deĞİŞİk Ülkelerde saĞlik sİstemlerİ, dÜnya saĞlik...
TRANSCRIPT
Dr. Ahmet SALTIK
Ankara ÜniversitesiTıp Fakültesi
Halk Sağlığı AbDwww.ahmetsaltik.net
UluslararasıSağlık
AÜTF Asistan Eğitimi Dersi, 11.10.2017
111.10.2017
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ ve ÖBÜR ULUSLARARASI SAĞLIK KURULUŞLARI
2
11.10.2017 www.ahmetsaltik.net
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (DSÖ)
2. Büyük Paylaşım Savaşının ardından artık savaş olmasın diye aranış içine giren uluslararası toplum;
1945’te Birleşmiş Milletler örgütünü kurar (Türkiye 51 kurucudan).
Bu sürecin en somut adımlarından biri dünya toplumlarının sağlık sorunlarının çözümüdür. http://www.un.org/en/sections/issues-depth/health/index.html
1948’de İsviçre - Cenevre’de Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ; WHO – OMS) kurulur.
DSÖ Anayasası, iç hukukumuza bir yasa olarak mal edilir : 1947 tarihli 5062 sayılı yasa ile DSÖ Kuruluş Anayasası benimsenir.
Resmi kuruluş 7 Nisan 1948’dir; bu yüzden her yıl 7 Nisan D ü n y a S a ğ l ı k G ü n ü olarak kutlanmaktadır.
DSÖ, her yıl önemli bir sağlık olayını ya da sorununu Dünya kamuoyunun gündemine bu gün aracılığı ile çıkarmaktadır. 7 Nisan 2017 – 7 Nisan 2018 teması «Let’s talk depression» dur.
3
11.10.2017www.ahmetsaltik.net
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (DSÖ)
Mental health in the workplace is the topic of this year’s World Mental Health Day, on 10 October.
4
11.10.2017www.ahmetsaltik.net
WHO : The number of people living with depression increased by more than 18% between 2005 and 2015.
D e p r e s s i o n : L e t ’ s t a l k
World Health Day, celebrated on 7 April every year to mark the anniversary of the founding of WHO, provides us with a unique opportunity to mobilize action around a specific health topic of concern to people all over the world.
The theme of 2017 World Health Day campaign is d e p r e s s i o n .
11.10.2017 5www.ahmetsaltik.net
DSÖ 2001 Dünya Sağlık Raporu
World Mental Health Report - 2001
Tüm ölümlerin % 20’sinden sorumlu olan
5 büyük küresel pandemi;
1. Tüberküloz,
2. HIV / AIDS,
3. Sıtma,
4. Tütünle ilgili hastalıklar (başta Akc. Ca!),
5. Şiddet / travma…
Prof. SALTIK, AÜTF Halk Sağlığı, www.ahmetsaltik.net 11.10.2017 6
Prof.Dr.A.SALTIK-AÜTF www.ahmetsaltik.net11.10.2017 7
Örgüt merkezi İsviçre / Cenevre
Dünyanın 6 bölgesinde bölge direktörlükleri vardır :
1. Avrupa Bölgesi : Danimarka/Kopenhag (Türkiye burada)
2. Amerikalar Bölgesi : ABD / Washington
3. Afrika Bölgesi : Kongo / Brazzaville
4. Doğu Akdeniz Bölgesi: Mısır / Alexandria (İskenderiye)
5. Batı Pasifik Bölgesi: Filipinler / Manila
6. Güney-doğu Asya Bölgesi: Hindistan / Yeni Delhi
Günümüzde DSÖ üye ülke sayısı 194’tür. (11.10.17)(/http://www.who.int/choice/demography/by_country/en/)
Her yıl Mayıs ayında Genel Kurul (WHA) düzenlemektedir.
Örgüt’ü 4 yıllığına Genel Kurulca seçilen bir Genel Direktör yönetmektedir.
Yürütme Kurulu 34 üyelidir (3 yıllığına seçiliyor).
DSÖ Bölgeleri8
www.ahmetsaltik.net 11.10.2017
DSÖ Başkanı
(Director General)
«I envision a world in which
everyone can live healthy,
productive lives, regardless
of who they are or
where they live.»
Dr. Tedros, WHO Director-General
Tedros Adhanom@DrTedrosDr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, (Ethiopian)
Director General, World Health Organization
9
www.ahmetsaltik.net 11.10.2017
DSÖ’nün GÖREVLERİ
Sağlık hizmetlerinin uluslararası eşgüdümü, yönlendirilmesi.
