dünya, pandemiyi hangi liderlikle aşacak? · arvato crm türkiye ... ise günde ancak 7 euro...

Sayı

87

MAYISHAZİRAN

Dünya, pandemiyi hangi liderlikle aşacak?

PB 11

4 KısaKısa

6 Dünyadan

22 Araştırma-KadınlarİşDünyasındaParladıkça

24PERYÖN-GönüllüKoçlukProjesi

30 PERYÖN-GençDanışmaKurulu

36 StratejikİK-Deloittesponsorluğunda

44 Araştırma-ILO

50 KısaKısaPERYÖN-ŞubelerveTemsilcilik

52 DijitalİK

59 Kitaplık

60 Atamalar

61 İşeDokunanSözler

P Y - M AY I S / H A Z İ R A Nİ Ç İ N D E K İ L E R

8

DO

SYA


34

PE

RYÖ

N Ö

DÜ

L “Her işimizin temeline ‘mutlu çalışan’ı yerleştiriyoruz”

Naime Başaran Arvato CRM Türkiye İnsan Kaynakları Müdürü

46

BA

ŞA

RI

HİK

AY

ES

İ Bir hayal ile yola çıktı, 35 bin çocuğun yaşamına dokundu

Ece ÇiftçiSosyalBen Kurucusu ve Mütevelli Heyeti Başkanı

YAZ

AR

LA

R

BÖ

LÜ

ML

ER

38

PE

RYÖ

N Ö

DÜ

L “Ortak akıl felsefesini benimsiyoruz”

Nur Banu Oğuz DenizBank İşe Alım, Kariyer ve Yetenek Yönetimi Grup Müdürü

YapımcıPERYÖN - Türkiye İnsan Yönetimi Derneği

Tüzel Kişi TemsilcisiBerna Öztınaz

Yayın TürüYerel, Süreli, 2 Aylık

Danışma KuruluGaye Özcan, Şirin Mine Kılıç, Günseli Özen, Berna Öztınaz, Lale Evliyazade

Genel Yayın Yönetmeni (Sorumlu)Berna Öztınaz

Yayın DirektörüŞirin Mine Kılıç

EditörSerra Sönmez

MuhabirAliye Gümüş

YazarlarSinan Alçın, Erdem Özdemir, Necdet Kenar, Sait İşseven, Yeşim Gürdere Erman, Derya İren, Arzu Pınar Demirel, Sertaç Güven

Katkıda BulunanlarEvrim Kuran, Hande Yaşargil

Grafik Uygulama Hale Tekcan

YapımMineral Medya [email protected] www.mineralmedya.com

Reklam Satış ve RezervasyonMineral Medya [email protected] Tel: 0212 258 55 59

Dergi Yönetim YeriPERYÖN, Üst Bostancı Mah. Yalıyolu Sok. No: 54 İsmail Ergin İş Merk. B Blok Kat: 4 Kadıköy / İstanbul

PY (Popüler Yönetim) Dergisi, Türkiye İnsan YönetimiDerneği (PERYÖN) adına Mineral Medya OrganizasyonDanışmanlık İletişim Sanayi ve Dış Ticaret Ltd. Şti.tarafından T.C. yasalarına uygun olarak yayımlanmaktadır.PY’de yayınlanan yazı, fotoğraf ve konuların tüm haklarıve PY logosu PERYÖN’e aittir.

Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.

PY Popüler Yönetim Dergisi, yerel süreli bir yayındır.Dergide yer alan yazılardaki görüşler, sadece yazarlarına aittir.

ISSN 1305-2659

40

PE

RYÖ

N Ö

DÜ

L

“İnovasyon, kurumumuz için bir rekabet stratejisi”

24 YeşimGürdereErman KonukYazar

26 ErdemÖzdemir GüncelİşHukuku

29 ArzuPınarDemirel KonukYazar

32 Deryaİren KonukYazar

42 NecdetKenar UzmanYorumu

55 SinanAlçın Ekonomiveİnsan

56 SertaçGüven KonukYazar

58 Saitİşseven Kitap

Selim Çelebi Kastamonu Entegre Ağaç San. İnsan Kaynakları Direktörü

Hüseyin Güler Kastamonu Entegre Ağaç San. İş Planlama ve İnovasyon Direktörü

2 33

Berna Öztınaz

Çeviklik ve uyumHaziranayınınbaşlamasıylabirliktehayatınheraşamasındanormalleşmeadımlarıhayatageçiyor.Çalışanlarofislerinedönmeye,evdekilersokağaçıkmayabaşladı.Yaygınsöylemle“Yeninormal”inilkgünleriniyaşadığımızbugünlerdeherşeyeskiileaynıolmayacakbelkiamatamamendedeğişmeyecek.Eskitipçalışmayöntemlerivegeçmişinkarizmatikamaarkaikliderleriniartıkgeridebırakmavaktigeldi.ŞirketlerinişlerininsürdürülebilirolmasınısağlayabilmelerivegeleceğinişhayatınaadapteolabilmeleriiçinCOVID-19sürecindenöğrendikleriniuygulayarakhayatageçirmesigerekiyor.Çünküönümüzdebirresesyondönemivar.Resesyonunyaratacağıdalgalıdenizlerdensakinlimanlaragelebilmeninyoluiseçeviklikveuyumsağlayabilmektengeçiyor.

Öne çıkan liderlik özelliği: İlham vermekSalgınsonrasıyenidünyanıninşasıveyeniişsüreçlerininhayatımızaentegreolabilmesiiçinliderlereçokişdüşüyor.Amaherkesinaşinaolduğubirliderlikdeğil,adapteolmuşvegelişmişbirliderlik...Geçmişebaktığımızdakrizzamanlarındahepnasılyöneticilerinçıktığınıgördük;hızlıkararalan,dümenekendisigeçen,demokratikolmayan,otoriter…Tabiikibutanımınartıkdeğişmesigerekiyor.

Post-COVIDdönemiliderliği,salgınınbizeöğrettiğiderslerışığındaköklüdeğişimlereuğradı;açık,samimi,şeffafveilhamveren

birlidertanımıkarşımızaçıktı.Gelecekdönemdeliderlerinenbüyüközelliklerisamimiyet,tutarlılık,empatikurabilmek,hibrittakımlarıyönetebilmek,alçakgönüllülükvegeleceğinanahtarıolançeviklikvekoşullarauyumsağlayabilmekolacak.İştebuliderlersalgındönemindekırılganhalegelenekonomiyivedünyayıyenideninşaedecek.

İş dünyası ile sinerji oluşturmakÖnümüzdezorlubirsüreçvar,biliyoruz.Buzorlusüreçlerdeiseçözümleritekbiryerdenbeklemekdoğrudeğil.Hepimizin;işdünyasının,siviltoplumkuruluşlarının,kurumlarınvebireylerinbirarayagelerekbirsinerjioluşturmasıgerekiyor.

“Şimdivegelecekiçindahaiyibirçalışmahayatınaliderliketme”vizyonumuzla,budönemdePERYÖNolarakelimizdekiveriyi,kaynaklarıbilgivetecrübelerimizleharmanlayarak“İş’teHayat”webinar’larımızileişdünyasınısalgınınherboyutuylailgilibilgilendirmeyeveonlararehberliketmeyeçalıştık.

Busene12.kezdüzenleyeceğimizPERYÖNİnsanaDeğerÖdülleri’ne,budoğrultuda“ZorZamanlardaDeğerYaratmak”kategorisiniekledik.Bukategoride,krizdönemindeorganizasyonunuçeviklikleyönetenkurumlarıdeğerlendirmeyivebuyöndeyapılacakçalışmalarıteşviketmeyihedefliyoruz.

P Y - M AY I S / H A Z İ R A N

Salgındagençlerimiziunutmayıp,onlarıişhayatınahazırlamakveakıllarındakisorularayanıtvermekiçin“PERYÖNGenç”projesinihayatageçirdik.

Ülkemizdefaaliyetgösterentümkoçlukdernekleriilebirlikte“SağlıkÇalışanlarıiçinGönüllüKoçlukProgramı”nıbaşlattıkvesalgındaenöncephedemücadeleverensağlıkçalışanlarımızınyanındaolduk.

Düşünceveprojeplatformu“Re-SetWorkspaces”inpaydaşıolarakCOVID-19salgınısonrasındaofisveçalışmaalanıkavramınındeğişiminivegeleceğinielealaraküyelerimiziyeniişalanlarıkavramınahazırladık.

MercerTürkiyeileyaptığımız“KoronavirüsSalgınınınİşHayatınaEtkisi”araştırmasıileişdünyasınayolgöstericiolduk.

COVID-19sürecizorolduğukadardaöğreticiydi.Umuyoruzkiyaşadıklarımızdangereklidersleriçıkarırveparlakbirgeleceğehepbirlikteyolalırız.SalgınsonrasıyenidünyanıninşasıvegeleceğininsanayakışırişdünyasınınyaratılmasıiçinPERYÖNüstünedüşeniyapmayahazır.

Sağlıklıvegüzelyarınlara…

PERYÖN Yönetim Kurulu Başkanı

[email protected]

B A Ş K A N D A N

4

KISA KISA

TürkiyeİşKurumu(İŞKUR)tarafındanyayımlanan İşsizlik Sigortası Fonuverilerine göre, nisan ayında 2,6milyonçalışaniçintoplam4,1milyarTL

kısa çalışma ödemesi yapıldı. Martayında77bin979kişiyeişsizlikmaaşıbağlanırken bu sayı nisan ayında 82bin 490 kişiye ulaştı. Aile, Çalışmave Sosyal Hizmetler Bakanlığı’ndanyapılanaçıklamayagöre,kısaçalışmaödeneğine en çok başvuru yapansektöryüzde40ileimalatoldu.Bunuyüzde 15 ile toptan ve perakendeticaretsektörü,yüzde12ilekonaklamave yiyecek hizmeti faaliyetleri,yüzde 6 ile eğitim sektörü izledi.

82 bin kişiye işsizlik maaşı bağlandı

Birçokofisinevdençalışmadüzeninegeçmesiylebirlikteevişlerineayrılansürenindeartması,kadınçalışanlardaaşırıyükvestresenedenoluyor.Evintümyönetimininkadınlarıngöreviolmadığınıhatırlatanuzmanlar,çocukbakımıdadahilolmaküzeretümişlerdesorumlulukpaylaşımıyapılmasınıöneriyor.ÜsküdarÜniversitesiNPFeneryoluTıpMerkeziKlinikPsikologSelvinazÇınarParlak,“Çalışankadınlariçinevişlerininplanlanmasıdazihinsel

yükoluşturuyor.Bunedenleerkeklerdeevişlerindensorumluhissetmeli,ihtiyaçlardoğrultusundagerekenleriplanlamalı.İşeveeveayrılansüretıpkıevdışındaçalışmahayatındaolduğugibibirbirindenayrılmalı,mesaisaatleribitenekadarsadeceişodaklıkalınmalıdır.İşmesaisibitimindeiseaileüyelerievişleriniadilpaylaşmalıdır.Asılyorucuolankadınınzihinselolarakçokfazlaşeyleilgilenmekzorundakalmasıdır.Aksitakdirdekadınlarfazlasorumluluğungetirdiğizihinselvefizikselyükütaşıyamayacaklardır.

“Mesai bitiminde aile üyeleri ev işlerini paylaşmalıdır”Bufazlayükler,tükenmişliklebirliktedepresyonveanksiyetebozukluklarıgibidiğerpsikolojiksorunlaradayolaçabilir”diyor.

5 bin kişilik ek istihdam

e-TicaretplatformuHepsiburada,operasyonvedağıtımağındagörevlendirmeküzere2020sonunakadar5binkişilikekistihdamsağlayacak.Hepsiburada’nınekistihdamıylaoperasyonvedağıtımalanındakitoplamçalışansayısı7bin500’eyükselecek.

Mart2020’deevdençalışmayabaşlayanMynetekibi,Türkiye’deuzaktançalışmayageçenilkdijitalmedyaşirketioldu.Mynet;donanım,yazılımveİKsüreçlerinidijitalleştirereklokasyonbağımsızuzaktançalışmayımümkünhalegetirdi.Medyabirimlerininyüzde

Mynet’te uzaktan çalışma kalıcı hale geldi

75’ininkalıcıolaraktamamenuzaktançalışmasınakararverildi.Şirket,tümişealım,oryantasyon,eğitimveperformanssüreçlerinide

uzaktançalışmayauygunhalegetirdi.MynetGenelYayınYönetmeniTarkanTemuraraştırmaların,uzaktan/evdençalışmanınüretkenliğiyüzde15dahaolumluetkilediğiniortayakoyduğunu,ikiaylıkuzaktançalışmadeneyimlerininbunu

doğruladığınısöyledi.Temur,“Metropollerdeofiseulaşmakiçinharcadığımızsüreaydaortalama5işgünü.Budeğerlizamanıkendisine,ailesinevearkadaşlarınaayırarakbirmotivasyonunsuruolarakekibimizekazandırmakistedik.AyrıcaMynetçalışanlarınınistediğikentteyaşamasınındaönünüaçtık”dedi.

5


COVID-19, çalışan deneyimini değiştirmeye başladı

Pandemidenormalleşmesürecinegirilirken,hükümet“İstihdamKalkanı”paketiniaçıkladı.Yapılandüzenlemeleregöre,17Nisan2020’defirmalaragetirileniştençıkarmayasağı3aydahadevamedecek.3aylıksüreçteayrıcaücretsizizneçıkarılanişçilere,günlük39lira24kuruş,aylıkbin177liraödemeyapılmayadevamedilecek.

İstihdama teşvik bekleniyor

İstihdamKalkanıpaketiileişvereneistihdamıkorumasıkarşılığındateşvikverilmesikonusudagündemegeldi.1Ocak2019ve17Nisan2020arasındaişinikaybedenlertekrarişealınırsadevletişvereninmaliyetiniişverenlepaylaşarakdesteksunacak.2019

“İstihdam Kalkanı” paketi ile devlet destekleri 3 ay daha uzatıldı

başından17Nisan2020’yekadarkiistihdamsayılarınaekolarakişealınanherişçiiçin30Eylül’ekadar1732TLdestekverilmesidebekleniyor.İşsizlikSigortasıFonu’ndansağlanacakbudestek,Cumhurbaşkanlığıtarafından30Haziran2021’ekadarüçeraylıkdönemlerhalindeuzatılabilecek.25yaşaltıve50yaşüzeriiçinesnekçalışma,yarızamanlıçalışmamodelisunulacak.Bunakatılanişverenleredeteşvikverilmesibekleniyor.

Kısa çalışma ödeneğinden 3 milyon kişiye 5 milyar TL ödeme yapıldı

Bugünekadarkısaçalışmakapsamındayaklaşık5milyarTLödemeyapıldı.Ücretsizizneayrılanlarla,kısaçalışmaödeneğindenyararlanamayançalışanlaraiseaylık1177TLnakdiücretdesteğiverildi.Mart2020’denbuyana3milyondanfazlakişikısaçalışmauygulamasındanyararlandı.Nakdiücretdesteğindenyararlanançalışanlar1milyonubuldu.

İKteknolojisimarkasıWellbees’inhazırladığı“İnsanKaynaklarınınGeleceğiRaporu”yayınlandı.Rapor,dijitaldönüşümünütamamlamışşirketlerinbudönemienazkayıplaatlattığınıortayakoydu.

Ofise geri dönmek en büyük sorun

Normalleşmedönemindenöncegerçekleştirilençalışmada,katılımcılarınyüzde60’ındanfazlası“ofisegeridönmenin”çalışanlarıençokendişelendirensorunolduğunubelirtti.

“Covid-19’unİKanlamındaenbüyükdeğişimihangibaşlıktayaratacağınıdüşünüyorsunuz?”

sorusuna,katılanlarınyüzde64,1’i“OfisDeneyimi”yanıtıverdi.Bunu,sırasıyla“ÇalışanDeneyimi”(yüzde56,3)ve“İletişim”(yüzde50,1)takipetti.

Anketsonuçları,Covid-19günlerindeteknolojikadaptasyonunhızlıbirşekildesağlandığınıgösterirken;aynıdurum

çalışanesenliğiiçingeçerlideğil.“Busüreçteorganizasyonunuzunhangialandaihtiyaçlarıkarşılayamadığınıdüşünüyorsunuz?”sorusunaverilenyanıtlarda,yüzde36,9ile“Ofisİçiİletişim”başıçekerken,onuyüzde35,4ileWellbeingUygulamalarıtakipediyor.

Son dönemde çalışanları en çok endişelendiren konular

Ofisegeridönme

Çocuğumuevdebırakmak

Çalışanbağlılığıveverimlilik

Evdençalışmayadevametmek

Diğer

%60,9

%14,1

%31,3

%23,4

%1,6

0 25 7550 100

6 7

İSPANYA Çilek işçileri işsiz kaldı

İspanya hükümeti, salgını kontrol altında tutmak için yabancı göçmen işçilerin ül-keye girişini durdurdu; Fas sınır kapısını kapattı. Her yıl yaklaşık 11 bin Faslı kadın işçi, İspanya’da çilek toplayarak günlük ortalama 42 euro kazanabiliyordu. Fas’ta ise günde ancak 7 euro kazanabiliyorlar.

KANADA20 bin kişi işten çıkarılacak

Air Canada, Covid-19 salgınını gerekçe göstererek toplam 38 bin personelinin, 20 binini işten çıkaracağını açıkladı. 7 Ha-ziran’da işten çıkarmalara başlayan şir-ketin toplam 38 bin personeli bulunuyor. Şirket, Mart 2020’de, maliyetleri azaltmak amacıyla işten çıkarma yapacağını açıkla-mış, hükümetin destek programıyla Nisan 2020’de 16 bin 500 personeli yeniden işe almıştı.

Dünyada iş ve çalışma hayatında neler oluyor?

İRLANDAİşten çıkarma trendini kıracak

Irish Times’ın haberine göre; Facebook Calibra, salgın krizi sırasında özel sektörde görülen işten çıkarma trendini kıracağını ve İrlanda’daki iş gücüne 50 yeni rol daha ek-leyeceğini duyurdu. 2009’dan beri merkezi İrlanda’da olan Facebook, ülkede Instagram ve WhatsApp gibi ortak şirketleriyle 5 bin ki-şiyi istihdam ediyor.

ABD İstihdamda 2,5 milyonluk artış

ABD’de nisan ayında yüzde 14,7’ye kadar yükselen işsizlik oranı mayıs ayında yüz-de 13,3’e geriledi. Tarım dışı istihdamda 2,5 milyon kişilik artış oldu. Ortalama sa-atlik kazancın yüzde 6,7 artması beklen-tilerin altında olsa da, normalleşme sü-recinde iyileşme kaydedildiğini gösterdi.

FRANSA Fransa’da ilk trans belediye başkanı seçildi

Fransa’nın kuzeydoğusundaki Tilloy-lez- Marchiennes’de Marie Cau, ülkenin ilk trans belediye başkanı seçildi. AFP’ye ko-nuşan Cau, aktivistliğe değil, belediyeciliğe odaklanacağını belirterek, “İnsanlar beni trans olduğum için değil programımı, se-çim vaatlerimi beğendikleri için seçti” dedi. Cau’nun seçim kampanyasının merkezinde ekolojik çalışmalar ve sosyal bağların sıkı-laştırılması vardı.

DÜNYADAN

İSVEÇ Robotla mülakat başladı

İsveç’in başkenti Stockholm’ün Upplan-ds-Bro Belediyesi’nde Tengai adlı robot, insan kaynakları uzmanlarının yerine mü-lakatlara girmeye başladı. 40 dilde müla-kata girebilen üç robot Kraliyet Teknoloji Enstitüsü tarafından geliştirildi. İşe alımla-ra başlayan belediye, bu robotlar sayesinde ayrımcılığın ve kayırmacılığın önüne geç-meyi hedefliyor.

6 7

YENİ ZELANDA Kamu yöneticilerinin maaşında kesinti yapılacak

Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern, pandemiyle mücadelede kamuda üst düzey yöneticilerin maaşının 6 ay boyunca yüzde 20 azaltılacağını açıkladı. Kesilen maaş-ların sembolik olduğuna dikkat çeken Ar-dern, bunun salgın ile mücadele bütçesine büyük fayda sağlamayacağını bildiklerini söylüyor. Kesinti, Başbakan Ardern hari-cinde bakanlara ve devlet kurumu başkan-larına uygulanacak.

RUSYA Aşçılar, işlerini geri almak için çıplak poz verdi

Rusya’da koronavirüs sebebiyle çalıştık-ları lokantaları kapatılan ve gelirleri bü-yük ölçüde düşen bir grup aşçı, garson ve barmen, iş yerlerinin yeniden açılması için çıplak poz verdi. Rus lokanta/kafe işletme-cileri ile çalışanlar, iş yerlerinin şu an açık olan market, AVM, berberler ve toplu taşı-ma araçlarından daha fazla risk taşımadığı-nı ifade ediyor.

UKRAYNAAvrupa’ya mevsimlik işçi gönderecek

Ukraynalı işçiler, salgınla birlikte alınan sıkı önlemlerin gevşetilmesi üzerine mev-simlik çalışmak için Avrupa ülkelerine yö-neldi. İşçiler İngiltere, Finlandiya, Polonya ve Avusturya gibi birçok Avrupa ülkesinde tarım ürünlerini toplamak için yaz mev-simi sonuna kadar çalışacak. Ukrayna’da forklift operatörü olarak çalışan bir işçi, Finlandiya’da marul ya da brokoli toplayarak ülkesindeki maaşının üç katını kazanıyor.

PAKİSTANÜlkede 12 milyon çocuk çalıştırılıyor

Pakistan’ın Ravalpindi kentinde bir evde hizmetçi olarak çalışan 8 yaşındaki bir kız çocuğu, evdeki kuşun kafesini açıp kaç-masına neden olduğu gerekçesiyle dö-vülerek öldürüldü. Olayla ilgili olarak iki kişi göz altına alındı. Daha önce benzer bir olayda cinayet işleyenler üç yıl hapse çarptırılmıştı. Pakistan İnsan Hakları Ör-gütü’ne göre, ülkede yaklaşık 12 milyon çocuk, çeşitli işlerde çalıştırılıyor.

ÇİNİlk 3 boyutlu haber sunucusunu tanıttı

Çin’in resmi haber ajansı Şinhua, Çinli teknoloji şirketi Sogou ile geliştirdiği dün-yanın ilk 3 boyutlu yapay zekâ özelliği olan haber sunucusunu tanıttı. Sunucu, yapay zekâ destekli mesleki avatar teknolojisi ve 3D modelleme ile geliştirildi. İnsan haber spikerlerini taklit ederek doğal bir şekilde haber sunma kabiliyetine sahip bulunuyor.

İSKOÇYA Sosyal mesafeye “yarasa sensör” çözümü

İskoç mühendisler, sosyal mesafe kural-larına uyulma oranını artırmak amacıyla yarasa sensörler geliştirdi. Sensör, yara-saların tiz bir ses çıkararak, bu sesin yan-kılanması sonrası oluşan dalgalarla ken-dilerini saran nesne ve cisimlerin yerlerini belirlemesi mantığıyla çalışıyor. Kamera olmadan çalışan bu teknolojiyle iş yerlerin-de kişisel mahremiyeti ihlal etmeden sos-yal mesafe uyarısı yapılıyor.


