ma eni ve kalite anlaylgmdaki geligmeler bu tip silindirleri kullanmay bir yerde zorunlu hale getir- migtir.

Daha sonra aym amapla benzer konstriiksiyon- lar piyasaya qlkmqtw. Buna. Escher Wyss'in Nipco- tex silindirlerini (gekil 10) Brnek verebiliriz. Bu sistemlerde a d Bzellik, dolu silindir a k s ~ sabit dururken basmp uygulanan bBlumh iizerinde bulu- nan silindirlerin metal manto ve elastik kaplama h s m ~ kumag hareketine @re d6nmektedir. 0 neden- le dolu silindir aksmda meydana gelen kavislenme, as11 silimdir yiizeyini etkilememektedir. Bunun sonu- cu silindir pap1 iyice kiipiilmekte, silindir qapl kiiqiil- diikpe Bzgiil basmp artacagmdan bunlarla diigiik basmqlarda bile etkili s~kma yapdabilmektedir. Ostelik normal konstriiksiyonlara gBre bunlara da- ha fazla basmp uygulamak miimkiindiir. h e g i n bugiin 475 mm pap. 6000 mm ~ahgma enindeki yiizen silindiie 1200 N/cm gibi yiiksek basrnp uygulayarak qahgmak miimkiindiir.

Son olarak. Kleinewefers fimaslnm piyasaya plkarhgl ipten basmph hava destekli Bicoflex silin- diri de (gekil 12) bu alanda geligtirilmig Bnemli bir konstrliksiyondur. Bu sistemin prensibi' de iqten

hidrolik destekli silindirlerinkine beneemektedir. Aucak burada ipten basmph hava yastddan kulla- ndmaktadm. Hidrolik sisteme @re bunlarda bala- mm kolay old@ Bnemli bir avantaj olarak belirtil- mektedir [Meisen.1986]. Gerak Bicoflex gerekse Nipco-tex silindirlerinde istenildigi takdirde silindir eninin belirli kmmlarma ayn ayn degerde basmq- lar uygulayarak pahgmak da miimkiindiir.

- FRANK. U.. 1979. h i e neue Foulardwehe mit selektiver ~ruckgebudd f i r geregelte Durchbiegung, Melliand Textil- xs

berichte. 3.487. - KRETSCHMER. A,. 1983. Textllveredlungmascbinon Isos-

torn] he& und morgen. MoUiend Tcxtilbsricbte, 8.678 - LEIFELD. F.. 1972. Die Schw~mmonde Welze ibrn Funktion.

Voziige und Anwendung. MeUiand Textilberichte, 9.935 - MBISW. K.. 1986. Neue Durcbbiegungs - Ausgleibwalze und

ibre Regelm8glichkeiten. Melliend Textilberichte. s.184 - TARAKIJOGLU. 1.. 1984. Tskstd Terbrye lgletrnclcrindn

E n c r ~ ~ liiket~rniveTasnrrufu. U.U. Bmmsvl. Rune, 5.58 - TARAKCIOGLU. 1.. 11170. Tolrstd Terbiyest ve Mnkmelon.

Cilt 1. E.U. Bemmevi, fimir, 8.4 - VERNAZZA. 1.. 1872. Warenfiuhfungspmbleme in der Tex-

tilveradlung. Meltiand Textilbericbte, 3.697 - VON DER ELTZ. H.O.. Christ W.. 1985/3. Aemdynemische

System Nr die Veredlung von Stuckware. h t . Textll - Bulletin, 8.27

- F

i TEKsTiLvE M A K I N A CILT:I S A Y I : ~ EYLUL 1987 I

Dayazwkh Lifler ile Teknik Kullanlm Alanlari

Mehmet YAKARTEPE Tekstil Y.Mih.

Organik Kimya A$., ISTANBUL

Yiiksek ISI ve tutuSmoyo dayon~kl~ tekstil rnomiilleri- nin teknik dondo yaygln olorok kullandmos~, bu olandaki ~a l~gmolo r~ giderek art~rrnaktod~r. Bu lifler: teknikte, askeri olanda, uzoy olonmdo otomobil endiistrisinde, korumo olanmdo, endiistri- ye1 olondo, denizcilikte, kimya ve inqoot endiistrile- rinde cegitli oma~lorla kullandmaktad~r. Yaz~da, konvonsiyonel liflerin gene1 giie tutu~urluk Bzellikleri, rejenere seliiloz ve sentetik liflerin rnodi- fikasyonu ile elde edilen termik doyammh lifler ile giic tutugur iizellik giisteren diger organik esosl~ lifler opklanrn~gt~r.

