brvbaraacuteograveiumlugraveoacuteYacuteaacuteoacuteegrave-KograveeacuteocirceacuteeumlUuml

IV OograveccedilAgraveicircoumloacuteegrave ocirciumlugrave igraveTHORNccediliumlugraveiumlograveeacuteoacuteiacuteTHORNdivide eumlaacuteeacute aumleacuteaacuteYacuteogravearingoacuteegrave iacuteeacuteaacutedivide Ucircicircicirciumleacuteaacutedivide

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

225

226

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

226

microIuml IcircmiddotEgrave iexclAcircOcircAcircIumlIumlEumlOacuteEgraveIcirclsaquo degIumlOgraveUcircUcircmiddot Ugrave degatilde

OograveeacuteoacuteiacuteTHORNdivide1

radicUacuteEgraveUcircIgravefi˜ AcircrsaquoOacutemiddotEgrave Ocirc IcircmiddotıOcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ IcircmiddotEgrave Euml currenIcircıAcircUcircEuml UgraveˆOacute IcircDaggerUacuteEgraveˆOacute AacuteOacuteˆUacuteEgraveUcircIgraveiquestUgraveˆOacute IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgrave-middot˜ paramacr laquomicroiquestUacuteOcirc˜ AcircOacutefi˜ UcircOgraveIgravemiddotUgraveOcirc˜ IumlcurrenAacuteAcircUgravemiddotEgrave Euml permilDaggerOacutemiddotIgraveEuml Ocirc˘ middotUcircIcircAcircrsaquo Euml AacuteEuml UcircUgraveOcirc UcircOgraveIgravemiddot middot˘-Ugravefi ∆Ocirc sbquoiquestUacuteOcirc˜ currenmacrAcircEgrave permilEgraveAcircDaggerı˘OacuteUcircEuml IcircmiddotUgravemiddotIcircfiUacute˘EcircEuml IcircmiddotEgrave EcircOcircUacuteiquest UacuteOcirc˜ UgraveOcirc IcirccurrenOacuteUgraveUacuteOcirc UgraveEuml˜ AacuteEuml˜raquo

Παρατηρούmicroε ότι στην αρχήτου προηγούmicroενου ορισmicroούη οριστέα έννοια (βάρος)εντάσσεται σε microια ευρύτερηέννοια (δύναmicroη) που αποτε-λεί το γένος της

Ποιες πληροφορίες και για ποιο λόγο microας δίνονται στο υπόλοιπο microέ-ρος του ορισmicroού

Να διαβάσετε τους ορισmicroούςκαι να επισηmicroάνετε την ορι-στέα έννοια το γένος και τηνειδοποιό διαφορά της δηλα-δή τα χαρακτηριστικά γνωρί-σmicroατά της που τη διακρίνουναπό τις υπόλοιπες έννοιες οιοποίες ανήκουν στο ίδιο γέ-νος

Εξάτmicroιση λέγεται η εξαέρωση που γίνεται microόνο από την ελεύθερηεπιφάνεια του υγρού

Ένα τετράπλευρο που έχει τις απέναντι πλευρές του παράλληλεςλέγεται παραλληλόγραmicromicroο

Οι παραλογές είναι δηmicroοτικά τραγούδια πολύστιχα και αφηγηmicroατι-κά Μοιάζουν δηλαδή microε microικρά έπη όπως και τα ακριτικά microε τηδιαφορά όmicroως ότι δεν εξυmicroνούν ηρωϊκά κατορθώmicroατα αλλά αφη-γούνται τις δραmicroατικές κυρίως περιπέτειες της ανθρώπινης ζωής microετον τρόπο των παραmicroυθιών

Γλώσσα είναι κώδικας σηmicroείων ορισmicroένης microορφής (γλωσσικής) microετα οποία επιτυγχάνεται η επικοινωνία microεταξύ των microελών microιας γλωσ-σικής κοινότητας

(Γ Μπαmicroπινιώτη Θεωρητική Γλωσσολογία)

Έκλειψη λέγεται το φαινόmicroενο microε το οποίο κάποιο ουράνιο σώmicroα γί-νεται αφανές είτε όταν παρεmicroβληθεί ένα άλλο σώmicroα ανάmicroεσα σrsquoαυ-τό και τη γη είτε όταν το ουράνιο σώmicroα είναι ετερόφωτο και εισέρ-χεται σε σκιά

227

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

227

∆middot AcircrsaquopermilEuml UgraveˆOacute OcircUacuteEgraveUcircIgraveOgraveOacute

radicEgrave OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircrsaquo IgraveOcircUacuteOcircDaggerOacute Oacutemiddot UgravemiddotIacuteEgraveOacuteOcircIgraveEumlıOcircDaggerOacute IgraveAcirc permilEgraveiquestEcircOcircUacuteOcirc˘˜ UgraveUacutefiOcirc˘˜ macr middotOacuteiquestIumlOcircAacutemiddot IgraveAcircUgraveOcircOacute UgraveUacutefiOcirc Ocirc˘ middotUacuteOcirc˘UcircEgraveiquest˙Ocirc˘Oacute UgraveEumlOacute OcircUacuteEgraveUcircUgravecurrenmiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot infinfi middot˘Ugravelsaquo UgraveEumlOacute iquestOcircbdquoEuml permilEgravemiddot-IcircUacutersaquoOacuteOcirc˘IgraveAcirc UgraveOcirc˘˜ OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ UcircAcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcircOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave Ucirc˘OacuteıAcircUgraveEgraveIcircOcircDagger˜ infinOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcircfi˜ IumlcurrenAacuteAcircUgravemiddotEgrave OcircOcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ Ocirc˘ middotUacuteEgraveUcircUgraveiquestOacuteAcircEgrave UgraveEumlOacute Ocirc˘Ucircrsaquomiddot IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ AcircIcircıcurrenUgraveOcircOacuteUgravemiddot˜ Ugravemiddot AacuteOacuteˆUacutersaquoUcircIgravemiddotUgravemiddotOcirc˘ AcircUacuteEgravecurrenmacrOcircOacuteUgravemiddotEgrave UcircUgraveEumlOacute currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot middot˘Ugravelsaquo trade˘OacuteıAcircUgraveEgraveIcircfi˜ lsaquo AacuteAcircOacuteAcircUgraveEgraveIcircfi˜ IumlcurrenAacuteAcircUgravemiddotEgrave Ocirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜fiUgravemiddotOacute AcircUacuteEgraveAacuteUacuteiquestEcircAcircUgravemiddotEgrave Euml permilEgravemiddotpermilEgraveIcircmiddotUcircrsaquomiddot UgraveEuml˜ AacutecurrenOacuteAcircUcircEuml˜ IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ AcircOacutefi˜ UacuteiquestAacuteIgravemiddotUgraveOcirc˜ middotfiUgravemiddot middotOacutemiddotAacuteIcircmiddotrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Ocirc˘UcircEgraveOgravepermilEuml Ucirc˘UcircUgravemiddotUgraveEgraveIcirciquest UgraveEuml˜ UgraveOcirc˘ IgravecurrenUacuteEuml

∆είτε πάλι τους προηγούmicroενους ορισmicroούς (σελ 226) και χαρακτηρί-στε τους (αναλυτικοί ή συνθετικοί)

radicEgrave OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircrsaquo IgraveOcircUacuteOcircDaggerOacute middotIcircfiIgraveEuml Oacutemiddot UgravemiddotIacuteEgraveOacuteOcircIgraveEumlıOcircDaggerOacute IgraveAcirc IcircUacuteEgraveUgravelsaquoUacuteEgraveOcirc UgraveEumlOacute currenIcircUgravemiddotUcirclsaquo UgraveOcirc˘˜ UcircAcircUcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc˘˜ IcircmiddotEgrave AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc˘˜ radicEgrave UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcircEgrave fiˆ˜ AcircrsaquoOacutemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ OcircEgrave OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircrsaquo UgraveˆOacuteIumlAcircIacuteEgraveIcircOgraveOacute IcircmiddotEgrave UgraveˆOacute UcircmacrOcircIumlEgraveIcircOgraveOacute AcircAacutemacrAcircEgraveUacuteEgravepermilrsaquoˆOacute AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave UcircAcirc IgraveAcircUacuteEgraveIcircOcircDagger˜ UcircUgraversaquomacrOcirc˘˜ AcircOacuteOgrave OcircEgraveAcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcircEgrave IgraveOcircUacuteOcircDaggerOacute Oacutemiddot IcircmiddotIumlDaggerbdquoOcirc˘Oacute Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ AgraveiquestUacutemacrAcircEgravemiddotIcircfiIgraveEuml Euml AcircUacutersaquoUgraveˆUcircEuml currenOacutemiddot OcircIumlfiIcircIumlEumlUacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc Oacutemiddot middotUcircmacrOcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UgraveOcircOacute OcircUacuteEgraveUcircIgravefi IgraveEgravemiddot˜ currenOacute-OacuteOcircEgravemiddot˜ fiˆ˜ AacutersaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ Ucircrsquo currenOacutemiddot permilOcircIcircrsaquoIgraveEgraveOcirc currenOacutemiddot AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcircfi IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc IcircUgraveIuml

intOcirc˘IumlUgraveOcircDaggerUacutemiddot UcircUgraveEumlOacute IcircOcircEgraveOacuteˆOacuteEgraveOcircIumlOcircAacutersaquomiddot UcircEumlIgravemiddotrsaquoOacuteAcircEgrave Ocirc Ucirc˘OacuteOcircIumlEgraveIcircfi˜ UgraveUacutefiOcirc˜ ˙ˆlsaquo˜ (AacuteOacuteOgraveUcircAcircEgrave˜ middotIacutersaquoAcirc˜ AcircOcircEgraveılsaquoUcircAcircEgrave˜) IgraveEgravemiddot˜ IcircOcircEgraveOacuteˆOacuteEgraveIcirclsaquo˜ OcircIgraveiquestpermilmiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανή πα-ράγραφο που αναπτύσσεταιmicroε ορισmicroό να επισηmicroάνετετα microέρη της (θεmicroατική περίο-δο λεπτοmicroέρειεςσχόλια πε-ρίοδο-κατακλείδα) και να πα-ρατηρήσετε τη σχέση τωνmicroερών αυτών Στην εργασίααυτή θα σας βοηθήσει η επι-σήmicroανση των λέξεων ή φρά-σεων που εισάγουν τις πε-ριόδους

Αυτή τη διαδικασία microε την οποία ένα άτοmicroο microαθαίνει και υιοθετεί τασχήmicroατα συmicroπεριφοράς και τους κανόνες που θεωρούνται κατάλληλοιγια το κοινωνικό του περιβάλλον την ονοmicroάζουmicroε κοινωνικοποίησηΑπό την άποψη της κοινωνίας η κοινωνικοποίηση είναι ένας τρόποςmicroε τον οποίο microεταδίδεται η κουλτούρα και το άτοmicroο προσαρmicroόζεταισrsquo έναν οργανωmicroένο τρόπο ζωής Από την άποψη του ατόmicroου η κοι-νωνικοποίηση είναι microια πραγmicroατοποίηση των δυνατοτήτων του έναςτρόπος που laquoανθρωποποιείraquo το βιολογικό οργανισmicroό του και τον microε-ταmicroορφώνει σε ένα laquoεγώraquo microε microια αίσθηση ταυτότητας Έτσι η κοι-νωνικοποίηση καθορίζει τη συmicroπεριφορά του ατόmicroου είναι ένα microέσοmicroε το οποίο η κοινωνία ασκεί έλεγχο στο άτοmicroο αλλά αποτελεί και τηναπαραίτητη συνθήκη για την ανάπτυξη της ατοmicroικότητας

(iexcl intOcirc˘IumlOcirc˘AacuteEgraveOgraveUgraveEuml˜-deg ordfEgravemacrmiddotIumlmiddotIcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ordmEgraveIumlOcircUcircOcircEcircEgraveIcirccurren˜ IcircmiddotEgrave intOcircEgraveOacuteˆOacuteEgraveIcirccurren˜ infinUacutemacrcurren˜ UgraveEuml˜ partIcircmiddotEgravepermilAcircDaggerUcircAcircˆ˜)

228

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

228

paraOcircIumlIumlcurren˜ EcircOcircUacutecurren˜ AacuteEgravemiddot Oacutemiddot middotOacutemiddotIuml˘ıAcircrsaquo UcircAcirc sbquoiquestıOcirc˜ IgraveEgravemiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo currenOacutemiddot˜UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgraveOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ IcircmiddotEgrave currenAcircEgraveUgravemiddot middotOacutemiddotUgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest OcircEgrave fiUacuteOcircEgrave Ocirc˘UgraveOcircOacute middotOcircUgraveAcircIumlOcircDaggerOacute

Να διαβάσετε προσεκτικά τοδιπλανό κείmicroενο και να εντο-πίσετε

α) Ποια είναι η οριστέα έν-νοια το γένος και η ειδο-ποιός διαφορά

β) Σε ποιο σηmicroείο σταmicroατά οπρωτοβάθmicroιος ορισmicroόςποιοι άλλοι όροι αποσαφη-νίζονται και για ποιο λόγο

γ) Σε ποια σηmicroεία του κειmicroέ-νου υπάρχει παθητική σύ-νταξη Να την αντικαταστή-σετε microε ενεργητική και ναπείτε ποιες αλλαγές παρα-τηρείτε στο ύφος του κειmicroέ-νου Για ποιο λόγο νοmicroίζετεότι ο συγγραφέας προτίmicroησετην παθητική σύνταξη

δ) Ποια ρηmicroατικά πρόσωπαχρησιmicroοποιούνται Να δι-καιολογήσετε τη χρήσητους κάθε φορά

Η Παιδαγωγική είναι microια κοινωνική επιστήmicroη η οποία εξετάζει τονάνθρωπο δηλαδή τις αλλαγές της συmicroπεριφοράς του κυρίως στηνπαιδική και εφηβική του ηλικία υπό το πρίσmicroα των επιδράσεων τηςδιαδικασίας αγωγής και microάθησης Από τον πρωτοβάθmicroιο αυτόν προσ-διορισmicroό του γνωστικού αντικειmicroένου της Παιδαγωγικής Επιστήmicroηςπροκύπτει ότι είναι απαραίτητο να αποσαφηνιστεί microε επιστηmicroονικούςόρους αυτό που ονοmicroάζουmicroε στην προεπιστηmicroονική ήδη χρήση laquoαγω-γήraquo και laquomicroάθησηraquoΩς laquoαγωγήraquo χαρακτηρίζονται οι επιδράσεις των ενηλίκων και ευ-

ρύτερα του κοινωνικοπολιτικού περιβάλλοντος πάνω στο παιδί Επί-microαχο όmicroως είναι το ερώτηmicroα αν αυτό που ονοmicroάζουmicroε αγωγή αποτε-λεί ένα πλέγmicroα από αποκλειστικά σκόπιmicroες και microεθοδευmicroένες επιδράσεις(laquoστενή έννοια της αγωγήςraquo) ή αν εmicroπεριέχει και επιδράσεις χωρίςάmicroεση πρόθεση και microεθόδευση (laquoευρεία έννοια της αγωγήςraquo) ∆εν είναιδυνατό να microεταφερθεί εδώ όλη η σχετική επιχειρηmicroατολογία παρά microό-νο ορισmicroένα από τα βασικότερα σηmicroεία της []Στην παραπάνω οριοθέτηση χαρακτήρισα microε τον όρο αγωγή τις

επιδράσεις που δέχεται το παιδί από το περιβάλλον του τη δική τουδραστηριότητα ονοmicroάζω microάθηση και εννοώ την προσπάθειά του νααποκτήσει εmicroπειρίες ή τύπους συmicroπεριφοράς για να αναπτύξει την προ-σωπικότητά του και να αντιmicroετωπίσει microε αυτοτέλεια τις απαιτήσεις τουκοινωνικού περιβάλλοντός τουΤο σύνολο της αmicroφίδροmicroης αυτής σχέσης και επικοινωνίας ονοmicroά-

ζεται laquoπαιδαγωγική διαδικασίαraquo και αποτελεί το γνωστικό αντικείmicroε-νο της Παιδαγωγικής Επιστήmicroης

(para bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml˜ poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UgraveEuml˜ paramiddotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirclsaquo˜ partEgraveUcircUgravelsaquoIgraveEuml˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986 UcircAcircIuml 12 13)

Να συσχετίσετε τις παρατηρήσεις σας για τη σύνταξη και τα ρηmicroατι-κά πρόσωπα microε το είδος του κειmicroένου δεδοmicroένου ότι πρόκειται γιαένα επιστηmicroονικό κείmicroενο που ορίζει microια έννοια

229

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

229

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave IgraveAcirc UgraveOcircOacute OcircUacuteEgraveUcircIgravefi AcircEgravemacrAcircEgraveUacuteOcircDaggerIgraveAcirc Oacutemiddot OcircUacutersaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc IgraveEgravemiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot permilEgravemiddotIcircUacutersaquoOacuteOcircOacuteUgraveiquest˜ UgraveEumlOacutemiddotfi fiIumlAcirc˜ UgraveEgrave˜ iquestIumlIumlAcirc˜ prod OacuteOcircEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middot˘Ugravelsaquo IumlAcircEgraveUgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave middotUacuteIcircAcircUgraveiquest OcircIumlDaggerIumlOcircIcircEuml EgravepermilEgravemiddotrsaquo-UgraveAcircUacutemiddot fiUgravemiddotOacute UacutefiIcircAcircEgraveUgravemiddotEgrave Oacutemiddot middotOcircpermilOcircıAcircrsaquo IgraveAcirc currenOacutemiddot UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi IgraveEgravemiddot middotEcircEumlUacuteEumlIgravecurrenOacuteEuml currenOacuteOacuteOcircEgravemiddotcentAcircOacute AcircrsaquoOacutemiddotEgrave AcircDaggerIcircOcircIumlOcirc Oacutemiddot middotOacuteEgravemacrOacuteAcircDaggerUcircOcirc˘IgraveAcirc Oacutemiddot IcircmiddotıOcircUacutersaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc IcircmiddotEgrave Oacutemiddot AcircIcircıcurrenUcircOcirc˘IgraveAcirc UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ugravemiddot IcircDaggerUacuteEgravemiddot AacuteOacuteˆUacutersaquoUcircIgravemiddotUgravemiddot IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ Ugravemiddot OcircOcircrsaquomiddot IgraveiquestIumlEgraveUcircUgravemiddot IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave IgraveAcircUgraveEuml UcircAcircEgraveUacuteiquest UgraveOcirc˘˜ middotIgraveEcircEgraveIumlAcircAacutefiIgraveAcircOacuteAcirc˜ lsaquo OcircIuml˘permilEgraveiquestUcircUgravemiddotUgraveAcirc˜ currenOacuteOacuteOcircEgraveAcirc˜ macr laquodegIumlOgraveUcircUcircmiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave currenOacutemiddotUcircDaggerUcircUgraveEumlIgravemiddot EcircˆOacuteEumlUgraveEgraveIcircOgraveOacute Ucirc˘IgravesbquofiIumlˆOacute Ocirc˘ macrUacuteEumlUcircEgraveIgraveAcircDaggerOcirc˘Oacute UcircUgraveEumlOacute AcircEgraveIcircOcircEgraveOacuteˆOacutersaquomiddotraquo centEgravemiddotsbquoiquestUcircUgraveAcircUcircmacrAcircUgraveEgraveIcirciquest IcircmiddotEgrave UgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc Ocirc˘ middotIcircOcircIumlOcirc˘ıAcircrsaquo

ŸUcircOcirc EgraveOcirc sbquoUacutemiddotmacr˘IumlOcircAacuteEgraveIcircfi˜ Ocirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ UgravefiUcircOcirc EgraveOcirc laquomiddotOacuteOgravepermil˘OacuteOcirc˜raquo middotUacuteOcirc˘-UcircEgraveiquest˙AcircUgravemiddotEgrave AcircAcircEgravepermillsaquo permilAcircOacute middotEcirclsaquoOacuteAcircEgrave Oacutemiddot EcircmiddotOacuteAcircrsaquo IcirciquestOcircEgravemiddot AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcirclsaquo UgraveOcirc-OcircıcurrenUgraveEumlUcircEuml infinOacuteUgraversaquoıAcircUgravemiddot currenOacutemiddot˜ AcircIcircUgraveAcircOacutecurrenUcircUgraveAcircUacuteOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ AcircEgraveUgraveUacutecurrenAcircEgrave OacutemiddotEcircmiddotOacuteAcircrsaquo Euml middotOcircpermilOcircmacrlsaquo UgraveˆOacute middotUacutemacrOgraveOacute IgraveEgravemiddot˜ Ucirc˘AacuteIcircAcircIcircUacuteEgraveIgravecurrenOacuteEuml˜ AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcirclsaquo˜UcircmacrOcircIumllsaquo˜ [] ŒOacutemiddot˜ UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ fiˆ˜ Ocirc middotIcircfiIumlOcirc˘ıOcirc˜ laquodegIumlOgraveUcirc-Ucircmiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave currenOacutemiddot UcircDaggerUcircUgraveEumlIgravemiddot EcircˆOacuteEumlUgraveEgraveIcircOgraveOacute Ucirc˘IgravesbquofiIumlˆOacute Ocirc˘ macrUacuteEumlUcircEgraveIgraveAcircDaggerOcirc˘OacuteUcircUgraveEumlOacute AcircEgraveIcircOcircEgraveOacuteˆOacutersaquomiddotraquo AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UcircˆUcircUgravefi˜ middotfi UgraveEumlOacute iquestOcircbdquoEuml fiUgraveEgrave IcircmiddotıOgrave˜ AcircrsaquoOacutemiddotEgravemiddotUacuteIcircAcircUgraveiquest AacuteAcircOacuteEgraveIcircfi˜ permilAcirc permilrsaquoOacuteAcircEgrave Iumlmiddotsbquolsaquo UcircAcirc OcircIumlIumlcurren˜ middotOacuteUgraveEgraveUacuteUacutelsaquoUcircAcircEgrave˜ infinIcircUacuteEgravesbquoOgrave˜fiIgraveˆ˜ UgraveOcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ fiUgraveEgrave permilAcirc permilrsaquoOacuteAcircEgrave UgraveEuml permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgravemiddot Oacutemiddot UgraveOcircOacute middotOacuteUgraveEgraveIcircUacuteOcircDagger-UcircOcirc˘IgraveAcirc IcircmiddotEgrave AcircOcircIgravecurrenOacuteˆ˜ Oacutemiddot IcircUacutersaquoOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotOacute ımiddot UgraveOcircOacute permilAcircmacrUgraveOcircDaggerIgraveAcirc ımiddot UgraveOcircOacuteUgraveUacuteOcircOcircOcircEgravelsaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc lsaquo ımiddot UgraveOcircOacute middotOcircUacuteUacutersaquobdquoOcirc˘IgraveAcirc IgraveAcircEgraveOgraveOacuteAcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcirc-OacuteEgraveIcirclsaquo macrUacuteEumlUcircEgraveIgravefiUgraveEumlUgraveiquest UgraveOcirc˘

(paraAcircUgraveUacuteOcircDaggerOacuteEgravemiddot˜ part iexclAcircOcircAcircIumlIumlEumlOacuteEgraveIcirclsaquo degUacutemiddotIgraveIgravemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo IcircmiddotEgrave trade˘AacuteIcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo infinOacuteiquestIuml˘UcircEuml)

∆ιαβάστε το κείmicroενο του ΜΑνδρόνικου ∆ικαιολογείταιη άποψή του ότι η γραmicromicroατι-κή εξήγηση δεν είναι αρκετήγια να κατανοήσει κανείςπλήρως το περιεχόmicroενο τηςέννοιας laquoκριτικόςraquo

Για τον Έλληνα η σηmicroασία της λέξης laquoκριτικήraquo είναι και πρόδηλη καιπαραπλανητική πρόδηλη γιατί εύκολα καταλαβαίνει την παραγωγήτης από το ρήmicroα κ ρ ί ν ω παραπλανητική γιατί όπως και σε πολλέςάλλες περιπτώσεις δεν αισθάνεται την ανάγκη να καθορίσει τα εννοι-ολογικά της όρια και το περιεχόmicroενό της επειδή πιστεύει πως η γραmicro-microατική εξήγηση είναι αρκετή για να κατανοήσει και το περιεχόmicroενοτης έννοιας σε όλη του την έκταση Ότι η έννοια κ ρ ι τ ι κ ή σηmicroαίνειτην ενέργεια που δηλώνει το ρήmicroα κρίνω δεν υπάρχει αmicroφιβολία κρι-τικός λοιπόν είναι ο άνθρωπος που κρίνει το έργο της τέχνης αυτός δη-λαδή που αποτιmicroά την αξία του ή την απαξία του τις αρετές και τις αδυ-ναmicroίες του Από την αρχική αυτή σηmicroασία πηγάζει και η στάση του κρι-τικού που παίρνει συχνά τη θέση του κριτή-δικαστή και η φυσική αντίθεσητου δηmicroιουργού προς τον κριτικό του που τον αισθάνεται ως αντίδικο καιτο laquoσώmicroα του εγκλήmicroατοςraquo το ίδιο το έργο της τέχνης στέκεται άφωνοκαι ανίκανο να πάρει microέρος στη διαmicroάχη να βοηθήσει στην τελική κρί-ση microε τη δική του υπόσταση που από τη στιγmicroή της δηmicroιουργίας καιύστερα έχει αποχτήσει αυτονοmicroία και αυτοτέλεια Μια τέτοια στάση του

230

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

230

κριτικού είναι και ατελεσφόρητη και αντιπαθητική συχνά οδηγεί στον αυ-θαίρετο εγωισmicroό και στην αθεmicroελίωτη υπεροψία ακόmicroα και στην αυθά-δεια όπως έγραψε κάποτε ένας κριτικός της λογοτεχνίας microας που κατα-λάβαινε καλά τους δρόmicroους όπου οδηγεί ψυχολογικά η άσκηση της κρι-τικής που ξεκινά από microια τέτοιαν αφετηρία Προτού όmicroως προχωρήσου-microε στην αρνητική αυτή εικόνα του κριτικού και της κριτικής είναι ορθόνα κατανοήσουmicroε το έργο του και τη λειτουργία που ασκεί ή που πρέπεινα ασκεί microέσα στο καλλιτεχνικό κύκλωmicroα microιας σύγχρονης κοινωνίαςπρος αυτή την κατεύθυνση άλλωστε microας οδηγούν όσα προσπαθήσαmicroε ναδιατυπώσουmicroε στην αρχή αυτού του κειmicroένου

(ordf infinOacutepermilUacutefiOacuteEgraveIcircOcirc˘ laquointUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo IcircmiddotEgrave centEumlIgraveEgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot prod IumlAcircEgraveUgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot UgraveEuml˜ IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo˜raquoAtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi rsquo73 Ucirc 10)

α) Να επιλέξετε microια από τις παρακάτω έννοιες και να την αναπτύξετεσε microία ή περισσότερες παραγράφους

ρατσισmicroός αλλοτρίωση παγκοσmicroιοποίηση καταναλωτισmicroός

β) Να συγκρίνετε στη συνέχεια τους ορισmicroούς που έχουν δοθεί απόδιάφορους συmicromicroαθητές σας για την ίδια έννοια

Προσέξτε ότι για έναν εκτεταmicroένο ορισmicroό χρειάζεται πάντοτε ένασχέδιο οργάνωσης Η πιο συνηθισmicroένη microέθοδος στις περιπτώσειςαυτές είναι η παραγωγική αρχίζουmicroε microε ένα σύντοmicroο ορισmicroό τηςέννοιας που τον αναλύουmicroε έπειτα στο υπόλοιπο κείmicroενο (σε microίαή περισσότερες παραγράφους) αναπτύσσοντας ξεχωριστά το κα-θένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσmicroατα της έννοιας

231

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

231

centeacuteaacuteYacuteogravearingoacuteegrave2∆middot Ucirc˘UcircUgravemiddotUgraveEgraveIcirciquest UcircUgraveOcircEgravemacrAcircrsaquomiddot UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

Να παρατηρήσετε τη διπλα-νή παράγραφο που αναπτύσ-σεται microε ορισmicroό και διαίρε-ση

Πρόταση λέγεται το συντοmicroότερο τmicroήmicroα του λόγου που εκφράζει microιασκέψη microια επιθυmicroία ή ένα συναίσθηmicroα Τα είδη των προτάσεων ωςπρος το περιεχόmicroενό τους είναι α) προτάσεις κρίσεως microε τις οποίες δια-τυπώνεται microια κρίση microια σκέψη ή δίνεται microια πληροφορία β) προτά-σεις επιθυmicroίας microε τις οποίες εκφράζεται microια επιθυmicroία προσταγή ευχήγ) προτάσεις επιφωνηmicroατικές microε τις οποίες εκφράζεται ένα έντονο συ-ναίσθηmicroα και δ) προτάσεις ερωτηmicroατικές microε τις οποίες διατυπώνεταιmicroια ερώτηση

Ÿˆ˜ permilEgravemiddotEgraveUcircUgraveOgraveOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotfi UgraveEumlOacute UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacuteEuml middotUacuteiquestAacuteUacutemiddotEcircOcirc IgraveAcirc UgraveEuml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml middotOacutemiddot-IumlDaggerOcirc˘IgraveAcirc currenOacutemiddot fiIumlOcirc (AacutecurrenOacuteOcirc˜) UcircUgravemiddot IgravecurrenUacuteEuml UgraveOcirc˘ (AcircrsaquopermilEuml) IgraveAcirc sbquoiquestUcircEuml IcirciquestOcircEgraveOcirc Ocirc˘UcircEgraveOgravepermilAcirc˜ AacuteOacuteOgraveUacuteEgraveUcircIgraveiquestUgraveOcirc˘˜ (permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml) prod permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot middotUacutemiddotUcircUgravemiddotıAcircrsaquo IcircmiddotEgrave IgraveAcirc currenOacutemiddot permilEgraveiquestAacuteUacutemiddotIgraveIgravemiddotfiˆ˜ UgraveOcirc middotUacutemiddotIcirciquestUgraveˆ

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot (AacutecurrenOacuteOcirc˜) paraUacutefiUgravemiddotUcircEuml

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml ˆ˜ UacuteOcirc˜ UgraveOcirc AcircUacuteEgraveAcircmacrfiIgraveAcircOacuteOcirc

ordfcurrenIumlEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜IcircUacutersaquoUcircAcircˆ˜ AcircEgraveı˘Igraversaquomiddot˜ AcircEgraveEcircˆOacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜ AcircUacuteˆUgraveEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜

Μία έννοια microπορεί να διαι-ρεθεί microε περισσότερες απόmicroία διαιρετικές βάσεις

Με ποια άλλη διαιρετική βάση microπορούmicroε να διαιρέσουmicroε την έν-νοια laquoπροτάσηraquo Συmicroβουλευτείτε το Συντακτικό (ΝΕΣ εκδ 1997σ 12-22) και κάνετε τα σχετικά διαγράmicromicroατα

Σε τι νοmicroίζετε ότι αποσκοπεί η διαίρεση microιας έννοιας και γιατί συν-δέεται microε τον ορισmicroό

232

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

232

infinOacutemiddotAacuteIcircmiddotrsaquoAcirc˜ UacuteOcirccedilOcircıcurrenUcircAcircEgrave˜ AacuteEgravemiddot IgraveEgravemiddot UcircˆUcircUgravelsaquo permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml

Να ελέγξετε αν η διαίρεσητων ρηmicroατικών χρόνων πουαπεικονίζεται microε το διάγραmicro-microα είναι ορθή συγκεκριmicroέ-να αν γίνεται microε microια ενιαίαδιαιρετική βάση

Πχ

Να παρατηρήσετε αν η δι-πλανή διαίρεση είναι τέλειαδηλαδή αν περιλαmicroβάνει όλατα είδη του γένους

Οι διαθέσεις του ρήmicroατος είναι οι εξής ενεργητική παθητική καιmicroέση

Να προσέξετε αν η διαίρεσηπου αναφέρεται στα είδη τουπεζού λόγου στην ΑρχαίαΕλλάδα είναι συνεχής δηλα-δή αν δεν γίνεται κάποιο άλ-microα στα είδη της

Τα είδη του πεζού λόγου στην αρχαία Ελλάδα ήταν η ιστορία η φιλο-σοφία και οι δικανικοί λόγοι

Ÿˆ˜ AcircrsaquopermilmiddotIgraveAcirc UcircUgravemiddot UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacutemiddot middotUacutemiddotpermilAcircrsaquoAacuteIgravemiddotUgravemiddot Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml UacutecurrenAcircEgrave Oacutemiddot AacutersaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave Icirciquest-ıAcirc EcircOcircUacuteiquest IgraveAcirc IgraveEgravemiddot OcircUacuteEgraveUcircIgravecurrenOacuteEuml IcircmiddotEgrave AcircOacuteEgravemiddotrsaquomiddot permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UgravecurrenIumlAcircEgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘OacuteAcircmacrlsaquo˜

Σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερες από microία διαιρετικές βάσειςνα διαιρέσετε εσείς την έννοια microε καθεmicroιά από τις βάσεις αυτές καινα κάνετε τα αντίστοιχα διαγράmicromicroατα (βλ και ΝΕΓ παρ 219-225)

middotUacuteOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo

OEgrave macrUacutefiOacuteOcircEgrave UgraveˆOacute UacuteEumlIgraveiquestUgraveˆOacute UgraveEuml˜ OcircUacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcirclsaquo˜

middotUacuteAcircIumlıOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo AcircUacuteEgraveEcircUacutemiddotUcircUgraveEgraveIcircOcircrsaquo UcircUgraveEgraveAacuteIgraveEgravemiddotrsaquoOcircEgrave

233

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

233

prod currenIcircUgravemiddotUcircEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜ AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ocircfi-UgraveAcirc middotIumlOgrave˜ middotOacutemiddotEcirccurrenUacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ oslashUcircUgravefiUcircOcirc Ucirc˘macrOacuteiquest Euml permilEgravemiddotrsaquo-UacuteAcircUcircEuml IcircmiddotIumlDaggerUgraveAcircEgrave Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ lsaquo currenOacutemiddot AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcircOcircfiUgraveAcirc UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave IgraveEgravemiddot UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgravemiddot permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IcircmiddotEgrave UcircUgraveEuml Ucirc˘OacutecurrenmacrAcircEgravemiddot middotOacutemiddot-UgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave EgraveOcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανήπαράγραφο και να παρατη-ρήσετε τον τρόπο microε τονοποίο οργανώνεται η διαίρε-ση σε ποιο microέρος της παρα-γράφου (θεmicroατική περίοδοςλεπτόmicroερειεςσχόλια περίο-δος-κατακλείδα) δίνεται ηπρωτοβάθmicroια διαίρεση Σεποιο αναπτύσσονται τα είδητης διαίρεσης