8

D O S YA

İş ve akademi dünyası, yeni liderlik anlayışını kesin kalıplara sığdırmak yerine,

değişken ve uyumlu olabilmeyi öne çıkarıyor. Yeni nesil lider artık birçok özelliği

bünyesinde barındırmak zorunda.Toplumsal cinsiyet eşitliği, dijitalleşme ve

sürdürülebilirlik, yeni liderin ajandasında mutlaka yer alması gereken konular.


9

Aralık2019’dabaşlayıpküreselölçekteyayılanCOVID-19salgını,altıayiçindedünyadakitümdengelerindeğişmesinenedenoldu.Salgınınoluşturduğuküreselsağlıkriskiveiçekapanma,işdünyasınındinamikleriniderindenetkiledi.Toplumsalyaşamınheralanınaulaşansalgın,işyapmabiçimlerininhızlı


birdönüşümyaşamasınanedenoldu.Oluşanyenikoşullarisesalgınsonrasındayenibirdünyadüzeninevegüncellenmişbirliderlikanlayışınaihtiyaçduyulacağınıgösteriyor.COVID-19öncesindebaşlayanvesalgınlaberaberdahadagüçlenenVUCA(Değişken-Volatile,Belirsiz-Uncertain,Karmaşık-Complex,

Haydar Yenigün: Avrupa’nındurumuTürkiyeotomotivsektörüiçinbelirleyiciolacak.AB’dedaralmayüzde20-25’tekalırsa,yaşayacağımızsıkıntıfelaketboyutundaolmayacak.

#VUCA#daralma#otomotiv#FordOtosan#AB#PERYÖN#Covid19

“Türkiye,zorluşartlarvedeğişkenkoşullaraalışık.Bunedenle,ülkemizkrizyönetimindekabiliyetliliderkapasitesinesahip.COVID-19süreci,geçmiştekikrizleregörehernekadarfarklıolsadaişdünyamızınliderleri,deneyimlerisayesindebelirsizliklerinhâkimolduğusüreçlerehızlıadapteolabiliyor,işyaşamınabirikimsunabiliyor.Türkyöneticilersahipolduklarıdeneyimi,salgınsürecinedeiyişekildeuyarladılar.

Yeni normalin yeni lideri

Dijitaldönüşüm,pandemiilehiçolmadığıkadarönemkazandı.Budönüşüme

ayakuyduramayanşirketler,gelecekteayaktakalamayacak.Bunaekolarakbugibidönemlerdeyalınveçevikyönetimanlayışınındeğeriönemkazanıyor.Çeviklikteliderlereönemligörevlerdüşüyor.FordOtosanolarak,ülkemizinCOVID-19’lamücadelesindeçokhızlıkararalarak,mevcutdonanımımızıveişgücümüzühareketegeçirdik.Sağlıkçalışanlarınıngüvenliğineyönelikyüzmaskesi,siperlik,aerosolkutuüretiminekısasüredebaşladık.

İK’nın rolü kritik

Süreci,başındanbuyanaşeffaf,güvenedayalıvebelirsizliğienazaindirgeyecekşekildebiryönetimanlayışıileyürüttük.İKdepartmanımız,busüreçteenkritikroloynayanekiplerimizinbaşındageldi.TümsüreçplanlamalarındaveuzaktançalışmanınorganizasyonundaİKekibimizaktifrolaldı.Salgınsürecinde,tümbirimlerinüstyönetimekiplerininkatılımıyladüzenlediğimizgünlükliderliktoplantılarımızahaladevamediyoruz.

Çalışanlarımızı bilgilendirdim

Süreçboyunca‘şeffafiletişim’yaklaşımımızlabilgiakışınıdüzenlikılmakiçinhergün,İKveiletişimekiplerimizinöncülüğündevideokonferanslardüzenledik.Bukonferanslarda,hayatageçirdiğimizçalışmalarıveplanlamalarıçalışanlarımızabizzataktardım,onlardangelensorularıyanıtladım.Yaklaşık3binkişininkatıldığıbukonferanslaradairçalışanlarımızdanolumlugeribildirimleraldık.

“Türkiye, kriz yönetimi

deneyimini salgına iyi uyarladı”

Haydar Yenigün Ford Otosan Genel Müdürü

Avrupa belirleyici olacak

Halihazırdayurtdışındadevamedenprojelerimizveöncedenyapılmışsatışanlaşmalarımız,kamusatışlarımızkapsamındaplanlısiparişlerimizvar.Ayrıca,Türkiye’desatışlardevamediyorvebekleyenbirtalepvar.Avrupapazarındatalebinyenidengüçleneceğiniöngörüyoruz.Fakatsosyalmesafekurallarıgereğiaynıekipleyaklaşıküçtebiroranındaaraçüreteceğiz.Budaaraçmaliyetleriniciddişekildeartırıyor.‘Yeninormal’çalışmakoşullarımızanezamantamamıylaalışacağımızıveadapteolacağımızışuaniçinöngörmekçokzor.Sürecisektörelihracatbakışaçısıyladeğerlendirirsek,enönemliihracatpazarımızAvrupa’nındurumubelirleyiciolacak.Avrupa’dadaralmanınyüzde20-25ilesınırlıkaldığıiyisenaryodasıkıntıyaşayacağız,ancakbu,felaketboyutundaolmayacak.”

“Salgın sürecinde çalışanlarımıza yönelik bilgi akışını hiç kesmedik. Şeffaf iletişimi benimsedik.”

Muğlak-Ambigious)ortamıkrizleberaberdahabelirginhalegeldi.Pekiişdünyasıbukrizinasılbirliderlikleaşabilecek?

İşveakademidünyasıyeniliderlikanlayışınıkesinkategorilereayırmıyor.Liderinbirçoközelliğibünyesindetoplamasıgerektiğibelirtiliyor.

10

D O S YA

Güncelgelişmelerışığındayeninesilliderinortaközelliklerişuşekildesıralanıyor:•Çevik

•İnsanodaklı

•Şeffaf

•Hizmetkar

•Değişime,dönüşüme,işbirliğineaçık

•Dijitaldünyaylauyumlubeceriveyetkinlikleresahip

•Hızlı

•Şefkatli

•Adil

Olasıkrizlerindünyayıvekurumlarıbudenlietkilememesiveyahızlakontrolaltınaalınabilmesiiçinyeniliderin,birçoközelliğitaşımasıgerekiyor.

“COVID-19sonrasındadeğerlerinönplanaçıkacağı,rekabetinyerinidayanışmanınalacağı,adilveşeffafbir‘yeninormal’umutediyorum.Yeninormalinyenilideriherşeydenönce‘kendi’olabilmeli;içyolculuğunutamamlamayaçalışmalı,kendiyle,çevreyle,doğailesamimivebarışadönükbiruyumiçindeolmalı.Yenidönemdedayanışmavepaylaşımöneçıkacak;iletişimvesamimiyetçokdahaönemliolacak.Örneğinşirkete‘karlıbüyüme’sağlarken,liderlikekibiyleattığıadımlarıvicdansüzgeçindengeçirerek,hissedarlarahayırdiyebilecekcesaretteveözgürlükteolacak.

İyiliksever olan kazanacak

Türkiye’devedünyada,iyilikseverolanınkazanacağına,‘kurumsaloyunlarlakoltukişgaledenlerin’hızlakayboluperiyeceğineveyokolacağınaeminim.Çoksayıdaidareciyerlerini;riskalabilen,gözüpek,girişimciruhlutakımliderlerineveekosistemlerinebırakacak.Yaklaşık

10yıldır,şirketlerdedahaazsayıdayöneticiçalışacağınıamaşirketiçlerindeşirketçiklergibiçalışangirişimcilerolacağınıöngörüyorum.İşteogüngeldi.Geleceğinyönetimveliderlikanlayışında,durumuidareeden,katkısınınetgösteremeyen,korkan,çekinen,içedönükolan,bilgiyisaklayan,bireyselolan,kurumdışıişbirliklerigeliştiremeyenhiçbirlidereyeryok.

Türkiye,SağlıkBakanlığıveEkonomi,TicaretveSanayiBakanlıklarınınkoordineliolarakçalışmasıyla,bukrizinetvekararlışekildeyönetti.Göreceliolarakbukrizinbaşarılıbiriletişimçabasıylayürütüldüğünüdüşünüyorum.”

Yeni normalin üç anahtarı:

Adalet, şeffaflık ve dayanışma

Prof. Dr. Yeşim Toduk Amrop Kurucusu “Türkiye’de ve dünyada, iyiliksever olanın kazanacağına, ‘kurumsal oyunlarla koltuk işgal edenlerin’ hızla kaybolup eriyeceğine ve yok olacağına eminim.”

Çeviklik, önemli gereksinimPost-koronadönemindehızlatoparlanabilmekiçininovasyon,yenidüşüncesistemleriveyeniişyapışşekilleriönemkazanıyor.Çeviklikdebunoktadaöneçıkıyor.Bazıkurumlarkrizyönetimindeçevikliderliktenyararlanaraksürecienazhasarlayönettiler.YeninesilliderlikteçevikliğinöneminivurgulayanAcmYöneticiOrtağıBarışBal,çevikliderleri;“Çeviklikkavramınıözümsemiş,pazarşartlarındakibelirsizlikvekarmaşıklığınfarkındaolan,yaratıcılığaveinovasyonadeğerveren”şeklindetanımlıyor:“Kurumlarınçevikolabilmesiiçintümorganizasyonunçevikolmasıgerekiyor.Buortamınyaratılmasıve

sürdürülebilmesinintemelnoktasıdaçevikliderlikyaklaşımıdır.”

Çevikliderlerin,ekipveorganizasyondüzeylerindeçevikliğisağlayabilmesiiçinşudavranışözelliklerinigöstermesigerekiyor:

• Çalışmaarkadaşlarınarolmodel olmalı

• Hatatoleransıyüksekolmalı

• Deneyselliğeönemvermeli

• Yaratıcılığıödüllendirmeli

• Psikolojikgüvenliğisağlamalı

• Ekipleriyetkilendirmeli,takımruhuna değervermeli

11


Pandemi sürecinde öne çıkan şefkatli liderler

Kaynaklar: “Covid-19ileMücadeledeKadınLiderlerFarkı”https://bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/224337-covid-19-ile-mucadelede-kadin-liderler-farkihttps://www.aa.com.tr/tr/dunya/banglades-ve-pakistan-kovid-19-salginiyla-mucadelede-asker-konuslandiracak/1776474https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52292649

Tayvan Cumhurbaşkanı Tsai Ing-Wen

Çin’dentümuçuşlarıdurdurmakararınıhenüzWuhan’davakalaryeniyenioluşmayabaşladığızamanaldı.Aralık2019’danitibarenWuhan’dangelenyolcularıtarayaraksalgınıbaşındandurdurdu.Tayvan’dakitoplamCovid-19vakası429olarakaçıklandı.ABDDışişleriBakanlığı,DünyaSağlıkÖrgütü’nün(DSÖ)DünyaSağlıkAsamblesi’ndeCovid-19’lamücadeledebaşarısındanötürüTayvan’agözlemcistatüsüverilmesiniönerdi.

Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern

Krizsırasındavatandaşlaempatikurdu.Dijitalçağınpopüleraraçlarınıaktifolarakkullandı.“Evdekal,hayatkurtar”videomesajlarıileYeniZelandalılaragüvenverenpropagandafaaliyetleriyürüttü.GününfarklısaatlerindeFacebooküzerindencanlıyayınlaryaptı.Yeraldığıtümiletişimçalışmalarında“Birleşin!”mesajıverdivebusayedehalkıyladuygusalbirbağkurdu..Ülkeninekonomisibüyükölçüdeturizmebağlıolmasınarağmen,19Mart’taülkeninsınırlarınıturizmekapadı.Böylecekararla,halkınsağlığınındahaönemliolduğumesajınıverdi.Biraysüreylekarantinadakalanülkedevakasayısı1300,salgınsebebiylecankaybıise9’dakaldı.

Almanya Başbakanı Angela Merkel

Herzamansoğukkanlılığınıkorudu.Paniklemeden,virüsünnedeninivenasılyavaşlatılacağınısakin,

ancakkararlışekildeanlattı.KomünistDoğuAlmanya’dabüyüyenbirinsanolaraközgürlüklerdenvazgeçmeninnekadarzorolduğunuhalkınaanlatırkenempatigücündenyararlandı.Çoknetbirdillesorununçokciddiolduğunu,biliminyolundangidilmesigerektiğinivedayanışmayaihtiyaçolduğunuvurguladı.

Finlandiya Başbakanı Sanna Marin

34yaşındadünyanınengençliderlerindenbiriolanMarin,ülkedevirüsünyayılmamasını,yalnızca4binvakave140ölümlesınırlıkalmasınısağladı.Krizsürecinde“sosyalmedyainfluencer”larıileçalıştı.Pandemideevdekalmanınönemininanlatılmasıvedeneyimlerininaktarılmasıiçinonlarıkampanyasınadahiletti.Özellikleçocukvegençlerihedefinealarakonlarıiknaetti.

İzlanda Başbakanı Katrín Jakobsdóttir

SadecebelirtileriolanlaradeğiltalepedentümvatandaşlarınaücretsizCovid-19testiyapılmasınısağladıveböylecetestleripozitifçıkanlarınyaklaşıkyarısınınhiçbirbelirtigöstermediğiortayaçıktı.Öngörüsahibibirliderolarakeldeettiğibuveriler,dünyadakidiğerülkeleriçintedbirleringüçlendirilmesiaçısındanönemliydi.Covid-19’lamücadeleiçingayrisafiyurtiçihasılanınyüzde8’itutarındabirbütçeoluşturdu.

Norveç Başbakanı Erna Solberg

NorveçBaşbakanıöncülüğündekabineüyeleri16Mart2020’deCovid-19hakkında“SadeceÇocuklariçinBasınToplantısı”düzenledi.

ÇocuklarınsalgınadairsorularınısevgidoluüsluplacevaplayanSolberg“Budönemdebirazyaratıcıolabilir,görüntülüaramayaparakdoğumgününüzüsevdiklerinizlekutlayabilirsiniz”dedi.Sorunundeğilçözümünbirparçasıolmakveempatikurmakiçintoplumunküçükbireylerinikarşısınaalmasıyla,şefkatliliderlikörneğisergiledi.

Gürcistan Başkanı Salomé Zourabichvili

ÜlkededoğrulanmışsadeceüçCovid-19vakasıolmasınarağmensalgındançoketkilenenyerleredoğrudanuçuşlarıaskıyaaldı.Virüsütaşıyanyabancılarıtespitederekdoğrudankarantiuyguladı.Önleyicikampanyalardüzenledi.17Mayıs2020itibarıileülkedekoronavirüstensadece5ölümvakasıvardı.

Bangladeş Başbakanı Sheikh Hasina

Hızlıvedoğruönlemleralarak,DünyaEkonomikForumutarafından“takdiredilesi”olaraktanımlandı.Hasina’nınaldığıönlemlerarasındaendikkatçekenler;toplutaşımakullanımınınyasaklanması,halkınsosyalmesafeyikorumasıiçinaskeribirliklerdendestekalınması,ibadethanelerinkapatılması,26MartBağımsızlıkGünüdedahilolmaküzereülkedekiresmi,diniyadaözeltümkutlamalarıniptaledilmesisıralanabilir.Bangladeş,ucuzişgücünedeniyle,Avrupalışirketlerintercihettiğiüreticiülkelerdenbiri.BaşkanHasina,buönlemlerialırkenbiryandandaAvrupaliderleriilegörüşüpülkesindeüretimindevametmesinisağladı.

12

D O S YA

“COVID-19sürecinde,insanodaklıliderlikönemkazandı.Yaşanankrizdönemi,4.EndüstriDevrimisürecinihızlandırmaklaberaberinsanadeğerverensistemseltasarımlarıngerekliliğinideortayaçıkardı.Bununlaberaber,özellikleendüstriye

öncülükedenuluslararasışirketler,gelenekselden,yeninesil/atik(çevik)oluşumlarageçmeyebaşladı,dönüşümsüreçlerinihızlandırdı.Oluşanyenikoşullar,insanodaklıliderliğinbundansonraçokdahadeğerliolacağınaişaretediyor.”

“COVID-19, yeni dönemde ‘insan odaklı liderliği’

öne çıkardı”

Prof. Dr. Sinan Canan Biyolog, Fizyolog, Akademisyen

“İşdünyasınınsunduğuticarisözlük,günümüzşartlarını,ortakinsanideğerlerivebireyselyaşamsaltercihlerinigözönündebulunduracakkadarkapsamlıdeğil.Organizasyonlarıniçindekullandığımızbütünpratikler,süreçler,metotlarvearaçlar1.SanayiDevrimisırasındasanayicilertarafındantasarlanmış.Tümbunlar,üretimitektaraflıyeterlilikileilişkilendiriyor.Oysaverimliliğegiden

yollarçeşitli,üretimitetikleyenşartlariseağırlıklıolarakpozitifbiliminürünleridir.İnsanodaklıliderlik;otantik,değerbazlı,bütüneodaklıbireyleryetiştirmekaydıilekısavadedeezberbozacakveyenidüşüncetarzlarıyaratacak.Uzunvadedeiseticarisözlüğügüncelleyecek,üretimsüreçlerindekitüminsankaynaklarıpratikleriniyenidenyorumlayacaktır.”

“İnsan odaklı liderlik yeni

düşünce tarzları yaratacak”

Sesil Pir Uzman Endüstriyel Psikolog

Küresel iş birliğine açık olmakABD’nin56.DışişleriBakanıolarak1973-1977arasındagörevyapanHenryKissinger,3Nisan2020’deWallStreetJournal’da,“KoronavirüsSalgınıDünyaDüzeniniEbediyen

Değiştirecek”başlıklıbirmakaleyazdı.Makalesinde,COVID-19krizyönetiminisorgulayanveyenidünyadüzeniiçin“yolharitası”sunanKissinger,hükümetlerinpandemikriziniiyiyönetemediğinidilegetirdi.BusüreçteküreselişbirliğininkaçınılmazolduğunusavunanKissinger,ABD’yimerkezealarakyenidüzeninresminiortaya

koydu.Kissinger,ABD’ye,“Virüsekarşıküreseldirenci,mücadeleyidestekle”,“Dünyaekonomisininyaralarınısar”ve“Liberaldünyadüzenininprensiplerinikoru”tavsiyelerindebulundu.Kissinger,makalesindeCOVID-19sürecindeABDözelindevedünyagenelindeyürütülenliderliğivekrizyönetiminiüstükapalıeleştirerek,“Bukriziçözmekiçinyapılacakherhangibirhata,dünyayıateşeverebilir”ifadesineyerverdi.Çözümiçinküreselişbirliğiningerekliolduğunuvurguladı.

İnsan odaklı liderlik Biyolog,FizyologveAkademisyenProf.Dr.SinanCananveUzmanÖrgütselPsikologSesilPir,normalleşmedönemindeyayımlanan“İnsanOdaklıLiderlik”adlıkitaplarındayeninesilinsanodaklıliderinözelliklerinişöyletanımlıyorlar:

• İştasarımında(iştanımı,işgücü,iş motivasyonu,gelişimi,işyeri oluşumuveişölçümleri) yaklaşımındainsanıesasalır.

• Bireyselveörgütselverimliliğinin gereksinimlerinigözönündetutar.

• Yeninesilyönverme/yolgösterme şeklidir.

• Bilimseltabanasahiptir.

• Bakışaçısındabiyoloji,sinirbilim, pozitifpsikolojiveörgütpsikolojisini dikkatealır.

• Bireyveörgütünvarolan potansiyelininkeşfinivedışarı yansıtılmasınıhedefler.

Liderin “asil amacı” Hizmetedilenamacınneolduğu,hangiihtiyaçlaraçözümüretileceğivebununnasılyapılacağıyeninesilliderlerinplanlamasıgerekenbaşlıklardanöneçıkanlar.Sürdürülebilir,adil,yerküreyivetoplumlarıgözetenbiranlayışasahipolmakyeniliderinolmazsaolmazlarından.Çünküartıkdünyatoplumları,örneğinhayvanlarüzerindekozmetikdeneyleryapılmasıyadasanayiatıklarınındoğayabırakılmasıgibikendilerine,canlılaraveyadünyayazarar

13


Murat Yeşildere: Krizlervedeğişimler,önyargılarıvekorkularıöneçıkardığından,kadınlar,engelliler,gençler,mültecilergibiistihdamdazorlanankesimleridahaçoketkiliyor.Bununiçinönlemalmalıyız.

#kriz#istihdam#esitlik#sefkatlilider#liderlik

“Geleceğimakroperspektiftenyorumlayacakolursak,sadeceTürkiye’dedeğildünyada‘evrenseltemelgelir’(UBI-UniversalBasicIncome)kavramınıdahafazlatartışmakgerekiyor.Asgariücretkavramıartıkbirendeksolmaktanbaşkabiranlamtaşımıyor.Toplumlarveliderler,insanişartlardayaşamanıngarantisinisağlamakzorundalar.Gelirdağılımınçarpıklığınıdüzeltmekgerekiyor.

Süper kahramanların devri bitiyor

Yenilmezliderlerin,süperkahramanlarındevribitiyor.Yenidönemde

kırılganlıklarınıdaharahatpaylaşanliderlereihtiyaçvar.Eldekiyetersizbilgilerlemükemmelkararları,hayatınızınendoğrukararlarınıvermenizmümkündeğil.Hayatınızınkararınıvermeyideğil,durumuyönetebilmeyikabuletmekgerekiyor.Krizinbizifelçetmesineengelolup,kararalarakilerlemekgerekiyor.

Şefkatli liderler öne çıkıyor

Yenidönemdeşefkatliliderlereihtiyaçvar.UnilevereskiCEO’suPaulPolman‘Liderlikbeyinledeğilkalpleyönetmektir’diyor.Kontroledenyadaicraedenliderlerdenvarlığınıhissettirenliderleregeçişiyaşıyoruz.Herşeyibilemeyeceğinizgibi,herşeyikontroldeedemezsiniz.Buyüzdenbilmediğinibilenvepaylaşabilen,öğrenenamaoandaekibininyanındaolduğunuhissettirenliderlereihtiyaçvar.

Lider, aktivist olmalı

Edelmanfirmasının2018’detamamladığıkapsamlıbiraraştırmayagöretoplumunyüzde76’sı,dünyanınproblemleriniçözmesorumluluğunukurumsalliderlereyüklemişdurumda.Busebepledeamaç,anlamyadamanagiderekdahadaönemkazanıyor.Manadanenerjialmakönemli.Tekboyutunkârolduğu,tekhesapverebilirtarafınhissedarolduğubirdünyadan,paydaşlarlailetişimkurmanınveonlarahesapvermeningerekliolduğubirdünyayadoğruilerliyoruz.Artıkaktivistliderlereihtiyaçvar;liderlerdünyanınproblemlerinisosyalsorumlulukolarak

“Yeni nesil liderler, toplumlar için

insani koşullar oluşturmalı”

Murat Yeşildere Kıdemli Ortak, Egon Zehnder

değil,probleminsebebine,derinliğineinerekçözebilmeli.

