daculi teritoriebis efeqturi...
TRANSCRIPT
-
daculi teritoriebis
efeqturi sistemebisaken
biomravalferovnebis konvenciis samuSao
programa daculi teritoriebis Sesaxeb da
programis danergvis saxelmZRvanelo
Tbilisi
2008
-
biomravalferovnebis konvenciis samuSao programa daculi teritoriebis Sesaxeb da
programis danergvis saxelmZRvanelo dokumenti gamosca biomravalferovnebis
konvenciis samdivnom. dokumentis qarTulenovani versia moamzada bunebis dacvis
msoflio fondis (WWF) kavkasiis warmomadgenlobam.
bunebis dacvis msoflio fondis (WWF) kavkasiis warmomadgenloba madlobas uxdis
fonds -”MAVA Fondation pour la Protection de la Nature” finansuri mxardaWerisaTvis.
redaqtireba: ana ruxaZe, maka biwaZe, nodar ebraliZe
Targmani: irakli Todria
dizaini: daviT gabunia
fotoebis mowodebisaTvis madlobas vuxdiT baton zurab manveliZes
Copyright © 2005, Secretariat of the Convention on Biological Diversity
-
sarCevi
winasityvaoba ......................................................................................................
I. Sesavali ..........................................................................................................
II. daculi teritoriebis Sesaxeb samuSao programis mokle mimoxilva ..........................................................................................
III. biomravalferovnebis konvenciis samuSao programa daculi teritoriebis Sesaxeb ...............................................
IV. daculi teritoriebis Sesaxeb samuSao programis danergvis saxelmZRvanelo .................................................
1. sawyisi etapi ........................................................................................
2. daculi teritoriebis sistemebis Seqmna da ekosistemuri midgoma .....................................................................
3. daculi teritoriebis dagegmva da marTva ................................
4. daculi teritoriebisaTvis arsebuli safrTxeebis daZleva ......................................................................
5. daculi teritoriebis socialuri sargeblis gaumjobeseba....................................................................
6. xelsayreli politikuri garemos Seqmna ...................................
7. SesaZleblobaTa gaZliereba .........................................................
8. finansuri mdgradobis uzrunvelyofa .....................................
9. standartebi, efeqturad marTva da monitoringi ......................................................................................
10. mecnieruli codnis gamoyeneba ......................................................
V. abreviaturebis ganmarteba ...........................................................................
1
3
9
17
41
41
44
53
58
62
69
75
80
85
89
92
-
winasityvaoba
biologiuri mravalferovneba – cocxali organizmebis da maTi saarsebo
ekosistemebis nairsaxeobebi – is safuZvelia, romelzec kacobriobis civilizacia
aRmocenda. adamianis qmedebebis Sedegad warmoqmnili safrTxeebis fonze
biomravalferovnebis SenarCuneba Tanamedrove epoqis erT-erTi ZiriTadi
problemaa. am gamowvevis mniSvneloba msoflios masStabiT aRiares rio de
JaneiroSi 1992 wels gamarTul msoflio samitze, sadac miiRes konvencia
biologiuri mravalferovnebis Sesaxeb. konvencia ZalaSi momdevno wels Sevida.
amJamad am saerTaSoriso, samarTlebrivad savaldebulo xelSekrulebas 191 wevri
hyavs, rac mis universalur aRiarebaze miuTiTebs.
konvenciis mizania uzrunvelyos biologiuri mravalferovnebis konservacia, misi
komponentebis mdgradi gamoyeneba da genetikuri resursebidan miRebuli sargeblis
samarTliani da Tanabari ganawileba. konvencia gansazRvravs mTavrobebis
valdebulebaTa farTo speqtrs, romlebic biologiuri mravalferovnebis
konservaciisa da mdgradi gamoyenebis miRwevis mizniT erovnul doneze garkveuli
zomebis miRebas gulisxmoben. konvenciis ZalaSi Sesvlis Semdeg mxareebma misi
principebi ramdenime programaSi asaxes. TiToeuli programa ayalibebs xedvas,
momavali samuSaoebis warmarTvis principebs, miznebs, amocanebs da qmedebebs,
gansazRvravs potenciur Sedegebs da am Sedegebis misaRwevad saWiro vadebsa da
saSualebebs.
programebi miiReba biomravalferovnebis konvenciis mxareTa konferenciaze,
romelic konvenciis mmarTveli organoa da or weliwadSi erTxel ikribeba.
programebi xangrZlivvadiani perspeqtivis damsaxveli gadawyvetilebebia da maT
yvela monawile mxaris konsensusis safuZvelze iReben. mxareTa konferenciis
momzadebis procesSi eqspertebi msoflios sxvadasxva kuTxidan, maT Soris gaeros
sxva organoebis, mTavrobaTaSorisi da arasamTavrobo organizaciebis, mkvidri
da adgilobrivi Temebis da kerZo seqtoris warmomadgenlebi, muSaoben teqstis
proeqtze; am proeqts Semdeg ganixilaven da asworeben organoebi, romlebsac
mxareTa konferenciisaTvis rekomendaciebis momzadeba evalebaT. daculi
teritoriebis programa, romelic warmodgenilia winamdebare publikaciaSi,
molaparakebebis sakmaod xangrZlivi procesis Semdeg miiRes mxareTa konferenciis
meSvide Sexvedraze, romelic 2004 wels gaimarTa.
daculi teritoriebis daarseba da marTva biomravalferovnebis konvenciis me-8
muxlis (in situ konservacia) ZiriTadi sakiTxia. daculi teritoriebi msoflio
bunebrivi da kulturuli memkvidreobis SenarCunebis erT-erTi yvelaze
mniSvnelovani saSualebaa. isini uzrunvelyofen habitatebisa da maTTan
dakavSirebuli biomravalferovnebis dacvas, ekosistemur momsaxurebas, wvlili
SeaqvT siRaribis daZlevasa da mdgrad ganviTarebaSi. daculi teritoriebi xels
uwyoben soflis meurneobis ganviTarebasa da mcired nayofieri miwebis
racionalur gamoyenebas, moaqvT Semosavali da qmnian axal samuSao adgilebs.
daculi teritoriebi iZleva kvlevebisa da monitoringis, garemosdacviTi
ganaTlebis, rekreaciisa da turizmis ganviTarebis SesaZleblobebs. daculi
teritoriebi konservaciis erovnuli da globaluri strategiebis mniSvnelovan
1
-
nawils Seadgenen. mdgradi ganviTarebis msoflio samitis (WSSD) gegma moiTxovs
2012 wlisaTvis zRvis daculi teritoriebis reprezentaciuli sistemis Seqmnas,
mouwodebs `cxeli wertilebis~ konservaciis iniciativebisa da ekologiuri
qselebis mxardaWerisa da popularizebisaken.
programiT gansazRvrulia qmedebebi, romlebic saWiroa daculi teritoriebis
dagegmarebis, SerCevis, daarsebis, gaZlierebisa da marTvisaTvis; mmarTvelobis,
Tanamonawileobis da samarTlianobis gaZlierebisaTvis saWiro gzebi da
saSualebebi; daculi teritoriebisTvis xelsayreli garemos SeqmnisaTvis
aucilebeli qmedebebi. daculi teritoriebis programis ganxorcieleba wvlils
Seitans biomravalferovnebis Semcirebis amJamindeli tempis 2010 wlisTvis
mniSvnelovnad SenelebaSi. es gulisxmobs, rom aqcenti praqtikul qmedebebze unda
gakeTdes. magaliTad, ganisazRvros Sedegebze orientirebuli amocanebi
globalur, regionul da adgilobriv doneebze biomravalferovnebis Semcirebis
amJamindeli tempis 2010 wlisaTvis mniSvnelovnad Senelebis mizniT. yovelive aman
wvlili unda Seitanos mdgradi ganviTarebis miRwevaSi, siRaribis aRmofxvrasa da
aTaswleulis ganviTarebis miznebis ganxorcielebaSi.
daculi teritoriebis programa gansazRvravs im qmedebaTa CarCos, romelTa
meSveobiTac SesaZlebelia konvenciis miznebis miRweva. Sesabamisad mogiwodebT,
gamoiyenoT winamdebare dokumenti da agreTve gagviziaroT Tqveni winadadebebi da
mosazrebebi, romlebic Cvens erTobliv qmedebebs gaaumjobeseben.
hamdalah zedani
aRmasrulebeli mdivani
2005 weli
2
-
daculi teritoriebi biomravalferovnebis konservaciis qvakuTxedia. maT
mniSvnelobas bunebrivi da kulturuli memkvidreobis SenarCunebisa da mdgradi
ganviTarebis uzrunvelsayofad aRiareben saerTaSoriso organizaciebi, qveynebis
mTavrobebi da mosaxleoba.
amJamad mTel msoflioSi 100 000-ze meti daculi teritoriaa. Tumca daculi
teritoriebis sistemebi jer kidev ar faraven sakmaris farTobs, maTi dagegmareba
da marTva saTanadod ar xdeba, ris gamoc ver xerxdeba daculi teritoriebis
efeqturad gamoyeneba biomravalferovnebis konservaciaSi. daculi teritoriebis
amJamad arsebuli sistemebi adekvaturad ar moicaven konservaciis TvalsazrisiT
mniSvnelovan yvela ekosistemas, habitatsa da saxeobas. magaliTad, maSin roca
daculia xmeleTis ekosistemebis 11%, zRvis ekosistemebis mxolod 1%-ia CarTuli
daculi teritoriebis sistemebSi. agreTve mwiradaa warmodgenili mtknari wylis
ekosistemebi da stepebi. amis gamo, aucilebelia daculi teritoriebis gafarToeba,
maTi reprezentaciulobisa da marTvis gaumjobeseba rogorc erovnul, aseve
regionul da globalur doneebze.
biomravalferovnebis konvenciis mxareTa VII konferenciam, romelic Catarda 2004
wlis TebervalSi, VII/28-e gadawyvetilebiT miiRo daculi teritoriebis programa.
es gaxlavT pirveli globaluri mTavrobaTaSorisi SeTanxmeba, romelic
gansazRvravs daculi teritoriebis ganviTarebis miznebs, maTi miRwevis vadebs,
Sesabamis qmedebebs da mouwodebs daculi teritoriebis dafinansebis mniSvnelovani
gazrdisaken. biomravalferovnebis konvenciis mxareTa konferenciam daculi
teritoriebis sakiTxebisaTvis Seqmna samuSao jgufi, romelic mxareebs unda
daexmaros programis ganxorcielebaSi da, agreTve, uzrunvelyos am procesze
zedamxedveloba.
programis saboloo mizania, uzrunvelyos efeqturad marTuli da ekologiurad
reprezentaciuli xmeleTisa (2010 wlamde) da zRvis (2012 wlamde) daculi
teritoriebis erovnuli da regionuli sistemebis Seqmna da SenarCuneba.
rogorc zemoT aRiniSna, amJamad msoflio daculi teritoriebis monacemTa bazaSi
aRricxulia 100 aTasze meti daculi teritoria. daculi teritoriebi Seqmnilia
msoflios TiTqmis yvela qveyanaSi. maTi umravlesoba Camoyalibda XX saukuneSi, rac
miwaTsargeblobaSi mniSvnelovan cvlilebadaa miCneuli.
arsebuli statistika mcdar warmodgenas gviqmnis daculi teritoriebis qselis
efeqturobis Sesaxeb. mravali maTgani mdebareobs yinulovan safarze, udabnoebsa da
mTebSi, romlebic biomravalferovnebis konservaciisa da adgilobrivi
mosaxleobisTvis sargeblis motanis TvalsazrisiT ar arian mniSvnelovani
adgilebi. mniSvnelovani xarvezebia ekologiuri reprezentaciulobis
uzrunvelyofis kuTxiTac; magaliTad, amJamad daculia wynari okeanis samxreT
kunZulebis pirvelyofili tyeebis mxolod 0,1%, centralur afrikaSi, kamerunis
mTebis uaRresad mravalferovani notio tropikuli tyeebisa da gvineis yuris
mangrovis mxolod 1%, msoflio tbebis mxolod 2%. zRvisa da mtknari wylebis
ekosistemebi umeteswilad jer kidev ar aris daculi da xSirad didi safrTxis
I. Sesavali
3
-
winaSe imyofebian. swored amitom programa mkafiod gansazRvravs maTi dacvis
aucileblobas da amisaTvis konkretuli nabijebis gadadgmas moiTxovs. garkveuli
xarvezebia, agreTve, saxeobaTa dacvis kuTxiTac. msoflio parkebis V kongresze
warmodgenilma analizma gviCvena, rom ZuZumwovrebis, frinvelebis, amfibiebisa da
kus 1 423 saxeoba ar aris warmodgenili daculi teritoriebis msoflio qselSi,
Tumca am saxeobebis 20 %-ze meti gadaSenebis safrTxis winaSe imyofeba.