Σύmicroφωνα microε microία από τις ταξινοmicroήσεις της η αξιολόγηση microπορεί ναδιακριθεί σε ατοmicroική και συγκριτική ανάλογα microε το αν περιορίζεταισε ένα άτοmicroο ή αντίθετα επεκτείνεται στη σύγκριση των ικανοτήτωντου ενός microαθητή microε των άλλων microαθητών της τάξης του σχολείουτης ηλικίας του κτλ Πιο συγκεκριmicroένα η ατοmicroική αξιολόγηση στο-χεύει στο άτοmicroο και την ιδιαιτερότητά του στα ιδιαίτερα προβλήmicroα-τα που αντιmicroετωπίζει στη βελτίωση ή όχι της προσπάθειάς του κτλΦυσικά microια αξιολόγηση τέτοιου είδους δεν microπορεί να στηρίζεται σεβαθmicroούς αλλά εκφράζεται microε σχόλια Μολονότι ακατάλληλη για κά-θε είδους εξετάσεις αποτελεί microια προσωπική επικοινωνία ανάmicroεσαστο microαθητή και στον καθηγητή και είναι εmicroφανής η σπουδαιότητάτης για τη διαγνωστική αξιολόγηση Η συγκριτική αξιολόγηση απrsquo τηνάλλη microεριά καλύπτει τις τυπικές ανάγκες της αξιολόγησης στην εκ-παίδευση οι microαθητές τοποθετούνται σε microια βαθmicroολογική κλίmicroακα καιοι laquoικανότεροιraquo (αυτοί που βρίσκονται στις υψηλότερες βαθmicroίδες τηςκλίmicroακας) επιλέγονται τελικά για κάποιες θέσεις σε ΑΕΙ (ΑνώταταΕκπαιδευτικά Ιδρύmicroατα)

Να διαβάσετε το διπλανόκείmicroενο και να εντοπίσετε τηδιαιρετέα έννοια τη διαιρε-τική βάση (ή τις βάσεις) καιτα είδηmicroέλη της διαίρεσηςΠώς οργανώνεται η διαίρε-ση σrsquo αυτό το εκτεταmicroένοκείmicroενο

Αν επιχειρήσουmicroε να ταξινοmicroήσουmicroε σχηmicroατικά τα παιδαγωγικά ιδεώ-δη που διαmicroορφώθηκαν στην ευρωπαϊκή ιστορία microπορούmicroε να τα δια-φοροποιήσουmicroε σε τέσσερις κατηγορίες

α) Το ατοmicroικό ή το ατοmicroικιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςστόχο του την ανάπτυξη του ατόmicroου ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύ-νολο ή ακόmicroη και ενάντια σrsquoαυτόΤο ατοmicroικό ιδεώδες επικεντρώνεται microε κλασικό τρόπο στο παιδα-

γωγικό σύστηmicroα του Rousseau Βασική αρχή του είναι ότι ο άνθρωποςείναι από τη φύση του καλός εκφυλίζεται όmicroως κάτω από τις επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος Αυτό σηmicroαίνει ότι η αγωγή πρέπει ναέχει ως στόχο της να προφυλάξει τον άνθρωπο από τις κακές επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος (laquoαρνητική αγωγήraquo) Για την πραγmicroά-

234

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

234

τωση του στόχου αυτού η παιδαγωγική διαδικασία πρέπει να ακολου-θεί την εξέλιξη των φυσικών προδιαθέσεων του ανθρώπου να αφήνειδηλαδή τη laquoφύσηraquo να εξελίσσεται microόνη της και να προσαρmicroόζεται στηνπορεία την εξέλιξής της (laquoλειτουργική αγωγήraquo) Οι βασικές αυτές αρχέςτου Rousseau υλοποιούνται στα στάδια ανάπτυξης και αγωγής του παι-διού από τη βρεφική ηλικία ως την ενηλικίωσή του όπως τα παρου-σιάζει ο συγγραφέας στο έργο του laquoΑιmicroίλιοςraquo Ο υποθετικός τρόφιmicroος ζειmicroακριά από τις laquoκακέςraquo επιδράσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος ενώο παιδαγωγός παρακολουθεί την εξέλιξή του εξουδετερώνοντας απλώςότι την παρεmicroποδίζει ή τείνει να τη microαταιώσει

β) Το κοινωνικό ή κοινωνιοκρατικό ιδεώδες της αγωγής απο-βλέπει αντίθετα στην πλήρη ένταξη του ατόmicroου στο κοινωνικό σύνο-λο σε τελευταία ανάλυση που εγγίζει ακραίες θέσεις ο άνθρωπος εί-ναι απλώς δηmicroιούργηmicroα του κοινωνικού συνόλου και υπηρετεί τοκοινωνικό σύνολοΈνας από τους βασικότερους εκπροσώπους του κοινωνικού ιδεώ-

δους της αγωγής στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα εί-ναι ο Durkheim Υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος στη laquoφυσικήraquo του κατά-σταση δεν είναι σε θέση να κατευθύνει και να πραγmicroατώσει τις επι-διώξεις του γιατί πιέζεται από τις ορmicroές του και βρίσκεται έτσι σε συ-νεχή ανασφάλεια Η πραγmicroάτωση των στόχων του είναι δυνατή microόνοmicroέσα στο κοινωνικό σύνολο το οποίο ndashmicroε ορισmicroένους κανόνες συ-microπεριφοράςndash θέτει υπό έλεγχο και περιορίζει τις επιδιώξεις του ατόmicroουστο πλαίσιο του εφικτού Τα microέλη του κοινωνικού συνόλου οικειοποι-ούνται δηλαδή έναν ορισmicroένο πίνακα αξιών που αποτελεί τη laquoσυλλο-γική συνείδησηraquo η οποία ελέγχει και κατευθύνει τη συmicroπεριφορά τουατόmicroου Αυτό γίνεται microε την παιδαγωγική διαδικασία η οποία έχει ωςστόχο της την ένταξη και προσαρmicroογή του ατόmicroου στο κοινωνικό σύ-νολο (laquoκοινωνικοποίησηraquo)Έτσι επιτυγχάνεται από τη microια microεριά η πραγmicroάτωση των επιδιώ-

ξεων του ατόmicroου και από την άλλη η αρmicroονική λειτουργία του κοι-νωνικού συνόλου

γ) Το ανθρωπιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ως στόχο τον τέλειοάνθρωπο ως αυτοδύναmicroη και πολύπλευρη προσωπικότητα Βρίσκεταιστο επίκεντρο της αρχαίας ελληνικής και ρωmicroαϊκής παιδείας και ανα-νεώνεται τόσο στην εποχή της Αναγέννησης όσο και κυρίως του Νεο-ανθρωπισmicroούΟ βασικότερος εκπρόσωπος του ανθρωπιστικού ιδεώδους είναι

ο W Von Humboldt Σκοπός της αγωγής είναι η προοδευτική microετα-microόρφωση του ανθρώπου σrsquo ένα πνευmicroατικό ον δηλαδή σε microια πολύ-πτυχη και αρmicroονική προσωπικότητα microε τα εξής τρία γνωρίσmicroατα τηνατοmicroικότητα (ανάπτυξη των έmicroφυτων προδιαθέσεων και ικανοτή-

Rousseau

Durkheim

W Von Humboldt

235

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

235

των του ατόmicroου) την ολότητα (ανάπτυξη όλων των ψυχικών λει-τουργιών του ανθρώπου) και την καθολικότητα (αφοmicroοίωση απότον άνθρωπο όλων των βασικών στοιχείων του πνευmicroατικού κό-σmicroου) Ο σκοπός αυτός πραγmicroατώνεται microόνο microέσα από ολοκληρω-microένες εκδηλώσεις του πνεύmicroατος και η σπουδαιότερη ανάmicroεσα σrsquoαυτές είναι η γλώσσα Σε πρώτη γραmicromicroή έρχεται ndash microετά τη microητρικήγλώσσαndash η αρχαία ελληνική γλώσσα ως microέσο επικοινωνίας για ναmicroπούmicroε στο πνεύmicroα του ελληνικού πολιτισmicroού ο οποίος εκφράζονταςτα πιο τέλεια χαρακτηριστικά του ανθρώπου πραγmicroατώνει τον αλη-θινό ανθρωπισmicroό Ο ελληνικός πολιτισmicroός αποτελεί κλασικό παρά-δειγmicroα για τη microορφή του όχι για το περιεχόmicroενό του όπως τονίζει ηΑναγέννηση αξιοmicroίmicroητος είναι δηλαδή laquoο τρόπος microε τον οποίο χρη-σιmicroοποιήθηκαν φυσικές και ιστορικές συνθήκες για τη λειτουργίαmicroιας υποδειγmicroατικής ανθρωπότηταςraquo Το ανθρωπιστικό ιδεώδες τουHumboldt αποτέλεσε τη βάση της ουmicroανιστικής παιδείας κυρίωςστη Μέση Εκπαίδευση

δ) Το θρησκευτικό ή microεταφυσικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςκαθοριστικό γνώρισmicroά του τη σχέση του ανθρώπου προς ένα απόλυτουπερβατό ον Ο άνθρωπος η προέλευση και ο προορισmicroός του καθο-ρίζονται και ερmicroηνεύονται στο πλαίσιο της καθολικής αυτής σχέσηςκαι εξάρτησης του ανθρώπουΤο παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο Χρι-

στιανισmicroό Ο άνθρωπος είναι πλασmicroένος laquoκατrsquo εκνα κα καθrsquo13microωσινraquo και microε τη διαδικασία αγωγής και microάθησης πρέπει ναεπιτευχθεί η laquo13microωσις τ Θεraquo Πρότυπο αποτελεί ο Χριστός πουπραγmicroάτωσε microε το παράδειγmicroά του το λόγο του Θεού και οδήγησετους ανθρώπους στο δρόmicroο του Θεού (laquoAEγ8 ε0micro13 7 =δς κα13 7 λ-θεια κα13 7 +ωraquo) Στο στόχο αυτό αντιστοιχούν τα microορφωτικά αγα-θά οι microέθοδοι αγωγής και τα εκπαιδευτικά ιδρύmicroατα Τελικός σκοπόςτης ανθρώπινης ζωής και δηmicroιουργίας είναι η αιώνια κοινωνία microε τοΘεό Το παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες επικρατεί σε περιορισmicroένη κλί-microακα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και γενικά στο Μεσαί-ωνα στη ∆ύση υπό την επίδραση της Καθολικής εκκλησίας και στοΒυζάντιο σε συνύπαρξη microε τον ελληνικό πολιτισmicroό Μετά το δεύτεροπαγκόσmicroιο πόλεmicroο εκδηλώνεται στο πλαίσιο της laquoΠαιδαγωγικής τουΠερσοναλισmicroούraquo Υπάρχει επίσης σε όλες αυτές τις ιστορικές περιό-δους αντίστοιχα οργανωmicroένη διδασκαλία και microάθηση (Κατηχητικάσχολεία Επισκοπικά και Καθεδρικά σχολεία και Πανεπιστήmicroια ιδιω-τική εκπαίδευση)

(para cent bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEgrave˜ middotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircEgraveUcircUgravelsaquoIgraveAcirc˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986)

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις

226

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

226

microIuml IcircmiddotEgrave iexclAcircOcircAcircIumlIumlEumlOacuteEgraveIcirclsaquo degIumlOgraveUcircUcircmiddot Ugrave degatilde

OograveeacuteoacuteiacuteTHORNdivide1

radicUacuteEgraveUcircIgravefi˜ AcircrsaquoOacutemiddotEgrave Ocirc IcircmiddotıOcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ IcircmiddotEgrave Euml currenIcircıAcircUcircEuml UgraveˆOacute IcircDaggerUacuteEgraveˆOacute AacuteOacuteˆUacuteEgraveUcircIgraveiquestUgraveˆOacute IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgrave-middot˜ paramacr laquomicroiquestUacuteOcirc˜ AcircOacutefi˜ UcircOgraveIgravemiddotUgraveOcirc˜ IumlcurrenAacuteAcircUgravemiddotEgrave Euml permilDaggerOacutemiddotIgraveEuml Ocirc˘ middotUcircIcircAcircrsaquo Euml AacuteEuml UcircUgraveOcirc UcircOgraveIgravemiddot middot˘-Ugravefi ∆Ocirc sbquoiquestUacuteOcirc˜ currenmacrAcircEgrave permilEgraveAcircDaggerı˘OacuteUcircEuml IcircmiddotUgravemiddotIcircfiUacute˘EcircEuml IcircmiddotEgrave EcircOcircUacuteiquest UacuteOcirc˜ UgraveOcirc IcirccurrenOacuteUgraveUacuteOcirc UgraveEuml˜ AacuteEuml˜raquo

Παρατηρούmicroε ότι στην αρχήτου προηγούmicroενου ορισmicroούη οριστέα έννοια (βάρος)εντάσσεται σε microια ευρύτερηέννοια (δύναmicroη) που αποτε-λεί το γένος της

Ποιες πληροφορίες και για ποιο λόγο microας δίνονται στο υπόλοιπο microέ-ρος του ορισmicroού

Να διαβάσετε τους ορισmicroούςκαι να επισηmicroάνετε την ορι-στέα έννοια το γένος και τηνειδοποιό διαφορά της δηλα-δή τα χαρακτηριστικά γνωρί-σmicroατά της που τη διακρίνουναπό τις υπόλοιπες έννοιες οιοποίες ανήκουν στο ίδιο γέ-νος

Εξάτmicroιση λέγεται η εξαέρωση που γίνεται microόνο από την ελεύθερηεπιφάνεια του υγρού

Ένα τετράπλευρο που έχει τις απέναντι πλευρές του παράλληλεςλέγεται παραλληλόγραmicromicroο

Οι παραλογές είναι δηmicroοτικά τραγούδια πολύστιχα και αφηγηmicroατι-κά Μοιάζουν δηλαδή microε microικρά έπη όπως και τα ακριτικά microε τηδιαφορά όmicroως ότι δεν εξυmicroνούν ηρωϊκά κατορθώmicroατα αλλά αφη-γούνται τις δραmicroατικές κυρίως περιπέτειες της ανθρώπινης ζωής microετον τρόπο των παραmicroυθιών

Γλώσσα είναι κώδικας σηmicroείων ορισmicroένης microορφής (γλωσσικής) microετα οποία επιτυγχάνεται η επικοινωνία microεταξύ των microελών microιας γλωσ-σικής κοινότητας

(Γ Μπαmicroπινιώτη Θεωρητική Γλωσσολογία)

Έκλειψη λέγεται το φαινόmicroενο microε το οποίο κάποιο ουράνιο σώmicroα γί-νεται αφανές είτε όταν παρεmicroβληθεί ένα άλλο σώmicroα ανάmicroεσα σrsquoαυ-τό και τη γη είτε όταν το ουράνιο σώmicroα είναι ετερόφωτο και εισέρ-χεται σε σκιά

227

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

227

∆middot AcircrsaquopermilEuml UgraveˆOacute OcircUacuteEgraveUcircIgraveOgraveOacute

radicEgrave OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircrsaquo IgraveOcircUacuteOcircDaggerOacute Oacutemiddot UgravemiddotIacuteEgraveOacuteOcircIgraveEumlıOcircDaggerOacute IgraveAcirc permilEgraveiquestEcircOcircUacuteOcirc˘˜ UgraveUacutefiOcirc˘˜ macr middotOacuteiquestIumlOcircAacutemiddot IgraveAcircUgraveOcircOacute UgraveUacutefiOcirc Ocirc˘ middotUacuteOcirc˘UcircEgraveiquest˙Ocirc˘Oacute UgraveEumlOacute OcircUacuteEgraveUcircUgravecurrenmiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot infinfi middot˘Ugravelsaquo UgraveEumlOacute iquestOcircbdquoEuml permilEgravemiddot-IcircUacutersaquoOacuteOcirc˘IgraveAcirc UgraveOcirc˘˜ OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ UcircAcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcircOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave Ucirc˘OacuteıAcircUgraveEgraveIcircOcircDagger˜ infinOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcircfi˜ IumlcurrenAacuteAcircUgravemiddotEgrave OcircOcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ Ocirc˘ middotUacuteEgraveUcircUgraveiquestOacuteAcircEgrave UgraveEumlOacute Ocirc˘Ucircrsaquomiddot IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ AcircIcircıcurrenUgraveOcircOacuteUgravemiddot˜ Ugravemiddot AacuteOacuteˆUacutersaquoUcircIgravemiddotUgravemiddotOcirc˘ AcircUacuteEgravecurrenmacrOcircOacuteUgravemiddotEgrave UcircUgraveEumlOacute currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot middot˘Ugravelsaquo trade˘OacuteıAcircUgraveEgraveIcircfi˜ lsaquo AacuteAcircOacuteAcircUgraveEgraveIcircfi˜ IumlcurrenAacuteAcircUgravemiddotEgrave Ocirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜fiUgravemiddotOacute AcircUacuteEgraveAacuteUacuteiquestEcircAcircUgravemiddotEgrave Euml permilEgravemiddotpermilEgraveIcircmiddotUcircrsaquomiddot UgraveEuml˜ AacutecurrenOacuteAcircUcircEuml˜ IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ AcircOacutefi˜ UacuteiquestAacuteIgravemiddotUgraveOcirc˜ middotfiUgravemiddot middotOacutemiddotAacuteIcircmiddotrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Ocirc˘UcircEgraveOgravepermilEuml Ucirc˘UcircUgravemiddotUgraveEgraveIcirciquest UgraveEuml˜ UgraveOcirc˘ IgravecurrenUacuteEuml

∆είτε πάλι τους προηγούmicroενους ορισmicroούς (σελ 226) και χαρακτηρί-στε τους (αναλυτικοί ή συνθετικοί)

radicEgrave OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircrsaquo IgraveOcircUacuteOcircDaggerOacute middotIcircfiIgraveEuml Oacutemiddot UgravemiddotIacuteEgraveOacuteOcircIgraveEumlıOcircDaggerOacute IgraveAcirc IcircUacuteEgraveUgravelsaquoUacuteEgraveOcirc UgraveEumlOacute currenIcircUgravemiddotUcirclsaquo UgraveOcirc˘˜ UcircAcircUcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc˘˜ IcircmiddotEgrave AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc˘˜ radicEgrave UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcircEgrave fiˆ˜ AcircrsaquoOacutemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ OcircEgrave OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircrsaquo UgraveˆOacuteIumlAcircIacuteEgraveIcircOgraveOacute IcircmiddotEgrave UgraveˆOacute UcircmacrOcircIumlEgraveIcircOgraveOacute AcircAacutemacrAcircEgraveUacuteEgravepermilrsaquoˆOacute AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave UcircAcirc IgraveAcircUacuteEgraveIcircOcircDagger˜ UcircUgraversaquomacrOcirc˘˜ AcircOacuteOgrave OcircEgraveAcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcircEgrave IgraveOcircUacuteOcircDaggerOacute Oacutemiddot IcircmiddotIumlDaggerbdquoOcirc˘Oacute Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ AgraveiquestUacutemacrAcircEgravemiddotIcircfiIgraveEuml Euml AcircUacutersaquoUgraveˆUcircEuml currenOacutemiddot OcircIumlfiIcircIumlEumlUacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc Oacutemiddot middotUcircmacrOcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UgraveOcircOacute OcircUacuteEgraveUcircIgravefi IgraveEgravemiddot˜ currenOacute-OacuteOcircEgravemiddot˜ fiˆ˜ AacutersaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ Ucircrsquo currenOacutemiddot permilOcircIcircrsaquoIgraveEgraveOcirc currenOacutemiddot AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcircfi IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc IcircUgraveIuml

intOcirc˘IumlUgraveOcircDaggerUacutemiddot UcircUgraveEumlOacute IcircOcircEgraveOacuteˆOacuteEgraveOcircIumlOcircAacutersaquomiddot UcircEumlIgravemiddotrsaquoOacuteAcircEgrave Ocirc Ucirc˘OacuteOcircIumlEgraveIcircfi˜ UgraveUacutefiOcirc˜ ˙ˆlsaquo˜ (AacuteOacuteOgraveUcircAcircEgrave˜ middotIacutersaquoAcirc˜ AcircOcircEgraveılsaquoUcircAcircEgrave˜) IgraveEgravemiddot˜ IcircOcircEgraveOacuteˆOacuteEgraveIcirclsaquo˜ OcircIgraveiquestpermilmiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανή πα-ράγραφο που αναπτύσσεταιmicroε ορισmicroό να επισηmicroάνετετα microέρη της (θεmicroατική περίο-δο λεπτοmicroέρειεςσχόλια πε-ρίοδο-κατακλείδα) και να πα-ρατηρήσετε τη σχέση τωνmicroερών αυτών Στην εργασίααυτή θα σας βοηθήσει η επι-σήmicroανση των λέξεων ή φρά-σεων που εισάγουν τις πε-ριόδους

Αυτή τη διαδικασία microε την οποία ένα άτοmicroο microαθαίνει και υιοθετεί τασχήmicroατα συmicroπεριφοράς και τους κανόνες που θεωρούνται κατάλληλοιγια το κοινωνικό του περιβάλλον την ονοmicroάζουmicroε κοινωνικοποίησηΑπό την άποψη της κοινωνίας η κοινωνικοποίηση είναι ένας τρόποςmicroε τον οποίο microεταδίδεται η κουλτούρα και το άτοmicroο προσαρmicroόζεταισrsquo έναν οργανωmicroένο τρόπο ζωής Από την άποψη του ατόmicroου η κοι-νωνικοποίηση είναι microια πραγmicroατοποίηση των δυνατοτήτων του έναςτρόπος που laquoανθρωποποιείraquo το βιολογικό οργανισmicroό του και τον microε-ταmicroορφώνει σε ένα laquoεγώraquo microε microια αίσθηση ταυτότητας Έτσι η κοι-νωνικοποίηση καθορίζει τη συmicroπεριφορά του ατόmicroου είναι ένα microέσοmicroε το οποίο η κοινωνία ασκεί έλεγχο στο άτοmicroο αλλά αποτελεί και τηναπαραίτητη συνθήκη για την ανάπτυξη της ατοmicroικότητας

(iexcl intOcirc˘IumlOcirc˘AacuteEgraveOgraveUgraveEuml˜-deg ordfEgravemacrmiddotIumlmiddotIcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ordmEgraveIumlOcircUcircOcircEcircEgraveIcirccurren˜ IcircmiddotEgrave intOcircEgraveOacuteˆOacuteEgraveIcirccurren˜ infinUacutemacrcurren˜ UgraveEuml˜ partIcircmiddotEgravepermilAcircDaggerUcircAcircˆ˜)

228

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

228

paraOcircIumlIumlcurren˜ EcircOcircUacutecurren˜ AacuteEgravemiddot Oacutemiddot middotOacutemiddotIuml˘ıAcircrsaquo UcircAcirc sbquoiquestıOcirc˜ IgraveEgravemiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo currenOacutemiddot˜UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgraveOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ IcircmiddotEgrave currenAcircEgraveUgravemiddot middotOacutemiddotUgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest OcircEgrave fiUacuteOcircEgrave Ocirc˘UgraveOcircOacute middotOcircUgraveAcircIumlOcircDaggerOacute

Να διαβάσετε προσεκτικά τοδιπλανό κείmicroενο και να εντο-πίσετε

α) Ποια είναι η οριστέα έν-νοια το γένος και η ειδο-ποιός διαφορά

β) Σε ποιο σηmicroείο σταmicroατά οπρωτοβάθmicroιος ορισmicroόςποιοι άλλοι όροι αποσαφη-νίζονται και για ποιο λόγο

γ) Σε ποια σηmicroεία του κειmicroέ-νου υπάρχει παθητική σύ-νταξη Να την αντικαταστή-σετε microε ενεργητική και ναπείτε ποιες αλλαγές παρα-τηρείτε στο ύφος του κειmicroέ-νου Για ποιο λόγο νοmicroίζετεότι ο συγγραφέας προτίmicroησετην παθητική σύνταξη

δ) Ποια ρηmicroατικά πρόσωπαχρησιmicroοποιούνται Να δι-καιολογήσετε τη χρήσητους κάθε φορά

Η Παιδαγωγική είναι microια κοινωνική επιστήmicroη η οποία εξετάζει τονάνθρωπο δηλαδή τις αλλαγές της συmicroπεριφοράς του κυρίως στηνπαιδική και εφηβική του ηλικία υπό το πρίσmicroα των επιδράσεων τηςδιαδικασίας αγωγής και microάθησης Από τον πρωτοβάθmicroιο αυτόν προσ-διορισmicroό του γνωστικού αντικειmicroένου της Παιδαγωγικής Επιστήmicroηςπροκύπτει ότι είναι απαραίτητο να αποσαφηνιστεί microε επιστηmicroονικούςόρους αυτό που ονοmicroάζουmicroε στην προεπιστηmicroονική ήδη χρήση laquoαγω-γήraquo και laquomicroάθησηraquoΩς laquoαγωγήraquo χαρακτηρίζονται οι επιδράσεις των ενηλίκων και ευ-

ρύτερα του κοινωνικοπολιτικού περιβάλλοντος πάνω στο παιδί Επί-microαχο όmicroως είναι το ερώτηmicroα αν αυτό που ονοmicroάζουmicroε αγωγή αποτε-λεί ένα πλέγmicroα από αποκλειστικά σκόπιmicroες και microεθοδευmicroένες επιδράσεις(laquoστενή έννοια της αγωγήςraquo) ή αν εmicroπεριέχει και επιδράσεις χωρίςάmicroεση πρόθεση και microεθόδευση (laquoευρεία έννοια της αγωγήςraquo) ∆εν είναιδυνατό να microεταφερθεί εδώ όλη η σχετική επιχειρηmicroατολογία παρά microό-νο ορισmicroένα από τα βασικότερα σηmicroεία της []Στην παραπάνω οριοθέτηση χαρακτήρισα microε τον όρο αγωγή τις

επιδράσεις που δέχεται το παιδί από το περιβάλλον του τη δική τουδραστηριότητα ονοmicroάζω microάθηση και εννοώ την προσπάθειά του νααποκτήσει εmicroπειρίες ή τύπους συmicroπεριφοράς για να αναπτύξει την προ-σωπικότητά του και να αντιmicroετωπίσει microε αυτοτέλεια τις απαιτήσεις τουκοινωνικού περιβάλλοντός τουΤο σύνολο της αmicroφίδροmicroης αυτής σχέσης και επικοινωνίας ονοmicroά-

ζεται laquoπαιδαγωγική διαδικασίαraquo και αποτελεί το γνωστικό αντικείmicroε-νο της Παιδαγωγικής Επιστήmicroης

(para bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml˜ poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UgraveEuml˜ paramiddotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirclsaquo˜ partEgraveUcircUgravelsaquoIgraveEuml˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986 UcircAcircIuml 12 13)

Να συσχετίσετε τις παρατηρήσεις σας για τη σύνταξη και τα ρηmicroατι-κά πρόσωπα microε το είδος του κειmicroένου δεδοmicroένου ότι πρόκειται γιαένα επιστηmicroονικό κείmicroενο που ορίζει microια έννοια

229

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

229

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave IgraveAcirc UgraveOcircOacute OcircUacuteEgraveUcircIgravefi AcircEgravemacrAcircEgraveUacuteOcircDaggerIgraveAcirc Oacutemiddot OcircUacutersaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc IgraveEgravemiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot permilEgravemiddotIcircUacutersaquoOacuteOcircOacuteUgraveiquest˜ UgraveEumlOacutemiddotfi fiIumlAcirc˜ UgraveEgrave˜ iquestIumlIumlAcirc˜ prod OacuteOcircEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middot˘Ugravelsaquo IumlAcircEgraveUgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave middotUacuteIcircAcircUgraveiquest OcircIumlDaggerIumlOcircIcircEuml EgravepermilEgravemiddotrsaquo-UgraveAcircUacutemiddot fiUgravemiddotOacute UacutefiIcircAcircEgraveUgravemiddotEgrave Oacutemiddot middotOcircpermilOcircıAcircrsaquo IgraveAcirc currenOacutemiddot UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi IgraveEgravemiddot middotEcircEumlUacuteEumlIgravecurrenOacuteEuml currenOacuteOacuteOcircEgravemiddotcentAcircOacute AcircrsaquoOacutemiddotEgrave AcircDaggerIcircOcircIumlOcirc Oacutemiddot middotOacuteEgravemacrOacuteAcircDaggerUcircOcirc˘IgraveAcirc Oacutemiddot IcircmiddotıOcircUacutersaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc IcircmiddotEgrave Oacutemiddot AcircIcircıcurrenUcircOcirc˘IgraveAcirc UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ugravemiddot IcircDaggerUacuteEgravemiddot AacuteOacuteˆUacutersaquoUcircIgravemiddotUgravemiddot IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ Ugravemiddot OcircOcircrsaquomiddot IgraveiquestIumlEgraveUcircUgravemiddot IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave IgraveAcircUgraveEuml UcircAcircEgraveUacuteiquest UgraveOcirc˘˜ middotIgraveEcircEgraveIumlAcircAacutefiIgraveAcircOacuteAcirc˜ lsaquo OcircIuml˘permilEgraveiquestUcircUgravemiddotUgraveAcirc˜ currenOacuteOacuteOcircEgraveAcirc˜ macr laquodegIumlOgraveUcircUcircmiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave currenOacutemiddotUcircDaggerUcircUgraveEumlIgravemiddot EcircˆOacuteEumlUgraveEgraveIcircOgraveOacute Ucirc˘IgravesbquofiIumlˆOacute Ocirc˘ macrUacuteEumlUcircEgraveIgraveAcircDaggerOcirc˘Oacute UcircUgraveEumlOacute AcircEgraveIcircOcircEgraveOacuteˆOacutersaquomiddotraquo centEgravemiddotsbquoiquestUcircUgraveAcircUcircmacrAcircUgraveEgraveIcirciquest IcircmiddotEgrave UgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc Ocirc˘ middotIcircOcircIumlOcirc˘ıAcircrsaquo

ŸUcircOcirc EgraveOcirc sbquoUacutemiddotmacr˘IumlOcircAacuteEgraveIcircfi˜ Ocirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ UgravefiUcircOcirc EgraveOcirc laquomiddotOacuteOgravepermil˘OacuteOcirc˜raquo middotUacuteOcirc˘-UcircEgraveiquest˙AcircUgravemiddotEgrave AcircAcircEgravepermillsaquo permilAcircOacute middotEcirclsaquoOacuteAcircEgrave Oacutemiddot EcircmiddotOacuteAcircrsaquo IcirciquestOcircEgravemiddot AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcirclsaquo UgraveOcirc-OcircıcurrenUgraveEumlUcircEuml infinOacuteUgraversaquoıAcircUgravemiddot currenOacutemiddot˜ AcircIcircUgraveAcircOacutecurrenUcircUgraveAcircUacuteOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ AcircEgraveUgraveUacutecurrenAcircEgrave OacutemiddotEcircmiddotOacuteAcircrsaquo Euml middotOcircpermilOcircmacrlsaquo UgraveˆOacute middotUacutemacrOgraveOacute IgraveEgravemiddot˜ Ucirc˘AacuteIcircAcircIcircUacuteEgraveIgravecurrenOacuteEuml˜ AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcirclsaquo˜UcircmacrOcircIumllsaquo˜ [] ŒOacutemiddot˜ UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ fiˆ˜ Ocirc middotIcircfiIumlOcirc˘ıOcirc˜ laquodegIumlOgraveUcirc-Ucircmiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave currenOacutemiddot UcircDaggerUcircUgraveEumlIgravemiddot EcircˆOacuteEumlUgraveEgraveIcircOgraveOacute Ucirc˘IgravesbquofiIumlˆOacute Ocirc˘ macrUacuteEumlUcircEgraveIgraveAcircDaggerOcirc˘OacuteUcircUgraveEumlOacute AcircEgraveIcircOcircEgraveOacuteˆOacutersaquomiddotraquo AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UcircˆUcircUgravefi˜ middotfi UgraveEumlOacute iquestOcircbdquoEuml fiUgraveEgrave IcircmiddotıOgrave˜ AcircrsaquoOacutemiddotEgravemiddotUacuteIcircAcircUgraveiquest AacuteAcircOacuteEgraveIcircfi˜ permilAcirc permilrsaquoOacuteAcircEgrave Iumlmiddotsbquolsaquo UcircAcirc OcircIumlIumlcurren˜ middotOacuteUgraveEgraveUacuteUacutelsaquoUcircAcircEgrave˜ infinIcircUacuteEgravesbquoOgrave˜fiIgraveˆ˜ UgraveOcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ fiUgraveEgrave permilAcirc permilrsaquoOacuteAcircEgrave UgraveEuml permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgravemiddot Oacutemiddot UgraveOcircOacute middotOacuteUgraveEgraveIcircUacuteOcircDagger-UcircOcirc˘IgraveAcirc IcircmiddotEgrave AcircOcircIgravecurrenOacuteˆ˜ Oacutemiddot IcircUacutersaquoOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotOacute ımiddot UgraveOcircOacute permilAcircmacrUgraveOcircDaggerIgraveAcirc ımiddot UgraveOcircOacuteUgraveUacuteOcircOcircOcircEgravelsaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc lsaquo ımiddot UgraveOcircOacute middotOcircUacuteUacutersaquobdquoOcirc˘IgraveAcirc IgraveAcircEgraveOgraveOacuteAcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcirc-OacuteEgraveIcirclsaquo macrUacuteEumlUcircEgraveIgravefiUgraveEumlUgraveiquest UgraveOcirc˘

(paraAcircUgraveUacuteOcircDaggerOacuteEgravemiddot˜ part iexclAcircOcircAcircIumlIumlEumlOacuteEgraveIcirclsaquo degUacutemiddotIgraveIgravemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo IcircmiddotEgrave trade˘AacuteIcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo infinOacuteiquestIuml˘UcircEuml)

∆ιαβάστε το κείmicroενο του ΜΑνδρόνικου ∆ικαιολογείταιη άποψή του ότι η γραmicromicroατι-κή εξήγηση δεν είναι αρκετήγια να κατανοήσει κανείςπλήρως το περιεχόmicroενο τηςέννοιας laquoκριτικόςraquo