Kadın istihdamı daha hızlı azalıyor

HernekadarCOVID-19sürecindekadınliderlerinsüreciyönetmebaşarısıgözlegörülürşekildefarkedilsedekrizin‘ToplumsalCinsiyetEşitliği’konusunaolumsuzetkileriçokdahafazla.Kadınlarındahafazlaistihdamedildiğisektörlerkrizdendahaolumsuzetkilendiğiiçin,kadınistihdamıdahahızlıazalıyor.Krizlervedeğişimler,önyargılarıvekorkularıöneçıkarırken;kadınlar,engelliler,gençler,mültecilergibiistihdamdazorlanankesimleridahaolumsuzetkiliyor.Bunuönlemekiçinseçicibiryaklaşımgöstermemizgerekiyor.Bukesimlerinistihdamdakipayınıkorumak,becerileriniarttırmak,gerekiyorsayenidenbecerilendirmemizgerekiyor.Kadınlarevişiileevdençalışmayüküarasındadahafazlaeziliyorlar.Dahadakötüsü,evdekarantinadakadınayönelikşiddetartaraksürüyor.”

verenoluşumlarıreddediyor.Farkındalıksahibitüketicileralternatifçözümlertalepediyorvebuçözümlerisunmayanmarkalarınürünlerinigerekirseboykotedebiliyor.Satınalmagücünüelindebulundurantoplumlarınbukozu,yeniliderlikanlayışınadayolgösteriyor.

BestBuyKurucusuveCEO’suHubertJoly,McKinsey’everdiğibirdemeçte

liderlikteamaçveinsanodağınadikkatçekerekşunlarısöylüyor:“İşdünyasında,artık,şirketkârınaaşırıodaklanmanınyanlışolduğunadairgeniştabanlıbirfarkındalıkbulunuyor.Günümüzdeliderler,‘amacın’önemineinanıyor.Buna‘asilamaç’diyoruz.

Asilamacındörtbileşenibulunuyor:

• Dünyanınneyeihtiyacıvar?

• İyiolannedir?

• Nasılolumlubirfarkyaratabiliriz?

• Nasılparakazanabiliriz?

Sonuçtaşirketler,biramaçiçinbirlikteçalışanbireylerdenoluşanbir‘insan’organizasyonudur.Buorganizasyondayeralanbireyler,tümpaydaşlariçindeğerüretir.Dolayısıylaonlarsadece‘insankaynakları’değildir.”

14

D O S YA

Çeşitlilik, yükselen değerCOVID-19süreci,işdünyasındakiuygulamalarıyenidendüşünmekvekadınlarıişyaşamınadahafazladahiletmekiçiniyibirfırsatsunuyor.Yaşadığımızbudönem,evdeveişteeşitliğinöneminianlamakiçinbüyükbirsınav.

KadınistihdamınıngüçlendirilmesiveçeşitliliğinartırılmasıiçinbirmakalekalemealanDünyaEkonomikForumu(WEF)DünyaKadınLiderlerKonseyiGenelSekreteriLauraLiswood,yenidöneminyeniliderlerininmutlakaçeşitliliğedeğervermesigerektiğini

vurguladı.Liswoodmakalesindeşunlarayerverdi:

“İnovasyonsadeceCOVID-19’uyenmekiçindeğil,aynızamandayaralıişgücümüzüiyileştirmekiçindegerekiyor.Bunoktadaçeşitlilikdevreyegiriyor.Çeşitlilik,yenilikçilikveyaratıcılıkiçintemelönemtaşıyor.Bilişselçeşitlilik,kuruluşlarınbubenzerigörülmemişekonomivesağlıkkrizlerindegezinmelerineyardımcıolabilecekbirbakışaçısıyelpazesisunuyor.

Bugününliderleridedahainceliklibecerilersergilemelidir.Eskimoda,sertgüçkomutavekontroltarzı

krizdehalaönemlibirroloynasadaempativetakdirgösteren,dinlemevedesteklemegibidiğeryeteneklereşitönemkazanıyor.Bugününenetkililiderleriçalışanlarının,müşterilerinin,topluluklarınınveyatırımcılarınınihtiyaçlarınıkarşılamakiçinhemserthemdeyumuşakgüçlerikucaklamakzorundakalacaklar.

Dünya,salgınınardındanderslerçıkarmayaçalışacak.Bilimin,krizehazırlıklıolmanınvebizedoğruyusöyleyenliderlerindeğeriniöğreneceğimizdeneminiz.Ancakbunlarınyanısıraçeşitliliğin‘hayattakalmamıziçinzorunlu’olduğunuunutmamalıyız.”

“COVID-19kriziyleberaberdünyaçokbüyükbirsınavdangeçti.Çokseslilikkadarkurallarauymazorunluluğunundanedenliönemliolduğunudeneyimledik.Dahaöncehiçkarşılaşılmamışbirkriziyönetmeninzorlukları,büyükbirdeneyimkazanmamızısağladı.

Hızlıkararalabilmebecerisinin,bilgininhızlayayıldığıbuçağda,lideriçinönemlibirgereksinimolduğunugördük.BuanlamdaTürkiye’ninkriziiyiyönettiğinidüşünüyorum.HemulusaldüzeydealınanönlemlerhemdeSağlıkBakanıFahrettinKoca’nınhergünekrankarşısınageçerektoplumuaydınlatması,belirsizliğinhükümsürdüğübuortamdaşeffaflıksağladıvekaosuönledi.İşdünyamızdahızlıcaaksiyonalabildi.Farklısektörlerdenbirçokkurumsalgınlamücadeleyedestekvermekiçinhızladönüşümgeçirdi.DünyadaolduğugibiTürkiye’dedebenzerigörülmemişbirdayanışmayaşandı.Tümbunlarumutverici.

Dijital yetkinlikler şart

Dijitalleşmeninnekadarönemliolduğunubizzatyaşayaraköğrendiğimizbusüreçtensonra,yeninesilliderlermutlakadijitaldönüşümeuyumluveteknolojikyetkinliklere

“Yeni lider, farklı bakış

açılarına önem vermeli”

Prof. Dr. Fatma Ayanoğlu Marmara Üniversitesi, Kadın Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (ESKAR) Müdürü

“Evde kalınan süreçte, kadına yönelik şiddetin arttığına dair bilgiler almaya başladık. Yaşanan bu süreç toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik daha çok çalışmak gerektiğini söylüyor.”

sahipolmalı.Evlerimizdençalışmayageçmemizveuzaktançalışmayahızlıadapteolmamız,toplumumuziçinönemliveolumlubirgelişme.

“Yeni liderin ajandasında toplumsal cinsiyet eşitliği olmalı”

Busüreçte,kadınayönelikşiddetinarttığınadairbilgilerdealmayabaşladık.Yaşananbudönem,toplumsalcinsiyeteşitliğineyönelikdahaçokçalışmakgerektiğinisöylüyor.Yeniliderinajandasındabukonumutlakayeralmalı.Dünyada,hala,aynıişiyaptığıhaldeerkeklerdendahaazkazanankadınçalışanlarbulunuyor.Kadınçalışanlariçinvarolan‘camtavan’sorunununbundansonrakidönemdemutlakaaşılmasıgerekiyor.Yenidöneminyeniliderinineşitlikçi,farklıbakışaçılarınaönemveren,hızlıkararalabilen,etkiettiğitopluluğunistekvetaleplerinidoğrudeğerlendirebilenbireylerdençıkacağınıdüşünüyorum.”

15


Berna Akyüz Öğüt:Sürdürülebilirlikdeliderlerinajandasındakiönemlimaddelerden.İşinsürekliliğinikorumaya,ekosistemimizindevamlılığınısağlamayaveinsanayatırımyapmayadahafazlakaynakvezamanayıracağız.

#sürdürülebilirlik#degişim#liderlik#LCWaikiki

“COVID-19sürecinde,değerlerleyönetilen,toplumsalhassasiyetleriyüksekbirşirketolmanınrefleksiylehareketettik.35milyonadedihibe,90milyonadediisemaliyetineolacakşekilde,kâramacıgütmedentoplam125milyonadetmaskeüreterekSağlıkBakanlığı’nateslimettik.

Çalışanlarımızın,tedarikçilerimizinvemüşterilerimizinduygularınıveihtiyaçlarınıanlamayabüyükbirçabagösterdik.Bunlar,krizyönetiminde;alınanaksiyonlardanbiledahadeğerlivegörünmeyenboyutlar.Ticarireflekslerledavranmayıp,çalışanlarımızı,müşterilerimizi,tedarikçilerimizi,büyükailemizinbirüyesiolarakgördüğümüzüsamimibirşekildehissettirmeyegayretettik.

Busüreçteçalışanlarımızınişkaybetmegibibirendişesiolmadı.Sürecinbaşındanitibarenhemmaddihemmanevianlamdaihtiyaçlarıanlamayaveçalışanlarımızadestekolmayaçalıştık.Bilgiakışınısağlıklıyürütebilmekçokkritikti.Çalışanlarımızlaşeffafbirdiyalogiçindeolarak,alınantümtedbirleriveaksiyonlarıdüzenliolarakpaylaştık.Belirsizlikortamınıngetirmişolduğustresvekaygıyıazaltmakamacıylapandemiöncesideuyguladığımızpsikolojikdanışmanlıkhizmetimizinkapsamınıgenişleterekonlineplatformataşıdık.Uzmanpsikoloğumuzileçalışanlarımızaonlinegörüşmeyapmaimkânısunduk.Diyetisyendesteğimizideonlineplatformataşıdık.Evdençalışmaylabirliktebirbirimizinevlerinemisafirolduk,çolukçocuğumuzlatoplantılaryaptık.Bugün,eskisinegörebirbirineçokdahasıkısarılan,çokdahagüçlübirekipolduğumuzainanıyorum.

Süreci, toplumu kucaklayan liderlikle atlatabiliriz

Böylesinetravmatikdönemleri,güvenveren,heralandasamimibirduyarlılıksergileyenvebununiçinsomutadımlaratan,toplumukucaklayanbirliderlikleatlatabiliriz.Çalışmaarkadaşlarımızlasüreklietkiniletişimiçindeolarak,güventelkinederek,ortakdeğerlerveamaçlaretrafındabuluşturan,zorluklararağmenonlarıdönüşümeiknaederek,‘dönüştürücü’birliderliksergilememizgerektiğineinanıyorum.

Yeni lider, verileri iyi okumalı, belirsizliğe dayanıklı olmalı

Yeninormallebirlikte,liderlerin;gelişenbeklenmedikolaylarahızlıadaptasyonsergilemesi,zorluklaravebelirsizliklerekarşıdayanıklıvepragmatikolmasıdahadaönemkazanacak.Çünkükısadönemlerle,önümüzdekisüreçleriokuyabildiğimiz,denklemintamamını

“Ticari kaygıları kenara bırakarak,

krizi toplumsal hassasiyetle

yönettik”

Berna Akyüz Öğüt LC Waikiki Mağazacılık Genel Müdürü

görmektezorlandığımızbirzamandangeçiyoruz.Oyüzdenverileriniziniiyisürerek,hızlıvedoğrukararlaralmayagayretediyoruz.

Sürdürülebilirlik ve insana yatırım dönemi

Sürdürülebilirlikdeliderlerinajandasındakiönemlimaddelerden.İşinsürekliliğinikorumaya,ekosistemimizindevamlılığınısağlamayaveinsanayatırımyapmayadahafazlakaynakvezamanayıracağız.Elbettegezegenimiziveiçindeyaşadığımızdoğayı,diğertümcanlılarlabirliktepaylaştığımızıdaaklımızdançıkarmadançevrecipolitikalarımızıgözdengeçireceğiz.

Yeninormaliplanlamakvedeğişimehızlıuyumsağlamakşart.Çağımızbeklenmediktecrübeleregebe.Hepimizinyenidenöğrenmesi,sürekligelişimiçindeolmasıgerekiyor.”

“Yeni normalle birlikte, liderlerin; gelişen beklenmedik olaylara hızlı adaptasyon sergilemesi, zorluklara ve belirsizliklere karşı dayanıklı ve pragmatik olması daha da önem kazanacak.”

16

D O S YA

Yeni nesil liderlere 10 öneri

1- Yeni iş hayatında gelişen teknolojilerle otoriter liderlik tarzı, giderek yerini kapsayıcı liderliğe bırakıyor. Alanınızda iddialı olup konunuza tüm boyutları ile hakimiyetinizi artırın. Kendi çalışma alanında herkesin saygı duyacağı düzeyde bilgili olun.

2- Artık star liderlere değil, işinin ehli yetkin liderlere ihtiyaç var. Bunun için egonuzu sıfırlayın, mütevazı olun.

3- Sadece yeteneğinize, etiketlerinize, ailenize güvenmeyin. Kendinize güvenin, her zaman daha çok çalışın ve kendinize doğru ekiplerle çalışma fırsatları yaratın.

4- Emir-komuta zinciri ile iş yapmak yerine kapsayıcı olun takımınızı doğru yönlendirin ve onlara rehberlik edin.

5- Şeffaf, dürüst, güvenilir olun ve sorumluluk üstlenin.

6- Sadece iş yaşamında değil, hayatın her alanında takımınıza ilham verin, motive edin.

7- Değişime direnmeyin, gelişime açık olun.

8- Yetenekler, hiç ummadığınız yerlerden çıkabilir, daha önce bakmadığınız alanlara taze perspektiflerle ve daha önce bakmadığınız insanlarla birlikte bakın.

9- Takımınız için fikirlerin özgürce ifade edilebileceği ortamı tasarlayın. Herkese kulak verin, muhakemenize güvenin ve “sonsuz olasılıkları” dinleyin. Takım her şeydir, artık herkes lider!

10- Unutmayın! Sonuçta sevdiğiniz değer verdiğiniz insanlarla birlikte mutluysanız başarmışsınızdır.Kaynak: Odgers Berndtson - Bir Gün CEO Programı - “İş Dünyasında 10 Maddede Yeni Nesil Liderlik” (CEO’lar ve gençlerin ortak önerileri)https://www.odgersberndtson.com/tr-tr/ceox1day/güncel-haberler-ve-etkinlikler/10-maddede-yeni-nesil-liderlik

Krizleri, öngörüyle fırsata dönüştürmek mümkün olabilirKriz,olumsuzluk,belirsizlikvebilinmezliklerledolubirkavramolmasınarağmenbazısektörlervekurumlariçinçeşitlifırsatlarsunabilir.Dijitalçağınmümkünkıldığıveriyönetimindenveistatistikbilimindenyararlanarakbudurumlarıöngörmekmümkünolabilir.Türkiyegibigelişmekteolanülkelerdeveinişliçıkışlıekonomikortamlardaliderlerkrizlerekarşıdahadayanıklıolabilirler.Budoğrultuda,krizyaklaşırkenöngörüsahibiliderler,olasıdurumuenazzararlanasılatlatılabileceklerinihattakrizifırsatanasıldönüştürebilecekleriniplanlayabilirler.FortuneDanışmanlıkYöneticiOrtağıAyşenArıduru,krizlerinolumsuztaraflarıolduğugibiolumlutaraflarınındaolabileceğinisöylüyor.

Arıduru’yagörekrizlerinolumlutaraflarışöyle:

• Pazardakiolumsuzkoşullar,plansız hareketedenveyakrizehazırlıksız yakalananrakiplerindayanma gücününtükendiğinoktadapiyasa içerisindeyenidengelerin oluşmasınasebepolur.

• Azalanrakipsayısı,ürünkalitesi vehizmettemüşteribeklentileriile fiyatlandırmaveşirketrasyolarıyeni denklemlereoturacaktır.Budurum, işinihenüzkurmadankrizeyakalanan girişimcileriçingözlemavantajı sağlayacaktır.

• Krizde,artanrekabetsatınalım vadeleriniuzatabilir.

• Herinişinbirçıkışı,herçıkışın birinişivardır.Piyasanınyükseliş trendineyetişmekiçinyeterlihazırlık veplanlamazamanıkazanan girişimciavantajeldeeder.

17


Prof. Dr. Ela Sibel Bayrak Meydanoğlu Türk-Alman Üniversitesi İİBF Dekanı

Olağanüstüdurumlardayeniliderlerortayaçıkar.COVID-19salgını,dünyatoplumundaneredeysehiçbirbireyinşimdiyekadardeneyimlemediğibirözeldurum.Bunedenle,artıkhiçbirşeyineskisigibiolmayacağınısöylüyorveyenidöneme“yeninormal”diyoruz.Budönem,yetenekliveöngörüsahibiliderlerekendilerinigöstermefırsatısunuyor.Yeninormalinyeniliderlerinisınıflandırmakisezor.Yeniliderlerinmutlakasahipolmasıgerekenözellikvebecerilerişöylesıralayabiliriz:

•Öngörü•Kurumsal-toplumsaliçgörü•Dijitalleşmeyetkinliği•Toplumsal-çevreselduyarlılık•Eşitlikçilik•Çeşitliliğesaygı•Hızlı/doğrukararalma•Güçlüsezgiler

Liderler, örgütsel etkenlere zamanında müdahale etmeli

Krizleriöngörmekvekontroletmekherzamankolayolmasadaşartlarauyumsağlayabilecekesneklikteiyibir‘krizyönetimi’anlayışı,stratejikyönetimindaimîbirparçasıolmalıdır.Liderinrolükrizyönetimindedahadakritik.Liderler,örgütsel-içseletkenleregereklişekildemüdahaleedereksürecietkinyönetebilirler.Öncügöstergeleriiyiokuyanorganizasyonlar,kurum

“Pandemiden sonra dünya,

yeni liderlerle tanışacak”

“Krizdönemlerindeyönetimtarzı,olağandönemlerekıyaslafarklılıkgösterir.Yetenekliveöngörüsahibiliderler,budönemlerdekendilerinigösterirler.Yaşananveiyiyönetilenkrizler,örgütleriçinyenifırsatlardoğurabilir.Krizler,birişletmeningüçlüvezayıfyönleriniortayaçıkarabilir,liderlerinörgütlerininzayıfyönleriüzerindegereklidüzenlemeveiyileştirmeleriyaparakkurumlarıyenibiranlayışlainşaetmelerineolanaktanır.

“Dünyada olağandışı bir durum oluşturan COVID-19 krizi, yetenekli ve öngörü sahibi liderlere kendilerini gösterme fırsatı sunuyor.”

içindegerekliönlemleri,krizyükselişegeçmedenöncealaraksürecikontrolaltınaalabilirler.Bunubaşaranörgütler,krizlerienazhasarlayadahasarsızatlatabilirler.”

Kriz yönetimini zorlaştıracak içsel etkenler •Yeniliğekapalıorganizasyonyapısı

•Çalışanlarınveyöneticilerinyetkinlik vebecerilerindekieksikler

•Çalışanlaragüvensizlik

•Çalışanlarınyeterincesözsahibi olmaması

•Kurumiçigirişimciliğin desteklenmemesi

•Yetersizdijitalleşme

•Zayıffinansalyapı

• İşletmeniniçindebulunduğuyaşam dönemi

•Ürünveüretimhataları

•Pazarlamastratejilerinde(özellikle markalaşmasürecinde)yapılanhatalar

Dijital çağ, kadın liderlerin dönemi olacakDijitaldönüşümüCOVID-19krizindenöncebaşlatmışolankurumvekuruluşlar,busüreçteuzaktançalışmavebenzerdeğişimleridaharahatbenimsediler.Yenidönemde,dijitalleşmeyeuzakduranliderlerinvarolmaşansıoldukçadüşük.İşdünyasıveakademisyenlerbukonudahemfikir.

Öteyandan,dünyaüzerindefarklısektörlerdenyapılaraliderlikedenkadınlarındijitalleşmeyedahayakınveilgiliolduklarıaraştırmalardaortayakoyuluyor.KPMG,2019’dayayımladığı“2018KüreselKadınLiderliği”araştırmasıdaonlardanbiri.RaporunTürkiyesonuçlarında,“dijitalçağın,kadınliderlerindönemiolacağı”vurgulanıyor.

IBMtarafındanyayımlanan“Yapay

ZekâAlanındakiKadınLiderler”listesidedijitalleşmevegüncelteknolojilereuyumkonusundakadınliderlerinönderliğiningüçlendiğinigösteriyor.IBM’inlistesi,12ülkeden,çeşitlisektörlerdedönüşüm,büyümeveinovasyongerçekleştirmekiçinyapayzekâyıkullanan35kadınlideriiçeriyor.Kadınliderlerinbulistedeyeralmalarınınbaşlıcanedenleri;şirketlerinin,müşterilerininveçalışanlarınınişlerinigeliştirmeye

18

D O S YA

KPMG 2018 Kadın Liderler Araştırması

BüyümeTürkiye’dekikadınliderlerinyüzde80’ikendişirketinin,yüzde63’üisesektörününbüyüyeceğinegüveniyor.Yüzde90’ı,büyümeyisürdürmekiçininovasyonsüreçlerininveuygulamalarınıngeliştirilmesigerektiğinidüşünüyor.

TeknolojiKadınliderlerteknolojiodaklıvedijitalçağahazır.Yüzde67’siyapayzekâ,blokzinciri,3Dbaskıvekarmagerçeklikgibiyeniteknolojilerkonusundakendinirahathissediyor.Öteyandan,yüzde61’i,yapayzekânınyaratacağındandahafazlaişalanınıyokedeceğineinanıyor.

VeriKadınliderlerstratejikkararlarınıveriyedayanarakalıyor.Türkiye’dekikadınliderlerinyüzde60’ı,son3yıldakararalırkenverianalitiğininsağladığıiçgörüleregüvendiğinisöylüyor.Yüzde86’sıisekestirimselverimodelleriveanalitiğinidahaçokkullanmayıplanlıyor.

MüşteriKadınliderler,erkekliderlereoranlamüşterimerkezliyaklaşımıdahaçokbenimsiyor.Türkiye’dekikadınliderlerinyüzde93’ü,müşteriverilerininkorunmasını,müşteritabanınıbüyütmekiçinenönemlisorumluluklarındanbiriolarakgörüyor.Bununlaberaber,networkingveişbirliğinebüyükönemveriyorlar.

Mutlu Kutlu

Yenilikçi yaklaşım ve insan odaklılık artık bir gereklilik

Salgıngösterdiki;çalışanlarınsağlık,mutlulukvebağlılığınıbaşarıileyönetirken,diğertaraftandaşirketininişsürekliliğinienverimlişekildesağlamak,İKliderleriiçinkritikbaşarıfaktörleriarasındayeralacak.Hızladeğişenbudünyadahemşirketlerinhemdeçalışanlarınyenilikçiçalışmayaklaşımlarınasahipolmasıadetabirgereklilikhalinegeldi.Budoğrultuda,yenidünyainşaedilirkenİKliderlerinininsanodaklıbiryönetimanlayışısergilemesiileçalışanlarlabirliktebaşarma,birliktemutluolmaveşirketvizyonunabirlikteulaşmakonusundabirkurumkültürüinşaetmelerioldukçaönemlihalegeldi.Ayrıca,salgındönemindehızlıaksiyonalabilenveçalışanlarınaevdençalışmaolanağısunabilenşirketlerin,teknolojikaltyapıyasahipolmanınavantajınıkullandıklarınıgördük.YenidünyanınyeniİKliderleri,tümişsüreçlerinidijitaldönüşümleuyumluhalegetirmekiçingüçlüaksiyonlaralmalılar.”