BM ve örgütleri, hükümetler, meslek kuruluşları ve öbür örgütlerle işbirliği.
Sağlık çalışanlarının eğitim standartlarını geliştirme, hükümetlere bu bağlamda yardım etme.
Tanı yöntemlerinin standartlarını geliştirmek.
Epidemiyolojik, istatistik amaçlı veri toplama, yayınlama
Bilimsel araştırmalar yapmak.
Besin, aşı, ilaç ve öbür biyo-farmasötik ürünler için uluslararası standartlar koymak.
Yayın, toplantı, konferans, seminer vb. toplantılar ve sağlık propagandası yapmak.
11.10.2017
10
www.ahmetsaltik.net
DSÖ’NÜN TEMEL İLKELERİ
1. Sağlık yalnızca hasta veya engelli (yeti yitimli)
olmama durumu değil; bedensel, ruhsal ve toplumsal
yönlerden de tam bir iyilik durumudur.
2. Erişilebilecek en yüksek düzeyde sağlık hizmetlerinden
yararlanmak; ırk, din, dil, politik inanç, ekonomik
ve sosyal durum gözetilmeksizin
her insanın TEMEL haklarındandır.
3. Tüm ulusların sağlığı, barış ve güvenliğe ulaşmak için
temel öge olup; kişiler ve devletler arasında
tam bir işbirliğine bağlıdır.
4. Herhangi bir devletin, sağlığın geliştirilmesi ve
korunmasında elde ettiği başarı herkes için değerlidir.
11
www.ahmetsaltik.net 11.10.2017
5. Değişik ülkelerde sağlığın ilerlemesi ve hastalıkların, denetiminde görülen farklılık, ortak bir tehlikedir.
6. Çocuğun sağlıklı gelişimi temel önem taşır. Her gün değişen bir çevre içinde uyumla yaşama yeteneği bu gelişim için gereklidir.
7. Sağlığa tam anlamıyla erişebilmek için tıp, psikoloji ve ilgili bilgi olanaklarının tüm uluslara ulaştırılması gereklidir.
8. Halk sağlığının geliştirilmesinde kamunun aydınlatılmasıve etkin işbirliği en büyük önemi taşır.
9. Hükümetler, kendi halklarının sağlığından sorumludurlar.Bunu ancak sağlık ve sosyal önlemler almak koşulu ile gerçekleştirebilirler.
WHO Constitution :http://apps.who.int/gb/gov/assets/constitution-en.pdf
DSÖ’NÜN TEMEL İLKELERİ12
www.ahmetsaltik.net 11.10.2017
5 resmi dil kullanılır : Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Rusça.
Kitaplar genellikle İngilizce ve Fransızca’dır.
Çalışanlarının belli ayrıcalıkları ve diplomatik dokunulmazlıkları
üye ülkelerce de kabul edilmiştir.
Malları – varlıkları vergiden ve gümrükten bağışık,
begeleri dokunulmaz, çalışanları ayrıcalıklıdır.
Teknik personele, büyükelçiler için uygulanan kurallar uygulanır.
Bir ülkeye görevli gittiklerinde uluslararası pasaport kullanırlar.
Kendileri ve ailelerinin bagajları aranmaz, dövizle ilgili sınırlamalar
uygulanamaz ve herhangi bir nedenle tutuklanamazlar.
İstediklerini yazma ve konuşma özgürlükleri vardır.
İstedikleri malı gümrüksüz ithal eder, öbür vergileri de vermezler.
Yazılı ve sözlü iletişimde öncelikleri vardır ve sansür uygulanmaz.
DSÖ : Genel Bilgiler…13
www.ahmetsaltik.net 11.10.2017
En çok ilişkili olanlar
UNICEF
FAO
UNESCO
ILO
UNDP’dir.
Bu örgütlerin sağlıkla ilgili toplantıları DSÖ ile birlikte düzenlenir.
Ortak sağlık tasarımlarında DSÖ teknik yardım, öbür kuruluşlar maddi yardım ve araç-gereç sağlar.
http://www.imva.org/pages/orgfrm.htm
The Pan American Health Organization (PAHO) serves as the regional field office for WHO in the Americas and, since it predates WHO, carries on some additional autonomous activities.
The World Food Programme (WFP) supplies food relief in disasters and coordinates the activities of NGOs involved in food relief, as well as assisting them with transportation and logistics.
