikle
florürlü
içme suyu
tüketmiyor
ve florür
desteği
almıyor
Florürlü diş
macunu
kullanıyor;
florürlü içme
suyu
tüketiyor
veya florür
desteği
alıyor
Çocuğun diş/diş etlerini günlük fırçalama sıklığı <1 1 2-3
Bölüm 2- Klinik Bulgular (Çocuğun ağız muayenesine göre değerlendirilir)
Görünür plak (beyaz, yapışkan) Var Yok
Gingivitis (kırmızı, şişkin dişeti) Var Yok
Mine demineralizasyon alanları (tebeşirimsi
beyaz noktalar)
1’ den fazla 1 Yok
Mine defektleri, derin pit/fissürler Var Yok
Bölüm 3 - Destekleyici Profesyonel Değerlendirme (İsteğe Bağlı)
Radyografik mine çürüğü Var Yok
Mutans streptokok veya laktobasil seviyeleri Yüksek Orta Düşük
Erken çocukluk çağı çürüğünün oluĢturduğu sorunlar
• Ciddi ağrı
• Enfeksiyonun yayılması
• Çiğneme güçlüğü
• Kilo kaybı
• Büyüme eğrisinde düĢme
• Yoğun, pahalı, genel anestezi gerektiren tedavi
• Daimi diĢlerde diĢ çürüğü riski
• Maloklüzyon
• DiĢlerde harabiyet
• KonuĢma bozuklukları
• Konsantrasyon sorunları
• Öğrenme güçlüğü
• Okul devamsızlığı
• Okul performansında problemler
• Kendine güvende azalma
• Sosyal iliĢkilerde problemlere,
• Ciddi enfeksiyonlar ve hastane yatıĢı
Erken çocukluk çağı çürüğünün oluĢturduğu sorunlar
Ahmet 3,5 yaĢında; diĢlerindeki çürükler ve diĢ ağrısı Ģikayeti ile kliniğe geldi.
Süt diĢlerindeki çürükler
• Süt diĢleri çocuğun geliĢiminde önemli bir yer tutmaktadır.
• Kalıcı diĢler süt diĢlerinin arkasından geleceği için süt diĢlerine yeterli önem verilmemektedir.
• Süt diĢlerinde olan çürük gelecekte kalıcı diĢlerde de çürük oluĢabileceğinin göstergesidir.
Beslenme çocuğun ağız sağlığını nasıl etkiler?
• DiĢlerin ve diĢetlerinin iyi geliĢmesi için dengeli beslenme önemlidir.
• Beslenme içindeki yüksek oranda Ģeker ve niĢasta gibi karbonhidratların kullanılması diĢ çürüğü riskini artırmaktadır.
• Yiyecek içinde ferment olabilen karbohidrat içeren tüm Ģekerler ve piĢmiĢ niĢasta S. mutans ile etkileĢim içindedirler.
• Sukroz içeren Ģeker, kurabiye, kekler, Ģekerli içecekler diĢ çürüğünün oluĢumunda rol oynar.
• Eğer şekerler çok sıklıkla alınıyorsa ve formları ağızda uzun süre kalacak tarzda ise çürük riski en yüksek düzeydedir.
• Nişastadan zengin yiyecekler düşük çürük riskine sahip olmalarına rağmen şekerle birlikte karıştırılıp yendiğinde karyojeniktir.
ġEKER
Beslenme;
• Sağlıklı besinler olan sebze, meyve, tüm tahıllar, süt, peynir, yoğurttu ana ve ara öğünlerde yenmelidir.
• Meyve suyu yerine meyveyi tercih edilmelidir. Meyve suları yalnızca ana öğünlerde alınmalıdır.
• Asitli içeceklerden kaçınılmalıdır.
• Florür içieren içme suları kullanılmalıdır. Kullanılan ĢiĢe, damacana üzerindeki bilgilerde ortalama florür miktarının 0.7 to 1.2 mg/L (ppm) olmasına dikkat edilmelidir.