Για τον Έλληνα η σηmicroασία της λέξης laquoκριτικήraquo είναι και πρόδηλη καιπαραπλανητική πρόδηλη γιατί εύκολα καταλαβαίνει την παραγωγήτης από το ρήmicroα κ ρ ί ν ω παραπλανητική γιατί όπως και σε πολλέςάλλες περιπτώσεις δεν αισθάνεται την ανάγκη να καθορίσει τα εννοι-ολογικά της όρια και το περιεχόmicroενό της επειδή πιστεύει πως η γραmicro-microατική εξήγηση είναι αρκετή για να κατανοήσει και το περιεχόmicroενοτης έννοιας σε όλη του την έκταση Ότι η έννοια κ ρ ι τ ι κ ή σηmicroαίνειτην ενέργεια που δηλώνει το ρήmicroα κρίνω δεν υπάρχει αmicroφιβολία κρι-τικός λοιπόν είναι ο άνθρωπος που κρίνει το έργο της τέχνης αυτός δη-λαδή που αποτιmicroά την αξία του ή την απαξία του τις αρετές και τις αδυ-ναmicroίες του Από την αρχική αυτή σηmicroασία πηγάζει και η στάση του κρι-τικού που παίρνει συχνά τη θέση του κριτή-δικαστή και η φυσική αντίθεσητου δηmicroιουργού προς τον κριτικό του που τον αισθάνεται ως αντίδικο καιτο laquoσώmicroα του εγκλήmicroατοςraquo το ίδιο το έργο της τέχνης στέκεται άφωνοκαι ανίκανο να πάρει microέρος στη διαmicroάχη να βοηθήσει στην τελική κρί-ση microε τη δική του υπόσταση που από τη στιγmicroή της δηmicroιουργίας καιύστερα έχει αποχτήσει αυτονοmicroία και αυτοτέλεια Μια τέτοια στάση του

230

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

230

κριτικού είναι και ατελεσφόρητη και αντιπαθητική συχνά οδηγεί στον αυ-θαίρετο εγωισmicroό και στην αθεmicroελίωτη υπεροψία ακόmicroα και στην αυθά-δεια όπως έγραψε κάποτε ένας κριτικός της λογοτεχνίας microας που κατα-λάβαινε καλά τους δρόmicroους όπου οδηγεί ψυχολογικά η άσκηση της κρι-τικής που ξεκινά από microια τέτοιαν αφετηρία Προτού όmicroως προχωρήσου-microε στην αρνητική αυτή εικόνα του κριτικού και της κριτικής είναι ορθόνα κατανοήσουmicroε το έργο του και τη λειτουργία που ασκεί ή που πρέπεινα ασκεί microέσα στο καλλιτεχνικό κύκλωmicroα microιας σύγχρονης κοινωνίαςπρος αυτή την κατεύθυνση άλλωστε microας οδηγούν όσα προσπαθήσαmicroε ναδιατυπώσουmicroε στην αρχή αυτού του κειmicroένου

(ordf infinOacutepermilUacutefiOacuteEgraveIcircOcirc˘ laquointUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo IcircmiddotEgrave centEumlIgraveEgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot prod IumlAcircEgraveUgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot UgraveEuml˜ IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo˜raquoAtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi rsquo73 Ucirc 10)

α) Να επιλέξετε microια από τις παρακάτω έννοιες και να την αναπτύξετεσε microία ή περισσότερες παραγράφους

ρατσισmicroός αλλοτρίωση παγκοσmicroιοποίηση καταναλωτισmicroός

β) Να συγκρίνετε στη συνέχεια τους ορισmicroούς που έχουν δοθεί απόδιάφορους συmicromicroαθητές σας για την ίδια έννοια

Προσέξτε ότι για έναν εκτεταmicroένο ορισmicroό χρειάζεται πάντοτε ένασχέδιο οργάνωσης Η πιο συνηθισmicroένη microέθοδος στις περιπτώσειςαυτές είναι η παραγωγική αρχίζουmicroε microε ένα σύντοmicroο ορισmicroό τηςέννοιας που τον αναλύουmicroε έπειτα στο υπόλοιπο κείmicroενο (σε microίαή περισσότερες παραγράφους) αναπτύσσοντας ξεχωριστά το κα-θένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσmicroατα της έννοιας

231

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

231

centeacuteaacuteYacuteogravearingoacuteegrave2∆middot Ucirc˘UcircUgravemiddotUgraveEgraveIcirciquest UcircUgraveOcircEgravemacrAcircrsaquomiddot UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

Να παρατηρήσετε τη διπλα-νή παράγραφο που αναπτύσ-σεται microε ορισmicroό και διαίρε-ση

Πρόταση λέγεται το συντοmicroότερο τmicroήmicroα του λόγου που εκφράζει microιασκέψη microια επιθυmicroία ή ένα συναίσθηmicroα Τα είδη των προτάσεων ωςπρος το περιεχόmicroενό τους είναι α) προτάσεις κρίσεως microε τις οποίες δια-τυπώνεται microια κρίση microια σκέψη ή δίνεται microια πληροφορία β) προτά-σεις επιθυmicroίας microε τις οποίες εκφράζεται microια επιθυmicroία προσταγή ευχήγ) προτάσεις επιφωνηmicroατικές microε τις οποίες εκφράζεται ένα έντονο συ-ναίσθηmicroα και δ) προτάσεις ερωτηmicroατικές microε τις οποίες διατυπώνεταιmicroια ερώτηση

Ÿˆ˜ permilEgravemiddotEgraveUcircUgraveOgraveOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotfi UgraveEumlOacute UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacuteEuml middotUacuteiquestAacuteUacutemiddotEcircOcirc IgraveAcirc UgraveEuml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml middotOacutemiddot-IumlDaggerOcirc˘IgraveAcirc currenOacutemiddot fiIumlOcirc (AacutecurrenOacuteOcirc˜) UcircUgravemiddot IgravecurrenUacuteEuml UgraveOcirc˘ (AcircrsaquopermilEuml) IgraveAcirc sbquoiquestUcircEuml IcirciquestOcircEgraveOcirc Ocirc˘UcircEgraveOgravepermilAcirc˜ AacuteOacuteOgraveUacuteEgraveUcircIgraveiquestUgraveOcirc˘˜ (permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml) prod permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot middotUacutemiddotUcircUgravemiddotıAcircrsaquo IcircmiddotEgrave IgraveAcirc currenOacutemiddot permilEgraveiquestAacuteUacutemiddotIgraveIgravemiddotfiˆ˜ UgraveOcirc middotUacutemiddotIcirciquestUgraveˆ

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot (AacutecurrenOacuteOcirc˜) paraUacutefiUgravemiddotUcircEuml

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml ˆ˜ UacuteOcirc˜ UgraveOcirc AcircUacuteEgraveAcircmacrfiIgraveAcircOacuteOcirc

ordfcurrenIumlEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜IcircUacutersaquoUcircAcircˆ˜ AcircEgraveı˘Igraversaquomiddot˜ AcircEgraveEcircˆOacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜ AcircUacuteˆUgraveEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜

Μία έννοια microπορεί να διαι-ρεθεί microε περισσότερες απόmicroία διαιρετικές βάσεις

Με ποια άλλη διαιρετική βάση microπορούmicroε να διαιρέσουmicroε την έν-νοια laquoπροτάσηraquo Συmicroβουλευτείτε το Συντακτικό (ΝΕΣ εκδ 1997σ 12-22) και κάνετε τα σχετικά διαγράmicromicroατα

Σε τι νοmicroίζετε ότι αποσκοπεί η διαίρεση microιας έννοιας και γιατί συν-δέεται microε τον ορισmicroό

232

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

232

infinOacutemiddotAacuteIcircmiddotrsaquoAcirc˜ UacuteOcirccedilOcircıcurrenUcircAcircEgrave˜ AacuteEgravemiddot IgraveEgravemiddot UcircˆUcircUgravelsaquo permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml

Να ελέγξετε αν η διαίρεσητων ρηmicroατικών χρόνων πουαπεικονίζεται microε το διάγραmicro-microα είναι ορθή συγκεκριmicroέ-να αν γίνεται microε microια ενιαίαδιαιρετική βάση

Πχ

Να παρατηρήσετε αν η δι-πλανή διαίρεση είναι τέλειαδηλαδή αν περιλαmicroβάνει όλατα είδη του γένους

Οι διαθέσεις του ρήmicroατος είναι οι εξής ενεργητική παθητική καιmicroέση

Να προσέξετε αν η διαίρεσηπου αναφέρεται στα είδη τουπεζού λόγου στην ΑρχαίαΕλλάδα είναι συνεχής δηλα-δή αν δεν γίνεται κάποιο άλ-microα στα είδη της

Τα είδη του πεζού λόγου στην αρχαία Ελλάδα ήταν η ιστορία η φιλο-σοφία και οι δικανικοί λόγοι

Ÿˆ˜ AcircrsaquopermilmiddotIgraveAcirc UcircUgravemiddot UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacutemiddot middotUacutemiddotpermilAcircrsaquoAacuteIgravemiddotUgravemiddot Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml UacutecurrenAcircEgrave Oacutemiddot AacutersaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave Icirciquest-ıAcirc EcircOcircUacuteiquest IgraveAcirc IgraveEgravemiddot OcircUacuteEgraveUcircIgravecurrenOacuteEuml IcircmiddotEgrave AcircOacuteEgravemiddotrsaquomiddot permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UgravecurrenIumlAcircEgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘OacuteAcircmacrlsaquo˜

Σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερες από microία διαιρετικές βάσειςνα διαιρέσετε εσείς την έννοια microε καθεmicroιά από τις βάσεις αυτές καινα κάνετε τα αντίστοιχα διαγράmicromicroατα (βλ και ΝΕΓ παρ 219-225)

middotUacuteOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo

OEgrave macrUacutefiOacuteOcircEgrave UgraveˆOacute UacuteEumlIgraveiquestUgraveˆOacute UgraveEuml˜ OcircUacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcirclsaquo˜

middotUacuteAcircIumlıOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo AcircUacuteEgraveEcircUacutemiddotUcircUgraveEgraveIcircOcircrsaquo UcircUgraveEgraveAacuteIgraveEgravemiddotrsaquoOcircEgrave

233

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

233

prod currenIcircUgravemiddotUcircEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜ AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ocircfi-UgraveAcirc middotIumlOgrave˜ middotOacutemiddotEcirccurrenUacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ oslashUcircUgravefiUcircOcirc Ucirc˘macrOacuteiquest Euml permilEgravemiddotrsaquo-UacuteAcircUcircEuml IcircmiddotIumlDaggerUgraveAcircEgrave Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ lsaquo currenOacutemiddot AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcircOcircfiUgraveAcirc UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave IgraveEgravemiddot UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgravemiddot permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IcircmiddotEgrave UcircUgraveEuml Ucirc˘OacutecurrenmacrAcircEgravemiddot middotOacutemiddot-UgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave EgraveOcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανήπαράγραφο και να παρατη-ρήσετε τον τρόπο microε τονοποίο οργανώνεται η διαίρε-ση σε ποιο microέρος της παρα-γράφου (θεmicroατική περίοδοςλεπτόmicroερειεςσχόλια περίο-δος-κατακλείδα) δίνεται ηπρωτοβάθmicroια διαίρεση Σεποιο αναπτύσσονται τα είδητης διαίρεσης

Σύmicroφωνα microε microία από τις ταξινοmicroήσεις της η αξιολόγηση microπορεί ναδιακριθεί σε ατοmicroική και συγκριτική ανάλογα microε το αν περιορίζεταισε ένα άτοmicroο ή αντίθετα επεκτείνεται στη σύγκριση των ικανοτήτωντου ενός microαθητή microε των άλλων microαθητών της τάξης του σχολείουτης ηλικίας του κτλ Πιο συγκεκριmicroένα η ατοmicroική αξιολόγηση στο-χεύει στο άτοmicroο και την ιδιαιτερότητά του στα ιδιαίτερα προβλήmicroα-τα που αντιmicroετωπίζει στη βελτίωση ή όχι της προσπάθειάς του κτλΦυσικά microια αξιολόγηση τέτοιου είδους δεν microπορεί να στηρίζεται σεβαθmicroούς αλλά εκφράζεται microε σχόλια Μολονότι ακατάλληλη για κά-θε είδους εξετάσεις αποτελεί microια προσωπική επικοινωνία ανάmicroεσαστο microαθητή και στον καθηγητή και είναι εmicroφανής η σπουδαιότητάτης για τη διαγνωστική αξιολόγηση Η συγκριτική αξιολόγηση απrsquo τηνάλλη microεριά καλύπτει τις τυπικές ανάγκες της αξιολόγησης στην εκ-παίδευση οι microαθητές τοποθετούνται σε microια βαθmicroολογική κλίmicroακα καιοι laquoικανότεροιraquo (αυτοί που βρίσκονται στις υψηλότερες βαθmicroίδες τηςκλίmicroακας) επιλέγονται τελικά για κάποιες θέσεις σε ΑΕΙ (ΑνώταταΕκπαιδευτικά Ιδρύmicroατα)

Να διαβάσετε το διπλανόκείmicroενο και να εντοπίσετε τηδιαιρετέα έννοια τη διαιρε-τική βάση (ή τις βάσεις) καιτα είδηmicroέλη της διαίρεσηςΠώς οργανώνεται η διαίρε-ση σrsquo αυτό το εκτεταmicroένοκείmicroενο

Αν επιχειρήσουmicroε να ταξινοmicroήσουmicroε σχηmicroατικά τα παιδαγωγικά ιδεώ-δη που διαmicroορφώθηκαν στην ευρωπαϊκή ιστορία microπορούmicroε να τα δια-φοροποιήσουmicroε σε τέσσερις κατηγορίες

α) Το ατοmicroικό ή το ατοmicroικιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςστόχο του την ανάπτυξη του ατόmicroου ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύ-νολο ή ακόmicroη και ενάντια σrsquoαυτόΤο ατοmicroικό ιδεώδες επικεντρώνεται microε κλασικό τρόπο στο παιδα-

γωγικό σύστηmicroα του Rousseau Βασική αρχή του είναι ότι ο άνθρωποςείναι από τη φύση του καλός εκφυλίζεται όmicroως κάτω από τις επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος Αυτό σηmicroαίνει ότι η αγωγή πρέπει ναέχει ως στόχο της να προφυλάξει τον άνθρωπο από τις κακές επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος (laquoαρνητική αγωγήraquo) Για την πραγmicroά-

234

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

234

τωση του στόχου αυτού η παιδαγωγική διαδικασία πρέπει να ακολου-θεί την εξέλιξη των φυσικών προδιαθέσεων του ανθρώπου να αφήνειδηλαδή τη laquoφύσηraquo να εξελίσσεται microόνη της και να προσαρmicroόζεται στηνπορεία την εξέλιξής της (laquoλειτουργική αγωγήraquo) Οι βασικές αυτές αρχέςτου Rousseau υλοποιούνται στα στάδια ανάπτυξης και αγωγής του παι-διού από τη βρεφική ηλικία ως την ενηλικίωσή του όπως τα παρου-σιάζει ο συγγραφέας στο έργο του laquoΑιmicroίλιοςraquo Ο υποθετικός τρόφιmicroος ζειmicroακριά από τις laquoκακέςraquo επιδράσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος ενώο παιδαγωγός παρακολουθεί την εξέλιξή του εξουδετερώνοντας απλώςότι την παρεmicroποδίζει ή τείνει να τη microαταιώσει

β) Το κοινωνικό ή κοινωνιοκρατικό ιδεώδες της αγωγής απο-βλέπει αντίθετα στην πλήρη ένταξη του ατόmicroου στο κοινωνικό σύνο-λο σε τελευταία ανάλυση που εγγίζει ακραίες θέσεις ο άνθρωπος εί-ναι απλώς δηmicroιούργηmicroα του κοινωνικού συνόλου και υπηρετεί τοκοινωνικό σύνολοΈνας από τους βασικότερους εκπροσώπους του κοινωνικού ιδεώ-

δους της αγωγής στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα εί-ναι ο Durkheim Υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος στη laquoφυσικήraquo του κατά-σταση δεν είναι σε θέση να κατευθύνει και να πραγmicroατώσει τις επι-διώξεις του γιατί πιέζεται από τις ορmicroές του και βρίσκεται έτσι σε συ-νεχή ανασφάλεια Η πραγmicroάτωση των στόχων του είναι δυνατή microόνοmicroέσα στο κοινωνικό σύνολο το οποίο ndashmicroε ορισmicroένους κανόνες συ-microπεριφοράςndash θέτει υπό έλεγχο και περιορίζει τις επιδιώξεις του ατόmicroουστο πλαίσιο του εφικτού Τα microέλη του κοινωνικού συνόλου οικειοποι-ούνται δηλαδή έναν ορισmicroένο πίνακα αξιών που αποτελεί τη laquoσυλλο-γική συνείδησηraquo η οποία ελέγχει και κατευθύνει τη συmicroπεριφορά τουατόmicroου Αυτό γίνεται microε την παιδαγωγική διαδικασία η οποία έχει ωςστόχο της την ένταξη και προσαρmicroογή του ατόmicroου στο κοινωνικό σύ-νολο (laquoκοινωνικοποίησηraquo)Έτσι επιτυγχάνεται από τη microια microεριά η πραγmicroάτωση των επιδιώ-

ξεων του ατόmicroου και από την άλλη η αρmicroονική λειτουργία του κοι-νωνικού συνόλου

γ) Το ανθρωπιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ως στόχο τον τέλειοάνθρωπο ως αυτοδύναmicroη και πολύπλευρη προσωπικότητα Βρίσκεταιστο επίκεντρο της αρχαίας ελληνικής και ρωmicroαϊκής παιδείας και ανα-νεώνεται τόσο στην εποχή της Αναγέννησης όσο και κυρίως του Νεο-ανθρωπισmicroούΟ βασικότερος εκπρόσωπος του ανθρωπιστικού ιδεώδους είναι

ο W Von Humboldt Σκοπός της αγωγής είναι η προοδευτική microετα-microόρφωση του ανθρώπου σrsquo ένα πνευmicroατικό ον δηλαδή σε microια πολύ-πτυχη και αρmicroονική προσωπικότητα microε τα εξής τρία γνωρίσmicroατα τηνατοmicroικότητα (ανάπτυξη των έmicroφυτων προδιαθέσεων και ικανοτή-

Rousseau

Durkheim

W Von Humboldt

235

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

235

των του ατόmicroου) την ολότητα (ανάπτυξη όλων των ψυχικών λει-τουργιών του ανθρώπου) και την καθολικότητα (αφοmicroοίωση απότον άνθρωπο όλων των βασικών στοιχείων του πνευmicroατικού κό-σmicroου) Ο σκοπός αυτός πραγmicroατώνεται microόνο microέσα από ολοκληρω-microένες εκδηλώσεις του πνεύmicroατος και η σπουδαιότερη ανάmicroεσα σrsquoαυτές είναι η γλώσσα Σε πρώτη γραmicromicroή έρχεται ndash microετά τη microητρικήγλώσσαndash η αρχαία ελληνική γλώσσα ως microέσο επικοινωνίας για ναmicroπούmicroε στο πνεύmicroα του ελληνικού πολιτισmicroού ο οποίος εκφράζονταςτα πιο τέλεια χαρακτηριστικά του ανθρώπου πραγmicroατώνει τον αλη-θινό ανθρωπισmicroό Ο ελληνικός πολιτισmicroός αποτελεί κλασικό παρά-δειγmicroα για τη microορφή του όχι για το περιεχόmicroενό του όπως τονίζει ηΑναγέννηση αξιοmicroίmicroητος είναι δηλαδή laquoο τρόπος microε τον οποίο χρη-σιmicroοποιήθηκαν φυσικές και ιστορικές συνθήκες για τη λειτουργίαmicroιας υποδειγmicroατικής ανθρωπότηταςraquo Το ανθρωπιστικό ιδεώδες τουHumboldt αποτέλεσε τη βάση της ουmicroανιστικής παιδείας κυρίωςστη Μέση Εκπαίδευση

δ) Το θρησκευτικό ή microεταφυσικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςκαθοριστικό γνώρισmicroά του τη σχέση του ανθρώπου προς ένα απόλυτουπερβατό ον Ο άνθρωπος η προέλευση και ο προορισmicroός του καθο-ρίζονται και ερmicroηνεύονται στο πλαίσιο της καθολικής αυτής σχέσηςκαι εξάρτησης του ανθρώπουΤο παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο Χρι-

στιανισmicroό Ο άνθρωπος είναι πλασmicroένος laquoκατrsquo εκνα κα καθrsquo13microωσινraquo και microε τη διαδικασία αγωγής και microάθησης πρέπει ναεπιτευχθεί η laquo13microωσις τ Θεraquo Πρότυπο αποτελεί ο Χριστός πουπραγmicroάτωσε microε το παράδειγmicroά του το λόγο του Θεού και οδήγησετους ανθρώπους στο δρόmicroο του Θεού (laquoAEγ8 ε0micro13 7 =δς κα13 7 λ-θεια κα13 7 +ωraquo) Στο στόχο αυτό αντιστοιχούν τα microορφωτικά αγα-θά οι microέθοδοι αγωγής και τα εκπαιδευτικά ιδρύmicroατα Τελικός σκοπόςτης ανθρώπινης ζωής και δηmicroιουργίας είναι η αιώνια κοινωνία microε τοΘεό Το παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες επικρατεί σε περιορισmicroένη κλί-microακα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και γενικά στο Μεσαί-ωνα στη ∆ύση υπό την επίδραση της Καθολικής εκκλησίας και στοΒυζάντιο σε συνύπαρξη microε τον ελληνικό πολιτισmicroό Μετά το δεύτεροπαγκόσmicroιο πόλεmicroο εκδηλώνεται στο πλαίσιο της laquoΠαιδαγωγικής τουΠερσοναλισmicroούraquo Υπάρχει επίσης σε όλες αυτές τις ιστορικές περιό-δους αντίστοιχα οργανωmicroένη διδασκαλία και microάθηση (Κατηχητικάσχολεία Επισκοπικά και Καθεδρικά σχολεία και Πανεπιστήmicroια ιδιω-τική εκπαίδευση)

(para cent bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEgrave˜ middotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircEgraveUcircUgravelsaquoIgraveAcirc˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986)

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις

227

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

227

∆middot AcircrsaquopermilEuml UgraveˆOacute OcircUacuteEgraveUcircIgraveOgraveOacute

radicEgrave OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircrsaquo IgraveOcircUacuteOcircDaggerOacute Oacutemiddot UgravemiddotIacuteEgraveOacuteOcircIgraveEumlıOcircDaggerOacute IgraveAcirc permilEgraveiquestEcircOcircUacuteOcirc˘˜ UgraveUacutefiOcirc˘˜ macr middotOacuteiquestIumlOcircAacutemiddot IgraveAcircUgraveOcircOacute UgraveUacutefiOcirc Ocirc˘ middotUacuteOcirc˘UcircEgraveiquest˙Ocirc˘Oacute UgraveEumlOacute OcircUacuteEgraveUcircUgravecurrenmiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot infinfi middot˘Ugravelsaquo UgraveEumlOacute iquestOcircbdquoEuml permilEgravemiddot-IcircUacutersaquoOacuteOcirc˘IgraveAcirc UgraveOcirc˘˜ OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ UcircAcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcircOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave Ucirc˘OacuteıAcircUgraveEgraveIcircOcircDagger˜ infinOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcircfi˜ IumlcurrenAacuteAcircUgravemiddotEgrave OcircOcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ Ocirc˘ middotUacuteEgraveUcircUgraveiquestOacuteAcircEgrave UgraveEumlOacute Ocirc˘Ucircrsaquomiddot IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ AcircIcircıcurrenUgraveOcircOacuteUgravemiddot˜ Ugravemiddot AacuteOacuteˆUacutersaquoUcircIgravemiddotUgravemiddotOcirc˘ AcircUacuteEgravecurrenmacrOcircOacuteUgravemiddotEgrave UcircUgraveEumlOacute currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot middot˘Ugravelsaquo trade˘OacuteıAcircUgraveEgraveIcircfi˜ lsaquo AacuteAcircOacuteAcircUgraveEgraveIcircfi˜ IumlcurrenAacuteAcircUgravemiddotEgrave Ocirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜fiUgravemiddotOacute AcircUacuteEgraveAacuteUacuteiquestEcircAcircUgravemiddotEgrave Euml permilEgravemiddotpermilEgraveIcircmiddotUcircrsaquomiddot UgraveEuml˜ AacutecurrenOacuteAcircUcircEuml˜ IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ AcircOacutefi˜ UacuteiquestAacuteIgravemiddotUgraveOcirc˜ middotfiUgravemiddot middotOacutemiddotAacuteIcircmiddotrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Ocirc˘UcircEgraveOgravepermilEuml Ucirc˘UcircUgravemiddotUgraveEgraveIcirciquest UgraveEuml˜ UgraveOcirc˘ IgravecurrenUacuteEuml

∆είτε πάλι τους προηγούmicroενους ορισmicroούς (σελ 226) και χαρακτηρί-στε τους (αναλυτικοί ή συνθετικοί)

radicEgrave OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircrsaquo IgraveOcircUacuteOcircDaggerOacute middotIcircfiIgraveEuml Oacutemiddot UgravemiddotIacuteEgraveOacuteOcircIgraveEumlıOcircDaggerOacute IgraveAcirc IcircUacuteEgraveUgravelsaquoUacuteEgraveOcirc UgraveEumlOacute currenIcircUgravemiddotUcirclsaquo UgraveOcirc˘˜ UcircAcircUcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc˘˜ IcircmiddotEgrave AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc˘˜ radicEgrave UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcircEgrave fiˆ˜ AcircrsaquoOacutemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ OcircEgrave OcircUacuteEgraveUcircIgraveOcircrsaquo UgraveˆOacuteIumlAcircIacuteEgraveIcircOgraveOacute IcircmiddotEgrave UgraveˆOacute UcircmacrOcircIumlEgraveIcircOgraveOacute AcircAacutemacrAcircEgraveUacuteEgravepermilrsaquoˆOacute AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave UcircAcirc IgraveAcircUacuteEgraveIcircOcircDagger˜ UcircUgraversaquomacrOcirc˘˜ AcircOacuteOgrave OcircEgraveAcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcircEgrave IgraveOcircUacuteOcircDaggerOacute Oacutemiddot IcircmiddotIumlDaggerbdquoOcirc˘Oacute Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ AgraveiquestUacutemacrAcircEgravemiddotIcircfiIgraveEuml Euml AcircUacutersaquoUgraveˆUcircEuml currenOacutemiddot OcircIumlfiIcircIumlEumlUacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc Oacutemiddot middotUcircmacrOcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UgraveOcircOacute OcircUacuteEgraveUcircIgravefi IgraveEgravemiddot˜ currenOacute-OacuteOcircEgravemiddot˜ fiˆ˜ AacutersaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ Ucircrsquo currenOacutemiddot permilOcircIcircrsaquoIgraveEgraveOcirc currenOacutemiddot AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcircfi IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc IcircUgraveIuml

intOcirc˘IumlUgraveOcircDaggerUacutemiddot UcircUgraveEumlOacute IcircOcircEgraveOacuteˆOacuteEgraveOcircIumlOcircAacutersaquomiddot UcircEumlIgravemiddotrsaquoOacuteAcircEgrave Ocirc Ucirc˘OacuteOcircIumlEgraveIcircfi˜ UgraveUacutefiOcirc˜ ˙ˆlsaquo˜ (AacuteOacuteOgraveUcircAcircEgrave˜ middotIacutersaquoAcirc˜ AcircOcircEgraveılsaquoUcircAcircEgrave˜) IgraveEgravemiddot˜ IcircOcircEgraveOacuteˆOacuteEgraveIcirclsaquo˜ OcircIgraveiquestpermilmiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανή πα-ράγραφο που αναπτύσσεταιmicroε ορισmicroό να επισηmicroάνετετα microέρη της (θεmicroατική περίο-δο λεπτοmicroέρειεςσχόλια πε-ρίοδο-κατακλείδα) και να πα-ρατηρήσετε τη σχέση τωνmicroερών αυτών Στην εργασίααυτή θα σας βοηθήσει η επι-σήmicroανση των λέξεων ή φρά-σεων που εισάγουν τις πε-ριόδους

Αυτή τη διαδικασία microε την οποία ένα άτοmicroο microαθαίνει και υιοθετεί τασχήmicroατα συmicroπεριφοράς και τους κανόνες που θεωρούνται κατάλληλοιγια το κοινωνικό του περιβάλλον την ονοmicroάζουmicroε κοινωνικοποίησηΑπό την άποψη της κοινωνίας η κοινωνικοποίηση είναι ένας τρόποςmicroε τον οποίο microεταδίδεται η κουλτούρα και το άτοmicroο προσαρmicroόζεταισrsquo έναν οργανωmicroένο τρόπο ζωής Από την άποψη του ατόmicroου η κοι-νωνικοποίηση είναι microια πραγmicroατοποίηση των δυνατοτήτων του έναςτρόπος που laquoανθρωποποιείraquo το βιολογικό οργανισmicroό του και τον microε-ταmicroορφώνει σε ένα laquoεγώraquo microε microια αίσθηση ταυτότητας Έτσι η κοι-νωνικοποίηση καθορίζει τη συmicroπεριφορά του ατόmicroου είναι ένα microέσοmicroε το οποίο η κοινωνία ασκεί έλεγχο στο άτοmicroο αλλά αποτελεί και τηναπαραίτητη συνθήκη για την ανάπτυξη της ατοmicroικότητας

(iexcl intOcirc˘IumlOcirc˘AacuteEgraveOgraveUgraveEuml˜-deg ordfEgravemacrmiddotIumlmiddotIcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ordmEgraveIumlOcircUcircOcircEcircEgraveIcirccurren˜ IcircmiddotEgrave intOcircEgraveOacuteˆOacuteEgraveIcirccurren˜ infinUacutemacrcurren˜ UgraveEuml˜ partIcircmiddotEgravepermilAcircDaggerUcircAcircˆ˜)

228

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

228

paraOcircIumlIumlcurren˜ EcircOcircUacutecurren˜ AacuteEgravemiddot Oacutemiddot middotOacutemiddotIuml˘ıAcircrsaquo UcircAcirc sbquoiquestıOcirc˜ IgraveEgravemiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo currenOacutemiddot˜UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgraveOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ IcircmiddotEgrave currenAcircEgraveUgravemiddot middotOacutemiddotUgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest OcircEgrave fiUacuteOcircEgrave Ocirc˘UgraveOcircOacute middotOcircUgraveAcircIumlOcircDaggerOacute

Να διαβάσετε προσεκτικά τοδιπλανό κείmicroενο και να εντο-πίσετε

α) Ποια είναι η οριστέα έν-νοια το γένος και η ειδο-ποιός διαφορά

β) Σε ποιο σηmicroείο σταmicroατά οπρωτοβάθmicroιος ορισmicroόςποιοι άλλοι όροι αποσαφη-νίζονται και για ποιο λόγο

γ) Σε ποια σηmicroεία του κειmicroέ-νου υπάρχει παθητική σύ-νταξη Να την αντικαταστή-σετε microε ενεργητική και ναπείτε ποιες αλλαγές παρα-τηρείτε στο ύφος του κειmicroέ-νου Για ποιο λόγο νοmicroίζετεότι ο συγγραφέας προτίmicroησετην παθητική σύνταξη

δ) Ποια ρηmicroατικά πρόσωπαχρησιmicroοποιούνται Να δι-καιολογήσετε τη χρήσητους κάθε φορά

Η Παιδαγωγική είναι microια κοινωνική επιστήmicroη η οποία εξετάζει τονάνθρωπο δηλαδή τις αλλαγές της συmicroπεριφοράς του κυρίως στηνπαιδική και εφηβική του ηλικία υπό το πρίσmicroα των επιδράσεων τηςδιαδικασίας αγωγής και microάθησης Από τον πρωτοβάθmicroιο αυτόν προσ-διορισmicroό του γνωστικού αντικειmicroένου της Παιδαγωγικής Επιστήmicroηςπροκύπτει ότι είναι απαραίτητο να αποσαφηνιστεί microε επιστηmicroονικούςόρους αυτό που ονοmicroάζουmicroε στην προεπιστηmicroονική ήδη χρήση laquoαγω-γήraquo και laquomicroάθησηraquoΩς laquoαγωγήraquo χαρακτηρίζονται οι επιδράσεις των ενηλίκων και ευ-

ρύτερα του κοινωνικοπολιτικού περιβάλλοντος πάνω στο παιδί Επί-microαχο όmicroως είναι το ερώτηmicroα αν αυτό που ονοmicroάζουmicroε αγωγή αποτε-λεί ένα πλέγmicroα από αποκλειστικά σκόπιmicroες και microεθοδευmicroένες επιδράσεις(laquoστενή έννοια της αγωγήςraquo) ή αν εmicroπεριέχει και επιδράσεις χωρίςάmicroεση πρόθεση και microεθόδευση (laquoευρεία έννοια της αγωγήςraquo) ∆εν είναιδυνατό να microεταφερθεί εδώ όλη η σχετική επιχειρηmicroατολογία παρά microό-νο ορισmicroένα από τα βασικότερα σηmicroεία της []Στην παραπάνω οριοθέτηση χαρακτήρισα microε τον όρο αγωγή τις

επιδράσεις που δέχεται το παιδί από το περιβάλλον του τη δική τουδραστηριότητα ονοmicroάζω microάθηση και εννοώ την προσπάθειά του νααποκτήσει εmicroπειρίες ή τύπους συmicroπεριφοράς για να αναπτύξει την προ-σωπικότητά του και να αντιmicroετωπίσει microε αυτοτέλεια τις απαιτήσεις τουκοινωνικού περιβάλλοντός τουΤο σύνολο της αmicroφίδροmicroης αυτής σχέσης και επικοινωνίας ονοmicroά-

ζεται laquoπαιδαγωγική διαδικασίαraquo και αποτελεί το γνωστικό αντικείmicroε-νο της Παιδαγωγικής Επιστήmicroης

(para bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml˜ poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UgraveEuml˜ paramiddotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirclsaquo˜ partEgraveUcircUgravelsaquoIgraveEuml˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986 UcircAcircIuml 12 13)

Να συσχετίσετε τις παρατηρήσεις σας για τη σύνταξη και τα ρηmicroατι-κά πρόσωπα microε το είδος του κειmicroένου δεδοmicroένου ότι πρόκειται γιαένα επιστηmicroονικό κείmicroενο που ορίζει microια έννοια

