Making Steel

c. 1900

Cynhyrchu Dur

c. 1900

Brymbo’s first steel rolling mill started work in August 1885. One month later the first

finished steel was delivered to the Alyn Tinplate Co. in Mold. The mill did not always run

smoothly: in 1886 the throttle jammed causing the engine in the mill to explode killing three

men and injuring three others.

Dechreuodd melin rholio dur gyntaf Brymbo weithio ym mis Awst 1885. Mis yn

ddiweddarach dosbarthwyd y dur gorffenedig cyntaf i Alyn Tinplate Co. yn Yr Wyddgrug.

Nid oedd y felin bob amser yn gweithio’n esmwyth: yn 1886 gwnaeth y sbardun lynu gan

achosi i beiriant y felin chwythu gan ladd tri o ddynion ac anafu tri arall.

How manydifferent jobs do you have to doto make steel? Use the car toons

to count the number of jobs Sawl swydd wahanol sydd ei angen i

wneud dur? Defnyddiwch ycar twnau i gyfr if nifer

y swyddi?

26” melin cogio a gorffennu, c. 1890. © Canolfan Dreftadaeth y Bers, 487.1

26” cogging and finishing mill, c. 1890.© Bersham Heritage Centre, 487.1

Chemists analyze the molten metal.

When they judge the molten metal

has the right ingredients, it is known

as steel. Steel is a special kind of iron.

Iron contains high amounts of carbon.

Steel does not. The foreman orders his

men to tap the furnace. They tap off the

molten steel into a ladle. The ‘teemer’

uses the ladle to fill special moulds to

make ingots of steel.

Cemegwyr yn dadansoddi’r metel

toddedig. Pan fyddant yn profi’r metel

toddedig am y cynhwysion cywir, fei

adnabyddir fel dur. Mae gan ddur fath

arbennig o haearn. Mae gan haearn

lawer iawn o garbon. Nid oes gan

ddur. Mae’r fforman yn gorchymyn

i’w ddynion dapio’r ffwrnais. Byddant

yn tapio’r dur toddedig i mewn i lwy.

Mae’r tywalltwr yn defnyddio’r llwy

i lenwi mowldiau arbennig i wneud

ingotau dur.

The ingots arrive on wagons at the

rolling mill. Furnace men place each

ingot in the reheating furnace. The

ingots have to be hot enough to go

through the rolling mill. The men

remove the ingots from the furnace

before they melt. They are now ready

to be rolled.

Mae’r ingotau yn cyrraedd y wagenni

ger y felin rholio. Bydd dynion y

ffwrnais yn gosod pob ingot yn y

ffwrnais ail-wresogi. Mae’n rhaid i’r

ingotau fod yn boeth i fynd trwy’r felin

rholio. Bydd y dynion yn tynnu’r ingotau

o’r ffwrnais cyn y byddant yn toddi. Yn

awr maent yn barod i’w rholio.

Take the ingots over to the cogging mill. The mill will slowly squeeze

or reduce each ingot into a bloom. Take each bloom to the roughing

mill. Keep passing the bloom backwards and forwards through this mill.

Gradually the mill will shape the bloom to the required size of billet.

Finally complete the process by putting the bloom through the

finishing mill. Cut the bloom into billets (lengths) according to the

customer’s wishes.

Mynd â’r ingotau i’r felin ddechreuol. Bydd y felin yn gwasgu neu’n

lleihau bob ingot i wneud bl wm. Bydd pob bl wm yn mynd i’r felin fras.

Bydd y bl wm yn symud yn ôl ac ymlaen drwy’r felin. Yn raddol bydd y

felin yn siapio’r bl wm i ba bynnag faint biled sydd ei angen. I orffen y

broses, rhaid torri’r bl wm drwy ei roi yn y felin orffennu. Torri’r bl wm i’r

hyd cywir yn ôl gofynion y cwsmer.

Cadwaladr Jones,

Furnace Manager’s notebook - late 19th century

Hand out the wages to the furnace workers every

other Friday from my office in the melting shop:

First Hand: 7s 6d for each 12 hour shift

Second Hand: 5s 6d ditto

Third Hand: 4s 9d ditto

Door boy: 2s 9d ditto

Common labourers: 3s 9d for a 10 hour day.

Carpenters, bricklayers and smiths: 6s 6d.

Production costs:

Ingots £3 18s 6d per ton

Rolled steel £4 8s 9d per ton

Sale price: £5 per ton

Mr Darby intends that each ton of steel

cost no more than £4 per ton.

Llyfr nodiadau Cadwaladr Jones,

Rheolwr y Ffwrnais - diwedd y 19eg ganrif

Dosbarthu cyflogau i weithwyr y ffwrnais bob yn ail

ddydd Gwener o’m swyddfa yn y siop doddi.

Prif weithiwr: 7s 6ch am shifft 12 awr

Ail weithiwr: 5s 6ch eto

Trydydd gweithiwr: 4s 9c eto

Bachgen y drws: 2s 9c eto

Labrwrs cyffredin: 3s 9c am ddiwrnod 10 awr.

Seiri coed, bricwyr a gofaint: 6s 6ch.

Costau cynhyrchu:

Ingotau £3 18s 6ch y dunnell

Dur wedi ei rolio £4 8s 9c y dunnell

Prif gwerthu: £5 y dunnell

Bwriad Mr Darby yw nad yw pob tunnell o ddur yn

costio mwy na £4 y dunnell.