daculi teritoriebis farTobi izrdeba, magram yvela maTgani rodi imarTeba
efeqturad. mraval dacul teritorias ar gaaCnia Sesabamisi sakanonmdeblo
safuZveli. dacul teritoriebs mravali safrTxe emuqreba - brakonieroba, xe-tyis
ukanono Wra, wiaRis mopoveba, ukontrolo xanZrebi, agroqimikatebiT dabinZureba
Tu klimatis cvlileba. am safrTxeebs Tavisi gamomwvevi mizezebi aqvT - siRaribe,
araswori mmarTveloba da politika, araadekvaturi dafinanseba. magaliTad,
xSirad arasakmarisi dafinanseba SeuZlebels xdis daculi teritoriis efeqturad
marTvas, xolo mosaxleobis mxridan zewola kidev ufro amwvavebs problemebs.
adgilobrivi mosaxleobis, agreTve, politikuri mxardaWeris mopovebasa da
finansebis mozidvas sWirdeba teritoriis dacvis aucileblobis Sesaxeb
mniSvnelovani argumentebis moZieba da gavrceleba.
warsulSi daculi teritoriebis Seqmnas axlda adgilobrivi mosaxleobisTvis
miwebis CamorTmeva da resursebis moxmarebis akrZalva. amJamad sruliad cxadia,
rom grZelvadian perspeqtivaSi daculi teritoriebi SeiZleba sicocxlisunariani
aRmoCndnen mxolod im SemTxvevaSi, Tuki maTze damokidebuli an iq mcxovrebi
mkvidri da adgilobrivi Temebi, iseve, rogorc sxva dainteresebuli pirebis
umetesoba, maTi Seqmnis da arsebobis ideas mxars dauWers. idealur SemTxvevaSi,
daculi teritoriebi mkvidri da adgilobrivi Temebis uflebebis aRiarebis,
siRaribis aRmofxvris da adamiansa da bunebas Soris konfliqtebis mogvarebis
saSualebas unda warmoadgendnen. mxolod am gziTaa SesaZlebeli saTanado dacvis
uzrunvelyofa. programa mouwodebs mTavrobebs, danergon dacul teritoriebTan
dakavSirebuli nebismieri danaxarjis da sargeblis samarTlianad ganawilebis
principebi (es gansakuTrebulad Seexeba mkvidr da adgilobriv Temebs), gaaZlieron
da uzrunvelyon procesebSi mkvidri da adgilobrivi Temebis iseve, rogorc yvela
Sesabamisi dainteresebuli mxaris sruli da efeqturi Tanamonawileoba.
sxvadasxva qveynebSi daculi teritoriebis marTvis miznebi, midgomebi da modelebi
mniSvnelovnad gansxvavebulia. magaliTad, zogierTi teritoria mkacrad daculi
bunebrivi adgilia, sadac ikrZaleba adamianebis yofna da zogic kulturuli
landSaftia. dacul teritoriebs SeiZleba marTavdes samTavrobo organizaciebi,
Tavad adgilobrivi mosaxleoba an kerZo mesakuTre. daculi teritoriebis
programa exeba rogorc saxelmwifo, aseve saTemo da kerZo dacul teritoriebs.
konvenciis VII/28 gadawyvetilebis teqstSi mkafiod aris miTiTebuli, rom zRvisa da
sanapiros biomravalferovnebis programa daculi teritoriebis programis
ganuyofeli nawilia. zRvisa da sanapiros biomravlferovnebis programa
ganTavsebulia vebgverdze http://www.biodiv.org/decisions/default.aspx?m=COP-07&id=7742&lg=0.
4
-
programa gansazRvravs mniSvnelovan valdebulebebs transsasazRvro daculi
teritoriebis CamoyalibebisaTvis. kerZod, 2010 wlisaTvis xmeleTze da 2012
wlisaTvis zRvis garemoSi unda Seiqmnas da gaZlierdes transsasazRvro daculi
teritoriebi, saxelmwifoTaSoris mosazRvre daculi teritoriebis
TanamSromlobis sxva formebi da regionuli qselebi.
konvenciis mxareebi SeTanxmdnen, rom 2012 wlisaTvis yvela daculi teritoria
efeqturad unda imarTebodes TanamonawileobiTi da samecniero informaciaze
dafuZnebuli dagegmarebis procesis gamoyenebiT. es procesi gansazRvravs
biomravalferovnebis dacvis mkafio miznebs, amocanebs, marTvis strategiebsa da
monitoringis programebs, iTvaliswinebs arsebul meTodologiebsa da
grZelvadian marTvis gegmebs da uzrunvelyofs dainteresebuli mxareebis aqtiur
monawileobas.
konvenciis mxareebma ikisres valdebuleba, rom 2015 wlisaTvis yvela daculi
teritoria da maTi sistemebi integrirebuli iqnes xmeleTisa da zRvis ufro
farTo landSaftebSi da Sesabamis seqtorebSi, ekologiuri uwyvetobis
gaTvaliswinebiT, ekosistemuri midgomisa da, sadac saWiroa, ekologiuri qselebis
gamoyenebis meSveobiT.
konvenciis mxareebma gansakuTrebuli yuradReba dauTmes finansuri resursebis da
finansuri mdgradobis sakiTxebs, ikisres valdebuleba, rom 2008 wlisaTvis
uzrunvelyon sakmarisi finansuri resursebis mobilizeba, raTa SesaZlebeli iyos
daculi teritoriebis erovnuli sistemebis efeqturad marTva.
5
-
biomravalferovnebis konvenciis samuSao programa daculi teritoriebis Sesaxeb
-
programis mokle mimoxilva
daculi teritoriebis programa Sedgeba
elementisagan:
? daculi teritoriebisa da maTi sistemebis dagegmva, SerCeva, daarseba,
gaZliereba da marTva;
? mmarTveloba, Tanamonawileoba da sargeblis ganawileba;
? xelsayreli garemos Seqmna;
? standartebi, Sefaseba da monitoringi.
programis elementebi erTianad unda ganxorcieldes. amisaTvis konvenciis
mxareebma unda SeimuSaon erovnuli programebi da gansazRvron konkretuli
amocanebi, qmedebebi, Semsruleblebi, ganrigi, Sesabamisi instrumentebi da
mosalodneli Sedegebi.
programis TiToeuli elementi gansazRvravs konkretul mizans, amocanebsa da
qmedebebs.
programa SeiZleba daiyos sam ZiriTad etapad, rogorc es pirvel cxrilSia
naCvenebi:
cxrili 1
II. daculi teritoriebis Sesaxeb samuSao
oTxi urTierTdakavSirebuli
9
programis etapebi
TiToeuli etapis SesaZlo ZiriTadi Sedegebietapebi
I etapi
(2004-2006)
II etapi
(2007-2008)
III etapi
(2009-2015)
daculi teritoriebis sistemis ganviTarebis strategiuli sqema
moicavdes ekologiuri xarvezebis aRmofxvris gegmebs; finansuri resursebis
uzrunvelyofis gzebs; SesaZleblobebis gaZlierebas; marTvis modelebs;
politikuri, sakanonmdeblo da institucionaluri dabrkolebebis daZlevis
gzebs.
kvlevebi da Sefasebebi strategiuli sqemis Sesadgenad. SeiZleba Seswavlil iqnes
daculi teritoriebis socialur-ekonomikuri roli, daculi teritoriebis
sistemaSi arsebuli xarvezebi, Sefasdes marTvis sxvadasxva modelebi.
axali daculi teritoriebi. axali daculi teritoriebis Seqmna im adgilebSi,
sadac aucilebelia dauyovneblivi zomebis miReba.
. sqema unda
safrTxeebi
finansuri resursebi. sakmarisi raodenobis finansuri resursebis mobilizeba.
mkvidri da adgilobrivi Temebi. politikisa da meqanizmebis SemuSaveba, raTa
daculi teritoriebis marTvaSi uzrunvelyofil iqnes mkvidri da adgilobrivi
Temebis monawileoba da danaxarjebisa da sargeblis samarTlianad ganawileba.
standartebi. daculi teritoriebis yvela ZiriTadi aspeqtis standartebis
SemuSaveba.
. ZiriTadi safrTxeebis dasaZlevad aucilebeli meqanizmebis Seqmna.
daculi teritoriebis efeqturi sistemebi
ekologiurad reprezentaciuli da efeqturad marTuli sistemebis Camoyalibeba.
integracia. daculi teritoriebis xmeleTisa da zRvis ufro farTo
landSaftebSi integrireba.
. daculi teritoriebis kompleqsuri,
-
pirveli cxrilis Sesabamisad konvenciis mxareebma SeiZleba gansazRvron, rogori
iqneba dasaxuli qmedebebis ganxorcielebis saukeTeso Tanmimdevroba; agreTve,
qveynis konkretuli garemoebebis gaTvaliswinebiT daadginon TiToeuli etapis
ganxorcielebis vadebi.
programaSi gansazRvrulia 16 mizani, Sesabamis amocanebTan erTad, da TiToeuli
maTganis ganxorcielebis vadebi. es amocanebi CamoTvlilia me-2 cxrilSi
qronologiuri TanmimdevrobiT:
cxrili 2
10
2008 wlamde gadasaWreli amocanebi
amocanamizani
1.5daculi teritoriebisaTvis arsebuli gansazRvris da
Tavidan acilebis, aseve, maTi negatiuri zemoqmedebis Serbilebis efeqturi
meqanizmebis SemuSaveba.
ZiriTadi safrTxeebis
2.1 daculi teritoriebis daarsebasa da marTvasTan dakavSirebuli nebismieri
danaxarjisa da sargeblis samarTliani ganawilebis meqanizmebis SemuSaveba.
arsebuli daculi teritoriebis marTvasa da axali daculi teritoriebis Seqmnasa da
marTvaSi mkvidri da adgilobrivi Temebis da sxva dainteresebuli mxareebis sruli
da efeqturi Tanamonawileobis uzrunvelyofa, maTi uflebebis sruli dacviT da
pasuxismgeblobebis aRiarebiT, erovnul kanonmdeblobisa da saTanado
saerTaSoriso valdebulebebis Sesabamisad.
2.2
politikis
gadaxedva da, saWiroebis SemTxvevaSi, maTSi Sesworebebis Setana, daculi
teritoriebisa da maTi sistemebis daarsebisa da marTvisaTvis xelsayreli garemos
Seqmnis mizniT.
(maT Soris, socialuri da ekonomikuri Sefasebebisa da stimulebis)
daculi teritoriebis erovnuli da regionuli sistemebis Seqmnisa da efeqturad
marTvis uzrunvelyofisaTvis aucilebeli danaxarjebis gasawevad sakmarisi
finansuri, teqnikuri da sxva tipis resursebis mobilizeba, rogorc erovnuli, aseve
saerTaSoriso wyaroebidan, gansakuTrebiT, rodesac saWiroa ganviTarebadi,
gardamavali ekonomikis mqone da mcire kunZulovani ganviTarebadi
saxelmwifoebisaTvis mxardaWeris aRmoCena.
3.1
3.4
daculi teritoriebis mniSvnelobisa da sargeblis Sesaxeb
cnobierebis saTanadod amaRleba.
sazogadoebrivi 3.5
daculi teritoriebis sistemebis dagegmarebis, SerCevis, daarsebis, marTvisa da
zedamxedvelobis standartebis, kriteriumebisa da saukeTeso praqtikis magaliTebis
SemuSaveba da miReba.
4.1
-
2010 wlamde gadasaWreli amocanebi
amocanamizani
1.1kompleqsuri, reprezentaciuli da efeqturad marTuli erovnuli da
regionuli daculi teritoriebis sistemebis globaluri qselis daarseba.
xmeleTis
transsasazRvro daculi teritoriebis
teritoriebs Soris TanamSromlobis sxva formebis da regionuli qselebis Seqmna
da gaZliereba, biomravalferovnebis konservaciisa da mdgradi gamoyenebis,
ekosistemuri midgomis danergvis da saerTaSoriso TanamSromlobis gaZlierebis
mizniT.
, saxelmwifoTaSoris mosazRvre dacul 1.3
SesaZleblobebis gaZlierebis
romlebic mimarTulia individualur, saTemo da institucionalur doneebze
codnis gadacemis, unar-Cvevebis ganviTarebisa da profesionaluri standartebis
amaRlebisaken.
sruli programebisa da iniciativebis ganxorcieleba, 3.2
daculi teritoriebis efeqturad
SemuSavebis, Sefasebisa da gadacemis sagrZnoblad gaumjobeseba, teqnologiebis
gadacemis da TanamSromlobis Sesaxeb mxareTa konferenciis mier miRebuli
gadawyvetilebebis gaTvaliswinebiT.
marTvis teqnologiebisa da inovaciuri midgomebis3.3
konkretuli daculi teritoriebis, regionuli da erovnuli sistemebis da
transsasazRvro daculi teritoriebis marTvis efeqturobis monitoringis,
Sefasebis da angariSgebis koncefciebis damtkiceba da ganxorcieleba.
4.2
erovnuli da regionuli sistemebis Seqmna, romlebic iZlevian saSualebas, rom
ganxorcieldes daculi teritoriebis farTobis, mdgomareobisa da maTSi
mimdinare tendenciebis efeqturi monitoringi erovnul, regionul da globalur
masStabebSi, agreTve, xels uwyoben biomravalferovnebis dacvis globaluri
amocanebis gadaWraSi miRweuli progresis Sefasebas.