229

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

229

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave IgraveAcirc UgraveOcircOacute OcircUacuteEgraveUcircIgravefi AcircEgravemacrAcircEgraveUacuteOcircDaggerIgraveAcirc Oacutemiddot OcircUacutersaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc IgraveEgravemiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot permilEgravemiddotIcircUacutersaquoOacuteOcircOacuteUgraveiquest˜ UgraveEumlOacutemiddotfi fiIumlAcirc˜ UgraveEgrave˜ iquestIumlIumlAcirc˜ prod OacuteOcircEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middot˘Ugravelsaquo IumlAcircEgraveUgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave middotUacuteIcircAcircUgraveiquest OcircIumlDaggerIumlOcircIcircEuml EgravepermilEgravemiddotrsaquo-UgraveAcircUacutemiddot fiUgravemiddotOacute UacutefiIcircAcircEgraveUgravemiddotEgrave Oacutemiddot middotOcircpermilOcircıAcircrsaquo IgraveAcirc currenOacutemiddot UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi IgraveEgravemiddot middotEcircEumlUacuteEumlIgravecurrenOacuteEuml currenOacuteOacuteOcircEgravemiddotcentAcircOacute AcircrsaquoOacutemiddotEgrave AcircDaggerIcircOcircIumlOcirc Oacutemiddot middotOacuteEgravemacrOacuteAcircDaggerUcircOcirc˘IgraveAcirc Oacutemiddot IcircmiddotıOcircUacutersaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc IcircmiddotEgrave Oacutemiddot AcircIcircıcurrenUcircOcirc˘IgraveAcirc UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ugravemiddot IcircDaggerUacuteEgravemiddot AacuteOacuteˆUacutersaquoUcircIgravemiddotUgravemiddot IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ Ugravemiddot OcircOcircrsaquomiddot IgraveiquestIumlEgraveUcircUgravemiddot IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave IgraveAcircUgraveEuml UcircAcircEgraveUacuteiquest UgraveOcirc˘˜ middotIgraveEcircEgraveIumlAcircAacutefiIgraveAcircOacuteAcirc˜ lsaquo OcircIuml˘permilEgraveiquestUcircUgravemiddotUgraveAcirc˜ currenOacuteOacuteOcircEgraveAcirc˜ macr laquodegIumlOgraveUcircUcircmiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave currenOacutemiddotUcircDaggerUcircUgraveEumlIgravemiddot EcircˆOacuteEumlUgraveEgraveIcircOgraveOacute Ucirc˘IgravesbquofiIumlˆOacute Ocirc˘ macrUacuteEumlUcircEgraveIgraveAcircDaggerOcirc˘Oacute UcircUgraveEumlOacute AcircEgraveIcircOcircEgraveOacuteˆOacutersaquomiddotraquo centEgravemiddotsbquoiquestUcircUgraveAcircUcircmacrAcircUgraveEgraveIcirciquest IcircmiddotEgrave UgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc Ocirc˘ middotIcircOcircIumlOcirc˘ıAcircrsaquo

ŸUcircOcirc EgraveOcirc sbquoUacutemiddotmacr˘IumlOcircAacuteEgraveIcircfi˜ Ocirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ UgravefiUcircOcirc EgraveOcirc laquomiddotOacuteOgravepermil˘OacuteOcirc˜raquo middotUacuteOcirc˘-UcircEgraveiquest˙AcircUgravemiddotEgrave AcircAcircEgravepermillsaquo permilAcircOacute middotEcirclsaquoOacuteAcircEgrave Oacutemiddot EcircmiddotOacuteAcircrsaquo IcirciquestOcircEgravemiddot AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcirclsaquo UgraveOcirc-OcircıcurrenUgraveEumlUcircEuml infinOacuteUgraversaquoıAcircUgravemiddot currenOacutemiddot˜ AcircIcircUgraveAcircOacutecurrenUcircUgraveAcircUacuteOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ AcircEgraveUgraveUacutecurrenAcircEgrave OacutemiddotEcircmiddotOacuteAcircrsaquo Euml middotOcircpermilOcircmacrlsaquo UgraveˆOacute middotUacutemacrOgraveOacute IgraveEgravemiddot˜ Ucirc˘AacuteIcircAcircIcircUacuteEgraveIgravecurrenOacuteEuml˜ AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcirclsaquo˜UcircmacrOcircIumllsaquo˜ [] ŒOacutemiddot˜ UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ fiˆ˜ Ocirc middotIcircfiIumlOcirc˘ıOcirc˜ laquodegIumlOgraveUcirc-Ucircmiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave currenOacutemiddot UcircDaggerUcircUgraveEumlIgravemiddot EcircˆOacuteEumlUgraveEgraveIcircOgraveOacute Ucirc˘IgravesbquofiIumlˆOacute Ocirc˘ macrUacuteEumlUcircEgraveIgraveAcircDaggerOcirc˘OacuteUcircUgraveEumlOacute AcircEgraveIcircOcircEgraveOacuteˆOacutersaquomiddotraquo AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UcircˆUcircUgravefi˜ middotfi UgraveEumlOacute iquestOcircbdquoEuml fiUgraveEgrave IcircmiddotıOgrave˜ AcircrsaquoOacutemiddotEgravemiddotUacuteIcircAcircUgraveiquest AacuteAcircOacuteEgraveIcircfi˜ permilAcirc permilrsaquoOacuteAcircEgrave Iumlmiddotsbquolsaquo UcircAcirc OcircIumlIumlcurren˜ middotOacuteUgraveEgraveUacuteUacutelsaquoUcircAcircEgrave˜ infinIcircUacuteEgravesbquoOgrave˜fiIgraveˆ˜ UgraveOcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ fiUgraveEgrave permilAcirc permilrsaquoOacuteAcircEgrave UgraveEuml permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgravemiddot Oacutemiddot UgraveOcircOacute middotOacuteUgraveEgraveIcircUacuteOcircDagger-UcircOcirc˘IgraveAcirc IcircmiddotEgrave AcircOcircIgravecurrenOacuteˆ˜ Oacutemiddot IcircUacutersaquoOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotOacute ımiddot UgraveOcircOacute permilAcircmacrUgraveOcircDaggerIgraveAcirc ımiddot UgraveOcircOacuteUgraveUacuteOcircOcircOcircEgravelsaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc lsaquo ımiddot UgraveOcircOacute middotOcircUacuteUacutersaquobdquoOcirc˘IgraveAcirc IgraveAcircEgraveOgraveOacuteAcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcirc-OacuteEgraveIcirclsaquo macrUacuteEumlUcircEgraveIgravefiUgraveEumlUgraveiquest UgraveOcirc˘

(paraAcircUgraveUacuteOcircDaggerOacuteEgravemiddot˜ part iexclAcircOcircAcircIumlIumlEumlOacuteEgraveIcirclsaquo degUacutemiddotIgraveIgravemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo IcircmiddotEgrave trade˘AacuteIcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo infinOacuteiquestIuml˘UcircEuml)

∆ιαβάστε το κείmicroενο του ΜΑνδρόνικου ∆ικαιολογείταιη άποψή του ότι η γραmicromicroατι-κή εξήγηση δεν είναι αρκετήγια να κατανοήσει κανείςπλήρως το περιεχόmicroενο τηςέννοιας laquoκριτικόςraquo

Για τον Έλληνα η σηmicroασία της λέξης laquoκριτικήraquo είναι και πρόδηλη καιπαραπλανητική πρόδηλη γιατί εύκολα καταλαβαίνει την παραγωγήτης από το ρήmicroα κ ρ ί ν ω παραπλανητική γιατί όπως και σε πολλέςάλλες περιπτώσεις δεν αισθάνεται την ανάγκη να καθορίσει τα εννοι-ολογικά της όρια και το περιεχόmicroενό της επειδή πιστεύει πως η γραmicro-microατική εξήγηση είναι αρκετή για να κατανοήσει και το περιεχόmicroενοτης έννοιας σε όλη του την έκταση Ότι η έννοια κ ρ ι τ ι κ ή σηmicroαίνειτην ενέργεια που δηλώνει το ρήmicroα κρίνω δεν υπάρχει αmicroφιβολία κρι-τικός λοιπόν είναι ο άνθρωπος που κρίνει το έργο της τέχνης αυτός δη-λαδή που αποτιmicroά την αξία του ή την απαξία του τις αρετές και τις αδυ-ναmicroίες του Από την αρχική αυτή σηmicroασία πηγάζει και η στάση του κρι-τικού που παίρνει συχνά τη θέση του κριτή-δικαστή και η φυσική αντίθεσητου δηmicroιουργού προς τον κριτικό του που τον αισθάνεται ως αντίδικο καιτο laquoσώmicroα του εγκλήmicroατοςraquo το ίδιο το έργο της τέχνης στέκεται άφωνοκαι ανίκανο να πάρει microέρος στη διαmicroάχη να βοηθήσει στην τελική κρί-ση microε τη δική του υπόσταση που από τη στιγmicroή της δηmicroιουργίας καιύστερα έχει αποχτήσει αυτονοmicroία και αυτοτέλεια Μια τέτοια στάση του

230

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

230

κριτικού είναι και ατελεσφόρητη και αντιπαθητική συχνά οδηγεί στον αυ-θαίρετο εγωισmicroό και στην αθεmicroελίωτη υπεροψία ακόmicroα και στην αυθά-δεια όπως έγραψε κάποτε ένας κριτικός της λογοτεχνίας microας που κατα-λάβαινε καλά τους δρόmicroους όπου οδηγεί ψυχολογικά η άσκηση της κρι-τικής που ξεκινά από microια τέτοιαν αφετηρία Προτού όmicroως προχωρήσου-microε στην αρνητική αυτή εικόνα του κριτικού και της κριτικής είναι ορθόνα κατανοήσουmicroε το έργο του και τη λειτουργία που ασκεί ή που πρέπεινα ασκεί microέσα στο καλλιτεχνικό κύκλωmicroα microιας σύγχρονης κοινωνίαςπρος αυτή την κατεύθυνση άλλωστε microας οδηγούν όσα προσπαθήσαmicroε ναδιατυπώσουmicroε στην αρχή αυτού του κειmicroένου

(ordf infinOacutepermilUacutefiOacuteEgraveIcircOcirc˘ laquointUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo IcircmiddotEgrave centEumlIgraveEgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot prod IumlAcircEgraveUgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot UgraveEuml˜ IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo˜raquoAtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi rsquo73 Ucirc 10)

α) Να επιλέξετε microια από τις παρακάτω έννοιες και να την αναπτύξετεσε microία ή περισσότερες παραγράφους

ρατσισmicroός αλλοτρίωση παγκοσmicroιοποίηση καταναλωτισmicroός

β) Να συγκρίνετε στη συνέχεια τους ορισmicroούς που έχουν δοθεί απόδιάφορους συmicromicroαθητές σας για την ίδια έννοια

Προσέξτε ότι για έναν εκτεταmicroένο ορισmicroό χρειάζεται πάντοτε ένασχέδιο οργάνωσης Η πιο συνηθισmicroένη microέθοδος στις περιπτώσειςαυτές είναι η παραγωγική αρχίζουmicroε microε ένα σύντοmicroο ορισmicroό τηςέννοιας που τον αναλύουmicroε έπειτα στο υπόλοιπο κείmicroενο (σε microίαή περισσότερες παραγράφους) αναπτύσσοντας ξεχωριστά το κα-θένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσmicroατα της έννοιας

231

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

231

centeacuteaacuteYacuteogravearingoacuteegrave2∆middot Ucirc˘UcircUgravemiddotUgraveEgraveIcirciquest UcircUgraveOcircEgravemacrAcircrsaquomiddot UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

Να παρατηρήσετε τη διπλα-νή παράγραφο που αναπτύσ-σεται microε ορισmicroό και διαίρε-ση

Πρόταση λέγεται το συντοmicroότερο τmicroήmicroα του λόγου που εκφράζει microιασκέψη microια επιθυmicroία ή ένα συναίσθηmicroα Τα είδη των προτάσεων ωςπρος το περιεχόmicroενό τους είναι α) προτάσεις κρίσεως microε τις οποίες δια-τυπώνεται microια κρίση microια σκέψη ή δίνεται microια πληροφορία β) προτά-σεις επιθυmicroίας microε τις οποίες εκφράζεται microια επιθυmicroία προσταγή ευχήγ) προτάσεις επιφωνηmicroατικές microε τις οποίες εκφράζεται ένα έντονο συ-ναίσθηmicroα και δ) προτάσεις ερωτηmicroατικές microε τις οποίες διατυπώνεταιmicroια ερώτηση

Ÿˆ˜ permilEgravemiddotEgraveUcircUgraveOgraveOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotfi UgraveEumlOacute UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacuteEuml middotUacuteiquestAacuteUacutemiddotEcircOcirc IgraveAcirc UgraveEuml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml middotOacutemiddot-IumlDaggerOcirc˘IgraveAcirc currenOacutemiddot fiIumlOcirc (AacutecurrenOacuteOcirc˜) UcircUgravemiddot IgravecurrenUacuteEuml UgraveOcirc˘ (AcircrsaquopermilEuml) IgraveAcirc sbquoiquestUcircEuml IcirciquestOcircEgraveOcirc Ocirc˘UcircEgraveOgravepermilAcirc˜ AacuteOacuteOgraveUacuteEgraveUcircIgraveiquestUgraveOcirc˘˜ (permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml) prod permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot middotUacutemiddotUcircUgravemiddotıAcircrsaquo IcircmiddotEgrave IgraveAcirc currenOacutemiddot permilEgraveiquestAacuteUacutemiddotIgraveIgravemiddotfiˆ˜ UgraveOcirc middotUacutemiddotIcirciquestUgraveˆ

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot (AacutecurrenOacuteOcirc˜) paraUacutefiUgravemiddotUcircEuml

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml ˆ˜ UacuteOcirc˜ UgraveOcirc AcircUacuteEgraveAcircmacrfiIgraveAcircOacuteOcirc

ordfcurrenIumlEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜IcircUacutersaquoUcircAcircˆ˜ AcircEgraveı˘Igraversaquomiddot˜ AcircEgraveEcircˆOacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜ AcircUacuteˆUgraveEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜

Μία έννοια microπορεί να διαι-ρεθεί microε περισσότερες απόmicroία διαιρετικές βάσεις

Με ποια άλλη διαιρετική βάση microπορούmicroε να διαιρέσουmicroε την έν-νοια laquoπροτάσηraquo Συmicroβουλευτείτε το Συντακτικό (ΝΕΣ εκδ 1997σ 12-22) και κάνετε τα σχετικά διαγράmicromicroατα

Σε τι νοmicroίζετε ότι αποσκοπεί η διαίρεση microιας έννοιας και γιατί συν-δέεται microε τον ορισmicroό

232

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

232

infinOacutemiddotAacuteIcircmiddotrsaquoAcirc˜ UacuteOcirccedilOcircıcurrenUcircAcircEgrave˜ AacuteEgravemiddot IgraveEgravemiddot UcircˆUcircUgravelsaquo permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml

Να ελέγξετε αν η διαίρεσητων ρηmicroατικών χρόνων πουαπεικονίζεται microε το διάγραmicro-microα είναι ορθή συγκεκριmicroέ-να αν γίνεται microε microια ενιαίαδιαιρετική βάση

Πχ

Να παρατηρήσετε αν η δι-πλανή διαίρεση είναι τέλειαδηλαδή αν περιλαmicroβάνει όλατα είδη του γένους

Οι διαθέσεις του ρήmicroατος είναι οι εξής ενεργητική παθητική καιmicroέση

Να προσέξετε αν η διαίρεσηπου αναφέρεται στα είδη τουπεζού λόγου στην ΑρχαίαΕλλάδα είναι συνεχής δηλα-δή αν δεν γίνεται κάποιο άλ-microα στα είδη της

Τα είδη του πεζού λόγου στην αρχαία Ελλάδα ήταν η ιστορία η φιλο-σοφία και οι δικανικοί λόγοι

Ÿˆ˜ AcircrsaquopermilmiddotIgraveAcirc UcircUgravemiddot UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacutemiddot middotUacutemiddotpermilAcircrsaquoAacuteIgravemiddotUgravemiddot Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml UacutecurrenAcircEgrave Oacutemiddot AacutersaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave Icirciquest-ıAcirc EcircOcircUacuteiquest IgraveAcirc IgraveEgravemiddot OcircUacuteEgraveUcircIgravecurrenOacuteEuml IcircmiddotEgrave AcircOacuteEgravemiddotrsaquomiddot permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UgravecurrenIumlAcircEgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘OacuteAcircmacrlsaquo˜

Σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερες από microία διαιρετικές βάσειςνα διαιρέσετε εσείς την έννοια microε καθεmicroιά από τις βάσεις αυτές καινα κάνετε τα αντίστοιχα διαγράmicromicroατα (βλ και ΝΕΓ παρ 219-225)

middotUacuteOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo

OEgrave macrUacutefiOacuteOcircEgrave UgraveˆOacute UacuteEumlIgraveiquestUgraveˆOacute UgraveEuml˜ OcircUacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcirclsaquo˜

middotUacuteAcircIumlıOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo AcircUacuteEgraveEcircUacutemiddotUcircUgraveEgraveIcircOcircrsaquo UcircUgraveEgraveAacuteIgraveEgravemiddotrsaquoOcircEgrave

233

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

233

prod currenIcircUgravemiddotUcircEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜ AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ocircfi-UgraveAcirc middotIumlOgrave˜ middotOacutemiddotEcirccurrenUacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ oslashUcircUgravefiUcircOcirc Ucirc˘macrOacuteiquest Euml permilEgravemiddotrsaquo-UacuteAcircUcircEuml IcircmiddotIumlDaggerUgraveAcircEgrave Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ lsaquo currenOacutemiddot AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcircOcircfiUgraveAcirc UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave IgraveEgravemiddot UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgravemiddot permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IcircmiddotEgrave UcircUgraveEuml Ucirc˘OacutecurrenmacrAcircEgravemiddot middotOacutemiddot-UgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave EgraveOcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανήπαράγραφο και να παρατη-ρήσετε τον τρόπο microε τονοποίο οργανώνεται η διαίρε-ση σε ποιο microέρος της παρα-γράφου (θεmicroατική περίοδοςλεπτόmicroερειεςσχόλια περίο-δος-κατακλείδα) δίνεται ηπρωτοβάθmicroια διαίρεση Σεποιο αναπτύσσονται τα είδητης διαίρεσης

Σύmicroφωνα microε microία από τις ταξινοmicroήσεις της η αξιολόγηση microπορεί ναδιακριθεί σε ατοmicroική και συγκριτική ανάλογα microε το αν περιορίζεταισε ένα άτοmicroο ή αντίθετα επεκτείνεται στη σύγκριση των ικανοτήτωντου ενός microαθητή microε των άλλων microαθητών της τάξης του σχολείουτης ηλικίας του κτλ Πιο συγκεκριmicroένα η ατοmicroική αξιολόγηση στο-χεύει στο άτοmicroο και την ιδιαιτερότητά του στα ιδιαίτερα προβλήmicroα-τα που αντιmicroετωπίζει στη βελτίωση ή όχι της προσπάθειάς του κτλΦυσικά microια αξιολόγηση τέτοιου είδους δεν microπορεί να στηρίζεται σεβαθmicroούς αλλά εκφράζεται microε σχόλια Μολονότι ακατάλληλη για κά-θε είδους εξετάσεις αποτελεί microια προσωπική επικοινωνία ανάmicroεσαστο microαθητή και στον καθηγητή και είναι εmicroφανής η σπουδαιότητάτης για τη διαγνωστική αξιολόγηση Η συγκριτική αξιολόγηση απrsquo τηνάλλη microεριά καλύπτει τις τυπικές ανάγκες της αξιολόγησης στην εκ-παίδευση οι microαθητές τοποθετούνται σε microια βαθmicroολογική κλίmicroακα καιοι laquoικανότεροιraquo (αυτοί που βρίσκονται στις υψηλότερες βαθmicroίδες τηςκλίmicroακας) επιλέγονται τελικά για κάποιες θέσεις σε ΑΕΙ (ΑνώταταΕκπαιδευτικά Ιδρύmicroατα)

Να διαβάσετε το διπλανόκείmicroενο και να εντοπίσετε τηδιαιρετέα έννοια τη διαιρε-τική βάση (ή τις βάσεις) καιτα είδηmicroέλη της διαίρεσηςΠώς οργανώνεται η διαίρε-ση σrsquo αυτό το εκτεταmicroένοκείmicroενο

Αν επιχειρήσουmicroε να ταξινοmicroήσουmicroε σχηmicroατικά τα παιδαγωγικά ιδεώ-δη που διαmicroορφώθηκαν στην ευρωπαϊκή ιστορία microπορούmicroε να τα δια-φοροποιήσουmicroε σε τέσσερις κατηγορίες

α) Το ατοmicroικό ή το ατοmicroικιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςστόχο του την ανάπτυξη του ατόmicroου ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύ-νολο ή ακόmicroη και ενάντια σrsquoαυτόΤο ατοmicroικό ιδεώδες επικεντρώνεται microε κλασικό τρόπο στο παιδα-

γωγικό σύστηmicroα του Rousseau Βασική αρχή του είναι ότι ο άνθρωποςείναι από τη φύση του καλός εκφυλίζεται όmicroως κάτω από τις επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος Αυτό σηmicroαίνει ότι η αγωγή πρέπει ναέχει ως στόχο της να προφυλάξει τον άνθρωπο από τις κακές επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος (laquoαρνητική αγωγήraquo) Για την πραγmicroά-

234

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

234

τωση του στόχου αυτού η παιδαγωγική διαδικασία πρέπει να ακολου-θεί την εξέλιξη των φυσικών προδιαθέσεων του ανθρώπου να αφήνειδηλαδή τη laquoφύσηraquo να εξελίσσεται microόνη της και να προσαρmicroόζεται στηνπορεία την εξέλιξής της (laquoλειτουργική αγωγήraquo) Οι βασικές αυτές αρχέςτου Rousseau υλοποιούνται στα στάδια ανάπτυξης και αγωγής του παι-διού από τη βρεφική ηλικία ως την ενηλικίωσή του όπως τα παρου-σιάζει ο συγγραφέας στο έργο του laquoΑιmicroίλιοςraquo Ο υποθετικός τρόφιmicroος ζειmicroακριά από τις laquoκακέςraquo επιδράσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος ενώο παιδαγωγός παρακολουθεί την εξέλιξή του εξουδετερώνοντας απλώςότι την παρεmicroποδίζει ή τείνει να τη microαταιώσει

β) Το κοινωνικό ή κοινωνιοκρατικό ιδεώδες της αγωγής απο-βλέπει αντίθετα στην πλήρη ένταξη του ατόmicroου στο κοινωνικό σύνο-λο σε τελευταία ανάλυση που εγγίζει ακραίες θέσεις ο άνθρωπος εί-ναι απλώς δηmicroιούργηmicroα του κοινωνικού συνόλου και υπηρετεί τοκοινωνικό σύνολοΈνας από τους βασικότερους εκπροσώπους του κοινωνικού ιδεώ-

δους της αγωγής στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα εί-ναι ο Durkheim Υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος στη laquoφυσικήraquo του κατά-σταση δεν είναι σε θέση να κατευθύνει και να πραγmicroατώσει τις επι-διώξεις του γιατί πιέζεται από τις ορmicroές του και βρίσκεται έτσι σε συ-νεχή ανασφάλεια Η πραγmicroάτωση των στόχων του είναι δυνατή microόνοmicroέσα στο κοινωνικό σύνολο το οποίο ndashmicroε ορισmicroένους κανόνες συ-microπεριφοράςndash θέτει υπό έλεγχο και περιορίζει τις επιδιώξεις του ατόmicroουστο πλαίσιο του εφικτού Τα microέλη του κοινωνικού συνόλου οικειοποι-ούνται δηλαδή έναν ορισmicroένο πίνακα αξιών που αποτελεί τη laquoσυλλο-γική συνείδησηraquo η οποία ελέγχει και κατευθύνει τη συmicroπεριφορά τουατόmicroου Αυτό γίνεται microε την παιδαγωγική διαδικασία η οποία έχει ωςστόχο της την ένταξη και προσαρmicroογή του ατόmicroου στο κοινωνικό σύ-νολο (laquoκοινωνικοποίησηraquo)Έτσι επιτυγχάνεται από τη microια microεριά η πραγmicroάτωση των επιδιώ-

ξεων του ατόmicroου και από την άλλη η αρmicroονική λειτουργία του κοι-νωνικού συνόλου

γ) Το ανθρωπιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ως στόχο τον τέλειοάνθρωπο ως αυτοδύναmicroη και πολύπλευρη προσωπικότητα Βρίσκεταιστο επίκεντρο της αρχαίας ελληνικής και ρωmicroαϊκής παιδείας και ανα-νεώνεται τόσο στην εποχή της Αναγέννησης όσο και κυρίως του Νεο-ανθρωπισmicroούΟ βασικότερος εκπρόσωπος του ανθρωπιστικού ιδεώδους είναι

ο W Von Humboldt Σκοπός της αγωγής είναι η προοδευτική microετα-microόρφωση του ανθρώπου σrsquo ένα πνευmicroατικό ον δηλαδή σε microια πολύ-πτυχη και αρmicroονική προσωπικότητα microε τα εξής τρία γνωρίσmicroατα τηνατοmicroικότητα (ανάπτυξη των έmicroφυτων προδιαθέσεων και ικανοτή-

Rousseau

Durkheim

W Von Humboldt

235

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

235

των του ατόmicroου) την ολότητα (ανάπτυξη όλων των ψυχικών λει-τουργιών του ανθρώπου) και την καθολικότητα (αφοmicroοίωση απότον άνθρωπο όλων των βασικών στοιχείων του πνευmicroατικού κό-σmicroου) Ο σκοπός αυτός πραγmicroατώνεται microόνο microέσα από ολοκληρω-microένες εκδηλώσεις του πνεύmicroατος και η σπουδαιότερη ανάmicroεσα σrsquoαυτές είναι η γλώσσα Σε πρώτη γραmicromicroή έρχεται ndash microετά τη microητρικήγλώσσαndash η αρχαία ελληνική γλώσσα ως microέσο επικοινωνίας για ναmicroπούmicroε στο πνεύmicroα του ελληνικού πολιτισmicroού ο οποίος εκφράζονταςτα πιο τέλεια χαρακτηριστικά του ανθρώπου πραγmicroατώνει τον αλη-θινό ανθρωπισmicroό Ο ελληνικός πολιτισmicroός αποτελεί κλασικό παρά-δειγmicroα για τη microορφή του όχι για το περιεχόmicroενό του όπως τονίζει ηΑναγέννηση αξιοmicroίmicroητος είναι δηλαδή laquoο τρόπος microε τον οποίο χρη-σιmicroοποιήθηκαν φυσικές και ιστορικές συνθήκες για τη λειτουργίαmicroιας υποδειγmicroατικής ανθρωπότηταςraquo Το ανθρωπιστικό ιδεώδες τουHumboldt αποτέλεσε τη βάση της ουmicroανιστικής παιδείας κυρίωςστη Μέση Εκπαίδευση

δ) Το θρησκευτικό ή microεταφυσικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςκαθοριστικό γνώρισmicroά του τη σχέση του ανθρώπου προς ένα απόλυτουπερβατό ον Ο άνθρωπος η προέλευση και ο προορισmicroός του καθο-ρίζονται και ερmicroηνεύονται στο πλαίσιο της καθολικής αυτής σχέσηςκαι εξάρτησης του ανθρώπουΤο παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο Χρι-

στιανισmicroό Ο άνθρωπος είναι πλασmicroένος laquoκατrsquo εκνα κα καθrsquo13microωσινraquo και microε τη διαδικασία αγωγής και microάθησης πρέπει ναεπιτευχθεί η laquo13microωσις τ Θεraquo Πρότυπο αποτελεί ο Χριστός πουπραγmicroάτωσε microε το παράδειγmicroά του το λόγο του Θεού και οδήγησετους ανθρώπους στο δρόmicroο του Θεού (laquoAEγ8 ε0micro13 7 =δς κα13 7 λ-θεια κα13 7 +ωraquo) Στο στόχο αυτό αντιστοιχούν τα microορφωτικά αγα-θά οι microέθοδοι αγωγής και τα εκπαιδευτικά ιδρύmicroατα Τελικός σκοπόςτης ανθρώπινης ζωής και δηmicroιουργίας είναι η αιώνια κοινωνία microε τοΘεό Το παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες επικρατεί σε περιορισmicroένη κλί-microακα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και γενικά στο Μεσαί-ωνα στη ∆ύση υπό την επίδραση της Καθολικής εκκλησίας και στοΒυζάντιο σε συνύπαρξη microε τον ελληνικό πολιτισmicroό Μετά το δεύτεροπαγκόσmicroιο πόλεmicroο εκδηλώνεται στο πλαίσιο της laquoΠαιδαγωγικής τουΠερσοναλισmicroούraquo Υπάρχει επίσης σε όλες αυτές τις ιστορικές περιό-δους αντίστοιχα οργανωmicroένη διδασκαλία και microάθηση (Κατηχητικάσχολεία Επισκοπικά και Καθεδρικά σχολεία και Πανεπιστήmicroια ιδιω-τική εκπαίδευση)

(para cent bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEgrave˜ middotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircEgraveUcircUgravelsaquoIgraveAcirc˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986)

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις

228

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

228

paraOcircIumlIumlcurren˜ EcircOcircUacutecurren˜ AacuteEgravemiddot Oacutemiddot middotOacutemiddotIuml˘ıAcircrsaquo UcircAcirc sbquoiquestıOcirc˜ IgraveEgravemiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo currenOacutemiddot˜UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgraveOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ IcircmiddotEgrave currenAcircEgraveUgravemiddot middotOacutemiddotUgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest OcircEgrave fiUacuteOcircEgrave Ocirc˘UgraveOcircOacute middotOcircUgraveAcircIumlOcircDaggerOacute

Να διαβάσετε προσεκτικά τοδιπλανό κείmicroενο και να εντο-πίσετε

α) Ποια είναι η οριστέα έν-νοια το γένος και η ειδο-ποιός διαφορά

β) Σε ποιο σηmicroείο σταmicroατά οπρωτοβάθmicroιος ορισmicroόςποιοι άλλοι όροι αποσαφη-νίζονται και για ποιο λόγο

γ) Σε ποια σηmicroεία του κειmicroέ-νου υπάρχει παθητική σύ-νταξη Να την αντικαταστή-σετε microε ενεργητική και ναπείτε ποιες αλλαγές παρα-τηρείτε στο ύφος του κειmicroέ-νου Για ποιο λόγο νοmicroίζετεότι ο συγγραφέας προτίmicroησετην παθητική σύνταξη

δ) Ποια ρηmicroατικά πρόσωπαχρησιmicroοποιούνται Να δι-καιολογήσετε τη χρήσητους κάθε φορά

Η Παιδαγωγική είναι microια κοινωνική επιστήmicroη η οποία εξετάζει τονάνθρωπο δηλαδή τις αλλαγές της συmicroπεριφοράς του κυρίως στηνπαιδική και εφηβική του ηλικία υπό το πρίσmicroα των επιδράσεων τηςδιαδικασίας αγωγής και microάθησης Από τον πρωτοβάθmicroιο αυτόν προσ-διορισmicroό του γνωστικού αντικειmicroένου της Παιδαγωγικής Επιστήmicroηςπροκύπτει ότι είναι απαραίτητο να αποσαφηνιστεί microε επιστηmicroονικούςόρους αυτό που ονοmicroάζουmicroε στην προεπιστηmicroονική ήδη χρήση laquoαγω-γήraquo και laquomicroάθησηraquoΩς laquoαγωγήraquo χαρακτηρίζονται οι επιδράσεις των ενηλίκων και ευ-

ρύτερα του κοινωνικοπολιτικού περιβάλλοντος πάνω στο παιδί Επί-microαχο όmicroως είναι το ερώτηmicroα αν αυτό που ονοmicroάζουmicroε αγωγή αποτε-λεί ένα πλέγmicroα από αποκλειστικά σκόπιmicroες και microεθοδευmicroένες επιδράσεις(laquoστενή έννοια της αγωγήςraquo) ή αν εmicroπεριέχει και επιδράσεις χωρίςάmicroεση πρόθεση και microεθόδευση (laquoευρεία έννοια της αγωγήςraquo) ∆εν είναιδυνατό να microεταφερθεί εδώ όλη η σχετική επιχειρηmicroατολογία παρά microό-νο ορισmicroένα από τα βασικότερα σηmicroεία της []Στην παραπάνω οριοθέτηση χαρακτήρισα microε τον όρο αγωγή τις

επιδράσεις που δέχεται το παιδί από το περιβάλλον του τη δική τουδραστηριότητα ονοmicroάζω microάθηση και εννοώ την προσπάθειά του νααποκτήσει εmicroπειρίες ή τύπους συmicroπεριφοράς για να αναπτύξει την προ-σωπικότητά του και να αντιmicroετωπίσει microε αυτοτέλεια τις απαιτήσεις τουκοινωνικού περιβάλλοντός τουΤο σύνολο της αmicroφίδροmicroης αυτής σχέσης και επικοινωνίας ονοmicroά-

ζεται laquoπαιδαγωγική διαδικασίαraquo και αποτελεί το γνωστικό αντικείmicroε-νο της Παιδαγωγικής Επιστήmicroης

(para bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml˜ poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UgraveEuml˜ paramiddotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirclsaquo˜ partEgraveUcircUgravelsaquoIgraveEuml˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986 UcircAcircIuml 12 13)

Να συσχετίσετε τις παρατηρήσεις σας για τη σύνταξη και τα ρηmicroατι-κά πρόσωπα microε το είδος του κειmicroένου δεδοmicroένου ότι πρόκειται γιαένα επιστηmicroονικό κείmicroενο που ορίζει microια έννοια

