Ìîíãîë Óëñûí Õàðèëöàà Õîëáîîíû Çîõèöóóëàõ Õîðîî

Communications Regulatory Commission of Mongolia

ÌÝÄÝݹ02(6) 2012 îíû 7 äóãààð ñàð

NEWS

www.crc.gov.mn

СÎНÃÓÓËÈÉН СÓÐÒАË×ÈËÃААНÛ Á¯ÐÒÃЭË,

МÎНÈÒÎÐÈНÃÈÉН ÒÓÕАÉ

ÄЭËÕÈÉН ÖАÕÈËÃААН ÕÎËÁÎÎ МЭÄЭЭËЭËÆСЭН

НÈÉÃМÈÉН ªÄªÐ

ªÐÃªН ÇÓÐÂАСÒ ÇÎÐÈÓËСАН ÓÕААËАÃ

ÇÎÕÈÖÓÓËАËÒ

ÒÎÎН ÒÅËÅÂÈÇÈÉН ÄАÕÈН ÄАМÆÓÓËАÕ СÒАНÖÛН ÒÓÐØÈËÒ

ÁÝËÝÍ ¯¯?

ÒÎÎÍ ªÐêÍÍÝÂÒЯ¯ËÝÃÒ ØÈËÆÈÕÝÄ

2014.07.31

© Univision

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012 3www.crc.gov.mn

Мîíãîë Óëсûí Õàðèëцàà Õîëáîîíû Çîхèцóóëàх Õîðîîíû íэðèйí ºмíººс áîëîí хóâèàсàà îðчèí цàãèйí мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû сàëáàð ¿¿сч хºãæсºíèй 91 æèëèйí îйã òîхèîëäóóëàí сàëáàðûí хºãæèëä îюóí óхààí, х¿ч хºäºëмºð, мэäëэã чàäâàðàà çîðèóëàí хºäºëмºðëºæ èðсэí ¿å ¿åèйí àхмàäóóä, хîëáîîчèä, мэäээëëèйí òåхíîëîãè, ðàäèî òåëåâèçèйí èíæåíåð, òåхíèêèйí àæèëòàí àæèëëàãсàä, òóсãàй çºâøººðºë эçэмøèãчèä, íèйò хэðэãëэãчèääээ áàÿðûí мэíäчèëãээ äэâø¿¿ëьå.

Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîî íь хóóëьä çààсàí ¿íäсэí чèã ¿¿ðэã, á¿ðэí эðх, áèå äààсàí áàйäëàà хэðэãæ¿¿ëэхäээ òóс сàëáàðò òºðººс áàðèмòëàх áîäëîãî, øèйäâэð, хóóëь òîãòîîмæèйí х¿ðээíä øèэí äэâøèëòэò òåхíèê òåхíîëîãèйã íèйãэм, эäèйí çàсãèйí á¿хèй ë сàëáàðò íэâòð¿¿ëэх, эðх ç¿й, эäèйí çàсãèйí îíîâчòîй çîхèцóóëàëòààð хàíãàх, èðãэäэä х¿ðãэх òºðèйí áîëîí мэäээëэë хàðèëцàà хîëáîîíû òºðºë á¿ðèйí хэðэãëээ, ¿йëчèëãээã чàíàðûí ºíäºð ò¿âøèíä х¿ðãэх, х¿ðòээмæèйã сàйæðóóëàх, øóäàðãà ºðсºë人íèй íºхцºëèйã á¿ðä¿¿ëэх àðãà хэмæээã ¿å øàòòàй хэðэãæ¿¿ëæ áàйãàà áèëээ. ÓÈÕ, Çàсãèйí ãàçðààс áàòàëсàí ¿çэë áàðèмòëàë, ¿íäэсíèй хºòºëáºð¿¿ä, сàëáàðûí çîхèцóóëàëòûí àðãà хэмæээã хэðэãæ¿¿ëэхэä хàмòðàí àæèëëàæ áàйãàà МØÕÕÒÃ, хîëáîãäîх ÿàм, áàйãóóëëàãà, òóсãàй çºâøººðºë эçэмøèãч êîмпàíè, èðãэä áîëîí сàëáàðûí àæèëòàí, àæèëëàãсàä íàðòàà áàÿðûí эíэ ºäºð òàëàðхàæ áàйãààãàà èëэðхèйëэхèйã х¿сч áàйíà.

Мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû сàëáàðûã эðчèмòэй хºãæ¿¿ëэх, сàëáàðûí çîхèцóóëàëòûí òàëààð òàâьсàí чèãëэë, çîðèëòûã хэðэãæ¿¿ëэх íь òºð, çàсãèйí òºäèйã¿й òºðèйí áîëîí òºðèйí áóс áàйãóóëëàãóóä, хóâèйí хэâøëèйíхэí íèйò èðãэä, óëс îðíû ººäëºí äэâæèх í¿¿ð цàðàйã òîäîðхîйëîх àч хîëáîãäîëòîй ãэæ ¿çэæ áàйíà. Òèймээс ч мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîî, òåхíîëîãèйí сàëáàðò ãàðч áóй с¿¿ëèйí ¿åèйí øèíэ, äэâøèëòэò òåхíèê, òåхíîëîãè ò¿¿íèй àсàð хóðäòàй хºãæèë, øèíэчëэëò ººðчëºëò íь òóс сàëáàðûí çîхèцóóëàëòûã óëàм áîëîâсðîíãóй áîëãîх, мэðãэæëèйí áàйãóóëëàãûí àæèëòàí, àëáàí хààãчäààс ºíäºð мэäëэã, áîëîâсðîë, îíîë пðàêòèêèйí îíцãîй чàäâàð эçэмøèхèйã øààðäàæ áàйäàã áèëээ.

Îйðûí èðээä¿йä ÕÕÇÕ-íîîс ðàäèî, òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйã òîîí òåхíîëîãèä øèëæ¿¿ëэх, ò¿¿íèй çîхèцóóëàëòûí àðãà хэмæээã ¿å øàòòàй хэðэãæ¿¿ëэх, êèáåð мэäээëëèйí àюóëã¿й áàйäëûã хàíãàх, ºðãºí çóðâàсûí ¿йëчèëãээ áà хэðэãëээã óëàм íэмэãä¿¿ëэх, á¿ðòãэë мэäээëëèйí 纺ëºí äэä á¿òцèйã á¿ðä¿¿ëэх, àãóóëãà áà êîíòåíòûí çîхèцóóëàëòûã хèйх, øóóäàíãèйí ¿йëчèëãээíä мэäээëëèйí òåхíîëîãèйã àøèãëàх, цàхèм ãàðûí ¿сãèйí òóхàй хóóëèйã хэðэãæ¿¿ëэх áэëòãэëèйã хàíãàх çэðэã чèãëэëээð îëîí àðãà хэмæээã хэðэãæ¿¿ëэхээð òºëºâëºæ áàйãàà áîëíî.

Öààøäàà мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû îëîëò, хэðэãëээ íèйãэм, эäèйí çàсãèйí хºãæëèйí äэмæèх хэðэãсэë áîëãîх, мэäээëэëæсэí íèйãэм áàйãóóëàх, óëмààð х¿í àмûí ºäºð òóòмûí хэðэãцээ áîëãîх øààðäëàãàòàй óðãàí ãàðч áàйãàà юм. Эíэх¿¿ òîмîîхîí çîðèëòûã хэðэãæ¿¿ëэхэä хóóëь эðх ç¿йí îðчèíã òºãºëäºðø¿¿ëэх, сàëáàðûí ºðсºë人í çîхèцóóëàëòûí òààòàй îðчèíã óëàм áîëîâсðîíãóй áîëãîх íь чóхàë áàйãàà юм.

Мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîî, øóóäàíãèйí сàëáàðò ¿йëчèëãээ эðхëэãчèä, хэðэãëэãчèä Òà á¿хэíäээ сàëáàðûíхàà ò¿¿хò 91 æèëèйí îйí эíэ ºäºð ºмíº ãàðãàсàí àмæèëòàà óëàм áàòàòãàæ, цààøäàà эх îðíûхîî èðээä¿йí хºãæèë, цэцэãëэëòэä хóâь íэмэð îðóóëàí àæèë хºäºëмºðèйí ºíäºð àмæèëò ãàðãàíà ãэäэãò èòãэë òºãс áàйíà.

Сàëáàðûí àæèëòíóóäûí áàÿðûã òîхèîëäóóëàí эíэ сàëáàðûí хºãæèë, äэâøëèйã хàмòäàà цîãцëîîí á¿òээхèйí òºëºº ç¿òãэæ, ººðèйí хºäºëмºð, îюóí óхààí, сэòãэë ç¿ðхээ хàðàмã¿й çîðèóëæ èðсэí мэðãэæèë íэãò íºхºä, хàмòðàí ç¿òãэãч íàðòàà ¿ðãэëæ эðч х¿ч, àç хèймîðьòîй, эð¿¿ë эíх áàйæ àæèë ¿йëс òàíь ¿ðãэëæ ººäðºã áàйхûí åðººëèйã ÕÕÇÕ-íû ãèø¿¿ä, Äàðãûí Ǻâëºëèйí ºмíººс áîëîí хóâèàсàà ºðãºí äэâø¿¿ëьå.

Ñàéí ¿éëñ äýëãýðýõ áîëòóãàé.

Á.ÁÎËÄÁААÒАÐÕАÐÈËÖАА ÕÎËÁÎÎНÛ ÇÎÕÈÖÓÓËАÕ ÕÎÐÎÎНÛ ÄАÐÃА

МÝÍÄ×ÈËÃÝÝ

© CRC. ÕÕÇÕ-íû äàðãà Á.Áîëäáààòàð

4www.crc.gov.mn

Ñýòã¿¿ëèéíçºâëºë

Äàðãà:Á.Áîëäáààòàð/ÕÕÇÕ-íû äàðãà /

Ãèø¿¿ä:T.Нàðàíмàíäàх /ЭÇМÇА-íû äàðãûí ¿¿ðэã ã¿йцэòãэãч/Á.Мºíхáàò /ÇǯÒА-íû äàðãà/М.Мэíä-Îчèð /ÐÄÇÕА-íû äàðãà/Ó.Òàмèð /ÇА-íû äàðãà/Ç.Эðäэíэчóëóóí /ØА-íû äàðãà/Ä.Нÿмäîðæ /Äàðãûí çºâëºх/

Õàðèóцëàãàòàй íàðèйí áèчãèйí äàðãà:Ò.Нàðàíмàíäàх/naran@crc.gov.mn/

Сэòã¿¿ëèйí хîëáîîчäûí áàÿðò çîðèóëсàí äóãààðûã áэëòãэсэí:Ã.Îюóíцэцэã /ÕÕÇÕ-íû мэðãэæèëòэí/Э.Áàòäîðæ

Õàÿã:Мîíãîë Óëсûí Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîî, Мåòðî áèçíåс òºâ. А-áëîê. 5-ð äàâхàð, С¿хáààòàð ä¿¿ðэã. С¿хáààòàðûí ãóäàмæ-13, Óëààíáààòàð-14201, Мîíãîë Óëс.

Óòàс: +976-11-36 39 99Ôàêс: +976-11-31 77 20

Öàхèм øóóäàí: crc@mongol.netÖàхèм хàÿã: www.crc.gov.mn

© Эíэх¿¿ сэòã¿¿ëèйí àëь ч хэсãèйã ÕÕÇÕ-íû çºâøººðºëã¿й хэâëэх, хóóëáàðëàхûã хîðèãëîíî.

6ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÇÎÕÈÖÓÓËÀÕ ÕÎÐÎÎÍÛ 2012 ÎÍÛ ÝÕÍÈÉ ÕÀÃÀÑ ÆÈËÈÉÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÒÀÉËÀÍÃÀÀÑ...

8АНÕ ÓÄАА СÎНÃÓÓËÈÉН СÓÐÒАË×ÈËÃААНÛ Á¯ÐÒÃЭË, МÎНÈÒÎÐÈНÃÈÉН ¯ÉË АÆÈËËАÃААà ÕÈÉÃЭЭÄ ÁАÉНА...

10 САËÁАÐÛН ¯НÄЭСНÈÉ ÕªÒªËÁªÐ¯¯ÄÈÉН ÒÓÕАÉ

12

14

ÓÒАСÃ¯É ÕÎËÁÎËÒÒÎÉ ÈНÒÅÐНÅÒÈÉН ÒАËААÐ ÕЭÐЭÃËЭÃ× ÒАНÄ ªÃªÕ ǪÂ˪êª

ÎÐÎСÛН ÕÎËÁÎÎНÛ ÓËС ÒÅËÅÂÈÇÈÉН ÒÎÎН ªÐÃªН НЭÂÒЯ¯ËЭÃÒ ØÈËÆÈÆ ÁАÉÃАА ÒÓÕАÉ

16

18

АÇÈ, НÎМÕÎН ÄАËАÉН Á¯СÈÉН ØÓÓÄАНÃÈÉН ÕÎËÁÎÎНÛ Ã¯ÉÖЭÒÃЭÕ ÇªÂ˪ËÈÉН ÕÓÐАËÄ ÎÐÎËÖСÎН ÒÓÕАÉ

“ÄЭËÕÈÉН ÖАÕÈËÃААН ÕÎËÁÎÎ, МЭÄЭЭËЭËÆСЭН НÈÉÃМÈÉН ªÄªÐ” СЭÄЭÂÒ ÓÓËÇАËÒ СÅМÈНАÐ ÇÎÕÈÎН ÁАÉÃÓÓËАÂ

CRC NEWS 1(6) 2012 July 2012

5www.crc.gov.mn

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

22ÁНСÓ-ÛН ÊАÁÅËÈÉН ÒÅËÅÂÈÇ, ÖАÕÈËÃААН ÕÎËÁÎÎНÛ ¯ÉË×ÈËÃЭЭ ЭÐÕËЭÃ×ÄÈÉН ÕÎËÁÎÎНÎÎС ÇÎÕÈÎН ÁАÉÃÓÓËСАН “ÒÎÎН ÊАÁÅËÈÉН ÒÅËÅÂÈÇ” ¯ÇЭСÃЭËЭНÄ ÎÐÎËÖÎÂ.

24ÒÎÎН ÒÅËÅÂÈÇÈÉН ÄАÕÈН ÄАМÆÓÓËАÕ СÒАНÖÛà ªМНªÃÎÂÜ АÉМÃÈÉН ÒªÂ, ÄÓНÄÃÎÂÜ АÉМÃÈÉН ÖАÃААНÄЭËÃЭÐ, ªНĪÐØÈË СÓМÄАÄ АМÆÈËÒÒАÉ ÒÓÐØËАА.

26ªÐÃªН ÇÓÐÂАСÒ ÇÎÐÈÓËСАН ÓÕААËАà ÇÎÕÈÖÓÓËАËÒÓÓÄ

29

30

МЭÄЭЭËЭË, ÕАÐÈËÖАА ÕÎËÁÎÎ, ÒÅÕНÎËÎÃÈÉН САËÁАÐÒ ÕЭÐЭÃËЭÃÄЭÕ ØÈНЭЭÐ ÁАÒËАÃÄСАН ÕÓÓËÜ ЭÐÕ Ç¯ÉН ÎÐ×ÈНÛ ÒÓÕАÉ

ÖАÕÈМ ÕÓÓÄАСНÓÓÄÛН ÒАËААÐÕÈ МЭÄЭЭËЭË

32 МЭÄЭЭËЭË, ÕАÐÈËÖАА ÕÎËÁÎÎНÛ САËÁАÐÛН ÕªÃÆËÈÉà ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ СÒАÒÈСÒÈÊ ¯Ç¯¯ËЭËÒ¯¯Ä ÁА ÕªÃÆËÈÉН ÈНÄÅÊС

20 “МÎНÃÎË ßïÎНÛ ÕАМÒАÐСАН САНСÐÛН ÒÅÕНÎËÎÃÈÉН ÔÎÐÓМ-¯ÇЭСÃЭËЭН”

34 ÐАÄÈÎ ÄÎËÃÈÎНÛ ÕßНАËÒÛН СÒАНÖÛН ÕªÃÆÈË, ÄЭÂØÈË

6www.crc.gov.mn

Мîíãîë Óëсûí Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхè-цóóëàх хîðîîíû äàðãà /Åðºíхèй мåíåæåð/ áîëîí Мîíãîë Óëсûí Åðºíхèй сàйä /Òºсâèйí åðºíхèйëºí çàхèðàãчòàй/ íàðûí хîîðîíä 2012 îíä áàйãóóëсàí ¿йë àæèëëàãàà, á¿òээãäэх¿¿í íèйë¿¿ëэх ¿ð ä¿íãèйí ãэðээ, ÕÕÇÕ-íû сàíх¿¿ãèйí òºсâèйí òºсëèйí хэðэãæèëòèйã çîхèîí áàйãóóëàí àæèëëàâ. Эäãээð òºëºâ-ëºãººíèй х¿ðээíä òóс хîðîîíîîс 2012 îíû эхíèй хàãàс æèëèйí áàйäëààð äàðààх òîмîîхîí, àæèë ¿йëчèëãээã ã¿йцэòãэсэí áîë-íî. ¯¿íä:◄ Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîîíû

ээëæèò хóðàëäààíûã 2012 îíû эхíèй хàãàс æèëä 8 óäàà ээëæèò хóðàëäààí, ээëæèò áóс хóðàëäààíûã 5 óäàà òóс òóс çîхèîí áàйãóóëàâ. Эäãээð хóðàëäààíààð хэëэëцсэí àсóóäëààð íèйò 49 òîãòîîë, 9 òэмäэãëэëèйã ãàðãàí øèйäâэðëэæ, хэðэãæèëòэíä хÿíàëò òàâьæ àæèëëàâ. Òóхàйëáàë:

• Харилцаахолбоонытоногтөхөөрөмжийнáàòàëãààæèëò хèйх ¿íэ òàðèфèйí сàíàëûã áîëîâсðóóëàí Çîхèцóóëàх хîðîîíû 2012 îíû 03 òîîò òîãòîîëîîð øèйäâэðëэâ.

• Улс хоорондын ярианы үйлчилгээнийçàх çээëä çîхèцóóëàëò хèйх сàíàë áîëîâсðóóëàí óëс хîîðîíäûí ÿðèàíû ¿йëчèëãээ эðхëэãчäèйí äóíä хэëэëц¿¿ëэã, сàíàë àсóóëãûã хèйæ, Çîхèцóóëàх хîðîîíû 2012 îíû 4 áîëîí 5 òîîò òîãòîîëîîð øèйäâэðëэâ.

• Телевиз радиогийн өргөн нэвтрүүлгийн¿йëчèëãээ эðхëэãчäèйí ãàðãàсàí çºðчèëä

íîãäóóëàх àíçûã áàòàëсàí Çîхèцóóëàх хîðîîíû 2011 îíû 27 äóãààð òîãòîîëä ººðчëºëò îðóóëàх àсóóäëûã áîëîâс-ðóóëàí 2012 îíû 20 äóãààð òîãòîîëîîð øèíэчëэí áàòëàсàí áîëíî.

• Улс хоорондын сүлжээ байгуулах,ò¿¿íèйã àøèãëàх “А” àíãèëëûí òóсãàй

МÎНÃÎË ÓËСÛН ÕАÐÈËÖАА ÕÎËÁÎÎНÛ ÇÎÕÈÖÓÓËАÕ ÕÎÐÎÎНÛ 2012 ÎНÛ ЭÕНÈÉ ÕАÃАС ÆÈËÈÉН ¯ÉË АÆÈËËАÃААНÛ ÒАÉËАНÃААС...

çºâøººðëèйí òóсãàй íºхцºë, øààðäëàãûã 26 òîîò òîãòîîëîîð áàòëàí мºðä¿¿ëæ эхëэâ.

• Утасгүй холболтын (WiFi) системийгíэâòð¿¿ëэхэä áàðèмòëàх çîхèцóóëàëòûí чèãëэëèйã áîëîâсðóóëàí хóðàëäààíààð хэëэëц¿¿ëэí 2012 îíû 27 äóãààð òîãòîîëîîð øèйäâэðëэсэí.

• Тусхорооны33дугаартогтоолоорбогиноçàйí ðàäèî хîëáîîíû òºхººðºмæèйí òåхíèê, ¿йë àæèëëàãààíû пàðàмåòð¿¿ä áîëîí äàâòàмæèйí çóðâàсûí çîхèцóó-ëàëòûí áàðèмò áèчèã áàòëààä áàйíà.

• Хорооны хуралдаанаа баталсан “Олонíèйòèйí ðàäèî, òåëåâèçээс áóсàä ðàäèî, òåëåâèçээð сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãàà íэâòð¿¿ëэх æóðàм”–ûã хэðэãæ¿¿ëэх àæ-ëûí х¿ðээíä сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãàà íэâòð¿¿ëэх ¿íэ òàðèфèйí äээä хÿçãààðûã òîãòîîх сàíàë áîëîâсðóóëàí 2012 îíû 42 òîîò òîãòîîëîîð áàòëóóëàâ.