• Bebek doğduğunda biberonun sucaklığının ağız ile kontrol edilmesinden kaçınılmalıdır. KaĢık ve çatalın ortak kullanımından, emzik ya da biberon baĢlığının temizliğinde ağzın kullanılmasından kaçınılmalıdır.
• Bir yaĢından sonra bardak kullanımını özendirmek gereklidir.
• Anne sütü verilen bebekler meme baĢı ağızda iken uyuya kalırlar. Ağızın ve diĢetlerinin beslenme sonrası ve yatmadan önce temizlenmesi önerilmektedir.
• Çocuk uyurken biberonla yatması istenilen bir durum değildir. Yalnızca su konularak yatabilirler.
• Yemeklerde Ģekerli yiyecek ve içeceklerin tüketimi kısıtlanmalıdır.
• Gazlı yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalıdır.• Yemek aralarında su ve süt içmeleri önerilir.• Meyve yenmesi özendirilmelidir.
Anne veya bakıcı
• Anne veya bakıcının ağız sağlığı hikayesinin değerlendirilmesi
• Tedavi edilmemiĢ ağız sağlığı problemlerinin diĢ hekimine danıĢılması
Beslenme dıĢı emme alıĢkanlıkları
• Emme, bebekler için doğal bir reflekstir.
• Beslenme dıĢı emme alıĢkanlıkları arasında parmak, dil, emzik, kumaĢ emme sayılabilir.
• Beslenme dıĢı emmenin duygusal yararları vardır. Bebeğin veya çocuğun sakinleĢmesine, uykuya dalmasına ve dikkatini toplamasına yardımcı olur.
• Çocukların %70-90‟ında beslenme dıĢı emme alıĢkanlığı bildirilmiĢtir.
• Çocuğun yaĢı ilerledikçe alıĢkanlıklar azalır. Genellikle 2-4 yaĢlarında sonlanır.
• Bir çalıĢmada, çocukların;
• 26-28 aylıkken %50‟si,
• 36 aylıkken % 71‟i
• 48 ayda da % 90 „ı beslenme dıĢı emme alıĢkanlığını bırakmaktadır.
• Uzun süre emme alıĢkanlıklarında etken faktörler arasında ileri anne yaĢı, anne eğitim düzeyinin yüksek olması ve büyük kardeĢin olmaması bildirilmiĢtir.
Beslenme dıĢı emme alıĢkanlıkları
• Eğer aile bebeğin emzik emmesini istiyorsa doktor riskleri belirterek önerilerde bulunmalıdır.
• Kurdele veya iple emziğin bebeğe bağlanması boğulma riski nedeniyle yapılmamalıdır.
• Emzik sağlam ve esnek olmalı,toksikmateryalden yapılmamalıdır.
• Meme ucu ile baĢlığının kolay ayrılmaması gereklidir.
Emzik;
• Eskidiğinde emzik yenilenmelidir.
• Emmenin heveslendirilmesi için emzik bal, Ģeker, reçel gibi Ģekerli yiyeceklere batırılmamalıdır.
• Emziğin temizlenmesinde ve ıslatılmasında asla ağız ve tükürük kullanılmamalıdır.
Emzik;
Beslenme dıĢı emme alıĢkanlıklarına yaklaĢım
• Hasta ile konuĢma
• Hatırlatıcı tedavi
• Hediye ve ödül
• AlıĢkanlık kırıcı bant ve apereyler
Dental Erozyon
Ağız ve DiĢ Temizliği
• Bebeğin diĢini fırçalarken bebek anne veya babanın kucağında aynı tarafa bakılmalı ve karĢılarında ayna bulunmalıdır.
• Çocuk 2 yaĢın altında olduğunda sürüntü Ģeklinde florürlü çocuk diĢ macunu kullanılmalıdır. Çocuğun diĢ fırçalama sonrasında macunu tükürebildiği kontrol edilmeli ve ağız fazla su ile çalkalatılmamalıdır.