229

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

229

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave IgraveAcirc UgraveOcircOacute OcircUacuteEgraveUcircIgravefi AcircEgravemacrAcircEgraveUacuteOcircDaggerIgraveAcirc Oacutemiddot OcircUacutersaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc IgraveEgravemiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot permilEgravemiddotIcircUacutersaquoOacuteOcircOacuteUgraveiquest˜ UgraveEumlOacutemiddotfi fiIumlAcirc˜ UgraveEgrave˜ iquestIumlIumlAcirc˜ prod OacuteOcircEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middot˘Ugravelsaquo IumlAcircEgraveUgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave middotUacuteIcircAcircUgraveiquest OcircIumlDaggerIumlOcircIcircEuml EgravepermilEgravemiddotrsaquo-UgraveAcircUacutemiddot fiUgravemiddotOacute UacutefiIcircAcircEgraveUgravemiddotEgrave Oacutemiddot middotOcircpermilOcircıAcircrsaquo IgraveAcirc currenOacutemiddot UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi IgraveEgravemiddot middotEcircEumlUacuteEumlIgravecurrenOacuteEuml currenOacuteOacuteOcircEgravemiddotcentAcircOacute AcircrsaquoOacutemiddotEgrave AcircDaggerIcircOcircIumlOcirc Oacutemiddot middotOacuteEgravemacrOacuteAcircDaggerUcircOcirc˘IgraveAcirc Oacutemiddot IcircmiddotıOcircUacutersaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc IcircmiddotEgrave Oacutemiddot AcircIcircıcurrenUcircOcirc˘IgraveAcirc UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ugravemiddot IcircDaggerUacuteEgravemiddot AacuteOacuteˆUacutersaquoUcircIgravemiddotUgravemiddot IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ Ugravemiddot OcircOcircrsaquomiddot IgraveiquestIumlEgraveUcircUgravemiddot IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave IgraveAcircUgraveEuml UcircAcircEgraveUacuteiquest UgraveOcirc˘˜ middotIgraveEcircEgraveIumlAcircAacutefiIgraveAcircOacuteAcirc˜ lsaquo OcircIuml˘permilEgraveiquestUcircUgravemiddotUgraveAcirc˜ currenOacuteOacuteOcircEgraveAcirc˜ macr laquodegIumlOgraveUcircUcircmiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave currenOacutemiddotUcircDaggerUcircUgraveEumlIgravemiddot EcircˆOacuteEumlUgraveEgraveIcircOgraveOacute Ucirc˘IgravesbquofiIumlˆOacute Ocirc˘ macrUacuteEumlUcircEgraveIgraveAcircDaggerOcirc˘Oacute UcircUgraveEumlOacute AcircEgraveIcircOcircEgraveOacuteˆOacutersaquomiddotraquo centEgravemiddotsbquoiquestUcircUgraveAcircUcircmacrAcircUgraveEgraveIcirciquest IcircmiddotEgrave UgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc Ocirc˘ middotIcircOcircIumlOcirc˘ıAcircrsaquo

ŸUcircOcirc EgraveOcirc sbquoUacutemiddotmacr˘IumlOcircAacuteEgraveIcircfi˜ Ocirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ UgravefiUcircOcirc EgraveOcirc laquomiddotOacuteOgravepermil˘OacuteOcirc˜raquo middotUacuteOcirc˘-UcircEgraveiquest˙AcircUgravemiddotEgrave AcircAcircEgravepermillsaquo permilAcircOacute middotEcirclsaquoOacuteAcircEgrave Oacutemiddot EcircmiddotOacuteAcircrsaquo IcirciquestOcircEgravemiddot AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcirclsaquo UgraveOcirc-OcircıcurrenUgraveEumlUcircEuml infinOacuteUgraversaquoıAcircUgravemiddot currenOacutemiddot˜ AcircIcircUgraveAcircOacutecurrenUcircUgraveAcircUacuteOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ AcircEgraveUgraveUacutecurrenAcircEgrave OacutemiddotEcircmiddotOacuteAcircrsaquo Euml middotOcircpermilOcircmacrlsaquo UgraveˆOacute middotUacutemacrOgraveOacute IgraveEgravemiddot˜ Ucirc˘AacuteIcircAcircIcircUacuteEgraveIgravecurrenOacuteEuml˜ AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcirclsaquo˜UcircmacrOcircIumllsaquo˜ [] ŒOacutemiddot˜ UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ fiˆ˜ Ocirc middotIcircfiIumlOcirc˘ıOcirc˜ laquodegIumlOgraveUcirc-Ucircmiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave currenOacutemiddot UcircDaggerUcircUgraveEumlIgravemiddot EcircˆOacuteEumlUgraveEgraveIcircOgraveOacute Ucirc˘IgravesbquofiIumlˆOacute Ocirc˘ macrUacuteEumlUcircEgraveIgraveAcircDaggerOcirc˘OacuteUcircUgraveEumlOacute AcircEgraveIcircOcircEgraveOacuteˆOacutersaquomiddotraquo AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UcircˆUcircUgravefi˜ middotfi UgraveEumlOacute iquestOcircbdquoEuml fiUgraveEgrave IcircmiddotıOgrave˜ AcircrsaquoOacutemiddotEgravemiddotUacuteIcircAcircUgraveiquest AacuteAcircOacuteEgraveIcircfi˜ permilAcirc permilrsaquoOacuteAcircEgrave Iumlmiddotsbquolsaquo UcircAcirc OcircIumlIumlcurren˜ middotOacuteUgraveEgraveUacuteUacutelsaquoUcircAcircEgrave˜ infinIcircUacuteEgravesbquoOgrave˜fiIgraveˆ˜ UgraveOcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ fiUgraveEgrave permilAcirc permilrsaquoOacuteAcircEgrave UgraveEuml permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgravemiddot Oacutemiddot UgraveOcircOacute middotOacuteUgraveEgraveIcircUacuteOcircDagger-UcircOcirc˘IgraveAcirc IcircmiddotEgrave AcircOcircIgravecurrenOacuteˆ˜ Oacutemiddot IcircUacutersaquoOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotOacute ımiddot UgraveOcircOacute permilAcircmacrUgraveOcircDaggerIgraveAcirc ımiddot UgraveOcircOacuteUgraveUacuteOcircOcircOcircEgravelsaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc lsaquo ımiddot UgraveOcircOacute middotOcircUacuteUacutersaquobdquoOcirc˘IgraveAcirc IgraveAcircEgraveOgraveOacuteAcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcirc-OacuteEgraveIcirclsaquo macrUacuteEumlUcircEgraveIgravefiUgraveEumlUgraveiquest UgraveOcirc˘

(paraAcircUgraveUacuteOcircDaggerOacuteEgravemiddot˜ part iexclAcircOcircAcircIumlIumlEumlOacuteEgraveIcirclsaquo degUacutemiddotIgraveIgravemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo IcircmiddotEgrave trade˘AacuteIcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo infinOacuteiquestIuml˘UcircEuml)

∆ιαβάστε το κείmicroενο του ΜΑνδρόνικου ∆ικαιολογείταιη άποψή του ότι η γραmicromicroατι-κή εξήγηση δεν είναι αρκετήγια να κατανοήσει κανείςπλήρως το περιεχόmicroενο τηςέννοιας laquoκριτικόςraquo

Για τον Έλληνα η σηmicroασία της λέξης laquoκριτικήraquo είναι και πρόδηλη καιπαραπλανητική πρόδηλη γιατί εύκολα καταλαβαίνει την παραγωγήτης από το ρήmicroα κ ρ ί ν ω παραπλανητική γιατί όπως και σε πολλέςάλλες περιπτώσεις δεν αισθάνεται την ανάγκη να καθορίσει τα εννοι-ολογικά της όρια και το περιεχόmicroενό της επειδή πιστεύει πως η γραmicro-microατική εξήγηση είναι αρκετή για να κατανοήσει και το περιεχόmicroενοτης έννοιας σε όλη του την έκταση Ότι η έννοια κ ρ ι τ ι κ ή σηmicroαίνειτην ενέργεια που δηλώνει το ρήmicroα κρίνω δεν υπάρχει αmicroφιβολία κρι-τικός λοιπόν είναι ο άνθρωπος που κρίνει το έργο της τέχνης αυτός δη-λαδή που αποτιmicroά την αξία του ή την απαξία του τις αρετές και τις αδυ-ναmicroίες του Από την αρχική αυτή σηmicroασία πηγάζει και η στάση του κρι-τικού που παίρνει συχνά τη θέση του κριτή-δικαστή και η φυσική αντίθεσητου δηmicroιουργού προς τον κριτικό του που τον αισθάνεται ως αντίδικο καιτο laquoσώmicroα του εγκλήmicroατοςraquo το ίδιο το έργο της τέχνης στέκεται άφωνοκαι ανίκανο να πάρει microέρος στη διαmicroάχη να βοηθήσει στην τελική κρί-ση microε τη δική του υπόσταση που από τη στιγmicroή της δηmicroιουργίας καιύστερα έχει αποχτήσει αυτονοmicroία και αυτοτέλεια Μια τέτοια στάση του

230

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

230

κριτικού είναι και ατελεσφόρητη και αντιπαθητική συχνά οδηγεί στον αυ-θαίρετο εγωισmicroό και στην αθεmicroελίωτη υπεροψία ακόmicroα και στην αυθά-δεια όπως έγραψε κάποτε ένας κριτικός της λογοτεχνίας microας που κατα-λάβαινε καλά τους δρόmicroους όπου οδηγεί ψυχολογικά η άσκηση της κρι-τικής που ξεκινά από microια τέτοιαν αφετηρία Προτού όmicroως προχωρήσου-microε στην αρνητική αυτή εικόνα του κριτικού και της κριτικής είναι ορθόνα κατανοήσουmicroε το έργο του και τη λειτουργία που ασκεί ή που πρέπεινα ασκεί microέσα στο καλλιτεχνικό κύκλωmicroα microιας σύγχρονης κοινωνίαςπρος αυτή την κατεύθυνση άλλωστε microας οδηγούν όσα προσπαθήσαmicroε ναδιατυπώσουmicroε στην αρχή αυτού του κειmicroένου

(ordf infinOacutepermilUacutefiOacuteEgraveIcircOcirc˘ laquointUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo IcircmiddotEgrave centEumlIgraveEgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot prod IumlAcircEgraveUgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot UgraveEuml˜ IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo˜raquoAtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi rsquo73 Ucirc 10)

α) Να επιλέξετε microια από τις παρακάτω έννοιες και να την αναπτύξετεσε microία ή περισσότερες παραγράφους

ρατσισmicroός αλλοτρίωση παγκοσmicroιοποίηση καταναλωτισmicroός

β) Να συγκρίνετε στη συνέχεια τους ορισmicroούς που έχουν δοθεί απόδιάφορους συmicromicroαθητές σας για την ίδια έννοια

Προσέξτε ότι για έναν εκτεταmicroένο ορισmicroό χρειάζεται πάντοτε ένασχέδιο οργάνωσης Η πιο συνηθισmicroένη microέθοδος στις περιπτώσειςαυτές είναι η παραγωγική αρχίζουmicroε microε ένα σύντοmicroο ορισmicroό τηςέννοιας που τον αναλύουmicroε έπειτα στο υπόλοιπο κείmicroενο (σε microίαή περισσότερες παραγράφους) αναπτύσσοντας ξεχωριστά το κα-θένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσmicroατα της έννοιας

231

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

231

centeacuteaacuteYacuteogravearingoacuteegrave2∆middot Ucirc˘UcircUgravemiddotUgraveEgraveIcirciquest UcircUgraveOcircEgravemacrAcircrsaquomiddot UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

Να παρατηρήσετε τη διπλα-νή παράγραφο που αναπτύσ-σεται microε ορισmicroό και διαίρε-ση

Πρόταση λέγεται το συντοmicroότερο τmicroήmicroα του λόγου που εκφράζει microιασκέψη microια επιθυmicroία ή ένα συναίσθηmicroα Τα είδη των προτάσεων ωςπρος το περιεχόmicroενό τους είναι α) προτάσεις κρίσεως microε τις οποίες δια-τυπώνεται microια κρίση microια σκέψη ή δίνεται microια πληροφορία β) προτά-σεις επιθυmicroίας microε τις οποίες εκφράζεται microια επιθυmicroία προσταγή ευχήγ) προτάσεις επιφωνηmicroατικές microε τις οποίες εκφράζεται ένα έντονο συ-ναίσθηmicroα και δ) προτάσεις ερωτηmicroατικές microε τις οποίες διατυπώνεταιmicroια ερώτηση

Ÿˆ˜ permilEgravemiddotEgraveUcircUgraveOgraveOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotfi UgraveEumlOacute UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacuteEuml middotUacuteiquestAacuteUacutemiddotEcircOcirc IgraveAcirc UgraveEuml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml middotOacutemiddot-IumlDaggerOcirc˘IgraveAcirc currenOacutemiddot fiIumlOcirc (AacutecurrenOacuteOcirc˜) UcircUgravemiddot IgravecurrenUacuteEuml UgraveOcirc˘ (AcircrsaquopermilEuml) IgraveAcirc sbquoiquestUcircEuml IcirciquestOcircEgraveOcirc Ocirc˘UcircEgraveOgravepermilAcirc˜ AacuteOacuteOgraveUacuteEgraveUcircIgraveiquestUgraveOcirc˘˜ (permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml) prod permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot middotUacutemiddotUcircUgravemiddotıAcircrsaquo IcircmiddotEgrave IgraveAcirc currenOacutemiddot permilEgraveiquestAacuteUacutemiddotIgraveIgravemiddotfiˆ˜ UgraveOcirc middotUacutemiddotIcirciquestUgraveˆ

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot (AacutecurrenOacuteOcirc˜) paraUacutefiUgravemiddotUcircEuml

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml ˆ˜ UacuteOcirc˜ UgraveOcirc AcircUacuteEgraveAcircmacrfiIgraveAcircOacuteOcirc

ordfcurrenIumlEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜IcircUacutersaquoUcircAcircˆ˜ AcircEgraveı˘Igraversaquomiddot˜ AcircEgraveEcircˆOacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜ AcircUacuteˆUgraveEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜

Μία έννοια microπορεί να διαι-ρεθεί microε περισσότερες απόmicroία διαιρετικές βάσεις

Με ποια άλλη διαιρετική βάση microπορούmicroε να διαιρέσουmicroε την έν-νοια laquoπροτάσηraquo Συmicroβουλευτείτε το Συντακτικό (ΝΕΣ εκδ 1997σ 12-22) και κάνετε τα σχετικά διαγράmicromicroατα

Σε τι νοmicroίζετε ότι αποσκοπεί η διαίρεση microιας έννοιας και γιατί συν-δέεται microε τον ορισmicroό

232

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

232

infinOacutemiddotAacuteIcircmiddotrsaquoAcirc˜ UacuteOcirccedilOcircıcurrenUcircAcircEgrave˜ AacuteEgravemiddot IgraveEgravemiddot UcircˆUcircUgravelsaquo permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml

Να ελέγξετε αν η διαίρεσητων ρηmicroατικών χρόνων πουαπεικονίζεται microε το διάγραmicro-microα είναι ορθή συγκεκριmicroέ-να αν γίνεται microε microια ενιαίαδιαιρετική βάση

Πχ

Να παρατηρήσετε αν η δι-πλανή διαίρεση είναι τέλειαδηλαδή αν περιλαmicroβάνει όλατα είδη του γένους

Οι διαθέσεις του ρήmicroατος είναι οι εξής ενεργητική παθητική καιmicroέση

Να προσέξετε αν η διαίρεσηπου αναφέρεται στα είδη τουπεζού λόγου στην ΑρχαίαΕλλάδα είναι συνεχής δηλα-δή αν δεν γίνεται κάποιο άλ-microα στα είδη της

Τα είδη του πεζού λόγου στην αρχαία Ελλάδα ήταν η ιστορία η φιλο-σοφία και οι δικανικοί λόγοι

Ÿˆ˜ AcircrsaquopermilmiddotIgraveAcirc UcircUgravemiddot UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacutemiddot middotUacutemiddotpermilAcircrsaquoAacuteIgravemiddotUgravemiddot Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml UacutecurrenAcircEgrave Oacutemiddot AacutersaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave Icirciquest-ıAcirc EcircOcircUacuteiquest IgraveAcirc IgraveEgravemiddot OcircUacuteEgraveUcircIgravecurrenOacuteEuml IcircmiddotEgrave AcircOacuteEgravemiddotrsaquomiddot permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UgravecurrenIumlAcircEgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘OacuteAcircmacrlsaquo˜

Σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερες από microία διαιρετικές βάσειςνα διαιρέσετε εσείς την έννοια microε καθεmicroιά από τις βάσεις αυτές καινα κάνετε τα αντίστοιχα διαγράmicromicroατα (βλ και ΝΕΓ παρ 219-225)

middotUacuteOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo

OEgrave macrUacutefiOacuteOcircEgrave UgraveˆOacute UacuteEumlIgraveiquestUgraveˆOacute UgraveEuml˜ OcircUacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcirclsaquo˜

middotUacuteAcircIumlıOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo AcircUacuteEgraveEcircUacutemiddotUcircUgraveEgraveIcircOcircrsaquo UcircUgraveEgraveAacuteIgraveEgravemiddotrsaquoOcircEgrave

233

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

233

prod currenIcircUgravemiddotUcircEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜ AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ocircfi-UgraveAcirc middotIumlOgrave˜ middotOacutemiddotEcirccurrenUacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ oslashUcircUgravefiUcircOcirc Ucirc˘macrOacuteiquest Euml permilEgravemiddotrsaquo-UacuteAcircUcircEuml IcircmiddotIumlDaggerUgraveAcircEgrave Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ lsaquo currenOacutemiddot AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcircOcircfiUgraveAcirc UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave IgraveEgravemiddot UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgravemiddot permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IcircmiddotEgrave UcircUgraveEuml Ucirc˘OacutecurrenmacrAcircEgravemiddot middotOacutemiddot-UgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave EgraveOcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανήπαράγραφο και να παρατη-ρήσετε τον τρόπο microε τονοποίο οργανώνεται η διαίρε-ση σε ποιο microέρος της παρα-γράφου (θεmicroατική περίοδοςλεπτόmicroερειεςσχόλια περίο-δος-κατακλείδα) δίνεται ηπρωτοβάθmicroια διαίρεση Σεποιο αναπτύσσονται τα είδητης διαίρεσης

Σύmicroφωνα microε microία από τις ταξινοmicroήσεις της η αξιολόγηση microπορεί ναδιακριθεί σε ατοmicroική και συγκριτική ανάλογα microε το αν περιορίζεταισε ένα άτοmicroο ή αντίθετα επεκτείνεται στη σύγκριση των ικανοτήτωντου ενός microαθητή microε των άλλων microαθητών της τάξης του σχολείουτης ηλικίας του κτλ Πιο συγκεκριmicroένα η ατοmicroική αξιολόγηση στο-χεύει στο άτοmicroο και την ιδιαιτερότητά του στα ιδιαίτερα προβλήmicroα-τα που αντιmicroετωπίζει στη βελτίωση ή όχι της προσπάθειάς του κτλΦυσικά microια αξιολόγηση τέτοιου είδους δεν microπορεί να στηρίζεται σεβαθmicroούς αλλά εκφράζεται microε σχόλια Μολονότι ακατάλληλη για κά-θε είδους εξετάσεις αποτελεί microια προσωπική επικοινωνία ανάmicroεσαστο microαθητή και στον καθηγητή και είναι εmicroφανής η σπουδαιότητάτης για τη διαγνωστική αξιολόγηση Η συγκριτική αξιολόγηση απrsquo τηνάλλη microεριά καλύπτει τις τυπικές ανάγκες της αξιολόγησης στην εκ-παίδευση οι microαθητές τοποθετούνται σε microια βαθmicroολογική κλίmicroακα καιοι laquoικανότεροιraquo (αυτοί που βρίσκονται στις υψηλότερες βαθmicroίδες τηςκλίmicroακας) επιλέγονται τελικά για κάποιες θέσεις σε ΑΕΙ (ΑνώταταΕκπαιδευτικά Ιδρύmicroατα)

Να διαβάσετε το διπλανόκείmicroενο και να εντοπίσετε τηδιαιρετέα έννοια τη διαιρε-τική βάση (ή τις βάσεις) καιτα είδηmicroέλη της διαίρεσηςΠώς οργανώνεται η διαίρε-ση σrsquo αυτό το εκτεταmicroένοκείmicroενο

Αν επιχειρήσουmicroε να ταξινοmicroήσουmicroε σχηmicroατικά τα παιδαγωγικά ιδεώ-δη που διαmicroορφώθηκαν στην ευρωπαϊκή ιστορία microπορούmicroε να τα δια-φοροποιήσουmicroε σε τέσσερις κατηγορίες

α) Το ατοmicroικό ή το ατοmicroικιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςστόχο του την ανάπτυξη του ατόmicroου ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύ-νολο ή ακόmicroη και ενάντια σrsquoαυτόΤο ατοmicroικό ιδεώδες επικεντρώνεται microε κλασικό τρόπο στο παιδα-

γωγικό σύστηmicroα του Rousseau Βασική αρχή του είναι ότι ο άνθρωποςείναι από τη φύση του καλός εκφυλίζεται όmicroως κάτω από τις επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος Αυτό σηmicroαίνει ότι η αγωγή πρέπει ναέχει ως στόχο της να προφυλάξει τον άνθρωπο από τις κακές επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος (laquoαρνητική αγωγήraquo) Για την πραγmicroά-

234

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

234

τωση του στόχου αυτού η παιδαγωγική διαδικασία πρέπει να ακολου-θεί την εξέλιξη των φυσικών προδιαθέσεων του ανθρώπου να αφήνειδηλαδή τη laquoφύσηraquo να εξελίσσεται microόνη της και να προσαρmicroόζεται στηνπορεία την εξέλιξής της (laquoλειτουργική αγωγήraquo) Οι βασικές αυτές αρχέςτου Rousseau υλοποιούνται στα στάδια ανάπτυξης και αγωγής του παι-διού από τη βρεφική ηλικία ως την ενηλικίωσή του όπως τα παρου-σιάζει ο συγγραφέας στο έργο του laquoΑιmicroίλιοςraquo Ο υποθετικός τρόφιmicroος ζειmicroακριά από τις laquoκακέςraquo επιδράσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος ενώο παιδαγωγός παρακολουθεί την εξέλιξή του εξουδετερώνοντας απλώςότι την παρεmicroποδίζει ή τείνει να τη microαταιώσει

β) Το κοινωνικό ή κοινωνιοκρατικό ιδεώδες της αγωγής απο-βλέπει αντίθετα στην πλήρη ένταξη του ατόmicroου στο κοινωνικό σύνο-λο σε τελευταία ανάλυση που εγγίζει ακραίες θέσεις ο άνθρωπος εί-ναι απλώς δηmicroιούργηmicroα του κοινωνικού συνόλου και υπηρετεί τοκοινωνικό σύνολοΈνας από τους βασικότερους εκπροσώπους του κοινωνικού ιδεώ-

δους της αγωγής στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα εί-ναι ο Durkheim Υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος στη laquoφυσικήraquo του κατά-σταση δεν είναι σε θέση να κατευθύνει και να πραγmicroατώσει τις επι-διώξεις του γιατί πιέζεται από τις ορmicroές του και βρίσκεται έτσι σε συ-νεχή ανασφάλεια Η πραγmicroάτωση των στόχων του είναι δυνατή microόνοmicroέσα στο κοινωνικό σύνολο το οποίο ndashmicroε ορισmicroένους κανόνες συ-microπεριφοράςndash θέτει υπό έλεγχο και περιορίζει τις επιδιώξεις του ατόmicroουστο πλαίσιο του εφικτού Τα microέλη του κοινωνικού συνόλου οικειοποι-ούνται δηλαδή έναν ορισmicroένο πίνακα αξιών που αποτελεί τη laquoσυλλο-γική συνείδησηraquo η οποία ελέγχει και κατευθύνει τη συmicroπεριφορά τουατόmicroου Αυτό γίνεται microε την παιδαγωγική διαδικασία η οποία έχει ωςστόχο της την ένταξη και προσαρmicroογή του ατόmicroου στο κοινωνικό σύ-νολο (laquoκοινωνικοποίησηraquo)Έτσι επιτυγχάνεται από τη microια microεριά η πραγmicroάτωση των επιδιώ-

ξεων του ατόmicroου και από την άλλη η αρmicroονική λειτουργία του κοι-νωνικού συνόλου

γ) Το ανθρωπιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ως στόχο τον τέλειοάνθρωπο ως αυτοδύναmicroη και πολύπλευρη προσωπικότητα Βρίσκεταιστο επίκεντρο της αρχαίας ελληνικής και ρωmicroαϊκής παιδείας και ανα-νεώνεται τόσο στην εποχή της Αναγέννησης όσο και κυρίως του Νεο-ανθρωπισmicroούΟ βασικότερος εκπρόσωπος του ανθρωπιστικού ιδεώδους είναι

ο W Von Humboldt Σκοπός της αγωγής είναι η προοδευτική microετα-microόρφωση του ανθρώπου σrsquo ένα πνευmicroατικό ον δηλαδή σε microια πολύ-πτυχη και αρmicroονική προσωπικότητα microε τα εξής τρία γνωρίσmicroατα τηνατοmicroικότητα (ανάπτυξη των έmicroφυτων προδιαθέσεων και ικανοτή-

Rousseau

Durkheim

W Von Humboldt

235

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

235

των του ατόmicroου) την ολότητα (ανάπτυξη όλων των ψυχικών λει-τουργιών του ανθρώπου) και την καθολικότητα (αφοmicroοίωση απότον άνθρωπο όλων των βασικών στοιχείων του πνευmicroατικού κό-σmicroου) Ο σκοπός αυτός πραγmicroατώνεται microόνο microέσα από ολοκληρω-microένες εκδηλώσεις του πνεύmicroατος και η σπουδαιότερη ανάmicroεσα σrsquoαυτές είναι η γλώσσα Σε πρώτη γραmicromicroή έρχεται ndash microετά τη microητρικήγλώσσαndash η αρχαία ελληνική γλώσσα ως microέσο επικοινωνίας για ναmicroπούmicroε στο πνεύmicroα του ελληνικού πολιτισmicroού ο οποίος εκφράζονταςτα πιο τέλεια χαρακτηριστικά του ανθρώπου πραγmicroατώνει τον αλη-θινό ανθρωπισmicroό Ο ελληνικός πολιτισmicroός αποτελεί κλασικό παρά-δειγmicroα για τη microορφή του όχι για το περιεχόmicroενό του όπως τονίζει ηΑναγέννηση αξιοmicroίmicroητος είναι δηλαδή laquoο τρόπος microε τον οποίο χρη-σιmicroοποιήθηκαν φυσικές και ιστορικές συνθήκες για τη λειτουργίαmicroιας υποδειγmicroατικής ανθρωπότηταςraquo Το ανθρωπιστικό ιδεώδες τουHumboldt αποτέλεσε τη βάση της ουmicroανιστικής παιδείας κυρίωςστη Μέση Εκπαίδευση

δ) Το θρησκευτικό ή microεταφυσικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςκαθοριστικό γνώρισmicroά του τη σχέση του ανθρώπου προς ένα απόλυτουπερβατό ον Ο άνθρωπος η προέλευση και ο προορισmicroός του καθο-ρίζονται και ερmicroηνεύονται στο πλαίσιο της καθολικής αυτής σχέσηςκαι εξάρτησης του ανθρώπουΤο παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο Χρι-

στιανισmicroό Ο άνθρωπος είναι πλασmicroένος laquoκατrsquo εκνα κα καθrsquo13microωσινraquo και microε τη διαδικασία αγωγής και microάθησης πρέπει ναεπιτευχθεί η laquo13microωσις τ Θεraquo Πρότυπο αποτελεί ο Χριστός πουπραγmicroάτωσε microε το παράδειγmicroά του το λόγο του Θεού και οδήγησετους ανθρώπους στο δρόmicroο του Θεού (laquoAEγ8 ε0micro13 7 =δς κα13 7 λ-θεια κα13 7 +ωraquo) Στο στόχο αυτό αντιστοιχούν τα microορφωτικά αγα-θά οι microέθοδοι αγωγής και τα εκπαιδευτικά ιδρύmicroατα Τελικός σκοπόςτης ανθρώπινης ζωής και δηmicroιουργίας είναι η αιώνια κοινωνία microε τοΘεό Το παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες επικρατεί σε περιορισmicroένη κλί-microακα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και γενικά στο Μεσαί-ωνα στη ∆ύση υπό την επίδραση της Καθολικής εκκλησίας και στοΒυζάντιο σε συνύπαρξη microε τον ελληνικό πολιτισmicroό Μετά το δεύτεροπαγκόσmicroιο πόλεmicroο εκδηλώνεται στο πλαίσιο της laquoΠαιδαγωγικής τουΠερσοναλισmicroούraquo Υπάρχει επίσης σε όλες αυτές τις ιστορικές περιό-δους αντίστοιχα οργανωmicroένη διδασκαλία και microάθηση (Κατηχητικάσχολεία Επισκοπικά και Καθεδρικά σχολεία και Πανεπιστήmicroια ιδιω-τική εκπαίδευση)

(para cent bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEgrave˜ middotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircEgraveUcircUgravelsaquoIgraveAcirc˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986)

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις

229

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

229

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave IgraveAcirc UgraveOcircOacute OcircUacuteEgraveUcircIgravefi AcircEgravemacrAcircEgraveUacuteOcircDaggerIgraveAcirc Oacutemiddot OcircUacutersaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc IgraveEgravemiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot permilEgravemiddotIcircUacutersaquoOacuteOcircOacuteUgraveiquest˜ UgraveEumlOacutemiddotfi fiIumlAcirc˜ UgraveEgrave˜ iquestIumlIumlAcirc˜ prod OacuteOcircEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middot˘Ugravelsaquo IumlAcircEgraveUgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave middotUacuteIcircAcircUgraveiquest OcircIumlDaggerIumlOcircIcircEuml EgravepermilEgravemiddotrsaquo-UgraveAcircUacutemiddot fiUgravemiddotOacute UacutefiIcircAcircEgraveUgravemiddotEgrave Oacutemiddot middotOcircpermilOcircıAcircrsaquo IgraveAcirc currenOacutemiddot UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi IgraveEgravemiddot middotEcircEumlUacuteEumlIgravecurrenOacuteEuml currenOacuteOacuteOcircEgravemiddotcentAcircOacute AcircrsaquoOacutemiddotEgrave AcircDaggerIcircOcircIumlOcirc Oacutemiddot middotOacuteEgravemacrOacuteAcircDaggerUcircOcirc˘IgraveAcirc Oacutemiddot IcircmiddotıOcircUacutersaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc IcircmiddotEgrave Oacutemiddot AcircIcircıcurrenUcircOcirc˘IgraveAcirc UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ugravemiddot IcircDaggerUacuteEgravemiddot AacuteOacuteˆUacutersaquoUcircIgravemiddotUgravemiddot IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ Ugravemiddot OcircOcircrsaquomiddot IgraveiquestIumlEgraveUcircUgravemiddot IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave IgraveAcircUgraveEuml UcircAcircEgraveUacuteiquest UgraveOcirc˘˜ middotIgraveEcircEgraveIumlAcircAacutefiIgraveAcircOacuteAcirc˜ lsaquo OcircIuml˘permilEgraveiquestUcircUgravemiddotUgraveAcirc˜ currenOacuteOacuteOcircEgraveAcirc˜ macr laquodegIumlOgraveUcircUcircmiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave currenOacutemiddotUcircDaggerUcircUgraveEumlIgravemiddot EcircˆOacuteEumlUgraveEgraveIcircOgraveOacute Ucirc˘IgravesbquofiIumlˆOacute Ocirc˘ macrUacuteEumlUcircEgraveIgraveAcircDaggerOcirc˘Oacute UcircUgraveEumlOacute AcircEgraveIcircOcircEgraveOacuteˆOacutersaquomiddotraquo centEgravemiddotsbquoiquestUcircUgraveAcircUcircmacrAcircUgraveEgraveIcirciquest IcircmiddotEgrave UgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc Ocirc˘ middotIcircOcircIumlOcirc˘ıAcircrsaquo

ŸUcircOcirc EgraveOcirc sbquoUacutemiddotmacr˘IumlOcircAacuteEgraveIcircfi˜ Ocirc OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ UgravefiUcircOcirc EgraveOcirc laquomiddotOacuteOgravepermil˘OacuteOcirc˜raquo middotUacuteOcirc˘-UcircEgraveiquest˙AcircUgravemiddotEgrave AcircAcircEgravepermillsaquo permilAcircOacute middotEcirclsaquoOacuteAcircEgrave Oacutemiddot EcircmiddotOacuteAcircrsaquo IcirciquestOcircEgravemiddot AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcirclsaquo UgraveOcirc-OcircıcurrenUgraveEumlUcircEuml infinOacuteUgraversaquoıAcircUgravemiddot currenOacutemiddot˜ AcircIcircUgraveAcircOacutecurrenUcircUgraveAcircUacuteOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ AcircEgraveUgraveUacutecurrenAcircEgrave OacutemiddotEcircmiddotOacuteAcircrsaquo Euml middotOcircpermilOcircmacrlsaquo UgraveˆOacute middotUacutemacrOgraveOacute IgraveEgravemiddot˜ Ucirc˘AacuteIcircAcircIcircUacuteEgraveIgravecurrenOacuteEuml˜ AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcircOacuteEgraveIcirclsaquo˜UcircmacrOcircIumllsaquo˜ [] ŒOacutemiddot˜ UcircDaggerOacuteUgraveOcircIgraveOcirc˜ OcircUacuteEgraveUcircIgravefi˜ fiˆ˜ Ocirc middotIcircfiIumlOcirc˘ıOcirc˜ laquodegIumlOgraveUcirc-Ucircmiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave currenOacutemiddot UcircDaggerUcircUgraveEumlIgravemiddot EcircˆOacuteEumlUgraveEgraveIcircOgraveOacute Ucirc˘IgravesbquofiIumlˆOacute Ocirc˘ macrUacuteEumlUcircEgraveIgraveAcircDaggerOcirc˘OacuteUcircUgraveEumlOacute AcircEgraveIcircOcircEgraveOacuteˆOacutersaquomiddotraquo AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UcircˆUcircUgravefi˜ middotfi UgraveEumlOacute iquestOcircbdquoEuml fiUgraveEgrave IcircmiddotıOgrave˜ AcircrsaquoOacutemiddotEgravemiddotUacuteIcircAcircUgraveiquest AacuteAcircOacuteEgraveIcircfi˜ permilAcirc permilrsaquoOacuteAcircEgrave Iumlmiddotsbquolsaquo UcircAcirc OcircIumlIumlcurren˜ middotOacuteUgraveEgraveUacuteUacutelsaquoUcircAcircEgrave˜ infinIcircUacuteEgravesbquoOgrave˜fiIgraveˆ˜ UgraveOcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ fiUgraveEgrave permilAcirc permilrsaquoOacuteAcircEgrave UgraveEuml permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgravemiddot Oacutemiddot UgraveOcircOacute middotOacuteUgraveEgraveIcircUacuteOcircDagger-UcircOcirc˘IgraveAcirc IcircmiddotEgrave AcircOcircIgravecurrenOacuteˆ˜ Oacutemiddot IcircUacutersaquoOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotOacute ımiddot UgraveOcircOacute permilAcircmacrUgraveOcircDaggerIgraveAcirc ımiddot UgraveOcircOacuteUgraveUacuteOcircOcircOcircEgravelsaquoUcircOcirc˘IgraveAcirc lsaquo ımiddot UgraveOcircOacute middotOcircUacuteUacutersaquobdquoOcirc˘IgraveAcirc IgraveAcircEgraveOgraveOacuteAcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveUcircUgraveEumlIgraveOcirc-OacuteEgraveIcirclsaquo macrUacuteEumlUcircEgraveIgravefiUgraveEumlUgraveiquest UgraveOcirc˘