• МХС ТӨК-ийн хотын доторхи сүлжээàøèãëàëòûí òºëáºðò ººðчëºëòèйã 2012 îíû 43 òîîò òîãòîîëîîð áàòëóóëсàí áîëíî.

◄ Мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîî, øóóäàíãèйí àøèãëàëò, ¿йëчèëãээ эðхëэх òóсãàй çºâøººðºë, øóóäàíãèйí ¿йëчèëãээ эðхëэх çºâøººðºë, á¿ðòãэëèйí ãэðчèëãээ, òóсãàй äóãààðûí òàëààð òóс òóс èð¿¿ëсэí 170 ãàðóй èðãэä, êîмпàíè, áàйãóóëëàãûí мàòåðèàëûã х¿ëээí àâч, Мîíãîë Óëсûí “Õàðèëцàà хîëáîîíû òóхàй” хóóëь, “Ðàäèî äîëãèîíû òóхàй” хóóëь, “Øóóäàíãèйí òóхàй” хóóëь, хîëáîãäîх хóóëь, òîãòîîмæ, ä¿ðэм æóðмûí х¿ðээíä ¿йëчèëãээ эðхëэхэä øààðäëàãàòàй òîíîã òºхººðºмæ, òåхíèê, òåхíîëîãèйí сóäàëãàà, äàâòàмæèйí íººц, с¿ëæээ òºëºâëºëòèйí хóâààðь, эäèйí çàсãèйí чàäàâхè, ¿ð ä¿íãèйí ¿íэëãээã хèйæ, ãàçàð äээð íь òàíèëцàх, мэðãэæèë

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

7www.crc.gov.mn

àðãà ç¿йí çºâëºãºº ºãч, çºâøººðºë áîëîí á¿ðòãэëèйí ãэðчèëãээ îëãîх, сóíãàх, íэмэëò ººðчëºëò îðóóëàх, цóцëàх òàëààð хîëáîãäîх øèйäâэðèйã ãàðãóóëàí àæèëëàâ.

◄ Мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîî, øóóäàíãèйí чèãëэëээð 2012-2013 îíä øèíээð áî-ëîâсðóóëæ, áàòëóóëàх ¿íäэсíèй сòàí-äàðòûí æàãсààëòûã ãàðãàæ, Сòàíäàðò хэмæèë ç¿йí ãàçàðò х¿ðã¿¿ëэâ.

◄ Мîíãîë Óëсàä ¿¿ðэí хîëáîîíû 4G áóюó LTE ¿йëчèëãээã íэâòð¿¿ëэх àсóóäëààð 2012 îíû 1 ä¿ãээð сàðä сåмèíàð, хэëэëц¿¿ëãèйã çîхèîí áàйãóóëæ, ãà-äààä îðíû òóðøëàãà áîëîí ¿íäэсíèй хºäºë㺺íò ¿¿ðэí хîëáîîíû ºмíºх ¿åèйí с¿ëæээíèй íэâòðэëò, ¿ð ä¿íãèйí òàëààð хэëэëцэâ. Эíэх¿¿ ¿йëчèëãээã Мîíãîë Óëсàä íэâòð¿¿ëэхэä øààðäëàãàòàй сóäàëãààã хèйх, хэðэãæ¿¿ëэх òåхíèê, òåхíîëîãèйí øèйäэë, áîäëîãî, çîхèцóóëàëòûí чèãëэëèйã áîëîâсðóóëàх àæëûí хэсãèйã Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîîíû Äàðãûí òóøààëààð çîхèîí áàйãóóëàí àæèëëàæ áàйíà.

◄ ÎÓÖÕÁ-ûí Äэëхèйí цàхèëãààí хîëáîîíû ºäºð 2012 îíû 5 äóãààð сàðûí 17-íû ºäºðò çîðèóëàí òóс хîðîîíîîс сàíààчëàí ÕÕÇÕ, МØÕÕÒÃ, òóсãàй çºâøººðºë эçэмøèãчäèйí äóíä хîëáîãäîх сэäâээð 3 èëòãэë òàíèëцóóëãà хèйæ, óóëçàëò ÿðèëцëàãûã çîхèîí áàйãóóëàâ.

◄ Мîíãîë Óëсûí ÓÈÕ-ûí сîíãóóëèйí òóхàй хóóëь øèíэчëэí áàòëàãäсàíòàй хîëáîãäóóëàí “Îëîí íèйòèйí ðàäèî, òåëåâèçээс áóсàä ðàäèî, òåëåâèçээð сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãàà íэâòð¿¿ëэх, ò¿¿íä хÿíàëò òàâèх æóðàм”-ûí äàãóó Сîíãóóëèйí Åðºíхèй хîðîî /СÅÕ/ -òîй хàмòðàí Óëààíáààòàð хîò, àймãèйí òºâ¿¿ä, сóмäûí ò¿âøèíä сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãààíû áàйãóóëсàí ãэðээ áà хóâààðèйã á¿ðòãэí хÿíàëò òàâьæ, сóðòàëчèëãàà ÿâóóëсàí ¿йë àæèëëàãààíä 2012 îíû 6 äóãààð сàðûí 7-27-íû ºäð¿¿äèйí хóãàцààíä мîíèòîðèíã хèйæ ã¿йцэòãэсэí. Сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãààíû хîëáîãäîх хóóëь òîãòîîмæ, æóðмûí хэðэãæèëòэíä мîíèòðèíã хèйсэí íэãäсэí òàйëàíã áîëîâсðóóëàí СÅÕ, ÕÕÇÕ-íû

хóðàëäààíä òàíèëцóóëàхàä áэëэí áîë-ãîëîî.

◄ХХЗХ-ны Оны ном-2011 (CRC AnnualBook-2011) боловсруулах ажлын хэсгийгáàйãóóëàí àæèëëóóëæ, òóс íîмûí àíãëè хэë äээðх хóâèëáàðûã 600 ø хэâë¿¿ëэí îëîí óëсûí áàйãóóëëàãà, ЭСß, òóсãàй çºâøººðºë эçэмøèãч, èðãэä áîëîí äîòîîä, ãàäààäûí хóðàë, сåмèíàð, óóëçàëò хэëэëц¿¿ëãèйí ¿åэð ¿íэ òºëáºðã¿й òàðààí ò¿ãээх àðãà хэмæээ àâч, áàйãóóëëàãûí ¿йë àæèëëàãààã сóðòàëчèëсàí áîëíî.

◄ ÕÕÇÕ-íû 2011 îíû сàíх¿¿ãèйí òàйëàí áàëàíсàä ¯íäэсíèй àóäèòûí ãóðâàëсàí ãэðээãээð Сòàíäàðò ä¿ãíэëò àóäèò ÕÕÊ-èйí áàãààð àóäèò хèйëãэâ. Õîëáîãäîх хóóëь òîãòîîмæ, ä¿ðмèйí äàãóó 2011 îíû Аóäèòûí òàйëàí, ä¿ãíэëòèйã îëîí íèйòèйí хэâëэë мэäээëëèйí хэðэãсëээð мэäээëсэí.

◄ Èíòåðíэòèйí îðчèí äàхь êîíòåíò, çîхèîã-чèйí эðхèйí çîхèцóóëàëò, ¿йëчèëãээíèй чàíàðûí ¿ç¿¿ëэëòèйã øèíэчëэх áà çîхè-цóóëàëò, сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãààíû хóóëь, хîëáîãäîх æóðмûã хэðэãæ¿¿ëэх àð-ãà ç¿й áîëîí ÕÕÇÕ-íû òîãòîîëîîð 2012 îíä áàòëàãäсàí øèíэ ä¿ðэм, æóðàм áîëîí íэмэëò ººðчëºëò îðóóëсàí, øèíэчèëсэí òåхíèêèйí íºхцºë, øààðäëàãûã хэðэã-æ¿¿ëэх, сóðòàëчèëàх, мэðãэæèë àðãà ç¿йí çºâëºмæ ºãºх óóëçàëò, сåмèíàðûã òóсãàй çºâøººðºë эçэмøèãчèä, хîëáîãäîх áàйãóóëëàãûí òºëººëëèйã îðîëцóóëàí íèйòäээ 10 ãàðóй óäàà çîхèîí áàйãóóëàâ.

© Mobicom.

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

8www.crc.gov.mn

Монгол Улсын түүхэнд анх удаа сонгуулийн сурталчилгааны хяналт, мониторинг хийх болсон шалтгаан юу вэ?

Мîíãîë Óëсûí Óëсûí ò¿¿хэíä àíх óäàà ÓÈÕ-ûí сîíãóóëь, àймàã íèйсëэëèйí èðãэäèйí хóðëûí òºëººëºãчäèйí сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãààíû ¿йë àæèëëàãàà, ò¿¿íèйã хэðэãæ¿¿ëэх àæëûã хóóëьчèëæ, Сîíãóóëèйí Åðºíхèй хîðîî áîëîí Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîîíä хàðèóцóóëсàí áîëíî. Òóхàйáàë, Èх Õóðëûí сîíãóóëèйí òóхàй хóóëèйí 35 äóãààð ç¿йëèйí 35.13-ä “Сîíãóóëèйí åðºíхèй хîðîî áîëîí Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîî эíэ хóóëèйí 35.11-ä çààсàí ðàäèî, òåëåâèçээð сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãààã íэâòð¿¿ëэх æóðмûã хàмòðàí áàòàëæ, ò¿¿íèй хэðэãæèëòэä хÿíàëò òàâèíà” ãэæ çààсàí. Õóóëèйí òóс çààëòûã ¿íäэсëэí Мîíãîë Óëсûí Сîíãóóëèйí åðºíхèй хîðîî, Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîîíîîс 2012 îíû 5-ð сàðûí 15-íû ºäðèйí 56/38 òîîò хàмòàðсàí òîãòîîë ãàðãàæ, “Îëîí íèйòèйí ðàäèî, òåëåâèçээс áóсàä ðàäèî, òåëåâèçээð сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãàà íэâòð¿¿ëэх æóðàм”-ûã

áîëîâсðóóëàí áàòëóóëсàí. Æóðмûã äэëãэðэíã¿й òàйëáàðëàсàí ÓÈÕ-èйí сîíãóóëьä îðîëцîæ áóй íàм, эâсэë, íэð äэâøèãчäэä çîðèóëсàí çºâëºмæèйã áîëîâсðóóëàí СÅÕ-íä х¿ðã¿¿ëсэí áà ÕÕÇÕ, СÅÕ хàмòðàí 2012 îíû 6 сàðä сóðãàëò, сåмèíàðûã çîхèîí áàйãóóëсàí.

ХХЗХ, СЕХ-ны хамтарсан журмыг боловс-руулсан арга, хамрах хүрээ, үндсэн агуулгыг товч тайлбарлаж өгнө үү.

Õóóëьä çààсàí ¿íäсэí çàðчмûã хэðхэí хэðэãæ¿¿ëэх, хÿíàëò мîíèòîðèíã òàâèх òàëààð æóðмûã áîëîâсðóóëàхäàà Ãëîá Èíòåðíэøíë ÒÁÁ, Нээëòòэй Нèйãэм Ôîðóм, Мîíãîëûí хэâëэëèйí х¿ðээëэí çэðэã èðãэíèй íèйãмèйí òºëººë뺺с ãàðãàсàí ºмíºх сîíãóóëèóäûí ¿åэð хэâëэë, мэäээëëèйí хэðэãсэëä хèйсэí мîíèòîðèíãèйí òàйëàí, ä¿ãíэëò, сîíãóóëèйí ¿åэð хэâëэë, мэäээëëèйí хэðэãсëèйí àæèëëàх çºâëºмæ, óäèðäàмæ áîëîí áóсàä îðíû сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãàà íэâòð¿¿ëэх æèøèã, îëîí óëсûí áàйãóóëëàãààс ãàðãàсàí Сîíãóóëèйí ¿åэð мэäээëëèйí хэðэãсëèйí àæèëëàх óäèðäàмæ çэðãèйã

CRC NEWS сэтгүүлийн энэ дугаарт тус хорооны Зохицуулалтын Албаны мэргэжилтэн Н.Тогтохсүрэнтэй УИХ, аймаг нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн сонгуулийн сурталчилгааны бүртгэл, хяналт мониторингийн үйл ажиллагааг холбогдох хууль, тогтоомж журмын хүрээнд ХХЗХ-ноос бэлтгэлийг хэрхэн хангаж, хийж гүйцэтгэсэн талаарх ярилцлагыг бэлтгэн толилуулж байна.

АНÕ ÓÄАА СÎНÃÓÓËÈÉН СÓÐÒАË×ÈËÃААНÛ Á¯ÐÒÃЭË, МÎНÈÒÎÐÈНÃÈÉН ¯ÉË АÆÈËËАÃААÃ

ÕÈÉÃЭЭÄ ÁАÉНА...

© CRC.

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

Í.Òîãòîõñ¿ðýí, ÇÀ-ны мэргэжилтэн

9www.crc.gov.mn

хàðьцóóëæ сóäàëсàí. Æóðмûí хàмðàх х¿ðээ íь îëîí íèйòèйí ðàäèî, òåëåâèçээс áóсàä ðàäèî, òåëåâèçээð сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãàà íэâòð¿¿ëэх, сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãààã ÕÕÇÕ-íîîс îëãîсîí òóсãàй çºâøººðºë á¿хèй òåëåâèç, ðàäèîãîîð íэâòð¿¿ëэх àсóóäëûã àâч ¿çсэí. ¯íäсэí àãóóëãà íь Сîíãóóëèйí òóхàй хóóëèйí сóðòàëчèëãààã хэðэãæ¿¿ëэхòэй хîëáîãäîí ãàðàх хàðèëцààã çîхèцóóëàхàä îðøсîí áîëíî.

Сурталчилгаа нэвтрүүлэхэд баримтлах нийтлэг зарчим, хариуцлагыг тогтоосон бай-сан, журам ямар ач холбогдолтой гэж үзсэн бэ?

Сîíãîãчäîä çºâ сîíãîëò хèйхэä òóсëàх, ¿íэí áîäèò мэäээëэë х¿ðãэх ¿¿äíээс сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãàà íь òэíцâэðò áàйäëûã хàíãàх, ¿íэí çºâ, áîäèò мэäээëëèйã х¿ðãэх, ðåäàêцèйí хàðààò áóс áàйäëûã хàíãàх, сэòã¿¿ëç¿йí мэðãэæëèйí çàðчèм, ёс ç¿йã áàðèмòëàхûã çààæ ºãсºí. Ò¿¿íчëэí сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãàà íэâòð¿¿ëэх áîë òºëáºðòэй áàйх, сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãààíû íэâòð¿¿ëãèйã çºâхºí àãààðûí äîëãèîí àøèãëàäàã òåëåâèç, ðàäèîãîîð íэâòð¿¿ëэх, сóðòàëчèëãààíû íэâòð¿¿ëãèйí íèйò хóãàцàà хîíîãò 2 цàãààс èë¿¿ã¿й áàйх, сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãàà ãэäãээ îйëãîмæòîй òîäîðхîй ãàðãàæ, òºëáºðòэй çàхèàëãàòàй ãэäãээ òîäîòãîí, òóхàйí сóðòàëчèëãààíû íэâòð¿¿ëãèйí íèйò хóãàцààíû òóðøèä çàхèàëàãчèйí íэðèйã òîäîðхîй èëэðхèйëсэí áàйх, òåëåâèç, ðàäèî íь цàã àâàх х¿сэëòээ èð¿¿ëсэí íàм, эâсэë, íэð äэâøèãчèäэä òэãø áîëîмæ, òэíц¿¿ хóãàцàà сàíàë áîëãîх ёсòîй áºãººä сóðòàëчèëãààíû хóâààðь ãàðãàхäàà ãэðээ áàйãóóëàх çэðэã àсóóäëûã çààæ ºãсºí юм.

Сîíãóóëèйí òóхàй хóóëèйí äàãóó òåëåâèç, ðàäèîãîîð сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãàà íэâòð¿¿ëэхэä хóóëь òîãòîîмæ çºðчèãчäºä х¿ëээëãэх хàðèóцëàãà ч òîäîðхîй çààсàí áàйãàà.

Æóðмûí àч хîëáîãäîë íь сîíãóóëèйí ¿åэð òåëåâèç, ðàäèî íь àðä ò¿мэí, сîíãîãчäîä óëс òºðèйí íàм, эâсэë, íэð äэâøèãчäèйí áàйð сóóðèйã îйëãóóëæ, çºâ сîíãîëò хèйхэä òóс áîëîх ¿¿äíээс ¿íэí, çºâ, áîäèòîй, òэíцâэðòэй мэäээëэë х¿ðãэх îíцãîй ¿¿ðэãòэй áàйäàã. Эíэх¿¿ ¿¿ðãèйã áîäèòîйãîîð áèåë¿¿ëэхэä äээðх хóóëèйí çààëò îíцãîй ¿¿ðэãòэй áºãººä эíэ ¿¿ðãèйã хóóëèйí х¿ðээíä òîäîðхîй áîëãîæ, áèåëэëòэíä хÿíàëò мîíèòîðèíã хèйх ¿йë ÿâцûã àíх óäàà òîäîðхîйëæ ºãсºí àч хîëáîãäîëòîй ãэæ ¿çэæ áàйíà.

Сонгуулийн сурталчилгааны бүртгэл, мониторингийн хийсэн ажлууд, ямар хүндрэл бэрхшээл байсан вэ?

ÕÕÇÕ-íû Äàðãûí òóøààëààð àæëûí хэсэã áàйãóóëàí àæèëëàà. Аæëûí хэсэã áîãèíî хóãàцààíä èхээхэí àчààëàëòàй àæèë хèйæ ã¿йцэòãэсэí. Õîðîîíû âåá сàйòàä “Сîíãóóëь 2012” áóëàí íээæ, сîíãóóëèйí

хóóëь, æóðàм òэäãээðèйí хàâсðàëòààð áàòëàãäсàí Óëààíáààòàð хîò áîëîí îðîí íóòàãò ¿йë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã ðàäèî, òåëåâèçèйí ¿йëчèëãээ эðхëэãчäèйí íэðс, сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãàà ÿâóóëàхààð хóâààðèà á¿ðòãэãäсэí ¿йëчèëãээ эðхëэãчäèйí íэðс áîëîí á¿ðòãэë, хÿíàëò мîíèòîðèíãèйí òàйëàí мэäээ, мэäээëëèйã цàã òóхàй á¿ðä íь áàйðøóóëàí èë òîä àæèëëàâ. Óëààíáààòàð хîòîä ¿йë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàйãàà 18 òåëåâèç, 26 ðàäèîãèйí, 39 êàáåëèйí сóâãèйí хºäºº îðîí íóòàãò ¿йë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàйãàà 56 òåëåâèç, 10 ðàäèîãèйí сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãààíä áàйíãûí хÿíàëò òàâèх àæëûã çîхèîí áàйãóóëæ, мîíèòîðèíãèйí ä¿íã òóхàй á¿ðò íь íэãòãэí áîëîâсðóóëàëò хèйæ àæèëëàсàí.

պ人 îðîí íóòãèйí хóâьä òåëåâèç, ðàäèî ºðãºí íэâòð¿¿ëãээð сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãààíû á¿ðòãэë, хÿíàëò мîíèòîðèíã хèйхäээ эфèðèйí íэâòð¿¿ëãèйí áèчëэãèйã 7 хîíîãîîð àâч, òóхàй á¿ð мîíèòîðèíã хèйëээ. պ人 îðîí íóòãèйí хóâьä çàðèм х¿íäðэë ãàðч áàйëàà. Òóхàйáàë, эфèðèйí íэâòð¿¿ëãèйí хºòºëáºð áàйхã¿й, áàйсàí ч хºòºëáºð íь сóðòàëчèëãààíû хóâààðèàсàà çºðºх, сóðòàëчèëãàà ãэäãèйã òîäîðхîй, íэâòð¿¿ëãèйí òóðø èëэðхèйëэхã¿й áàйх, íэâòð¿¿ëãèйí цàã òîäîðхîйã¿й áàйх, çàðèм òåëåâèç эфèðèйí áèчëэã хèйëãэхээð х¿ðã¿¿ëсэí хàòóó äèсêèйã èð¿¿ëэхã¿й áàйх, хîîсîí èð¿¿ëэх çэðэã íь хÿíàëò, øèíæèëãээ хèйхэä èхээхэí х¿íäðэë óчðóóëæ áàйсàí áîëíî.

Сонгуулийн хяналт, мониторингийн талаар ямар тайлан, дүгнэлт гарсан вэ?