• Küçük miktar florürlü macunun ağızda kalması diĢlerin sağlıklı olmasında yardımcı olmaktadır.
• 2 yaĢ ve üstünde bezelyeden daha küçük florürlü çocuk diĢ macunu ile fırçalaması istenir.
• Küçük çocuklar diĢlerini fırçalamak ister ancak ailenin yardımı olmadan tam olarak diĢleri temizleyemezler. Çocuklar ayakkabılarını ancak 7-8 yaĢlarında yapabilirler. DiĢ fırçalamanın ailenin gözetiminde 7-8 yaĢına kadar yapılması önerilmelidir.
DiĢ fırçasını diĢ etlerine 45 derece açı ile yerleĢtirmek gereklidir. DiĢ fırçalarken diĢlerin görünür ön ve arka yüzler küçük hareketlerle fırçalanır.
Küçük ve ileri geri hareketlerle çiğneme yüzeyleri fırçalanır.
Üst ön ve alt ön diĢlerin arka yüzeyleri diĢ fırçası dik tutularak yukarı aĢağı hareket ettirilerek fırçalanır.
Dil üzerindeki mikropların uzaklaĢtırılması ve ağzın güzel kokması için, dil arkadan öne doğru fırçalanır.
Florürler• Florür diĢ ve kemik sağlığında önemli bir mineraldir.
• Florür diĢin diĢ çürüğüne karĢı direncini özellikle topikal etkileri sayesinde artırır.
• Florür; su, yapımında florürlü su kullanılan ekmek ve içecekler gibi besinlerde bulunur.
• DiĢ çürüğünün azalmasında %50-70 rolü vardır.
•
• Suların florürlenmesi en iyi koruyucu halk sağlığı uygulamalarından biri olup bebeklerin diĢlerinin geliĢimi sırasında etkili olabilir. Ancak, içme suyunun kullanılmaması, damacana kullanımı sistemik kullanımın baĢarısını olumsuz etkileyebilir.
Florürler
İÇME SUYUNUN
FLORÜRLENMESİ
• 260 milyon kişi doğal,
260 milyon kişi yapay
olarak florürlü su
kullanmaktadır.
• Süt ve daimi dişlerde %
50-60 koruma sağlar
• Sistemik & topikal etki
Florürün Ağız Florasına Etkisi
• Minede remineralizasyona ve erken diĢ çürüğü lezyonlarının tedavisinde yardımcı olur.
• Minenin çözünürlüğünü azaltır.
• Karyojenik organizmaların büyümesini inhibeederken asit üretiminin de azalmasına neden olur.
• Sistemik ve topikal kullanılabilir.
• Topikal florür diĢ çürüğünün önlenmesinde en önemli yöntemdir. Topikal florür diĢlere direkt ulaĢır ve etki gösterir. Az miktarda florüryutulacağı da unutulmamalıdır.
• Topikal florürler içinde en çok bilineni diĢ macunlarıdır.Türkiye‟de bulunan diĢ macunlarının hemen hepsinde florürbulunmaktadır.
Florürler
• Profesyonel uygulanılan florürler ise jeller, köpükler, cilalardır. DiĢ minesindeki baĢlangıç lezyonlarını onarabilme Ģansı oluĢmaktadır.
• Özellikle florürlenmiĢ su kullanmayan, yüksek çürük riski olan, medikal problemi olan, Ģekerli sık ara öğün yiyen çocuklarda topikal florürleretkilidir.
Florürler
• Fazla florürün sistemik ya da topikalflorürler nedenleriyle alınması ile geliĢen diĢlerde florozis geliĢebilir.
• Genellikle diĢ minesinde beyaz alanlar görülür. Dental florozis estetik problemlere neden olur.
• Florozis riskinin azaltılmasında özellikle 6 yaĢ ve altında diĢler geliĢirken aile gözetiminde florürlerin kullanımı önemli yer tutmaktadır.
Florürler
Florosis
< 1 yıl~ yumuşak bir fırça ile dişler
temizlenir.