TECHNICAL APPLICATIONS OF HEAT AND FIRE RESISTANT FIBRES

The wider use of high heat and fire resistant fibres in textiles, promoted studies in this areo.

These fibresore used for multipurpose usoge in the military, space, automotive, defence, maritime. chemical, building and other industries.

In this orticle, general flame retordont charocteris- tics of conventional fibres ond thermic resistant fibres which ore produced by modification of re- generated cellulosic ond synthetic fibres, as well as other flame retordant orgonic fibres, ore onolyzed.

* hlarmara Vnivcrritcri Teknik Egititn Pakiilreai Tckstil GBliimiitdin 19661987 Ugmtim DcinerniScriKanfcmnrlan Lapurnmdit21/5/1987 @nir mlatrlan konudm yamya diiljilmilqtiir.

TEKSTIL YE MAKINA CILT:l SAY1:S EYLOL 1987

1. GiR@ Cok yiiksek smakhga veya aleve maruz b i d & -

gmda yanmayan tekstil mamiiUeri uzun ylllardan beri tekstiicileri ugraghran bir konudur. Giip tutu- gurluk normal tekstil liflerine uygulanan terbiye iglemi ile kazandrdabilmekte ise de bu etkiler s w h olmakta, dayadhhklan da uygulanan mad- deye bagh olarak degigiklii gastermektedir. Aynca bu yolla elde edilen giiq tutugur tekstil lifleri teknik uygulamalar iqin yetersiz kalmaktadr.

Bu nedenle. - Konvansiyanel rejenere veya sentetik lifler,

lif iiretimi esnasmda giip tutugur kath maddeleri ilavesiyle modifiye edilerek,

- Stcakhga ve aleve dayamkh Bzel organik lif- ler geligtirilerek, - Yiiksek termik dayalum gBsteren anorganik

lifler iiretilerek. etkili bir ~Bziim gerqeklegtirilmigtir.

Son yllarda giderek biiyiime gBsteren teknik tekstilin uygulama alanlarmda ISI ve tutuqmaya dayamkh liflerin Bnemi bu pahgmalan h~zlandrrmg- tlr.

n k giip tutugurluk iglemi 1735 yhnda bir hgiliz tarafindan gerpeklegtiriig ve pahgmalar giderek yogunlagmgtw. Ban alanlarda giip tutugur tekstil mamullerinin kullamlmas~ ilk olarak ABD'de 1953'te yasal bir zorunluluk h a h e gelmigtir. Bugin ipin Kanada, hgiltere, fsvipre gibi b a a tilkelerde belirli ig elbiselerinin, topluma aplk binalann perde ve dekorasyon melzemelerinin, umumi tag~t araplarm- da kullanllan tekstil mamullerinin tutugmaz olmas~y- la ilgili kanunlar yiiriirliiktedir.

Giip tutugur tekstil lifleri ile ilgili geligmeler yaln~zca bu noktada kalmamg, yiiksek termik daya- n~mh super lifler iiretilerek teknikte uygulama alanlar~ giderek arttlr~lm~gt~r. Her lif iqin kullamm' yerleri daha soma ayrl ayrl belirtilecek ise de ISI ve tutugmaya d a y a d d liflerin kullamm alanlar~ g8yle s~ralanmaktadir:

- Askeri alanda; iiniforma, qadr ve branda bezleri, kamuflaj aglan, paragiit malzemeleri, kur- gun gepirmez yelekler. - Uzay alamnda; astronot giysileri, roket -

mermi yaplm. upaklann ve uzay araplarmn ip dtigemeleri, ghde - k a p ~ karenajlan, emniyet ke- merleri, jet motorlarm korunmas~, izolasyon,

- Otomobil endiistrisinde: teg~tlarm ip kapla- malar~. friksiyon materyalleri, debriyaj plakalan. motorlar~n korunmas~, lastik yaplm, emniyet kemer- leri.