Cynhyrchu TrydanCynhyrchu Trydan

Ffiseg 1Ffiseg 1

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Egni – y broblem o ddefnyddio gormod

O ble’r ydym yn cael y rhan fwyaf o’n hegni?

Olew

Glo Nwy

Problemau amgylcheddol!(Llygru’r atmosffer a newid hinsawdd)

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Beth sy’n digwydd i’r Ddaear?

Cynhesu byd-eang

(Global Warming)

atmosffer y Ddaear

Golau’r Haul yn symud fel tonnau electromagnetig trwy’r gofod, a’r amosffêr, tuag at y Ddaear.

Mae peth o egni’r pelydrau’n cael ei amsugno, a pheth yn cael ei adlewyrchu.

Pan fo’r ddaear yn pelydru’r gwres hwn yn ôl i’r gofod, mae ar ffurf isgoch sydd â thonfedd hirach. Mae rhai moleciwlau, megis carbon deuocsid a methan, yn amsugno’r ymbelydredd hirach yma, gan ddal egni o fewn yr atmosffer.– effaith tþ gwydr yw’r term am hyn.

Mae tymheredd y Ddaear yn codi o ganlyniad.

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Effaith Cynhesu Byd EangBeth fydd effaith codiad tymheredd o 2°C?

Mwy o ddiffeithdiroedd – llai o dir i dyfu cnydau.

Newid yn y tywydd – mwy o dywydd eithafol, llifogydd a sychder yn gyffredin.

Fe fydd ein gaeafau’n gynhesach

Bydd lefel dŵr y môr yn codi wrth i begynnau iâ y Ddaear ymdoddi.

Gall Llif y Gwlff newid cyfeiriad, ac o ganlyniad bydd tymheredd Prydain yn gostwng.

Ein cynnyrch o garbon deuocsid sy’n Ein cynnyrch o garbon deuocsid sy’n gyfrifol am hyn, ac mae ymgyrch cyson gyfrifol am hyn, ac mae ymgyrch cyson erbyn hyn i leihau yr hyn yr ydym yn ei erbyn hyn i leihau yr hyn yr ydym yn ei gynhyrchu wrth losgi glo, olew a nwy.gynhyrchu wrth losgi glo, olew a nwy.

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Yr Argyfwng Egni

Mae glo, olew a nwy yn enghreifftiau o adnoddau anadnewyddadwy (non-renewable resources).

Olew

Glo Nwy

Ar ôl eu defnyddio unwaith, nid oes modd eu defnyddio eto – rhaid aros am filiynau o flynyddoedd iddynt ailffurfio.

Erbyn y flwyddyn 2020, bydd angen i ni leihau’r defnydd a wnewn o lo, olew a nwy ym Mhrydain, ynghyd â chynhyrchu trydan gan ddefnyddio adnoddau adnewyddadwy (renewable).

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Gorsafoedd Trydan Thermol

tyrbin generadur

dŵr poeth

cyddwysydddŵr oer

dŵr

ager

ager poeth

tŵr oeri

ager

dŵr oer

boeler

Glo, olew neu nwy

TANWYDD FFOSIL

1. Llosgi tanwydd ffosil

2. Dŵr oer yn troi’n ager yn y boeler.

3. Ager yn troi tyrbin

4. Tyrbin yn troi’r generadur ac yn cynhyrchu trydan.

Ager

oer

5. Mae peth o’r egni gwres yn cael ei golli i’r amgylchedd yn yr achos yma.

Mae’n bosib defnyddio’r ager gwastraff i gynhesu ffatrïoedd/tai sy’n agos at

yr orsafGw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Grid Cenedlaethol

cyddwysydd

Dŵr oer

tyrbin

generadur

gwres

Ager poeth

Dŵr poeth

Mae’r gorsafoedd trydan diweddaraf yn defnyddio’r dŵr poeth er mwyn gwresogi tai cyfagos.

Oes modd gwella’r cynllun?

Mae’n bosibl defnyddio pren fel tanwydd. Mae’n bosib ailblannu a thyfu

coed yn gymharol gyflym. Y CO2 y byddwn

yn ei gynhyrchu wrth losgi pren, yw’r CO2 oedd

yn yr aer i gychwyn.