1–2 yıl~ Aile dişleri fırçalar.
2–6 yıl ~ Bezelye büyüklüğünde florüriçeren diş macunu ile günde iki kere fırçalanır.
~ Aile gözetiminde ya da aile yapabilir.
> 6 yıl ~ Florürlü diş macunu ile günde iki kere dişler fırçalanır.
DiĢ fırçalamaKüçük bezelye boyutunda diĢ macunu 0.4 -0.6 mg. Florür içerir ve günde
iki kez kullanımı önerilmektedir.
Profesyonel topikal florür uygulaması belirli zamanlarda ve düzenli olarak uygulanır ve çürüğün önlenmesinde en etkili yöntemdir. Jel, köpük, gargaralar, cilalar bu grup
içerisindedir. Özellikle cilalar, diĢ yüzeyine yapıĢması, yutulma Ģansının az olması,
florür ile diĢ arasındaki kontak zamanının artması gibi avantajlara sahiptir.
Florürlü cila uygulaması
• 1. DüĢme, çarpma
2. Sportif yaralanmalar
3. Oyun kazaları
4. Trafik kazaları
5. Kavgalar
6. Mental retardasyon ve epilepsi
7. DiĢlerdeki yapısal bozukluklar (ön diĢlerin
ileri itimi)
8. Çocuk istismarı ve ihmali
Yaralanmadan korunma• BaĢ, boyun ve yüz yaralanmaları çocuklarda
sık görülür. Küçük çocukların % 30 „ u süt diĢlerini ilgilendiren travma ile karĢılaĢmaktadır.
• 18-30 aylık dönemde sıklıkla görülen travmalarda yürüme, koĢma ve tırmanma sırasında olan kazalar ve çocuk istismarı ve ihmali nedenleri arasında sayılabilir.
• Bebek yer değiĢtirirken bir elle tutulmalı
• Kapı ve pencerelerin kilitli tutulması
• Araba ve diğer motorlu taĢıtlarda güvenliğin sağlanması
• Çocuklar için oyun alanlarının güvenli, ekipmanların iyi durumda olması, zeminin yumuĢak olması
• Çocuk bahçesinde ailenin gözetimi altında oynaması
• Yürüteçlerin kullanılmaması
• Bisiklet kullanırken koruyucu baĢlığın kullanılması
Bebek veya çocuğun alıĢveriĢ arabasında bulunmaması
AVÜLSĠYON
• Dental travmadan korunma, travmaya yaklaĢım önemli konulardır.
• Süt diĢlerinde olan travmalar dahil tüm travma olgularında hemen diĢ hekimine gitmek uygun olacaktır.
Öneriler
• Ağız Sağlığı problemleri ile genel sağlık iliĢkisinin bilinmesi
• Ağızdan uygulanılan ilaç ve terapilerin etkilerinin değerlendirilmesi
• Kronik durumlarda veya tekrarlayan ilaç kullanımlarında Ģeker içermeyen ilaçların kullanımının tercih edilmesi
• Erken diĢ bakımı ve muayenenin önerilmesi• Koruyucu önlemlerin kullanımı
ÖNERĠLER
• 1. EÇÇ enfeksiyöz ve önlenebilir hastalık olup annelerden ya da bakıcılardan vertikalolarak bebeğe geçer. Anne ve bebeğe hizmet eden tüm sağlık çalıĢanları EÇÇ den korunma ile ilgili ailelere eğitim vermelidir.
• 2. Ağız Sağlığı risk değerlendirmesi, erken korunma gibi konular Çocuk doktorlarının eğitim müfredatında olmalıdır.
Fissür Örtücüler
• Fissür örtücü diĢlerin çiğneme yüzeylerinde bulunan delik ve yarıkların diĢ plağının birikimini engellemek amacı ile rezin esaslı madde ile kapatılmasıdır.
• DiĢler yeni sürdüklerinde yapılmalıdır.
DİKKATİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.