“Yeni liderler, dijital dönüşüme uyum sağlamalı”

“Yeninormali,değişimvedönüşümimkânıolarakgörmeliyiz.İçindebulunduğumuzdönemindahagüçlübirgeleceğefırsattanıdığınainanıyorum.Panasonic’inKurucusuKonosukeMatsushitaşöyleder:‘Evrendekiherşeysüreklibirdönüşümvedeğişimhalindedir.Değişimi,daimigelişmeninbirparçasıolarakgörmek,hayataolumlubirtutumlayaklaşmamızısağlar.’

Salgındönemindesergilenenbaşarılıyönetimörnekleriveyaşamdakihızlıdönüşüm,yeniliderlere;zamanınruhunuiyianlamanınvebudönemeiyiuyumsağlamanınoldukçaönemliolduğunugösterdi.Bukapsamda,insanodaklı,çevik,esnek,empativeadaptasyonyeteneğigüçlü,takımçalışmasıileyönetimanlayışınasahipliderlikgiderekönemkazanacak.Bukabiliyetleriyansıtanbiryönetimbecerisiortayakoyarak,mevcutdurumanaliziyapabilenvehızlıaksiyonlaralıpekiplerinihareketegeçirebilenliderlerdaimabiradımöndeolacak.

Panasonic Life Solutions Türkiye İcra Kurulu Üyesi, İnsan Kaynakları ve Kurumsal Gelişim Yöneticisi

yardımcıolacakyapayzekâçözümlerinihayatageçirmeleri.Listeyegirenkadınliderler,milyonlarcamalibelgedeniçgörüsağlanmasından,çalışanlarınişeadaptasyonununiyileştirilmesinekadarpekçokfarklıalandayapayzekânıninovatifkullanımınıortayakoyuyor.Ayrıcayapayzekâyla,müşterimemnuniyetiniartırmaya,çalışanbağlılıkoranlarınıiyileştirmeye,kısaltılmıştepkisürelerieldeetmeye,maliyetleridüşürmeyevedahaverimlisüreçlertasarlamayayardımcıoluyorlar.

20

“Eşitlik konusunda gerçekçi olalım”PERYÖN, Mercer Türkiye ve Professıonal Women’s Network İstanbul’un (PWN İstanbul) iş birliğiyle hazırlanan “Kadınlar İş Dünyasında Parladıkça Araştırması”nın sonuçları “Eşitlik Konusunda Gerçekçi Olalım” sloganıyla yayımlandı. Araştırmaya göre Türkiye’de firmaların yüzde 94’ü çeşitlilik ve kapsayıcı iş ortamı uygulamalarının geliştirilmesine odaklandığını belirtiyor. Sonuçlara göre Türkiye’de cinsiyet eşitliğinde farkındalık arttı ancak bu farkındalığın artık uygulamaya yansıması gerekiyor.

A R A Ş T I R M A

PERYÖN,MercerTürkiyeveProfessionalWomen’sNetworkİstanbul(PWNİstanbul)işbirliğindegerçekleştirilen“KadınlarİşDünyasındaParladıkçaAraştırması”nınsonuçlarıaçıklandı.32’siçokulusluolmaküzere68firmanınkatıldığıve130binçalışanıkapsayanaraştırmanınsonuçlarınagöre,Türkiye’defirmalarınyüzde94’üçeşitlilikvekapsayıcıişortamıuygulamalarınıngeliştirilmesine

odaklandığınıbelirtiyor.Bukonudadünyaortalamasıyüzde81.Bunarağmen,Türkiye’defirmalarınyalnızcayüzde34’übelgelenmişvebirdençokyılayayılmışbirçeşitlilikvekapsayıcıişortamıstratejisinesahipolduğunusöylüyor.

Araştırmanınsonuçlarınagöre;yüzde66’lıkdünyaortalamasınabenzerşekildeTürkiye’defirmalarınyüzde68’i

üstyönetimlerinetkinşekildeçeşitlilikvekapsayıcıişortamıpolitikalarıylailgiliolduklarınıbelirtiyor.Ancakfirmalarınsadeceyüzde15’ininçeşitlilikvekapsayıcıişortamıstratejisineodaklıçalışanıbulunuyor.Bufirmalarınyüzde24’ündebukonudansorumlubirmüdüristihdamediliyorvebumüdürlerinyüzde31’ibukonudaCEO’yaraporveriyor.

Türkiye’de(%) Dünyada(%)

Erkeklerinçeşitlilikvekapsayıcıişortamıprogramlarınavegirişimlerinekatıldığınıverolüstlendiğinibelirtiyor. 41 48

Ücreteşitliğininücretstratejilerininbirparçasıolduğunusöylüyor. 81 74

Yapılankatkıyagöreadilücretvermeninücreteşitliğikonusununtemeliolduğunudüşünüyor. 91 85

Eniyiyeteneğiçekmekveyaeldetutmakiçinücreteşitliğiniincelemeyeodaklanıyorlar. 80 68

Ücreteşitliğikonusundayasaluyumluğuniticibirfaktörolduğunadikkatçekiyor. 11 25

Ücreteşitsizliklerinigidermeküzereresmibirsüreçgeliştiriyor. 43 44

Cinsiyetegöreperformansdeğerlendirmeleriniizliyor. 27 28

“Altınstandart”kullanarakücreteşitliğianaliziyapmaeğiliminde. 59 56

Çalışanlaraçeşitliesnekçalışmadüzenlemelerisunuyor. 58 66

Cinsiyeteözgüsağlıkihtiyaçlarınıizliyor. 30 25

Kadınlarıntümbölgelerdeuygunfiyatlıdoğumkontrolyöntemlerineveüremeyleilgilitedavilereerişebildiğinibelirtiyor. 37 24

Cinsiyetegörefinansalgüvencedurumunuizliyor. 11 9

Cinsiyetegöreyapılantasarrufları,ertelemeveyatırımoranlarınıizlediğinibelirtiyor. 8 8

21


Erkeklerin desteği yetersiz

Araştırmanınsonuçları;erkeklerinçeşitlilikvekapsayıcıişortamınadesteklerininyetersizkaldığınıgösteriyor.Cinsiyeteşitliğinisağlamakiçinerkeklerindesteğininöneminedikkatçekilenaraştırmada,hepbirliktesöylemlerinötesinegeçerekaksiyonalınmasınaihtiyaçolduğuvurgulanıyor.Halaeşitlikileilgilidüzenlenenetkinlik,konferansveseminerlerekatılanlarınçoğunundakadınolduğugörülüyor.

Ücret eşitliği konusunda ilerleme var

Dünyadaücreteşitliğikonusundatartışmalaralevlenirken,bukonudaaksiyonalanfirmalarınsayısıdahızlaartıyor.Araştırmanınsonuçlarınagöre;Türkiye’debirçalışanınücretartışınauygunolupolmadığınıbelirlemekiçinanalizyapanfirmaoranıyüzde87.Buoran2016’dakiyüzde67’likTürkiyeortalamasının20puanüzerinde.Globaldeisebuoranyüzde84.

Yarı zamanlı çalışanların yüzde 51’i tam zamanlı çalışanla

aynı yükselme fırsatına sahip

Firmalarınkarşılaştığıenbüyükzorluklardanbiri,birçokçalışanınyarışhâlindekitaleplerlemücadeleettiğiesnekbirişyerindeperformansıyönetmek.2016’danberiTürkiye’deesneklikprogramlarısunanfirmalardayüzde14’lükbirartışgörülüyor.Firmalar,şirketkültürlerininaileizni,normalizinveesnekçalışmaseçeneklerindenyararlananerkekleredekadınlaraolduğugibieşitderecededestekverdiğinibildiriyor.Ancakbuoranyinedeyüzde67’likglobalortalamanınaltındakalıyor.

Kurumlarınyalnızcayüzde51’iyarızamanlıçalışanlarıntamzamanlıçalışanlarlaaynıyükselmefırsatınasahipolduğunuveyalnızcayüzde43’ü

uzaktançalışanlaradiğerçalışanlarlaeşitölçüdedeğerverdiklerinibelirtiyor.

Sağlık uygulamaları finansın önünde

Araştırmanınsonuçlarınagöredünyagenelinebenzerşekilde,Türkiye’dekifirmalarıngenelliklecinsiyeteuygunolaraksağlanansağlıkuygulamalarınafinansaluygulamalardandahafazlaodaklandığıgörülüyor.Tümalanlardaiyileştirilmesigerekenönemlinoktalargözeçarpıyor.

Türkiye’dekifirmalarınyüzde32’siyüzde34’lükglobalortalamayabenzerşekildekısırlıktedavisi,aileiçişiddetdesteği,memekanseriteşhisvetedavisiilemenopozgibikadınlarınihtiyaçlarınaözgüsağlıkprogramlarısunuyor.

Türkiye’dekifirmalarınyüzde36’sı,ileriyaştakikadınveerkekçalışanlarınınsağlıkihtiyaçlarınıbelirlemekiçinanalizleryapıyor.Firmalarınyüzde33’üçalışanlarınasağlıkeğitimiveriyor.Firmalarınyüzde36’sıçalışanlarınçocukveyayaşlıbakımıgibiihtiyaçveyükümlülüklerihakkındabilgitopluyor.

Yan haklarda Türkiye’nin ve dünyanın karnesi zayıf

Yanhaklar,kadınlarınişperformansındaerkeklerdendahakritikbiryeresahip.Sağlıkkadarfinansaldesteklerdekadınınişyaşamındaperformansıveyaşamkalitesiaçısındanönemtaşıyor.Araştırmanınsonuçlarınagöre;cinsiyetfarkıözelliklefinansalgüvencesözkonusuolduğundaöneçıkıyor.Budurumtümdünyadageçerli.Türkiye’dekifirmalarınsadeceyüzde5’icinsiyetegöreözelleştirilmişemeklilik/tasarrufeğitimlerisunarken,sadeceyüzde38’imevcutfinansalkaynakvearaçlarıncinsiyetegöretakibiniyapıyor.

İşe alımda önyargıyı ortadan kaldıran teknoloji eksik halka

Araştırmanınsonuçlarınagöre;Türkiye’dekifirmalarınyüzde63’ü

önyargılarıhafifletmekiçinyetenekyönetimigözdengeçiriyor.Ancakyalnızcayüzde42’siçeşitlilikvekapsayıcıişortamıuygulamalarınınzorluklarınısistematikolarakelealmakamacıylateknolojiyikullanıyor.Bufirmalarınçoğuteknolojiyi,adaybulmaveseçme,liderliközelliğiningeliştirilmesi,performansyönetimi,öğrenmevegelişim,kariyeryönetimivementorlukveücreteşitliğianaliziiçinkullandığınısöylüyor.

“Cinsiyet eşitliği, çeşitlilik ve

kapsayıcılık, herkesin meselesidir”

PERYÖNYönetimKuruluBaşkanıBernaÖztınaz,araştırmasonuçlarınındörtyılöncekinegöredahaolumluolmasındanötürümutluolduklarınısöyledi.Ancakbazıistatistikleriniyileşmesinerağmencinsiyeteşitliği,çeşitlilikvekapsayıcılıkkonularındahalahedeflenendüzeyeerişilemediğinivebukapsamdaalınacakçokyololduğunukaydetti:“Şuanyaşadığımızpandemigibiolağanüstüdönemlerdebazıkonulardiğerlerininarkasındakalabiliyor.OysaTürkiye’ningerçeklerinibilerekveküreselidegözönündetutarak,tümçabalarıkolektifhalegetirmemizgerekiyor.Unutmayalım;cinsiyeteşitliği,çeşitlilikvekapsayıcılıkherkesinmeselesidir.”

Berna Öztınaz

22

COVID-19 sürecinde aktif olarak görev alan, yoğun çalışma temposu içinde desteğe ihtiyaç duyan her kademeden sağlık çalışanları için PERYÖN öncülüğünde “Gönüllü Koçluk Programı” hayata geçirildi. EMCC Türkiye, ICF Türkiye, AC Türkiye ve UKD iş birliğiyle gerçekleştirilen programın ilk etabında 80 sağlık çalışanına koçluk hizmeti sunuldu.

Sağlık çalışanlarına “Gönüllü Koçluk Programı”

P E R Y Ö N

Gönüllü Koçluk Projesi

• 300gönüllükoçbaşvurdu.

• 80sağlıkçalışanıdestektalepetti.

• 80gönüllükoçve16süpervizör aktifgörevaldı.

• Herbirsağlıkçalışanına1-1.5saat arasındadanışmanlıkverildi.

• Çalışanlarbuhizmetten4seans yararlandılar.

• Koçlukhizmetiuzaktaniletişim teknolojileriylegerçekleştirildi.

PERYÖNçatısıaltındadüzenlenenGönüllüKoçlukProgramı(GKP),COVID-19iletoplumsalmücadelekapsamında,öncephedegörevyapan,sağlıksektöründeçalışankişileredestekolmaküzere,EMCCTürkiye,ICFTürkiye,ACTürkiyeveUKDişbirliğiylehazırlandı.Programınilkaşamasında,sağlıksektöründeçalışan,doktor,hemşire,hastabakıcı,teknisyen,ambulansşoförü,hastanevelaboratuvar

çalışanıvb.görevlerdebulunanveCOVID-19mücadelesindeyoğunçalışankişilerekoçlukhizmetisunuluyor.

Program,koçlukhizmetialmakisteyenherbirdanışaniçin,1-1.5sürenenfazla4görüşmeyikapsıyor.Görüşmeler,danışanıntercihinegörevideoyadatelefongörüşmesiolarakgerçekleştiriliyor.Görüşmesayılarıvekoçluksürecibirmerkezdentakip

ediliyor.Program,salgındevamettiğisürece,sağlıkçalışanlarındanalınacaktalepdoğrultusundadevamedecek.Programınayrıntılarını,GKP’ninfikirönderliğiniveyöneticiliğiniüstlenenÖrgütselPsikolog,PERYÖNEskiBaşkanYardımcısıveEMCCTürkiyeeskiKurucuBaşkanıHandeYaşargilanlattı.

Bu proje nasıl bir ihtiyaçtan doğdu?

COVID-19sürecindeİngiltere’desağlıksistemiçalışanlarıiçingönüllübirprojebaşlatılmıştı.BudabizeilhamverdiveMart2020ortasındavakalarortayaçıkarçıkmazbenzerbirprojeiçinhareketegeçmekistedik.ÖncePERYÖN’legörüştük,takibenkoçlukderneklerini

23


Hande YaşargilGKP Yöneticisi, Örgütsel Klinik Psikolog

görevedavetettikvetümderneklerinbaşkanlarındanoluşanbirizlemekomitesikurduk.Dijitalplatformdaprogramıplanladık,paylaştıkveyönettik.

Proje kapsamında hangi çalışmalar yapıldı, kaç koç başvurdu?

Öncekoçlaraseslendikvegönüllüolmayadavetettik,herdenekkendikanalındaniletişimkurdu.300koçbaşvurdu.Takibenbizbaştanbelirlediğimizkriterlereuygun200kişiyiönceliklendirdik.SonraİstanbulBüyükşehirBelediyesivetümderneklerinkanallarındansağlıkçalışanlarınahizmetimiziduyurduk.Hizmetalmakisteyenlerinbaşvurabilmesiiçindijitalbiryöntemoluşturduk.Herbaşvurugeldiğindebirarkadaşımızhavuzdandanışanauygunbirkoçueşleyerekiletişimibaşlattı.Takibenherkoçabirsüpervizöratadık.Birdedijitalraporlamasistemikurduk.Böylecekoçlarınedindikleritecrübeleribiryerdetoplayabildik.Koçlarınyapacağıçalışmayı,bununyöntemini,sınırlarınıbelirleyen,stresvetravmadurumlarıodaklıbiryönergehazırladık.

Kaç kişilik bir ekip sağlık çalışanlarına danışmanlık verdi?

Yaklaşık80sağlıkçalışanıhizmetalmakiçinbaşvurdu.80koçve16süpervizördestekverdi.Sağlıkçalışanlarınaulaşacakkanallarımızsınırlıydı.İngiltere’dekigibibizdeülkemizdeSağlıkBakanlığımızınbuprogramıduyurmasınısağlayabilseydikdahafazlasayıdasağlıkçalışanınaulaşabilirdik.

Program yöneticisi olarak izleme komitesinde ve yürütmede hangi hususlara dikkat ettiniz?

“Engüçlüfaydayıancakbirliktehareketederseksağlayabiliriz”diyedüşündük.BuradanhareketletümSTK’larınhızlıcahareketegeçebilmesiiçinçabaladık.İşbirliğiiçingereklikoşullarıeninceayrıntısınakadaroluşturmayaçalıştık.Tümdernekyöneticileriyle,ortaknoktadabuluşarakhızlayolaldık.

Stresvetravmanınyoğunolduğubirortamdakoçlukyapmakvebununsınırlarınıdoğrubilipzamanındadoğrumercilereyönlendirmekçokönemli.Bizdeyönergeyibudoğrultudahazırladık.

Koçların, sağlık çalışanlarında en sık karşılaştığı sorunlar •Yüksekseviyedestresvebaskıaltında çalışma •Yüksekkaygıylabaşetme •Kendininveçalışmaarkadaşlarının motivasyonlarınıyönetme •Bulunduklarıdurumafarklıbakışaçısı kazandırma

Projede danışanlardan aldığınız geri bildirimler var mı?

Sağlıksektöründekoçlukhizmetipekkullanılmıyor.Oysaherkademeden

“İnsanların duygularını yönetmek de işi yönetmek kadar önemli. Otoriteler, dile gelen ya da

gelmeyen kaygılara, korkulara kulak vermeli. Böyle zamanlarda liderlik daha da önemli.”

sağlıkçalışanlarınındabudesteğeihtiyacıvar.Özelliklebudönemde,böylebirSTKliderliğisergilediğimiziçinçoksayıdateşekküraldık.HattaneylekarşılaşacaklarınıbilmedenyadaherhangibirbeklentisiolmadanGKP’yekatılıpçokfaydalananlardakaydadeğersayıda.

Projeden ne gibi faydalar sağlandı?

Çalışmakoşullarıvekarşılaştıklarızorluklardramatikşekildedeğişen,kendisağlıklarınıriskeatarakçalışanbirgrupprofesyoneleyalnızolmadıklarınıhissettirdik.Onlarızorluklarlabaşetmeyöntemlerihakkındabilgilendirdik,güçlendirdik.Sayemizdebirgünleribiledahakolaygeçtiysenemutlubize.

Projenin çıktıları •Sağlıkçalışanlarınınbirdestek kanallarıdahaoldu. •Meslekörgütlerivekoçlukmeslek mensuplarıbaşarılıbirişbirliğiile güçlendiler. •Belediyelerintoplumunönemlibir kesiminehızlaulaşabildiğigörüldü. •Kısasürede,çoksayıdainsana büyükfaydalarsağlanabildi.

COVID-19 döneminde normalleşme çabaları devam ederken vermek istediğiniz bir mesaj var mı?

Bubüyükbirdönüşüm.Buradanenazhasarlaveyenifırsatlarlaçıkmanınenönemliyolu,yenidurumuiyianlayıphızlaadapteolmak,hızlıamakısavadeliküçükadımlarlailerlemek.Bubüyükdeğişimdönemindeuzunvadelikararlaralmakmümkünvedoğrudeğil.İnsanlarınduygularınıyönetmekdeişiyönetmekkadarönemli.Otoriteler,dilegelenyadagelmeyenkaygılara,korkularakulakvermeli.

24*Profesyonel Eğitmen, Koç

Yeşim Gürdere Erman*

Kriz döneminde değişimi yönetmek

“Değişim, bireyde başlar ve öyle yönetilir. Yaşanılan değişiklik her ne olursa olsun değişime giren kişi ve değişimden çıkan kişi aynı kalamaz. Dolayısıyla, gündemdeki krizde de asıl fırsatlardan biri ve belki de en temeli, ‘eski bizi’ korumak yerine ‘yeni bizi’ yaratma fırsatıdır.”

Kriz,kelimeolarakbakıldığındaani,önemlideğişimveberaberindekibelirsizlikolaraktanımlanır.Butanımda,kötü,acı,felaket,tehlikegibiolumsuzbirkelimeolmadığıhalde,genelolarakbakıldığındaolumsuzbirçağrışımyaparkriz.Entemelde,rutininvealışılmışındışınaçıkarırçünkü...Krizingetirdiğibüyükveönemlisorunlarlabirlikte,birçokolumlugetirisidevardır.Yaşananbirkrizingetirdiğizorluklarvesorunlarla;yenilik,keşif,yaratıcılık,çokyönlüdüşünce,mücadeleveçabaortayaçıkar.Böylecedekriz,ilerlemeyivegelişimidestekler;performansıartırır.“Fırsatlar,krizlerdendoğar”yaklaşımıtamdabuyüzdendir.

“Krizinüstesindengelenkendisinindeüstesindengelir”demişEinstein.

Çünküdeğişim,bireydebaşlarveöyleyönetilir.Yaşanılandeğişiklikherneolursaolsundeğişimegirenkişivedeğişimdençıkankişiaynıkalamaz.Dolayısıyla,gündemdekikrizdedeasılfırsatlardanbirivebelkideentemeli,“eskibizi”korumakyerine“yenibizi”yaratmafırsatıdır.Bunabağlıolarak,çoksevdiğimbirsözvar:

“Yumurtadıştankırılırsayaşamsonbulur,içeridenkırılırsayaşambaşlar;ziraönemlideğişimlerhepiçtenbaşlar.”İbn-i Rüşd

K O N U K YA Z A R

[email protected]

Yaşadığımızbupandemisürecinde,farkettiklerimizebüyükresimdebakarsak:

• Göremediğimizbirşeytümdünyayı sardı.Bilinmeyenvebelirsizlikkaygısı ileyüzleştikvesağlığımızınkıymetini dahaiyianladık.

• Alışıkolduğumuzbirçokşeyi yapamamayabaşladık.Fiziksel alanbaştaolmaküzerekısıtlandıkve mecburenyavaşladık.

• Herşeyievdeyaşamaküzeresistem kurmayaçalışırken,ruh–beden- zihindengesininöneminihatırladık. Buanlamda,önceliklerimizi sorguladık.

Hepimiz,aynıgemideyolalırkenvebüyükresimdebutipbenzerşeyleryaşarken;kişilik,karakter,yaklaşımveyaşamfarklarındandolayıdenizdegemidesüreçdeherbirimizifarklıetkiledi.İştebuyüzden,değişimiyönetebilmekdemekdeğişimekendimizdenbaşlamakdemek.Yani;Osho’nundediğigibi“Sendeğişirsen,dünyadeğişir.”

Değişimiyönetirken,kendimizeuyanyöntemigeliştirmektambirkeşifyolculuğudur.Öncelikle,farketmediğimizbirşeyideğiştiremeyiz.