Åðºíхèй人 сîíãóóëèйí сóðòàëчèëãààã áàòàëсàí хóóëь, хîëáîãäîх æóðàмä çààсàí çàðчèм, çààëòûã áàðèмòëàí хэðэãæ¿¿ëæ àæèëëàсàí áàйíà. Ãэâч ÕÕÇÕ-íîîс òóсãàй çºâøººðºë àâààä ¿йë àæèëëàãàà ÿâóóëàхã¿й áàйãàà áîëîí òóс хîðîîíû àæëûí хэсэãò сóðòàëчèëãààíû хóâààðèйã á¿ðòã¿¿ëээã¿й, хÿíàëò мîíèòîðèíã хèйх áîëîмæ îëãîîã¿й, òóсãàй çºâøººðëèйí íºхцºë øààðäëàãûã хàíãàхã¿й áàйãààãààс òóсãàй çºâøººðëèйã ò¿äãэëç¿¿ëэх, х¿чèíã¿й áîëãîх òàëààð сàíóóëãûí àðãà хэмæээ óðьä ºмíº àâàãäсàí çàðèм òåëåâèç, ðàäèîãèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí ¿йëчèëãээ эðхëэãчäèйí òóсãàй çºâøººðëèйã ò¿äãэëç¿¿ëэх сàíàë ä¿ãíэëò áîëîâсðóóëààä áàйíà.

Аæëûí хэсãээс хóóëь òîãòîîмæ, æóðмûí хэðэãæèëòèйí òàëààð ä¿ãíэëò á¿хèй íэãäсэí òàйëàí áîëîí цààøèä àâàх àðãà хэмæээ, àíхààðàх àсóóäëûí òàëààð сàíàë çºâëºмæèйã áîëîâсðóóëсàí áà СÅÕ, ÕÕÇÕ-íû ээëæèò хóðàëäààíä òàíèëцóóëàхàä áэëэí áîëãîîä áàйíà.

Баярлалаа. Ажлын амжилт хүсье.

Ярилцлага хийсэн Т.Наранмандах

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

10

◄ Òºðèйí áàйãóóëëàãûí ¿йë àæèëëàãààã èë òîä, íээëòòэй áàйëãàх òºðèйí áîäëîãî áîëîâсðóóëàхàä èðãэäèйí îðîëцîîã íэмэãä¿¿ëæ, òºðººс ¿ç¿¿ëæ áàйãàà ¿йë-чèëãээã х¿ðòээмæòэй чèðэãäэëã¿й áîëãîæ, цàхèм çàсãèйí ¿йëчèëãээã хºãæ¿¿ëæ íэâòð¿¿ëэх çîðèëãîòîй “Öàхèм çàсàã” ¿íäэсíèй хºòºëáºð 2012 îíû 4 ä¿ãээð сàðûí 4-íèй ºäðèйí Çàсãèйí Ãàçðûí 101 ä¿ãээð òîãòîîëîîð áàòëàãäëàà. Эíэх¿¿ хºòºëáºðèйã áîëîâсðóóëàхàä,

Óëсûí Èх Õóðëûí 2008 îíû 12 äóãààð òîãòîîëîîð áàòëàãäсàí “Мîíãîë óëсûí мÿí-ãàíû çîðèëòîëä сóóðèëсàí ̄ íäэсíèй хºãæëèйí цîãц áîäëîãî” Çàсãèйí Ãàçðààс áàòëàãäсàí “Öàхèм Мîíãîë” ¿íäэсíèй хºòºëáºð, Мîí-ãîë óëсàä á¿ðòãэëèйí íэãäсэí òîãòîëцîîã áèй áîëãîх ¿íäэсíèй хºòºëáºð, Мэäээëëèйí àюóëã¿й áàйäëûã хàíãàх ¿íäэсíèй хºòºëáºð, ªíäºð хóðäíû ºðãºí çóðâàсûí с¿ëæээ ¿íäэсíèй хºòºëáºð çэðэã áîäëîãûí áàðèмò

áèчèãò òóсãàãäсàí çîðèëòóóä, òэäãээðèйí хэðэãæèëòэä хèйсэí хÿíàëò øèíæèëãээíèй ä¿í, хºãæèæ áàйãàà îðíóóäàä цàхèм çàсãèйã хºãæ¿¿ëэх òàëààð Äэëхèйí áàíêíààс ãàðãàсàí çºâëºмæ çэðãèйã ¿íäэсëэë áîëãîæээ.

Õºòºëáºðèйã áîëîâсðóóëàх ÿâцàä цàхèм çàсãèйã хºãæ¿¿ëэí, àмæèëòòàй хэðэãæ¿¿ëæ áàйãàà АНÓ, ÕÁНÃÓ, ÁНСÓ, Мàëàйç, Øèíэ Çåëàíä , ßпîí , ÁНЭÓëс çэðэã îðíû òóðøëàãûã сóäàëсàí áàйíà.

◄“ªíäºð хóðäíû ºðãºí çóðâàсûí с¿ëæээ ¿íäэсíèй хºòºëáºð” 2011 îíû 5 äóãààð сàðûí 3-íû ºäðèйí Çàсãèйí Ãàçðûí 145 äóãààð òîãòîîëîîð áàòëàãäсàí. Нэгдсэн Үндэстний байгууллага (UN)-ын

Îëîí óëсûí цàхèëãààí хîëáîîíû áàйãóóëëàãà (ITU) нь Мянганы хөгжлийн зорилт (MDG)áîëîí Мэäээëэëæсэí íèйãмèйí äэëхèйí дээд хэмжээний уулзалт (WSIS) -аасãàðãàсàí çîðèëòûã àмæèëòòàй áèåë¿¿ëэхэä ãîë хºäºëã¿¿ð хэðэãсэë íь ºíäºð хóðäíû ºðãºí çóðâàсûí мэäээëëèйí с¿ëæээ ãэæ ¿çэí 2010ондөргөн зурвасынхороог (BroadbandCommission)байгуулсан.Мэдээлэл,харилцаахîëáîî, òåхíîëîãèйí хºãæëèйí ºíººãèйí ò¿âøèí, ¿йëчèëãээíèй хàмðàх х¿ðээ, хóðä, óëс îðíóóäûí òåхíèê, òåхíîëîãè áîëîí с¿ëæээíèй îíцëîã çэðãээс хàмààðч ºðãºí çóðâàсûí хүртээмжийг(broadbandaccess)улсоронбүрÿëãààòàйãààð òîäîðхîйëäîã áàйíà.◄Мîíãîë Óëсàä øóóäàíãèйí ¿íäсэí с¿ëæээã

áèй áîëãîх, ¿íäсэí с¿ëæээíèй äàмæóóëàх чàäâàðûã сàйæðóóëæ, с¿ëæээãээð äàмæèх óëàмæëàëò ¿йëчèëãээíèй íэð òºðëèйã íэмэãä¿¿ëæ мэäээëëèйí òåхíîëîãèä òóë-ãóóðëàсàí øèíэ íэð òºðëèйí ¿йëчèëãээ, хэðэãëээã íэâòð¿¿ëэх, øóóäàíãèйí ¿йëчèë-ãээã х¿ðòээмæòэй, øóóðхàй, íàйäâàðòàй х¿ðãэх áîëîмæèйã áèй áîëãîх çîðèëãî á¿хèй “ªðх á¿ðò øóóäàí “ хºòºëáºð 2011 îíû Çàсãèйí Ãàçðûí 126 äóãààð òîãòîîëîîð áàòëàãäсàí. Мîíãîë Óëсûí øóóäàíãèйí сàëáàðûí

хºãæëèйã ãàäààä îðíóóäûí æèøèãò х¿ðãэх, øèíэ òåхíèê, òåхíîëîãè íэâòð¿¿ëэх, ¿йë-чèëãээã èðãэäэä îйðòóóëàх, хàÿãèйí х¿ð-ãэëòèйã íэмэãä¿¿ëэх, çèп êîäûã хàÿãèйí сèсòåмòэй óÿëäóóëàх, øóóäàíãèйí ¿íäсэí с¿ëæээã áèй áîëãîí îíîâчòîй çîхèîí áàй-ãóóëàх, øóóäàíãèйí ¿íäсэí с¿ëæээãээð äàмæóóëàí òºðººс èðãэäэä х¿ðãэх ¿йëчèë-ãээíèй íàйäâàðòàй, øóóðхàй áàйäëûã хàíãàх áîëîмæèйã á¿ðä¿¿ëэх çэðэã àсóóäëûã эíэх¿¿ хºòºëáºðèйí х¿ðээíä хэðэãæ¿¿ëíэ.

САËÁАÐÛН ¯НÄЭСНÈÉ ÕªÒªËÁªÐ¯¯ÄÈÉН ÒÓÕАÉ

www.crc.gov.mn

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

11www.crc.gov.mn

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

ÓÒАСÃ¯É ÕÎËÁÎËÒÒÎÉ ÈНÒÅÐНÅÒÈÉН ÒАËААÐ ÕЭÐЭÃËЭÃ× ÒАНÄ ªÃªÕ ǪÂ˪êª

Óòàсã¿й хîëáîëòîîð èíòåðíэòèйã àøèãëàæ áóй хóâь х¿í àëáàí áàйãóóëëàãààс ãàäíà èíòåðíэò êàфå, òîãëîîмûí ãàçðóóä àæèëëóóæ áóй хэðэãëэãч цººíã¿й áàйäàã.

¯йëчëэãч êîмпàíè íь èíòåðíåòèйí òóхàйí хурдыг хувааж (shared) өгөх тохиолдолд1:4 ä¿ðмèйã áàðèмòëàíà. Эíэ øààðäëàãûã хàíãàхóйц íèйò óðсãàëûã Ẻíèй ¿йëчèëãээ эðхëэãчээс àâäàã.

Эíэх¿¿ çààëòûã хэðэãæ¿¿ëэхäээ èíòåð-íэòèйí ¿йëчèëãээ эðхëэãч íь хóâààãäсàí (shared) интернэтийн үйлчилгээний хурдыгхàмãèйí áàãàäàà 1:4-ººс äîîøã¿й áàйх чàíàðûã хàäãàëàх ¿¿ðãèйã òóсãàй çºâøººðëèйí ãэðээãээð х¿ëээäэã.

ªºðººð хэëáэë, àйë ºðхºä ãэðээíä çààсàí 1Mbps хурдыгоргилачааллынүед256кбит/с-ээс äîîøã¿й áàйëãàх íºхцºëèйã сèсòåм äээðээ á¿ðä¿¿ëæ àæèëëàíà.

Óòàсã¿й хîëáîëòîîð èíòåðíэò àøèãëàхòàй хîëáîãäîí ãàðäàã ãîмäîë сàíàëûã òóс хîðîîíîîс хÿíàí ¿çэæ, ¿йëчëэãч êîмпàíèóäòàй óäàà äà-ðààãèйí óóëçàëò ÿðèëцëàãà хèйæ чàíàðûã/ òóхàйëáàë хóðä, òîãòâîðòîй íàйäâàðòàй àæèë-

ëàãàà, òºëºâëºëò çэðэã/сàйæðóóëàх àсóóä-ëààð хàмòðàí àæèëëàæ áàйíà.

Õэðэãëэãч òà á¿хíèй сîíîðò эíãèйí áîëîâч òóсòàй мэäээëëèйã òîäîðхîй сэäâ¿¿äээð х¿ð-ãэхээð òºëºâëºсíèй эхíèй хэсãèйã áîëîâсðóóëàí х¿ðãэæ áàйíà.

1. Óòàсã¿й хîëáîëòûí òåхíîëîãèWiMAX™ (Worldwide Interoperability for Mi-

crowaveAccess)–нь IEEE (ЭлектротехникбаЭлектроникийн Инженерүүдийн Институт) –èйí áîëîâсðóóëсàí óòàсã¿й хîëáîëòûí сòàí-äàðòóóäûí áàãц áîëîх 802.16- сòàíäàðòàä суурилсан Wireless MAN технологийн худал-äààíû íэð.

Òåхíîëîãèйí ¿íäсэí çîðèëãî íь хóâèйí хэрэгцээний өргөн зурвасын (өндөр хурдны )хîëáîëòîîð ºðãºí х¿ðээòэй êëèåíòèйí òîíîã òºхººðºмæ á¿хèй Èíòåðíэòèйí ãëîáàë с¿ëæээíä хîëáîх áîëîí íèйòèйí èíòåðíåòèйí çàх çээë äэх ¿йëчèëãээã хэðэãëэãчäэä х¿ðãэхэä îðøèíî. ¯íäсэí мºðäºх сòàíäàðòóóä íь сóóðèí áà хºäºë㺺íò хîëáîëòóóäûã хàíãàхàä хàðãàëçсàí 802.16d-2004ба802.16e-2005болно.

© www.google.com

12www.crc.gov.mn

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

Зураг.1 WiMAX ба Wi-Fi–технологийн хам-рах хүрээг харьцуулсан байдал

WiMAXтехнологиньWi-Fi–тайхарьцуулахадÈíòåðíåòэä èë¿¿ ºíäºð хóðä, íэâòð¿¿ëэх чàäàâ-хè áîëîí хàмðàх х¿ðээòэй òóë мàãèсòðàëь сóâàã хэëáэðээð àøèãëàæ áîëîх áºãººä 802.16 пðîòîêîë äээð сóóðèëсàí с¿ëæээ íь á¿хэë á¿òэí хîò, óëсûã ч хàмàðч чàäíà.

2. Èíòåðíэòèйí хэðэãëэãчèä ¿йëчëэãч ãэðээíä çààсàí хóðä

Эíэх¿¿ хóðäàà àà ºãч чàäàхã¿й áàйãàà òàëààð íх ãîмäîë ãàðãàäàã. Эíэ íь мàø îëîí х¿чèí ç¿йëээс хàмààðäàã .

◄ Мàø эíãèйíээð òàйëáàðëàхàä спèäîмåòðûí çààëò íâ 250 êм/цàã- х¿ðòэë хóðäòàй ÿâæ чàäàхààð ¿йëäâэðëэãäсэí мàøèíààð èх

Òåõíîëîãè Ñòàíäàðò Õýðýãëýý Íýâòð¿¿ëýõ ÷àäàâõè ¯éë÷ëýõ ðàäèóñ Äàâòàìæ

WiMax 802.16d WMAN 75Mbpsхүртэл 25-80êм 1.5-11GHz

WiMax 802.16e MobileWMAN 40Mbpsхүртэл 1-5 êм 2.3-13.6 GHz

Bluetoothv.3.0 802.11 WPAN 3-24Mbpsхүртэл 100 м х¿ðòэë 2.4 GHz

Bluetoothv.2.0 802.15.3 WPAN 2.1Mbpsхүртэл 100 м х¿ðòэë 2.4 GHz

WiFi 802.11b WLAN 11Mbpsхүртэл 300 м х¿ðòэë 2.4 GHz

WiFi 802.11g WLAN 54Mbpsхүртэл 30 0 м х¿ðòэë 2.4 GHz

WiFi 802.11n WLAN 450Mbpsхүртэл 300 м х¿ðòэë 2.4-2.5 GHz

эсâэë5.0 GHz

WiFi 802.11a WLAN 54Mbpsхүртэл 300 м х¿ðòэë 5.0 GHz

WiMax2 802.16 mWMAN,MobileWMAN

1Gbpsхүртэл(WMAN)100Mbpsхүртэл(MobileWMAN)

Сòàíäàðò áîëîâсðóóëàх øàòàíä

Сòàíäàðò áîëîâсðóóëàх øàòàíä

Утасгүй холболтын стандартуудыг харьцуулаг үзүүлвэл:

хîòûí áºãëºðºëòэй çàмä ººðèйãээ æîëîî áàðьæ ÿâààòàй ç¿йðëэæ áîëîх юм.

◄ Èíòåðíåò èйí ººðèйíх íь мºí чàíàð áîë ãëîáàë с¿ëæээíä åðºíхèй ä¿ðмèйí äàãóó хàðèëцàí хîëáîãäсîí êîмпьюòåð¿¿ä, сåð-âåð¿¿äèйí êîмпëåêс юм. Òàíû хэðэãëэæ áóй êîмпьюòåð ч òэðíèй íэã.

◄ Òºãсãºëèйí хэðэãëэãч èíòåðíэò-ä хîëáîãäîх хóðäàíä òîäîðхîй íºëºº ¿ç¿¿ëäэã, хэðэãëэãч ººðºº òîхèðóóëæ хÿíàæ чàäàх х¿чèí ç¿йë¿¿ä áàйäàã:

• òàðèфûí áàãцûí сîíãîëò • áîëîмæèò á¿х âèðóс áîëîí ò¿¿íòэй àäèëòãàх

пðîãðàммóóäàä çîðèóëàãäсàí фèëьòð¿¿ä • ¿йëäëèйí сèсòåмèйí òîхèðãîî áà òåхíèê

хэðэãсëèйí çºâ àæèëëàãàà • с¿ëæээíèй êàðòíû äðàйâåðèйí òîхèðãîî • завсрын сүлжээний ттөхөөрөмж (марш-

рутизаторг.м.)• утасгүйинтернета(Wi-Fi)ашиглах• төгсгөлийн цэг буюу last mile-ийн чанар

çэðэã îðíî.

3. Õэðэãëэãч òàíû áàйíãà сàíàæ ÿâàх ç¿йë

Аëèâàà ¿йëчëэãч êîмпàíè, çºâхºí хэðэã-лэгчийнтөхөөрөмж(DSL-эсвэлмодем,сүлжээ-ний карт гэх мэт )-өөс үйлчлэгчийн техникийнталбар (үйлчлэгчийн сервер, маршрутизаторг.м.) хүртэлх цахилгаан холбооны сүлжээнийхэсэг / lastmile /-тхүргэжчадахаар“зарласан”хàмãèйí äээä хóðäòàй îйðîëцîî хóðäûã ºãºхººð áàòàëãààæóóëсàí áàйäàã.

13www.crc.gov.mn

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

14www.crc.gov.mn

ÎÐÎСÛН ÕÎËÁÎÎНÛ ÓËСÛН ÒÅËÅÂÈÇ ÒÎÎН ªÐÃªН НЭÂÒЯ¯ËЭÃÒ ØÈËÆÈÆ

ÁАÉÃАА ÒÓÕАÉ

ÎÕÓ-ûí Õîëáîîíû ÇÃ-ààс 2009 îíä áîãèíî хóãàцààíä á¿х х¿í àмä òîîí ðàäèî òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйã х¿ðãэх çîðèëãîîð “ÎÕÓ-ä ðàäèî òåëåâèçèйã 2009-2015 îíä хºãæ¿¿ëэх íь” çîðèëòîò хºòºëáºðèйã áàòàëсíààð Îðîс óëсàä эфèðèйí ðàäèî, òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйã òîîí фîðмàòàä øèëæ¿¿ëэх àæèë эхэëсэí.

Õºòºëáºð хэðэãæсэíээð 2015 îíû эцэс ãэхэä Îðîс óëсûí х¿í àм, 20-èîс цººíã¿й эфèðèйí òåëåâèçèйí òîîí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйã, ò¿¿íèй äîòîð ºíäºð òîäðîëòîй фîðмàòààð ¿çэх áîëîмæ á¿ðäэх àæээ. Õºòºëáºðèйã хэðэãæ¿¿ëэхäээ:

Г.Оюунцэцэг, ЭЗМЗА- ны мэргэжилтэн

◄ Òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí òºðèйí с¿ëæээíèй äэä á¿òцèйã øèíэчëэí сàйæðóóëàх áà òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйã òîîí òåхíîëîãèä øèëæ¿¿ëэх

◄ Нэâòð¿¿ëãèйí цàãèйí á¿сээð òåëåâèçèйí сóâãóóäûã ò¿ãээх îëîí фóíêцòэй сàíсðûí òîíîã òºхººðºмæ á¿òээх

◄ Аðхèâûí мàòåðèàëûã àíãèëàх, áîëîâс-ðóóëàх, сèсòåмèйã òîîí áîëãîх

◄ Ðàäèî ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí с¿ëæээã хºãæ¿¿ëэх

◄ Òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí øèíэ òºðë¿¿äèйã /ºíäºð òîäðîëòîй òåëåâèçèйã îðîëцóóëсàí/ хºãæ¿¿ëэх çîðèëòóóäûã äэâ-ø¿¿ëсэí.Тоон телевизийн нэвтрүүлгийг

дамжуулах газрын сүлжээг байгуулахдаа улсынхаа газар нутгийг бүхэлд нь тоон сувгийн 4 багцаар хамруулахаар ээлж дараатай төлөвлөсөн байна.