(paraAcircUgraveUacuteOcircDaggerOacuteEgravemiddot˜ part iexclAcircOcircAcircIumlIumlEumlOacuteEgraveIcirclsaquo degUacutemiddotIgraveIgravemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo IcircmiddotEgrave trade˘AacuteIcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo infinOacuteiquestIuml˘UcircEuml)

∆ιαβάστε το κείmicroενο του ΜΑνδρόνικου ∆ικαιολογείταιη άποψή του ότι η γραmicromicroατι-κή εξήγηση δεν είναι αρκετήγια να κατανοήσει κανείςπλήρως το περιεχόmicroενο τηςέννοιας laquoκριτικόςraquo

Για τον Έλληνα η σηmicroασία της λέξης laquoκριτικήraquo είναι και πρόδηλη καιπαραπλανητική πρόδηλη γιατί εύκολα καταλαβαίνει την παραγωγήτης από το ρήmicroα κ ρ ί ν ω παραπλανητική γιατί όπως και σε πολλέςάλλες περιπτώσεις δεν αισθάνεται την ανάγκη να καθορίσει τα εννοι-ολογικά της όρια και το περιεχόmicroενό της επειδή πιστεύει πως η γραmicro-microατική εξήγηση είναι αρκετή για να κατανοήσει και το περιεχόmicroενοτης έννοιας σε όλη του την έκταση Ότι η έννοια κ ρ ι τ ι κ ή σηmicroαίνειτην ενέργεια που δηλώνει το ρήmicroα κρίνω δεν υπάρχει αmicroφιβολία κρι-τικός λοιπόν είναι ο άνθρωπος που κρίνει το έργο της τέχνης αυτός δη-λαδή που αποτιmicroά την αξία του ή την απαξία του τις αρετές και τις αδυ-ναmicroίες του Από την αρχική αυτή σηmicroασία πηγάζει και η στάση του κρι-τικού που παίρνει συχνά τη θέση του κριτή-δικαστή και η φυσική αντίθεσητου δηmicroιουργού προς τον κριτικό του που τον αισθάνεται ως αντίδικο καιτο laquoσώmicroα του εγκλήmicroατοςraquo το ίδιο το έργο της τέχνης στέκεται άφωνοκαι ανίκανο να πάρει microέρος στη διαmicroάχη να βοηθήσει στην τελική κρί-ση microε τη δική του υπόσταση που από τη στιγmicroή της δηmicroιουργίας καιύστερα έχει αποχτήσει αυτονοmicroία και αυτοτέλεια Μια τέτοια στάση του

230

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

230

κριτικού είναι και ατελεσφόρητη και αντιπαθητική συχνά οδηγεί στον αυ-θαίρετο εγωισmicroό και στην αθεmicroελίωτη υπεροψία ακόmicroα και στην αυθά-δεια όπως έγραψε κάποτε ένας κριτικός της λογοτεχνίας microας που κατα-λάβαινε καλά τους δρόmicroους όπου οδηγεί ψυχολογικά η άσκηση της κρι-τικής που ξεκινά από microια τέτοιαν αφετηρία Προτού όmicroως προχωρήσου-microε στην αρνητική αυτή εικόνα του κριτικού και της κριτικής είναι ορθόνα κατανοήσουmicroε το έργο του και τη λειτουργία που ασκεί ή που πρέπεινα ασκεί microέσα στο καλλιτεχνικό κύκλωmicroα microιας σύγχρονης κοινωνίαςπρος αυτή την κατεύθυνση άλλωστε microας οδηγούν όσα προσπαθήσαmicroε ναδιατυπώσουmicroε στην αρχή αυτού του κειmicroένου

(ordf infinOacutepermilUacutefiOacuteEgraveIcircOcirc˘ laquointUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo IcircmiddotEgrave centEumlIgraveEgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot prod IumlAcircEgraveUgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot UgraveEuml˜ IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo˜raquoAtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi rsquo73 Ucirc 10)

α) Να επιλέξετε microια από τις παρακάτω έννοιες και να την αναπτύξετεσε microία ή περισσότερες παραγράφους

ρατσισmicroός αλλοτρίωση παγκοσmicroιοποίηση καταναλωτισmicroός

β) Να συγκρίνετε στη συνέχεια τους ορισmicroούς που έχουν δοθεί απόδιάφορους συmicromicroαθητές σας για την ίδια έννοια

Προσέξτε ότι για έναν εκτεταmicroένο ορισmicroό χρειάζεται πάντοτε ένασχέδιο οργάνωσης Η πιο συνηθισmicroένη microέθοδος στις περιπτώσειςαυτές είναι η παραγωγική αρχίζουmicroε microε ένα σύντοmicroο ορισmicroό τηςέννοιας που τον αναλύουmicroε έπειτα στο υπόλοιπο κείmicroενο (σε microίαή περισσότερες παραγράφους) αναπτύσσοντας ξεχωριστά το κα-θένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσmicroατα της έννοιας

231

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

231

centeacuteaacuteYacuteogravearingoacuteegrave2∆middot Ucirc˘UcircUgravemiddotUgraveEgraveIcirciquest UcircUgraveOcircEgravemacrAcircrsaquomiddot UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

Να παρατηρήσετε τη διπλα-νή παράγραφο που αναπτύσ-σεται microε ορισmicroό και διαίρε-ση

Πρόταση λέγεται το συντοmicroότερο τmicroήmicroα του λόγου που εκφράζει microιασκέψη microια επιθυmicroία ή ένα συναίσθηmicroα Τα είδη των προτάσεων ωςπρος το περιεχόmicroενό τους είναι α) προτάσεις κρίσεως microε τις οποίες δια-τυπώνεται microια κρίση microια σκέψη ή δίνεται microια πληροφορία β) προτά-σεις επιθυmicroίας microε τις οποίες εκφράζεται microια επιθυmicroία προσταγή ευχήγ) προτάσεις επιφωνηmicroατικές microε τις οποίες εκφράζεται ένα έντονο συ-ναίσθηmicroα και δ) προτάσεις ερωτηmicroατικές microε τις οποίες διατυπώνεταιmicroια ερώτηση

Ÿˆ˜ permilEgravemiddotEgraveUcircUgraveOgraveOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotfi UgraveEumlOacute UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacuteEuml middotUacuteiquestAacuteUacutemiddotEcircOcirc IgraveAcirc UgraveEuml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml middotOacutemiddot-IumlDaggerOcirc˘IgraveAcirc currenOacutemiddot fiIumlOcirc (AacutecurrenOacuteOcirc˜) UcircUgravemiddot IgravecurrenUacuteEuml UgraveOcirc˘ (AcircrsaquopermilEuml) IgraveAcirc sbquoiquestUcircEuml IcirciquestOcircEgraveOcirc Ocirc˘UcircEgraveOgravepermilAcirc˜ AacuteOacuteOgraveUacuteEgraveUcircIgraveiquestUgraveOcirc˘˜ (permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml) prod permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot middotUacutemiddotUcircUgravemiddotıAcircrsaquo IcircmiddotEgrave IgraveAcirc currenOacutemiddot permilEgraveiquestAacuteUacutemiddotIgraveIgravemiddotfiˆ˜ UgraveOcirc middotUacutemiddotIcirciquestUgraveˆ

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot (AacutecurrenOacuteOcirc˜) paraUacutefiUgravemiddotUcircEuml

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml ˆ˜ UacuteOcirc˜ UgraveOcirc AcircUacuteEgraveAcircmacrfiIgraveAcircOacuteOcirc

ordfcurrenIumlEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜IcircUacutersaquoUcircAcircˆ˜ AcircEgraveı˘Igraversaquomiddot˜ AcircEgraveEcircˆOacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜ AcircUacuteˆUgraveEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜

Μία έννοια microπορεί να διαι-ρεθεί microε περισσότερες απόmicroία διαιρετικές βάσεις

Με ποια άλλη διαιρετική βάση microπορούmicroε να διαιρέσουmicroε την έν-νοια laquoπροτάσηraquo Συmicroβουλευτείτε το Συντακτικό (ΝΕΣ εκδ 1997σ 12-22) και κάνετε τα σχετικά διαγράmicromicroατα

Σε τι νοmicroίζετε ότι αποσκοπεί η διαίρεση microιας έννοιας και γιατί συν-δέεται microε τον ορισmicroό

232

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

232

infinOacutemiddotAacuteIcircmiddotrsaquoAcirc˜ UacuteOcirccedilOcircıcurrenUcircAcircEgrave˜ AacuteEgravemiddot IgraveEgravemiddot UcircˆUcircUgravelsaquo permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml

Να ελέγξετε αν η διαίρεσητων ρηmicroατικών χρόνων πουαπεικονίζεται microε το διάγραmicro-microα είναι ορθή συγκεκριmicroέ-να αν γίνεται microε microια ενιαίαδιαιρετική βάση

Πχ

Να παρατηρήσετε αν η δι-πλανή διαίρεση είναι τέλειαδηλαδή αν περιλαmicroβάνει όλατα είδη του γένους

Οι διαθέσεις του ρήmicroατος είναι οι εξής ενεργητική παθητική καιmicroέση

Να προσέξετε αν η διαίρεσηπου αναφέρεται στα είδη τουπεζού λόγου στην ΑρχαίαΕλλάδα είναι συνεχής δηλα-δή αν δεν γίνεται κάποιο άλ-microα στα είδη της

Τα είδη του πεζού λόγου στην αρχαία Ελλάδα ήταν η ιστορία η φιλο-σοφία και οι δικανικοί λόγοι

Ÿˆ˜ AcircrsaquopermilmiddotIgraveAcirc UcircUgravemiddot UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacutemiddot middotUacutemiddotpermilAcircrsaquoAacuteIgravemiddotUgravemiddot Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml UacutecurrenAcircEgrave Oacutemiddot AacutersaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave Icirciquest-ıAcirc EcircOcircUacuteiquest IgraveAcirc IgraveEgravemiddot OcircUacuteEgraveUcircIgravecurrenOacuteEuml IcircmiddotEgrave AcircOacuteEgravemiddotrsaquomiddot permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UgravecurrenIumlAcircEgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘OacuteAcircmacrlsaquo˜

Σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερες από microία διαιρετικές βάσειςνα διαιρέσετε εσείς την έννοια microε καθεmicroιά από τις βάσεις αυτές καινα κάνετε τα αντίστοιχα διαγράmicromicroατα (βλ και ΝΕΓ παρ 219-225)

middotUacuteOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo

OEgrave macrUacutefiOacuteOcircEgrave UgraveˆOacute UacuteEumlIgraveiquestUgraveˆOacute UgraveEuml˜ OcircUacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcirclsaquo˜

middotUacuteAcircIumlıOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo AcircUacuteEgraveEcircUacutemiddotUcircUgraveEgraveIcircOcircrsaquo UcircUgraveEgraveAacuteIgraveEgravemiddotrsaquoOcircEgrave

233

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

233

prod currenIcircUgravemiddotUcircEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜ AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ocircfi-UgraveAcirc middotIumlOgrave˜ middotOacutemiddotEcirccurrenUacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ oslashUcircUgravefiUcircOcirc Ucirc˘macrOacuteiquest Euml permilEgravemiddotrsaquo-UacuteAcircUcircEuml IcircmiddotIumlDaggerUgraveAcircEgrave Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ lsaquo currenOacutemiddot AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcircOcircfiUgraveAcirc UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave IgraveEgravemiddot UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgravemiddot permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IcircmiddotEgrave UcircUgraveEuml Ucirc˘OacutecurrenmacrAcircEgravemiddot middotOacutemiddot-UgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave EgraveOcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανήπαράγραφο και να παρατη-ρήσετε τον τρόπο microε τονοποίο οργανώνεται η διαίρε-ση σε ποιο microέρος της παρα-γράφου (θεmicroατική περίοδοςλεπτόmicroερειεςσχόλια περίο-δος-κατακλείδα) δίνεται ηπρωτοβάθmicroια διαίρεση Σεποιο αναπτύσσονται τα είδητης διαίρεσης

Σύmicroφωνα microε microία από τις ταξινοmicroήσεις της η αξιολόγηση microπορεί ναδιακριθεί σε ατοmicroική και συγκριτική ανάλογα microε το αν περιορίζεταισε ένα άτοmicroο ή αντίθετα επεκτείνεται στη σύγκριση των ικανοτήτωντου ενός microαθητή microε των άλλων microαθητών της τάξης του σχολείουτης ηλικίας του κτλ Πιο συγκεκριmicroένα η ατοmicroική αξιολόγηση στο-χεύει στο άτοmicroο και την ιδιαιτερότητά του στα ιδιαίτερα προβλήmicroα-τα που αντιmicroετωπίζει στη βελτίωση ή όχι της προσπάθειάς του κτλΦυσικά microια αξιολόγηση τέτοιου είδους δεν microπορεί να στηρίζεται σεβαθmicroούς αλλά εκφράζεται microε σχόλια Μολονότι ακατάλληλη για κά-θε είδους εξετάσεις αποτελεί microια προσωπική επικοινωνία ανάmicroεσαστο microαθητή και στον καθηγητή και είναι εmicroφανής η σπουδαιότητάτης για τη διαγνωστική αξιολόγηση Η συγκριτική αξιολόγηση απrsquo τηνάλλη microεριά καλύπτει τις τυπικές ανάγκες της αξιολόγησης στην εκ-παίδευση οι microαθητές τοποθετούνται σε microια βαθmicroολογική κλίmicroακα καιοι laquoικανότεροιraquo (αυτοί που βρίσκονται στις υψηλότερες βαθmicroίδες τηςκλίmicroακας) επιλέγονται τελικά για κάποιες θέσεις σε ΑΕΙ (ΑνώταταΕκπαιδευτικά Ιδρύmicroατα)

Να διαβάσετε το διπλανόκείmicroενο και να εντοπίσετε τηδιαιρετέα έννοια τη διαιρε-τική βάση (ή τις βάσεις) καιτα είδηmicroέλη της διαίρεσηςΠώς οργανώνεται η διαίρε-ση σrsquo αυτό το εκτεταmicroένοκείmicroενο

Αν επιχειρήσουmicroε να ταξινοmicroήσουmicroε σχηmicroατικά τα παιδαγωγικά ιδεώ-δη που διαmicroορφώθηκαν στην ευρωπαϊκή ιστορία microπορούmicroε να τα δια-φοροποιήσουmicroε σε τέσσερις κατηγορίες

α) Το ατοmicroικό ή το ατοmicroικιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςστόχο του την ανάπτυξη του ατόmicroου ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύ-νολο ή ακόmicroη και ενάντια σrsquoαυτόΤο ατοmicroικό ιδεώδες επικεντρώνεται microε κλασικό τρόπο στο παιδα-

γωγικό σύστηmicroα του Rousseau Βασική αρχή του είναι ότι ο άνθρωποςείναι από τη φύση του καλός εκφυλίζεται όmicroως κάτω από τις επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος Αυτό σηmicroαίνει ότι η αγωγή πρέπει ναέχει ως στόχο της να προφυλάξει τον άνθρωπο από τις κακές επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος (laquoαρνητική αγωγήraquo) Για την πραγmicroά-

234

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

234

τωση του στόχου αυτού η παιδαγωγική διαδικασία πρέπει να ακολου-θεί την εξέλιξη των φυσικών προδιαθέσεων του ανθρώπου να αφήνειδηλαδή τη laquoφύσηraquo να εξελίσσεται microόνη της και να προσαρmicroόζεται στηνπορεία την εξέλιξής της (laquoλειτουργική αγωγήraquo) Οι βασικές αυτές αρχέςτου Rousseau υλοποιούνται στα στάδια ανάπτυξης και αγωγής του παι-διού από τη βρεφική ηλικία ως την ενηλικίωσή του όπως τα παρου-σιάζει ο συγγραφέας στο έργο του laquoΑιmicroίλιοςraquo Ο υποθετικός τρόφιmicroος ζειmicroακριά από τις laquoκακέςraquo επιδράσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος ενώο παιδαγωγός παρακολουθεί την εξέλιξή του εξουδετερώνοντας απλώςότι την παρεmicroποδίζει ή τείνει να τη microαταιώσει

β) Το κοινωνικό ή κοινωνιοκρατικό ιδεώδες της αγωγής απο-βλέπει αντίθετα στην πλήρη ένταξη του ατόmicroου στο κοινωνικό σύνο-λο σε τελευταία ανάλυση που εγγίζει ακραίες θέσεις ο άνθρωπος εί-ναι απλώς δηmicroιούργηmicroα του κοινωνικού συνόλου και υπηρετεί τοκοινωνικό σύνολοΈνας από τους βασικότερους εκπροσώπους του κοινωνικού ιδεώ-

δους της αγωγής στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα εί-ναι ο Durkheim Υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος στη laquoφυσικήraquo του κατά-σταση δεν είναι σε θέση να κατευθύνει και να πραγmicroατώσει τις επι-διώξεις του γιατί πιέζεται από τις ορmicroές του και βρίσκεται έτσι σε συ-νεχή ανασφάλεια Η πραγmicroάτωση των στόχων του είναι δυνατή microόνοmicroέσα στο κοινωνικό σύνολο το οποίο ndashmicroε ορισmicroένους κανόνες συ-microπεριφοράςndash θέτει υπό έλεγχο και περιορίζει τις επιδιώξεις του ατόmicroουστο πλαίσιο του εφικτού Τα microέλη του κοινωνικού συνόλου οικειοποι-ούνται δηλαδή έναν ορισmicroένο πίνακα αξιών που αποτελεί τη laquoσυλλο-γική συνείδησηraquo η οποία ελέγχει και κατευθύνει τη συmicroπεριφορά τουατόmicroου Αυτό γίνεται microε την παιδαγωγική διαδικασία η οποία έχει ωςστόχο της την ένταξη και προσαρmicroογή του ατόmicroου στο κοινωνικό σύ-νολο (laquoκοινωνικοποίησηraquo)Έτσι επιτυγχάνεται από τη microια microεριά η πραγmicroάτωση των επιδιώ-

ξεων του ατόmicroου και από την άλλη η αρmicroονική λειτουργία του κοι-νωνικού συνόλου

γ) Το ανθρωπιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ως στόχο τον τέλειοάνθρωπο ως αυτοδύναmicroη και πολύπλευρη προσωπικότητα Βρίσκεταιστο επίκεντρο της αρχαίας ελληνικής και ρωmicroαϊκής παιδείας και ανα-νεώνεται τόσο στην εποχή της Αναγέννησης όσο και κυρίως του Νεο-ανθρωπισmicroούΟ βασικότερος εκπρόσωπος του ανθρωπιστικού ιδεώδους είναι

ο W Von Humboldt Σκοπός της αγωγής είναι η προοδευτική microετα-microόρφωση του ανθρώπου σrsquo ένα πνευmicroατικό ον δηλαδή σε microια πολύ-πτυχη και αρmicroονική προσωπικότητα microε τα εξής τρία γνωρίσmicroατα τηνατοmicroικότητα (ανάπτυξη των έmicroφυτων προδιαθέσεων και ικανοτή-

Rousseau

Durkheim

W Von Humboldt

235

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

235

των του ατόmicroου) την ολότητα (ανάπτυξη όλων των ψυχικών λει-τουργιών του ανθρώπου) και την καθολικότητα (αφοmicroοίωση απότον άνθρωπο όλων των βασικών στοιχείων του πνευmicroατικού κό-σmicroου) Ο σκοπός αυτός πραγmicroατώνεται microόνο microέσα από ολοκληρω-microένες εκδηλώσεις του πνεύmicroατος και η σπουδαιότερη ανάmicroεσα σrsquoαυτές είναι η γλώσσα Σε πρώτη γραmicromicroή έρχεται ndash microετά τη microητρικήγλώσσαndash η αρχαία ελληνική γλώσσα ως microέσο επικοινωνίας για ναmicroπούmicroε στο πνεύmicroα του ελληνικού πολιτισmicroού ο οποίος εκφράζονταςτα πιο τέλεια χαρακτηριστικά του ανθρώπου πραγmicroατώνει τον αλη-θινό ανθρωπισmicroό Ο ελληνικός πολιτισmicroός αποτελεί κλασικό παρά-δειγmicroα για τη microορφή του όχι για το περιεχόmicroενό του όπως τονίζει ηΑναγέννηση αξιοmicroίmicroητος είναι δηλαδή laquoο τρόπος microε τον οποίο χρη-σιmicroοποιήθηκαν φυσικές και ιστορικές συνθήκες για τη λειτουργίαmicroιας υποδειγmicroατικής ανθρωπότηταςraquo Το ανθρωπιστικό ιδεώδες τουHumboldt αποτέλεσε τη βάση της ουmicroανιστικής παιδείας κυρίωςστη Μέση Εκπαίδευση

δ) Το θρησκευτικό ή microεταφυσικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςκαθοριστικό γνώρισmicroά του τη σχέση του ανθρώπου προς ένα απόλυτουπερβατό ον Ο άνθρωπος η προέλευση και ο προορισmicroός του καθο-ρίζονται και ερmicroηνεύονται στο πλαίσιο της καθολικής αυτής σχέσηςκαι εξάρτησης του ανθρώπουΤο παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο Χρι-

στιανισmicroό Ο άνθρωπος είναι πλασmicroένος laquoκατrsquo εκνα κα καθrsquo13microωσινraquo και microε τη διαδικασία αγωγής και microάθησης πρέπει ναεπιτευχθεί η laquo13microωσις τ Θεraquo Πρότυπο αποτελεί ο Χριστός πουπραγmicroάτωσε microε το παράδειγmicroά του το λόγο του Θεού και οδήγησετους ανθρώπους στο δρόmicroο του Θεού (laquoAEγ8 ε0micro13 7 =δς κα13 7 λ-θεια κα13 7 +ωraquo) Στο στόχο αυτό αντιστοιχούν τα microορφωτικά αγα-θά οι microέθοδοι αγωγής και τα εκπαιδευτικά ιδρύmicroατα Τελικός σκοπόςτης ανθρώπινης ζωής και δηmicroιουργίας είναι η αιώνια κοινωνία microε τοΘεό Το παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες επικρατεί σε περιορισmicroένη κλί-microακα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και γενικά στο Μεσαί-ωνα στη ∆ύση υπό την επίδραση της Καθολικής εκκλησίας και στοΒυζάντιο σε συνύπαρξη microε τον ελληνικό πολιτισmicroό Μετά το δεύτεροπαγκόσmicroιο πόλεmicroο εκδηλώνεται στο πλαίσιο της laquoΠαιδαγωγικής τουΠερσοναλισmicroούraquo Υπάρχει επίσης σε όλες αυτές τις ιστορικές περιό-δους αντίστοιχα οργανωmicroένη διδασκαλία και microάθηση (Κατηχητικάσχολεία Επισκοπικά και Καθεδρικά σχολεία και Πανεπιστήmicroια ιδιω-τική εκπαίδευση)

(para cent bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEgrave˜ middotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircEgraveUcircUgravelsaquoIgraveAcirc˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986)

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις

230

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

230

κριτικού είναι και ατελεσφόρητη και αντιπαθητική συχνά οδηγεί στον αυ-θαίρετο εγωισmicroό και στην αθεmicroελίωτη υπεροψία ακόmicroα και στην αυθά-δεια όπως έγραψε κάποτε ένας κριτικός της λογοτεχνίας microας που κατα-λάβαινε καλά τους δρόmicroους όπου οδηγεί ψυχολογικά η άσκηση της κρι-τικής που ξεκινά από microια τέτοιαν αφετηρία Προτού όmicroως προχωρήσου-microε στην αρνητική αυτή εικόνα του κριτικού και της κριτικής είναι ορθόνα κατανοήσουmicroε το έργο του και τη λειτουργία που ασκεί ή που πρέπεινα ασκεί microέσα στο καλλιτεχνικό κύκλωmicroα microιας σύγχρονης κοινωνίαςπρος αυτή την κατεύθυνση άλλωστε microας οδηγούν όσα προσπαθήσαmicroε ναδιατυπώσουmicroε στην αρχή αυτού του κειmicroένου

(ordf infinOacutepermilUacutefiOacuteEgraveIcircOcirc˘ laquointUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo IcircmiddotEgrave centEumlIgraveEgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot prod IumlAcircEgraveUgraveOcirc˘UacuteAacutersaquomiddot UgraveEuml˜ IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo˜raquoAtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi rsquo73 Ucirc 10)

α) Να επιλέξετε microια από τις παρακάτω έννοιες και να την αναπτύξετεσε microία ή περισσότερες παραγράφους

ρατσισmicroός αλλοτρίωση παγκοσmicroιοποίηση καταναλωτισmicroός

β) Να συγκρίνετε στη συνέχεια τους ορισmicroούς που έχουν δοθεί απόδιάφορους συmicromicroαθητές σας για την ίδια έννοια

Προσέξτε ότι για έναν εκτεταmicroένο ορισmicroό χρειάζεται πάντοτε ένασχέδιο οργάνωσης Η πιο συνηθισmicroένη microέθοδος στις περιπτώσειςαυτές είναι η παραγωγική αρχίζουmicroε microε ένα σύντοmicroο ορισmicroό τηςέννοιας που τον αναλύουmicroε έπειτα στο υπόλοιπο κείmicroενο (σε microίαή περισσότερες παραγράφους) αναπτύσσοντας ξεχωριστά το κα-θένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσmicroατα της έννοιας

231

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

231

centeacuteaacuteYacuteogravearingoacuteegrave2∆middot Ucirc˘UcircUgravemiddotUgraveEgraveIcirciquest UcircUgraveOcircEgravemacrAcircrsaquomiddot UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

Να παρατηρήσετε τη διπλα-νή παράγραφο που αναπτύσ-σεται microε ορισmicroό και διαίρε-ση

Πρόταση λέγεται το συντοmicroότερο τmicroήmicroα του λόγου που εκφράζει microιασκέψη microια επιθυmicroία ή ένα συναίσθηmicroα Τα είδη των προτάσεων ωςπρος το περιεχόmicroενό τους είναι α) προτάσεις κρίσεως microε τις οποίες δια-τυπώνεται microια κρίση microια σκέψη ή δίνεται microια πληροφορία β) προτά-σεις επιθυmicroίας microε τις οποίες εκφράζεται microια επιθυmicroία προσταγή ευχήγ) προτάσεις επιφωνηmicroατικές microε τις οποίες εκφράζεται ένα έντονο συ-ναίσθηmicroα και δ) προτάσεις ερωτηmicroατικές microε τις οποίες διατυπώνεταιmicroια ερώτηση

Ÿˆ˜ permilEgravemiddotEgraveUcircUgraveOgraveOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotfi UgraveEumlOacute UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacuteEuml middotUacuteiquestAacuteUacutemiddotEcircOcirc IgraveAcirc UgraveEuml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml middotOacutemiddot-IumlDaggerOcirc˘IgraveAcirc currenOacutemiddot fiIumlOcirc (AacutecurrenOacuteOcirc˜) UcircUgravemiddot IgravecurrenUacuteEuml UgraveOcirc˘ (AcircrsaquopermilEuml) IgraveAcirc sbquoiquestUcircEuml IcirciquestOcircEgraveOcirc Ocirc˘UcircEgraveOgravepermilAcirc˜ AacuteOacuteOgraveUacuteEgraveUcircIgraveiquestUgraveOcirc˘˜ (permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml) prod permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot middotUacutemiddotUcircUgravemiddotıAcircrsaquo IcircmiddotEgrave IgraveAcirc currenOacutemiddot permilEgraveiquestAacuteUacutemiddotIgraveIgravemiddotfiˆ˜ UgraveOcirc middotUacutemiddotIcirciquestUgraveˆ

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot (AacutecurrenOacuteOcirc˜) paraUacutefiUgravemiddotUcircEuml

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml ˆ˜ UacuteOcirc˜ UgraveOcirc AcircUacuteEgraveAcircmacrfiIgraveAcircOacuteOcirc

ordfcurrenIumlEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜IcircUacutersaquoUcircAcircˆ˜ AcircEgraveı˘Igraversaquomiddot˜ AcircEgraveEcircˆOacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜ AcircUacuteˆUgraveEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜

Μία έννοια microπορεί να διαι-ρεθεί microε περισσότερες απόmicroία διαιρετικές βάσεις

Με ποια άλλη διαιρετική βάση microπορούmicroε να διαιρέσουmicroε την έν-νοια laquoπροτάσηraquo Συmicroβουλευτείτε το Συντακτικό (ΝΕΣ εκδ 1997σ 12-22) και κάνετε τα σχετικά διαγράmicromicroατα

Σε τι νοmicroίζετε ότι αποσκοπεί η διαίρεση microιας έννοιας και γιατί συν-δέεται microε τον ορισmicroό

232

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

232

infinOacutemiddotAacuteIcircmiddotrsaquoAcirc˜ UacuteOcirccedilOcircıcurrenUcircAcircEgrave˜ AacuteEgravemiddot IgraveEgravemiddot UcircˆUcircUgravelsaquo permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml

Να ελέγξετε αν η διαίρεσητων ρηmicroατικών χρόνων πουαπεικονίζεται microε το διάγραmicro-microα είναι ορθή συγκεκριmicroέ-να αν γίνεται microε microια ενιαίαδιαιρετική βάση

Πχ

Να παρατηρήσετε αν η δι-πλανή διαίρεση είναι τέλειαδηλαδή αν περιλαmicroβάνει όλατα είδη του γένους

Οι διαθέσεις του ρήmicroατος είναι οι εξής ενεργητική παθητική καιmicroέση

Να προσέξετε αν η διαίρεσηπου αναφέρεται στα είδη τουπεζού λόγου στην ΑρχαίαΕλλάδα είναι συνεχής δηλα-δή αν δεν γίνεται κάποιο άλ-microα στα είδη της

Τα είδη του πεζού λόγου στην αρχαία Ελλάδα ήταν η ιστορία η φιλο-σοφία και οι δικανικοί λόγοι

Ÿˆ˜ AcircrsaquopermilmiddotIgraveAcirc UcircUgravemiddot UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacutemiddot middotUacutemiddotpermilAcircrsaquoAacuteIgravemiddotUgravemiddot Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml UacutecurrenAcircEgrave Oacutemiddot AacutersaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave Icirciquest-ıAcirc EcircOcircUacuteiquest IgraveAcirc IgraveEgravemiddot OcircUacuteEgraveUcircIgravecurrenOacuteEuml IcircmiddotEgrave AcircOacuteEgravemiddotrsaquomiddot permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UgravecurrenIumlAcircEgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘OacuteAcircmacrlsaquo˜

Σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερες από microία διαιρετικές βάσειςνα διαιρέσετε εσείς την έννοια microε καθεmicroιά από τις βάσεις αυτές καινα κάνετε τα αντίστοιχα διαγράmicromicroατα (βλ και ΝΕΓ παρ 219-225)

middotUacuteOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo

OEgrave macrUacutefiOacuteOcircEgrave UgraveˆOacute UacuteEumlIgraveiquestUgraveˆOacute UgraveEuml˜ OcircUacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcirclsaquo˜

middotUacuteAcircIumlıOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo AcircUacuteEgraveEcircUacutemiddotUcircUgraveEgraveIcircOcircrsaquo UcircUgraveEgraveAacuteIgraveEgravemiddotrsaquoOcircEgrave

233

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

233

prod currenIcircUgravemiddotUcircEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜ AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ocircfi-UgraveAcirc middotIumlOgrave˜ middotOacutemiddotEcirccurrenUacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ oslashUcircUgravefiUcircOcirc Ucirc˘macrOacuteiquest Euml permilEgravemiddotrsaquo-UacuteAcircUcircEuml IcircmiddotIumlDaggerUgraveAcircEgrave Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ lsaquo currenOacutemiddot AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcircOcircfiUgraveAcirc UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave IgraveEgravemiddot UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgravemiddot permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IcircmiddotEgrave UcircUgraveEuml Ucirc˘OacutecurrenmacrAcircEgravemiddot middotOacutemiddot-UgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave EgraveOcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανήπαράγραφο και να παρατη-ρήσετε τον τρόπο microε τονοποίο οργανώνεται η διαίρε-ση σε ποιο microέρος της παρα-γράφου (θεmicroατική περίοδοςλεπτόmicroερειεςσχόλια περίο-δος-κατακλείδα) δίνεται ηπρωτοβάθmicroια διαίρεση Σεποιο αναπτύσσονται τα είδητης διαίρεσης

Σύmicroφωνα microε microία από τις ταξινοmicroήσεις της η αξιολόγηση microπορεί ναδιακριθεί σε ατοmicroική και συγκριτική ανάλογα microε το αν περιορίζεταισε ένα άτοmicroο ή αντίθετα επεκτείνεται στη σύγκριση των ικανοτήτωντου ενός microαθητή microε των άλλων microαθητών της τάξης του σχολείουτης ηλικίας του κτλ Πιο συγκεκριmicroένα η ατοmicroική αξιολόγηση στο-χεύει στο άτοmicroο και την ιδιαιτερότητά του στα ιδιαίτερα προβλήmicroα-τα που αντιmicroετωπίζει στη βελτίωση ή όχι της προσπάθειάς του κτλΦυσικά microια αξιολόγηση τέτοιου είδους δεν microπορεί να στηρίζεται σεβαθmicroούς αλλά εκφράζεται microε σχόλια Μολονότι ακατάλληλη για κά-θε είδους εξετάσεις αποτελεί microια προσωπική επικοινωνία ανάmicroεσαστο microαθητή και στον καθηγητή και είναι εmicroφανής η σπουδαιότητάτης για τη διαγνωστική αξιολόγηση Η συγκριτική αξιολόγηση απrsquo τηνάλλη microεριά καλύπτει τις τυπικές ανάγκες της αξιολόγησης στην εκ-παίδευση οι microαθητές τοποθετούνται σε microια βαθmicroολογική κλίmicroακα καιοι laquoικανότεροιraquo (αυτοί που βρίσκονται στις υψηλότερες βαθmicroίδες τηςκλίmicroακας) επιλέγονται τελικά για κάποιες θέσεις σε ΑΕΙ (ΑνώταταΕκπαιδευτικά Ιδρύmicroατα)

Να διαβάσετε το διπλανόκείmicroενο και να εντοπίσετε τηδιαιρετέα έννοια τη διαιρε-τική βάση (ή τις βάσεις) καιτα είδηmicroέλη της διαίρεσηςΠώς οργανώνεται η διαίρε-ση σrsquo αυτό το εκτεταmicroένοκείmicroενο