“Krizin üstesinden

gelen kendisinin de

üstesinden gelir.”

25

Değişim,farketmekle,yanianakaynağı,kendiadımızaalttayatannedenibulmaklabaşlar.Farkedincedebirçokşeyiveenönemlisidepotansiyelimizikeşfederiz.Sonrasındaiseneyapacağımızakararvermemizgerekir.Buradadaalternatifleri,seçenekleriortayakoymak,değerlendirmekvearalarındannetbirseçimyapmakgelir.Budadeğişimiçinyeterliolamaz.Kritikbiradımdahavardır.Odaseçtiğimizkararıuygulamak;hattasürdürmektir.Değişiminformülüdetamolarakbubanagöre:

Değişim = Farkındalık + Seçim + Eylem

Farkındalık,sorularlatetiklenir.Değişimformülününherbirbileşeniiçinbakışaçısıveherbirindedekendinizesorabileceğinizbirkaçtemelsorupaylaşmakistiyorumbunedenle.

Farkındalık kısmı için sorularım:

1.Sondönemdesiziniçinençok nelerdeğişti?2.Hangideğişimkolayoldu? Bununsiziniçinanlamıne?

3.Hangideğişimzoroldu? Bununsiziniçinanlamıne?

Kendimizigözlemleyebilmekvedışarıdandeğerlendirebilmekbizedeğerlerimizvegüçlüyönlerimizileilgiliçokşeyhatırlatır.Bazışeyleridekeşfettirir.Busayedeoluşanfarkındalıkveisteklereodaklanmakdabaşlıbaşınabirmotivasyonkaynağıdır.Çünküyapmakistediğinizşeyiyaparsanız,bundanheyecanduyarsınız;enerjiharcamakyerine,enerjikazanırsınız.

İşteburadanikinciaşamayageliriz.Budönemde,kendinizveçevrenizileilgilitümkeşfettiklerinizivefarkındalıklarınızınasıldeğerlendirecekvebundansonrasıiçinneyapmayıseçeceksiniz:

Seçim kısmı için sorularım şöyle:

1.Şuanakadarötelediğinizhangi değişimibundansonrahayatınıza alacaksınız?2.Neolsa,değişimkolayolur? Neyifarklıyapsanızmesela?3.Kararınızınasılseçeceksiniz? Seçimçarkınıntümalanlarına bakıncaençokhangisiilekarar

almayıtercihedersiniz? (SeçimÇarkı:Mantık,Duygu, Değerler,GeçmişTecrübe,Uzmana Sormak,Hayalgücü,Sezgi,İlahiİrade)

Aldığınızkararlardoğruveyayanlışdeğildir.Önemliolansizegöreeniyisiniseçmektir.Seçimleringerçekleşmesiiçindehareketegeçmekgereklidir.Budabiziformülün3.aşamasınagetirir:

Eylem kısmında paylaşmak istediğim sorular şöyle:

1. İstediğinizolduğundasiziniçin nemümkünolacak?2.Hareketegeçmeniziengelleyen nevar?3.İstediğinizdeğişimiçinençokneye ihtiyacınızvar?

Busorularıcevaplarken,cevabınızıhayaletmekhattabuhayaliniziimgelemekyadayazmakçoketkilidir.Çünküiçselleştirmeyeteşvikeder,cesaretiveberaberindehareketitetikler.

Budeğişimformülünde(Değişim=Farkındalık+Seçim+Eylem)önemlibirnoktadadasürdürülebilirliğisağlamaküzerebununbirdöngüolduğunuhatırlamaktır.Eylemler,yenibakışaçılarıkazandırır,farklısonuçlardoğurur.Budadeğişimekapıaçar.Denizeatılanbirtaşmisali,siziveçevrenizidalgadalgaetkiler.Döngühepdevamederçünküyaşamınbirparçasıdeğiltamdakendisidir.BudöngününengüzeltarafıtıpkıNietzche’nindediğigibi:“Siziöldürmeyenşeygüçlükılar.”


“Fark etmediğimiz bir şeyi değiştiremeyiz. Değişim, fark etmekle, yani ana kaynağı, kendi adımıza altta yatan nedeni bulmakla başlar. Fark edince de birçok şeyi ve en önemlisi de potansiyelimizi keşfederiz.”

26

Prof. Dr. Erdem Özdemir*

İşe geri dönüş sürecinde insan yönetimi ve hukuki sorumluluklar

“Yargıtay’ın yurt dışında işçinin kaptığı H1N1 virüsü sonrası vefatını iş kazası olarak nitelendirmesi (Y.21 HD, 15.4.2019), COVID-19 bakımından da önem taşıyor. Böyle bir durum, önlem almayan işverenin sorumluluğunu doğurabilir. Bu nedenle işverenlerin bu süreçte idari ve teknik önlemleri almış olmaları gerekiyor.”

GÜNCEL İŞ HUKUKU

[email protected]

Normalleşmesürecinegirdiğimizbugünlerde,insanyönetimiprofesyonellerineyineönemliişdüşecekgibigörünüyor.Busürecindoğruşekildeyönetilememesigelecekteişverenlerinhukukihattacezaisorumluluğunuortayaçıkarabilir.Yargıtay’ınyurtdışındaişçininkaptığıH1N1virüsüsonrasıvefatınıişkazasıolaraknitelendirmesi(Y.21 HD, 15.4.2019),COVID-19bakımındandaönemtaşıyor.Böylebirdurum,önlemalmayanişvereninsorumluluğunudoğurabilir.Bunedenleişverenlerinbusüreçteidariveteknikönlemlerialmışolmalarıgerekiyor.Buçerçevedeneleryapılmalı?

• İSG Kurulunun Toplanması ve Gündemi: İlkolarak; işletmelerinİSGkurullarınısıksıktoplayarakkonuyudeğerlendirmesiveişyeridüzeyindekiönlemleribelirlemesiisabetliolur.Yönetmeliğegöre,kurullarınaydaenazbirkeretoplanmasıgerekmektedir(9/1, a).Ancakkurul,işyerinintehlikesınıfınıdikkatealarak,tehlikeliişyerlerindebusüreninikiay,aztehlikeliişyerlerindeiseüçayolarakbelirlenmesinekararverebiliyor.Kurultoplantılarınıngünlükçalışmasaatleriiçindeyapılmasıasıl.Kuruluntoplantılarındageçeceksürelergünlükçalışmasüresindensayılıyor(9/1, ç).Bizceişyerinintehlikesınıfıneolursaolsunbutoplantınınenazaydabiryapılmasıgerekiyor.ZiraCOVID-19tümişyerlerini“çoktehlikeli”biryapıyasokuyor.Yine,kurulunolağanüstütoplanmasıdamümkün.Nitekimyönetmeliğegöre,“…özelbirtedbirigerektirenönemlihallerdekurulüyelerindenherhangibirikuruluolağanüstütoplantıyaçağırabilir.Bukonudakitekliflerinkurul

başkanınaveyasekreterineyapılmasıgerekir.Toplantızamanı,konununivedilikveöneminegöretespitolunur.”Bunagöre,işletmelerinkurullarınıdüzenliolaraktoplamalarıisabetliolur.Toplantınınonlineyapılabilmesidebizcebukoşullaraltındamümkün,hattaesasenolmasıgerekenbu.

• Risk Değerlendirmesi: Riskdeğerlendirmesiekibinin,COVID-19kapsamındariskdeğerlendirmelerinigüncellemesiisabetliolur.Yönetmeliğegöre,işyeridışındankaynaklananveişyerinietkileyebilecekyenibirtehlikeninortayaçıkmasıdurumlarındaortayaçıkabilecekyenirisklerin,işyerinintamamınıveyabirbölümünüetkiliyorolmasıgözönündebulundurularakriskdeğerlendirmesinintamamenveyakısmenyenilenmesigerekiyor.

• Bilgilendirme Yükümlülüğü: 6331sayılıKanunagöre,işverenin“olağandışıdurumlar,afetler”ve“ciddiveyakıntehlikeyemaruzkalanveyakalmariskiolanbütünçalışanları,tehlikelerilebunlardandoğanrisklerekarşıalınmışvealınacaktedbirlerhakkında”bilgilendirmesigerekiyor(m. 16).Bukapsamda,COVID-19ileilgilibilgilendirmenotlarınınhazırlanmasıveçalışanlaraduyurulmasıgerekiyor.Buradadavirüsünniteliği,nasıl

bulaştığı,şüphehalindeneleryapılmasıgerektiği,işyerindealınanönlemlerçalışanlaraduyurulmalı.

• Acil Eylem Planları: Yönetmeliğegöre,“…İşyerinde,belirlenmişolanacildurumlarıetkileyebilecekveyayeniacildurumlarınortayaçıkmasınanedenolacakdeğişikliklerinmeydanagelmesihalindeetkininbüyüklüğünegöreacildurumplanlarıtamamenveyakısmenyenilenir”.Dolayısıyla,COVID-19özelindeişverenlerinacildurumplanlarınıyenilemeleriveacildurumsüreçlerinebunudadahiletmelerigerekiyor.

• Teknik Önlemlerin Belirlenmesi: İSGkurulunda,işyeriözelindeönlemlerbelirlenmeliverisklialanvegruplartespitedilmeli.Bukapsamda;aileveçalışmabakanlığınınwebsitesindeteknikönlemlerleilgilikapsamlıbilgilendirmelerbulunuyor

(Bkz: https://ailevecalisma.gov.tr/covid19). MESS gibi sendikaların da işe dönüş rehberi gibi güzel çalışmaları mevcut. (Bkz: https://mess.org.tr/media/pdf/mess_covid-19-sonrasi-ise-donus-yaklasimi.pdf) Yine OSHA rehberlerine de online olarak ulaşmak mümkün (Bkz. https://med.ege.edu.tr/files/med/icerik/covid-19_icin_isyeri_hazirlama_rehberi.pdf).

*PERYÖN 25. Dönem Yönetim Kurulu Hukuk Temsilcisi - Marmara Üniversitesi Huk. Fak. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Öğr. Üyesi

27


• Yurt dışına giden çalışanlar: Virüsriskiolanülkeleregidençalışanlarbakımından,işverenininteraktifbiçimdehareketetmesigerekiyor.Nitekimbukapsamda;enaz14günlüksüreiçinçalışanınişyerindenizoleedilmesiuygunbirönlem.Bukapsamda,uzaktançalışmamodeliuygulanabilir.FransızİşKanunu’ndayapılandüzenlemeyle,(L. 1222-11),salgınvezorlayıcınedenlerdurumundaişverenlerinişçininonayıolmaksızınuzaktançalışmayaptırabileceğidüzenlendi.Hukukumuzdaise,uzaktançalışma;“işçinin,işverentarafındanoluşturulanişorganizasyonukapsamındaişgörmeediminievindeyadateknolojikiletişimaraçlarıileişyeridışındayerinegetirmesiesasınadayalıveyazılıolarakkurulanişilişkisi”olaraktanımlanıyor.Dolayısıyla,işverenlerinkanunauygunluksağlamakiçin,işçiylekanundabelirtilenhususlarıkapsarniteliktebirekprotokolyapmalarıisabetliolacaktır.Böylebirönerininçalışantarafındanreddi,dürüstlükkuralıışığındadeğerlendirilmelivebunagörehukukisonuçlaruygulanmalı.

• (Seyahat sonrası) Tekrar işe başlama: Hekiminmuayeneveonayıileişebaşlamaönlemleridüşünülmeli.

• Yurt dışına seyahat hakkı: Yurtdışınaseyahatetmek,çalışanınizingünlerindekitemelhaklarıkapsamında.Dolayısıyla,işvereninbuhakkıkaldırabilmesiveyasaklayabilmesimümkündeğil.Ancakişverenler,bukonudatavsiyedebulunabilirler.Bukapsamdariskliülkelerinlistesininyayınlanmasıveçalışanlarınbuülkeleregitmemesinintavsiyeedilmesi,eğergidilmesidurumundaişyerihekiminedurumunbildirilmesivedönüştedeişyerihekiminintavsiyesinegörehareketedilmesişeklindesüreçtasarımıyapılmasıisabetliolur.

• İş yerinde hijyen: Teknikönlemlerkapsamdaişyerinde,dezenfektanlarıntemini,maskegerekiyorsakullanımı,yemekhanevekafeteryalarınservissunumlarınıngözdengeçirilmesigibiönlemlerhayatageçirilmeli.Eğervirüsbulaşançalışanişyerinegeldiyse,mutlakabulunduğuyerlerinözelolaraktemizlenmesigerekir(Virüsün 3 saat daha ortamlarda yaşayabileceği

belirtilmektedir).Temizlemesüreçleridebüyükbirdikkatleyapılmalı.

• Servis süreçleri yeniden düzenlenmeli: Servisşoförleri,kişiselhijyenkurallarınauygunşekildehareketetmelivearacıniçindemutlakatıbbimaskekullanmalı.

• Riskli gruplar: 65yaşveüzeri,bağışıklıksistemidüşükvekronikakciğerhastalığı,astım,KOAH,kalp/damarhastalığı,böbrek,hipertansiyonvekaraciğerhastalığıolanlarilebağışıklıksisteminibozanilaçlarıkullanançalışanlarınbölümyöneticileri,İKveişyerihekimininbilgisidahilindeevden/uzaktançalışmayadevametmeleriveişyerinegelmemelerisağlanmalı(Özellikle bu gruptaki çalışanlar bakımından belirsizlik de mevcut; 9 Mayıs 2020 tarihli ve 3139 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de, Cumhurbaşkanlığı tarafından “COVID-19 Kapsamında Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Normalleşme ve Alınacak Tedbirler” konulu 2020/8 sayılı genelge özel sektör çalışanlarına ilişkin açıklık getirmedi).

Teknik önlemler kapsamında dikkat edilmesi gerekenler

İSG mevzuatımıza göre, çalışanların

bilgi edinme, katılım, ciddi ve yakın

tehlike durumunda çalışmaktan kaçınma

hakları var. Bu kapsamda,

katılımcı olarak, çalışanların

bilgilendirilmesi büyük önem taşıyor.

28

Prof. Dr. Erdem Özdemir*GÜNCEL İŞ HUKUKU

*PERYÖN 25. Dönem Yönetim Kurulu Hukuk Temsilcisi - Marmara Üniversitesi Huk. Fak. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Öğr. Üyesi

• Çalışanların Hakları: İSGmevzuatımızagöre,çalışanlarınbilgiedinme,katılım,ciddiveyakıntehlikedurumundaçalışmaktankaçınmahaklarıvar.Bukapsamda,katılımcıolarak,çalışanlarınbilgilendirilmesibüyükönemtaşıyor.İşSağlığıveGüvenliğiKanunu’nun13.maddesindegöre,ciddiveyakıntehlikeilekarşıkarşıyakalançalışanlarkurula,kurulunbulunmadığıişyerlerindeiseişverenebaşvurarakdurumuntespitedilmesinivegereklitedbirlerinalınmasınakararverilmesinitalepedebilir.4857sayılıKanundanfarklıolarak“acilvehayati”ölçütüyerini“ciddi”ölçütünebırakmışbulunuyor.6331sayılıKanunagöretehlikeninciddiveyakınolmasıgerekiyor.Buşekildekanununciddiveyakınolmakoşullarınıbirliktearadığısöylenebilecektir.Ancak,öğretidekanunun“ciddiveyakın”tehlikeölçütünün,“ciddiveyayakın”şeklindeifadeedilmesinindahaisabetliolacağıifadeediliyor.6331sayılıKanunun13.maddesinegöre,işsözleşmesiyleçalışanlar,talepetmelerinerağmengereklitedbirlerinalınmadığıdurumlarda,tabiolduklarıkanunhükümlerinegöreişsözleşmelerinifeshedebilir.Toplusözleşmeveyatopluişsözleşmesiileçalışankamupersoneli,bumaddeyegöreçalışmadığıdönemdefiilençalışmışsayılır(13/4).Bunagöreönlemalınmamasıdurumundaçalışanınhaklınedenlefesihhakkıdagündemegelebilecek.

“Çalışanlar da COVID-19’dan bireysel

olarak korunmak,işveren tarafından

sağlanan koruyucu maske ve eldiven gibi ekipmanları

kullanmak, yayılmasını engellemek adına tüm

önlemlere uymakla yükümlü.”

• Çalışanların Yükümlülükleri: 6331sayılıİşSağlığıGüvenliğiKanunu’nun19.Maddesinegöre,“Çalışanlar,işsağlığıvegüvenliğiileilgilialdıklarıeğitimveişvereninbukonudakitalimatlarıdoğrultusunda,kendilerininvehareketlerindenveyayaptıklarıiştenetkilenendiğerçalışanlarınsağlıkvegüvenliklerinitehlikeyedüşürmemekleyükümlüdür.”Bunagöre,çalışanlardaCOVID-19’danbireyselolarakkorunmak,işverentarafındansağlanankoruyucumaskeveeldivengibiekipmanlarıkullanmak,yayılmasınıengellemekadınatümönlemlereuymaklayükümlü.İşçininişsağlığıvegüvenliğiönlemlerineaykırıdavranışı,işsözleşmesininfeshinidegündemegetirecek,geçerliveyahaklınedenlefesihsözkonusuolabilecektir.NitekimİşKanunu’nun25.maddesininII.bendinde,“…işçinin

kendiisteğiveyasavsamasıyüzündenişingüvenliğinitehlikeyedüşürmesi,işyerininmalıolanveyamalıolmayıpdaelialtındabulunanmakineleri,tesisatıveyabaşkaeşyavemaddeleriotuzgünlükücretinintutarıylaödeyemeyecekderecedehasaravekaybauğratması”haklıfesihnedeniolarakkabuledilmiştir.Haklınedenlefesheilişkinhükmünuygulanmasında,bizzatişçininişgüvenliğinitehlikeyedüşürmesisözkonusuolabileceğigibi,işçininvereceğihatalıbirtalimatladabusonucuyaratmasımümkün.İşçininişgüvenliğiönlemleriniihlaletmesidurumundakendisineuygulanacakyaptırımlarkonusundaYargıtay9.HukukDairesinin,emniyetkemerinitakmayansürücününişsözleşmesininhaklınedenlefeshedileceğinikabuledenkararıyankıyaratmış,kararbasındadayerbuldu (Y. 9HD, 12.12.2011, E: 2009/37034, K: 2011/47935, www.legalbank.net).

• İş yeri Hekimiyle Yakın İletişim: Önümüzdekigünlerdeişyerihekimlerineönemliişdüşecek.Çalışanlarlailetişimlerinigüçlendirmelerideyararlıolur.Bunoktadatetkikvemuayenesüreçleriningözdengeçirilmesi,çalışanlarınperiyodikolarakvücutısılarınınölçülmesigibiuygulamalarınhayatageçirilmesiisabetliolacaktır.BusüreçtedeKişiselVerilerinKorunmasıKanunu(KVKK)normlarınadikkatetmekgerekiyor.

*Headline Diversity Kurucusu29

Arzu Pınar Demirel*

Yeni eşit“İşgücünde kadınların geride bırakılmaları, şirketler için günümüzde kaybetmek anlamına geliyor. Cinsiyet dağılımının dengeli olduğu takımlar, sorunların çözümünden risk yönetimine, müşterileri anlamaktan yenilikçiliğe, pek çok alanda daha başarılılar. Yeni normali, geçmişin bugünkü krizlere yol açan anlayışını değil, eşitliği baz alarak tasarlayabiliriz.”

COVID-19salgınıileyeninormalikonuşmayabaşladık.Busalgınınbirdönümnoktasıolacağıvedijitalleşmeyihızlandıracağıdüşünülürken;günümüzünküreseliklimdeğişikliği,eşitsizliklerinartmasıgibizorlusorunlarınayolaçantutumveuygulamalarındeğişmesideumutediliyor.Eğerdünyagenelindeköklübirdeğişimdengeçmezveeskisigibidevamedersek,bizibekleyensorunlarınbusalgınınyolaçacağındandabüyükolduğuöngörülüyor.NitekimBirleşmişMilletler’in2030’akadarçözülmesiiçinhedefolarakgösterdiğiküreselamaçlardanbeşincisiolanToplumsalCinsiyetEşitliğisalgınsırasındadaetkisinigösterdi.

Dünyadasağlıksektöründeçalışanlarınyüzde70’ikadın.1Salgındaöncephedeyeralanvehayatınıriskeatansağlıkçalışanlarınınherbiri,maalesefeşithaklarasahipolamadı.Bununnedeniisecinsiyetleriydi.DünyaSağlıkÖrgütüWHO’nunanalizinegöresağlıksektöründeçalışankadınlarerkeklerdenyüzde28dahadüşükmaaşalıyor.2

Busektördeyöneticipozisyonlarınayükselebilenkadınlarınoranıiseyüzde25.3

Evişlerinin,çocuklarınveailedebakımaihtiyaçduyanlarınsorumluluğudagenelolarakkadınlarınüzerinde.Okullarınkapanması,evdışındanhizmetalımınınbüyükölçüdeazalmasıkadınlarınişyükünüdeyıpratıcışekildeartırdı.Ancaksalgınınkadınlarüzerindekienkötüetkisiaileiçişiddettegörüldü.Karantinauygulanandünyanınçeşitliülkelerindeaileiçişiddetinbudönemdearttığıbelirtiliyor.

(Türkiye’deaileiçişiddetinarttığıveazaldığıyönündebirbirindenfarklıaçıklamalarmevcut.)

Dünya, yeniden tasarlanmalı

Salgın,krizverisklerkarşısındakidayanıklılığımızıtestedip,açıklarımızıgörmemizisağlarken,hayatıveişdünyasınıyenidentasarlamamıziçindezeminhazırlıyor.Dijitalleşmevehiyerarşikorganizasyonyapılarınınyenidentasarımıve“çeşitlilikyönetimi”,ayaktakalmakisteyenişletmeleringündemindeolmakzorunda.Çeşitlilikyönetimiçeşitliliğinartırılmasıvetümçalışanlarınpotansiyelinienüstseviyeyeçıkartankatılımınsağlanmasıiçinkapsamlıbirorganizasyonelveyönetimselsüreciifadeediyor.Çeşitlilikyönetimiileçalışanlarıncinsiyet,köken,yaş,fizikseldurumvb.özelliklerindendolayıgeridebırakılmasınınönünegeçilebilir.Bukonuya,COVID-19salgınısüresincedearaverilmemeli,çünküekonomiktoparlanmabüyükölçüdekadınlarabağlıolacak.

K O N U K YA Z A R

[email protected]

Çeşitliliğe önem verenler, krizi fırsata dönüştürebilirler

Nüfusunyarısısalgındandahaçoketkilenirken(örneğinaileiçişiddetinartması,artanevvebakımişlerindendolayıişegeridönememevb.)tamanlamdabirekonomiktoparlanmadüşünülemez.İşgücündekadınlarınolmaması,olsalardasesleriniduyuramamalarıvekatılımdabulunamamaları,şirketleriçingünümüzdekaybetmekanlamınageliyor.McKinsey’inÇeşitlilikAraştırması’nagöreyöneticileriarasındakadınlarınolduğuşirketleryüzde28dahayüksekperformansgösteriyor.4 Cinsiyetdağılımınındengeliolduğutakımlar,sorunlarınçözümündenriskyönetimine,müşterilerianlamaktanyenilikçiliğe,pekçokalandadahabaşarılılar.Onlar,krizlerifırsatadönüştürebilirler.