1-р багцад багтаж буй бүс нутгууд: (2010-2014 он):

Аëòàй, Áóðèàä, Òóâà, Õàêàс óëсóóä, Аëòàй, Çàáàйêàëь, Êàмчàòсê, ïðèмîðè, Õàáàðîâсêèйí хÿçãààðóóä, Амóð, Сàхàëèíмóæ , Åâðåйí àâòîíîмèò мóæ

© www.minsviaz.ru

Эхний багцын бүрэлдэхүүн

Ïервый канал Ðоссия 1 Ðоссия-2 НТÂ

Ïетербург -Ïятый канал

Ðоссия-K

Ðоссия-24 Êарусель

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

15www.crc.gov.mn

2-р багцад багтаж буй бүс нутгууд (2010-2015 он):

Аäûãåÿ, Äàãåсòàí, Èíãóøåò ,Êàáàðäèíî-Балкар, Халимаг, Каpачаево-Чеpкесск,Êàðåëèÿ, Сåâåðíàÿ Îсåòèÿ - Аëàíèÿ, ×åчåíь, Êðàсíîäàðûí хÿçãààð, Асòðàхàíь, Áåëãîðîä,, Áðÿíсê, Âîëãîãðàä, Âîðîíåæ, Èðêóòсê, Êàëèíèíãðàä, Êóðсê, Ëåíèíãðàä, Мóðмàíсê, Îðåíáóðã, ïсêîâ, Ðîсòîâ, Смîëåíсê, Òюмåíь мóæóóä, Сàíêò-ïåòåðáóðã хîò, Õàíòû-Мàíсèйí àâòîíîмèò òîйðîã – Юãðà

3-р багцад багтаж буй бүс нутгууд (2011 - 2015 он):

Êîмè, Мàðèй Эë, Мîðäîâè, Òàòàðсòàí, Óäмóðò , ×óâàø óëсóóä, ïåðмь,, Сòàâðîпîëèйí хÿçãààð, Аðхàíãåëьсê,, Âëàäèмèð, Âîëîãîäà, Èâàíîâî, Êàëóæ, Êåмåðîâî Êèðîâ, Êîсòðîмà, Êóðãàí, Ëèпåцê, Мàãàäàí, Мîсêîâà, Нèæå-ãîðîäсê, Нîâãîðîä, Нîâîсèáèðсê, Îмсê, Îðëîâ, ïåíçà, Ðÿçàíь, Сàмàðà, Сàðàòîâ, Сâåðäëîâсê, Òàмáîâ, Òâåðь, Òîмсê, Óëьÿíîâсê, ×åëÿáèíсê, ßðîсëàâь мóæóóä, Мîсêâà хîò, Нåíåцèйí àâòîíîмèò мóæ

4-р багцад багтаж буй бүс нутгууд (2012-2015 годы):

Башкортостан, Саха (Якутия)улсууд,Êðàсíîÿðсêèйí хÿçãààð, ×óêîòсê, ßмàëî-Нåíåцèйí àâòîíîмèò òîйðãóóä2 ба 3-р багцыг бүрдүүлэх зарчимууд: • 2-р багц нь радио давтамжийн нэг суваг

äээð íэâòð¿¿ëãээ цàцàæ ÎÕÓ-ûí ãàçàð íóòãèйã á¿хэëä íь хàмðàх òåëåâèçèйí 9 сóâãààс á¿ðäэíэ.

• 3-р багц нь радио давтамжийн нэг сувагäээð íэâòð¿¿ëãээ цàцàх áºãººä ºíäºð òîäðîëòîй фîðмàòòàй íэã сóâàã áà îðîí íóòãèйí 4 сóâãèйã áàãцëàíà.

• Эдгээрсувгуудыгхэрэглэгчүнэгүйхүлээнàâч ¿çíэ.

• Эдгээр сувгуудыг одоо мөрдөж буйæóðмûí äàãóó сîíãîí øàëãàðóóëàëòààð сîíãîíî.

• Шалгарсантелевизийнөргөннэвтрүүлгийнáàйãóóëëàãàä îðîí äàÿàð íэâòð¿¿ëãээ цàцàх эсх¿ë òóхàйí îðîí íóòàãò цàцàх òóсãàй çºâøººðëèйã áàãцààс хàмààðч îëãîíî.

• Нэг сувгийн нэвтрүүлгийг цацах өртгийгтухайн багц дахь нийт (9 эсхүл 4+1HD)

сóâãèйã íÿãòðóóëàí áàãцàëæ цàцàхàä øààðäàãäàх íèйò çàðäëûí хэмæээã сóâãèйí òîîíä хóâààæ òîîцîí òîãòîîíî.

• Теле-сувгуудыгдамжуулахдаабүсийнбаîðîí íóòãèйí îðîëòûã хèйæ áîëíî.

Шалгаруулах үндсэн үзүүлэлтүүд нь: ◄ 24 цàãèйí íэâòð¿¿ëэã ◄ Òåëåðàäèîêîмпàíèй сàíх¿¿, эäèйí

çàсãèйí чàäàâхè ◄ Аíàëîãè фîðмàòààð íэâò¿¿ëãээ îäîî

цàцàæ áàйãàà с¿ëæээòэй áàйх;◄ Òåëåсóâãèйí íèйòèйí àøèã сîíèðхëûí

çэðэãëэë ◄ Òåëåсóâãèйí íèйãмèйí àч хîëáîãäîë çэðэã

áàйх íь. 2009–2012 îíóóäàä, ¿íäэсíèй хºòºë-

áºðèйí х¿ðээíä òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëэãò çîðèóëсàí 1200 îáьåêò áîëîí òåëåâèçèйí òîîí сóâãèйí áàãц á¿ðä¿¿ëэх 40 òºâèйã áàðьæ áàйãóóëсàí áàйíà. Òîîí äàмæóóëàëòààð ÎÕÓ-ûí 41 á¿с íóòàãò 43 сàÿ ãàðóй èðãэíèйã хàмðàх үйл ажиллагаа эхэлжээ.DVB-T стандартаарнэвтрүүлгэээхэлсэнбүснутгуудад DVB-T2сòàíäàðòûí с¿ëæээ ð¿¿ øèëæèх àæèë á¿ðэí хэмæээãээð эхэëсэí áàйíà.

2012 áà 2013 îíóóäàä òóс òóс хººðãºхººð òºëºâëºсºí «Эêспðåсс-АМ5» áà «Эêспðåсс-АМ6» хèймэë äàãóóëóóäûã á¿òээх àæèë òºãсãºëèйí øàòàíäàà îðсîí áàйíà. Эäãээð хèймэë äàãóóëóóäûã хººðãºсíººð òîîí òåëåâèçèйí сèãíàëûí эхíèй áàãцûã ÎÕÓ-ûí Åâðîпûí хэсэã äэх á¿с íóòàã, Сèáèðь áà Аëс Äîðíîäûí ãàçàð íóòàãò х¿ðãэх áºãººä á¿с íóòãèйí сóâãóóäûã äàхèí äàмæóóëàх áîëîмæ á¿ðäэх юм.

Аðä èðãэäèйã òåëåâèçèйí òîîí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí øèëæèëò, íэâòðэëò áîëîí хóãàцààíû òàëààðхè мэäээëëээð хàíãàх çîðèëãîîð Îðîсûí Òåëåâèç Ðàäèîãèйí С¿ëæээ ÒªÊ-èйí á¿с íóòãóóä äàхь сàëáàðóóäàä ¿çэãч, х¿í àмä çîðèóëсàí çºâëºãºº ºãºх òºâ¿¿äèйã áàйãóóëæ èíòåðíåòèйí с¿ëæээíä мэäээëëèйí пîðòàë ðòðс.ðф àæèëóóëæ эхэëсэí áºãººä хэðэãëэãчèä øóóðхàй мэäээëэë àâàхàä íь çîðèóëæ îðîí äàÿàð àæèëëàх 8-800-220-2002 íэãäсэí òóсãàй äóãààðûã àæèëëóóëàх áîëсîí áàйíà.

Эх сурвалж: www.minsvyaz.ru

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

16www.crc.gov.mn

АÇÈ, НÎМÕÎН ÄАËАÉН Á¯СÈÉН ØÓÓÄАНÃÈÉН ÕÎËÁÎÎНÛ Ã¯ÉÖЭÒÃЭÕ ÇªÂ˪ËÈÉН

ÕÓÐАËÄ ÎÐÎËÖСÎН ÒÓÕАÉÇ.Ýðäýíý÷óëóóí, Øóóäàíãèéí Àëáàíû äàðãà

Аçè, Нîмхîí äàëàйí îðíóóäûí Øóóäàíãèйí хîëáîîíû Óäèðäàх çºâëºëèйí хóðàë 2012 îíû 5-ð сàðûí 14-íээс 5-ð сàðûí 18-íû хîîðîíä Õîíêîíã эäèйí çàсãèйí òóсãàй á¿сэä áîëæ ºíãºð뺺. Õóðëààð á¿с íóòãèйí øóóäàíãèйí øèíэ ¿йëчèëãээ,òåхíèê òåхíîëîãè, çàх çээëèйí òàëààð èëòãэë¿¿ä òàâèãäëàà.

Ôðàíцûí øóóäàíãèйí áàйãóóëëàãà Åâ-ропт шинээр хэрэглээнд оруулж байгаа smsбаталгаажуулалт, Япон Улсын Japan Post-ûí хóâьчëàë, ÁНСÓ-ûí e-commerce ¿йë-чèëãээ, Õÿòàä, Øèíэ Çåëàíäûí øóóäàíãèйí áàйãóóëëàãóóä ëîãèсòèêèйí хàмòûí àæèë-ëàãààíû òàëààð òóс òóс òàíèëцóóëàâ.

Õóðëûí ¿åэð Мîíãîëûí òºëººëºãчèä ÄØÕîëáîîíû åðºíхèйëºãч Э.Äàÿí, äэä åðºí-хèйëºãч Ã.Õóàíã íàðòàй óóëçàæ ÄØÕ-íû á¿òцэä çîхèцóóëàëòûí áèå äààсàí íэãæ áàйãóóëàх òàëààð сàíàë сîëèëцëîî.

Õóðàëäààíû äàðààãèйí ºäð¿¿äэä Äîхàä çîхèîãäîх Äэëхèйí Øóóäàíãèйí Õîëáîîíû 25-ð Èх хóðàëä á¿с íóòãààс äэâø¿¿ëэх сàíàëûã áîëîâсðóóëæ íэãòãэëээ.

Мîíãîë Óëсûí Ãàäààä хàðèëцààíû ÿàмíààс ºãсºí чèãëэëèйí äàãóó Мîíãîë Óëс Äэëхèйí Øóóäàíãèйí Õîëáîîíû Çàхèðãààíû Ǻâëºë áîëîí Øóóäàíãèйí Аøèãëàëòûí çºâëºëä íэð äэâø¿¿ëæ áóйãàà àëáàí ёсîîð мэäэãäсэí áîëíî.

© CRC.

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

17www.crc.gov.mn

Ц.Чулуунбат, ЭЗМЗА-ны мэргэжилтэн

Òàйâàíèй Õàðèëцàà хîëáîîíû ¿íäэсíèй хîðîîíû óðèëãààð ÕÕÇÕîðîîíû òºëººëºãчèä òóс óëсûí МÕÕÒåхíîëîãèйí хîëáîãäîх áàйãóóëëàãà, êîмпàíèóäààð çîчèëæ òóðøëàãà сóäëàí, хàðèëцàí сàíàë сîëèëцîâ. ¯¿íä:1. Òàйâàíèй Õàðèëцàà хîëáîîíû ¿íäэсíèй хîðîîòîй áàйãóóëсàí хàðèëцàí îйëãîëцëûí сàíàмæ áèчãèйí х¿ðээíä ÕÕÇÕîðîîíû

òºëººëºãчèä 2012 îíû 4-ð сàðûí 23-28-íû ºäð¿¿äэä Òàйâàíь óëсûí Мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû сàëáàðûí çîхèцóóëàëòûí чèã хàíäëàãà, ºðсºë人íèй áîäëîãî, спåêòðèйí мåíåæмåíò, êîíòåíòèйí çîхèцóóëàëòûí òàëààð òóðøëàãà сóäëàí хàðèëцàí сàíàë сîëèë-цîæ, Мîíãîë óëс áîëîí ÕÕÇÕîðîîíû òîâч òàíèëцóóëãà, ¿йë àæèëëàãààíû х¿ðээ, Мîíãîë óëсûí МÕÒåхíîëîãèйí сàëáàðûí сòàòèсòèê мэäээëэë, îäîîãèйí хèйæ áàйãàà ãîë àæëóóäààс òàíèëцóóëæ èëòãэë òàâьсàí.2. Сóóðèí áîëîí ¿¿ðэí хîëáîîíû ¿йëчèëãээ, ºðãºí çóðâàсûí с¿ëæээíèй àøèãëàëò, ¿йëчèëãээ эðхэëäэã áºãººä Òàйâàíь-ä òºäèйã¿й Аçèä îðëîãûí хэмæээãээðээ áàйíãà òэðã¿¿ëäэã Æóíхà

òåëåêîм êîмпàíèä çîчèëæ êîмпàíèй с¿ëæээíèй àøèãëàëò ¿йëчèëãээíèй хэëòсèйí çàхèðàë, èíæåíåð òåхíèêèйí àæèëòíóóä îðîëцсîí óóëçàëò хèйâ. Эíэ óóëçàëòààð ãàмøãèйí ¿åèйí мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû íàйäâàðòàй àæèëëàãàà ò¿¿íèйã хэðхэí ò¿ðãэí øóóðхàй çîхèîí

áàйãóóëàх, àðä èðãэäэä áàйãàëèйí ãàмøãèйí àюóëûã óðьäчèëàí цàã òóхàйä íь äàмæóóëæ сэðэмæë¿¿ëэх, ãàмøãèйí ¿åä àøèãëàæ áóй òåхíèê òåхíîëîãè, хÿíàëòûí сèсòåм çэðэãòэй òàíèëцсàí. 3. Òóс óëсàä øèíæëэх óхààíû 3 òîм пàðê áàйäàã áà áîðëóóëàëòûí íèйò îðëîãî íь ÄНÁ-íèй 8,2 %-èйã эçэëäэã, 63 òэðáóм àм.äîëëàðûí îðëîãîòîй ¿йë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã. Øèí-׿ Øèíæëэх óхààíû пàðêàä áàйðëàäàã ä¿¿ðэãò Òàйâàíèй øèíæëэх óхààí, òåхíîëîãèйí òîмîîхîí êîмпàíèóä, МÕÒ-èйí ¿йëäâэð¿¿ä, сóäàëãàà øèæèëãээíèй áàйãóóëëàãóóä, ëàáîðàòîðóóä èх äээä сóðãóóëèóä ¿йë àæèëëàãààãàà ÿâóóëäàã áºãººä Òàйâàíь óëс íь íàíî òåхíîëîãè, хàãàс äàмæóóëàãчûí òåхíîëîãè çэðэã îðчèí ¿åèйí äэâøèëòэò òåхíîëîãè áîëîâсðóóëàх òàë äээð äэëхèйä òэðã¿¿ëäэã. Ëàáîðàòîðèóäûí сóäàëãàà øèíæèëãээ, мèêðî эëåêòðîíèêèйí сàëáàðò ºíäºð òåхíîëîãèйí мэðãэæèëòí¿¿äèйã сóðãàх, äàäëàãàæóóëàхàä Òàйâàíь óëсûí èх äээä сóðãóóëèóä чóхàë ¿¿ðэã ã¿йцэòãэäэã áàйíà.

4. ªºðèйí сàëáàðòàà äэëхèйä òэðã¿¿ëäэã òîхèðëûí ¿íэëэмæ, áàòàëãààæóóëàëòûí үйлчилгээүзүүлдэгBureauVeritasADT(BVADT)-дàйëчèëæ áàйãóóëëàãûí á¿òэц çîхèîí áàйãóóëàëò, ¿йë àæèëëàãàà, сîðèëòûí ëàáîðàòîðèóäààð нь орж танилцсан. BV нь дэлхийн 140 оронд940 сàëáàð, 340 ëàáîðèòîðèòîй øàëãàëò, сîðèë, хºíäëºíãèйí хÿíàëò, áàòàëãààæóóëàëò, эðсäэëèйí мåíåæмåíò, ãàäààä эх ¿¿сâэð, сóðãàëò ãэсэí ¿íäсэí 8 ¿íäсэí чèãëэëээð ¿йëчèëãээ ¿ç¿¿ëäэã áºãººä АНÄ á¿сэä 22 óëсàä 18,100 àæèëòàí àæèëëàãсàä, 220 сàëáàð, 130 ëàáîðàòîðèòîйãîîð ¿йë àæèëëàãààãàà ÿâóóëäàã. Õэðэãëэãчäèйí á¿òээãäэх¿¿íä сîðèëò хèйх, òåхíèêèйí çºâëºãºº ºãºх, øàëãàх, àóäèò, ä¿ãíэëò çэðãèйã 50 ãàðóй îëîí óëсàä х¿ëээí çºâøººðºãäсºí ¿йëäâэðëэãчèä, òåхíîëîãèйí áàйãóóëëàãóóä áîëîí çîхèцóóëàх хîðîîäòîй хàмòàðч àæèëëàäàã áàйíà.

ÕÕÇÕ-НÛ ÒªËªªËªÃ×ÈÄ ÒАÉÂАНÈÉ ÇÎÕÈÖÓÓËАÕ ÁАÉÃÓÓËËАÃАÄ ÇÎ×ËÎÂ.

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

18www.crc.gov.mn

Äэëхèйí óëс, îðíóóäàä мэäээëэë, хàðèëцàà хîë-áîîíû òåхíîëîãèйí сàëáàð хóðäàцòàй хºãæсºíººð íèйãэм, эäèйí çàсàãò òóс сàëáàðûí эçëэх áàйð сóóðь ºðãºæèí íèйãмèйí á¿хèй ë àмьäðàëä ã¿íçãèй íэâòэðч óëàм á¿ð ºäºð òóòмûí хэðэãцээ áîëсîîð áàйíà.

Н¯Á-èйí òºðºëæсºí áàйãóóëëàãà áîëîх Îëîí улсынцахилгаанхолбооныбайгууллагаас(ITU-ОУЦХБ) өөрийн байгуулагдсан жил бүрийн 5äóãààð сàðûí 17-íû ºäðèйã “Äэëхèйí цàхèëãààí холбооны өдөр” (World TelecommunicationsDay)болгон1973оноосхойштэмдэглэжирсэнáèëээ. 2006 îíîîс хîйø òóс áàйãóóëëàãààс “Äэëхèйí цàхèëãààí хîëáîî, мэäээëэëæсэí нийгмийн өдөр” (World Telecommunication andInformation society Day) болгон албан ¸соорòэмäэãëэæ эхэëæээ.

Òóс áàйãóóëëàãààс 2012 îíä “Äэëхèйí цàхèëãààí хîëáîî, мэäээëэëæсэí íèйãмèйí ºäºð”-èйã “Мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû òåхíîëîãè áà îхèä, эмэãòэйч¿¿ä”óðèàòàйãààð òэмäэãëэхээð øèйäâэðëэæ, óðèàëãà ãàðãàæээ. Эíэ сэäâèйí х¿ðээíä òóс áàйãóóëëàãààс

мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû сàëáàðûí øèíэ òåхíîëîãè, îëîëòûã ºсâºð íàсíû îхèä, эмэãòэйч¿¿äэä ò¿ëх¿¿ х¿ðòээх, îхèä х¿¿х-äèйã èíòåðíэòèйí îðчèí äàхь òºðºë á¿ðèйí сºðºã íºëººëºë áà мэäээëëээс хàмãààëàх, мэ-äээëëèйí àãóóëãûã îхèä эмэãòэйч¿¿äэä эðх àøãèйã äэмæсэí сóðãàëò, òàíèí мэäэх¿йí чèãëэëээð хºãæ¿¿ëэх, мэäээëэë хîëáîîíû àíхàí øàòíû мэäëэã áîëîâсðîë îëãîх àðãà хэмæээã áîëîâсðóóëàх, îëîí óëсûí ¿çэсãэëэí хóðàë сåмèíàð, òóсãàйëсàí сóðãàëòàíä хàмðóóëàх, мэäээëэë хàðèëцàà хîëáîîíû мэäëэã, áîëîм-æèйã эçэмøèхэä äэмæëэã ¿ç¿¿ëэх áóсàä îëîí óëсûí áàйãóóëëàãà, óëс îðíóóäòàй хàмòûí àæèëëàãààã хºãæ¿¿ëэх, ¿йë àæèëëàãààãàà óÿë-äóóëàх, øèíэ òåхíèê хэðэãсэë çîхèîí òóðøèх, íэâòð¿¿ëэх çэðэã чèãëэëээð àæèëëàхûã ãèø¿¿í óëс îðíóóäàä óðèàëсàí áèëээ.