Αν επιχειρήσουmicroε να ταξινοmicroήσουmicroε σχηmicroατικά τα παιδαγωγικά ιδεώ-δη που διαmicroορφώθηκαν στην ευρωπαϊκή ιστορία microπορούmicroε να τα δια-φοροποιήσουmicroε σε τέσσερις κατηγορίες

α) Το ατοmicroικό ή το ατοmicroικιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςστόχο του την ανάπτυξη του ατόmicroου ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύ-νολο ή ακόmicroη και ενάντια σrsquoαυτόΤο ατοmicroικό ιδεώδες επικεντρώνεται microε κλασικό τρόπο στο παιδα-

γωγικό σύστηmicroα του Rousseau Βασική αρχή του είναι ότι ο άνθρωποςείναι από τη φύση του καλός εκφυλίζεται όmicroως κάτω από τις επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος Αυτό σηmicroαίνει ότι η αγωγή πρέπει ναέχει ως στόχο της να προφυλάξει τον άνθρωπο από τις κακές επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος (laquoαρνητική αγωγήraquo) Για την πραγmicroά-

234

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

234

τωση του στόχου αυτού η παιδαγωγική διαδικασία πρέπει να ακολου-θεί την εξέλιξη των φυσικών προδιαθέσεων του ανθρώπου να αφήνειδηλαδή τη laquoφύσηraquo να εξελίσσεται microόνη της και να προσαρmicroόζεται στηνπορεία την εξέλιξής της (laquoλειτουργική αγωγήraquo) Οι βασικές αυτές αρχέςτου Rousseau υλοποιούνται στα στάδια ανάπτυξης και αγωγής του παι-διού από τη βρεφική ηλικία ως την ενηλικίωσή του όπως τα παρου-σιάζει ο συγγραφέας στο έργο του laquoΑιmicroίλιοςraquo Ο υποθετικός τρόφιmicroος ζειmicroακριά από τις laquoκακέςraquo επιδράσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος ενώο παιδαγωγός παρακολουθεί την εξέλιξή του εξουδετερώνοντας απλώςότι την παρεmicroποδίζει ή τείνει να τη microαταιώσει

β) Το κοινωνικό ή κοινωνιοκρατικό ιδεώδες της αγωγής απο-βλέπει αντίθετα στην πλήρη ένταξη του ατόmicroου στο κοινωνικό σύνο-λο σε τελευταία ανάλυση που εγγίζει ακραίες θέσεις ο άνθρωπος εί-ναι απλώς δηmicroιούργηmicroα του κοινωνικού συνόλου και υπηρετεί τοκοινωνικό σύνολοΈνας από τους βασικότερους εκπροσώπους του κοινωνικού ιδεώ-

δους της αγωγής στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα εί-ναι ο Durkheim Υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος στη laquoφυσικήraquo του κατά-σταση δεν είναι σε θέση να κατευθύνει και να πραγmicroατώσει τις επι-διώξεις του γιατί πιέζεται από τις ορmicroές του και βρίσκεται έτσι σε συ-νεχή ανασφάλεια Η πραγmicroάτωση των στόχων του είναι δυνατή microόνοmicroέσα στο κοινωνικό σύνολο το οποίο ndashmicroε ορισmicroένους κανόνες συ-microπεριφοράςndash θέτει υπό έλεγχο και περιορίζει τις επιδιώξεις του ατόmicroουστο πλαίσιο του εφικτού Τα microέλη του κοινωνικού συνόλου οικειοποι-ούνται δηλαδή έναν ορισmicroένο πίνακα αξιών που αποτελεί τη laquoσυλλο-γική συνείδησηraquo η οποία ελέγχει και κατευθύνει τη συmicroπεριφορά τουατόmicroου Αυτό γίνεται microε την παιδαγωγική διαδικασία η οποία έχει ωςστόχο της την ένταξη και προσαρmicroογή του ατόmicroου στο κοινωνικό σύ-νολο (laquoκοινωνικοποίησηraquo)Έτσι επιτυγχάνεται από τη microια microεριά η πραγmicroάτωση των επιδιώ-

ξεων του ατόmicroου και από την άλλη η αρmicroονική λειτουργία του κοι-νωνικού συνόλου

γ) Το ανθρωπιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ως στόχο τον τέλειοάνθρωπο ως αυτοδύναmicroη και πολύπλευρη προσωπικότητα Βρίσκεταιστο επίκεντρο της αρχαίας ελληνικής και ρωmicroαϊκής παιδείας και ανα-νεώνεται τόσο στην εποχή της Αναγέννησης όσο και κυρίως του Νεο-ανθρωπισmicroούΟ βασικότερος εκπρόσωπος του ανθρωπιστικού ιδεώδους είναι

ο W Von Humboldt Σκοπός της αγωγής είναι η προοδευτική microετα-microόρφωση του ανθρώπου σrsquo ένα πνευmicroατικό ον δηλαδή σε microια πολύ-πτυχη και αρmicroονική προσωπικότητα microε τα εξής τρία γνωρίσmicroατα τηνατοmicroικότητα (ανάπτυξη των έmicroφυτων προδιαθέσεων και ικανοτή-

Rousseau

Durkheim

W Von Humboldt

235

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

235

των του ατόmicroου) την ολότητα (ανάπτυξη όλων των ψυχικών λει-τουργιών του ανθρώπου) και την καθολικότητα (αφοmicroοίωση απότον άνθρωπο όλων των βασικών στοιχείων του πνευmicroατικού κό-σmicroου) Ο σκοπός αυτός πραγmicroατώνεται microόνο microέσα από ολοκληρω-microένες εκδηλώσεις του πνεύmicroατος και η σπουδαιότερη ανάmicroεσα σrsquoαυτές είναι η γλώσσα Σε πρώτη γραmicromicroή έρχεται ndash microετά τη microητρικήγλώσσαndash η αρχαία ελληνική γλώσσα ως microέσο επικοινωνίας για ναmicroπούmicroε στο πνεύmicroα του ελληνικού πολιτισmicroού ο οποίος εκφράζονταςτα πιο τέλεια χαρακτηριστικά του ανθρώπου πραγmicroατώνει τον αλη-θινό ανθρωπισmicroό Ο ελληνικός πολιτισmicroός αποτελεί κλασικό παρά-δειγmicroα για τη microορφή του όχι για το περιεχόmicroενό του όπως τονίζει ηΑναγέννηση αξιοmicroίmicroητος είναι δηλαδή laquoο τρόπος microε τον οποίο χρη-σιmicroοποιήθηκαν φυσικές και ιστορικές συνθήκες για τη λειτουργίαmicroιας υποδειγmicroατικής ανθρωπότηταςraquo Το ανθρωπιστικό ιδεώδες τουHumboldt αποτέλεσε τη βάση της ουmicroανιστικής παιδείας κυρίωςστη Μέση Εκπαίδευση

δ) Το θρησκευτικό ή microεταφυσικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςκαθοριστικό γνώρισmicroά του τη σχέση του ανθρώπου προς ένα απόλυτουπερβατό ον Ο άνθρωπος η προέλευση και ο προορισmicroός του καθο-ρίζονται και ερmicroηνεύονται στο πλαίσιο της καθολικής αυτής σχέσηςκαι εξάρτησης του ανθρώπουΤο παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο Χρι-

στιανισmicroό Ο άνθρωπος είναι πλασmicroένος laquoκατrsquo εκνα κα καθrsquo13microωσινraquo και microε τη διαδικασία αγωγής και microάθησης πρέπει ναεπιτευχθεί η laquo13microωσις τ Θεraquo Πρότυπο αποτελεί ο Χριστός πουπραγmicroάτωσε microε το παράδειγmicroά του το λόγο του Θεού και οδήγησετους ανθρώπους στο δρόmicroο του Θεού (laquoAEγ8 ε0micro13 7 =δς κα13 7 λ-θεια κα13 7 +ωraquo) Στο στόχο αυτό αντιστοιχούν τα microορφωτικά αγα-θά οι microέθοδοι αγωγής και τα εκπαιδευτικά ιδρύmicroατα Τελικός σκοπόςτης ανθρώπινης ζωής και δηmicroιουργίας είναι η αιώνια κοινωνία microε τοΘεό Το παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες επικρατεί σε περιορισmicroένη κλί-microακα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και γενικά στο Μεσαί-ωνα στη ∆ύση υπό την επίδραση της Καθολικής εκκλησίας και στοΒυζάντιο σε συνύπαρξη microε τον ελληνικό πολιτισmicroό Μετά το δεύτεροπαγκόσmicroιο πόλεmicroο εκδηλώνεται στο πλαίσιο της laquoΠαιδαγωγικής τουΠερσοναλισmicroούraquo Υπάρχει επίσης σε όλες αυτές τις ιστορικές περιό-δους αντίστοιχα οργανωmicroένη διδασκαλία και microάθηση (Κατηχητικάσχολεία Επισκοπικά και Καθεδρικά σχολεία και Πανεπιστήmicroια ιδιω-τική εκπαίδευση)

(para cent bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEgrave˜ middotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircEgraveUcircUgravelsaquoIgraveAcirc˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986)

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις

231

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

231

centeacuteaacuteYacuteogravearingoacuteegrave2∆middot Ucirc˘UcircUgravemiddotUgraveEgraveIcirciquest UcircUgraveOcircEgravemacrAcircrsaquomiddot UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

Να παρατηρήσετε τη διπλα-νή παράγραφο που αναπτύσ-σεται microε ορισmicroό και διαίρε-ση

Πρόταση λέγεται το συντοmicroότερο τmicroήmicroα του λόγου που εκφράζει microιασκέψη microια επιθυmicroία ή ένα συναίσθηmicroα Τα είδη των προτάσεων ωςπρος το περιεχόmicroενό τους είναι α) προτάσεις κρίσεως microε τις οποίες δια-τυπώνεται microια κρίση microια σκέψη ή δίνεται microια πληροφορία β) προτά-σεις επιθυmicroίας microε τις οποίες εκφράζεται microια επιθυmicroία προσταγή ευχήγ) προτάσεις επιφωνηmicroατικές microε τις οποίες εκφράζεται ένα έντονο συ-ναίσθηmicroα και δ) προτάσεις ερωτηmicroατικές microε τις οποίες διατυπώνεταιmicroια ερώτηση

Ÿˆ˜ permilEgravemiddotEgraveUcircUgraveOgraveOacuteOcirc˘IgraveAcirc middotfi UgraveEumlOacute UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacuteEuml middotUacuteiquestAacuteUacutemiddotEcircOcirc IgraveAcirc UgraveEuml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml middotOacutemiddot-IumlDaggerOcirc˘IgraveAcirc currenOacutemiddot fiIumlOcirc (AacutecurrenOacuteOcirc˜) UcircUgravemiddot IgravecurrenUacuteEuml UgraveOcirc˘ (AcircrsaquopermilEuml) IgraveAcirc sbquoiquestUcircEuml IcirciquestOcircEgraveOcirc Ocirc˘UcircEgraveOgravepermilAcirc˜ AacuteOacuteOgraveUacuteEgraveUcircIgraveiquestUgraveOcirc˘˜ (permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml) prod permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot middotUacutemiddotUcircUgravemiddotıAcircrsaquo IcircmiddotEgrave IgraveAcirc currenOacutemiddot permilEgraveiquestAacuteUacutemiddotIgraveIgravemiddotfiˆ˜ UgraveOcirc middotUacutemiddotIcirciquestUgraveˆ

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot (AacutecurrenOacuteOcirc˜) paraUacutefiUgravemiddotUcircEuml

centEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml ˆ˜ UacuteOcirc˜ UgraveOcirc AcircUacuteEgraveAcircmacrfiIgraveAcircOacuteOcirc

ordfcurrenIumlEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ UacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜IcircUacutersaquoUcircAcircˆ˜ AcircEgraveı˘Igraversaquomiddot˜ AcircEgraveEcircˆOacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜ AcircUacuteˆUgraveEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜

Μία έννοια microπορεί να διαι-ρεθεί microε περισσότερες απόmicroία διαιρετικές βάσεις

Με ποια άλλη διαιρετική βάση microπορούmicroε να διαιρέσουmicroε την έν-νοια laquoπροτάσηraquo Συmicroβουλευτείτε το Συντακτικό (ΝΕΣ εκδ 1997σ 12-22) και κάνετε τα σχετικά διαγράmicromicroατα

Σε τι νοmicroίζετε ότι αποσκοπεί η διαίρεση microιας έννοιας και γιατί συν-δέεται microε τον ορισmicroό

232

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

232

infinOacutemiddotAacuteIcircmiddotrsaquoAcirc˜ UacuteOcirccedilOcircıcurrenUcircAcircEgrave˜ AacuteEgravemiddot IgraveEgravemiddot UcircˆUcircUgravelsaquo permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml

Να ελέγξετε αν η διαίρεσητων ρηmicroατικών χρόνων πουαπεικονίζεται microε το διάγραmicro-microα είναι ορθή συγκεκριmicroέ-να αν γίνεται microε microια ενιαίαδιαιρετική βάση

Πχ

Να παρατηρήσετε αν η δι-πλανή διαίρεση είναι τέλειαδηλαδή αν περιλαmicroβάνει όλατα είδη του γένους

Οι διαθέσεις του ρήmicroατος είναι οι εξής ενεργητική παθητική καιmicroέση

Να προσέξετε αν η διαίρεσηπου αναφέρεται στα είδη τουπεζού λόγου στην ΑρχαίαΕλλάδα είναι συνεχής δηλα-δή αν δεν γίνεται κάποιο άλ-microα στα είδη της

Τα είδη του πεζού λόγου στην αρχαία Ελλάδα ήταν η ιστορία η φιλο-σοφία και οι δικανικοί λόγοι

Ÿˆ˜ AcircrsaquopermilmiddotIgraveAcirc UcircUgravemiddot UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacutemiddot middotUacutemiddotpermilAcircrsaquoAacuteIgravemiddotUgravemiddot Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml UacutecurrenAcircEgrave Oacutemiddot AacutersaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave Icirciquest-ıAcirc EcircOcircUacuteiquest IgraveAcirc IgraveEgravemiddot OcircUacuteEgraveUcircIgravecurrenOacuteEuml IcircmiddotEgrave AcircOacuteEgravemiddotrsaquomiddot permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UgravecurrenIumlAcircEgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘OacuteAcircmacrlsaquo˜

Σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερες από microία διαιρετικές βάσειςνα διαιρέσετε εσείς την έννοια microε καθεmicroιά από τις βάσεις αυτές καινα κάνετε τα αντίστοιχα διαγράmicromicroατα (βλ και ΝΕΓ παρ 219-225)

middotUacuteOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo

OEgrave macrUacutefiOacuteOcircEgrave UgraveˆOacute UacuteEumlIgraveiquestUgraveˆOacute UgraveEuml˜ OcircUacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcirclsaquo˜

middotUacuteAcircIumlıOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo AcircUacuteEgraveEcircUacutemiddotUcircUgraveEgraveIcircOcircrsaquo UcircUgraveEgraveAacuteIgraveEgravemiddotrsaquoOcircEgrave

233

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

233

prod currenIcircUgravemiddotUcircEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜ AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ocircfi-UgraveAcirc middotIumlOgrave˜ middotOacutemiddotEcirccurrenUacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ oslashUcircUgravefiUcircOcirc Ucirc˘macrOacuteiquest Euml permilEgravemiddotrsaquo-UacuteAcircUcircEuml IcircmiddotIumlDaggerUgraveAcircEgrave Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ lsaquo currenOacutemiddot AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcircOcircfiUgraveAcirc UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave IgraveEgravemiddot UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgravemiddot permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IcircmiddotEgrave UcircUgraveEuml Ucirc˘OacutecurrenmacrAcircEgravemiddot middotOacutemiddot-UgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave EgraveOcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανήπαράγραφο και να παρατη-ρήσετε τον τρόπο microε τονοποίο οργανώνεται η διαίρε-ση σε ποιο microέρος της παρα-γράφου (θεmicroατική περίοδοςλεπτόmicroερειεςσχόλια περίο-δος-κατακλείδα) δίνεται ηπρωτοβάθmicroια διαίρεση Σεποιο αναπτύσσονται τα είδητης διαίρεσης

Σύmicroφωνα microε microία από τις ταξινοmicroήσεις της η αξιολόγηση microπορεί ναδιακριθεί σε ατοmicroική και συγκριτική ανάλογα microε το αν περιορίζεταισε ένα άτοmicroο ή αντίθετα επεκτείνεται στη σύγκριση των ικανοτήτωντου ενός microαθητή microε των άλλων microαθητών της τάξης του σχολείουτης ηλικίας του κτλ Πιο συγκεκριmicroένα η ατοmicroική αξιολόγηση στο-χεύει στο άτοmicroο και την ιδιαιτερότητά του στα ιδιαίτερα προβλήmicroα-τα που αντιmicroετωπίζει στη βελτίωση ή όχι της προσπάθειάς του κτλΦυσικά microια αξιολόγηση τέτοιου είδους δεν microπορεί να στηρίζεται σεβαθmicroούς αλλά εκφράζεται microε σχόλια Μολονότι ακατάλληλη για κά-θε είδους εξετάσεις αποτελεί microια προσωπική επικοινωνία ανάmicroεσαστο microαθητή και στον καθηγητή και είναι εmicroφανής η σπουδαιότητάτης για τη διαγνωστική αξιολόγηση Η συγκριτική αξιολόγηση απrsquo τηνάλλη microεριά καλύπτει τις τυπικές ανάγκες της αξιολόγησης στην εκ-παίδευση οι microαθητές τοποθετούνται σε microια βαθmicroολογική κλίmicroακα καιοι laquoικανότεροιraquo (αυτοί που βρίσκονται στις υψηλότερες βαθmicroίδες τηςκλίmicroακας) επιλέγονται τελικά για κάποιες θέσεις σε ΑΕΙ (ΑνώταταΕκπαιδευτικά Ιδρύmicroατα)

Να διαβάσετε το διπλανόκείmicroενο και να εντοπίσετε τηδιαιρετέα έννοια τη διαιρε-τική βάση (ή τις βάσεις) καιτα είδηmicroέλη της διαίρεσηςΠώς οργανώνεται η διαίρε-ση σrsquo αυτό το εκτεταmicroένοκείmicroενο

Αν επιχειρήσουmicroε να ταξινοmicroήσουmicroε σχηmicroατικά τα παιδαγωγικά ιδεώ-δη που διαmicroορφώθηκαν στην ευρωπαϊκή ιστορία microπορούmicroε να τα δια-φοροποιήσουmicroε σε τέσσερις κατηγορίες

α) Το ατοmicroικό ή το ατοmicroικιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςστόχο του την ανάπτυξη του ατόmicroου ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύ-νολο ή ακόmicroη και ενάντια σrsquoαυτόΤο ατοmicroικό ιδεώδες επικεντρώνεται microε κλασικό τρόπο στο παιδα-

γωγικό σύστηmicroα του Rousseau Βασική αρχή του είναι ότι ο άνθρωποςείναι από τη φύση του καλός εκφυλίζεται όmicroως κάτω από τις επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος Αυτό σηmicroαίνει ότι η αγωγή πρέπει ναέχει ως στόχο της να προφυλάξει τον άνθρωπο από τις κακές επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος (laquoαρνητική αγωγήraquo) Για την πραγmicroά-

234

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

234

τωση του στόχου αυτού η παιδαγωγική διαδικασία πρέπει να ακολου-θεί την εξέλιξη των φυσικών προδιαθέσεων του ανθρώπου να αφήνειδηλαδή τη laquoφύσηraquo να εξελίσσεται microόνη της και να προσαρmicroόζεται στηνπορεία την εξέλιξής της (laquoλειτουργική αγωγήraquo) Οι βασικές αυτές αρχέςτου Rousseau υλοποιούνται στα στάδια ανάπτυξης και αγωγής του παι-διού από τη βρεφική ηλικία ως την ενηλικίωσή του όπως τα παρου-σιάζει ο συγγραφέας στο έργο του laquoΑιmicroίλιοςraquo Ο υποθετικός τρόφιmicroος ζειmicroακριά από τις laquoκακέςraquo επιδράσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος ενώο παιδαγωγός παρακολουθεί την εξέλιξή του εξουδετερώνοντας απλώςότι την παρεmicroποδίζει ή τείνει να τη microαταιώσει

β) Το κοινωνικό ή κοινωνιοκρατικό ιδεώδες της αγωγής απο-βλέπει αντίθετα στην πλήρη ένταξη του ατόmicroου στο κοινωνικό σύνο-λο σε τελευταία ανάλυση που εγγίζει ακραίες θέσεις ο άνθρωπος εί-ναι απλώς δηmicroιούργηmicroα του κοινωνικού συνόλου και υπηρετεί τοκοινωνικό σύνολοΈνας από τους βασικότερους εκπροσώπους του κοινωνικού ιδεώ-

δους της αγωγής στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα εί-ναι ο Durkheim Υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος στη laquoφυσικήraquo του κατά-σταση δεν είναι σε θέση να κατευθύνει και να πραγmicroατώσει τις επι-διώξεις του γιατί πιέζεται από τις ορmicroές του και βρίσκεται έτσι σε συ-νεχή ανασφάλεια Η πραγmicroάτωση των στόχων του είναι δυνατή microόνοmicroέσα στο κοινωνικό σύνολο το οποίο ndashmicroε ορισmicroένους κανόνες συ-microπεριφοράςndash θέτει υπό έλεγχο και περιορίζει τις επιδιώξεις του ατόmicroουστο πλαίσιο του εφικτού Τα microέλη του κοινωνικού συνόλου οικειοποι-ούνται δηλαδή έναν ορισmicroένο πίνακα αξιών που αποτελεί τη laquoσυλλο-γική συνείδησηraquo η οποία ελέγχει και κατευθύνει τη συmicroπεριφορά τουατόmicroου Αυτό γίνεται microε την παιδαγωγική διαδικασία η οποία έχει ωςστόχο της την ένταξη και προσαρmicroογή του ατόmicroου στο κοινωνικό σύ-νολο (laquoκοινωνικοποίησηraquo)Έτσι επιτυγχάνεται από τη microια microεριά η πραγmicroάτωση των επιδιώ-

ξεων του ατόmicroου και από την άλλη η αρmicroονική λειτουργία του κοι-νωνικού συνόλου

γ) Το ανθρωπιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ως στόχο τον τέλειοάνθρωπο ως αυτοδύναmicroη και πολύπλευρη προσωπικότητα Βρίσκεταιστο επίκεντρο της αρχαίας ελληνικής και ρωmicroαϊκής παιδείας και ανα-νεώνεται τόσο στην εποχή της Αναγέννησης όσο και κυρίως του Νεο-ανθρωπισmicroούΟ βασικότερος εκπρόσωπος του ανθρωπιστικού ιδεώδους είναι

ο W Von Humboldt Σκοπός της αγωγής είναι η προοδευτική microετα-microόρφωση του ανθρώπου σrsquo ένα πνευmicroατικό ον δηλαδή σε microια πολύ-πτυχη και αρmicroονική προσωπικότητα microε τα εξής τρία γνωρίσmicroατα τηνατοmicroικότητα (ανάπτυξη των έmicroφυτων προδιαθέσεων και ικανοτή-

Rousseau

Durkheim

W Von Humboldt

235

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

235

των του ατόmicroου) την ολότητα (ανάπτυξη όλων των ψυχικών λει-τουργιών του ανθρώπου) και την καθολικότητα (αφοmicroοίωση απότον άνθρωπο όλων των βασικών στοιχείων του πνευmicroατικού κό-σmicroου) Ο σκοπός αυτός πραγmicroατώνεται microόνο microέσα από ολοκληρω-microένες εκδηλώσεις του πνεύmicroατος και η σπουδαιότερη ανάmicroεσα σrsquoαυτές είναι η γλώσσα Σε πρώτη γραmicromicroή έρχεται ndash microετά τη microητρικήγλώσσαndash η αρχαία ελληνική γλώσσα ως microέσο επικοινωνίας για ναmicroπούmicroε στο πνεύmicroα του ελληνικού πολιτισmicroού ο οποίος εκφράζονταςτα πιο τέλεια χαρακτηριστικά του ανθρώπου πραγmicroατώνει τον αλη-θινό ανθρωπισmicroό Ο ελληνικός πολιτισmicroός αποτελεί κλασικό παρά-δειγmicroα για τη microορφή του όχι για το περιεχόmicroενό του όπως τονίζει ηΑναγέννηση αξιοmicroίmicroητος είναι δηλαδή laquoο τρόπος microε τον οποίο χρη-σιmicroοποιήθηκαν φυσικές και ιστορικές συνθήκες για τη λειτουργίαmicroιας υποδειγmicroατικής ανθρωπότηταςraquo Το ανθρωπιστικό ιδεώδες τουHumboldt αποτέλεσε τη βάση της ουmicroανιστικής παιδείας κυρίωςστη Μέση Εκπαίδευση

δ) Το θρησκευτικό ή microεταφυσικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςκαθοριστικό γνώρισmicroά του τη σχέση του ανθρώπου προς ένα απόλυτουπερβατό ον Ο άνθρωπος η προέλευση και ο προορισmicroός του καθο-ρίζονται και ερmicroηνεύονται στο πλαίσιο της καθολικής αυτής σχέσηςκαι εξάρτησης του ανθρώπουΤο παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο Χρι-

στιανισmicroό Ο άνθρωπος είναι πλασmicroένος laquoκατrsquo εκνα κα καθrsquo13microωσινraquo και microε τη διαδικασία αγωγής και microάθησης πρέπει ναεπιτευχθεί η laquo13microωσις τ Θεraquo Πρότυπο αποτελεί ο Χριστός πουπραγmicroάτωσε microε το παράδειγmicroά του το λόγο του Θεού και οδήγησετους ανθρώπους στο δρόmicroο του Θεού (laquoAEγ8 ε0micro13 7 =δς κα13 7 λ-θεια κα13 7 +ωraquo) Στο στόχο αυτό αντιστοιχούν τα microορφωτικά αγα-θά οι microέθοδοι αγωγής και τα εκπαιδευτικά ιδρύmicroατα Τελικός σκοπόςτης ανθρώπινης ζωής και δηmicroιουργίας είναι η αιώνια κοινωνία microε τοΘεό Το παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες επικρατεί σε περιορισmicroένη κλί-microακα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και γενικά στο Μεσαί-ωνα στη ∆ύση υπό την επίδραση της Καθολικής εκκλησίας και στοΒυζάντιο σε συνύπαρξη microε τον ελληνικό πολιτισmicroό Μετά το δεύτεροπαγκόσmicroιο πόλεmicroο εκδηλώνεται στο πλαίσιο της laquoΠαιδαγωγικής τουΠερσοναλισmicroούraquo Υπάρχει επίσης σε όλες αυτές τις ιστορικές περιό-δους αντίστοιχα οργανωmicroένη διδασκαλία και microάθηση (Κατηχητικάσχολεία Επισκοπικά και Καθεδρικά σχολεία και Πανεπιστήmicroια ιδιω-τική εκπαίδευση)

(para cent bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEgrave˜ middotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircEgraveUcircUgravelsaquoIgraveAcirc˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986)

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις

232

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

232

infinOacutemiddotAacuteIcircmiddotrsaquoAcirc˜ UacuteOcirccedilOcircıcurrenUcircAcircEgrave˜ AacuteEgravemiddot IgraveEgravemiddot UcircˆUcircUgravelsaquo permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml

Να ελέγξετε αν η διαίρεσητων ρηmicroατικών χρόνων πουαπεικονίζεται microε το διάγραmicro-microα είναι ορθή συγκεκριmicroέ-να αν γίνεται microε microια ενιαίαδιαιρετική βάση

Πχ

Να παρατηρήσετε αν η δι-πλανή διαίρεση είναι τέλειαδηλαδή αν περιλαmicroβάνει όλατα είδη του γένους

Οι διαθέσεις του ρήmicroατος είναι οι εξής ενεργητική παθητική καιmicroέση

Να προσέξετε αν η διαίρεσηπου αναφέρεται στα είδη τουπεζού λόγου στην ΑρχαίαΕλλάδα είναι συνεχής δηλα-δή αν δεν γίνεται κάποιο άλ-microα στα είδη της

Τα είδη του πεζού λόγου στην αρχαία Ελλάδα ήταν η ιστορία η φιλο-σοφία και οι δικανικοί λόγοι

Ÿˆ˜ AcircrsaquopermilmiddotIgraveAcirc UcircUgravemiddot UacuteOcircEumlAacuteOcircDaggerIgraveAcircOacutemiddot middotUacutemiddotpermilAcircrsaquoAacuteIgravemiddotUgravemiddot Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml UacutecurrenAcircEgrave Oacutemiddot AacutersaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave Icirciquest-ıAcirc EcircOcircUacuteiquest IgraveAcirc IgraveEgravemiddot OcircUacuteEgraveUcircIgravecurrenOacuteEuml IcircmiddotEgrave AcircOacuteEgravemiddotrsaquomiddot permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgraveEgraveIcirclsaquo sbquoiquestUcircEuml Oacutemiddot AcircrsaquoOacutemiddotEgrave UgravecurrenIumlAcircEgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘OacuteAcircmacrlsaquo˜

Σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερες από microία διαιρετικές βάσειςνα διαιρέσετε εσείς την έννοια microε καθεmicroιά από τις βάσεις αυτές καινα κάνετε τα αντίστοιχα διαγράmicromicroατα (βλ και ΝΕΓ παρ 219-225)

middotUacuteOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo

OEgrave macrUacutefiOacuteOcircEgrave UgraveˆOacute UacuteEumlIgraveiquestUgraveˆOacute UgraveEuml˜ OcircUacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcirclsaquo˜

middotUacuteAcircIumlıOcircOacuteUgraveEgraveIcircOcircrsaquo AcircUacuteEgraveEcircUacutemiddotUcircUgraveEgraveIcircOcircrsaquo UcircUgraveEgraveAacuteIgraveEgravemiddotrsaquoOcircEgrave

233

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

233

prod currenIcircUgravemiddotUcircEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜ AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ocircfi-UgraveAcirc middotIumlOgrave˜ middotOacutemiddotEcirccurrenUacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ oslashUcircUgravefiUcircOcirc Ucirc˘macrOacuteiquest Euml permilEgravemiddotrsaquo-UacuteAcircUcircEuml IcircmiddotIumlDaggerUgraveAcircEgrave Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ lsaquo currenOacutemiddot AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcircOcircfiUgraveAcirc UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave IgraveEgravemiddot UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgravemiddot permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IcircmiddotEgrave UcircUgraveEuml Ucirc˘OacutecurrenmacrAcircEgravemiddot middotOacutemiddot-UgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave EgraveOcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανήπαράγραφο και να παρατη-ρήσετε τον τρόπο microε τονοποίο οργανώνεται η διαίρε-ση σε ποιο microέρος της παρα-γράφου (θεmicroατική περίοδοςλεπτόmicroερειεςσχόλια περίο-δος-κατακλείδα) δίνεται ηπρωτοβάθmicroια διαίρεση Σεποιο αναπτύσσονται τα είδητης διαίρεσης

Σύmicroφωνα microε microία από τις ταξινοmicroήσεις της η αξιολόγηση microπορεί ναδιακριθεί σε ατοmicroική και συγκριτική ανάλογα microε το αν περιορίζεταισε ένα άτοmicroο ή αντίθετα επεκτείνεται στη σύγκριση των ικανοτήτωντου ενός microαθητή microε των άλλων microαθητών της τάξης του σχολείουτης ηλικίας του κτλ Πιο συγκεκριmicroένα η ατοmicroική αξιολόγηση στο-χεύει στο άτοmicroο και την ιδιαιτερότητά του στα ιδιαίτερα προβλήmicroα-τα που αντιmicroετωπίζει στη βελτίωση ή όχι της προσπάθειάς του κτλΦυσικά microια αξιολόγηση τέτοιου είδους δεν microπορεί να στηρίζεται σεβαθmicroούς αλλά εκφράζεται microε σχόλια Μολονότι ακατάλληλη για κά-θε είδους εξετάσεις αποτελεί microια προσωπική επικοινωνία ανάmicroεσαστο microαθητή και στον καθηγητή και είναι εmicroφανής η σπουδαιότητάτης για τη διαγνωστική αξιολόγηση Η συγκριτική αξιολόγηση απrsquo τηνάλλη microεριά καλύπτει τις τυπικές ανάγκες της αξιολόγησης στην εκ-παίδευση οι microαθητές τοποθετούνται σε microια βαθmicroολογική κλίmicroακα καιοι laquoικανότεροιraquo (αυτοί που βρίσκονται στις υψηλότερες βαθmicroίδες τηςκλίmicroακας) επιλέγονται τελικά για κάποιες θέσεις σε ΑΕΙ (ΑνώταταΕκπαιδευτικά Ιδρύmicroατα)

Να διαβάσετε το διπλανόκείmicroενο και να εντοπίσετε τηδιαιρετέα έννοια τη διαιρε-τική βάση (ή τις βάσεις) καιτα είδηmicroέλη της διαίρεσηςΠώς οργανώνεται η διαίρε-ση σrsquo αυτό το εκτεταmicroένοκείmicroενο

Αν επιχειρήσουmicroε να ταξινοmicroήσουmicroε σχηmicroατικά τα παιδαγωγικά ιδεώ-δη που διαmicroορφώθηκαν στην ευρωπαϊκή ιστορία microπορούmicroε να τα δια-φοροποιήσουmicroε σε τέσσερις κατηγορίες

α) Το ατοmicroικό ή το ατοmicroικιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςστόχο του την ανάπτυξη του ατόmicroου ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύ-νολο ή ακόmicroη και ενάντια σrsquoαυτόΤο ατοmicroικό ιδεώδες επικεντρώνεται microε κλασικό τρόπο στο παιδα-

γωγικό σύστηmicroα του Rousseau Βασική αρχή του είναι ότι ο άνθρωποςείναι από τη φύση του καλός εκφυλίζεται όmicroως κάτω από τις επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος Αυτό σηmicroαίνει ότι η αγωγή πρέπει ναέχει ως στόχο της να προφυλάξει τον άνθρωπο από τις κακές επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος (laquoαρνητική αγωγήraquo) Για την πραγmicroά-