Yeninormali,geçmişinbugünkükrizlereyolaçananlayışınıdeğil,eşitliğibazalaraktasarlayabiliriz.

1 Headline Diversity Blog, Dünya Sağlık Çalışanları Haftasında Kadınlar, Nisan 2020, https://www.headline.ist/diversityblog.2 Birleşmiş Milletler Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Sağlık İşgücünde Cinsiyet Eşitliği - 104 Ülke Analizi, Mart 2019.3 WHO, GHWN (Global Sağlık İşgücü Ağı), WGH (Global Sağlıkta Kadın) Kadınlar Tarafından Yapılıyor, Erkekler Tarafından Yönetiliyor - Global Sağlık ve Sosyal Hizmetler Sektöründe Cinsiyet ve Eşitlik Analizi, 2019.4 McKinsey, Çeşitlilik Kazandırır Raporu 2020.

30

Tersine mentorluk projesi olan PERYÖN Genç Danışma Kurulu, Haziran 2020’de faaliyetine başladı. proje kapsamında, 36 genç danışman, üçerli takımlar halinde, PERYÖN’ün 12 Yönetim Kurulu Üyesine, insan kaynaklarının geleceğini ilgilendiren konularda danışmanlık verecek.

“Genç Danışmanlar” görev başında…

P E R Y Ö N

PERYÖNGençDanışmaKurulu,“Şimdivegelecekiçindahaiyibirçalışmahayatınaliderliketmek”misyonudoğrultusunda,gençinsankaynaklarıprofesyonelleriveinsankaynaklarıalanındakariyeryapmakisteyenüniversiteöğrencilerindenoluşturulmuşbirdanışmakurulu-birdiğerdeyişle“gölgeyönetimkurulu”.Programilekariyerininbaşındakigençfikirliderleri,PERYÖNyönetimkuruluüyesideneyimliİnsanKaynaklarıliderleriylebirarayagelecek.Böylecedeneyimdeğiştokuşu

sağlanarak,gençleriçinbirifadealanıoluşturulacak.

TersinementorlukuygulamasıolaraknitelendirilebilenbuprogramHaziran2020itibarıylabaşladı.Projeye369adaybaşvurdu.İkietaplıbaşvurusürecinitamamlayantümadaylardeğerlendirmeyealındıve36gençdanışmanseçildi.Danışmanlar,üçerlitakımlarhalinde,12yönetimkuruluüyesineinsankaynaklarınıngeleceğiniilgilendirenkonulardadanışmanlıkverecek.

PERYÖN Genç Danışma Kurulu’nun

Amaçları

•Gençneslin,insanyönetimiçalışmalarınailkeldenerişiminisağlamakvehedeflenengelecekiçinonlarailhamvermek

•KariyerininbaşındakigençİnsanKaynaklarıprofesyonellerini,PERYÖNYönetimKuruluÜyesideneyimliİnsanKaynaklarıliderleriylebirarayagetirerekdeneyimdeğiştokuşuyaratmak

•Gençlerinperspektifindenfaydalanabilmek,kendileriiçinbirifadealanıoluşturabilmekvesesgetirecekhikayelereimzaatabilmelerineolanaksağlamak

•DeneyimliİKliderlerinininsanyönetimialanındakigelişmeleriyeninesilperspektifiylegörmelerinisağlamak

•İnsanyönetimiuygulamalarının,gençneslinbeklentilerineuyumlanmasınıkolaylaştırmak.

P E R Y Ö N G e n ç D a n ı ş m a K u r u l u T a k v i m i

Tarih Program Takvimi Mart2020 Projebaşlangıçgörüşmesi

3Nisan-24Nisan2020 Programınduyurutasarımları

4Mayıs2020 Programınbasıniletişiminbaşlaması

4Mayıs-18Mayıs2020 Programabaşvurularınalınması,programakatılacakyönetimkuruluüyelistesininbelirlenmesi

18Mayıs-22Mayıs2020 Gençdanışmanbaşvurularınındeğerlendirilmesi

27Mayıs2020 Seçmeveeşleştirmelerintamamlanması

29Mayıs2020 Seçilenkatılımcılarınbilgilendirilmesiveöntestjenerasyonelalgıanketininiletilmesi

19Haziran2020 GençdanışmanlarıneğitimiveYönetimkuruluüyelerininbriefingi

Haziran-Kasım2020 Gençdanışmanlar-Yönetimkuruluüyeleriaylıkbuluşmaları

28Eylül2020 Arawebinar

Kasım-Aralık2020 Sontestjenerasyonelalgıanketininiletilmesi-Programkapanışı

31

ProgramıPERYÖNileişbirliğiiçindeyürütenDinamoDanışmanlık,sürecintümtasarım,seçme-eşleştirme,uygulama,eğitim,ölçme,değerlendirmeaşamalarındansorumlu.Projeninayrıntılarını,DinamoDanışmanlıkKurucuOrtağıEvrimKuran’asorduk.

PERYÖNGençDanışmaKuruluprojesinasılvehangiihtiyaçtandoğdu?

İşdünyasınındeneyimliliderleriolarakuzunzamandıryeninesilişmodellerini,sonzamanlardadayoğunbiçimdeCovid-19sonrasıyeninormalikonuşuyoruz.Bualandakararlaralıyor,stratejilerhayatageçiriyoruz;ancakgençneslin,insanyönetimiçalışmalarınadairiçgörüleriniilkeldensunabildikleripekazplatformvar.PERYÖNGençbuboşluğudoldurmak,kuşaklararasıişbirliğinidesteklemek,gençlerdenöğrenmek,gençlerdenilhamalmakvegençlereilhamvermekvehedeflenengeleceğibirliktetasarlamakmotivasyonuylahayatageçti.Buoluşumun,tümsektörlerdeinsanyönetimiuygulamalarının,gençneslinveyenidünyanınbeklentilerine


uyumlanmasınıkolaylaştırmasınıumutediyoruz.

Covid-19sürecindebaşlatılanbuproje,budönemdeSTKliderliğiaçısındannasılbiranlamtaşıyor?

Program,gençlerinyerleşimyerlerinebakılmaksızın,dijitalbirplatformdaetkileşimkurulmasınaolanaktanıyor.Fizikselsınırlarıortadankaldırıyor.Covid-19’undatetiklediğiişiklimindekiyeniparadigmalarınmasayayatırılmasınısağlıyor.Gençlerekendilerinigerçekleştirmefırsatları,deneyimliliderlerebildiklerinigözdengeçirmeşansıtanıyor.Tümbunlarbirsiviltoplumkuruluşuçatısıaltında,Türkiye’nintürlüzorluklaryaşananistihdamdünyasınayeninesilbirbakışaçısıgetirmekvizyonuileyapılıyor.Bubağlamda,çokkıymetlibirçabavar.BuçalışmayaimkânverenPERYÖNYönetimKurulunaveilkturaseçilsedeseçilmesedebaşvurantümgençlerecesaretleriiçinteşekkürederim.

Projenintasarım,organizasyonveuygulamasürecinianlatırmısınız?

ÖnceliklePERYÖNGenç,tekuygulamayıhedefleyenbirprogramdeğil.Ümitediyorumkibundansonragenişleyerek,zenginleşerekyenidönemoturumlarıyladevamedecek.2020Haziranitibarıylabaşlattığımızilkoturum6aysürecek.Herayınbelirlenmişbirtemasıvar.Butemalarinsanyönetimiuygulamalarınıngeleceğiniyakındanilgilendirenişyaşamıtrendlerivefırsatalanlarınıkapsıyor.1990vesonrasıdoğumlugençdanışmanlarımız6ayboyuncaheraybirkezdijitalortamdadeneyimliyönetimkuruluüyeleriilebuluşacaklarveiçgörülerinipaylaşacaklar.Butoplantılarakendiaralarındayapacaklarıtakımçalışmalarıilehazırlanacaklar.Buçalışmapekçokaçıdandanışmanlaradadanışanlaradafaydasağlayacak.

Programın,projeyekatılangençlerevePERYÖNyöneticilerinefaydasıneolacak?

Programherşeydenöncefarklıdönemlerdebüyümüş,farklıdönemlerdeişyaşamınaadımatmışkuşaklarınbirbirini

yargılamadangörmesine,anlamasınaolanaktanıyacak.Gençdanışmanlariçinmoderasyon,toplantıyönetimi,zamanyönetimi,işbirliği,kritikdüşüncegibiyetkinliklerigeliştirmefırsatısunacak.Deneyimliyönetimkuruluüyeleriiseinsanyönetiminedairyeninesiltemalarıyenineslinbakışıyladeğerlendirmeolanağınasahipolacak.Yanısıra,onlarındeneyimleridedoğalbirortamdayeninesletransferolacak.Programıngençdanışmanlarıarasındasadecegençinsankaynaklarıçalışanlarıdeğil,kariyerehazırlananüniversiteöğrencileridevar.Budaprogramınayrıbirzenginliği.Filtresizbiçimdeiçgörülereldeedeceğimizivebuprogramsayesindeşuandaneolduğunubilebilmediğimizyepyeni,orijinalprojelerortayaçıkacağınıdüşünüyorum.

Aday seç im süreci

PERYÖNGençDanışmaKuruluÜyeleri,PERYÖNüyeşirketlerindeçalışan,1990vesonrasıdoğumlu,İnsanKaynaklarıkariyerininbaşındakigençlerarasındanbelirlendi.Adaylar,başvurusürecindehazırladıkları1dakikalıkvideolararacılığıylaprogramanedenkatılmakistediklerinianlattılar.BaşvurusuolumludeğerlendirilenadaylarlaMayıs2020’deiletişimegeçildiveHaziran2020’deçalışmalarbaşladı.

Evrim KuranDinamo Danışmanlık, Kurucu Ortağı

32*Siemens Türkiye Dijitalizasyon ve Endüstri 4.0 Pazarlama Yöneticisi

Derya İren*

Kriz yönetiminde ve yeni liderin ajandasında dijitalizasyon

“Pandemi sürecinde dijital kanallar, otomatik süreçlerin ve üretkenliğin birincil itici gücü oldu. Yeni dönemde, çevik çalışma biçimleri, müşteri davranışındaki günlük değişiklikleri karşılamak için ön koşul olacak. Artık işletmeler, dijitalleşme girişimlerini günlük veya haftalık ölçeklendirmek durumunda. Pandeminin dijital dönüşüm hızını daha da arttıracağı kesin.”

Dijitaldönüşümüanlatırken,oyunayenikurallargeldidiyeanlatmayabaşlıyoruzgenelde.İşdünyasınınartıkgitgidedahabilinmez,karışıkvekarmaşıkbirhalalmayabaşlamasıvedeğişimhızınındakatlanarakartmasıtemelgerçeğimiz.Sondönemdeyaşadığımızkrizlerebaktığımızda,bukurallarınnekadargeçerliolduğunubirkezdahahepbirliktegördük.COVID-19kriziilegeleceğindünyasınaanibirbakışatmakdurumundakaldık:“Dijitalkanallarınbirincil(vehattabazıdurumlardatek)müşterikatılımmodelihalinegeldiğibirdünya...Otomatiksüreçlerinüretkenliğinbirinciliticigücüolduğuveesnek,şeffafveistikrarlıtedarikzincirlerinintemeliolduğubirdünya...Çevikçalışmabiçimlerininmüşteridavranışındakigünlükdeğişikliklerikarşılamakiçinönkoşulolduğubirdünya.”

Tümyaşananlarorganizasyonlarınvebireylerinbenimsemeeğrisinineredeysebirgecededahadaileriyegitmeyezorladı.Zamanınlüksütamamenortadankalkmışgibigörünüyor.Birzamanlarbirilaüçyıllıkaşamalardadijitalstratejiyiharitalamasıbeklenenişletmeler,artıkgirişimlerinigünlerveyahaftalariçindeölçeklendirmekdurumundakaldı.Pandeminindijitaldönüşümhızınıarttırdığıvedahadaarttıracağıkesin.Dahaöncetemkinliyaklaştığımızve

konuşmaya“ama”ilebaşladığımıznekadaryeniyaklaşım,dijitalteknolojiveplatformvarsahızlauygulamayamecburkaldık,kalıyoruz.Gördükkikorkuveçekincelerileyaklaştığımızteknolojiler,bugüngünlükhayatımızısürdürebilmekiçinihtiyaçduyduğumuzenönemliaraçlar.Yinedünyaüzerindeyaşanansonolaylarbize,aslındasüreklikrizyönetimiyapmamızgerekenveacildurum/olağanüstühalin,artık“normaldüzen”olduğunugösterdi.

Özetle;değişimhiçolmadığıkadarbelirgin,değişimhiçolmadığıkadarhızlı.Krizyönetimiyeninormalimiz.Tümbunlarınyanısıra,yenitüketiciveçalışanprofillerininyanibirnevidijitalyerlilerinsayısınınarttığıdünyamızda,yeniliderlikyaklaşımlarınaihtiyaçdagiderekartıyor.

“Dönüşümcü liderlik tek başına yeterli değil”

Dijitalçağdaorganizasyonlaryenibirlidertürüneihtiyaçduyuyor.Bunlar,heryerdegerçekleşendönüşümdalgasındatümpaydaşlarısürükleyecekdönüşümcüliderler.

Buyollaliderlervetakipçilerbirbirlerinidahayüksekbirahlakvemotivasyonseviyesineilerletiyorlar.Ahlakistandartlar,değerler,özgünlük,uyumveiknaedicilikönplanda.Ancak

K O N U K YA Z A R

[email protected]

dönüşümcüliderliğin“yumuşak”tarafı-vizyon,ilhamvemotivasyon-tekbaşınayeterlideğil.Çevredenelerolduğunuanlamak,sürdürülebilirlikvebüyümeiçindijitaldönüşümstratejilerinibirarayagetirmekveişmodeliniyenileştirmekdedijitalçağdadönüşümcüliderliğinyeniyönlerinden.

Hızladeğişençevreyecevapvermekiçin,dönüşümcüliderlerindijitaldönüşümstratejilerinianlamaları;neredevenasılyapılacağınıbilipuygulamalarıgerekiyor.Budadijitalteknolojilerindeğişimvefırsatlarından,bunlarınstratejikveönceliklibirşekildeetkilerindentamolarakyararlanmakiçinişfaaliyetlerinin,süreçlerininveyetkinliklerininhızlandırılmasınıiçeriyor.Birtaraftaniçgüdüleridinlemeyiöğrenip,diğertaraftankatılımcıveveriyedayananhızlıkararlarıdevreyealmakveiyientegreedilmiş,planlıvehızlıbiryürütme(icra)süreciilebirleştirmekbunumümkünkılıyor.

Lider, hızlı öğrenebilmeli ve konum alabilmeli

Krizvebelirsizlikzamanlarındaneyinişeyarayıpneyinyaramadığınıhızlıcaöğrenmekvebunagörekonumalmakdaenönemliliderlikbecerileriarasındayeralıyor.Birkrizsırasındagerçekzamanlıöğrenmeyeteneği,aslındahızlıbirşekildeölçeklendirmeyeteneğini

33

Kaynaklar: Reynaldo C. Lugtu, Jr. Transformational leadership in the digital age, McKinsey Digital, Digital strategy in a time of crisis

katlayanbirbileşenhalinegeliyor.Cesureylemveöğrenmeyeteneği,birbiriyleçokilişkilivecesurcahareketetmek,düşüncesizcehareketetmekanlamınagelmiyoraslında.Cesaretinyanısıra;soğukkanlıkalabilmekveiyimserolmakgerekiyor.Bunuyaparkendepaniklememek,germemek,gerilmemek,geleceğiniyiolacağınainanmakveinandırmak,yenilikçilikveçevikliközellikleriöneçıkıyor.Dijitalçağdadönüşümcüliderliğinasliözelliği;kurallara,kalıplara,standartyapılaravedüşünmemodellerinetakılmadanesneyebilmekveekibinideesnetebilmekaslında...Buyoldaörgütkültürüdeğişimineyönvermekiseolmazsaolmaz.

Peki,nasıldönüşümcübirliderhalinegelirvebuyukarıdabelirtilenyeteneklerikazanabiliriz?

İşintemelindeinsanınbüyümezihniyetiolmasıvedışdünyayaaçıkolmasıyatıyor.Yaşamboyuöğrenmekavramıliderliktedekarşımızaçıkıyor.Nörologlaruzunsüredirbeyindeyenisinirhücrelerininveyenisinirağlarınınnasıloluştuğunuaraştırıyorlar.Nöroplastisiteismiverilen

buyenilenmesüreci,aslındabeyninsabitolmadığına,hafıza,düşünceyapısıvedavranışmodellerinindeğişebilirolduğunaişaretediyor.Yenisinirhücrelerininsinirağlarınakatılmasıyladüşüncelerindolaşacağıyenipatikalaroluşuyor.Deneyimlerimizifarklılaştırdıkça,rutindenvekonforalanlarımızdançıktıkça,yenişeyleröğrendikçe,beynimizdegelişiyorveyenibağlantıyollarıilebizebambaşkabakışaçılarıvedüşüncesistemlerikazandırıyor.

Riskalmaveteknolojikiticigüçleribenimsemeyeistekliolmakdabirdiğer

boyut.İstek,hevesveheyecan,kitlelerisürükleyecekdönüşümcüliderlerinbaşlangıçnoktası,doğumyeridiyebiliriz.

Pusulamız “anlamlandırma”

Vesonolarak;tümbunlarınpusulasıise“anlamlandırma”.MITSloanYönetimOkuluProfesörüDeborahAncona’yagöre,anlamlandırma,“bilinmeyeniçindehareketedebilmekiçinonunasılyapılandırdığımızı”ifadeediyor:“Hissetmek,değişenbirdünyaiçinaklayatkınbiranlayış(birharita)bulmaktır;veritoplama,işlemvekonuşmayoluylabuharitayıbaşkalarıylatestetmekvenekadargüvenilirolduğunabağlıolarakharitayıhassaslaştırmakveyavazgeçmek.Anlamlandırma,liderlerinçevrelerindeolupbitenleridahaiyikavramasınısağlar,böylecegörme,ilişkilendirmeveicatgibidiğerliderlikfaaliyetlerinidekolaylaştırır.”

Krizyönetimindeveyeniliderinajandasındailksıradayeralandijitalizasyonyolculuğundayolumuzukaybetmememiziçinpusulayaihtiyacımızvar.Anlamlandırma,günümüzünkarmaşıkvedinamikdünyasıiçinpusulamızolacak.


“Kriz yönetiminde ve yeni liderin ajandasında ilk sırada yolumuzu kaybetmememiz için pusulaya ihtiyacımız var. ‘Anlamlandırma’, günümüzün karmaşık ve dinamik dünyası için pusulamızdır.”

34

PERYÖN tarafından düzenlenen 11. İnsana Değer Ödülleri kurumunuz için nasıl bir anlam taşıyor?

ArvatoCRMTürkiyeolarakhedefimizişortaklarımızdamemnuniyetinötesinde,“müştericoşkusu”yaratmak.Bustratejiyihayatageçirebilmekiçinbiliyoruzkienbüyükdeğerimizçalışanlarımız.Herişimizintemeline“mutluçalışan”ıyerleştiriyoruz.Mutluçalışanlarvepozitifçalışan

deneyimiilehedeflediğimizbaşarıyaulaşabileceğimizinfarkındayız.BuperspektiflePERYÖNİnsanaDeğerÖdülleri;uluslararasıplatformdatanınan,objektifölçümkriterlerinedayanan,kapsamlıdeğerlendirmelersonrası“Değerli”uygulamalarıntakdiredildiğibirödüllendirmesistemi.Çalışanlarımıziçinyarattığımızfaydayıböyleprestijlibirödüliletaçlandırabilmekbizimiçinçokbüyükmutluluk.

Arvato Telekomünikasyon Hizmetleri, People Analytıcs (Çalışan Analitiği) uygulamasıyla, PERYÖN 11. İnsana Değer Ödülleri’nde, “Değer Yaratan Uygulamalar” kategorisinde “İK’da Dijital Dönüşüm ve İnovasyon Ödülü”ne layık görüldü. Arvato CRM Türkiye İnsan Kaynakları Müdürü Naime Başaran, ödüle giden yolculuklarını anlattı. Başaran, dijitalleşme stratejileri kapsamında attıkları en önemli adımlardan birinin 2018’de kurulan Ar-Ge merkezi olduğunu söyledi.

P E R Y Ö N Ö D Ü L

“Her işimizin temeline ‘mutlu çalışan’ı yerleştiriyoruz”

People Analytıcs (Çalışan Analitiği) uygulaması nedir?

PeopleAnalytics(ÇalışanAnalitiği),ekipleriveşirketidahaileriyetaşımakiçininsandavranışlarınıverilerle(bigdata)analizetmemizisağlayanbiruygulama.Bununüzerindeçalışmayaikiyılöncebaşladık.Çalışanlarımızınbütünyaşamdöngüsünü,deneyiminibuuygulamasayesindeinceleyebiliyoruz.Geçmişverilerireferansalarakyaptığımızanalizlersayesindekararmekanizmasınıdestekliyoruz.Buürünileöngörülebilirinsandavranışlarınıanalizedipgeleceğitahminetmeküzereçalışıyoruz.Kısacaifadeetmekgerekirse,insankaynaklarıiçinsürdürülebilirbaşarıyısağlayacak,çokkapsamlıbiruygulama.Bizdebuürünüortayakoymaktangururduyuyoruz.

Naime BaşaranArvato CRM Türkiye İnsan Kaynakları Müdürü

35


yönetmeyitercihettik.Hattabirçokalandaekbütçeyarattık.Pandemidönemiboyuncasadecemevcutekibimizinişsürekliliğinisağlamaklakalmadık,400’denfazlayeniçalışanıekibimizekattık.Budönemdeistihdamyaratmaktanayrıcagururluyuz.

Covid-19 sürecini nasıl geçirdiniz? Bu süreçte çalışanlarınıza nasıl destek oldunuz?

Covid-19salgınınındünyaüzerindeyayılmayabaşlamasıylabirliktetümlokasyonlarımızdagereklitümişsağlığıvegüvenliğiönlemlerinialdık.Türkiye’deilkvakanınortayaçıkmasındanitibarenyaklaşık2haftasonraisebütünçalışanlarımızıevlerinetaşımıştık.Martayıitibarıylaekibimizinneredeysetamamıevlerindençalışmayadevamediyor.Çalışanlarımızınsağlığınıkoruyabilmekönceliğimiz.Bunu,uzaktançalışmaolanaklarınıdevreyealaraksağlayabildik.

Bukadarkalabalıkbirekibibukadarkısasüredeevlerinetaşımışolmakbüyükçabagerektiriyor.Ekipolarakbudönemdeinanılmazbirişbirliğiveözveriileçalıştık.Busüreçte,kesintisizolarakmüşterilerimizehizmetvermeyedevamedebilmemizinenönemlisebeplerindenbiridedijitaldönüşümeuzunzamanöncebaşlamamızoldu.