The Office of the UN High Commissioner for Refugees (UNHCR) provides international protection to refugees and also attempts to find long-lasting solutions to their problems. UNHCR is the major international organization for the world's 20 million refugees
11.10.2017 14www.ahmetsaltik.net
BMKP (UNDP) 2016 Verileri
•BMKP (BM Kalkınma Programı, UNDP)
"2016 - İnsansal Gelişme Raporu"na (İGR) göre (2015 verisi),
Türkiye 188 ülke içinde 71.! Son 10 yılda önemli ilerleme
yok gibi! Skor 0.767; 2013’te 0.759; 1980’de 0.492 idi.
•BMKP İnsansal Gelişme Raporu’nda, (Human Development
Index- HDI) sağlık, sosyal güvenlik, eğitim, bilgi, düzgün
yaşam standardı… konularında ortalama başarı ölçülüyor,
Uluslararası sıralama yapılıyor. HDI – İGİ skoru hesaplanıyor. (http://hdr.undp.org/en/countries/profiles/TUR, 12.10.17)
11.10.2017 15www.ahmetsaltik.net
UNICEF (United Nations International Child Education Fund)
BM Uluslararası Çocuk Fonu olarak bilinir kısaca..
Ana-Çocuk Sağlığı sorunlarının çözümüne destek verir.
Türkiye’ye ciddi katkıları olmuştur. (BM Çocuk Hakları Sözleşmesi)
UNESCO (United Nations Education, Science and Cultural Organisation):
BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü. ABD merkezlidir.
Okumaz-yazmazlığın yok edilmesi için ve dünya kültürünün, kalıtının korunması için çalışır.
Etik Kodların geliştirilmesinde önemli katkıları vardır.
FAO (Food and Agricultural Organisation):
BM Gıda ve Tarım Örgütü
Roma merkezlidir. (16 Ekim Dünya Beslenme Günü)
Dünyanın gıda, tarım ve beslenme sorunları ile ilgilenir. 11.10.2017
16
ww
w.a
hm
etsa
ltik
.net
Dünya Çocuklarının Durumu : UNICEF-2016
11.10.2017 17www.ahmetsaltik.net
11.10.2017 18www.ahmetsaltik.net
303,000 women die due to complications of pregnancy and childbirth;
5.9 million children die before their fifth birthday;
2 million people are newly infected with HIV, and there are 9.6 million new TB cases and 214 million malaria cases;
1.7 billion people need treatment for neglected tropical diseases;
more than 10 million people die before the age of 70 due to cardiovascular diseases and cancer;
800,000 people commit suicide;
1.25 million people die from road traffic injuries;
4.3 million people die due to air pollution caused by cooking fuels;
3 million people die due to outdoor pollution; and
475,000 people are murdered, 80% of them men.
The 2017 WHO Report “World Health Statistics”
11.10.2017
19
www.ahmetsaltik.net
IPCS (International Programme for Chemical Safety):
Uluslararası Kimyasal Güvenlik Programı.
Kimyasal çevre kirlenmesi ve savaşlarla ilgilenir.
ILO (International Labour Organisation):
Uluslararası Çalışma Örgütü. (Cenevre / İsviçre)
Kuruluşu 1919, Türkiye 1932’de üye oldu.
Çalışma yaşamının sağlık ve güvenliğinin sağlanması için Sözleşme (Convention) ve Tavsiye Kararları (Recommendation) çıkarır.
Türkiye bunların yaklaşık 1/4’ünü benimsemiştir.
Her yıl Haziran ayında genel kurulunu yapar. 11.10.2017
20
www.ahmetsaltik.net
UNEP (United Nations Environmental Programme):
BM Çevre Programı...
Çevre sağlığı sorunlarının giderilmesi için emek verir.
Kenya / Nairobi merkezlidir.
UNFPA (United Nations Family Planning Association):
BM Nüfus Fonu olarak anılır.
Nüfus artış hızının denetlenmesi ve aile planlaması yöntemlerinin geliştirilmesi, toplumlarca benimsenmesi için çaba harcar.
IARC (International Agency for Reseach on Cancer)
Fransa / Lyon’da kurulu DSÖ laboratuvarı, kimyasal karsinojenler vb.
21
11.10.2017www.ahmetsaltik.net
The World Bank :
Dünya Bankası, sağlık dahil birçok projeye finansal destek (kredi = borç) veren uluslararası bir banka; ikizi IMF!