234

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

234

τωση του στόχου αυτού η παιδαγωγική διαδικασία πρέπει να ακολου-θεί την εξέλιξη των φυσικών προδιαθέσεων του ανθρώπου να αφήνειδηλαδή τη laquoφύσηraquo να εξελίσσεται microόνη της και να προσαρmicroόζεται στηνπορεία την εξέλιξής της (laquoλειτουργική αγωγήraquo) Οι βασικές αυτές αρχέςτου Rousseau υλοποιούνται στα στάδια ανάπτυξης και αγωγής του παι-διού από τη βρεφική ηλικία ως την ενηλικίωσή του όπως τα παρου-σιάζει ο συγγραφέας στο έργο του laquoΑιmicroίλιοςraquo Ο υποθετικός τρόφιmicroος ζειmicroακριά από τις laquoκακέςraquo επιδράσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος ενώο παιδαγωγός παρακολουθεί την εξέλιξή του εξουδετερώνοντας απλώςότι την παρεmicroποδίζει ή τείνει να τη microαταιώσει

β) Το κοινωνικό ή κοινωνιοκρατικό ιδεώδες της αγωγής απο-βλέπει αντίθετα στην πλήρη ένταξη του ατόmicroου στο κοινωνικό σύνο-λο σε τελευταία ανάλυση που εγγίζει ακραίες θέσεις ο άνθρωπος εί-ναι απλώς δηmicroιούργηmicroα του κοινωνικού συνόλου και υπηρετεί τοκοινωνικό σύνολοΈνας από τους βασικότερους εκπροσώπους του κοινωνικού ιδεώ-

δους της αγωγής στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα εί-ναι ο Durkheim Υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος στη laquoφυσικήraquo του κατά-σταση δεν είναι σε θέση να κατευθύνει και να πραγmicroατώσει τις επι-διώξεις του γιατί πιέζεται από τις ορmicroές του και βρίσκεται έτσι σε συ-νεχή ανασφάλεια Η πραγmicroάτωση των στόχων του είναι δυνατή microόνοmicroέσα στο κοινωνικό σύνολο το οποίο ndashmicroε ορισmicroένους κανόνες συ-microπεριφοράςndash θέτει υπό έλεγχο και περιορίζει τις επιδιώξεις του ατόmicroουστο πλαίσιο του εφικτού Τα microέλη του κοινωνικού συνόλου οικειοποι-ούνται δηλαδή έναν ορισmicroένο πίνακα αξιών που αποτελεί τη laquoσυλλο-γική συνείδησηraquo η οποία ελέγχει και κατευθύνει τη συmicroπεριφορά τουατόmicroου Αυτό γίνεται microε την παιδαγωγική διαδικασία η οποία έχει ωςστόχο της την ένταξη και προσαρmicroογή του ατόmicroου στο κοινωνικό σύ-νολο (laquoκοινωνικοποίησηraquo)Έτσι επιτυγχάνεται από τη microια microεριά η πραγmicroάτωση των επιδιώ-

ξεων του ατόmicroου και από την άλλη η αρmicroονική λειτουργία του κοι-νωνικού συνόλου

γ) Το ανθρωπιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ως στόχο τον τέλειοάνθρωπο ως αυτοδύναmicroη και πολύπλευρη προσωπικότητα Βρίσκεταιστο επίκεντρο της αρχαίας ελληνικής και ρωmicroαϊκής παιδείας και ανα-νεώνεται τόσο στην εποχή της Αναγέννησης όσο και κυρίως του Νεο-ανθρωπισmicroούΟ βασικότερος εκπρόσωπος του ανθρωπιστικού ιδεώδους είναι

ο W Von Humboldt Σκοπός της αγωγής είναι η προοδευτική microετα-microόρφωση του ανθρώπου σrsquo ένα πνευmicroατικό ον δηλαδή σε microια πολύ-πτυχη και αρmicroονική προσωπικότητα microε τα εξής τρία γνωρίσmicroατα τηνατοmicroικότητα (ανάπτυξη των έmicroφυτων προδιαθέσεων και ικανοτή-

Rousseau

Durkheim

W Von Humboldt

235

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

235

των του ατόmicroου) την ολότητα (ανάπτυξη όλων των ψυχικών λει-τουργιών του ανθρώπου) και την καθολικότητα (αφοmicroοίωση απότον άνθρωπο όλων των βασικών στοιχείων του πνευmicroατικού κό-σmicroου) Ο σκοπός αυτός πραγmicroατώνεται microόνο microέσα από ολοκληρω-microένες εκδηλώσεις του πνεύmicroατος και η σπουδαιότερη ανάmicroεσα σrsquoαυτές είναι η γλώσσα Σε πρώτη γραmicromicroή έρχεται ndash microετά τη microητρικήγλώσσαndash η αρχαία ελληνική γλώσσα ως microέσο επικοινωνίας για ναmicroπούmicroε στο πνεύmicroα του ελληνικού πολιτισmicroού ο οποίος εκφράζονταςτα πιο τέλεια χαρακτηριστικά του ανθρώπου πραγmicroατώνει τον αλη-θινό ανθρωπισmicroό Ο ελληνικός πολιτισmicroός αποτελεί κλασικό παρά-δειγmicroα για τη microορφή του όχι για το περιεχόmicroενό του όπως τονίζει ηΑναγέννηση αξιοmicroίmicroητος είναι δηλαδή laquoο τρόπος microε τον οποίο χρη-σιmicroοποιήθηκαν φυσικές και ιστορικές συνθήκες για τη λειτουργίαmicroιας υποδειγmicroατικής ανθρωπότηταςraquo Το ανθρωπιστικό ιδεώδες τουHumboldt αποτέλεσε τη βάση της ουmicroανιστικής παιδείας κυρίωςστη Μέση Εκπαίδευση

δ) Το θρησκευτικό ή microεταφυσικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςκαθοριστικό γνώρισmicroά του τη σχέση του ανθρώπου προς ένα απόλυτουπερβατό ον Ο άνθρωπος η προέλευση και ο προορισmicroός του καθο-ρίζονται και ερmicroηνεύονται στο πλαίσιο της καθολικής αυτής σχέσηςκαι εξάρτησης του ανθρώπουΤο παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο Χρι-

στιανισmicroό Ο άνθρωπος είναι πλασmicroένος laquoκατrsquo εκνα κα καθrsquo13microωσινraquo και microε τη διαδικασία αγωγής και microάθησης πρέπει ναεπιτευχθεί η laquo13microωσις τ Θεraquo Πρότυπο αποτελεί ο Χριστός πουπραγmicroάτωσε microε το παράδειγmicroά του το λόγο του Θεού και οδήγησετους ανθρώπους στο δρόmicroο του Θεού (laquoAEγ8 ε0micro13 7 =δς κα13 7 λ-θεια κα13 7 +ωraquo) Στο στόχο αυτό αντιστοιχούν τα microορφωτικά αγα-θά οι microέθοδοι αγωγής και τα εκπαιδευτικά ιδρύmicroατα Τελικός σκοπόςτης ανθρώπινης ζωής και δηmicroιουργίας είναι η αιώνια κοινωνία microε τοΘεό Το παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες επικρατεί σε περιορισmicroένη κλί-microακα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και γενικά στο Μεσαί-ωνα στη ∆ύση υπό την επίδραση της Καθολικής εκκλησίας και στοΒυζάντιο σε συνύπαρξη microε τον ελληνικό πολιτισmicroό Μετά το δεύτεροπαγκόσmicroιο πόλεmicroο εκδηλώνεται στο πλαίσιο της laquoΠαιδαγωγικής τουΠερσοναλισmicroούraquo Υπάρχει επίσης σε όλες αυτές τις ιστορικές περιό-δους αντίστοιχα οργανωmicroένη διδασκαλία και microάθηση (Κατηχητικάσχολεία Επισκοπικά και Καθεδρικά σχολεία και Πανεπιστήmicroια ιδιω-τική εκπαίδευση)

(para cent bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEgrave˜ middotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircEgraveUcircUgravelsaquoIgraveAcirc˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986)

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις

233

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

233

prod currenIcircUgravemiddotUcircEuml UgraveEuml˜ permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml˜

partrsaquopermilmiddotIgraveAcirc fiUgraveEgrave Euml permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IgraveEgravemiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ IgraveOcircUacuteAcircrsaquo Oacutemiddot AcircIcircUgraveAcircrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave UcircAcirc IumlrsaquoAacuteAcirc˜ AacuteUacutemiddotIgraveIgravecurren˜ Ocircfi-UgraveAcirc middotIumlOgrave˜ middotOacutemiddotEcirccurrenUacuteOcircOacuteUgravemiddotEgrave Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜ oslashUcircUgravefiUcircOcirc Ucirc˘macrOacuteiquest Euml permilEgravemiddotrsaquo-UacuteAcircUcircEuml IcircmiddotIumlDaggerUgraveAcircEgrave Igraversaquomiddot lsaquo AcircUacuteEgraveUcircUcircfiUgraveAcircUacuteAcirc˜ middotUacutemiddotAacuteUacuteiquestEcircOcirc˘˜ lsaquo currenOacutemiddot AcircIcircUgraveAcircUgravemiddotIgravecurrenOacuteOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcircOcircfiUgraveAcirc UcircUgraveEumlOacute middotUacutemacrlsaquo permilrsaquoOacuteAcircUgravemiddotEgrave IgraveEgravemiddot UacuteˆUgraveOcircsbquoiquestıIgraveEgravemiddot permilEgravemiddotrsaquoUacuteAcircUcircEuml IcircmiddotEgrave UcircUgraveEuml Ucirc˘OacutecurrenmacrAcircEgravemiddot middotOacutemiddot-UgraveDaggerUcircUcircOcircOacuteUgravemiddotEgrave EgraveOcirc middotOacutemiddotIuml˘UgraveEgraveIcirciquest Ugravemiddot laquoAcircrsaquopermilEumlraquo UgraveEuml˜ permilEgravemiddotEgraveUacuteAcircUgravecurrenmiddot˜ currenOacuteOacuteOcircEgravemiddot˜

Να διαβάσετε τη διπλανήπαράγραφο και να παρατη-ρήσετε τον τρόπο microε τονοποίο οργανώνεται η διαίρε-ση σε ποιο microέρος της παρα-γράφου (θεmicroατική περίοδοςλεπτόmicroερειεςσχόλια περίο-δος-κατακλείδα) δίνεται ηπρωτοβάθmicroια διαίρεση Σεποιο αναπτύσσονται τα είδητης διαίρεσης

Σύmicroφωνα microε microία από τις ταξινοmicroήσεις της η αξιολόγηση microπορεί ναδιακριθεί σε ατοmicroική και συγκριτική ανάλογα microε το αν περιορίζεταισε ένα άτοmicroο ή αντίθετα επεκτείνεται στη σύγκριση των ικανοτήτωντου ενός microαθητή microε των άλλων microαθητών της τάξης του σχολείουτης ηλικίας του κτλ Πιο συγκεκριmicroένα η ατοmicroική αξιολόγηση στο-χεύει στο άτοmicroο και την ιδιαιτερότητά του στα ιδιαίτερα προβλήmicroα-τα που αντιmicroετωπίζει στη βελτίωση ή όχι της προσπάθειάς του κτλΦυσικά microια αξιολόγηση τέτοιου είδους δεν microπορεί να στηρίζεται σεβαθmicroούς αλλά εκφράζεται microε σχόλια Μολονότι ακατάλληλη για κά-θε είδους εξετάσεις αποτελεί microια προσωπική επικοινωνία ανάmicroεσαστο microαθητή και στον καθηγητή και είναι εmicroφανής η σπουδαιότητάτης για τη διαγνωστική αξιολόγηση Η συγκριτική αξιολόγηση απrsquo τηνάλλη microεριά καλύπτει τις τυπικές ανάγκες της αξιολόγησης στην εκ-παίδευση οι microαθητές τοποθετούνται σε microια βαθmicroολογική κλίmicroακα καιοι laquoικανότεροιraquo (αυτοί που βρίσκονται στις υψηλότερες βαθmicroίδες τηςκλίmicroακας) επιλέγονται τελικά για κάποιες θέσεις σε ΑΕΙ (ΑνώταταΕκπαιδευτικά Ιδρύmicroατα)

Να διαβάσετε το διπλανόκείmicroενο και να εντοπίσετε τηδιαιρετέα έννοια τη διαιρε-τική βάση (ή τις βάσεις) καιτα είδηmicroέλη της διαίρεσηςΠώς οργανώνεται η διαίρε-ση σrsquo αυτό το εκτεταmicroένοκείmicroενο

Αν επιχειρήσουmicroε να ταξινοmicroήσουmicroε σχηmicroατικά τα παιδαγωγικά ιδεώ-δη που διαmicroορφώθηκαν στην ευρωπαϊκή ιστορία microπορούmicroε να τα δια-φοροποιήσουmicroε σε τέσσερις κατηγορίες

α) Το ατοmicroικό ή το ατοmicroικιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςστόχο του την ανάπτυξη του ατόmicroου ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύ-νολο ή ακόmicroη και ενάντια σrsquoαυτόΤο ατοmicroικό ιδεώδες επικεντρώνεται microε κλασικό τρόπο στο παιδα-

γωγικό σύστηmicroα του Rousseau Βασική αρχή του είναι ότι ο άνθρωποςείναι από τη φύση του καλός εκφυλίζεται όmicroως κάτω από τις επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος Αυτό σηmicroαίνει ότι η αγωγή πρέπει ναέχει ως στόχο της να προφυλάξει τον άνθρωπο από τις κακές επιδράσειςτου κοινωνικού περιβάλλοντος (laquoαρνητική αγωγήraquo) Για την πραγmicroά-

234

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

234

τωση του στόχου αυτού η παιδαγωγική διαδικασία πρέπει να ακολου-θεί την εξέλιξη των φυσικών προδιαθέσεων του ανθρώπου να αφήνειδηλαδή τη laquoφύσηraquo να εξελίσσεται microόνη της και να προσαρmicroόζεται στηνπορεία την εξέλιξής της (laquoλειτουργική αγωγήraquo) Οι βασικές αυτές αρχέςτου Rousseau υλοποιούνται στα στάδια ανάπτυξης και αγωγής του παι-διού από τη βρεφική ηλικία ως την ενηλικίωσή του όπως τα παρου-σιάζει ο συγγραφέας στο έργο του laquoΑιmicroίλιοςraquo Ο υποθετικός τρόφιmicroος ζειmicroακριά από τις laquoκακέςraquo επιδράσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος ενώο παιδαγωγός παρακολουθεί την εξέλιξή του εξουδετερώνοντας απλώςότι την παρεmicroποδίζει ή τείνει να τη microαταιώσει

β) Το κοινωνικό ή κοινωνιοκρατικό ιδεώδες της αγωγής απο-βλέπει αντίθετα στην πλήρη ένταξη του ατόmicroου στο κοινωνικό σύνο-λο σε τελευταία ανάλυση που εγγίζει ακραίες θέσεις ο άνθρωπος εί-ναι απλώς δηmicroιούργηmicroα του κοινωνικού συνόλου και υπηρετεί τοκοινωνικό σύνολοΈνας από τους βασικότερους εκπροσώπους του κοινωνικού ιδεώ-

δους της αγωγής στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα εί-ναι ο Durkheim Υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος στη laquoφυσικήraquo του κατά-σταση δεν είναι σε θέση να κατευθύνει και να πραγmicroατώσει τις επι-διώξεις του γιατί πιέζεται από τις ορmicroές του και βρίσκεται έτσι σε συ-νεχή ανασφάλεια Η πραγmicroάτωση των στόχων του είναι δυνατή microόνοmicroέσα στο κοινωνικό σύνολο το οποίο ndashmicroε ορισmicroένους κανόνες συ-microπεριφοράςndash θέτει υπό έλεγχο και περιορίζει τις επιδιώξεις του ατόmicroουστο πλαίσιο του εφικτού Τα microέλη του κοινωνικού συνόλου οικειοποι-ούνται δηλαδή έναν ορισmicroένο πίνακα αξιών που αποτελεί τη laquoσυλλο-γική συνείδησηraquo η οποία ελέγχει και κατευθύνει τη συmicroπεριφορά τουατόmicroου Αυτό γίνεται microε την παιδαγωγική διαδικασία η οποία έχει ωςστόχο της την ένταξη και προσαρmicroογή του ατόmicroου στο κοινωνικό σύ-νολο (laquoκοινωνικοποίησηraquo)Έτσι επιτυγχάνεται από τη microια microεριά η πραγmicroάτωση των επιδιώ-

ξεων του ατόmicroου και από την άλλη η αρmicroονική λειτουργία του κοι-νωνικού συνόλου

γ) Το ανθρωπιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ως στόχο τον τέλειοάνθρωπο ως αυτοδύναmicroη και πολύπλευρη προσωπικότητα Βρίσκεταιστο επίκεντρο της αρχαίας ελληνικής και ρωmicroαϊκής παιδείας και ανα-νεώνεται τόσο στην εποχή της Αναγέννησης όσο και κυρίως του Νεο-ανθρωπισmicroούΟ βασικότερος εκπρόσωπος του ανθρωπιστικού ιδεώδους είναι

ο W Von Humboldt Σκοπός της αγωγής είναι η προοδευτική microετα-microόρφωση του ανθρώπου σrsquo ένα πνευmicroατικό ον δηλαδή σε microια πολύ-πτυχη και αρmicroονική προσωπικότητα microε τα εξής τρία γνωρίσmicroατα τηνατοmicroικότητα (ανάπτυξη των έmicroφυτων προδιαθέσεων και ικανοτή-

Rousseau

Durkheim

W Von Humboldt

235

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

235

των του ατόmicroου) την ολότητα (ανάπτυξη όλων των ψυχικών λει-τουργιών του ανθρώπου) και την καθολικότητα (αφοmicroοίωση απότον άνθρωπο όλων των βασικών στοιχείων του πνευmicroατικού κό-σmicroου) Ο σκοπός αυτός πραγmicroατώνεται microόνο microέσα από ολοκληρω-microένες εκδηλώσεις του πνεύmicroατος και η σπουδαιότερη ανάmicroεσα σrsquoαυτές είναι η γλώσσα Σε πρώτη γραmicromicroή έρχεται ndash microετά τη microητρικήγλώσσαndash η αρχαία ελληνική γλώσσα ως microέσο επικοινωνίας για ναmicroπούmicroε στο πνεύmicroα του ελληνικού πολιτισmicroού ο οποίος εκφράζονταςτα πιο τέλεια χαρακτηριστικά του ανθρώπου πραγmicroατώνει τον αλη-θινό ανθρωπισmicroό Ο ελληνικός πολιτισmicroός αποτελεί κλασικό παρά-δειγmicroα για τη microορφή του όχι για το περιεχόmicroενό του όπως τονίζει ηΑναγέννηση αξιοmicroίmicroητος είναι δηλαδή laquoο τρόπος microε τον οποίο χρη-σιmicroοποιήθηκαν φυσικές και ιστορικές συνθήκες για τη λειτουργίαmicroιας υποδειγmicroατικής ανθρωπότηταςraquo Το ανθρωπιστικό ιδεώδες τουHumboldt αποτέλεσε τη βάση της ουmicroανιστικής παιδείας κυρίωςστη Μέση Εκπαίδευση

δ) Το θρησκευτικό ή microεταφυσικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςκαθοριστικό γνώρισmicroά του τη σχέση του ανθρώπου προς ένα απόλυτουπερβατό ον Ο άνθρωπος η προέλευση και ο προορισmicroός του καθο-ρίζονται και ερmicroηνεύονται στο πλαίσιο της καθολικής αυτής σχέσηςκαι εξάρτησης του ανθρώπουΤο παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο Χρι-

στιανισmicroό Ο άνθρωπος είναι πλασmicroένος laquoκατrsquo εκνα κα καθrsquo13microωσινraquo και microε τη διαδικασία αγωγής και microάθησης πρέπει ναεπιτευχθεί η laquo13microωσις τ Θεraquo Πρότυπο αποτελεί ο Χριστός πουπραγmicroάτωσε microε το παράδειγmicroά του το λόγο του Θεού και οδήγησετους ανθρώπους στο δρόmicroο του Θεού (laquoAEγ8 ε0micro13 7 =δς κα13 7 λ-θεια κα13 7 +ωraquo) Στο στόχο αυτό αντιστοιχούν τα microορφωτικά αγα-θά οι microέθοδοι αγωγής και τα εκπαιδευτικά ιδρύmicroατα Τελικός σκοπόςτης ανθρώπινης ζωής και δηmicroιουργίας είναι η αιώνια κοινωνία microε τοΘεό Το παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες επικρατεί σε περιορισmicroένη κλί-microακα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και γενικά στο Μεσαί-ωνα στη ∆ύση υπό την επίδραση της Καθολικής εκκλησίας και στοΒυζάντιο σε συνύπαρξη microε τον ελληνικό πολιτισmicroό Μετά το δεύτεροπαγκόσmicroιο πόλεmicroο εκδηλώνεται στο πλαίσιο της laquoΠαιδαγωγικής τουΠερσοναλισmicroούraquo Υπάρχει επίσης σε όλες αυτές τις ιστορικές περιό-δους αντίστοιχα οργανωmicroένη διδασκαλία και microάθηση (Κατηχητικάσχολεία Επισκοπικά και Καθεδρικά σχολεία και Πανεπιστήmicroια ιδιω-τική εκπαίδευση)

(para cent bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEgrave˜ middotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircEgraveUcircUgravelsaquoIgraveAcirc˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986)

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις

234

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

234

τωση του στόχου αυτού η παιδαγωγική διαδικασία πρέπει να ακολου-θεί την εξέλιξη των φυσικών προδιαθέσεων του ανθρώπου να αφήνειδηλαδή τη laquoφύσηraquo να εξελίσσεται microόνη της και να προσαρmicroόζεται στηνπορεία την εξέλιξής της (laquoλειτουργική αγωγήraquo) Οι βασικές αυτές αρχέςτου Rousseau υλοποιούνται στα στάδια ανάπτυξης και αγωγής του παι-διού από τη βρεφική ηλικία ως την ενηλικίωσή του όπως τα παρου-σιάζει ο συγγραφέας στο έργο του laquoΑιmicroίλιοςraquo Ο υποθετικός τρόφιmicroος ζειmicroακριά από τις laquoκακέςraquo επιδράσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος ενώο παιδαγωγός παρακολουθεί την εξέλιξή του εξουδετερώνοντας απλώςότι την παρεmicroποδίζει ή τείνει να τη microαταιώσει

β) Το κοινωνικό ή κοινωνιοκρατικό ιδεώδες της αγωγής απο-βλέπει αντίθετα στην πλήρη ένταξη του ατόmicroου στο κοινωνικό σύνο-λο σε τελευταία ανάλυση που εγγίζει ακραίες θέσεις ο άνθρωπος εί-ναι απλώς δηmicroιούργηmicroα του κοινωνικού συνόλου και υπηρετεί τοκοινωνικό σύνολοΈνας από τους βασικότερους εκπροσώπους του κοινωνικού ιδεώ-

δους της αγωγής στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα εί-ναι ο Durkheim Υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος στη laquoφυσικήraquo του κατά-σταση δεν είναι σε θέση να κατευθύνει και να πραγmicroατώσει τις επι-διώξεις του γιατί πιέζεται από τις ορmicroές του και βρίσκεται έτσι σε συ-νεχή ανασφάλεια Η πραγmicroάτωση των στόχων του είναι δυνατή microόνοmicroέσα στο κοινωνικό σύνολο το οποίο ndashmicroε ορισmicroένους κανόνες συ-microπεριφοράςndash θέτει υπό έλεγχο και περιορίζει τις επιδιώξεις του ατόmicroουστο πλαίσιο του εφικτού Τα microέλη του κοινωνικού συνόλου οικειοποι-ούνται δηλαδή έναν ορισmicroένο πίνακα αξιών που αποτελεί τη laquoσυλλο-γική συνείδησηraquo η οποία ελέγχει και κατευθύνει τη συmicroπεριφορά τουατόmicroου Αυτό γίνεται microε την παιδαγωγική διαδικασία η οποία έχει ωςστόχο της την ένταξη και προσαρmicroογή του ατόmicroου στο κοινωνικό σύ-νολο (laquoκοινωνικοποίησηraquo)Έτσι επιτυγχάνεται από τη microια microεριά η πραγmicroάτωση των επιδιώ-

ξεων του ατόmicroου και από την άλλη η αρmicroονική λειτουργία του κοι-νωνικού συνόλου

γ) Το ανθρωπιστικό ιδεώδες της αγωγής έχει ως στόχο τον τέλειοάνθρωπο ως αυτοδύναmicroη και πολύπλευρη προσωπικότητα Βρίσκεταιστο επίκεντρο της αρχαίας ελληνικής και ρωmicroαϊκής παιδείας και ανα-νεώνεται τόσο στην εποχή της Αναγέννησης όσο και κυρίως του Νεο-ανθρωπισmicroούΟ βασικότερος εκπρόσωπος του ανθρωπιστικού ιδεώδους είναι

ο W Von Humboldt Σκοπός της αγωγής είναι η προοδευτική microετα-microόρφωση του ανθρώπου σrsquo ένα πνευmicroατικό ον δηλαδή σε microια πολύ-πτυχη και αρmicroονική προσωπικότητα microε τα εξής τρία γνωρίσmicroατα τηνατοmicroικότητα (ανάπτυξη των έmicroφυτων προδιαθέσεων και ικανοτή-

Rousseau

Durkheim

W Von Humboldt

235

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

235

των του ατόmicroου) την ολότητα (ανάπτυξη όλων των ψυχικών λει-τουργιών του ανθρώπου) και την καθολικότητα (αφοmicroοίωση απότον άνθρωπο όλων των βασικών στοιχείων του πνευmicroατικού κό-σmicroου) Ο σκοπός αυτός πραγmicroατώνεται microόνο microέσα από ολοκληρω-microένες εκδηλώσεις του πνεύmicroατος και η σπουδαιότερη ανάmicroεσα σrsquoαυτές είναι η γλώσσα Σε πρώτη γραmicromicroή έρχεται ndash microετά τη microητρικήγλώσσαndash η αρχαία ελληνική γλώσσα ως microέσο επικοινωνίας για ναmicroπούmicroε στο πνεύmicroα του ελληνικού πολιτισmicroού ο οποίος εκφράζονταςτα πιο τέλεια χαρακτηριστικά του ανθρώπου πραγmicroατώνει τον αλη-θινό ανθρωπισmicroό Ο ελληνικός πολιτισmicroός αποτελεί κλασικό παρά-δειγmicroα για τη microορφή του όχι για το περιεχόmicroενό του όπως τονίζει ηΑναγέννηση αξιοmicroίmicroητος είναι δηλαδή laquoο τρόπος microε τον οποίο χρη-σιmicroοποιήθηκαν φυσικές και ιστορικές συνθήκες για τη λειτουργίαmicroιας υποδειγmicroατικής ανθρωπότηταςraquo Το ανθρωπιστικό ιδεώδες τουHumboldt αποτέλεσε τη βάση της ουmicroανιστικής παιδείας κυρίωςστη Μέση Εκπαίδευση

δ) Το θρησκευτικό ή microεταφυσικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςκαθοριστικό γνώρισmicroά του τη σχέση του ανθρώπου προς ένα απόλυτουπερβατό ον Ο άνθρωπος η προέλευση και ο προορισmicroός του καθο-ρίζονται και ερmicroηνεύονται στο πλαίσιο της καθολικής αυτής σχέσηςκαι εξάρτησης του ανθρώπουΤο παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο Χρι-

στιανισmicroό Ο άνθρωπος είναι πλασmicroένος laquoκατrsquo εκνα κα καθrsquo13microωσινraquo και microε τη διαδικασία αγωγής και microάθησης πρέπει ναεπιτευχθεί η laquo13microωσις τ Θεraquo Πρότυπο αποτελεί ο Χριστός πουπραγmicroάτωσε microε το παράδειγmicroά του το λόγο του Θεού και οδήγησετους ανθρώπους στο δρόmicroο του Θεού (laquoAEγ8 ε0micro13 7 =δς κα13 7 λ-θεια κα13 7 +ωraquo) Στο στόχο αυτό αντιστοιχούν τα microορφωτικά αγα-θά οι microέθοδοι αγωγής και τα εκπαιδευτικά ιδρύmicroατα Τελικός σκοπόςτης ανθρώπινης ζωής και δηmicroιουργίας είναι η αιώνια κοινωνία microε τοΘεό Το παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες επικρατεί σε περιορισmicroένη κλί-microακα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και γενικά στο Μεσαί-ωνα στη ∆ύση υπό την επίδραση της Καθολικής εκκλησίας και στοΒυζάντιο σε συνύπαρξη microε τον ελληνικό πολιτισmicroό Μετά το δεύτεροπαγκόσmicroιο πόλεmicroο εκδηλώνεται στο πλαίσιο της laquoΠαιδαγωγικής τουΠερσοναλισmicroούraquo Υπάρχει επίσης σε όλες αυτές τις ιστορικές περιό-δους αντίστοιχα οργανωmicroένη διδασκαλία και microάθηση (Κατηχητικάσχολεία Επισκοπικά και Καθεδρικά σχολεία και Πανεπιστήmicroια ιδιω-τική εκπαίδευση)

(para cent bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEgrave˜ middotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircEgraveUcircUgravelsaquoIgraveAcirc˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986)

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις

235

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

235

των του ατόmicroου) την ολότητα (ανάπτυξη όλων των ψυχικών λει-τουργιών του ανθρώπου) και την καθολικότητα (αφοmicroοίωση απότον άνθρωπο όλων των βασικών στοιχείων του πνευmicroατικού κό-σmicroου) Ο σκοπός αυτός πραγmicroατώνεται microόνο microέσα από ολοκληρω-microένες εκδηλώσεις του πνεύmicroατος και η σπουδαιότερη ανάmicroεσα σrsquoαυτές είναι η γλώσσα Σε πρώτη γραmicromicroή έρχεται ndash microετά τη microητρικήγλώσσαndash η αρχαία ελληνική γλώσσα ως microέσο επικοινωνίας για ναmicroπούmicroε στο πνεύmicroα του ελληνικού πολιτισmicroού ο οποίος εκφράζονταςτα πιο τέλεια χαρακτηριστικά του ανθρώπου πραγmicroατώνει τον αλη-θινό ανθρωπισmicroό Ο ελληνικός πολιτισmicroός αποτελεί κλασικό παρά-δειγmicroα για τη microορφή του όχι για το περιεχόmicroενό του όπως τονίζει ηΑναγέννηση αξιοmicroίmicroητος είναι δηλαδή laquoο τρόπος microε τον οποίο χρη-σιmicroοποιήθηκαν φυσικές και ιστορικές συνθήκες για τη λειτουργίαmicroιας υποδειγmicroατικής ανθρωπότηταςraquo Το ανθρωπιστικό ιδεώδες τουHumboldt αποτέλεσε τη βάση της ουmicroανιστικής παιδείας κυρίωςστη Μέση Εκπαίδευση

δ) Το θρησκευτικό ή microεταφυσικό ιδεώδες της αγωγής έχει ωςκαθοριστικό γνώρισmicroά του τη σχέση του ανθρώπου προς ένα απόλυτουπερβατό ον Ο άνθρωπος η προέλευση και ο προορισmicroός του καθο-ρίζονται και ερmicroηνεύονται στο πλαίσιο της καθολικής αυτής σχέσηςκαι εξάρτησης του ανθρώπουΤο παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο Χρι-

στιανισmicroό Ο άνθρωπος είναι πλασmicroένος laquoκατrsquo εκνα κα καθrsquo13microωσινraquo και microε τη διαδικασία αγωγής και microάθησης πρέπει ναεπιτευχθεί η laquo13microωσις τ Θεraquo Πρότυπο αποτελεί ο Χριστός πουπραγmicroάτωσε microε το παράδειγmicroά του το λόγο του Θεού και οδήγησετους ανθρώπους στο δρόmicroο του Θεού (laquoAEγ8 ε0micro13 7 =δς κα13 7 λ-θεια κα13 7 +ωraquo) Στο στόχο αυτό αντιστοιχούν τα microορφωτικά αγα-θά οι microέθοδοι αγωγής και τα εκπαιδευτικά ιδρύmicroατα Τελικός σκοπόςτης ανθρώπινης ζωής και δηmicroιουργίας είναι η αιώνια κοινωνία microε τοΘεό Το παιδαγωγικό αυτό ιδεώδες επικρατεί σε περιορισmicroένη κλί-microακα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και γενικά στο Μεσαί-ωνα στη ∆ύση υπό την επίδραση της Καθολικής εκκλησίας και στοΒυζάντιο σε συνύπαρξη microε τον ελληνικό πολιτισmicroό Μετά το δεύτεροπαγκόσmicroιο πόλεmicroο εκδηλώνεται στο πλαίσιο της laquoΠαιδαγωγικής τουΠερσοναλισmicroούraquo Υπάρχει επίσης σε όλες αυτές τις ιστορικές περιό-δους αντίστοιχα οργανωmicroένη διδασκαλία και microάθηση (Κατηχητικάσχολεία Επισκοπικά και Καθεδρικά σχολεία και Πανεπιστήmicroια ιδιω-τική εκπαίδευση)

(para cent bullˆmacrcurrenIumlIumlEuml poundAcircIgraveAcircIumlEgraveOgravepermilEuml UacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEgrave˜ middotEgravepermilmiddotAacuteˆAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircEgraveUcircUgravelsaquoIgraveAcirc˜AcircIcircpermil int˘UacuteEgravemiddotIcircrsaquopermilEuml poundAcircUcircUcircmiddotIumlOcircOacutersaquoIcircEuml 1986)

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις

236

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

236

Να αναπτύξετε microια παράγραφο microε διαίρεση Μπορείτε να επιλέξετεένα από τα παρακάτω θέmicroατα

Τα βιογραφικά είδηΤα είδη των καλών τεχνώνΤα διάφορα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσηςΤα είδη της σύγχρονης microουσικήςΤα είδη των πολιτευmicroάτωνΟι βαθmicroίδες της εκπαίδευσηςΤα αγωνίσmicroατα του πεντάθλου κτλ

Προσπαθήστε τώρα να ανα-πτύξετε ένα από τα παρα-πάνω θέmicroατα σε ευρύτεροκείmicroενο

Στην αρχή δώστε microε συντοmicroία τον ορισmicroό και τη διαίρεση της έννοι-ας Στη συνέχεια προχωρήστε παραγωγικά δίνοντας ένα σύντοmicroο ορι-σmicroό ή και microία διεξοδική περιγραφή για κάθε laquoείδοςraquo της διαιρετέας έν-νοιας Αν το θέmicroα είναι πρόσφορο microπορείτε να χρησιmicroοποιήσετε πε-ρισσότερες από microία διαιρετικές βάσεις