Мîíãîë Óëсûí Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîîíîîс сàíààчëàí “Äэëхèйí цàхèëãààí хîëáîî, мэäээëэëæсэí íèйãмèйí өдөр” (ITU World Telecommunications Day)óóëçàëò сåмèíàðûã 2012 îíû 5 äóãààð сàðûí 17-íû ºäºð òóс хîðîîíû óóëçàëòûí òàíхèмä çîхèîí áàйãóóëàâ. Òóс óóëçàëò сåмèíàðò ÕÕÇÕ,

“ÄЭËÕÈÉН ÖАÕÈËÃААН ÕÎËÁÎÎ, МЭÄЭЭËЭËÆСЭН НÈÉÃМÈÉН ªÄªÐ” СЭÄЭÂÒ

ÓÓËÇАËÒ СÅМÈНАÐ ÇÎÕÈÎН ÁАÉÃÓÓËАÂ

WTISD

World Telecommunication

and Information Society Day

17 May 2012

www.itu.int/wtisd

WOMEN AND GIRLS

IN ICT

poster new.indd 1 23/Mar/12 2:27 PM

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

19www.crc.gov.mn

МØÕÕÒÃ, ÐÒСà áîëîí мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû сàëáàðò ¿йë àæèëëàãààã эðхэëæ áàйãàà МÕС ÕÕÊ, МÖÕ ÕÊ, Мîáèêîм ÕÕÊ, Сêàйòåëь ÕÕÊ, Юíèòåë, Æè-Мîáàйë ÕÕÊ, Сêàй Сè эíä Сè ÕÕÊ çэðэã áàйãóóëëàãà, êîмпàíèй çîчèä, òºëººëºë 50 ãàðóй х¿м¿¿с îðîëцсîí áîëíî.

Òóс сåмèíàðò ÕÇÕÕ-íû ЭÇМÇА-íû îðëîãч дарга Т.Наранмандах (Сэдэв: ОУЦХБ баМîíãîë Óëс: Õºãæëèйí øèíэ сòðàòåãè, зохицуулалтынасуудлууд),ЗЗҮТА-ныорлогчдарга Б.Төмөр (Сэдэв: МХХТ-ийн салбарын2011 оны статистик үзүүлэлт), ÐДХЗА-ынмэргэжилэн З.Амгалан (Сэдэв: ОУЦХБ-ынÄэëхèйí Ðàäèîãèйí Èх Õóðàë-2012: Õ¿ðсэí үр дүн, цаашид хэрэгжүүлэх зорилтууд) нарèëòãэë òàâьæ хэëэëц¿¿ëэâ.

Мîíãîë Óëс íь мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîî-íû òåхíîëîãèйí сàëáàðûã òэðã¿¿ëэх чèãëэëээ áîëãîí òîäîðхîйëæ, мэäëэã мэäээëэëä òóëãóóð-ëàсàí íèйãэм áàйãóóëàх çîðèëò äэâø¿¿ëэí àмæèëòòàй хэðэãæ¿¿ëæ áàйãàà áèëээ.

Мîíãîë Óëс íь ÎÕÖÕÁ-ä 1964 îíä эëссэí юм. ªíãºðсºí 2011 îíä ÎÓÖÕÁ-ûí Аçè, íîмхîí

äàëàйí á¿с íóòãèйí îëîí óëсûí сåмèíàðûã Óëààíáàòàð хîòíîî àмæèëòòàй çîхèîí áàйãóóëëàà. Сåмèíàðûí ¿åэð àíх óäàà ÎÓÖÕÁ-ûí Åðºíхèй íàðèйí áèчãèйí äàðãûí îðëîãч íîёí Õîóëèí Çàî; Аçè íîмхîí äàëàйí á¿сèйí çàхèðàë äîê. Åóíæó Êèм íàð Мîíãîë Óëсàä àйëчèëсàí íь хîёð òàëûí хàмòûí àæèëëàãààã øèíэ øàòàíä ãàðãàсàí юм.

Мîíãîë óëсûí хэмæээíä МÕÕÒ-èйí сàëáà-ðûí хºãæëèйí х¿ðсэí ò¿âøèí áîëîí хºãæëèйí цààøäûí хàíäëàãóóäûí òàëààð ÕÕÇÕ-íîîс èëòãэë òàíèëцóóëãà хèйæ, øèíэ ¿йëчèëãээ áà îëîëòûã îхèä эмэãòэйч¿¿äэä ò¿ëх¿¿ х¿ðòээх, òэäíèй òàíèí мэäэх¿й, áîëîâсðîëûã äэмæèх, æåíäåðèйí áà òîîí ÿëãààã àðèëãàхàä äэмæëэã ¿ç¿¿ëэх чèãëэëээð óóëçàëò ÿðèëцëàãà çîхèîí áàйãóóëàí эíэх¿¿ ºäðèйã òэмäэãëэсэí íь сàëáàðûí хэмæээíä чóхàë àч хîëáîãäîëòîй àðãà хэмæээ áîëëîî.

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

20www.crc.gov.mn www.crc.gov.mn

Мîíãîë Óëс ßпîí Óëсûí хîîðîíä äèпëîмàò хàðèëцàà òîãòîîсíû 40 æèëèйí îйí х¿ðээíä сàíсðûí òåхíîëîãèйã сóðòàëчëàí òàíèóëàх çîðèëãîîð МØÕÕÒÃ-ààс çîхèîí áàйãóóëсàí “Мîíãîë ßпîíû хàмòàðсàí сàíсðûí òåхíîëîãèйí ¿çэсãэëэí фîðóм”-ä ÕÕÇÕîðîî èâээí òэòãэãчээð îðîëцîâ. Сàíсðûí òåхíîëîãèйã сóðòàëчëàх, îëîí íèйòэä òàíèëцóóëàх çîðèëãîîð çîхèîí áàйãóóëæ áóй эíэх¿¿ фîðóмûí ¿åэð мàíàй óëс

áîëîí ßпîí óëсûí 15 сóäëààч эðäэмòэä èëòãэë òàâьæ, 200 îðчèм îðîëцîãчòîй хэëэëц¿¿ëэã 2012 îíû 5 äóãààð сàðûí 29-30-íû ºäð¿¿äэä çîхèîí áàйãóóëëàà.

Ôîðóмûí ¿åэð æèë á¿ð óëàмæëàë áîëãîí зохион байгуулж ирсэн ICT Expo үзэсгэлэнÿàðмàã “Мîíãîë ßпîíû хàмòàðсàí сàíсðûí òåхíîëîãèйí фîðóм-¿çэсãэëэí” сэäâээð øèíэ өнгө төрхтэйгээр “Blue Sky” төвд зохионáàйãóóëàãäàæ сàíсðûí òåхíîëîãèйí чèã-ëэëээð ¿йë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã Мîíãîëûí 10 ãàðóй, ßпîíû 7 áàйãóóëëàãà ººðсäèйí ¿йë àæèëëàãààãàà òóс òóс сóðòàëчëàí îëîí íèйòэä íээëòòэй òàíèëцóóëàâ.

Эíэх¿¿ àðãà хэмæээíèй ¿åэ𠓯íäэсíèй хèймэë äàãóóë áèäíèй èðээä¿йä” сэäэâò эссэ áèчëэãèйí áîëîí ãàð çóðãèйí óðàëäààíûã сóðàãч îюóòíóóäûí äóíä çàðëàæ ä¿ãíэí óðàмøóóëсàí áàйíà.

“МÎНÃÎË ßïÎНÛ ÕАМÒАÐСАН САНСÐÛН ÒÅÕНÎËÎÃÈÉН ÔÎÐÓМ-¯ÇЭСÃЭËЭН”

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

21www.crc.gov.mn www.crc.gov.mn

Мîíãîë Óëсûí Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîî /ÕÕÇÕ/ áîëîí ÁНСÓ-ûí Мэäээëëèйí òåхíîëîãèйí мэðãэø¿¿ëэх хîëáîî-МТМХ (Information & Communication Qualifica-tionAssociation-ICQA)2011оны3сардхамтранàæèëëàх Сàíàмæ áèчèã áàйãóóëсàí áèëээ. Сàíàмæ áèчãèйã хэðэãæ¿¿ëэх àðãà хэмæээíèй х¿ðээíä ÕÕÇÕ, МÒМÕ-íîîс ÁНСÓ-ûí Õ¿íèй íººц àæ ¿йëäâэðèйí ãàçàð, ØÓÒÈС-èйí Мэäээëэë, хîëáîîíû òåхíîëîãèйí сóðãóóëьòàй хàмòðàí ÁНСÓ-ä ãэðээãээð àæèëëààä èðсэí Мîíãîë Óëсûí èðãэäèйã àæëûí áàйðààð хàíãàх çîðèëãîîð мэäээëëèйí òåхíîëîãèйí àíхàí øàòíû мэäëэã, êîмпьюòåðûí чèãëэëээð мэðãэø¿¿ëэх сóðãàëòàíä хàмðóóëàх àðãà хэмæээã 2012 îíû 6 äóãààð сàðûí 24-íû ºäðººс 7 äóãààð сàðûí 06-íû ºäð¿¿äэä Мэäээëэë, хîëáîîíû òåхíîëîãèйí сóðãóóëèйí áàйðàíä çîхèîí áàйãóóëàâ.

Òóс сóðãàëòàíä íèйò 80 ãàðóй ÁНСÓ-ä àæèë-ëàæ áàйãààä Мîíãîëä èðсэí ºм㺺ëºãч, áàãø, х¿íä мàøèí мåхàíèçмûí çàсâàðчèí, эмч, îðчóóëàãч, íÿãòëàí, х¿íèй íººцèйí мэðãэæèëòэí

МЭÄЭЭËËÈÉН ÒÅÕНÎËÎÃÈ, ÊÎМïÜЮÒÅÐÛН МЭÐÃЭد¯ËЭÕ СÓÐÃАËÒ ÇÎÕÈÎН ÁАÉÃÓÓËАÂ.

ãэх мэò îëîí òºðëèйí мэðãэæèë, áîëîâсðîë á¿хèй х¿м¿¿сèйã хàмðóóëсàí áîëíî.

Óã сóðãàëòûã á¿ðэí äóóсãàсàí ÁНСÓ-ä àæèëëàæ áàйãààä èðсэí Мîíãîë èðãэä áîëîí Мîíãîë àæèëëàæ áàйãàà ÁНСÓ-ûí хºðºí㺠îðóóëàëòòàй êîмпàíè, áàйãóóëëàãàä àæèëä çóóчëàх óóëçàëòûã ÕÕÇÕîðîî, ÁНСÓ-ûí Õ¿íèй íººц àæ ¿йëäâэðèйí ÿàм, МÒÕÕ-íû òºëººëºë îðîëцîí 2012 îíû 7 äóãààð сàðûí 06-íû ºäºð çîхèîí áàйãóóëæ, сóðãàëòàíä хàмðàãäсàí 20 ãàðóй èðãэäèйã àæëûí áàйðààð хàíãàхààð ÿðèëцëàãà хèйæ, ãэðээ áàйãóóëсàí юм. Òóс óóëçàëòàíä ÁНСÓ-ûí хºðºí㺠îðóóëàëòòàй BBQ-MGL, GreenCity, Janghan, Mobio зэрэгêîмпàíèй òºëººëºë îðîëцîæ, ¿йë àæèëëàãààãàà òàíèëцóóëàí àæëûí áàйðàà òàíèëцóóëсàí болно.Сургалтын талаарUBSTV,TMTV,EA-GLE TV, TV 5, NEW MONGOL TV телевизийнмэäээãээð сóðòàëчèëсàí áà òºðèйí áàйãóóëëãà, хóâèйí хэâøèë, èðãэäèйí ç¿ãээс эíэх¿¿ сóðãàëò, àðãà хэмæээã äэмæèæ, òàëàðхàæ áàйãààãàà ÕÕÇÕ-ä èð¿¿ëсэí юм.

© ITU.

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

22www.crc.gov.mn

ÁНСÓ-ÛН ÊАÁÅËÈÉН ÒÅËÅÂÈÇ, ÖАÕÈËÃААН ÕÎËÁÎÎНÛ ¯ÉË×ÈËÃЭЭ ЭÐÕËЭÃ×ÄÈÉН

ÕÎËÁÎÎНÎÎС ÇÎÕÈÎН ÁАÉÃÓÓËСАН “ÒÎÎН ÊАÁÅËÈÉН ÒÅËÅÂÈÇ” ¯ÇЭСÃЭËЭНÄ ÎÐÎËÖÎÂ.

ÁНСÓ-ûí Êàáåëèйí òåëåâèç, цàхèëãààí хîëáîîíû ¿йëчèëãээ эðхëэãчäèйí хîëáîîíîîс 10дахьудаагийнүзэсгэлэн,семинараа“Shareddigital,Sharedlife”буюу“Хамтынтоонтехнологи,Õàмòûí àмьäðàë” óðèàí äîîð 2012 îíû 5 сàðûí 31-ээс 6 сàðûí 1-íèй хóãàцààíä ÁНСÓ-ûí ¿çэсãэëэíò ×эæ¿ àðàë äээð çîхèîí áàйãóóëëàà. ¯çэсãэëэí, сåмèíàðò Мîíãîëîîс ÕÕÇÕ, ÊàÒÂ-¿¿äèйí хîëáîî, Êàáåëèйí сóâàã òåëåâèç¿¿äèйí хîëáîîíû òºëººëë¿¿äээс á¿ðäсэí 20 ãàðóй òºëººëºãчèä îðîëцëîî. ¯çэсãэëэíä ÁНСÓ-ûí êàáåëèйí òåëåâèç, хîëáîîíû ¿йëчèëãээ ¿ç¿¿ëэãч êîмпàíèóä, òэäãээðòэй хîëáîîòîй áèçíåс эðхëэãчèä áóюó ºðãºí çóðâàсûí с¿ëæээ, мåäèà сîëюøí, êîíòåíò, ðåêëàм сóðòàëчèëãààíû мàðêåòèíãèйí êîмпàíèóä, òîíîã òºхººðºмæèйí хэмæ¿¿ð, с¿ëæээíèй òºхººðºмæ íèйë¿¿ëэãчèä, сóäàëãààíû ëàáîðàòîðè çэðэã 30 îðчèм áàйãóóëëàãóóä á¿òээãäэх¿¿í ¿йëчèëãээãээ сóðòàëчèëæ áàйâ.

Ч.Оюунгэрэл, ЗА-ны ахлах

Эäãээðээс ÕÕÇÕ-íû òºëººëºãчäèйí хóâьä Kobaco буюу Солонгосын Өргөн нэвтрүүлгийнсóðòàëчèëãààíû êîðпîðàцèйí áóëàí èë¿¿ àíхààðàë òàòсàí юм. Êîáàсî êîмпàíè íь óëсûí êîмпàíè áºãººä сîëîíãîсûí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí òåëåâèç¿¿äèйí ºмíººс сóðòàëчèëãààíû цàãèйã íь áîðëóóëàх ¿¿ðэãòэйãээð 1981 îíä àíх ªðãºí íэâòð¿¿ëãèйí хóóëèйí äàãóó áàйãóóëàãäсàí áàйíà. Эíэ íь òåëåâèç¿¿äèйí îðëîãûã òîãòâîðòîй áàйëãàх, íºãºº òàëààс ¿íäэсíèй áàÿëàã áîëîх ðàäèî äîëãèîíû àøèãëàæ áóй òåëåâèç¿¿äèйí хºòºëáºð íэâòð¿¿ëãèйã àðä èðãэäèйí х¿сэë сîíèðхîëä íèйц¿¿ëæ áàйх ¿íäсэí çîðèëãûã àãóóëäàã áàйíà. ¯çэсãэëэíãээс ãàäíà 05 сàðûí 31-íèй ºäºð сåмèíàð çîхèîí áàйãóóëàãäàæ, òîîí хóâààãäàë, óхààëàã òåхíîëîãè, óхààëàã ÒÂ,

íэãäэí íèйëэëòèйí ¿åèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí сòðàòåãè ãэсэí сэäâ¿¿äээð èëòãэë хэëэëц¿¿ëэã ºðí¿¿ëæ, Сîëîíãîсûí òóхàйí сàëáàðûí ãîë чóхàë òºëººëë¿¿ä òóхàйëáàë Çîхèцóóëàх байгууллага (KCC)-ын хорооны гишүүн,СамсунгЭлектроникс,CiscoSystems компани,АрирангТВ,CJHellovisionТВ-ийнзахиралууд,Yonsei, Songkonghoe зэрэг их сургуулийнпðîфåссîðóóä хэëэëц¿¿ëэã ºðí¿¿ëэí ÿðèëцсàí. ÁНСÓ òîîí òåëåâèçèйí òåхíîëîãèä 2012 îíû 12-ð сàðä øèëæèхээð òºëºâëºсºí áºãººä ¿¿íòэй çэðэãцэí êàáåëèйí сèсòåм àøèãëàсàí îëîí сóâàã äàмæóóëàх ¿йëчèëãээ áóюó ÊàÒÂ-èйí ¿йëчèëãээã òîîí òåхíîëîãèä øèëæ¿¿ëæ, 2015 îí ãэхэä îðîí äàÿàðàà òîîí òåхíîëîãèä á¿ðэí øèëæèх çîðèëò òàâèí ¿йëчèëãээ эðхëэãчäèйí захиралууд нь энэхүү семинарт “Smart Cable,RealDigital”хэмээнамлалтыгөгчбайв.(KCTA-Korea Cable television and TelecommunicationsAssociation)

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

23www.crc.gov.mn

Г.Уянга, ЭЗМЗА-ны мэргэжилтэн

АÇÈ НÎМÕÎН ÄАËАÉН ÖАÕÈËÃААН ÕÎËÁÎÎНÛ ÁАÉÃÓÓËËАÃÛН ÃÈد¯Н ÎÐНÓÓÄÛН

Õ¯НÈÉ НªªÖÈÉН МЭÐÃЭÆÈËÒН¯¯ÄÈÉН ÓÓËÇАËÒ

АНÄÖÕÁ-ûí ãèø¿¿í îðíóóäûí Õ¿íèй íººцèйí мэðãэæèëòí¿¿äèйí àíхäóãààð óóëçàëò Òàйëàíä Óëсûí Áàíãêîê хîòíîî 2012 îíû 06 äóãààð сàðûí 18-íààс 20-íû ºäð¿¿äэä àмæèëòòàй áîëæ ºíäºðëºëºº.

АНÄÖÕÁ-ààс 30 ãàðóй æèë хэðэãæ¿¿ëæ èðсэí ººðèйí “Сóðãàëòûí хºòºëáºð”-èйã эðãэí хàðàх, сóðãàëòûã сàйæðóóëàх сàíàë çºâëºмæèйã áîëîâсðóóëàх çîðèëãîòîй эíэх¿¿ óóëçàëòàä ãèø¿¿í 20 îðíû 40 ãàðóй х¿íèй íººцèйí мэðãэæèëòí¿¿ä îðîëцëîî.

Ãóðâàí ºäðèйí òóðø ¿ðãэëæèëсэí эíэх¿¿ óóëçàëòààð îðîëцîãчèä 2012 îíû 10 äóãààð сàðä áîëîх òóс áàйãóóëëàãûí Óäèðäëàãûí хîðîîíû áэëòãэë хóðàëä òàíèëцóóëàхààð çºâëºмæ áэëòãэсэí áîëíî. Óã çºâëºмæèйã áîëîâсðóóëàхûí òóëä АНÄÖÕÁ-ûí сóðãàëòûí ºíººãèйí сèсòåм, цààøäûí чèã хàíäëàãà, сóðãàëòûã сàйæðóóëàх, ¿ð ºãººæèйã äээøë¿¿ëэх òàëàà𠺺ðсäèйí îðíû пðàêòèê òóðøëàãà, мэäëэã, мэäээëëээ сîëèëцîí äàðààхь àсóóäëóóäûã хэëэëцсэí. ¯¿íä:• АНДЦХБ-ынСургалтынхөтөлбөрийнбүтэц,

ºíººãèйí áàйäëûã эðãэí хàðàх• Гишүүн байгууллагуудын сургалтын

хэðэãцээ• Сургалтад хамрагдах суралцагсад, тэдэнд

òàâèãäàх øààðäëàãà• Сургалтынзардал

• Сургалтааролгожбайгаатэтгэлэг,хөнгөлөлт• Сургалтын хөтөлбөрөөр гишүүн орнуудад

ºãч áóй сóðãàëòûí ºãººæ• Онлайнсургалтынболомж

ªíººãèйí áàйäëààð АНÄÖÕÁ íь çºâхºí ãèø¿¿í îðíóóääàà çîðèóëàí áîãèíî хóãàцààíû сóðãàëòûã óëàмæëàëò àðãà áàðèëûã àøèãëàí ÿâóóëæ áàйãàà áºãººä эíэ íь мàø èх цàã хóãàцàà, àæèëëàãàà á¿хèй ºíäºð çàðäàëòàй áàйäàã. Òèймээс цààøèä сóðãàëòûí øèíэ àðãà, òóðøëàãûã íэâòð¿¿ëэх øààðäëàãàòàй áàйãàà òàëààð мэäээëсэí.

Ò¿¿íчëэí сóðãàëòàä хàмðàãäàхààð èðсэí îðîëцîãчäîä òàâèãäàх øààðäëàãûã îíцãîйëîí àâч хэëэëцсэí áºãººä ãèø¿¿í îðíóóä сóðãàëòàä òîхèðсîí/ òóхàйí сэäâèйí х¿ðээíèй àæèë хºäºëмºð эðхэëäэã, мэäëэã á¿хèй х¿í/, àíãëè хэëíèй áэðхøээëã¿й х¿íèйã хàмðóóëæ áàйхûã àíхààðóóëсàí áîëíî.