Son yıllarda özellikle 2. (Türkiye bu kümede) ve 3. dünya ülkelerinde sağlık hizmetlerinin özelleştirilmesi için kredi vermektedir. (Washington)
OECD (OECD Health Data..)
Avrupa İskan Fonu / Avrupa Konseyi Fonları:
Kimi altyapı ve konut projelerine finansal destek ve proje katkısı sağlar.
Uluslararası Sağlıkla İlişkili Küresel Kuruluşlar
22
11.10.2017www.ahmetsaltik.net
UN Programmes and Funds
UN Conference on Trade and Development (UNCTAD)
UN Women
UN-Habitat
UN Relief and Works Agency for Palestine Refugees (UNRWA)
UN HIV/AIDS Programı (Cenevre / İsviçre, 1996)
Related Organizations and Other UN Bodies
International Atomic Energy Agency (Viyana)
International Criminal Court
Joint United Nations Programme on HIV/AIDS
UN Disarmament
UN Peacekeeping
UN Office on Drugs and Crime
World Trade Organization (Dünya Ticaret Örgütü)
WORLD ORGANIZATION for ANIMAL HEALTH (1924, Paris)
DSÖ : Tek tıp – Tek Sağlık; SINGLE MEDICINE – SINGLE HEALTH!
23
11.10.2017www.ahmetsaltik.net
11.10.2017
ULUSLARARASI - ULUSALÜSTÜ HUKUK
Günümüz dünyasında ülkeler ,hemen her alanda ortaklıklar kurmakta ve bu işbirliğinin
hukukunu da üretmektedirler. Sağlıkla ilgili pek çok
uluslararası örgütlenme buna örnektir.
Ülkemizin de 1945’te kurucu olduğu Birleşmiş Milletler
(Ana Sözleşmesi) ana çerçevedir.
Uluslararası hukukun iç hukuka aktarılmasında AY md. 90/son asıldır.
(7 Mayıs 2004 Anayasa değişikliğiyle..)
«Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası
andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya
aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine
başvurulamaz. (Ek cümle: 7/5/2004-5170/7 md.) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve
özgürlüklere ilişkin milletlerarası
andlaşmalarla kanunların aynı konuda
farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek
uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşmahükümleri esas alınır.»
24www.ahmetsaltik.net
11.10.2017
ULUSLARARASI/ULUSALÜSTÜ HUKUK
BM Ana Sözleşmesi, temel uluslararası hukuk metnidir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ-WHO-OMS)
bu bağlamda kurulmuş uluslararası bir teknik uzmanlık örgütüdür.
BM’nin Sağlık Bakanlığı gibidir.UNICEF, FAO, ILO, UNDP..
gibi 16 BM kuruluşu, kendi hukuklarını üretirler..
25www.ahmetsaltik.net
11.10.2017
The International Health Regulations (IHR-1)
•The International Health Regulations (IHR)are a legal instrument which requires WHO Member States to notify diseases of international importance: Currently Plague, Cholera and Yellow Fever. Countries have not uniformly complied with disease notification, often fearing unwarranted reactions that affect travel and trade..
•Global rules to enhance national, regional and global public health security.
http://www.who.int/en/, 04.04.14www.who.int. /mediacentre/ factsheets/fs200/en/i4ndex.html, 23.06.08http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/43883/1/9789241580410_eng.pdf, 11.10.2017
26www.ahmetsaltik.net
11.10.2017
The International Health Regulations (IHR-2)
•In addition, the official international reporting
mechanism has not evolved with the new
communications environment, and does not
include many communicable diseases of
importance to international public health.
A revision of the IHR is therefore being directed
towards a stronger role in global communicable disease surveillance and control. The revised IHRemphasize the immediate notif ication of all
disease outbreaks of urgent international importance.(www.who.int. /mediacentre/ factsheets/fs200/en/index.html, 23.06.08)
27www.ahmetsaltik.net
11.10.2017
Ülkemiz, pek çok BM kuruluşunun üyesidir. Üyelik, ilgili kuruluş ana sözleşmesinin TBMM’de benimsenmesi koşulu ile olmaktadır.
Örn. DSÖ Anayasasını ülkemiz,
1947’de bir yasa ile kabul etmiştir. Bu kabul, ilgili metnin ulusal parlamentoca onayına bağlıdır. 1982 Anayasası md. 90 bu işlevi düzenlemektedir (Mayıs 2004 değişikl. bkz. dipnot):
“.. TBMM tarafından yöntemine uygun olarak
kabul edilmiş uluslararası andlaşma ve
sözleşmeler yasa gücündedir..”