Budönüşümünçalışansağlığıgibiçokhassasbirkonudabizesağladığıavantajtartışmasızçokönemli.Budönemdeçalışanlarımızdanaldığımızolumludönüşlerveyaşattığımızpozitifdeneyimisegösterileneforunveözverininbirsonucu.

“Çevik liderliği benimsiyoruz”

Arvato Telekomünikasyon’u farklı kılan en büyük kurumsal değer nedir?

ArvatoCRMTürkiyeolarakenbüyükdeğerimizekibimizyaniinsankaynaklarımız.İşbirliğineönemveriyoruz.Krizyönetimindeçevikliderlikyaklaşımısayesindebaşarımızısürdürebiliyor,krizlerifırsatadönüştürebiliyoruz.Yaşanandeğişimehızlaadapteolabiliyoruz.Liderlikanlayışımızdabunudestekliyor.

Çalışanlarınıza yönelik iyi uygulamalarınızdan bahseder misiniz? Pozitifadaydeneyimihedefliyoruz.Dijitalişealımuygulamalarımızbizebukonudadestekoluyor.Onlineoryantasyonuygulamamızveeğitimlerimizsayesindeolumluçalışandeneyimiyaratabiliyoruz.Ayrıcaliderlikgelişimprogramlarıdauyguluyoruz.Yenimezunistihdamınıteşvikeden“GeleceğinLiderleriniYetiştirmeProgramı”,dijitalmotivasyonveişverenmarkasıçalışmalarıvePERYÖN’ünödüllendirdiğiÇalışanAnalitiğiürünümüziyiuygulamalarımızarasındasayılabilir.Bunlarınyanısıraödüllendirmeveteşvikmekanizmalarındandakurumiçindeaktifolarakyararlanıyoruz.

Değer Yaratan Uygulamalar Kategorisi’nde İK’da Dijital Dönüşüm ve İnovasyon alanında ödüle layık görüldünüz. Bu ödüle uzanan yoldaki çalışmalarınızı ve dijitalleşme sürecini anlatır mısınız?

Bugünitibarıyla3bin645kişilikbüyükbirekibiz.Dijitalleşme,ArvatoCRMTürkiyeolarakstratejimizinüçtemelyapıtaşındanbirinioluşturuyor.Dijitalleşmesürecindeattığımızenönemliadımlardanbiri2018’dekurduğumuzAr-Gemerkezioldu.MüşterilerimizeeniyihizmetiverebilmekiçinCRMalanındafarklılaşmış(teknolojik)çözümler/ürünlergeliştirmeyeodaklanıyoruz.Şirketiçerisindekiinovasyonçalışmalarınıdahızkesmedendesteklemeyedevamediyoruz.İnsanKaynaklarıolaraksondörtyıldırdijitalprojelerihayatageçiriyoruz.İK’daDijitalDönüşümveİnovasyonÖdülünüaldığımızPeopleAnalytics(ÇalışanAnalitiği)uygulamamızdabunlardanbiri.

Covid-19 salgını Ar-Ge, inovasyon ve dijitalleşme bütçenizde değişikliğe yol açtı mı?

Covid–19salgınıherşirketteolduğugibiArvatoCRMTürkiyeolarakbizimdebütçemizigözdengeçirmemizenedenoldu.Kısıntıyapmakyerinebütçeyiçevik

“Dijital dönüşüme uzun zaman önce başladığımız için

pandemi sürecinde hizmetlerimizi

kesintisiz sürdürmeyi başardık.”

36

Cem Sezgin

“Ofise dönüş” filmi vizyonda…

Karantina sürecinde “Evim, evim güzel evim” filmini seyrettik. Şimdi ise herkesin kafasında aynı soru var: Ofise döneceğiz, ama nasıl? Kısa vadeli düşünmeyin. Bu düzen tahmin edemeyeceğimiz kadar uzun sürebilir. Kobaylığa soyunmayın, acele etmeyin. Mart-Mayıs döneminde çalışmayı sürdüren kurumları inceleyerek onların deneyimlerinden yararlanabilirsiniz. İK, hukuk, finans ve iş birimleri yöneticileri bu karmaşık bulmacayı ancak birlikte hareket ederek çözebilir. Bir B, hatta C planınız mutlaka olsun. İşler yeniden kötü giderse moral bozmak, panik olmak ve hazırlıksız yakalanmak yok.”

Modaçabukdeğişiyor.Dahaikiayöncebeyazyakanınbirnumaralıgündemi“Uzaktan/EvdenÇalışma”idi.Şimdiisemanşetleri“OfiseDönüş”süslüyor.Oysayasalkısıtlamalarıbirkenarakoyuyorum;bazısektörlerdeişindoğasıgereği,bazıfirmalardaiseşirketyönetimlerinintercihidoğrultusunda(veumarımçalışanlarındarızasıvetümtedbirleralınarak)neredeysetamgazeskiusulçalışmayadevamedilmişti.Özellikleüretimindevamettiğişirketlerdeişlerininbaşındaolansahaçalışanları...Birdehibritmodeliuygulayanlarvardı.Birkısımçalışanşirketegitmeyedevamederken,birkısımevdençalışıyordu.Amatümgruplariçerisindeenefsanesi,“hibridinhibridi”olarakadlandırdığımgrup.Bugrubunhibritmodeliuygulayanşirketlerdentekamaenönemlifarkı,bazıçalışanlarınbazenofisegidip,bazengitmemeleri…İmzaatmakveyaevrakbırakıpalmakiçin,etrafıkolaçanetmekadına,evdenkaçabilmekumuduyla,canlarıdışarıçıkmakistediğiiçin,işarkadaşlarınıözlediklerindenvedahatürlütürlüsebepvebahanelerlearadabirbileolsaofisegidengöçebebeyazyakalılar,bugrubagiriyor.Normalleşmerüzgarlarıylasavrulduğumuzşugünlerdeherkesiilgilendirenönceliklikonuevdençalışanlarınofisenezamanveneşekildedönecekleri.

Döneceğiz elbet dönmesine de hepimizin kafasında aynı sorular dönüyor. O soruların bazıları şunlar:

•Hastalığıtaşıyanbiriniofisegirmedennasıltespitedeceğiz?Ateşölçertermal

kameralarçareolurmu?Pekiyaateşiolmayanyadadahaçokyenienfekteolmuşkişilerinasıltespitedeceğiz?

•Binayönetimlerivebizimleaynıbinadaçalışandiğerşirketlerileuyumveişbirliğiiçindehareketedebilecekmiyiz?

•Misafirleringirişçıkışıileilgiliprotokollernasıldüzenlenecek?

•Ofisteaynıandaenfazlakaçkişiçalışabilir?Ofisegelemeyenleriçinevdençalışmapolitikaveprosedürleriartıknetleştimi?Acababeyazyakaiçindefarklıdönüşümlüişmodelleriuygulanabilirmi?

•Katoturumplanları,alanvekapasitekullanımınagörenasıldeğişmeli?

•Şirketteyemekyenilmeyedevamedecekmi?Dışarıyemekyemeyeçıkılabilecekmi?

•Sigaraiçmeyegidipgelentiryakilernasılbirprosedürizleyecekler?

S T R AT E J İ K İ K

Ortak - Deloitte Danışmanlık [email protected]

Deloitte sponsorluğunda hazırlanmaktadır.

•1,5metreliksosyalmesafevemasketakmakkendimizivebirbirimizikorumakadınayeterliolacakmı?

•Yakınzamandaseyahatetmişolanişarkadaşlarımızlailgiliuygulanacakprosedürlernelerolacak?Seyahatveilgiliriskyönetimiprosedürlerineilişkinyenidüzenlemelernelerolmalı?

•İşyerihekimimizinçalışmaşekliveprensiplerideğişecekmi?

•Binadahijyenisağlamaknetürdezenfeksiyonişlemleriuygulanacak?Ofisingeneldezenfeksiyonuilesu-sıvısabun-dezenfektanüçlüsüiledevammı?

•Kapıkolları,düğmeler,armatürler,ortakkullanılanmobilyaveyazıcı,kahve–çaymakinasıgibieşyalarkonusununasılçözeceğiz?

•Asansörlerde,mutfakta,toplantıodalarındavediğerortakalanlardanasılhareketedeceğiz?

•Hastalıklarıyaymadaenişlevselaraçlar

*GIG: Yarı zamanlı, geçici veya talep üzerine çalışanların oluşturduğu iş modeli.

37

2.ÖzellikleMart-Mayısdönemindetamamenyadakısmenşirketlerinegitmeyedevametmişkurumlarlatemasageçin.Onlarındeneyimlerindenfaydalanın.

3.SalgınınülkemizdeveDünyadagenelgidişatınıçokdikkatlitakipedin.Devletdüzeyindealınmasımuhtemeltedbirveaksiyonlarıöndentahminedebilirsiniz.

4.Müşterileriniz,çalışanlarınız,tedarikçilerinizveişortaklarınızın;yaniekosistemdekitümpaydaşlarınseslerinekulakverin.Onlarındeneyimleri,beklentileri,endişeleri,önerileriçokönemli.Sadecekendiiçsesinizegörehareketetmeyin.

5.Sadecekısavadeyidüşünerekhareketetmeyin.Budüzentahminedemeyeceğimizkadaruzunsürebilir.Planınızmükemmelolmak,herşeyikapsamakzorundadeğil.Amageleceğedönükveuzunbirufkudikkatealanşekildehazırlanmasındafaydavar.

6.Maliyetleriiyihesaplayın,altaltakoyuncakabarıkbirfaturaçıkabilir.Planlamanızıbunagöreyapınamaunutmayın,hiçbirşeyinsansağlığındandahadeğerlideğil.Dolayısıylabununötesindebirbedelyok!

olanklimalarkonusundanasılaksiyonlaralmalıyız?

•Eğerofisteki-binadakibirçalışmaarkadaşımızdahastalığarastlarsak,nasılhareketedeceğiz?

•Baştatoplutaşımaolmaküzere,ulaşımınetkilerinedairneleryapacağız?

•Şirketimizeaitsalgınayönelikpolitikaveuygulamaları,kanunlardayapılacakyenidüzenlemelerlenasıldinamikşekildeuyumluhalegetirebiliriz?

•Yüksekriskgrubundaolanyadayüksekriskgrubundaolanbiriileaynıevipaylaşançalışanlarımızlailgiliyaklaşımlarımıznasılolacak?

•Kişiselterciholarakevdençalışmayadevametmekisteyenveofisedönmemekkonusundaısrarcıolanarkadaşlarımızhakkındauygulamalarımıznasılolacak?

•Evdençalışmayadevamedecekleriçinyemekveulaşımmasraflarıileilgilisağlananfaydalarnasıldeğişecekve“yanhaklarmodeli”nasıldahafazlaesneyecek/kişiselleşecek?

“Maliyetleri iyi hesaplayın, alt alta koyunca kabarık

bir fatura çıkabilir. Planlamanızı buna göre yapın ama unutmayın,

hiçbir şey insan sağlığından daha değerli değil. Dolayısıyla bunun

ötesinde bir bedel yok.”

Planlamadaatik,aksiyondasakinolunTabiikisizlerinaklınabusorularınçokdahafazlasıgeliyordur.Sorularımızayanıtararkenbenimnaçizanetavsiyelerimiseşunlar:

1.Kobaylığasoyunmayın.Birazbekleyin,başkalarıneleryapmış-yapıyorgözlemleyin.Amabuplanlamayapmayınanlamınagelmiyor.Sloganımız:“Planlamaatik,aksiyondasakin.”


7.İK,hukuk,finansveişbirimleri,yerigeldiğindedışuzmanlardandadestekalarakolayabütünselyaklaşınvebirliktekararalın.Bukarmaşıkbirbulmacaveişinehliyöneticilerolarakbirlikteçözmelisiniz.

8.Topyekûnbirofisedönüşyerineküçükadımlarlabaşlayabilirsiniz.“Pilot”modeliniişhayatınızdakullanmayıseviyorsanız,iştebununtamyerivezamanı…

9.Buherhangibirtaşınmadeğil.İşinsağlık-psikolojik-yasal-finansalbaştaolmaküzerebirdoluboyutuvar.Üstelikdahaöncedeneyimlemediğimizbirşey.Buyüzdenbirprojegibiyaklaşmalıvedeğişimyönetiminidehakkıylaplanlayıpyürütmeliyiz.

10.BirB,hattaCplanınızmutlakaolsun.İşleryenidenkötügidersemoralbozmak,panikolmakvehazırlıksızyakalanmakyok.İlkdönemdekitecrübelerinizdenhareketle,uzaktançalışmayakültür-organizasyon-teknolojikaltyapı-sibergüvenlik-dışpaydaşyönetimiveİKpolitikalarıaçısındanhazırolun.

Çalışmahayatındayeninormaleveofislerimizegeridönüştefiziken,zihnenveruhensağlıklıbirgeçişolmasıdileğiyle…

Güvenli Mesafe

Güvenli Mesafe

38

DenizBank’ıödületaşıyansüreçte,gerçekleştirdiğinizİKçalışmalarınıznelerdir?

İçindebulunduğumuzçağdaşirketlerirekabettefarklılaştıracakenönemliikiunsurunteknolojiveinsanolduğunainanıyoruz.Teknolojiyigeliştirenindeinsanolduğundanhareketle,kurumlarıdijitalçağdafarklılaştıracakolanetkenin“yetenek”olduğunudüşünüyoruz.DenizBankİnsanKaynaklarıolarakhayalimiz;“ÇocuklarımızınÇalışmasınıİstediğimizBirBankaYaratmak”.Bukapsamda“Deniz’deHerkesBirYetenek”motto’sunubenimsedik.Yeteneklerinkeşfedilmesi,kurumakazandırılmasıveeldetutulmasıamacıyla“ÇevikİK”stratejisiylehareketettik.Bukapsamdaşunlarıyaptık:

• Süreçleridijitalleştirdik,optimizeettik vedeneyimiiyileştirmekiçinçalıştık.

• TümİKsüreçlerinigözdengeçirerek dijitaluygulamalartasarladık.

• ÖğrencileriçinDenizaşırıOnlineStaj Programınıuygulamayaaldık. Tamamenkişiyeözelvedijitalolarak geliştirilenbuprogramdaöğrenciler, dilediklerigibiDenizAkademionline eğitimlerindenfaydalanabiliyorlar.

• Kariyer.denizbankveDenizBank İnsanKaynaklarıfacebook sayfasındangelensorularıyanıtlamak üzereyapayzekâteknolojisi kullanarakChatbotuygulamasını devreyealdık.

• Chatbotteknolojisiniterfi süreçlerimizedeentegreettik.

• Terfisüreçlerindeöndeğerlendirme aracıolarakCasebotadınıverdiğimiz OnlineDeğerlendirmeMerkezi uygulamasınıkullanmayabaşladık.

• Deniz’deMobiluygulamasınıda hayatageçirdik.Buuygulamayla,işe yenibaşlayançalışanlarımızınkuruma dahahızlıadapteolmasınısağlamayı, çalışanlarımızlailetişimidahaetkin halegetirmeyiveonlardananlıkgeri bildirimlertoplayabilmeyi hedefliyoruz.

Birçok süreç dijitale taşındı

Kurumunuzda,dijitalleşmesürecindeneleryapıldı?BuçalışmalarİKuygulamalarınanasılyansıdı?

İşyapıştarzınındeğişimivedijitalleşmeDenizBank’ınanastratejilerindenbirinioluşturuyor.Bukapsamdakurumumuzdadijitalleşmeprojeleridevamediyor.TeknolojişirketimizIntertechbukonudabizedestekoluyor.Kurumiçindeyazılımlarımızıgerçekleştirebiliyoruz.İnsanKaynaklarıveDenizAkademiGrubuolarakdijitaldönüşümdeişealım,terfi,eğitim,gelişim,onlinesağlık,çalışandestekhattı,WhatsApphattıveizinkullanımlarıgibibirçoksürecidijitalortamataşıdık.DenizAkademibusüreçteönemlibirrolüstleniyor.Eğitimdışındaseminer,hobiatölyelerivebirçokbenzeretkinliğiçalışanlariçinorganizeediyor.DenizAkademi,aynı

PERYÖN tarafından düzenlenen 11. İnsana Değer Ödülleri’nde, Değer Yaratan Uygulamalar Kategorisi’nde İK’da Dijital Dönüşüm ve İnovasyon alanında ödüle layık görüldü. “Çocuklarımızın Çalışmasını İstediğimiz Bir Banka Yaratmak” hayaliyle yola çıktıklarını belirten, İşe Alım, Kariyer ve Yetenek Yönetimi Grup Müdürü Nur Banu Oğuz, ödüle giden süreci anlattı.


“Ortak akıl felsefesini benimsiyoruz”

zamandaDenizBank’ındüzenlediğibirçoketkinliğionlineortamataşıdı,kurumsalakademiolarakYoutubehesabınıdayayınageçirdi.

DenizTVortaklığıylaçekilenvideolarla,çalışanlarınhemteknikhemdeyetkinlikkonularındaihtiyaçlarıolantümbilgilere,ihtiyaçlarıolduğuandaulaşmalarısağlandı.

ÖlçmevedeğerlendirmeyedayalıkişiselleştirilmişöğrenmeyolculuğuolanAdaptiveLearninguygulamamızda;eğitimsonrasındayapılanonlinesınavlar

Nur Banu Oğuz DenizBank İşe Alım, Kariyer ve

Yetenek Yönetimi Grup Müdürü

39


sonucundaçalışanlarımızıngelişimihtiyaçlarınayönelikeğitimiçerikleriüretiliyor.Ayrıcaverilenonline/sınıfiçieğitimlersonrasısell-r,simulapp,journeygibiyetkinlikkütüphanesipekiştiriciveiçeriktoplayıcıuygulamalarkullanılıyor.Uygulamalarınenönemliortaközellikleriisetekraredilebilirvezamanayaygınşekildekullanıcıyafaydasağlamaları.

“DenizBank İnovasyon Komitesi, kurumumuzun benimsediği ortak akıl

felsefesine hizmet ediyor. Bankamız,

tüm iş kollarından ve iştiraklerinden

yöneticilerin inovasyona yönelik

stratejilerini bu çatıda değerlendiriyor.”

“İnovasyon komitesi, stratejilerin uygulanmasına

liderlik ediyor”

Kurumunuzda“inovasyon”kapsamındanegibiçalışmalaryapılıyor? Kurumumuzda“OrtakAkıl”felsefesiilehareketediyoruz.“İnovasyonKomitesi”buortakaklahizmetetmekamacıylaoluşturuldu.DenizBank,tümişkollarındanveiştiraklerindenyöneticilerininovasyonayönelikstratejilerinibuçatıdadeğerlendiriyor.Butopluluk,bankanınkarlılığınıartırma,markaimajınıgüçlendirmevetasarrufsağlamayayönelikprojelerinkolektifşekildeuygulanmasınaliderlikediyor.Komite,projeleriçinaraştırmavefikirüretmesüreçleriiçinbirarayagelip,fırsatlarıvezorluklarıdeğerlendiriyor.Problemveihtiyaçlarıtespitediyor,çeşitliatölyeçalışmalarıyapıyor,

çözümlerüretiyor.Ardındanfizibiliteçalışmalarınabaşlanıyor.Potansiyelkişiler,maliyet,pazarmaliyetleri,kaynakaraştırmasıyapılıyor;prototipraporlarıoluşturulduktansonraprojebaşlangıçveyaiptalikararıalınıyor.Buzamandilimini“GeliştirmeSüreci”izliyor;finansalsüreç,yasalsüreçveüründizaynınıntamamlanmasıileberaberprojeyeITdesteğidesağlanıyor.Pazarlamakanalıvesatışhedeflemesidebelirlendiktensonraprojesürecitamamlanıyor.

“Çalışan deneyimine odaklanıyoruz”

Stratejikhedeflerinizeulaşabilmekiçinençokneleredikkatediyorsunuz?

Teknolojininhayatınheralanındakietkileriveendüstri4.0’ıngetirmişolduğudijitalleşmeninetkisiile,çalışandeneyimineodaklanmayı,budeneyiminbağlılığa,bağlılığın,kurumkültürüilebirliktemarkayadönüşmesinihedefledik.BukapsamdaİnsanKaynaklarıveDenizAkademiekibiAgileİKStratejisi’ninüçönemliunsurunubelirledik.

1. Optimize:Herneyapıyorsakdahaiyisini,optimumuaramakvebuarayıştaherzamanoptimist,iyimserolmak...

2. Dijitalize:Herneyapıyorsakdahaanalitik,veriyedayalıkararalabilmekvehayatındoğalakışındaolduğugibikendisüreçlerimizimobilplatformlarataşımak...

3. Deniz’de...: Dokunduğumuzherkesindedeğişenihtiyaçvebeklentilerininfarkındaolarak,“Deniz’de...”deneyiminiiyileştirmeyeodaklanmak...

Buönceliklerdoğrultusundasüreçlerimizibelliaralıklarilegözdengeçirmeyeveoluşturduğumuzdashboard’larımızaracılığıilehedeflerimizitakipediyoruz.

DenizBank’ın iyi uygulamaları

•DenizBank’tayöneticiler,kurumiçerisindenseçiliyor.Bukapsamdageçenyılyöneticilerinyüzde86’sıiçeridenterfiettirildi.

•Yöneticigeliştirme,liderlikbecerilerinigeliştirmeveçalışanıyöneticiliğehazırlamaeğitimprogramı“YeniKaptanlarKulübü”2008’denbuyanasürdürülüyor.

•Çalışanlarınyöneticilikbecerilerinigüçlendirmekiçinüniversitelerleişbirliğigerçekleştiriyor.ÇalışanlaraSabancıÜniversitesiExecutiveMBAveBahçeşehirÜniversitesiKurumsalMBAprogramınaücretsizkatılımfırsatısunuluyor.

•“Bilakis”adlıtersinementorlukprogramıhayatageçirildi.AsistanveUzmanYardımcısıçalışanlar;bankaCEO’su,İcraKomitesi,ÜstKurulüyeleri,BölgeMüdürleriveGrupMüdürlerinementorlukyapıyor.

•FikriNNeplatformunuileçalışanlar,yöneticiler,stajyerlerveayrılançalışanlardananlıkgeribildirimleralınıyor.Çalışandeneyimiveçalışanbağlılığıanlıkolarakölçümleniyor.

•DenizBank’taçeşitliliğeönemveriliyor:Kadınçalışanlarınoranıyüzde53.Ayrıca,330“EngelsizDenizci”kurumdagörevyapıyor.Herkademedefarklıülkelerdençalışanlarbulunuyor.

•Kurumiçindedoktorlar,diyetisyenlervepsikologlargörevalıyor.

•Ücretsizyoga,pilatesdersleriveriliyor.

40

Hangi çalışmalarınızla bu ödülü aldınız?