4.3
11
2012 wlamde gadasaWreli amocanebi
amocanamizani
1.1kompleqsuri, reprezentaciuli da efeqturad marTuli erovnuli da regionuli
sazRvao daculi teritoriebis sistemebis globaluri qselis daarseba.
yvela daculi teritoriis efeqturad marTva TanamonawileobiTi da samecniero
informaciaze dafuZnebuli dagegmarebis procesis gamoyenebiT, romelic
gansazRvravs biomravalferovnebis dacvis mkafio miznebs, amocanebs, marTvis
strategiebsa da monitoringis programebs, iTvaliswinebs arsebul
meTodologiebisa da grZelvadian marTvis gegmas da uzrunvelyofs
dainteresebuli mxareebis aqtiur monawileobas.
1.4
2015 wlamde gadasaWreli amocanebi
amocanamizani
1.2yvela daculi teritoria da maTi sistemebis integrireba xmeleTisa da zRvis ufro
farTo landSaftebSi da Sesabamis seqtorebSi, ekologiuri uwyvetobis
gaTvaliswinebiT, ekosistemuri midgomisa da, sadac saWiroa, ekologiuri qselebis
gamoyenebis meSveobiT.
-
programis Teqvsmetive amocanisaTvis gansazRvrulia mxareTa SesaZlo qmedebebis
nusxa, romlebic warmodgenilia me-3 cxrilSi.
qmedeba#
1.1.1 SemuSavdes erovnuli daculi teritoriebis da indikatorebi.amocanebi
prioritetul adgilebSi
an aRdgenas naklebad daqvemdebarebul bunebriv arealebSi miRebul iqnes zomebi
daculi teritoriebis daarsebis an gafarToebisaTvis.
, maT Soris, xeluxlebel, SedarebiT arafragmentirebul 1.1.2
miRebul iqnes zomebi Sida wylebis ufro srulyofili warmodgenisaTvis daculi
teritoriebis sistemebSi.
1.1.3
gadaixedos konservaciis yvela arsebuli da potenciuri forma, maT Soris,
mmarTvelobis modelebi.
1.1.4
Catardes erovnul da regionul doneebze. xarvezebis analizi1.1.5
Sefasdes daculi teritoriebis ufro farTo SemuSavebul
strategiebSi CarTvis procesSi miRebuli gakveTilebi.
landSaftebisTvis1.2.1
ganisazRvros sakanonmdeblo da institucionaluri xarvezebi da dabrkolebebi,
romlebic aferxeben daculi teritoriebis daarsebasa da efeqturad marTvas da
SemuSavdes efeqturi sakanonmdeblo CarCoebi.
3.1.1
ganxorcieldes erovnul doneze arsebuli
saWiroebebi da SemuSavdes SesaZleblobaTa gaZlierebis programebi.
SesaZleblobebis gaZlierebis 3.2.1
Seswavlil iqnes daculi teritoriebis faseuloba da
gavrceldes Sesabamisi informacia.
ekosistemuri momsaxurebis
SemuSavdes da damtkicdes Sefasebis meTodebi da standartebi.marTvis efeqturobis
3.4.9
4.2.1
2008 wlamde gansaxorcielebeli qmedebebi
qmedeba#
miRebul iqnes zomebi zRvis ekosistemebis ufro srulyofili warmodgenisaTvis
daculi teritoriebis sistemebSi.
1.1.3
ganisazRvros da ganxorcieldes konkretuli nabijebi daculi teritoriebis ufro
farTo xmeleTisa da zRvis landSaftebSi integrirebisaTvis.
1.2.2
2.1.1 Setanil iqnes Sesworebebi politikaSi, raTa SesaZlebeli gaxdes
adgilobrivi TemebisTvis arsebuli danaxarjebisa da sargeblis Sefaseba, sargeblis
miRebis xelSewyoba da Tavidan iqnes acilebuli uaryofiTi zegavlena.
mkvidri da
Seiqmnas daculi teritoriebis da maTi sistemebis daarsebisa da
ufro efeqturad marTvisaTvis.
xelsayreli garemo3.1.2
SemuSavdes daculi teritoriebis sistemebis gegmebi da daiwyos
maTi ganxorcieleba.
mdgradi dafinansebis3.4.2
SemuSavdes da damtkicdes daculi teritoriebis sistemebSi miRweuli Sedegebis
monitoringis sistema.
4.1.2
2006 wlamde gansaxorcielebeli qmedebebi
12
cxrili 3
-
me-4 cxrilSi warmodgenilia programis 92-ve qmedeba. es cxrili dagexmarebaT
qmedebebs Soris urTierTkavSirisa da maTi Tanmimdevrobis analizSi. aRsaniSnavia,
rom qmedebebis ganxorcielebis vadebi yovel qveyanaSi arsebuli konkretuli
viTarebis Sesabamisad unda ganisazRvros.
2009 wlamde gansaxorcielebeli qmedebebi
qmedeba#
Seiqmnas
Sedegad gamovlenil adgilebSi .
daculi teritoriebi (zusti rukebis Sedgenis CaTvliT) xarvezebis analizis 1.1.6
3.1.1 aRmoifxvras da dabrkolebebi,
romlebic xels uSlian daculi teritoriebis Seqmnas da efeqturad marTvas.
sakanonmdeblo da institucionaluri xarvezebi
dasruldes erovnuli da regionuli sistemebis
Seqmna.
xmeleTis daculi teritoriebis
2009 wlamde gansaxorcielebeli qmedebebi
qmedeba#
1.1.6
Camoyalibdes Ria zRvaSi
marTvis mizniT.
TanamSromloba daculi teritoriebis daarsebisa da 1.3.2
daarsdes axali daculi teritoriebis sistemebi, sadac es
SesaZlebeli da saWiroa.
transsasazRvro1.3.3
SemuSavdes da ganaxldes daculi teritoriebis marTvis gegmebi.1.4.3
SemuSavdes sakiTxebisadmi erovnuli midgomebi,
„damabinZurebeli ixdis“ principis danergvis CaTvliT.
pasuxismgeblobis da kompensaciis1.5.2
SemuSavdes sruli programebi, individualur, saTemo da
institucionalur doneebze codnis gavrcelebisa da profesionaluri standartebis
amaRlebis mizniT.
cnobierebis amaRlebis3.2.2-
3.2.3
SemuSavdes, Sefasdes da gavrceldes daculi teritoriebis marTvis
teqnologiebi da inovaciuri midgomebi.
saTanado 3.3.1-
3.3.5
Sefasdes daculi teritoriebis sul mcire 30%-is , Sefasebis
Sedegebi aisaxos biomravalferovnebis konvenciisaTvis warsadgen angariSSi da
ganxorcieldes am Sedegebis Sesabamisi qmedebebi.
marTvis efeqturoba4.2.2-
4.2.4
Seiqmnas erovnul, regionul da globalur masStabebSi daculi teritoriebis
farTobis, mdgomareobis da maTSi arsebuli tendenciebis erovnuli da regionuli
monitoringis efeqturi sistemebi.
4.3.1-
4.3.5
2012 wlamde gansaxorcielebeli qmedebebi
qmedeba#
dasruldes erovnuli da regionuli sistemebis Seqmna. zRvis daculi teritoriebis 1.1.6
2012 wlisaTvis uzrunvelyofil iqnes yvela daculi teritoriis efeqturad marTva.1.4.1-
1.4.6
2015 wlamde gansaxorcielebeli qmedebebi
qmedeba#
daculi teritoriebis sistemebi integrirebul iqnes xmeleTisa da zRvis ufro
farTo landSaftebSi.
1.2.3
13
-
14
vada miznebi 1.1-1.4daculi teritoriebis sistemebis Seqmna
mizani 1.5
safrTxeebis Serbileba
erovnuli/regionuli raodenobrivad Sefasebadi
amocanebi (1.1.1 da 1.4.2)
ekologiuri xarvezebis analizi (1.1.5)
dauyovneblivi qmedebebis ganxorcieleba did,
xeluxlebel an safrTxis winaSe myof habitatebSi
daculi teritoriebis dasaarseblad (1.1.2)
dauyovneblivi qmedebebis ganxorcieleba mtknari
wylis ekosistemebis dacvis mizniT (1.1.3)
mmarTvelobis sxvadasxva modelebis ganxilva (1.1.4)
integrirebuli midgomebis gamoyenebis gamocdilebis
ganxilva (1.2.1)
klimatis cvlilebebTan adaptaciis zomebis gegmebSi
CarTva (1.4.5)
ZiriTadi safrTxeebis Sefaseba (1.5.5)
2006
2007
cxrili 4.
zRvis ekosistemebis dasacavad gamiznuli qmedebebi
(1.1.3)
praqtikuli nabijebi integraciis gaumjobesebi-saTvis
(1.2.2)
dacul teritoriebze potenciuri
zemoqmedebis mqone proeqtebisaTvis
gzS-is ganxorcieleba (1.5.1)
ukanono eqspluataciis winaaRmdeg
politikis SemuSaveba (1.5.6)
2008
2009
gansazRvruli adgilebis gamocxadeba dacul
teritoriebad (1.1.6)
konkretuli daculi teritoriebis dagegmarebis
TanamonawileobiTi procesis wamowyeba (1.4.1)
mdgradi gamoyenebis miRwevaSi daculi teritoriebis
wvlilis analizi (1.2.3 da 1.4.3)
aRdgenis SesaZleblobebis
gamokvleva (1.5.3)
invaziur saxeobebTan dakavSirebuli
problemebis gadaWra (1.5.4)
xmeleTis daculi teritoriebis sistemebis Seqmnis
dasruleba (1.1.6 da 1.1.7),
maT Soris im daculi teritoriebisa, romlebic
sargebels moutanen mkvidr da adgilobriv Temebs
transsasazRvro daculi teritoriebi (1.3.1-1.3.4)
marTvis gegmebis SemuSaveba/ganaxleba (1.4.4.)
pasuxismgeblobisa da kompensaciis
uzrunvelyofis zomebis SemuSaveba,
„damabinZurebeli ixdis“ principis
gaTvaliswinebiT (1.5.2)
2010
2015integrireba ekologiuri derefnebis Seqmnis
saSualebiT (1.2.3 da 1.2.4)
dacul teritoriebSi aRdgenis meTodebis
gamoyeneba (1.2.5)
daculi teritoriebis siaxloves
mimdinare procesebisTvis gzS-is
gamoyenebis danergva (1.5.1)
2012
programaSi gansazRvruli qmedebebis sruli CamonaTvali
dasruldes zRvis daculi teritoriebis Seqmna
(1.1.6)
Ria zRvis daculi teritoriebis Camoyalibeba (1.3.2)
calkeuli daculi teritoriebis marTvis
SesaZleblobebis gaZliereba (1.4.6)
-
15
miznebi 2.1-2.2 samarTlianobisa
da uflebebis dacva
miznebi 4.1-4.4 monitoringi da
efeqturobis uzrunvelyofa
TanamonawileobiTi dagegmarebis
meqanizmebis SemuSaveba (2.2.2)
sxvadasxva mmarTvelobiTi
formebis xelSewyoba (2.1.2)
TanamonawileobiTi Sefasebebis
ganxorcielebis mxardaWera (2.2.3)
TanamonawileobiTi erovnuli
kvlevebis ganxorcieleba (2.2.1)
sakanonmdeblo /
institucionaluri xarvezebis
gansazRvra (3.1.1)
SesaZleblobebis gaZlierebis
saWiroebis Sefaseba (3.2.1)
ganviTarebis instrumentebis
dokumenturad dafiqsireba da
saWiroebebis Sefaseba (3.2.2, 3.5.1
da 3.5.2)
daculi teritoriebis
efeqturobis Sefasebis meTodebis
damtkiceba (4.2.1)
daculi teritoriebis
erovnuli/regionuli monacemTa
bazis Seqmna (4.3.3)
daculi teritoriebis wvlilis
Sefaseba
daculi teritoriebis
nebayoflobiTi standartebis
SemuSaveba (4.1.1)
miRweuli Sedegebis monitoringis
sistemis SemuSaveba da
ganxorcieleba (4.1.2)
mxareTa konferenciis me-9
Sexvedraze programis
ganxorcielebis mdgomareobis
Sesaxeb angariSis wardgena (4.3.2)
sakanonmdeblo xarvezebis
aRmofxvra (3.1.1)
adaptaciuri marTvis
procesebis danergva (4.3.1)
SemuSavdes intrumentebi (3.5.4)
dacul teritoriebze pasuxis-
mgebel erovnul uwyebebs
gadaeces es instrumentebi da
Cautardes swavleba SesaZleblo-
baTa gaZlierebis mizniT (3.3.5)
erovnuli daculi teritoriebis
sul mcire 30%-isTvis Sefasdes
marTvis efeqturoba (4.2.2)
gaumjobesdes monacemTa
Segrovebis praqtika,
monawileobis miReba WDPA-s da
gaeros nusxis procesebSi (4.3.4)
gaumjobesdes kvlevebi,
TanamSromloba, informaciis
gavrceleba, naSromebis gamoqveyneba
(4.4.1-4.4.7)
miznebi 3.1-3.5 mmarTvelobiTi
SesaZleblobebis gaZliereba
saTemo daculi teritoriebis
aRiareba (2.1.2)
genetikuri resursebis
xelmisawvdomobis Sesaxeb erovnuli
politikis SemuSaveba (2.1.6)
siRaribis daZlevis strategiul
programebSi daculi teritoriebis
sakiTxebis gaTvaliswineba
socialur-ekonomikuri danaxarjebis
da sargeblis analizi (2.1.1 da 2.1.4)
xelsayreli sakanonmdeblo garemos
Seqmna (2.2.4, 2.1.3 da 2.1.6)
gegmebi mkvidri mosaxleobisaTvis
(2.1.3, 2.2.2 da 2.2.5)
araswori waxalisebebis gauqmeba
da pozitiuri stimulebis
SemoReba (3.1.5-3.1.6)
sakanonmdeblo CarCoebi (3.1.7)
kanonebis harmonizacia (3.1.3)
finansuri gegmebis
SemuSaveba/ganxorcieleba (3.4.2)
saerTaSoriso dafinanseba
(3.4.3)
qveynebis mier erToblivi
dafinansebis strategiebi (3.4.6)
saganmanaTleblo/sazogadoeb-
rivi cnobierebis amaRlebis
programebi (3.5.1-3.5.6)
-
III.