ULUSLARARASI / ULUSALÜSTÜ HUKUK
28www.ahmetsaltik.net
Hatta, aynı madde bu metinlere iç yasalardan üstünlük bile sağlamaktadır:
“.. bu uluslararası anlaşma ve sözleşmelerin anayasaya aykırılığı ileri sürülemez.”
Bu yolla dünyamızda giderek bir uluslararası / küresel hukuk oluş(turul)maktadır.
Prof. Maurice Duverger’e gönderme ile, “uluslararası toplum kendi hukukunu salgı l ıyor. .” değerlendirmesi yapılabilir mi?
Son zamanlarda kullanılan terim ulusalüstü hukuk‘tur. Böylece iç hukuk karşısındaki üstünlük vurgulanmaktadır.Ama kimin hukuku?
ULUSLARARASI / ULUSALÜSTÜ HUKUK
11.10.2017 29www.ahmetsaltik.net
11.10.2017
ULUSLARARASI/ULUSALÜSTÜ HUKUK
Türkiye BM’nin uzman kuruluşlarından ILO (International Labour Organisation,
Uluslararası Çalışma Örgütü) üyesidir (1932!). Bu Örgütün ürettiği Sözleşme (Convention) sayısı
200’e yakın olup, ülkemiz bunlardan 57’sini onaylamıştır. 158 sayılı ILO Sözleşmesi,
bir uluslararası hukuk metni olarak, çalışanlara i ş g ü v e n c e s i getirmektedir.
Ancak aradan 6 yılı aşkın zaman geçtikten sonra gerekli uyum yasası zoraki çıkarılmıştır.
ILO C-158, kabul edilemez sınırlamalarla 22.5.2003’te 4857 sayılı İ ş Y a s a s ı ile -sözde- ve bir ölçüde
(kısmen) yaşama geçirilmiştir !? Niçin böyledir??ILO C-167 ve 176 daha 2016’da onandı.
30www.ahmetsaltik.net
İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ md. 25 (10.12.1948)
“ HER-KE-SİN ,
KENDİSİ ve AİLESİNİN
SAĞLIK ve GÖNENÇ
İÇİNDE BESLENME,
GİYİM, KONUT ve
TIBBİ BAKIM
HAKKI VARDIR. ”11.10.2017 31www.ahmetsaltik.net
ABD-AB-İsrail emperyalizmi BOP oyunu ile Kuzey Afrika’dan Afganistan’a 22 ülkeyi parçalamak istiyor.
Türkiye bunlara dahil (haritaları yayınlandı) ve T.C. Başbakanı iken R.T. Erdoğan, 2005’te «BOP eşbaşkanı
olduğunu, bu görevi yaptığını» kezlerce kameralar önünde söyledi. AKP 2011 başından bu yana
emperyalizmin taşeronluğunu yaptı Suriye’de.. Kanlı bataklıktan kim sorumlu? Erdoğan neden BOP
eşbaşkanlığını bırakmıyor??
11.10.2017 32www.ahmetsaltik.net
Suriye’li kurbanlar..19.09.2015,
Kızılay - Ankara
• Zorla Çalıştırma Sözleşmesi (1930), C29
• Örgütlenme Özgürlüğü ve Örgütlenme
Hakkının Korunması Sözleşmesi (1948) C87
• Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı
Sözleşmesi (1949) C98
• Eşit Ücret Sözleşmesi (1951) C100
• Zorla Çalıştırmanın Yasaklanması Sözleşmesi (1957) C105
• Zorla Çalıştırmanın Yasaklanması Sözleşmesi (1957) C111
• Asgari Yaş Sözleşmesi (1973) C138
• Çocuk İşçiliğinin En kötü Biçimleri Sözleşmesi (1999) C182
Türkiye, neden 189 Sözleşme’nin yalnızca 57’sini onadı??
Te m e l I LO S öz l e ş m e l e r i
11.10.2017 33www.ahmetsaltik.net
1976’da yürürlüğe girenBM Ekonomik, Sosyal ve Kültüre l Haklar
Ulus lararas ı Söz leşmesi ’ nin S a ğ l ı k S t a n d a r d ı ’ na ilişkin 12. maddesi :
YARGITAY HUKUK GENEL KURULU İç t ihadıE. 2009/13-393; K. 2009/452; T. 21.10.2009
“Bu Sözleşmeye taraf olan devletler, herkesin olanaklı olane n y ü k s e k d ü ze y d e f i z i k s e l v e r u h s a l s a ğ l ı k
standartlarına sahip olma hakkını tanır. Sözleşmeye taraf olan devletlerin bu hakkı tam olarak gerçekleştirmek amacıyla alacakları
önlemler, aşağıdakiler için de alınması gerekli önlemleri içerir: H a s ta l ı k d u r u m u n d a h e r t ü r l ü s a ğ l ı k h i z m e t i n i n v e b a k ı m ı n ı n s a ğ l a n m a s ı için gerekli koşulların yaratılması..”