АНÄÖÕÁ-ààс 2011 îíä 23 сóðãàëòûã çîхèîí áàйãóóëæ íèйò 233 îðчèм х¿í хàмðàãäсàí áºãººä цààøèä ãèø¿¿í îðíóóäûí сóðãàëòûí хэðэãцээã íàðèйâчëàí сóäàëсíû ¿íäсэí äээð сóðãàëòûí òîî áîëîí хóãàцààã óðòàсãàхààð àæèëëàæ áàйíà.

Óóëçàëòààð АНÄÖÕÁ-òàй хàмòðàí сóðãàëò зохионбайгуулдагБНХАУ/NUPT,XUPT,WRITC/,Япон /TTC, KDDI Foundation/ болон БНЭУ-ын /ALTTC BSNL/ сургалтын байгууллагынòºëººëºãчèä хàмòûí àæèëëàãààíû òàëààðхè òàíèëцóóëãà хèйëээ.

© ITU.

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

24 CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

Мîíãîë Óëсûí Çàсãèйí ãàçðûí 2010 îíû 275 òîîò òîãòîîëîîð áàòëàãäсàí “Ðàäèî òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйã òîîí òåхíîëîãèä øèëæ¿¿ëэх ¿íäэсíèй хºòºëáºð”-èйã хэðэãæ¿¿ëэх àæëûí х¿ðээíä òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйã òîîí òåхíîëîãîîð äàмæóóëàхààð сóóðèëàãäсàí íэâò-ð¿¿ëэх òîíîã òºхººðºмæèйí чàäàë, сóâãèйí àøèãëàëòûí áàйäàë, хàмðàх х¿ðээ, хàðèëцàí íºëººëºë çэðãèйã сóäàëæ òîãòîîх, цààøèä àâч хэðэãæ¿¿ëэх àðãà сàíàë áîëîâсðóóëàх çîðèëãîîð 2012 îíû 4 äóãààð сàðûí 25-ààс 5 äóãààð сàðûí 2-íèй ºäð¿¿äэä 7 хîíîãèйí хóãàцààòàйãààð òóðøèëòûí àæëûí хэсãèйí á¿ðэëäэх¿¿í хэмæèëò, óäèðäàмæèйí äàãóó 13 чèãëэëээð òóðøèëòûã ã¿йцэòãэëээ.

Аæëûí хэсãèйã МØÕÕÒà ÕÕÇÕ-íû äàðãûí хàмòàðсàí òóøààëààð òîмèëсîí áà àхëàх мэðãэæèëòэí М.Нàðàíáààòàð äàðãààð, ãèø¿¿äэä ÕÕÇÕ-íû àхëàх мэðãэæèëòэí ×.Îюóíãэðэë, ÐÄÇÕА-íû åðºíхèй èíæåíåð ×.Эíхáîëä, хÿíàëòûí èíæåíåð Á.Áàòòóëãà, Ä.Сàíæс¿ðэí, МØÕÕÒÃ-ûí мэðãэæèëòэí Ø.Мºíãºíчèмэã,

Á.Îюóíцэцэã, Ã.Áîëîðчèмэã, ÐÒС Òª¯Ã-ûí äэä äàðãà Ë.Òóóë, Нèйсëэëèйí МÒÃ-ûí мэðãэæèëòэí М.Эðäэíэцэцэã íàð àæèëëàâ. Аæëûí хэсэãòэй хàмòðàí ÄÄэø Ò ÕÕÊ-èйí МÒÕ-èйí çàхèðàë С.Áàäðàë àæèëëàâ.

Òóðøèëòûí чèãëэëèйã äàðààх áàйäëààð

òîãòîîí àæèëëàâ. ¯¿íä:

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ I. Òóðøèëòàíä хàмðàх àймãèйí áîëîí сóмûí òºâèйí áàйðøèë, сóóðøëûí á¿сèйí хàмðàх òàëáàйí сóäàëãààã хèйх

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ II. Òóðøèëòàíä хàмðàх àймãèйí áîëîí сóмäûí сóäàëãàà

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ III. Òîîí òåëåâèçèйí сòàíцóóäûã áàйðøóóëàх äэä á¿òцèйí àøèãëàëòûí áàйäëûí ¿ð ä¿í

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ IV. Òîîí òåëåâèçèйí íэâòð¿¿ëэх сòàíцûí ãàðàëòûí чàäëûã хэмæèë-òèйí ¿ð ä¿í

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ V. Òîîí òåëåâèçèйí сòàíцûí цàцàðãàëòûí хàмðàх х¿ðээíèй хэм-æèëòèйí ¿ð ä¿í

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ VI. Äàмæóóëàх сóâãèйí чàäàмæ áîëîí сóâàã хîîðîíäûí íºëººëëèйí òóðøèëò

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ VII. ¯¿ðэí хîëáîîíû с¿ëæээ áîëîí áóсàä òºðëèйí ðàäèî хîëáîîíû с¿ëæээíä хàðèëцàí íºëººëëèйí øàëãàëò

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ VIII. Îðîí íóòãèйí òåëåâèçèйí пðîãðàммûã сàíсðààс х¿ëээí àâч байгаагруппсигналтай(TS)нэгтгэхболомжийг

ÒÎÎН ÒÅËÅÂÈÇÈÉН ÄАÕÈН ÄАМÆÓÓËАÕ СÒАНÖÛà ªМНªÃÎÂÜ АÉМÃÈÉН ÒªÂ, ÄÓНÄÃÎÂÜ АÉМÃÈÉН ÖАÃААНÄЭËÃЭÐ, ªНĪÐØÈË СÓМÄАÄ

АМÆÈËÒÒАÉ ÒÓÐØËАА. Ì.Íàðàíáààòàð, ÐÄÕÇÀ-íû àõëàõ ìýðãýæèëòýí

25CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

òóðøсàí ¿ð ä¿í

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ IX. Òóðøèëòàíä хàмðàãäàæ áàйãàà òîíîã òºхººðºмæ¿¿äèйã хÿíàëòûí сèсòåмä хîëáîх áîëîмæèйã òóðøсàí ¿ð ä¿í

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ X. Òåëåâèçèйí îëîí сóâãèйã сàíсðààс х¿ëээí àâч äàмæóóëàх áîëîмæèйí òóðøèëò

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ XI. STB ашигланх¿ëээí àâàëò áîëîí хэðэãëэãчèйí òºãсãºëèйí òºхººðºмæèíä òàâèãäàх òåхíèêèйí íºхцëèйã øàëãàсàí ¿ð ä¿í

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ XII. Òîîí òåëåâèçèйí íэâòð¿¿ëãèйí чàíàðûí ¿ç¿¿ëэëòèйã хэðэãëэãчээс хÿíàх áîëîмæ, хóãàцààã òîäîðхîйëîх

ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ XIII. Äàмæóóëàëòûí чàíàðûã хэмæ¿¿ðèйí áîëîмæèíä òóëãóóðëàí хèйсэí хэмæèëòèйí ¿ð ä¿í

Эäãээð òóðøèëòûí чèãëэë¿¿äээс äîîðхè ä¿ã-íэëòèйã хèйсэí áîëíî. ¯¿íä:

1. Аймãèйí òºâèйí áàйðíû òåхíèê áîëîí çàй òэæээëèйí ºðºº цààøèä íэмэëò òºхººðºмæ áàйðøóóëàх áîëîмæã¿й òóë ºðãºòãºх àðãà хэмæээã àâàх øààðäëàãàòàй.

2. Öàмхàãèйã сòàíäàðò øààðäëàãàä íèйц¿¿ëæ, øàòíû хàмãààëàëò, àмðàх òàëáàйòàйãààð áàйхààð хèйëãэх;

3. ТөслөөрнийлүүлэгдсэнPANDA®HD8200òîîí íэâòð¿¿ëэãчèйí чàäëûí ºсãºãч íь òåхíèêèйí ¿ç¿¿ëэëòэíä çààсàí 20/50/100 Âò чàäëûã íэã мîäóëÿòîðòîй ¿åä á¿ðэí хэмæээíä ãàðãàæ áàйсàí;

4. Ãàçðûí òîîí òåëåâèçèйí äîëãèîí

òàðхàëòûí хàмðàх х¿ðээ íь мîäóëÿòîðûí òîîã íэмэãä¿¿ëэх, х¿í àмûí сóóðьøëûí á¿с íь òóðøèëò хèйсэí àймãèйí òºâ áóюó 3 êм ðàäèóс èхэссэí ¿åä íэâòð¿¿ëэãчèйí чàäëûã íэмэх, àíòåííû цàмхàãèйí ºíäºðèйã íэмэãä¿¿ëэх øààðäëàãàòàй.

5. Òîîí òåëåâèçèйí сóâãèйí òºëºâëºëòºíä çэðãэëäээ сóâãèйã àøèãëàх íь òîхèðîмæã¿й.

6. Äàмæóóëàх сóâãèйí чàäàмæ íь мîäóëÿцèйí төрөл хамаарч буюу 64 QAM ашигласанүеддамжуулаххурд33.33Mbps,256QAMашигласанүед дамжуулаххурд39Mbpsхэòðэхã¿й áàйхààð сóâãèйí òîî, äàмæóóëàх пðîãðàммûí òºð뺺с хàмààðóóëàí òîãòîîх хэðэãòэй.

7. Аймãèйí òºâä òºс뺺ð íèйë¿¿ëэãäсэí òîîí телевизийннэвтрүүлэгчидRealmagicRM-8600 encoder, RM-800 Pro multiplexer-гàøèãëàí îðîí íóòãèйí äºðºâ х¿ðòэëх сувгийг групп сигналтай (TS) нэгтгэжáîëîмæòîй.

8. Îðîí íóòãèйí äºð⺺с äээø пðîãðàмм өгөхөднэмэлтээрRealmagicRM-8600en-coderболонмодуляторыгсувгийнтооноосхàмààðóóëàí íэмэх øààðäëàãàòàй.

9. Îðîí íóòàãò сóóðèëàãäсàí òîîí òåëåâèçèйí нэвтрүүлэхстанцыгIPсүлжээгээр(remotecontrol)бүрэнхянахнэгдсэнудирдлагийнсèсòåмèйã àймãèйí òºâ, Óëààíáààòàð хîòîä áàйãóóëàх áîëîмæòîй áàйíà.

10. Сàíсðààс ÄÄэø ÒÂ ÕÕÊ-èй Êю çóðâàсûí MPEG-4 урсгалаас сувгийг хүлээн авахòîхèîëäîëä íэã мîäóëÿòîðò 14 хэòðэхã¿й суваг байхаар тооцоолж 2 CAM модульхэðэãцээòэй.

11. Сансраас MPEG-2 урсгалаас сувгийгх¿ëээí àâàх òîхèîëäîëä íэã мîäóëÿòîðò 6-ààс хэòðэхã¿й сóâàã áàйхààð òîîцîîëæ 1 CAM модул ашиглах боломжтой ччàíàðûí øààðäëàãà хàíãàхã¿й.

12. Òºсºëä íèйë¿¿ëэãäсэí хэмæ¿¿ðèйí төхөөрөмж DVB-T2 чанарыг хэмжихáîëîмæòîй íь хàðàãäàæ áàйíà.

13. Õэмæèëòèйí ÿâцàä áàйх ёсòîй óòãààсàà áàãà áàйãàà ¿ç¿¿ëэëò íь îðîëòîíä ºãºãäºæ áàйãàà äîхèîíû чàíàðààс èхээхэí øàëòãààëæ áîëîх óчðààс äàхèí äàмæóóëàхààð àâч áàйãàà òîîí òåëåâèçèйí урсгалыг MPEG 4-өөр өгөх нөхцлийгá¿ðä¿¿ëэх íь ç¿йòэй ãэæ òóс òóс ä¿ãíэëò ãàðààä áàйíà.

www.crc.gov.mn

26

ÎÓÖÕÁ-ûí Öàхèëãààí хîëáîîíû хºãæëèйí хороо (ITU/BDT) болон дэлхийн улс орнуудынМÕÕ-íû çîхèцóóëàãчäûí хîîðîíä “ªðãºí çóðâàсò çîðèóëсàí óхààëàã çîхèцóóëàëòóóä” сэäâээð ÿâàãäàæ áóй хàðèëцàí ÿðèëцëàãûí ÿâцûí òàйëàíã òîâхèмîë áîëãîí ãàðãàсàí áàйíà. Эíэх¿¿ òîâхèмîëä МÕÕÒ-èйí сàëáàðûí хºãæëèйí áîäëîãî сòðàòåãè, çîхèцóóëàëòûí òэðã¿¿ëэх чèã хàíäëàãûã òîäîðхîйëсîí áàйíà [1].¯¿íä:1. МÕÕ-íû çàх çээë áà çîхèцóóëàëòûí чèã

хàíäëàãóóä2. ¯íäэсíèй хэмæээíèй áîäëîãî, сòðàòåãè áà

òºëºâëºëòèйã áîëîâсðóóëàх 3. Òîîí åðòºíцèйí íээëòòэй çîхèцóóëàëò4. Á¿х íèйòèйí ºðãºí çóðâàсûí хîëáîëòûã

сàíх¿¿æ¿¿ëэх сòðàòåãèóä5. ªðãºí çóðâàсûã äэмæсэí èííîâàцè6. Îëîí íèйòèйí хэâëэë мэäээëëèйí хэðэãс-

ªÐÃªН ÇÓÐÂАСÒ ÇÎÐÈÓËСАН ÓÕААËАà ÇÎÕÈÖÓÓËАËÒÓÓÄ

ëэëèйí çîхèцóóëàëòàíä òóëãàðч áàйãàà áэðхøээë¿¿ä

7. ªíººãèйí òîîí íèйãэм äэх îюóíû ºмчèйí эðх¿¿ä

8. Мîáàйë áàíêèíä çîðèóëсàí эðх ç¿йí çîхèцóóëàëòûí хэм хэмæээ

9. Å-хàÿãäàë áà ò¿¿íèйã эðã¿¿ëэí àøèãëàх íь çэðэã áîëíî.1. МХХ-ний зах зээл ба зохицуулалтын

хандлагууд1-ð á¿ëэãò МÕÕîëáîîíû çàх çээëèйí

¿íäсэí хàíäëàãà áà МÕÕ-íû сàëáàð äàхь çîхèцóóëàëòûã òîäîðхîйëсîí íь ºðãºí çóðâà-сûí çîхèцóóëàëòûí òàëààð хэëэëцэх àсóóäëûí ¿íäэс сóóðèйã òàâьсàí. ªíãºðсºí 5 æèëèйí хóãàцààíä мэäээëëèйí òåхíîëîãè áà ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí çîхèцóóëàëò хèйх ¿¿ðэãòэй çîхèцóóëàãчäûí òîî хэðхэí ºссºíèйã äàðààхè çóðàãò ¿ç¿¿ëэâ.

Сàÿхíààс цàхèм êîíòåíò, êèáåð àюóëã¿й áàйäàë, ºãºãäëèйí хàмãààëàë áà íóóцëàë, х¿ðээëэí áóй îðчíû àсóóäàë çîхèцóóëàëòûí эðхэëсэí àсóóäëûí х¿ðээíä îðæ èðэх áîëсîí.

Îíëàйí хàíäàëò áîëîí ¿йëчèëãээíèй òîî ºсч áèçíåсèйí ¿йë àæèëëàãààãàà ÿâóóëäàã áîëсîí íь íэí òэðã¿¿íä МÕÕ-íû сàëáàðûí сîíèðхîãч òàëóóäûí ºмíº óðьä íь áàйãààã¿й çîхèцóóëàëòûí îëîí àсóóäëûã òàâèх áîëсîí áàйíà.

www.crc.gov.mn

Г.Оюунцэцэг, ЭЗМЗА-ны мэргэжилтэн

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

27www.crc.gov.mn

Äàðààхь çóðàãò МÕÕ-íû ¿йëчèëãээí äэх ºðсºë人íèйã á¿с íóòãààð íь 2011 îíû áàйäààð, ºðãºí çóðâàсûí хэðэãëээ á¿хèй ãàð óòàсíû

хүлээгдэж буй статистик өсөлтийг (2010-2015онд),өргөнзурвасынхэрэглээбүхийгарутасныòàðхàëòûã á¿с íóòãààð òóс òóс хàðóóëàâ.

Õэðэãëэãчäèйí хóâьä, äàðàà ¿åèйí ¿¿ðэí òåëåфîíû òåхíîëîãèйí äàâóó òàë áîëîí эðчèмòэй ºсч áóй ºðãºí çóðâàсûã äэмæсэí äэâøèëòэò òºхººðºмæ¿¿äèйí òóсëàмæòàйãààð èíòåðíэòэä хàà сàйã¿й íэâòðэх áîëæ ¿йëчèëãээ óëàм á¿ð á¿х íèйòèйí áîëîх хàíäëàãàòàй áîëæээ.Õºãæèíã¿й îðíóóäûí х¿í àмûí èхээхэí хóâь íь хºäºë㺺íò áîëîí ºðãºí çóðâàсûí хэðэãëээ á¿хèй ãàð óòàсíóóäûã хэðэãëэæ áàйíà.

Ãэâч ºðãºí çóðâàсò àæèëëàх óòсûã хэðэãëэæ хэâøсэí áàйäàë íь òóхàйí ãàçàð íóòãààс хàмààðч хàðèëцàí àäèëã¿й, ¿ëэмæ ÿëãààòàй хэâээð áàйсààð áàйíà.

2011 îíä ¿йëäâэðëэãäсэí, ºðãºí çóðâàсûã äэмæèæ àæèëëàх хэðэãëээ á¿хèй íèйò ãàð óòàсíû òàë х¿ðòэëх хóâь íь ºíäºð îðëîãîòîй îðíóóäàä хэðэãëэãäсэí áàйхàä áàãà îðëîãîòîй

óëс îðíóóäàä çºâхºí òàâàí хóâь áàйãàà хàðàãäàæ áàйíà. Эíэ òàйëàíä сóäëàãäсàí áàс íэãэí ãîë хàíäëàãà áîë îëîí íèйòèйí мэäээëëèйí хэðэãсэë áîëîí îëîí íèйòèйã хàмàðсàí îíëàйí сүлжээ(socialnetworking)юм.

¯йë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áóй îëîí íèйòèйí мэäээëëèйí хэðэãсëèйã хэðэãëэãчäèйí òîî 2011 îíä àíхíû òэðáóмäàà х¿ðчээ. ¯¿íä ãàð óòàсíààс Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгсэл (ОНМХ)-дхîëáîãääîã х¿м¿¿сèйí òîî îðсîí áºãººä ÎНМÕ-èйã хэðэãëэäãээðээ эхíèй àðàâò îðæ áàйãàà îðíóóä íь хºãæèæ áóй îðíóóä áºãººä òэäãээðèйí èхэíх íь Аçè- Нîмхîí äàëàйí îðíóóäàä áàйãàà íь сîíèðхîëòîй юм.Нэð х¿íä íь ºсч áàйãàà ÎНМÕ- ээс эðх ç¿йí áîëîí òåхíèêèйí хóâьä øèíэ àсóóäëóóäûã óðãàí ãàðч áàйãààã 6-ð á¿ëэãò сóäàëæ хàðóóëсàí áàйíà.

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

2. Үндэсний хэмжээний бодлого, стра-теги ба төлөвлөлтийг боловсруулах

Эíэ чèãëэëээð ºðãºí çóðâàсûí сàëáàðò ¿íäэсíèй áîäëîãî, çîхèцóóëàëò áà òºëºâëºëòèйã áîëîâсðóóëàхòàй хîëáîîòîй àсóóäëûã àâч ¿çсэí áºãººä áîäëîãî áîëîâсðóóëàãчèä áîëîí çîхèцóóëàãчäàä ãîë øèйäâэð¿¿äèйã ãàðãàх сîíãîëòîíä íь òóсëàхàä чèãëэãäсэí áîäëîãûí øèйäë¿¿äèйí цэãцòэй òºсººëëèйã ãàðãàæ òàâьсàí.

3. Тоон ертөнцийн нээлттэй зохицуулалтÒîîí åðòºíц äэх çîхèцóóëàëòûí íээëòòэй

áàйх àсóóäëûã хэëэëцээä çîхèцóóëàëò íь МÕÕÒåхíîëîãèйí ºðòºã á¿òээх òºðºë á¿ðèйí ò¿âøèíä òîхèðîхóйц áàйх íь ç¿йòэй ãэæ ¿çсэí áàйíà. Ò¿¿íчëэí, ºðãºí çóðâàсûí с¿ëæээ íь ººðèйíхээ хэâ øèíæээð îäîî хэðэãëэãäэæ áóй çîхèцóóëàëòûí хàíäëàãûã хэðхэí ººðчëºхèйã øààðäàæ áîëîх òàëààð ч сóäàëæ хэëэëцсэí áàйíà.