1. In situ konservacia, biologiuri mravalferovnebis mdgradi gamoyeneba da
genetikuri resursebidan miRebuli sargeblis samarTliani ganawileba
damokidebulia bunebrivi habitatebis saTanado SenarCunebaze. daculi teritoriebi
biomravalferovnebis konservaciis erovnuli da globaluri strategiebis
mniSvnelovani komponentebia, xmeleTisa da zRvis garemos konservaciis,
resursebis mdgradi gamoyenebisa da aRdgenis sxva iniciativebTan erTad. daculi
teritoriebi xels uwyoben bunebrivi da kulturuli memkvidreobis SenarCunebas,
gvawvdian saqonels da gviweven momsaxurebas, qmnian samuSao adgilebs da maT garSemo
mcxovrebi adamianebis saarsebo wyaros, riTac wvlili SeaqvT siRaribis daZlevaSi.
isini qmnian klimatis cvlilebasTan adaptaciis, ekologiuri ganaTlebis,
rekreaciisa da turizmis mimarTulebiT kvlevebis Catarebis saSualebas. swored
amitom, qveynebis umravlesobaSi Seqmnilia daculi teritoriebis sistemebi. daculi
teritoriebis qsels amJamad dedamiwaze xmeleTis mTeli farTobis daaxloebiT
11% da sazRvao arealebis 1%-ze naklebi ukavia. dacul teritoriebs konvenciis
miznebis miRwevaSi wamyvani roli ekisrebaT, rac araerTxel aRiniSna mxareTa
konferenciaze gamarTuli diskusiebis dros. daculi teritoriebi konvenciis sxva
Tematuri programebis (rogoricaa zRvisa da sanapiros, Sida wylebis, mSrali da
subhumiduri miwebis, tyeebis, mTebis biomravalferovnebis dacvis programebi)
umniSvnelovanesi komponentebia.
2. daculi teritoriebi, maTgan miRebuli mravali sargeblis gamo, mniSvnelovani
instrumentia 2010 wlisaTvis biomravalferovnebis Semcirebis tempis
mniSvnelovani Senelebis miznis misaRwevad. magram, arsebuli monacemebis Tanaxmad
(UNEP/CBD/SBSTTA/9/5), amJamad daculi teritoriebis sistemebi ar aris sakmarisad
farTo, saTanado doneze ar xdeba maTi dagegmareba da marTva, ris gamoc ver
xerxdeba daculi teritoriebis efeqturad gamoyeneba biomravalferovnebis
konservaciisaTvis. amitom aucilebelia saswrafo zomebis miReba erovnul,
regionul da globalur doneze daculi teritoriebis gafarToebis,
reprezentaciulobis da marTvis gaumjobesebisaTvis.
3. biomravalferovnebis konvencia TanamSromlobs mraval partnior
organizaciasTan, konvenciasTan da iniciativasTan daculi teritoriebis meSveobiT
konservaciisa da mdgrad gamoyenebis xelSewyobisTvis. maT Sorisaa: IUCN-is
daculi teritoriebis msoflio komisia (WCPA), UNEP-is konservaciis
monitoringis msoflio centri (UNEP-WCMC), saerTaSoriso sazRvao organizacia
(IMO), msoflio resursebis instituti (WRI), bunebis dacvis samsaxuri (TNC); bunebis
dacvis msoflio fondi (WWF), UNESCO-s adamianisa da biosferos programa (MAB),
UNESCO-s msoflio memkvidreobis konvencia, konvencia saerTaSoriso
mniSvnelobis Warbteniani, gansakuTrebiT wylis frinvelTa sabinadrod vargisi,
teritoriebis Sesaxeb (ramsaris konvencia), konvencia veluri cxovelebis
migrirebadi saxeobebis dacvis Sesaxeb da misi SeTanxmebebi; konvencia gadaSenebis
samuSao programa daculi teritoriebis Sesaxeb
Sesavali
17
-
piras myofi veluri faunisa da floris saxeobebiT saerTaSoriso vaWrobis
Sesaxeb (CITES), gaeros forumi tyeebis sakiTxebze (UNFF); globaluri
garemosdacviTi fondi (GEF), veSapebis rewvis maregulirebeli saerTaSoriso
konvencia (ICRW), gaeros sakvebisa da soflis meurneobis organizacia (FAO), gaeros
konvencia sazRvao kanonmdeblobis Sesaxeb (UNCLOS), adgilobrivi organizaciebi,
sxva dainteresebuli mxareebi, kerZo seqtori da sxvadasxva regionuli
xelSekrulebebi da programebi.
4. winamdebare programa gansazRvravs miznebsa da qmedebebs, romlebic uSualod
dacul teritoriebTanaa dakavSirebuli. tyeebis, Sida wylebis, mSrali da
subhumiduri miwebis, zRvisa da sanapiros da mTebis biomravalferovnebis dacvis
programebis, mcenareTa konservaciis globaluri strategiisa da globaluri
taqsonomiuri iniciativis zogierTi elementi, Tavis mxriv, exeba dacul
teritoriebs. aRniSnul programebSi gansazRvruli amocanebi da qmedebebi unda
gamoiyenebodes da sruldebodes Sesabamis dacul teritoriebSi. programis
ganxorcielebisas aucilebelia biomravalferovnebis konvenciis farglebSi
Tanmxvedr sakiTxebze SemuSavebuli sxva Sesabamisi saxelmZRvaneloebis
gaTvaliswineba.
5. mdgradi ganviTarebis msoflio samitis (WSSD) gegmaSi miTiTebulia, rom 2010
wlisaTvis dasaxuli miznebis misaRwevad aucilebelia ganviTarebadi qveynebisaTvis
axali, damatebiTi finansuri da teqnikuri resursebis gamoyofa. agreTve
xazgasmulia kompleqsuri, efeqturad marTuli da ekologiurad reprezentaciuli
daculi teritoriebis globaluri sistemis Seqmnisa da saTanadod uzrunvelyofis
sasicocxlo mniSvneloba am miznebis misaRwevad. WSSD, agreTve, mouwodebs, rom am sferoSi ganxorcielebul saqmianobas aRmouCinon finansuri da teqnikuri
daxmareba rogorc saerTaSoriso, ise erovnuli resursebiT da dafinansebis
instrumentebis farTo speqtriT – sajaro finansirebiT, iniciativiT - `buneba valis
sanacvlod~, kerZo finansirebiT, daculi teritoriebis mier gaweuli momsaxurebis
anazRaurebiT, gadasaxadebiT da ekologiuri momsaxurebis mosakreblebiT.
6. programis saboloo mizania, uzrunvelyos kompleqsuri, efeqturad marTuli da
ekologiurad reprezentaciuli xmeleTisa (2010 wlamde) da zRvis (2012 wlamde) 1daculi teritoriebis sistemebis erovnuli da globaluri qselebis Seqmna, raTa
wvlili Seitanos konvenciis sami miznisa da 2010 wlisTvis globalur, regionul,
subregionul da erovnul doneebze biomravalferovnebis Semcirebis tempis
mniSvnelovani Senelebis miznis miRwevaSi; agreTve, wvlili Seitanos siRaribis
aRmofxvrasa da mdgrad ganviTarebaSi, riTac xels Seuwyobs konvenciis
strategiuli gegmisa da mdgradi ganviTarebis msoflio samitis gegmis
ganxorcielebas, agreTve, aTaswleulis ganviTarebis miznebis miRwevas.
programis mizani da moqmedebis are
18
1 globaluri qseli emsaxureba qveynebs Soris ideebisa da gamocdilebis gaziarebas, samecniero da teqnikuri TanamSromlobis,
SesaZleblobebis gaZlierebisa da erToblivi qmedebebis ganxorcielebis xelSewyobas. globalur qsels ar gaaCnia raime
Zalaufleba an mandati daculi teritoriebis erovnuli an regionuli sistemebis mimarT.
-
7. programa Sedgeba , romlebic
erTianad unda ganxorcieldnen. misi SemuSavebisas gaTvaliswinebuli iqna
biomravalferovnebis konvenciis sxva Tematuri programebi da iniciativebi
dublirebis Tavidan acilebisaTvis. mxedvelobaSi iqna miRebuli, agreTve,
sxvadasxva saerTaSoriso organizaciebis Sesabamis programebTan sinergizmis da
koordinirebis saWiroeba. konvenciis mxareebma saTanado SemTxvevebSi unda
gamoiyenon sxva Tematuri programebiTa da Tanmxvedri sakiTxebiT gansazRvruli
amocanebi da qmedebebi.
8. dacul teritoriebTan mimarTebiT konvenciis muSaoba ekosistemur midgomas
emyareba. ekosistemuri midgoma konvenciis farglebSi qmedebebis ganxorcielebis
pirveladi CarCoa. misi gamoyeneba xels uwyobs konvenciis sam mizans Soris balansis
damyarebas. magaliTad, mravalmxrivi gamoyenebis daculi teritoriebi
ekosistemuri midgomis konteqstSi saSualebas gvaZlevs, rom gadavWraT
konservaciasTan, mdgrad gamoyenebasTan da genetikuri resursebidan miRebuli
sargeblis samarTlianad ganawilebasTan dakavSirebuli konkretuli amocanebi.
ekosistemuri midgoma warmoadgens CarCos, romlis farglebSic SegviZlia
ukeTesad gavacnobieroT daculi teritoriebis urTierTdamokidebuleba
xmeleTisa Tu zRvis ufro farTo landSaftebTan da ukeTesad SevafasoT daculi
teritoriebidan miRebuli saqonlis da momsaxurebis Rirebuleba. ekosistemuri
midgomis konteqstSi daculi teritoriebis sistemis daarseba da marTva unda
ganixilebodes ara mxolod erovnul, aramed ekosistemur da bioregionul
doneze, im SeTxvevebSi, roca ekosistema erTi saxelmwifos farglebs scildeba.
aRniSnuli mniSvnelovani argumentia transsasazRvro daculi teritoriebisa da
erovnuli iurisdiqciis miRma sazRvao daculi teritoriebis daarsebis
sasargeblod. zRvisa da sanapiro dacul teritoriebSi am programis nebismieri
qmedeba unda Seesabamebodes konvenciis VII/5 gadawyvetilebas zRvisa da sanapiros
biomravalferovnebis Sesaxeb.
9. konvenciis mxareebs programa daexmareba SeimuSaon erovnuli programebi da
gansazRvron konkretuli amocanebi, qmedebebi, Semsruleblebi, ganrigi, Sesabamisi
instrumentebi da Sedegebi. mxareebs SeuZliaT, winamdebare programis mier
SeTavazebuli qmedebebidan amoirCion maTTvis sasurveli variantebi, moaxdinon
maTi adaptacia da/an gansazRvron sxva saWiro qmedebebi, TavianT qveynebSi arsebuli
situaciis da pirobebis Sesabamisad. winamdebare programis ganxorcielebisas
gaTvaliswinebuli unda iqnes ekosistemuri midgoma. programis ganxorcielebisas
mxareebma yuradReba unda miaqcon sxvadasxva variantebTan dakavSirebul SesaZlo
socialur, ekonomikur da garemosdacviT danaxarjebsa da sargeblebs. mxareebi
unda Seecadon gamoiyenon Sesabamisi teqnologiebi, finansuri da teqnikuri
TanamSromlobis SesaZleblobebi da uzrunvelyon yvela im saSualebis mozidva,
romlebic SeuqmniT SesaZleblobas gadaWran dacul teritoriebTan dakavSirebuli
problemebi, an aRmofxvran maTi gamomwvevi mizezebi.
10. programis ganxorcieleba mniSvnelovan wvlils Seitans konvenciis sami miznis
miRwevaSi.
oTxi urTierTdakavSirebuli elementisagan
19
-
SerCeva, daarseba, gaZliereba da marTva
daculi teritoriebis erovnuli da regionuli sistemebis daarseba,
gaZliereba da globalur qselSi integrireba globalur doneze SeTanxmebuli
miznebis misaRwevad.
amocana: kompleqsuri, reprezentaciuli da efeqturad marTuli xmeleTis
(2010 wlamde) da sazRvao (2012 wlamde) erovnuli da regionuli daculi
teritoriebis sistemebis globaluri qselis Camoyalibeba, rac wvlils Seitans:
(i) biomravalferovnebis Semcirebis tempis mniSvnelovani Senelebis Sesaxeb konvenciis strategiuli gegmisa da mdgradi ganviTarebis msoflio samitis
miznebis miRwevaSi;
(ii) aTaswleulis ganviTarebis miznebis, kerZod, me-7 miznis (garemosdacviTi mdgradobis uzrunvelyofa) miRwevSi;
(iii) mcenareTa konservaciis globaluri strategiis ganxorcielebaSi.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
1.1.1 2006 wlamde SemuSavdes daculi teritoriebis droSi gansazRvruli da
raodenobrivad Sefasebadi amocanebi da indikatorebi erovnul da regionul
doneebze.