şeklinde belirlenmiştir(Akıllıoğlu, Tekin: İnsan Haklarının Korunması Alanında Uluslararası Belgeler,
Bilgi Yayınları, Ankara 1995, sayfa 55 ).
11.10.2017 34www.ahmetsaltik.net
Başkasının sağlık karnesiyle çocuğunu tedavi ettiren babaya dolandırıcılık suçundan verilen hapis cezası,
Yargıtay tarafından bozuldu - 1
Uluslararası sözleşmeleri iç hukuka üstün kılanAnayasa'nın 90. maddesine göndemede bulunulan kararda,Türkiye iç hukukunun bir parçası olan Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi'nin (AİHS) temel amacının i n s a n h a k l a r ı n ı n k o r u n m a s ı ve
bu haklara yönelik ihlallerin engellenmesi olduğu vurgulandı. Kararda, insan haklarının, ins a n onurunu koruma y ı , insanın maddi ve manevi gelişmesini sağlamayı amaçlayan haller olduğuna işaret edilerek, AİHS‘nin taraf devletlere
yaşamı korumak görevi verdiği, bu görevin de sağlık konusunda önlem almayı da içerdiği kaydedildi.
http://ahmetsaltik.net/2015/03/20/yargitay-baskasinin-saglik-karnesiyle-tedaviyi-affetti/
11.10.2017 35www.ahmetsaltik.net
Başkasının sağlık karnesiyle çocuğunu tedavi ettiren babaya dolandırıcılık suçundan verilen hapis cezası,
Yargıtay tarafından bozuldu - 2
Bu yükümlülüğün, devletin hastaların yaşamının korunması için uygun önlemler alması konusunda sağlık kuruluşlarının uyması gereken kuralları öngörmesini de gerektirdiği anlatılan kararda; 2008/13 sayılı Başbakanlık Genelgesi'nde bir sağlık güvencesi
olmayan, ödeme gücü bulunmayanlardan acil sağlık hizmeti bedeli istenmeyeceğinin hükme bağlandığı, benzer hükümler içeren
başka düzenlemeler de bulunduğu ifade edildi.Sanığın, tedavi ettirdiği oğlunun 18 yaşından küçük olması ve
suç tarihinde sağlık güvencesinin olmaması nedeniyle ilgili mevzuat gereği sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanacak kişilerden sayıldığı belirtilen kararda, çocukların sağlık harcamalarının tümden Devletçe karşılanması nedeniyle kamu zararının bulunmayacağına işaret edildi.
http://ahmetsaltik.net/2015/03/20/yargitay-baskasinin-saglik-karnesiyle-tedaviyi-affetti/
11.10.2017 36www.ahmetsaltik.net
1989 AT Sosyal Şartı İşçilerin Temel Hakları (12. md.)
Serbes t do laş ım,Çal ışma ve ad i l üc re t i s teme hakk ı , Çal ışma ve yaşam koşu l la r ın ın i y i leş t i r i lmes i ,
Sendika özgürlüğü ve top lu pazar l ık hakk ı ,Sosyal koruma,Mes lekse l eğ i t im . .
K a ğ ı t ü s t ü n d e g ö r k e m l i !P e k i , s o r u n n e r e d e ? ?
Avrupa Konseyince 1996’da kabul edilen, Türkiye’nin 6.10.2004’te imzaladığı ve 3.10.2006 günlü, 26308 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5547 sayılı yasa ile onaylanarak, Anayasa md. 90 son fıkra uyarınca iç hukukta yasa gücünde olan
Avrupa Sosyal Şartı…
11.10.2017 37www.ahmetsaltik.net
AB Temel Haklar Şartı(Nice, 7 Kasım 2000)
http://ek12 utup.dpt.gov.tr/ab/hukuk/temelhak.pdf
Md 31 : Adil ve hakça çalışma koşulları Her işçinin, sağlığını, güvenliğini ve
saygınlığını gözeten çalışma koşullarına sahip olma hakkı vardır. Her işçi, azami çalışma
süresinin sınırlandırılması hakkına ve günlük ve haftalık dinlenme izni ile
yıllık ücretli izin hakkı sahibidir.Soru : 657 sayılı yasa md. 4c’de ücretli izin hakkı
neden yok? Anayasa Mhk. itirazı neden reddetti ??➢ Anayasa md. 90/son fıkra uyarınca iç yasalardan üstün!