МХХ-г санхүүжүүлэх нөхцлүүд

Áэëэí мºí㺺ð Øóóä áóсààð

Õóâèйí Äэä á¿òцèйã ºðãºòãºí сàйæðóóëàх • Á¿х íèйòèйí ¿йëчèëãээã ¿ç¿¿ëэх

¿¿ðэã х¿ëээхÒîíîã òºхººðºмæèйí òэòãэëэã

Îëîí íèйòèйí

Õºðºí㺠îðóóëàëò • Òàòâàðûí хºíãºëºëò

Òºð хóâèйí хэâøëèйí хàмòûí ажиллагаа(PPPPublicPrivatePartnership)-ныхэлбэрүүд

•Äàâòàмæèйí òóсãàй çºâøººðºë

ÁН¯¯Сàíãààс îëãîх òэòãэëãèйí çàðцóóëàëò •Òóсãàй çºâøººðëèйí á¿ðòãэë

Óðàмøóóëëûí сàíãèйí òэòãэëэã •Эðсäэëèйí áàòàëãàà

5. Өргөн зурвасыг дэмжсэн инновациЭíэ á¿ëэãò ºðãºí çóðâàсûã äэмæсэí

èííîâàцè, ò¿¿íèйã хэðхэí чàäâàðæóóëàх áîäëîãûí åðºíхèй øèйäë¿¿äèйã àâч ¿çсэí.

6. Нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгс-лэлийн зохицуулалтанд тулгарч байгаа бэрхшээлүүд

ÎНМÕ-èйí òóхàй áîëîí çîхèцóóëàх áàйãóóëëàãà ººðèйí ¿¿ðãèйã ã¿йцэòãэхäээ ÎНМÕ-èйã ÿàæ хэðэãëэæ áîëîх òàëààð àâч ¿çсэí. Åðºíхèйäээ, ÎНМÕ-èйí хэðэãëээíä зориулж гаргах бодлогын хүрээ(хэм хэмжээ)-гòîäîðхîйëîхîä çîхèцóóëàãчäàä òàâèãäàæ áîëîхóйц , ÎНМÕ-ээс ¿¿äэí ãàðч èðæ áàйãàà áîäëîãûí àсóóäëóóäûã ä¿ãíэæ ¿çсэí áàйíà.

7. Өнөөгийн тоон нийгэм дэх оюуны өмчийн эрхүүд

Эíэ á¿ëэãò òîîí íèйãэм äэх îюóíû ºмчèйí эðх¿¿ä, òэäãэээð эðхèйã хàмãàààëàхàä МÕÕ-íû

4. Бүх нийтийн өргөн зурвасын холболтыг санхүүжүүлэх стратегиуд

áîäëîãî áîëîâсðóóëàãчèä áà çîхèцóóëàãчäûí ¿¿ðэã, îðîëцîîã àâч ¿çæээ.

8. Мобайл банкинд зориулсан эрх зүйн зохицуулалтын хэм хэмжээ

8-ð á¿ëэãò мîáàйë áàíêèíä çîðèóëсàí эðх ç¿йí çîхèцóóëàëòûí хэм хэмæээã òîîцîæ ¿çсэí. Мîáàйë-áàíêíû 2 çàãâàðûã ä¿ãíээä мîáàйë-áàíêíû ¿йëчèëãээã íэâòð¿¿ëэхэä ¿¿сч áóй çîхèцóóëàëòûí àсóóäëûã сóäàëсàí.

9. Е-хаягдал ба түүнийг эргүүлэн ашиг-лах нь хэний үүрэг вэ?

Эíэ á¿ëэãò Å-хàÿãäûí эðãэí òîйðîíä ¿¿сч áóй àсóóäëóóäûã сóäàëæ å- хàÿãäëûí òàëààð ãàðãàæ áîëîх çîхèцóóëàãчäûí øèйäâэðèйí òàëààðхè áîäëîãûí òºëºâèйã òóсãàсàí áàйíà.

Эх сурвалж: (Trends in Telecommunication Reform 2012: Smart Regulation in a Broadband

World, 2012)

Эх сурвалж: М.Мсимора

28www.crc.gov.mn

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

1. Мîíãîë Óëсûí Аæ àхóйí ¿йë àæèëëàãààíû òóсãàй çºâøººðëèйí òóхàй хóóëèйí 15 äóãààð ç¿йëèйí 15.16 äóãààð ç¿йëээð Мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû чèãëэëээð ðàäèî äàâòàмæ, ðàäèî äàâòàмæèйí çóðâàс àøèãëàх áîëîí хàðèëцàà хîëáîîíû ¿йëчèëãээíèй с¿ëæээ áàйãóóëàх, ò¿¿íèй àøèãëàëò, ¿йëчèëãээ эðхëэх ãэсэí 2 чèãëэëээð òóсãàй çºâøººðºë îëãîäîã áàйсàí áîë Мîíãîë Óëсûí Èх Õóðëûí 2011 îíû 1 äóãààð сàðûí 20-íû ºäðèйí хóóëèàð äээð äóðäсàí хóóëèйí 15.16.3-ä “êîíòåíòûí ¿йëчèëãээ эðхëэх” áîëîí 2011 îíû 12 äóãààð сàðûí 15-íû ºäðèйí мºí хóóëèàð 15.16.4-ä “òîîí ãàðûí ¿сãèйí ãэðчèëãээ îëãîх” òóхàй çààëòóóäûã òóс òóс øèíээð íэмæ òóсãàй çºâøººðºë îëãîхîîð çîхèцóóëсàí áàйíà.

2. Мîíãîë Óëсûí Èх Õóðëûí 2011 îíû 12 äóãààð сàðûí 15-íû ºäðèйí хóóëèàð “Öàхèм ãàðûí ¿сãèйí òóхàй” хóóëèйã øèíээð áàòàëсàí áºãººä эíэ хóóëèйí çîðèëò íь цàхèм áîëîí òîîí ãàðûí ¿сãèйã хэðэãëэх эðх ç¿йí ¿íäсèйã òîäîðхîйëæ, òîîí ãàðûí ¿сãèйí íèйòèйí ò¿ëх¿¿ðèйí äэä á¿òцèйã áèй áîëãîхòîй хîëáîãäсîí хàðèëцààã çîхèцóóëàхàä îðøèíî.

Òîîí ãàðûí ¿сãèйí ãэðчèëãээ îëãîх ¿йë àæèëëàãààã хàðèëцàà хîëáîîíû àсóóäàë эðхэëсэí òºðèйí çàхèðãààíû áàйãóóë-ëàãà /МØÕÕÒÃ/-ààс îëãîсîí òóсãàй çºâøººðºëòэйãээð эðхëэх áºãººä óã òóсãàй

çºâøººðëèйã Мîíãîë Óëсûí хóóëь òîã-òîîмæèйí äàãóó áàйãóóëàãäàí ¿йë àæèë-ëàãàà ÿâóóëæ áàйãàà êîмпàíèä îëãîæ áîëíî.

3. Мîíãîë Óëсûí Èх Õóðëûí 2012 îíû 5 äóãààð сàðûí 17-íû ºäðèйí хóóëèàð “Сòðàòåãèйí àч хîëáîãäîë á¿хèй сàëáàðò ¿йë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ áàйãàà àæ àхóйí íэãæèä ãàäààäûí хºðºí㺠îðóóëàëòûã çîхèцóóëàх òóхàй” хóóëèйã øèíээð áàòàëсàí áºãººä эíэ хóóëèйí çîðèëò íь ¿íäэсíèй àюóëã¿й áàйäëûã хàíãàхàä сòðàòåãèйí àч хîëáîãäîë á¿хèй сàëáàðò ¿йë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàйãàà àæ àхóйí íэãæèä хºðºí㺠îðóóëæ áàйãàà ãàäààäûí хºðºí㺠îðóóëàãч, ò¿¿íòэй íэäмэë сîíèðхîëòîй эòãээä áîëîí ãóðàâäàãч эòãээäèйí хºðºí-㺠îðóóëàëòûã çîхèцóóëàх, òэäãээðò çºâøºº-ðºë îëãîхòîй хîëáîãäсîí хàðèëцààã çîхè-цóóëàхàä îðøèíî.Эíэ хóóëèйí 5 äóãààð ç¿йëèйí 5.1-ээð

х¿í àмûí àмьäðàëûí ¿íäсэí хэðэãцээ, эäèйí çàсãèйí áèå äààсàí, хэâèйí ¿йë àæèëëàãààã хàíãàх, ¿íäэсíèй îðëîãûã á¿ðä¿¿ëэх, ¿íäэс-íèй àюóëã¿й áàйäëûã áàòàëãààæóóëàхàä сòðàòå-ãèйí àч хîëáîãäîëòîй сàëáàðààð äàðààхь сàë-áàðóóäûã òîäîðхîйëсîí. ¯¿íä:

1. Эðäэс áàÿëàã;2. Áàíê, сàíх¿¿;3. Õэâëэë мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîî

Ãàäààä óëсûí òºðèйí ºмчèò áîëîí òºðèйí ºмчèйí îðîëцîîòîй хóóëèйí эòãээä, îëîí óëсûí áàйãóóëëàãà, òэäãээðòэй íэãäмэë сîíèðхîëòîй эòãээä áîëîí ãóðàâäàãч эòãээä Мîíãîë Óëсàä ¿йë àæèëëàãàà эðхëэх, Мîíãîë Óëсàä ¿йë àæèëëàãàà эðхэëæ áàйãàà àæ àхóйí íэãæ, ò¿¿íèй íэãäмэë сîíèðхîëòîй эòãээä áîëîí ãóðàâäàãч эòãээäэä хºðºí㺠îðóóëàëò хèйх òîхèîëäîëä Мîíãîë Óëсàä á¿ðòãэëòэй àæ àхóйí íэãæээðээ äàмæóóëàí Мîíãîë Óëсûí Çàсãèйí ãàçðààс çºâøººðºë àâíà. Сòðàòåãèйí àч хîëáîãäîë á¿хèй сàëáàðò ¿йë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàйãàà àæ àхóйí íэãæèйí ãàäààäûí хºðºí㺠îðóóëàãчèйí эçэмøèх хóâь хэмæээ 49 хóâèàс èë¿¿ ãàðàх áºãººä òóхàйí ¿åä îðóóëàх хºðºí㺠îðóóëàëòûí хэмæээ íь 100 òэðáóм òºãðºãíººс äàâàх òîхèîëäîëä Çàсãèйí ãàçðûí ºðãºí мэä¿¿ëсíээð ÓÈÕ, áóсàä òîхèîëäîëä çºâøººðºë îëãîх àсóóäëûã Çàсãèйí ãàçàð øèйäâэðëэíэ ãэæ çààсàí áîëíî.

МЭÄЭЭËЭË, ÕАÐÈËÖАА ÕÎËÁÎÎ, ÒÅÕНÎËÎÃÈÉН САËÁАÐÒ ÕЭÐЭÃËЭÃÄЭÕ ØÈНЭЭÐ ÁАÒËАÃÄСАН

ÕÓÓËÜ ЭÐÕ Ç¯ÉН ÎÐ×ÈНÛ ÒÓÕАÉ

© CRC.

Л.Баттºмºр, ЭЗМЗА-ны мэргэжилтэн

29www.crc.gov.mn

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn www.crc.gov.mn

30

äэмæèх, эíэ сàëáàðò øóäàðãà ºðсºëäºх ёс ç¿йòэй эð¿¿ë îðчèíã áèй áîëãîх, хóóëèйí хэðэãæèëòèйã хàíãóóëàх çîðèëãîòîй юм.

3. www.cybersafety.mnÖàхèм хóóäсààð äàмæóóëàí îëîí íèйòэä

цàхèм àюóëã¿й áàйäàë, îíëàйí хàмãààëàëòûí òàëààðх мэäëэã, чàäâàð эçэмø¿¿ëэх, çºâëºãºº á¿хèй цàхèм хóóäàс юм.

Òóс цàхèм хóóäсàíààс òà х¿¿хэä, çàëóóсûã хэðхэí îíëàйí îðчèíä àюóëã¿й, çºâ, сîёëòîй, óхààëàã чºëººò цàãàà ºíãºðººх, àæèëëàх òàëààð сîíèðхîëòîй îëîí òºðëèйí çààâàð çºâºë㺺 áàãòсàíûã îëæ ¿çэх áîëîмæòîй. Мºí Эцэã эхч¿¿ä, áàãø íàðò

çîðèóëсàí х¿¿хäèйí îíëàйí х¿м¿¿æèëä çîðèóëсàí çºâºëãººí¿¿ä, сóðãóóëь íîмûí сàíä çîðèóëсàí мэäээëэë, óäèðäàх àëáàí òóøààëòíóóäàä çîðèóëсàí мэäээëëèйã îëîí íèйòэä х¿ðãэæ áàйíà. Ò¿¿íчëэí мэðãэæèëòí¿¿äэä çîðèóëсàí áóëàíä êèáåð ãэмò хэðэãòэй òэмцэх, ёс ç¿й, мэäээëэë, цàхèм хóóäàс, с¿ëæээíèй àюóëã¿й áàйäëûí òàëààðх òºðºë á¿ðèйí мэäээëëèйã àãóóëäàã цàхèм хóóäàс.

4. www.zipcode.mnМîíãîë óëсûí Çàсãèйí ãàçðààс áàòàëсàí

“Öàхèм Мîíãîë” ¿íäэсíèй хºòºëáºðèйã хэðэãæ¿¿ëэх, “Óëс îðíû хэмæээíä íэãäмэë êîäчëîëûã áèй áîëãîсíîîð мэäээëëèйí

Õàðèëцàà Õîëáîîíû Çîхèцóóëàх Õîðîî íь áàйãóóëàãäсàí цàãààсàà эхëэí хэðэãëэãч, òóсãàй çºâøººðºë эçэмøèãчäèйí ¿йë àæèë-ëàãààíä äэмæëэã ¿ç¿¿ëэх, òэäíèйã мэäээëëээð хàíãàх çîðèëãîîð òºðºë á¿ðèйí цàхèм хóóäсûã áîëîâсðóóëàí àæèëëóóëæ áàйíà.

С¿¿ëèйí æèë¿¿äэä àëáàí ёсíû эðх á¿хèй èíòåðíåòèйí хóðä øàëãàãч, êèáåð àюóëã¿й áàйäëûí òàëààðхè, á¿счëэëèйí íэãäсэí êîäûí çэðэã цàхèм хóóäсóóäûã á¿òээãээä áàйíà.

1. www.speedtest.mn2010 îíä Õàðèë-

цàà Õîëáîîíû Çî-хèцóóëàх Õîðîî, äэë-хèй íèйòэä х¿ëээí

çºâøººðºãäсºí èíòåðíåòèйí хóðä øàëãàãч пðîãðàмûã Îîêëà êîмпàíèàс àëáàí ёсíû эðхòэйãээð хóäàëäàí àâч хэðэãëэãчäэä х¿ðãэсэí.

Òóс цàхèм хóóäсàíä èíòåðíåòèйí хóðäíû øàëãàхààс ãàäíà èíòåðíåòèйí хэмæèãäэх¿¿í, хóðäíû òàëààðх мэäээëэë, Мîíãîë óëсûí íóòàã äэâсãэðò èíòåðíåòèйí ¿йëчèëãээ эðхэëäэã êîмпàíèóäûí хàÿã, хэðхэí èíòåðíåòèйíхээ хóðäûã ¿íэí áîäèòîй мэäэх çºâºë㺺, çààâàð áàйäàã. Мºí хэðэâ òàíû èíòåðíåò ãэðээíä çààсàí хóðäàíäàà х¿ðэхã¿й áîë сàíàë х¿сэëòээ èëãээх хîëáîî áàðèх хэсэãò хîëáîãäîí мэäээëëээ ¿íэí çºâ îðóóëàхàä òàíû х¿сэëòèйã áàðàãäóóëàх áîëîмæòîй юм. 2011 îíä òóс цàхèм хóóäсààð 186859 хэðэãëэãч èíòåðíåòèйí хóðäàà øàëãàсàí áàйíà.

2. www.happywebs.mnЭ í э х ¿ ¿

цàхèм хóóäàс íь цàхèм îð-чèíä çºâ сîёë-òîй хэðэãëээã íèйòэä äэëãэ-

ð¿¿ëэх, цàхèм хóóäàсíû ¿йë àæèëëàãàà эðхëэãчäèйí áèçíåсèйí ¿йë àæèëëàãààã

ÖАÕÈМ ÕÓÓÄАСНÓÓÄÛН ÒАËААÐÕÈ МЭÄЭЭËЭË

www.crc.gov.mn

Б.Энхбат, ЭЗМЗА-ны мэргэжилтэн

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

31www.crc.gov.mn

íэãäсэí сèсòåмèйã á¿ðä¿¿ëэх”, “Ãóäàмæ, òàëáàй, àëáàí áàйãóóëëàãà, àйë ºðх á¿ðèйã хàÿãæóóëæ, øóóäàíãèйí á¿сèйí òîãòîëцîîíä øèëæ¿¿ëэх”, “Á¿х øàòíû øóóäàí х¿ðãэëòèйí òîãòîëцîîã áîëîâсðîíãóй áîëãîх” çîðèëòóóäûã áèåë¿¿ëэх àæëûí х¿ðээíä “Øóóäàíãèйí íэãäсэí êîä” áàòëàãäàæ эíэ êîäûã íэâòð¿¿ëэх àæëûã Øóóäàíãèйí òóхàй хóóëèйí 9.1.3-ð çààëòûí äàãóó Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхè-цóóëàх хîðîî хàðèóцàí Á¿счëэëèйí êîä îíîîæ, îëãîæ áàйãàà юм.

Øóóäàíãèйí íэãäсэí êîäûã Çàсãèйí ãàçðûí 2007 îíû 200 äóãààð òîãòîîëîîð áàò-ëàãäсàí “Á¿счëэëèйí êîäûã íэâòð¿¿ëэх, хэðэãëэх æóðàм”-ààð хэðэãëэх х¿ðээã ºðãºòãºí òîãòîîсîí òºäèйã¿й Á¿счëэëèйí êîä* áóюó çèп êîä ãэæ íэðëэхээð òîãòîîсîí áàйäàã.

“Øóóäàíãèйí íэãäсэí êîäûí фîðмàò” сòàíäàðòûí äàãóó á¿счëэëèйí êîäûí àðààс îëãîх íэмэëò 4 îðíûã хóóëèйí эòãээäэä îëãîх ¿йë àæèëëàãààã Øóóäàíãèйí ¿íäсэí с¿ëæээ эçэмøèãч îëãîхîð áîëсîí áàйãàà. ¯¿íèй äàãóó www.zipcode.mnсайтшинэчлэгдэнажиллажáàйíà.

Çîхèцóóëàх хîðîî íь Нèйсëэëèйí хîò áàйãóóëàëò, òºëºâëºëò áîëîí хºäºº îðîí íóòãèйí òºëºâëºëò хàðèóцсàí òºðèйí çàхèðãààíû áàйãóóëàãûí хàÿãæóóëàëòûí мэäээëëèйã ¿íäэсëэí æèëä íэã óäàà, øààðäëàãàòàй òîхèîëäîëä òóхàй á¿ð íэãò-ãэí á¿счëэëèйí êîäûí мэäээëëèйí сàíã á¿ðä¿¿ëæ áàйíà.

¯íäсэí с¿ëæээ эçэмøèãч íь äîòîîäûí øóóäàíãààð ¿йëчëэãчäèйí ¿¿сãэсэí мэäээë-ëèйã ¿íäэсëэí æèëä 2 óäàà, øààðäëàãàòàй òîхèîëäîëä òóхàй á¿ð íэãòãэí **-Øóóäàíãèйí íэãäсэí êîäûí мэäээëëèйí сàíã á¿ðä¿¿ëäэã áîëíî.

*-“Бүсчлэлийн код (зиï код*) ” - Монгол Улсын нутаг дэвсгэрийн бүсчлэлийн хуваарийн дагуу засаг захиргааны нэгжийн болон хот суурингийн хэсэг (бүс)-ийн байрøлын тухай мэдээллийг агуулж, тэдгээрийг хөгжүүлэх төлөв-лөгөөтэй уялдуулан зохицуулалт хийх боломж бүхий нөөцтэй 5 оронтой тоон илэрхийлэл

**-“Шуудангийн нэгдсэн код” - бүсчлэлийн нэгдсэн кодод суурилсан øуудангаар үйлчлүүлэгчийн байрøлын хаягийг тоо буþу үсэг, тоо хосолсон хэлбэрээр илэрхийлсэн дээд тал нь 9 орон бүхий илэрхийлэл

© ITU.