1.1.2 gadaudeblad, 2006 wlamde, miRebul iqnes zomebi daculi teritoriebis
daarsebis an gafarToebisaTvis nebismier did, xeluxlebel, SedarebiT
arafragmentirebul, Seucvlel an safrTxis winaSe myof bunebriv adgilebSi, an 2erovnul doneze gadaSenebis safrTxis winaSe myofi saxeobebis arealebSi,
migrirebadi saxeobebis konservaciis saWiroebebis gaTvaliswinebiT.
1.1.3 gadaudeblad, 2006 wlamde xmeleTisa da 2008 wlamde zRvis garemosTvis,
miRebul iqnes zomebi Sida wylebisa da zRvis ekosistemebis ufro srulyofili
warmodgenisTvis regionul da erovnul daculi teritoriebis sistemebSi.
mxedvelobaSi unda iqnes miRebuli erovnuli iurisdiqciis miRma arsebuli zRvisa
da transsasazRvro Sida wylebis ekosistemebi.
1.1.4 2006 wlamde mkvidri da adgilobrivi Temebis da yvela Sesabamisi
dainteresebuli mxaris efeqturi monawileobiT Catardes konservaciis arsebuli
da potenciuri formebis mimoxilva. Sefasdes maTi vargisianoba biomraval-
ferovnebis konservaciis miznebis miRwevisaTvis. aseve Sefasdes daculi
teritoriebis marTvis inovaciuri modelebi (rogoricaa marTva sxvadasxva donis
samTavrobo uwyebebis an mkvidri da adgilobrivi Temebis mier, erToblivi marTva,
kerZo daculi teritoriebi), romlebic unda aRiardes da dainergos
programis elementi 1: daculi teritoriebisa da maTi sistemebis dagegmva,
mizani 1.1
20
2 konvenciis mxareebma SeiZleba gamoiyenon IUCN-is „gadaSenebis piras myofi saxeobebis wiTeli nusxis“ 3.1 versiiT gansazRvruli kriteriumebi.
-
sakanonmdeblo, politikuri, finansuri, institucionaluri da saTemo
meqanizmebiT.
1.1.5 2006 wlamde dasruldes daculi teritoriebis sistemaSi arsebuli
xarvezebis analizi erovnul da regionul doneebze, imis gaTvaliswinebiT, rom
unda Seiqmnas daculi teritoriebis reprezentaciuli sistema, romelic
uzrunvelyofs xmeleTis, zRvisa da Sida wylebis ekosistemebisa da bio-
mravalferovnebis efeqtur konservacias. agreTve aucilebelia SemuSavdes
erovnuli gegma, romelic gansazRvravs gansakuTrebuli safrTxis winaSe myofi an
didi faseulobis mqone teritoriebis dacvis droebiT zomebs. xarvezebis analizi
unda efuZnebodes biomravalferovnebis konvenciis I danarTs da sxva Sesabamis
kriteriumebs, rogoricaa, magaliTad: biomravalferovnebis konservaciis samizne
komponentis Seucvleloba, minimaluri efeqturi zoma, sicocxlisunarianoba,
saxeobaTa migracia, bunebrioba, ekologiuri procesebi da ekosistemuri
momsaxureba.
1.1.6 2009 wlisTvis daculad gamocxaddes xarvezebis erovnuli an regionuli
analizis Sedegad gamovlenili teritoriebi (zusti rukebis Sedgenis CaTvliT) da
dasruldes ekologiurad reprezentaciuli daculi teritoriebis kompleqsuri
sistemebis Seqmna xmeleTisa (2010 wlisaTvis) da zRvis (2012 wlisaTvis) garemoSi.
1.1.7 waxalisdes im daculi teritoriebis Seqmna, romlebic sargebels moutanen
mkvidr da adgilobriv Temebs, maTi tradiciuli codnis pativiscemiT,
SenarCunebiTa da mxardaWeriT konvenciis 8(j) muxlisa da sxva saTanado debulebebis Sesabamisad.
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
1.1.8 gansazRvros daculi teritoriebisTvis raodenobrivi da xarisxobrivi
miznebi da indikatorebi, romelTa gamoyenebac SesaZlebeli iqneba globalur
doneze da romlebic wvlils Seitanen 2010 wlisaTvis dasaxuli miznisa da
aTaswleulis ganviTarebis miznebis miRwevaSi.
1.1.9 moiwvios Sesabamisi saerTaSoriso da regionuli organizaciebi,
romlebic daxmarebas gauweven konvenciis mxareebs erovnul doneze xarvezebis
analizis ganxorcielebaSi.
1.1.10 SeimuSaos da informaciuli uzrunvelyofis meqanizmis an sxva Sesabamisi
saSualebebis gamoyenebiT gaavrcelos sistemuri dagegmarebis koncefciebi da
instrumentebi; xeli Seuwyos miRebuli gamocdilebis da gakveTilebis gaziarebas da
maT adaptirebas sxvadasxva ekologiur da socialur garemoebTan.
daculi teritoriebis integrireba xmeleTisa da zRvis ufro
farTo landSaftebSi da seqtorebSi, imgvarad, rom uzrunvelyofili iqnes maTi
ekologiuri struqturisa da funqciebis SenarCuneba.
mizani 1.2
21
-
2015 wlamde yvela daculi teritoria da maTi sistemebi integrirebul iqnes xmeleTisa da zRvis ufro farTo landSaftebSi da Sesabamis
3seqtorebSi, ekologiuri uwyvetobis gaTvaliswinebiT, ekosistemuri midgomisa da,
sadac saWiroa, ekologiuri qselebis gamoyenebis meSveobiT.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
1.2.1 2006 wlamde Sefasdes daculi teritoriebis xmeleTisa da zRvis ufro
farTo landSaftebSi da Sesabamis seqtorul gegmebsa da strategiebSi (magaliTad,
siRaribis daZlevis strategiaSi) integrirebis mizniT ganxorcielebuli
konkretuli qmedebebis Sedegad miRebuli erovnuli da adgilobrivi gamocdileba
da gakveTilebi.
1.2.2 2008 wlamde ganisazRvros da ganxorcieldes daculi teritoriebis
xmeleTisa da zRvis ufro farTo landSaftebSi integrirebis gaZlierebisaken
mimarTuli praqtikuli nabijebi, politikuri, samarTlebrivi, gegmarebiTi da sxva
RonisZiebebis CaTvliT.
1.2.3 daculi teritoriebis regionuli, erovnuli da adgilobrivi sistemebi
integrirdes xmeleTisa da zRvis ufro farTo landSaftebSi, Semdegi zomebis 4
meSveobiT: ekologiuri qselebis, ekologiuri derefnebis da/an buferuli
zonebis Seqmna da marTva, sadac SesaZlebelia, ekologiuri procesebis SenarCuneba,
migrirebadi saxeobebis saWiroebebis gaTvaliswineba.
1.2.4 ganviTardes ekologiuri uwyvetobis uzrunvelyofis instrumentebi,
rogoricaa ekologiuri derefnebi, romlebic erTmaneTTan SeakavSireben dacul
teritoriebs, sadac es saWiroa biomravalferovnebis konservaciis erovnuli
prioritetebis mixedviT.
1.2.5 aRdgenil iqnes habitatebi da degradirebuli ekosistemebi ekologiuri
qselebis, ekologiuri derefnebis da/an buferuli zonebis Seqmnis xelSesawyobad.
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
1.2.6 mxari dauWiros regionuli da subregionuli seminarebis organizebas,
Sesabamis seqtoruli da sivrculi ganviTarebis gegmebSi biomravalferovnebis da
daculi teritoriebis integrirebis Sesaxeb miRebuli gamocdilebis
gaziarebisTvis.
1.2.7 moipovos da informaciuli uzrunvelyofis meqanizmis, an sxva Sesabamisi
saSualebebis gamoyenebiT gaavrcelos saukeTeso praqtikis konkretuli magaliTebi
da angariSebi saerTaSoriso, regionul, erovnul da adgilobriv doneebze
ekosistemuri midgomis gamoyenebis Taobaze.
amocana:
3 ekologiuri uwyvetobis sakiTxi yvela mxares ar exeba
4 ekologiuri derefnebis sakiTxi yvela mxares ar exeba
22
-
mizani 1.3 regionuli qselebis, transsasazRvro daculi teritoriebisa da saxelmwifoTaSoris mosazRvre dacul teritoriebs Soris TanamSromlobis
Seqmna da gaZliereba.
5 amocana: 2010/2012 wlebisaTvis Seiqmnas da gaZlierdes transsasazRvro daculi teritoriebi, saxelmwifoTaSoris mosazRvre daculi teritoriebis
TanamSromlobis sxva formebi da regionuli qselebi, biomravalferovnebis
konservaciisa da mdgradi gamoyenebis, ekosistemuri midgomis danergvisa da
saerTaSoriso TanamSromlobis gaumjobesebis mizniT.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
1.3.1 iTanamSromlon sxva mxareebTan da Sesabamis partniorebTan daculi
teritoriebis efeqturi regionuli qselebis Camoyalibebis mizniT, gansakuTrebiT
im adgilebSi, romlebic ganisazRvreba, rogorc konservaciis erToblivi
prioritetebi (magaliTad, barieruli rifis sistemebi, did mdinareTa auzebi,
mTaTa sistemebi, tyis SemorCenili masivebi da mniSvnelovani habitatebi gadaSenebis
safrTxis winaSe myofi saxeobebisaTvis). Camoyalibdes saxelmwifoTaSorisi
sakoordinacio meqanizmebi, romlebic aucilebelia daculi teritoriebis
regionuli qselebis Seqmnisa da efeqturi grZelvadiani marTvis uzrunvelsayofad.
1.3.2 sazRvao kanonmdeblobis Sesaxeb gaeros araformaluri sakonsultacio
procesis (UNICPOLOS) farglebSi iTanamSromlon sxva mxareebTan da Sesabamis
partniorebTan erovnuli iurisdiqciis miRma sazRvao daculi teritoriebis
daarsebisa da marTvis mizniT, saerTaSoriso kanonmdeblobis, maT Soris sazRvao
kanonmdeblobis Sesaxeb gaeros konvenciis da samecniero informaciis Sesabamisad.
1.3.3 saWiroebis SemTxvevaSi daarsdes axali transsasazRvro daculi
teritoriebi mezobel qveynebTan erTad da gaZlierdes arsebuli transsasazRvro
daculi teritoriebis erToblivi marTva.
1.3.4 xeli Seewyos saxelmwifoTaSoris mosazRvre dacul teritoriebs Soris
TanamSromlobas.
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
1.3.5 iTanamSromlos Sesabamis organizaciebTan da organoebTan da miiRos
maTgan konsultaciebi transsasazRvro daculi teritoriebis daarsebisa da
erToblivi marTvis sakiTxebze saxelmZRvanelos SemuSavebis mizniT.
1.3.6 Seagrovos da gaavrcelos informacia daculi teritoriebis regionuli
qselebis da transsasazRvro daculi teritoriebis Sesaxeb, maT Soris, ramdenadac
es SesaZlebeli iqneba, maTi geografiuli ganawilebis, istoriuli fonis, rolis da
monawile partniorebis Sesaxeb.
1.3.7 ganixilos migrirebadi saxeobebis Sesaxeb konvenciis farglebSi
5 miTiTeba keTdeba sazRvao daculi teritoriebis qselebze, romelic Sesabameba WSSD -s gegmas.
23
-
regionuli TanamSromlobis potenciuri SesaZlebloba imisaTvis, rom daculi
teritoriebis qselebi saxelmwifoTa Soris da momavalSi erovnuli iurisdiqciis
miRma, erTmaneTs daukavSirdes sakvanZo saxeobebisaTvis samigracio derefnebis
Seqmnis saSualebiT.
calkeuli daculi teritoriis dagegmarebisa da marTvis
mniSvnelovani gaumjobeseba.
amocana: 2012 wlisaTvis yvela daculi teritoria imarTebodes efeqturad, TanamonawileobiTi da samecniero informaciaze dafuZnebuli dagegmarebis
procesis gamoyenebiT, romelic gansazRvravs biomravalferovnebis dacvis mkafio
miznebs, amocanebs, marTvis strategiebsa da monitoringis programebs,
iTvaliswinebs arsebul meTodologiebsa da grZelvadian marTvis gegmebs da
uzrunvelyofs dainteresebuli mxareebis aqtiur monawileobas.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
1.4.1 mkvidri da adgilobrivi Temebisa da sxva Sesabamisi dainteresebuli
mxareebis CarTviT Seiqmnas TanamonawileobiTi procesi daculi teritoriebis
dagegmarebisTvis ekosistemuri midgomis Sesabamisad; efeqturi dagegmarebisTvis
gamoyenebul iqnes Sesabamisi ekologiuri da socialur-ekonomikuri monacemebi.