11.10.2017 38www.ahmetsaltik.net
Madde 34 :
Sosyal güvenlik ve sosyal yardım (1)Birlik (AB), Topluluk hukuku ile ulusal hukuk ve uygulamalardan kaynaklanan kurallar uyarınca,
işini yitirme durumunda ve analık, hastalık, iş kazaları, geçindirilmeye muhtaçlık veya yaşlılık gibi durumlarda koruma sağlayan sosyal güvenlik
yardımlarından ve sosyal hizmetlerden yararlanma hakkını tanır ve gözetir.
➢ Anayasa md. 90/son fıkra uyarınca iç yasalardan üstün!
AB Temel Hak lar Şar t ıCHARTER of FUNDAMENTAL RIGHTS of The EUROPEAN UNION
(2000/C 364/01) (Nice, 7 Kasım 2000)
11.10.2017 39www.ahmetsaltik.net
AB Temel Hak lar Şar t ıCHARTER of FUNDAMENTAL RIGHTS of The EUROPEAN UNION
(2000/C 364/01) (Nice, 7 Kasım 2000)
11.10.2017 40www.ahmetsaltik.net
İ n s a n H a k l a r ı v e B i y o t ı p S ö z l e ş m e s i ( Oviedo Sözleşmesi)
Avrupa Konseyi Biyotıp Sözleşmesi - S a ğ l ı k H u k u k u A n a y a s a s ı -
Md. 3-Sağlık Hizmetlerine Erişimde Adalet
Taraflar, sağlık gereksinimleri ve var olan
kaynakları dikkate alarak, kendi yasal yetkileri
kapsamında, uygun nitelikteki sağlık
hizmetlerinden adil olarak yararlanılmasını
sağlayacak uygun önlemleri alacaklardır. (5013 sayılı yasa, 9.12.03 tarih ve 25311 sayılı RG)
(Anayasa md. 90/son fıkra uyarınca iç yasalardan üstün!)41www.ahmetsaltik.net11.10.2017
Türkiye, DTÖ’ne üyeliği ile birlikte, GATS yükümlülüğünü resmen kabul etmiştir. GATS Anlaşmasıyla Türkiye şu yüklenimlerde bulunmuştur:
1. Kamu hizmetleri serbest piyasa ticaretine açılacak; bunun için;
2. Kamusal alanlar tasfiye edilecek
3. KİT’ler özelleştirilecek
4. Devlet her türlü hizmet alanından elini çekecek
5. Bu alanlar, Ulus ötesi şirketlerin ticaretine terk edilecektir
Dünya Ticaret Örgütü (WORLD TRADE ORGANISATION)42
11.10.2017 www.ahmetsaltik.net
Dünya Ticaret Örgütü ve Uluslararası Antlaşmalar
Türkiye, GATS çerçevesinde yabancı sermayenin bu alanlara yatırım yapma hakkını tanımıştır.
Ayrıca, sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ve etkinliğinin artırılması amacıyla 1980’lerden günümüze dek Dünya Bankası’ndan en az 4 kez sağlık projesi kredisi (dış borç!) alınmıştır.
Bu DB kredileriyle,
Genel Sağlık Sigortası ve
Birinci Basamak sağlık hizmetlerinde aile hekimliği modeline geçilmesi,
Kamu hastanelerinin özerkleştirilmesi (özeleştirilmesi!) ve
Sağlık Bakanlığı’nın hizmet sunumu ve finansmanındaki etkin rolünün azaltılması - kaldırılması hedeflenmiştir.
43
11.10.2017 www.ahmetsaltik.net
ICRP (International Committeé forRadiological Protection):
Uluslararası Radyasyon Güvenliği Kurulu
Radyasyon ile ilgili kimi güvenlik normları belirler.
UNRHC (United Nations Refugees High Commissionary):
Birleşmiş Milletler Sığınmacılar (Mülteciler) Yüksek Komiserliği
Özellikle savaşta, çatışmalarda sığınmacı konumuna düşen insanların hakları ve sorunları ile ilgilenir.