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Gorsafoedd Pŵer Thermol

tyrbin generadur

dŵr poeth

cyddwysydddŵr oer

dŵr

ager

ager poeth

tŵr oeri

ager

dŵr oer

Niwclear

3. Ager yn troi tyrbin

4. Tyrbin yn troi’r generadur ac yn cynhyrchu trydan.

Stêm

oer

5. Mae peth o’r egni gwres yn cael ei golli i’r amgylchedd yn yr achos yma.

oerydd

craidd tanwydd

Generadur ager

2. Dŵr oer yn troi’n ager yn y generadur ager

1. Adwaith niwclear y tanwydd yn y craidd

Mae un orsaf niwclear gyfwerth â 2400 melin wynt!

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Amser i ddechrauMae gan y gwahanol fathau o orsafoedd pŵer, amseroedd ‘paratoi i ddechrau’ gwahanol:

Cyflym

Araf

Nwy

Olew

Glo

Niwclear

OilOil

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Ffynonellau Egni Anadnewyddadwy

Glo, olew, nwy a niwclear

Manteision

Anfanteision

Cost tanwydd isel

Yn dda i ateb gofynion sylfaenol

Tanwydd yn dod i ben

Ychydig iawn

o lygredd sy’n cael ei achosi

gan niwclear

Costio llawer i adeiladu ((comisiynucomisiynu) a chau

(datgomisiynudatgomisiynu) gorsafdrydan niwclear

Amser dechrau byr

i nwy ac olewLlygredd – CO2 yn arwain

at gynhesu byd-eang a SO2 at law asid

Dibynadwy

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Egni Adnewyddadwy - Pŵer y Gwynt

Rydym yn gyfarwydd â gweld grwpiau o felinau gwynt yn y wlad hon. Gelwir y safleoedd yn ‘ffermydd gwynt’.

Mae gwyntoedd cryfion ynysoedd Prydain yn ddefnyddiol ar gyfer cynhyrchu egni trydanol.

Ond, mae yna rai sy’n gwrthwynebu’r datblygiadau hyn. Maent yn dweud bod y melinau’n distrywio byd natur, yn swnllyd ac yn aneffeithlon.

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Egni Adnewyddadwy - Pŵer y Llanw

Llanw Isel

Llanw Uchel

Wrth i’r llanw droi, mae symudiad y dŵr yn gwneud i’r tyrbin i droi, ac i’r generadur gynhyrchu trydan.G

wyd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Egni Adnewyddadwy - Pŵer Tonnau’r Môr

Mae symudiad y tonnau yn gwneud i’r arnofyn symud lan a lawr. Mae symudiad yr arnofyn yn troi’r generadur ac yn cynhyrchu trydan.G

wyd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Egni Adnewyddadwy - Pŵer Trydan Dðr

Cronfa Uchel

Pan fo angen egni trydan ar frys, defnyddir y system trydan-hydro. Mae dŵr o gronfa uchel yn cael ei ollwng, sy’n troi tyrbin a generadur er mwyn cynhyrchu trydan. Mae’n dibynnu ar effaith disgyrchiant. Mae’n bosibl defnyddio pwmp trydan er mwyn pwmpio’r dŵr yn ôl i’r gronfa ar adeg ratach yn y dydd fel bo modd ei ddefnyddio eto.G

wyd

donia

eth

Pen

nod 1

0

FfynhonnellFfynhonnell AnfanteisionAnfanteision

Gwynt

Tonnau

Llanw

Trydan-hydro

Hefyd, mae gan yr uchod gostau cychwyn uchel

Dibynnu ar y tywydd; llygredd gweledol yn ôl rhai; anodd ei storio.

Gallu bod yn niweidiol i fyd natur; dibynnu ar faint y tonnau; dibynnu ar dywydd.

Dibynnu ar uchder y llanw; gallu bod yn niweidiol i fyd natur; llygredd gweledol ym marn rhai.

Cynefinoedd anifeiliaid yn dioddef os caiff dyffryn ei foddi.

Oes anfanteision i ffynonellau egni adnewyddadwy?

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0

Ffynonellau Egni AdnewyddadwyFfynonellau Egni Adnewyddadwy

Gwynt, llanw, trydan-hydro a solar

ManteisioManteisionn

AnfanteisioAnfanteisionn

Dim llygredd

Mae trydan-hydro

yn dda ar gyfer

galw cyflym am drydan

Mae solar yn dda ar gyfer ardaloedd anghysbell (e.e. lloerennau)

Dim cost tanwydd

Annibynadwy (ag eithro egni trydan

-dwr)

Yn ddrud i’w adeiladu

Mae cynlluniau pðer y llanw’n difetha cynefinoeddadar ac mae cynlluniau pŵertrydan dðr yn dibynnu ar fodditir fferm.

Gw

yd

donia

eth

Pen

nod 1

0