1.4.2 daculi teritoriebisTvis ganisazRvros biomravalferonebis
konservaciis saTanado, raodenobrivad Sefasebadi amocanebi, biomravalfero-
vnebis konvenciis I danarTSi gansazRvruli da sxva Sesabamisi kriteriumebis
gamoyenebiT.
1.4.3 daculi teritoriebis dagegmarebis procesSi ganxorcieldes regionuli
da adgilobrivi masStabiT biomravalferovnebis konservaciisa da mdgradi
gamoyenebis uzrunvelyofaSi daculi teritoriebis wvlilis analizi da arsebuli
safrTxeebis da maTi daZlevis meTodebis analizi.
1.4.4 SesaZleblobis mixedviT, magram araugvianes 2010 wlisa, SemuSavdes an
ganaxldes marTvis gegmebi daculi teritoriebisaTvis zemoaRniSnuli procesebis
Sesabamisad, konvenciis sami miznis ukeT misaRwevad.
1.4.5 klimatis cvlilebasTan adaptaciis zomebi aisaxos daculi teritoriebis
dagegmarebasa da marTvis strategiebSi, iseve, rogorc daculi teritoriebis
sistemis dagegmvaSi.
1.4.6 uzrunvelyofil iqnes daculi teritoriebis efeqturad marTva an
zedamxedveloba kargad gawvrTnili, gamocdili, Sesabamisad aRWurvili da
saTanado Tanadgomis mqone personalis mier, raTa TanamSromlebma SeZlon
daculi teritoriebis marTvasa da konservaciaSi TavianTi ZiriTadi rolis
Sesruleba.
mizani 1.4
24
-
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
1.4.7 Seagrovos da informaciuli uzrunvelyofis meqanizmis meSveobiT
gaavrcelos informacia konkretuli daculi teritoriebis dagegmarebis
Tanamedrove midgomebis, koncefciebisa da instrumentebis Sesaxeb; mxari dauWiros
sxvadasxva ekologiur da socialur-ekonomikur konteqstebSi maTi gamoyenebis
Sedegad miRebuli gamocdilebisa da gakveTilebis Sesaxeb informaciis gaziarebas.
1.4.8 gaavrcelos informacia daculi teritoriebis marTvis im warmatebuli
modelebis Sesaxeb, romlebsac SeuZliaT, wvlili Seitanon konvenciis sami miznis
miRwevaSi, siRaribis daZlevasa da mdgrad ganviTarebaSi.
daculi teritoriebisTvis ZiriTadi safrTxeebis Tavidan acileba da
maTi negatiuri zemoqmedebis Serbileba.
amocana: 2008 wlisaTvis SemuSavdes daculi teritoriebisaTvis arsebuli ZiriTadi safrTxeebis gansazRvris, Tavidan acilebisa da maTi negatiuri
zemoqmedebis Serbilebis efeqturi meqanizmebi.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
1.5.1 sadac es SesaZlebelia, droulad Sefasdes nebismieri proeqtis an gegmis
SesaZlo zemoqmedeba dacul teritoriebze da saWiro informacia droulad
miewodos yvela dainteresebul mxares. gaTvaliswinebuli unda iqnes mxareTa
konferenciis VI/7 gadawyvetilebiT gansazRvruli principebi garemoze
zemoqmedebis Sefasebis Sesaxeb kanonmdeblobaSi da / an procesebsa da strategiul
garemosdacviT SefasebaSi biomravalferovnebis sakiTxebis CarTvis Taobaze.
1.5.2 2010 wlisaTvis ganisazRvros pasuxismgebloba da kompensaciis zomebi
daculi teritoriebisaTvis miyenebuli zianisaTvis, romlebic iTvaliswineben
princips ̀ damabinZurebeli ixdis“, an sxva Sesabamis meqanizmebs.
1.5.3 SemuSavdes da ganxorcieldes daculi teritoriebis reabilitaciisa da
ekologiuri mTlianobis aRdgenis RonisZiebebi.
1.5.4 miRebul iqnes zomebi dacul teritoriebSi ucxo invaziur saxeobebTan
dakavSirebuli riskis gasakontroleblad.
1.5.5 Sefasdes ZiriTadi safrTxeebi daculi teritoriebisaTvis; SemuSavdes da
ganxorcieldes maTi Tavidan acilebisa da/an Serbilebis strategiebi.
1.5.6 SemuSavdes politika, gaumjobesdes mmarTveloba da gatardes saswrafo
zomebi daculi teritoriebis resursebis ukanono eqspluataciis SeCerebisaTvis da
am resursebiT ukanono vaWrobis aRsakveTad regionuli da saerTaSoriso
TanamSromlobis gaZlierebisaTvis. gaTvaliswinebul iqnes mkvidri da
adgilobrivi Temebis mier am resursebis mdgradi gamoyenebis principebi
konvenciis me-10 muxlis Sesabamisad.
mizani1.5
25
-
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
1.5.7 Seitanos daculi teritoriebisaTvis specifikuri sakiTxebi saxelmZRva-
neloSi garemoze zemoqmedebis Sefasebis da strategiuli garemosdacviTi
Sefasebis procedurebsa da maregulirebel kanonmdeblobaSi biomravalfero-
vnebis sakiTxebis gaTvaliswinebis Sesaxeb.
1.5.8 iTanamSromlos zemoqmedebis Sefasebis saerTaSoriso asociaciasTan da
sxva Sesabamis organizaciebTan zegavlenis Sefasebis saxelmZRvanelo principebis
SemuSavebisa da daxvewis mizniT, kerZod ki, uzrunvelyos dacul teritoriebSi
garemoze zemoqmedebis Sefasebis yvela etapis danergva ekosistemuri midgomis
Sesabamisad.
1.5.9 Seagrovos da informaciuli uzrunvelyofis meqanizmisa da sxva
saSualebebis gamoyenebiT gaavrcelos informacia ZiriTadi safrTxeebis
zegavlenis Serbilebis konkretuli magaliTebis, saukeTeso praqtikisa da miRebuli
gakveTilebis Sesaxeb da xeli Seuwyos Sesabamisi gamocdilebis gaziarebas.
programis elementi 2: mmarTveloba, Tanamonawileoba, Tanasworoba da sargeblis ganawileba
Tanasworobis da sargeblis ganawilebis xelSewyoba.
amocana: 2008 wlisTvis SemuSavdes daculi teritoriebis daarsebasa da
marTvasTan dakavSirebuli nebismieri danaxarjisa da sargeblis samarTliani
ganawilebis meqanizmebi.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
2.1.1 Sefasdes daculi teritoriebis daarsebis da marTvis Sedegad warmoqnili
ekonomikuri da socialur-kulturuli danaxarjebi, gansakuTrebiT mkvidr da
adgilobriv TemebTan mimarTebiT; Setanil iqnes Sesworebebi kanonmdeblobaSi
uaryofiTi zemoqmedebis Tavidan acilebisa da SerbilebisaTvis; saWiroebis
SemTxvevaSi, uzrunvelyofil iqnes erovnuli kanonmdeblobis Sesabamisad,
danaxarjebis kompensireba da sargeblis samarTlianad ganawileba.
2.1.2 aRiardes daculi teritoriebis marTvis sxvadasxva modelebi (magaliTad,
saTemo an kerZo daculi teritoriebi) da xeli Seewyos maT danergvas, imis mixedviT,
Tu TiToeul maTgans ra potenciali aqvs konvenciis Sesabamisad biomraval-
ferovnebis konservaciis amocanebis gadasaWrelad. samarTlebrivi, politikuri,
finansuri da saTemo meqanizmebis meSveobiT xeli Seewyos marTvis axali modelebis
danergvas.
2.1.3 mkvidri da adgilobrivi Temebis sruli TanamonawileobiT SemuSavdes
sakanonmdeblo da institucionaluri meqanizmebi, romlebic xels Seuwyoben saTemo
daculi teritoriebis legalur aRiarebas da efeqturad marTvas, raTa
mizani 2.1
26
-
uzrunvelyofil iqnes rogorc biomravalferovnebis konservacia, ise mkvidri da
adgilobrivi Temebis codnis, inovaciebisa da cxovrebis wesis SenarCuneba.
2.1.4 daculi teritoriebis funqcionirebidan miRebuli socialuri da
ekonomikuri sargebeli gamoyenebul iqnes siRaribis dasaZlevad, daculi
teritoriebis marTvis miznebis Sesabamisad.
2.1.5 ekosistemuri midgomis principebis dacviT, uzrunvelyon mkvidri da
adgilobrivi Temebisa da Sesabamisi dainteresebuli mxareebis CarTva
TanamonawileobiTi dagegmarebisa da marTvis procesebSi.
2.1.6 SemuSavdes an gaZlierdes erovnuli politika dacul teritoriebze
arsebuli genetikuri resursebis xelmisawvdomobasTan da maTi gamoyenebis Sedegad
miRebuli sargeblis samarTlian ganawilebasTan dakavSirebiT, „genetikuri
resursebis xelmisawvdomobisa da maTi gamoyenebiT miRebuli sargeblis
samarTliani da Tanabari ganawilebis Sesaxeb bonis principebis“ Sesabamisad.
mkvidri da adgilobrivi Temebis da Sesabamisi dainteresebuli
mxareebis procesSi CarTvis uzrunvelyofa da gaZliereba.
amocana: 2008 wlisaTvis uzrunvelyofil iqnes arsebuli daculi teritoriebis marTvasa da axali daculi teritoriebis Seqmnasa da marTvaSi
mkvidri da adgilobrivi Temebis da sxva dainteresebuli mxareebis sruli da
efeqturi Tanamonawileoba, maTi uflebebis sruli dacviT da pasuxismgeblobebis
aRiarebiT, erovnuli kanonmdeblobisa da saTanado saerTaSoriso
valdebulebebis Sesabamisad.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
2.2.1 ganxorcieldes dainteresebul mxareTa procesebSi CarTvis SesaZle-
blobebis, amisaTvis saWiro saSualebebisa da adgilobrivi konteqstis Sesabamisi
meqanizmebis TanamonawileobiTi kvleva, ise, rom uzrunvelyofili iqnes
genderuli da socialuri Tanasworoba daculi teritoriebis politikis
SemuSavebisa da marTvis procesebSi rogorc erovnul, aseve daculi teritoriebis
sistemebis da konkretuli daculi teritoriebis doneze.
2.2.2 ganxorcieldes konkretuli gegmebi da iniciativebi, romlebic
uzrunvelyofen procesSi mkvidri da adgilobrivi Temebis efeqtur CarTvas,
erovnuli kanonmdeblobiT da Sesabamisi saerTaSoriso valdebulebebiT
gansazRvruli maTi uflebebis sruli gaTvaliswinebiT, agreTve Sesabamisi
dainteresebuli mxareebis monawileobas daculi teritoriebis dagegmarebis,
daarsebis, zedamxedvelobisa da marTvis yvela doneze; am gegmebis da iniciativebis
ganxorcielebisas gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos adekvaturi
TanamonawileobisTvis dabrkolebebis gansazRvras da aRmofxvras.
2.2.3 dainteresebuli mxareebis monawileobiT ganxorcieldes Sefasebebi, raTa
gamovlindes da saTanadod iqnes gamoyenebuli sazogadoebaSi arsebuli codna,
mizani 2.2
27
-
unarebi, resursebi da institutebi, romlebic mniSvnelovania biomravalferov-
nebis konservaciisaTvis.
2.2.4 Seiqmnas xelsayreli garemo (kanonmdebloba, politika, SesaZleblobebi
da resursebi), romelic saSualebas miscems mkvidr da adgilobriv Temebs, agreTve, 6dainteresebul mxareebs , CaerTon gadawyvetilebebis miRebis procesSi. agreTve
ganaviTarebs maT SesaZleblobebs daculi teritoriebis (maT Soris kerZo da
saTemo daculi teritoriebis) daarsebisa da marTvis kuTxiT.
2.2.5 uzrunvelyofili iqnes, rom adgilobrivi Temebis nebismieri gadasaxleba,
rac gamowveulia daculi teritoriebis daarsebiT an marTviT, moxdes mxolod
Temebis winaswari informirebisa da Tanxmobis safuZvelze, erovnuli
kanonmdeblobis da saTanado saerTaSoriso valdebulebebis Sesabamisad.
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
2.2.6 miawodos mxareebs dacul teritoriebTan dakavSirebul procesebSi
dainteresebul mxareTa monawileobis konkretuli magaliTebi, misces maT rCevebi
saukeTeso praqtikis Sesaxeb da miuTiTos informaciis sxva wyaroebi.