44
11.10.2017 www.ahmetsaltik.net
21. YÜZYILDA KÜRESEL SAĞLIK HEDEFLERİ
2005 yılına dek Sağlıkta Eşitlik sağlanmalıdır.
Yaşam Süresi : 2020 yılına dek
Anne ölümleri yüz bin canlı doğumda 100’den az,
Çocuk ölümleri 1000 canlı doğumda 45’ten az,
Doğumda beklenen yaşam süresi (E0)70 yılın üzerinde olmalıdır.
11.10.2017 45www.ahmetsaltik.net
21. YÜZYILDA KÜRESEL SAĞLIK HEDEFLERİ
2020 yılına dek tüm ölümlerin % 20’sinden sorumlu olan 5 büyük küresel pandemi (Tüberküloz, HIV / AIDS, sıtma, tütünle ilgili hastalıklar, şiddet / travma) eğilimi tersine çevrilmelidir.
Kimi hastalıkların eliminasyon (sınırlandırılması) ve eradikasyonu
2010 – Cüzzam (Lepra) elimine edilecek
2020 – Kızamık eradike edilecek,
A vitamini ve iyot eksikliği elimine edilecek..
11.10.2017 46www.ahmetsaltik.net
2020 yılına dek tüm ülkeler güvenli içme suyu,
çevre hijyeni, gıda ve barınma sağlayacak.
2005 yılına dek ülkeler;
ulusal Herkes İçin Sağlık politikalarını geliştirmiş, uygulamaya koymuş ve izliyor olacaklardır.
2010 yılına dek tüm insanlar;
“kapsamlı” Temel Sağlık Hizmetleri’ne ulaşmış olacaklardır.
2010 yılına dek Küresel ve Ulusal Sağlık Bilgi ve İzlem Sistemi geliştirilmiş olacaktır.
21. YÜZYILDA KÜRESEL SAĞLIK HEDEFLERİ
11.10.2017 47www.ahmetsaltik.net
←←←
11.10.2017 48www.ahmetsaltik.net
The European health report 2015
Targets and beyond –reaching new frontiers in evidence
The European Health Report is a flagship
publication, published every three years.
The 2012 report set the baseline for
monitoring progress towards the six targets
of the European policy framework, Health
2020. The 2015 report presents the progress
made since the baseline. An assessment of
the available data on all the targets reveals
that the European Region is on track, but
much potential remains for further health
gains and reductions in inequalities. → →
http://www.euro.who.int/en/data-and-evidence/european-health-report/european-health-report-2015/european-health-report-2015-the.-targets-and-beyond-reaching-new-frontiers-in-evidence.-highlights
11.10.2017 49www.ahmetsaltik.net
The European health report 2015 ( c o n t i n u e d )
Targets and beyond –reaching new frontiers in evidence
The 2015 report gives an update on the challenges in measuring and reporting on progress towards Health 2020, particularly in measuring well-being, and proposes new sources of qualitative evidence to describe and monitor well-being.
Facts and figures are not enough to report meaningfully on what it means to be healthy and well in Europe. The 2015 European health report argues that new forms of evidence are necessary to fully capture this. Stronger international collaboration is required to advance the agenda for health-information research and development in the Region.
http://www.euro.who.int/en/data-and-evidence/european-health-report/european-health-report-2015/european-health-report-2015-the.-targets-and-beyond-reaching-new-frontiers-in-evidence.-highlights
11.10.2017 50www.ahmetsaltik.net
file:///C:/Users/user/Downloads/Better-Life-Initiative-country-note-Turkey.pdf
11.10.2017 51www.ahmetsaltik.net
htt
ps:
//w
ww
.yo
utu
be.
com
/wa
tch
?v=
aSL
1D
Kya
PQ
E
Okuma önerisi : Söyler, S. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE ULUSLARARASI SAĞLIK KURULUŞLARI.http://dergipark.gov.tr/download/article-file/340104
52
11.10.2017 www.ahmetsaltik.net
“Kendine devrimin
ve devrimciliğin çeşitli ve
yaşamsal görevler verdiği
Türk vatandaşının
sağlığı ve sağlamlığı,
her zaman üzerinde
dikkatle durulacak
milli davamızdır.”
Gazi Mustafa Kemal A T A T Ü R K
53
İlginiz için
teşekkür
ederim…
Dr. Ahmet SALTIK11.10.2017, AÜTF
11.10.2017
54
11.10.2017 AÜTF Halk Sağlığı, www.ahmetsaltik.net