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

32 CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

Мэäээëэëæсэí íèйãэм áàйãóóëàх, мэäээ-ëэë хàðèëцàà хîëáîîíû сàëáàðûí хºãæëèйí статистик,шалгуурүзүүлэлтийгОУЦХБ(ITU)-ààс 100 х¿íä íîãäîх äóíäàæ òîî, íÿãòðàëààð ¿íäсэíäээ òîäîðхîйëäîã. 2011 îíû æèëèйí эцсèйí áàйäëààð äэëхèйí ¿¿ðэí òåëåфîí хîëáîîíû хэðэãëэãчäèйí 5,9 òэðáóмä х¿ðсэí áà хºãæèæ áóй óëс îðíóóäûí 100 х¿íä íîãäîх ¿¿ðэí òåëåфîíû íÿãòðàë 86,7 х¿ðч äэëхèйí äóíäàæ 79 áîëсîí áàйíà. Äэëхèйí хºäºë㺺íò ºðãºí çóðâàсûí хîëáîëò á¿хèй хэðэãëэãчèйí òîî с¿¿ëèйí 4 æèëä 40-44 хóâèàð ºссºí áàйíà.

Мянганы хөгжлийн зорилтын хэрэг-жилтийг үнэлэх мэдээлэл, харилцаа холбооны 3 үндсэн үзүүлэлт

Äэëхèй íèйòээð Мÿíãàíû хºãæëèйí çîðèëòûã хэðэãæ¿¿ëэхэä МÕÕÒ-èйí îëîëò àмæèëòûã ºðãºí àøèãëàх, äэмæèх ¿íäсэí хэðэãсэë áîëãîхûã х¿ëээí çºâøººðч, хàðèëцàà хîëáîîíû сàëáàðûí хºãæèë áîëîí òîîí ÿëãàà, òîîí х¿ðòээмæèйã òîäîðхîйëîх ¿ç¿¿ëэëòèйã ÎÓÖÕÁ-ààс áàòàëсàí áàйíà. ¯¿íä: • 100 хүнд ногдох суурин ба хөдөлгөөнт

хэрэглэгчийн тоо (Total number of tele-phonesubscribers\Fixed+Mobile\perhun-dredinhabitants)

МЭÄЭЭËЭË, ÕАÐÈËÖАА ÕÎËÁÎÎНÛ САËÁАÐÛН ÕªÃÆËÈÉà ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ СÒАÒÈСÒÈÊ ¯Ç¯¯ËЭËÒ¯¯Ä ÁА ÕªÃÆËÈÉН ÈНÄÅÊС

Н.Цэнд-Аюуш, ЗЗ¯ТА-ны мэргэжилтэн

• 100 хүнд ногдох компьютерын тоо (TotalnumberofPersonalComputersperhundredinhabitants)

• 100 хүнд ногдох интернет хэрэглэгчдийнтоо(TotalnumberofInternetusersperhun-dredinhabitants)болно.

МХХТ-ийн хөгжлийн болон мэдээлэлж-сэн нийгмийг үнэлэх үндсэн үзүүлэлт- (Core ICT indicators)

МÕÕÒåхíîëîãèйí äэä á¿òцèйí хºãæèë, ¿йëчèëãээíèй х¿ðòээмæèйí х¿ðсэí ò¿âøèí áîëîí мэäээëэëæсэí íèйãмèйã ¿íэëэх сóóðь ¿ç¿¿ëэëò, сòàòèсòèê мэäээëëèйã áîëîâс-ðóóëàх òàëààð ÎÓÖÕÁ, Н¯Á-ûí АНÄÎНЭÇÊ (UN-ESCAP), НҮБ-ын Худалдаа, хөгжлийнкомисс (UNCTAD), Олон улсын стандартынбайгууллага-ОУСБ(ISO)зэрэгбайгууллагууд,хºãæèíã¿й óëс îðíóóä хàмòðàí ò¿íøëэë áàйãóóëàí 2006 îíîîс òóсãàй хºòºëáºð áîëîâсðóóëàí èäэâхèòэй хàмòðàí àæèëëàæ áàйíà.

МÕÕÒ-èйí хºãæëèйí áîëîí мэäээëэëæсэí íèйãмèйã ¿íэëэх суурь ба нэмэлт үзүүлэлтүүд (Core ICT Indicators 2010)-ûã áîëîâсðóóëсíûã х¿сíэãò-1 -ä ¿ç¿¿ëэâ.

ҮзҮҮлэлтийн ангилал (Indicator category) ¯íäсэí ¿ç¿¿ëэëò¿¿ä

Нэмэëò ¿ç¿¿ëэëò

МХХТ-ийндэдбүтэцбахүртээмж(ICTInfrastructureandaccess) 10

ӨрхбахувьхүнийМХХТ-ийнхэрэглээнийхүртээмжбаашиглалт(Coreindicatorsonaccessto,anduseof,ICTbyhouseholdandindividuals) 12 1

БайгууллагынМХХТ-ийнхэрэглээнийхүртээмжбаашиглалт(CoreindicatorsonuseofICTbybusinesses) 12

МХХТ-ийнсалбарынбүтээгдэхүүн(CoreindicatorsontheICT(producing)sector 2

ОлонулсынхудалдаабаМХХТ-ийнсалбарынбүтээгдэхүүн(CoreindicatorsoninternationaltradeinICTgoods) 2

МХХТ-ийнболовсролынтүвшнийүзүүлэлтүүд(CoreindicatorsonICTineducation) 8 1

Хүснэгт 1. МХХТ-ийн хөгжил, мэдээлэлжсэн нийгмийг үнэлэх үндсэн ба нэмэлт үзүүлэлтийн судалгаа

33CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

www.crc.gov.mn

2. Мэдээлэл, харилцаа холбооны тех-нологийн хөгжлийн индекс ( ICT Develop-ment Index-IDI)

ÎÓÖÕÁ-ààс 2009 îíû 3 äóãààð сàðä Мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû òåхíîëîãèйí хөгжлийниндекс11шалгуурүзүүлэлтийг(ICTDevelopmentIndex-IDI,2009)саналболгосонáàйíà. Эäãээð èíäåêсèйã ãàðãàх àðãàчëàë, òîäîðхîйëîëò áîëîí 2002-2008 îíû мэäээëэë,

хàðèëцàà хîëáîîíû ¿íäсэí áîëîí íэмэëò èíäèêàòîð ¿ç¿¿ëэëòèйã ¿íäэсëэí 2009 îíû 3 äóãààð сàðä 150 ãàðóй óëс îðíû хэмæээíä ãàðãàсàí. Эíэх¿¿ мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû òåхíîëîãèйí хºãæëèйí èíäåêс нь МХХ-ны хүртээмж (ICT access), МХХ-ныашиглалт (ICT use),МХХ-ны ур чадвар (ICTskills)зэрэгүндсэн3бүлэгбүхий11индексийгáàãòààæээ.

ҮзҮҮлэлтийн Үндсэн ба дэд ангилал Хэмжих нэгжДэд ҮзҮҮлэлтийн

эзлэх хувьҮндсэн ҮзҮҮлэлтийн

эзлэх хувь

МÕÕÒ-èйí х¿ðòээмæ

1. 100 х¿íä íîãäîх сóóðèí òåëåфîí цэãèйí òîî 60 20

40 хóâь

2. 100 х¿íä íîãäîх ¿¿ðэí òåëåфîí хîëáîîíû хэðэãëэãчèйí òîî 150 20

3. Èíòåðíэòèйí хэðэãëэãчèä íîãäîх îëîí óëсûí èíòåðíэòèйí çóðâàсûí ºðãºí 100'000* 20

4. Êîмпьюòåðòэй ºðхèйí эçëэх хóâь 100 20

5. Èíòåðíэòòэй ºðхèйí эçëэх хóâь 100 20

МÕÕÒ-èйí хэðэãëээ

6. 100 х¿íä íîãäîх èíòåðíэò хэðэãëэãчäèйí эçëэх хóâь 100 33

40 хóâь 7. 100 х¿íä íîãäîх сóóðèí ºðãºí çóðâàсûí хэðэãëэãчäèйí эçëэх хóâь 60 33

8. 100 х¿íä íîãäîх ¿¿ðэí ºðãºí çóðâàсûí хэðэãëэãчäèйí эçëэх хóâь 100 33

МÕÕÒ-èйí чàäàâхè

9. Нàсàíä х¿ðэãчäèйí áèчèã ¿сэã òàйëàãäàëòûí ò¿âøèí 100 33

40 хóâь 10. Ахëàх сóðãóóëьä хàмðàãäàëòûí íèйò хàðьцàà 100 33

11.Äóíä сóðãóóëьä хàмðàãäàëòûí íèйò хàðьцàà 100 33

Óëс îðîí Rank2010 IDI2010 Rank2008 IDI2008 Óëс îðîí Rank2010 IDI2010 Rank2008 IDI2008Korea(Rep.) 1 8.4 1 7.8 Georgia 77 3.65 85 2.96Sweden 2 8.23 2 7.53 Albania 78 3.61 81 2.99Iceland 3 8.06 7 7.12 Lebanon 79 3.57 77 3.12Denmark 4 7.97 3 7.46 China 80 3.55 75 3.17Finland 5 7.87 12 6.92 VietNam 81 3.53 91 2.76

HongKong,China 6 7.79 6 7.14 Suriname 82 3.52 78 3.09Luxembourg 7 7.78 4 7.34 Peru 83 3.52 76 3.12Switzerland 8 7.67 9 7.06 Tunisia 84 3.43 82 2.98Netherlands 9 7.61 5 7.3 Jamaica 85 3.41 79 3.06

UnitedKingdom 10 7.6 10 7.03 Mongolia 86 3.41 87 2.9Norway 11 7.6 8 7.12 Iran(I.R.) 87 3.39 84 2.96

NewZealand 12 7.43 16 6.65 Ecuador 88 3.37 88 2.87Japan 13 7.42 11 7.01 Thailand 89 3.3 80 3.03

Australia 14 7.36 14 6.78 Morocco 90 3.29 100 2.6Germany 15 7.27 13 6.87 Egypt 91 3.28 92 2.73Austria 16 7.17 21 6.41 Philippines 92 3.22 95 2.69

UnitedStates 17 7.09 17 6.55 DominicanRep. 93 3.21 89 2.84France 18 7.09 18 6.48 Fiji 94 3.16 90 2.82

Singapore 19 7.08 15 6.71 Guyana 95 3.08 93 2.73Israel 20 6.87 23 6.2 Syria 96 3.05 96 2.66

Хүснэгт 2. Мэдээлэл, харилцаа холбооны технологийн хөгжлийн индекс (ICT Development Index-IDI, 2009)

Эх сурвалж: ОУЦХБ (ITU), 2009 он

Хүснэгт 3. Дэлхийн улс орнуудын МХХ-ны хөгжлийн индексийн жагсаалт

ÎÓÖÕÁ-ààс ãàðãàсàí мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû сàëáàðûí хºãæëèйí èíäåêсèйã 2008-2010 îíû хàðьцóóëсàí áàйäëààð íèйò 152 îðíû æàãсààëòûã ãàðãàсàí áàйíà. Мîíãîë óëс 2010 îíä МÕÕÒ-èйí хºãæëèйí èíäåêсээð 86-ð äóãààðò, МÕÕÒ-èйí хэðэãëээãээð 88-ð äóãààðò, МÕÕÒ-èйí чàäàâхèйí хºãæ뺺ð 44-ð áàйðàíä òóс òóс æàãссàí áàйíà.

CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

Мîíãîë Óëсàä Ðà-äèî äîëãèîí хÿíàëòûí сòàíц íь àíх 1960 îíä “ðàäèî äîëãèîí х¿ëээí àâàх сòàíц” íэðòэйãээð ¿¿сãэí áàйãóóëàãäсàí áàйíà. Òóхàйí ¿åèйí ðàäèî äîëèîíû хÿíàëò íь îðîí äàÿàð íэâò-ð¿¿ëæ áóй äóíä, óðò

äîëãèîíû ðàäèîãèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí ¿йë àæèëëàãààíä хÿíàëò òàâèх çîðèëãîòîй áàйæээ. Óëмààð 1980-ààä îíîîс хÿíàëò хèйх àæèëëàãààãàà ºðãºòãºí òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëэã, ðàäèîãèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйã хÿíàх ¿íäсэí фóíêцòэй àæèëëàæ èðсэí. Òåхíèê òåхíîëîãèйí ºðãºòãºë øèíэчëэëò хèйсэí 1990-ээä îíû с¿¿ë ¿åэс эхëэí øèíэ òºðëèйí ðàäèî òîíîã òºхººðºмæèйí хэðэãëээ èхээð ºссºí íь “ðàäèî äîëãèîí хÿíàëòûí сòàíц”-ûí ¿йë àæèëëàãààã ºðãºòãºх, ¿¿ðэã фóíêцèйã íэмэãä¿¿ëэх, áîëîâсîí х¿чíèйã сóðãàх çэðэã àæëóóäûã хèйх øààðäëàãàòàй áîëсîí юм.

Ðàäèî äàâòàмæèйí òºëºâëºëò, ðàäèî äîëãèîíû хÿíàëòûí ¿йë àæèëëàãààã îëîí óëсûí ò¿âøèíä х¿ðãэæ, á¿х äîëãèîíû спåêòðò хÿíàëò òàâьæ àæèëëàх чàäâàðòàй, чàäâàðëàã áîëîâсîí х¿чèíòэй áîëãîх øààðäëàãà ç¿й ёсîîð òóëãàðсàí áîëîâч хэмæ¿¿ðèйí òîíîã òºхººðºмæèйã øèíэчëэх, áîëîâсîí х¿чíèйã сóðãàх çэðэã àæëóóäûã хèйхэä øààðäëàãàòàй хºðºí㺠сàíх¿¿æèëòèйí эх ¿¿сãэâэð îëäîхã¿йí óëмààс øèíэчëэë хèйх áîëîмæã¿й áàйсàí юм. Ðàäèî äîëãèîí хÿíàх сòàíц íь 2002 îíä, Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîîíû хàðúÿàíä øèëæèæ èðсэí áà ºíººäðèйã х¿ðòэëх хóãàцààíä òóс хîðîî “ðàäèî äîëãèîí хÿíàх сòàíц”-ûã ºðãºòãºх, øèíэчëэх àðãà хэмæээí¿¿äèйã ¿å øàòòàй àâч хэðэãæ¿¿ëæ èðëээ. • 2002-2004 он: Äэëхèйí цàхèëãààí хîëáîîíû

áàйãóóëëàãûí çºâëºмæèйí äàãóó “Ðàäèî äîëãèîí хÿíàх сòàíц”-èйí хóóчèí хèйãäэæ áàйсàí хÿíàëòûí ¿íäсэí ¿¿ðэã, фóíêцèйã øèíэчëэí çºâхºí хÿíàëò òàâьäàã áàйäëûã хэмæèëò áîëîí хÿíàëòûí ¿¿ðэãòэй áîëãîí øèíэчëэх àæëóóäûã ¿å øàòòàйãààð хэðэãæ¿¿ëсэí. Õÿíàëòûí èíæåíåð òåхíèêèйí àæèëòíóóäûã сóðãàх, мэðãэø¿¿ëэх àæëóóäûã эхë¿¿ëсэí юм.

• 2005-2008 он: Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîîíû сàíх¿¿æèëòээð, хэмæèëò áîëîí хÿíàëòàíä àøèãëàæ áóй òîíîã òºхººðºмæ¿¿äèйã ¿å øàòòàйãààð øèíэчëэх, 纺âðèйí áîëîí áàãà îâðûí хэмæèëòèйí òºхººðºм溺ð хàíãàх, íэí øààðäëàãàòàй òîíîã òºхººðºмæèйí òîîã

íэмэãä¿¿ëэх çэðэã хÿíàëòûí áààç сóóðèйã áэхæ¿¿ëэх àðãà хэмæээã àâч àæèëëàсàí юм.

• 2009-2010 он: Äэëхèйí áàíêíû äэмæëэã, ÕÕÇÕ-íû хàмòàðсàí сàíх¿¿æèëòээð “Ðàäèî äîëãèîí хÿíàх сòàíц”-ûã øèíэчëэх òºсºë áîëîâсðóóëàí хэðэãæ¿¿ëæ, хÿíàëòûí òîíîã òºхººðºмæèйã èæ á¿ðíээð íь øèíэчèëсэí áà îëîí óëсûí ò¿âøèíä х¿ðсэí сóóðèí хÿíàëòûí сòàíц, ÿâóóëûí хÿíàëòûí сòàíц, 纺âðèйí хÿíàëòûí ãэсэí 3 òºðëèйí хÿíàëòûí сòàíцòàй áîëсíîîð àíх óäàà, Мîíãîë óëсàä ðàäèî äîëãèîí àøèãëàí àæèëëàæ áóй á¿х òîíîã òºхººðºмæèйã хÿíàх чàäàâхèйã òåхíèê òåхíîëîãè, áîëîâсîí х¿чíèй хóâьä á¿ðä¿¿ëсэí. Òºсëèйí х¿ðээíä хÿíàëòûí èíæåíåð, òåхíèêèйí àæèëòíóóäûã Èçðàèëь óëсàä øèíэ òåхíèêèйí àøèãëàëò ¿йëчèëãээíèй ¿йëäâэðëэëèйí äàäëàãà, сóðãàëòàíä хàмðóóëсàí.

• 2011-2012 он: “¯íäэсíèй спåêòðèйí мåíåæ-мåíòèйã áîëîâсðîíãóй áîëãîх” òºсëèйã Äэëхèйí áàíêíû òóсëàмæòàйãààð хэðэãæ¿¿ëсэí áà òºс-ëèйí ¿ð ä¿íä ðàäèî äîëãèîíû хóâààðèëàëò, á¿ðòãэë, îëãîëò, хÿíàëòûí ¿йë àæèëëàãàà á¿ðэí îëîí óëсûí ò¿âøèíä х¿ðэх юм. Мºí хóãàцààíä èíæåíåð òåхíèêèйí àæèëòíóóäûã æèë á¿ð ãàäààä äîòîîäûí сóðãàëòàíä хàмðóóëàí àæèëëàæ áàйíà.Ðàäèî äîëãèîí хÿíàëòûí сòàíцûí ¿íäсэí

¿¿ðэã фóíêцèйã øèíэчëэí îëîí óëсûí ò¿âøèíä х¿ðãэсíээðээ ðàäèî äîëãèîíû хÿíàëò эðс сàйæèðсàí áà ºмíºх æèë¿¿äэä хèйæ чàääàãã¿й áàйсàí àæëóóä òóхàйëáàë: øèíэ òºðëèйí хэðэãëээ áîëîх ¿¿ðэí хîëáîî áîëîí óòàсã¿й á¿х òºðëèйí хîëáîîíû хэðэãëээíèй хàðèëцàí íºëººëëèйã èëð¿¿ëэх, ðàäèî äîëãèîíû х¿íèй áèåä íºëººëºх íºëººëëèйã òîäîðхîйëîх çэðэã àæëóóäûã øèíээð хèйæ чàääàã áîëсîí юм. Эäãээð àðãà хэмæээíèй ¿ð ä¿íä хÿíàëòûí сòíàцûí ¿йë àæèëëàãàà ºðãºæèæ , цààøèä “¯íäэсíèй ðàäèî äîëãèîíû хÿíàëòûí òºâ” áîëãîí øèíэчëэх àæëûã çîхèîí áàйãóóëààä áàйíà. 2012 îíä Õÿíàëòûí òºâèйí êîíòîðûí çîðèóëàëòòàй 2 äàâхàð áàðèëãûã øèíээð áàðèóëæ àøèãëàëòàíä îðóóëæ, á¿ðэí òîхèæóóëсàí áîëíî. Äээð äóðäсàí ¿å øàòòàй àðãà хэмæээí¿¿äèйã àâч хэðэãæ¿¿ëсíээð æèëä 500-700 ãàðóй èðãэí, àæ àхóйí íэãæèйí ðàäèî äîëãèîíû хàðèëцàí íºëººëëèйí òàëààð èð¿¿ëсэí ãîмäëûã øèйäâэðëэæ, 50 ãàðóй óäàà ðàäèî äîëãèîíû х¿íèй áèåä ¿ç¿¿ëэх íºëººëëèйí òàëààð ä¿ãíэëò ãàðãàæ, æèë á¿ð íэã àймãèйí хэмæээíä á¿ðэí хэмæээãээð ðàäèî äîëãèîíû хэðэãëээíèй òàëààðх хÿíàëòûã хèйæ ä¿ãíэëò ãàðãàх чàäàмæòàй îëîí óëсûí ò¿âøèíä х¿ðсэí á¿òцèйã á¿ðä¿¿ëээä áàйíà.

ÐАÄÈÎ ÄÎËÃÈÎНÛ ÕßНАËÒÛН СÒАНÖÛН ÕªÃÆÈË, ÄЭÂØÈË

С.Эрдэнэцэцэг, ÕÕÇÕ-íû Радио долгион хянах тºвийн дарга

34www.crc.gov.mn

34