2.2.7 informaciuli uzrunvelyofis meqanizmiT, teqnikuri gamocemebiTa da sxva
saSualebebiT xeli Seuwyos, rom saerTaSoriso doneze iqnes gaziarebuli
biomravalferovnebis konservaciis procesSi dainteresebuli mxareebis CarTvis
efeqturi meqanizmebisa da marTvis modelebis gamoyenebis gamocdileba. es
gansakuTrebiT Seexeba erToblivad marTul, agreTve, saTemo da kerZo dacul teritoriebs.
programis elementi 3: xelsayreli garemos Seqmna
daculi teritoriebisTvis xelsayreli politikuri, instituciona-
luri da socialur-ekonomikuri garemos Seqmna.
amocana: 2008 wlisaTvis dasruldes politikis (maT Soris socialuri da ekonomikuri Sefasebebisa da stimulebis) gadaxedva da, saWiroebis SemTxvevaSi, maTSi
Sesworebebis Setana, daculi teritoriebisa da maTi sistemebis daarsebisa da
marTvisaTvis xelsayreli garemos Seqmnis mizniT.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
3.1.1 2006 wlamde ganisazRvros sakanonmdeblo da institucionaluri xarvezebi
da dabrkolebebi, romlebic xels uSlian daculi teritoriebis Seqmnas da
efeqturad marTvas da aRmoifxvras isini 2009 wlamde.
3.1.2 Sefasdes daculi teritoriebis (rogorc Sesabamisi garemosdacviTi
momsaxurebis) wvlili qveynis ekonomikasa da kulturaSi da erovnul doneze
mizani 3.1
6 am konteqstSi gansakuTrebuli yuradReba eqcevaT momTabare Temebsa da mwyemsebs.
28
-
aTaswleulis ganviTarebis miznebis ganxorcielebaSi; ekonomikuri Sefasebis
meTodebi da bunebrivi resursebis aRricxvis instrumentebi integrirdes erovnuli
dagegmarebis procesSi, raTa SesaZlebeli gaxdes daculi teritoriebis dafaruli
da Ria ekonomikuri sargeblis gamovlena da imis dadgena, Tu vin aris ZiriTadi
mosargeble.
3.1.3 harmonizdes seqtoruli politika da kanonebi, raTa uzrunvelyofil
iqnes daculi sistemebis konservaciisa da efeqturad marTvis mxardaWera.
3.1.4 ganxilul iqnes marTvis principebi, rogorebicaa kanonis uzenaesoba,
decentralizacia, gadawyvetilebebis TanamonawileobiT miReba, raTa dadgindes,
ramdenad uzrunvelyofen isini angariSvaldebulebas da davebis gadaWris
samarTliani institutebis da procedurebis arsebobas.
3.1.5 gamovlindes da aRmoifxvras iseTi araswori waxalisebebi da
winaaRmdegobebi seqtorul politikaSi, romlebic zrdian zewolas dacul
teritoriebze, an miRebul iqnes zomebi aseTi ukuefeqtebis Sesarbileblad, sadac
SesaZlebelia, gardaiqmnas isini konservaciis xelSemwyob pozitiur stimulebad.
3.1.6 ganisazRvros da SemoRebul iqnes pozitiuri stimulebi, romlebic xels
Seuwyoben daculi teritoriebis SenarCunebas, agreTve, mkvidri da adgilobrivi
Temebis da dainteresebuli pirebis CarTvas konservaciis procesebSi.
3.1.7 miRebul iqnes sakanonmdeblo CarCoebi erovnuli, regionuli da
adgilobrivi daculi teritoriebis sistemebisTvis, sadac es saWiroa.
3.1.8 biomravalferovnebis konservaciis miznebis misaRwevad SemuSavdes
waxalisebis erovnuli meqanizmebi, institutebi da sakanonmdeblo CarCoebi,
romlebic mxars dauWeren daculi teritoriebis mTeli speqtris Camoyalibebas, maT
Soris, sadac SesaZlebelia, kerZo miwebze.
3.1.9 ganisazRvros da gaZlierdes daculi teritoriebis mier mowodebuli, an
daculi teritoriebis ekosistemuri momsaxurebis Sedegad warmoqmnili saqonlis
da momsaxurebis ekonomikuri SesaZleblobebi da bazrebi adgilobriv, erovnul
da saerTaSoriso doneebze; am procesSi aucilebelia daculi teritoriebis
miznebTan Sesabamisobis da sargeblis samarTliani ganawilebis uzrunvelyofa.
3.1.10 SemuSavdes meqanizmebi regionul, erovnul da adgilobriv doneebze
biomravalferovnebis konservaciaze pasuxismgebeli dawesebulebebis institu-
cionaluri da finansuri mdgradobis uzrunvelsayofad.
3.1.11 damyardes TanamSromloba mezobel qveynebTan, raTa Seiqmnas xelsayreli
garemo transsasazRvro daculi teritoriebisTvis, saxelmwifoTaSoris
mosazRvre dacul teritoriebs Soris TanamSromlobisTvis da sxva msgavsi
midgomebisTvis (maT Soris regionuli qselebis SeqmnisaTvis).
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
3.1.12 ZiriTad partniorebTan erTad, rogorebicaa OECD, IUCN, WWF da sxva
konvenciebis samdivnoebi, moipovos informacia (saxelmZRvaneloebi,
meTodologiebi da sxva) wamaxalisebel RonisZiebebze da maT SemuSavebaze.
29
-
3.1.13 Seagrovos da informaciuli uzrunvelyofis meqanizmisa da sxva
saSualebebis meSveobiT gaavrcelos saukeTeso praqtikis konkretuli magaliTebi
daculi teritoriebis marTvaSi wamaxalisebeli RonisZiebebis gamoyenebis Sesaxeb.
3.1.14 Seagrovos da informaciuli uzrunvelyofis meqanizmis da sxva
saSualebebis meSveobiT gaavrcelos informacia daculi teritoriebis marTvis
gegmebSi, programebsa da politikaSi waxalisebis RonisZiebebis integrirebis da
gamoyenebis saukeTeso praqtikis, maT Soris araswori waxalisebebis aRmofxvris an
Serbilebis SesaZleblobebis Sesaxeb.
daculi teritoriebis dagegmarebis, daarsebisa da marTvis
SesaZleblobebis gaZliereba.
2010 wlisaTvis ganxorcieldes SesaZleblobebis gaZlierebis sruli programebi da iniciativebi, romlebic mimarTulia individualur, saTemo
da institucionalur doneebze codnisa da unar-Cvevebis ganviTarebisa da
profesionaluri standartebis amaRlebisaken.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
3.2.1 2006 wlamde dasruldes dacul teritoriebTan dakavSirebiT
SesaZleblobis gaZlierebis saWiroebebis Sefaseba da maT safuZvelze Camoyalib-
des SesaZleblobebis gaZlierebis programebi. Ees programebi unda moicavdnen
treningebis kurss daculi teritoriebis marTvaSi da gansazRvravdnen resursebs
maTi uwyveti CatarebisTvis.
3.2.2 Seiqmnas daculi teritoriebis marTvis Sesaxeb arsebuli codnis da
gamocdilebis, maT Soris 8(j) muxlSi da Tanmdev debulebebSi gansazRvruli tradiciuli codnis dokumenturad dafiqsirebisaTvis aucilebeli efeqturi
meqanizmebi; ganisazRvros codnasa da unar-CvevebSi arsebuli xarvezebi.
3.2.3 qveynebma da Sesabamisma organizaciebma erTmaneTs gauziaron miRebuli
gakveTilebi, informacia da SesaZleblobebis gaZlierebis gamocdileba,
informaciuli uzrunvelyofis meqanizmisa da sxva meTodebis gamoyenebiT.
3.2.4 gaZlierdes uwyebebis SesaZleblobebi daculi teritoriebis regionul,
erovnul da adgilobriv doneze marTvaSi seqtorTaSorisi TanamSromlo-
bisaTvis.
3.2.5 gaZlierdes dacul teritoriebTan dakavSirebuli uwyebebis
SesaZleblobebi mdgradi dafinansebis uzrunvelsayofad, finansuri
waxalisebebis, garemosdacviTi momsaxurebisa da sxva instrumentebis gamoyenebiT.
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
3.2.6 iTanamSromlos IUCN-Tan da sxva Sesabamis organizaciebTan xelmisawvdomi
informaciis mopovebisa da gavrcelebis mizniT.
mizani 3.2
amocana:
30
-
3.2.7 iTanamSromlos sxvadasxva iniciativebTan, magaliTad, daculi
teritoriebis Semswavlel qselTan (PALNet-IUCN), Sesabamis organizaciebTan erTad
Seecados gamoitanos daskvnebi maTive gamocdilebidan.
daculi teritoriebisaTvis saTanado teqnologiebis SemuSaveba,
gamoyeneba da gadacema.
amocana: 2010 wlisaTvis sagrZnoblad gaumjobesdes daculi teritoriebis efeqturad marTvis teqnologiebisa da inovaciuri midgomebis SemuSaveba, aRiareba
da gadacema, teqnologiebis gadacemisa da TanamSromlobis Sesaxeb mxareTa
konferenciis mier miRebuli gadawyvetilebebis gaTvaliswinebiT.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
3.3.1 dokumenturad dafiqsirdes daculi teritoriebis konservaciis, maTi
biomravalferovnebis mdgradi gamoyenebisa da daculi teritoriebis marTvis
Sesabamisi teqnologiebi da miewodos aRmasrulebel mdivans.
3.3.2 Sefasdes daculi teritoriebis marTvisaTvis Sesabamisi teqnologiebis
saWiroebebi, mkvidri da adgilobrivi Temebis da dainteresebuli mxareebis, maT
Soris kvleviTi institutebis, arasamTavrobo organizaciebis da kerZo seqtoris
monawileobiT.
3.3.3 waxalisdes Sesabamisi teqnologiebis SemuSaveba da gamoyeneba, maT Soris im
teqnologiebis, romlebic gulisxmoben mkvidri da adgilobrivi Temebis CarTvas,
maTi Tanxmobis miRebas da monawileobas, 8(j) muxlis da Tanmdevi debulebebis Sesabamisad, habitatebis reabilitaciis da aRdgenis, resursebis rukebis Sedgenis,
biologiuri inventarizaciis da biomravalferovnebis swrafi Sefasebis,
monitoringis, in situ da ex situ konservaciis, mdgradi gamoyenebis sakiTxebis
gadawyvetaSi.
3.3.4 daculi teritoriebis marTvis gaumjobesebis mizniT teqnologiebis
gadacemis da TanamSromlobis Sesaxeb mxareTa konferenciis VII/29-e gadawyvetilebis
Sesabamisad, Seiqmnas teqnologiebis gadacemisaTvis xelsayreli garemo.
3.3.5 gaZlierdes teqnologiebis gadacema da TanamSromloba daculi
teritoriebis marTvis gaumjobesebis mizniT.
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
3.3.6 moipovos da gaavrcelos is informacia, romelic mas miawodes mxareebma
da Sesabamisma saerTaSoriso organizaciebma, daculi teritoriebis efeqturad
marTvis, daculi teritoriebis konservaciisa da maTi biologiuri resursebis
mdgradi gamoyenebis saTanado teqnologiebis da midgomebis Sesaxeb.
mizani 3.3
31
-
mizani 3.4 daculi teritoriebis da maTi erovnuli da regionuli sistemebis finansuri mdgradobis uzrunvelyofa.
amocana: 2008 wlisaTvis rogorc erovnuli, aseve saerTaSoriso wyaroebidan
mobilizdes sakmarisi finansuri, teqnikuri da sxva tipis resursebi daculi
teritoriebis erovnuli da regionuli sistemebis Seqmnisa da efeqturad marTvis
uzrunvelyofisaTvis aucilebeli danaxarjebis gasawevad, gansakuTrebiT, rodesac
saWiroa ganviTarebadi, gardamavali ekonomikis mqone da mcire kunZulovani
ganviTarebadi saxelmwifoebisTvis mxardaWeris aRmoCena.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
3.4.1 2005 wlamde Catardes kvleva erovnul doneze, arsebuli finansuri
resursebis gamoyenebis efeqturobisa da daculi teritoriebis erovnuli
sistemebis finansuri saWiroebebis Sesafaseblad; agreTve unda ganisazRvros am
saWiroebebis erToblivad, erovnuli da saerTaSoriso resursebis meSveobiT
dakmayofilebis variantebi; mxedvelobaSi unda iqnes miRebuli dafinansebis
instrumentebis mTeli speqtri, magaliTad: sajaro finansireba, iniciativa - `buneba
valis sanacvlod~, araswori waxalisebebis da subsidiebis gauqmeba, kerZo
dafinanseba, gadasaxadebi da mosakreblebi ekologiuri momsaxurebisaTvis.
3.4.2 2008 wlamde SemuSavdes mdgradi dafinansebis erovnuli gegmebi da daiwyos
maTi ganxorcieleba; es gegmebi mxars unda uWerdnen daculi teritoriebis erovnul
sistemebs da gansazRvravdnen aucilebeli maregulirebeli, sakanonmdeblo,
politikuri, institucionaluri da sxva zomebis gatarebis sakiTxebs.
3.4.3 xeli Seewyos saerTaSoriso dafinansebis programebis ganviTarebas, raTa
SesaZlebeli gaxdes ganviTarebad, gardamavali ekonomikis mqone da mcire
kunZulovan ganviTarebad saxelmwifoebSi daculi teritoriebis erovnuli da
regionuli sistemebis Seqmna da funqcionireba.
3.4.4 iTanamSromlon sxva qveynebTan, daculi teritoriebis erovnuli da
regionuli sistemebis mdgradi dafinansebis programebis Seqmnisa da
ganxorcielebisTvis.
3.4.5 uzrunvelyofil iqnes daculi teritoriebis finansirebis Sesaxeb
informaciis regularuli miwodeba Sesabamisi dawesebulebebisaTvis da
meqanizmebisaTvis, agreTve daculi teritoriebis msoflio monacemTa bazisaTvis,
maT Soris biomravalferovnebis konvenciis Sesabamisad warsadgeni angariSebis
saSualebiT.
3.4.6 xeli Seewyos daculi teritoriebis saWiroebebis gaTvaliswinebas
erovnul da, sadac SesaZlebelia, regionuli ganviTarebis da finansirebis
strategiebSi, agreTve, ganviTarebis sakiTxebze TanamSromlobis programebSi.
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
3.4.7 rac SeiZleba swrafad, araugvianes 2005 wlisa, moiwvios donori
32
-
saagentoebisa da sxva Sesabamisi organizaciebis Sexvedra, ganviTarebadi,
gardamavali ekonomikis mqone da mcire kunZulovani ganviTarebadi saxelmwifo-
ebisTvis axali da damatebiTi finansirebis mobilizaciis mizniT, raTa maT SeZlon
programis ganxorcieleba.
3.4.8 Seagrovos da informaciuli uzrunvelyofis meqanizmisa da sxva
saSualebebis meSveobiT gaavrcelos informacia daculi teritoriebis
dafinansebis konkretuli magaliTebisa da saukeTeso praqtikis Sesaxeb.
3.4.9 2006 wlamde Seiswavlos da gaavrcelos kvlevis Sedegebi dacul
teritoriebis ekosistemuri momsaxurebis faseulobis Sesaxeb.
komunikaciisa da ganaTlebis gaumjobeseba da sazogadoebrivi
cnobierebis amaRleba.
2008 wlisaTvis saTanadod amaRldes daculi teritoriebis mniSvnelobis da sargeblis Sesaxeb sazogadoebrivi cnobiereba.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
3.5.1 SemuSavdes da gaZlierdes daculi teritoriebis mniSvnelobis Sesaxeb
ganaTlebisa da sazogadoebrivi cnobierebis amaRlebis programebi, romlebic
miuTiTeben maT rolze biomravalferovnebis konservaciaSi da mdgrad socialur-
ekonomikur ganviTarebaSi. programebi ganxorcieldes biomravalferovnebis
konvenciis komunikaciis, ganaTlebis da sazogadoebrivi cnobierebis amaRlebis
iniciativasTan (CEPA) mWidro TanamSromlobiT da yvela dainteresebuli mxaris
gaTvaliswinebiT.
3.5.2 ganisazRvros dacul teritoriebTan dakavSirebuli ganaTlebis,
cnobierebis amaRlebis da komunikaciis programebis ZiriTadi mimarTulebebi; sxva
sakiTxebTan erTad, isini unda moicavdnen daculi teritoriebis mier ekonomikaSi
da kulturaSi Setanil wvlils, raTa miRweul iqnes saboloo specifikuri Sedegebi,
rogorebicaa: resursebis momxmareblebis da sxva dainteresebuli mxareebis
saTanado qceva, an mkvidri da adgilobrivi Temebis da politikis SemuSavebaze
pasuxismgebeli pirebis mier samecniero informaciis ukeTesad gacnobiereba; an
mTavrobebis, arasamTavrobo organizaciebis da sxva dainteresebuli mxareebis
mier mkvidri da adgilobrivi Temebis codnis, inovaciebis da cxovrebis wesis
saWiroebebis, prioritetebis da faseulobis saTanadod gacnobiereba.
3.5.3 gaZlierdes da, sadac saWiroa, Seiqmnas Semdeg samizne jgufebze mimarTuli
sainformacio meqanizmebi: kerZo seqtori, politikis SemuSavebaze pasuxismgebeli
pirebi, ganviTarebis saagentoebi, saTemo organizaciebi, axalgazrdoba, masobrivi
informaciis saSualebebi da farTo sazogadoeba.
3.5.4 Seiqmnas aucilebeli meqanizmebi konstruqciuli dialogis gamarTvisaTvis,
informaciisa da gamocdilebis gaziarebisTvis daculi teritoriebis mmarTvelebs
Soris, daculi teritoriebis mmarTvelebsa da mkvidr da adgilobriv Temebs, maT
mizani 3.5
amocana:
33
-
organizaciebs da sxva garemosdacviT saganmanaTleblo organizaciebsa da moqmed
pirebs Soris.
3.5.5 daculi teritoriebis Tema Setanil iqnes saskolo programaSi da
araformalur ganaTlebaSi, rogorc saswavlo programis ganuyofeli nawili.
3.5.6 SemuSavdes meqanizmebi da Sefasdes komunikaciis, ganaTlebisa da
sazogadoebis cnobierebis amaRlebis programebis zegavlena biomraval-
ferovnebis konservaciaze, raTa davrwmundeT, rom isini marTlac aumjobeseben
sazogadoebriv cnobierebas, cvlian qcevas da xels uwyoben daculi teritoriebis
miznebis miRwevas.
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
3.5.7 iTanamSromlos IUCN-Tan da sxva Sesabamis organizaciebTan, sagan-
manaTleblo instrumentebis da masalebis mopovebisa da gavrcelebis mizniT, raTa
SesaZlebeli gaxados maTi adaptireba da gamoyeneba daculi teritoriebis
sakiTxebze muSaobaSi da konservaciisa da biomravalferovnebis mdgradi
gamoyenebis miRwevaSi.
3.5.8 IUCN-Tan da sxva Sesabamis partniorebTan erTad, SeimuSaon iniciativa, raTa
uzrunvelyon axali ambebisa da garTobis industriis (televizia, filmebi,
popularuli musika, interneti da a.S.) CarTva im globalur kampaniaSi, romelic
biomravalferovnebis Semcirebis Sedegebisa da biomravalferovnebis
konservaciaSi daculi teritoriebis rolis Sesaxeb cnobierebis amaRlebas
emsaxureba.
programis elementi 4: standartebi, Sefaseba da monitoringi
erovnuli da regionuli daculi teritoriebis sistemebisaTvis
minimaluri standartebisa da saukeTeso praqtikis magaliTebis SemuSaveba da miReba.
amocana: 2008 wlisTvis SemuSavdes da miRebul iqnes daculi teritoriebis erovnuli da regionuli sistemebis dagegmarebis, SerCevis, daarsebis, marTvisa da
zedamxedvelobis standartebi, kriteriumebi da saukeTeso praqtikis magaliTebi.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
4.1.1 iTanamSromlon sxva mxareebTan da Sesabamis organizaciebTan, kerZod,
IUCN-Tan, daculi teritoriebis dagegmarebis, marTvis, zedamxedvelobis da
Tanamonawileobis nebayoflobiTi standartebis da saukeTeso praqtikis
magaliTebis SemuSavebis, gamocdis, gadaxedvisa da popularizebis mimarTulebiT.
4.1.2 SemuSavdes da dainergos daculi teritoriebis sistemebSi miRweuli
mizani 4.1
34
-
Sedegebis efeqturi grZelvadiani monitoringis sistema winamdebare programis
miznebsa da amocanebTan kavSirSi.
4.1.3 monitoringis Sedegebze dayrdnobiT adaptirebul iqnes da gaumjobesdes
daculi teritoriebis marTva ekosistemuri midgomis Sesabamisad.
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
4.1.4 ZiriTad partniorebTan TanamSromlobiT da saukeTeso praqtikis
safuZvelze, konvenciis mxareebSi popularizacia gauwios daculi teritoriebisa da
maTi sistemebis dagegmarebis, SerCevis, dafuZnebis, marTvisa da zedamxedvelobis
minimaluri standartebis Sesaxeb arsebul saxelmZRvanelo principebs.
4.1.5 Seagrovos da informaciuli uzrunvelyofis meqanizmis meSveobiT
gaavrcelos informacia daculi teritoriebis efeqturad marTvis saukeTeso
praqtikisa da konkretuli magaliTebis Sesaxeb da xeli Seuwyos informaciis
gaziarebas.
daculi teritoriebis marTvis efeqturobis Sefaseba da gaumjobeseba.
amocana: 2010 wlisaTvis konvenciis mxareebma daamtkicon da ganaxorcielon konkretuli daculi teritoriebis, daculi teritoriebis erovnuli da
regionuli sistemebis da transasazRvro daculi teritoriebis marTvis
efeqturobis monitoringis, Sefasebisa da angariSgebis koncefciebi.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
4.2.1 2006 wlisaTvis SemuSavdes da damtkicdes Sesabamisi meTodebi, standartebi,
kriteriumebi da indikatorebi daculi teritoriebis marTvisa da zedamxedve-
lobis efeqturobis SefasebisaTvis; Seiqmnas Sesabamisi monacemTa baza, marTvis
efeqturobis Sefasebis IUCN-WCPA-s koncefciisa da sxva saTanado teqnologiebis
gaTvaliswinebiT, romelTa adaptireba moxdeba adgilobrivi pirobebis
Sesabamisad.
4.2.2 2010 wlisaTvis ganxorcieldes TiToeuli mxaris daculi teritoriebis,
daculi teritoriebis sistemebis da, sadac isini arseboben, ekologiuri qselebis
sul mcire 30%-is marTvis efeqturobis Sefaseba.
4.2.3 daculi teritoriebis marTvis efeqturobis SefasebiT miRebuli
informacia aisaxos biomravalferovnebis konvenciis Sesabamisad warsadgen
erovnul angariSSi.
4.2.4 konkretuli daculi teritoriebis da sistemebis doneze marTvis
efeqturobis Sefasebis Sedegad miRebuli ZiriTadi rekomendaciebi CarTuli iqnes
adaptur mmarTvelobiT strategiebSi, rogorc maTi ganuyofeli nawili.
mizani 4.2
35
-
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
4.2.5 Seagrovos da informaciuli uzrunvelyofis meqanizmis meSveobiT
gaavrcelos informacia marTvis efeqturobis Sesaxeb da Seqmnas daculi
teritoriebis im eqspertTa monacemTa baza, romlebic afaseben marTvis
efeqturobas; ganixilos daculi teritoriebis marTvis efeqturobis saTanado
meTodebis, kriteriumebisa da indikatorebis sakiTxebze samuSao Sexvedris mowvevis
SesaZlebloba.
4.2.6 IUCN-WCPA-sTan da sxva Sesabamis organizaciebTan erTad, Seagrovos da
gaavrcelos informacia daculi teritoriebis dagegmvis, daarsebisa da marTvis
saukeTeso praqtikis Sesaxeb.
daculi teritoriebis mdgomareobis da maTSi arsebuli
tendenciebis Sefaseba da monitoringi.
amocana: 2010 wlisaTvis Seiqmnas erovnuli da regionuli sistemebi, romlebic iZlevian saSualebas, rom ganxorcieldes daculi teritoriebis farTobis,
mdgomareobis da maTSi mimdinare tendenciebis efeqturi monitoringi erovnul,
regionul da globalur doneebze, agreTve xels uwyoben biomravalferovnebis
dacvis globaluri amocanebis gadaWraSi miRweuli progresis Sefasebas.
mxareTa SesaZlo qmedebebi
4.3.1 ganxorcieldes calkeuli daculi teritoriebisa da maTi sistemebis
mdgomareobisa da maTSi arsebuli biomravalferovnebis tendenciebis
monitoringis erovnuli da regionuli programebi.
4.3.2 daculi teritoriebis amocanebis gadaWraSi miRweuli progresi Sefasdes
perioduli monitoringis Sedegebis safuZvelze da aisaxos biomravalferovnebis
konvenciis Sesabamisad warsadgen erovnul angariSebSi, agreTve, mxareTa mecxre
konferenciisTvis warsadgen Tematur angariSSi.
4.3.3 gaumjobesdes da ganaxldes daculi teritoriebis erovnuli da regionuli
monacemTa bazebi, rogorc daculi teritoriebis statusisa da arsebuli tendeciebis
Sefasebisa da monitoringis ZiriTadi meqanizmebi da Sejerdes daculi
teritoriebis msoflio monacemTa bazasTan.
4.3.4 monawileoba miiRon UNEP-WCMC-is daculi teritoriebis msoflio
monacemTa bazis warmoebaSi, daculi teritoriebis gaeros nusxis Sedgenasa da
msoflios daculi teritoriebis mdgomareobis Sefasebis procesSi.
4.3.5 waxalisdes daculi teritoriebis monitoringis procesSi axali
teqnologiebis, maT Soris geografiuli sainformacio sistemebisa da
distanciuri kvlevis danergva da gamoyeneba.
mizani 4.3
36
-
aRmasrulebeli mdivnis SesaZlo qmedebebi procesis mxardaWeris mizniT
4.3.6 ganaviTaros da gaamyaros samuSao urTierTobebi Sesabamis organi-
zaciebTan da institutebTan, romlebsac SemuSavebuli aqvT da iyeneben monitoringis
sistemebs da monacemTa bazebs, konkretulad, UNEP-WCMC-Tan da IUCN-is daculi
teritoriebis msoflio komisiasTan.
4.3.7 gamoavlinos Warbteniani teritoriebis Sesaxe