“GelenekselBirSektördeİnovasyonKültürüİnşaEtmeProgramı”ileödülaldık.Ödüleuzanansüreçyaklaşık6yılöncebaşladı.2014ve2015’teyapılaniçdeğerlendirmelerdeB2B’deglobalşirketveglobalmarkaolmavizyonumuzuhayatageçirebilmekiçindahasağlamorganizasyonyeteneklerinesahipolmamızgerektiğinitespitettik.Buradanyolaçıkarakgeliştirmemizgerekenüçkasıbelirledik.BukaslardanbiriAr-Geveinovasyondagüçlübiraltyapıoluşturmaktı.SabancıÜniversitesimentorluğunda,şirketimizininovasyonaçısındanbulunduğukonumlailgilidurumutespitettik.Gelişimihtiyaçlarınayönelikdeğerlendirmelerde,“İnovasyoniçinniyetimizvar,amametotlarımızyok”sonucunavardık.ButespitçerçevesindeTİM’in(TürkiyeİhracatçılarMeclisi)2016sonundalanseettiği

İnoSuit-İnovasyonOdaklıMentörlükProgramı’nıbirkatalizörolarakdeğerlendirdik.İnoSuitprogramıylabirlikteinovasyonkültürüinşaetmeçalışmalarıhemİKpolitikasınınhemdeüstyönetiminöncelikligündemmaddesihalinegeldi.Şirketimizininovasyonaltyapısınısistematikuygulamalarlaoluşturmayabaşladık.Bunlarışuşekildeözetleyebiliriz:

1. Çalışanlarımızın inovasyon yetkinliklerini artırmaya yönelik programlar: a.İnovasyon101eğitimleri b.Mavi-beyazyakaayrımı yapmaksızınyurtiçindeki2bin800 çalışanayönelikinovasyonu içselleştirmeeğitimi c.Yenilikçifikirlerinmüşterigeri bildirimleriyleolgunlaştırılmasına yönelikmentordestekliYalınİş HızlandırmaveKuluçka Programları


2. Şirket içinde inovasyon ikliminin gelişmesini tetikleyen platformlar: a.OnlineFikirPlatformu b.FikirŞampiyonlarıForumu c. İnovasyonAtölyesi d.İnovasyonÖncüleriile çalışanlarımızınbirarayageldiği İnovasyonBuluşmaları e.KademeliÖdüllendirmeSistemi f. BendenBizeBirlikteDeğer ÜretmeAtölyesi

3. İnovatif bakış açısının şirket bünyesinde içselleştirilmesini kolaylaştırmaya yönelik destekleyici yönetişim yapıları: a.CEOsponsorluğu b.İnovasyonKoordinasyonKurulu c.Alanındaisimyapmışdış uzmanlardanoluşanAr-Geve İnovasyonDanışmaKurulu

Fikri denklik, empati ve kolektif zekâ

Bu uygulamaları hayata geçirirken hangi unsurlara dikkat ettiniz?

Üçtemelilkeyireferansaldık:Fikridenklik,empativekolektifzekâ.Fikridenklik,fikirlerinhiyerarşidenbağımsızbirşekildekurumiçerisindeserbestçedolaşabilmesiveuygunkanallarageçişininsağlanmasıdır.Empatiilkesi,esasolanınfikirüretmekdeğil,değerliproblemlerikeşfetmekolduğunavurguyapmak,keşifleriyapmakiçiniseiç

“İnovasyon, kurumumuz için bir rekabet stratejisi”

Selim Çelebi Kastamonu Entegre Ağaç San. İnsan Kaynakları Direktörü

Hüseyin Güler Kastamonu Entegre Ağaç San.

İş Planlama ve İnovasyon Direktörü

Kastamonu Entegre Ağaç San. PERYÖN tarafından düzenlenen 11. İnsana Değer Ödülleri’nde Değer Yaratan Uygulamalar Kategorisi’nde İK’da Dijital Dönüşüm ve İnovasyon alanında Jüri Özel ödülüne layık görüldü. “Geleneksel Bir Sektörde İnovasyon Kültürü İnşa Etme Programı” ile ödüle uzanan süreci, şirketin İş Planlama ve İnovasyon Direktörü Hüseyin Güler ve İnsan Kaynakları Direktörü Selim Çelebi anlattı.

41


vedışmüşteriihtiyaçlarınıanlamayıönceliklendirmektir.Kolektifzekâise,inovasyongetirençözümlerin,güçleriveyeteneklerisinerjikveahenklibirşekildebirarayagetirmektendoğduğunuesasalıyor.

İK’nın dijitalleşme sürecinde neler yapıldı?

Başarılarımızınenbelirleyicietkeniçalışanlarımız.BuradanhareketleİKuygulamalarındaglobalentegrasyonçalışmalarıplanladık;2015’tefiilenilkuygulamalarbaşlatıldı.Buçerçevede2015sonundaSuccessFactors(DİYALOG)PerformansYönetimModülü;2016’daiseİşeAlımModülüdevreyealdık.SisteminkullanımıileilgiliTürkiye’dekitümlokasyonlardakullanıcıeğitimiverereksisteminaktifolarakkullanılmasınısağladık.PerformansYönetimModülüilebirliktedekullanıcılar,hedefleriniSuccessFactors’egiripsistemüstündenyöneticilerineonayagönderebiliyor.BusistemlebirliktemanuelolarakdevamedenPerformansDeğerlendirmesürecinitamamensistemeaktardık.2019içerisindeSuccessFactors(DİYALOG)eğitimmodülünüdevreyealdık.Eğitimmodülüilebirliktetümeğitimsüreçlerinidijitaltakipediyoruz.SisteminkullanımıileilgiliTürkiye’dekitümlokasyonlardakullanıcıeğitimiverereksisteminaktifolarakkullanılmasınısağladık.Ayrıcatümözlükbirimininilgilendiği;seyahat,izin,masrafbildirimleri,avansv.b.taleplerinişirketiçiuygulamalarımızdanbiriolanİK-ONüzerindengerçekleştiriyoruz.

Stratejik iş birlikleri

Kurumunuzda “inovasyon” kapsamında ne gibi çalışmalar yapılıyor?

Gelenekselbirsektördeinovasyonubirrekabetstratejisiolarakbenimsedikveşirketimizdeinovasyonkültürünüinşaetmeyeodaklandık.İnovasyonaüçmercektenbakıyoruz:Sahadakiihtiyaçlar,gelişentrendlerveyenifırsatalanları.

GelinennoktadaINNOQUOTIENTinovasyonkültürüölçümünüTürkiye’deyapanilksanayişirketiyiz.54kriterdeinovasyonkültürümüzünfotoğrafınıçektik.Buyollafarklılokasyonvekademedekiçalışanlarımızıninovasyonakarşıtutumunuölçümledikveinovasyonaiştahlıbirkültürümüzolduğunugördük.

İnovasyonu,kolektifbirçabaolarakalgılıyoruz.Paydaşlarımızınkatkısıileinovasyonuhızlandırmakveetkisiniartırmakistiyoruz.İnovasyonprojelerimiziüçgruptaelealıyoruz:

• ŞirketstratejisindenbeslenenAr-Ge çalışmaları• Fikirplatformundançıkanprojeler• Müşteritalepleriileoluşanprojeler

Üniversitelerleortakbiraraştırmaajandasıgeliştirdik.Dörtüniversiteile12doktoraöğrencisiyetiştiriyoruz.

Stratejiktedarikçilerimizleortakprojeleryapıyoruz.Örneğinbirtedarikçimizlebellibirürüngrubumuzdaürünlerimizekalıplanabilmeözelliğikazandırdık.Buyönüylebuuygulamayıdünyaçapındaendüstriyelölçeğetaşıyanikincişirketolduk.

Şirketiçiihtiyaçlarınstart-up’larilegiderilmesiiçinişbirliğikanalıoluşturduk.Buişbirliğisonucundaüretilençözüm,TÜSİADSD²Programı’nda“EnİyiTicarileştirmePotansiyeli”ödülünelayıkgörüldü.

Türkiye’nininovasyonşampiyonlarınıbelirleyenİnovaLİGyarışmasındaİnovasyonStratejisikategorisindeikinciolduk.Ar-GeveteknolojigeliştirmealanındaülkemizdekienprestijliödülolanTeknolojiÖdülleri’ndeikifarklıkategoridefinalekalarak,“Üniversite–Sanayiİşbirliği”kategorisindeTeknolojiÖdülü’nelayıkgörüldük.

İnovasyona 2019’da ne kadar bütçe ayırmıştınız? 2020’de bu rakam hangi düzeyde?

2019’daciromuzunyüzde0,7’siniinovasyonaayırmıştık.Deneyimimizarttıkçainovasyonprogramlarımızınçeşitliliğideartmayabaşladıvebütçemizdecironunyüzde1’iniaşmışdurumda.

Covid-19sürecindeinovasyonavedijitalleşmeyeyaptığımızyatırımlarınçokdoğruolduğunugördük.Busüreçtedebütçemizdeherhangibirdeğişiklikyapmadık.

•Merkezyerleşkedeçalışanhobi kulüpleri(alternatifdoğasporları kulübü,fotoğrafçılıkkulübü, akvaryumkulübüvb.)

•Üretimtesislerindeçalışanlar içinsosyalkonulardabiraraya gelebileceklerialanlar

•Şirketiçikariyergelişimolanakları

•Çalışanlarlaikiyönlüiletişim, performansgeribildirimve iletişimtoplantıları

•FikirPlatformuileherkademeden

çalışana,projelerekatılmafırsatı sunulması

•Tanımavetakdiruygulamaları kapsamında;yetenekliveüst düzeyperformansasahipçalışanlara motivasyonuygulamaları

•“GelişimGörüşmeleri”ileçalışanların kariyerhedeflerineyönelikönerilerle gelişiminsürekliteşvikedilmesi

•Terfiedenyöneticilere,mevcutorta veüstkademeyöneticilere“Liderlik GelişimProgramı”kapsamında eğitimlerveyükseklisansdesteği

Çalışanlara yönelik iyi uygulamalar

42

Dr. Necdet Kenar

Korona salgınının istihdama etkileri

“İstihdam daralması ve yüksek işsizlik eğiliminin yavaşlatılması ve sonra tersine çevrilmesi ekonomide iyileşme ve canlanma ile mümkün. Eğer, ekonomide iyileşme ve canlanma, korona salgınının seyrine ve virüse karşı aşı ve ilaç geliştirilmesine bağlanırsa, daralma süreci uzun süre devam edebilir.”

U Z M A N Y O R U M U

[email protected]

Koronasalgınıekonomiveistihdamdabüyükkayıplaranedenoluyor.Salgıntedbirlerinedeniyleözelliklehizmetsektöründebirçokişletmeninfaaliyetleridurduruldu,azalantaleptenötürüimalatsektöründebirçokişletmeninüretimidüştü.Kayıplarınboyutlarıhakkındaistatistikibilgilerhenüztamolarakelimizdeyok.SalgınMart2020’ninikinciyarısındanitibarengünlükhayatımızıetkiledi;bunedenleTÜİK’insonyayınladığıŞubat2020’yeait“İşgücüİstatistikleri”salgınınetkisinigöstermiyor.Bunarağmenmartekonomiistatistikleriveöncügöstergelerdenistihdamveişsizlikleilgiligenelbirdeğerlendirmeyapmakmümkün.

Türkiye ekonomisinde üretim ve ticarette yaşanan kayıpların ilk verileri

TÜİKverilerinegöre,Mart2020’debiröncekiayagöre;

•Sanayi,ihracatvehizmetsektörlerindetoplamciro(satışlar)aylıkyüzde9azaldı.Enbüyükazalışyüzde17,1ilehizmetsektöründe.

•Gıdadışıperakendesatışhacmiaylıkyüzde17,8azaldı.Gıdasatışhacmiyüzde8,9arttı.

•Sanayisektörüüretimiaylıkyüzde7,1azaldı.

•İhracatmiktarendeksigeçenyılınaynıayınagöreyüzde16azaldı.Mart2020’ninikinciyarısındakisalgıntedbirlerininetkisiileüretimveticarettekibudramatikazalışlar,ekonomiveticaretteyaşananküçülmeninilkbelirtileriolmasıaçısındanönemli.Nisanvemayısta,üretimveticarettekiazalmayıdahasertyaşıyoruz.NitekimkonutsatışlarıNisan2020’debiröncekiayagöreyüzde55,5azaldı.

İstihdam ve işsizlik

İşgücütalebi,malvehizmettalebininbirtüreviolduğundan,ekonomidekidramatikdaralmanınişgücüpiyasasını,belkibirazgecikmeileamabenzerşiddetteetkilemesikaçınılmaz.Bununbaşlıca2nedenivar.Öncelikleşirketlerindaralanmalvehizmettalebinekarşı(genelitibarıyla)ilktepkileriiştençıkarmakyerineçalışanlarıücretlive/veyaücretsizizineçıkarması.İkincisidevletinistihdamıkorumayayöneliktedbirlerikapsamında

17Nisan’danitibarenişletmelere3ayiştençıkarmayasağıgetirildi.İŞKUR,kısaçalışmaödeneğivenakdiücretdesteğiilekısmençalışanyadaücretsizizneçıkarılankişilereİşsizlikFonundanödemeyaparakistihdamazalmasınıenazından3ayengellemişoldu.

Butedbirlerleözelliklekurumsalişletmelerdeçalışanlarınistihdamlarıbellisüreilekorunabilir.Bukişilerbusüreçtenispetenşanslıkişiler.Yasalsüreveteşviködemeleribitince,eğerekonomidecanlanmaolmazsa,üretimyoksa,şirketleriştençıkarmayagidecektir.Ayrıca,küçükişletmeler,hizmetsektörü,tekstil,inşaatvb.işlerdeçalışandüşükücretliler,kendibaşınaçalışanlar,aileişindeçalışanlar,kayıtdışıçalışanlar,17Nisan’danönceçıkarılanlarbugeçicikorumadanyararlanamadı.Budurumfakirliğinyaygınlaşmasınayolaçacakvegelirdağılımınıdahadaadaletsizhalegetirecek.

Tümbuönbilgidensonrakoronasalgınınınişgücüpiyasasınaetkileriniöncügöstergelerdeizleyelim.Bukonudaönemlibirgösterge,İŞKURAylıkBültenleri.İŞKUR’ayapılanişbaşvurularıveaçıkişbaşvurularınıaylıkolarakgösterenistatistikler,işgücüpiyasasıgelişmelerinideğerlendirmede

“İstihdamı koruma tedbirleri, işten

çıkarmaları önlemez, sadece erteler.”

43


Krizdönemlerindeişgücüarzıazalır.Ekonomideveistihdamdadaralmayıgörenbazıişsizler,işaramaktan-işbaşvurusuyapmaktanvazgeçer,işgücüdışınaçıkar.Budönemlerdeişgücünekatılmaoranıbelirginşekildedüşer,budaişsizsayısıveişsizlikoranınıolduğundandüşükgösterir.Ümidikırıkişsizler,pasifişsizlerolaraktanımlananbugruptaartışbaşlamıştır.ÖrneğinİŞKURNisanbültenindeaçıkişlerveişeyerleştirmeyüzde74civarındadüşerken,kurumakayıtlıişsizsayısıartmamış,tersineNisan2019’da4milyon38bindenNisan2020’de3milyon630bine(yüzde10)gerilemiştir.

“Bu kriz diğerlerinden farklı”

Geçmişkrizlerlekarşılaştırıldığındaişgücütalebindehiçbukadarkeskinbirazalışınyaşanmadığıgörülüyor.Herkrizdönemindesöyleniramabudefagerçekten“bukrizdiğerlerinden

farklı”.İŞKURveKariyer.netistatistiklerihalenyaşananveizleyenaylardayaşanacakolandramatikistihdamdaralmasıveyüksekişsizliğinöncügöstergeleri.Bueğiliminyavaşlatılmasıvesonratersineçevrilmesiekonomideiyileşmevecanlanmailemümkün.Eğer,ekonomideiyileşmevecanlanma,koronasalgınınınseyrinevevirüsekarşıaşıveilaçgeliştirilmesinebağlanırsa,daralmasüreciuzunsüredevamedecekgibigözüküyor.Ekonomilerinkrizöncesidüzeyinegelmesinin

beşyılalabileceğineyöneliktahminleryapıyor.Budurumhükümetler,toplumlar,şirketler,kurumlar,işgücüaçısındankatlanılabilirbirdurumdeğil.Koronasalgınınakarşıbaştayasaklarolmaküzeregetirilenkısıtlayıcıtedbirlerinekonomiye,istihdamaveinsanlaravereceğizararın,virüstendahayıkıcısonuçlarıolabilir.Baştakolektifbağışıklıkolmaküzere,busürecienazzararlaatlatmanınseçenekleri,dahayükseksesletartışılmayabaşlandı.

Sonsöz:“Dereyesugelenekadarkurbağanıngözüpatlar.”

önemliverilersunuyor.BahçeşehirÜniversitesiBETAMDirektörüProf.Dr.SeyfettinGürselveuzmanMehmetCemŞahin’inNisan2020İŞKURAylıkBülteniileKariyer.netistatistiklerinikullanarakyaptığı“KoronaSalgınınınİşgücüPiyasasınaEtkisi:ÖncüGöstergelerNeSöylüyor”araştırmasıişgücüpiyasasındakigelişmelerhakkındaönemlibilgilerveriyor.

İŞKUR verileri işgücü talebi ve işe yerleştirmelerdeki keskin

düşüşe işaret ediyor

İŞKURaçıkişlerNisan2019’da200bin468ikenNisan2020’de52bin418olarakgerçekleşiyor,değişimyüzde-73,9.İşeyerleştirmesayılarıiseNisan2019’da122bin193iken,Nisan2020’de30bin556’yainiyor,düşüş

oranolarakyüzde75,1.Açıkişleresektörleraçısındanbakıldığındasanayisektöründe50bin,inşaatsektöründe12bin,hizmetlersektöründe84binlikazalmagörülüyor;azalışüçsektördedeyüzde70’lerinüzerinde.Busayılarınsektörleristihdamınınbütününügöstermediğini,bireğilimiyansıttığınıhatırlamamızdayararvar.

BETAMAraştırmaNotu,Kariyer.nettarafındanalınanişilanlarıserisinindeişgücütalebinindramatikdüşüşünüyansıttığınıgösteriyor.Şubat2020’de60bin15’eulaşmışolantoplamilansayısı,koronasalgınıilebirliktehızlıbirdüşüşleNisan2020’de33bin441’egerilerken;yeniilansayısındaikiayiçinde19binden3bin96’yadramatikdüşüşgözlenmiş(BETAMAraştırmaNotu20/250).

44

“COVID-19 Çalışma İstatistikleri”Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) “COVID-19 Çalışma İstatistikleri” raporunu yayımladı. Rapora göre, COVID-19 sebebiyle 2020’nin ilk çeyreğinde çalışma saatlerinde benzersiz kayıplar yaşandı. ILO’ya göre bu kayıplar artarak devam edecek.

A R A Ş T I R M A

Çalışma saatlerinde benzeri görülmemiş kayıplar

Çalışmasaatlerininyaklaşıkyüzde4,8’i2020’ninilkçeyreğindekaybedildi.2019’undördüncüçeyreğinegöre,48saatlikhaftalıkçalışmabazalındığındaburakamyaklaşık135milyontamzamanlıişeeşdeğer.

2020’ninilkçeyreğindeişfaaliyetlerindekitahminidüşüş,bölgelerarasındaeşitdeğil.

2020’ninilkçeyreğindeçalışmasaatleri,AsyavePasifik’teyüzde6,5azalırken(DoğuAsya’dayüzde11,6),diğertümbüyükbölgelerdeyüzde3veyadahaazdüşüşyaşandı.Budurum,salgınınzamanlamasıvedünyanınfarklıbölgelerindefizikselmesafelitedbirlerinalınmasıileyakındanilgili.KayıpçalışmasaatlerindekiküreselortalamadakienbüyüketkiiseÇin’eait.

Çalışılan saatlerde

düşüş

ILO,salgınsebebiyle,2020’ninikinciçeyreğinde,2019’unsonçeyreğinekıyaslaçalışılansaatlerinyüzde10,7azalacağınıöngörüyor.Buda305milyontamzamanlıişanlamınageliyor.

%10,7ILO,2020’nin2020’ninikinciçeyreğinde,COVID-19enfekteçalışanlarayöneliktestvetakibiniseçalışmasaatlerindeyüzde50’yevarankaybayolaçabileceğinibelirtiyor.Testvetakipteendüşükyoğunluğasahipülkeleriçinortalamaçalışmasaatikaybıyüzde14.Enyüksekyoğunluğasahipülkeleriçiniseçalışmasaatikaybıyüzde7.

COVID-19 test ve

takibinin yol açtığı çalışma

saati kaybı

% 50

• 17 Mayıs 2020 itibarıyla dünyadaki çalışanların yüzde 20’si, temel ihtiyaca yönelik sektörler dışında tüm iş yerlerinin kapalı olduğu ülkelerde yaşıyordu.

• Dünyadaki çalışanların yüzde 69’luk kısmı, bazı sektör ve kategorilerdeki iş yerlerinin kapalı olduğu ülkelerde bulunuyordu.

• Küresel çalışanların yüzde 5’i ise iş yerlerinin tamamen kapalı tutulması önerilen ülkelerde yer alıyordu.

45

Gençler, COVID-19 sebebiyle birden fazla şokla karşı karşıya

Uzun vadeli zorlukların yanı sıra, COVID-19 krizi dünyanın her yerinde genç çalışanları üç şekilde etkiliyor:

1. Eğitimveöğretimdeaksama,gençlerinpotansiyelistihdamfırsatlarınıvegelecektekigeliriniazaltabilir.

2.İşletmelerinçöküşüyleberabermevcutiştençıkarmalarartabilir.Budurumgenççalışanlarınkazancınıveistihdamıazaltırken,sahipolunanhaklarındakaybedilmeriskiniartırıyor.

3. İşbulma,işpiyasasınayenidengirmevedahaiyiişlerdeçalışmaönündedahabüyükengellerinortayaçıkması.Pandemininküreseletkilerigözönünealındığında,gençlerinişgücüpiyasasındandışlanması,mevcutdurumdatoplumiçinenbüyüktehlikelerdenbiri.Uzunvadede,birleşikeğitimveişgücüpiyasasıkrizisadeceişlerinniteliğinivemiktarınıbozmaklakalmayıp,aynızamandaülkelervekurumlariçindekimevcuteşitsizlikleridearttırmaklatehditediyor.

2019’daki küresel genç işsizliği

%13,6

2007’deki küresel kriz öncesinde genç işsizliği

%12,3

Dünya genelinde 178 milyon genç işçi, (istihdam edilen

gençlerin yüzde 40’ından fazlası) kriz başladığında salgından en çok etkilenen sektörlerde çalışıyordu.

%40

Dünyadaki genç işçiler arasında kayıt dışı işlerde çalışanlar

(COVID-19 Öncesi)

%77 (328milyon)

%60

Avrupa ve Orta Asya’da kayıt dışı çalışan gençler

(COVID-19 Öncesi)

%32,9

%93,4

Krizden önce, 68 milyon işsiz gençle beraber toplam 267 milyondan fazla genç; istihdam, eğitim veya öğretimde değildi.


Afrika’da kayıt dışı çalışan gençler

(COVID-19 Öncesi)

Dünyadaki yetişkin işçiler arasında kayıt dışı işlerde çalışanlar

(COVID-19 Öncesi)

46

GençyaştabaşarılıpekçoksosyalgirişimprojesineimzaatanEceÇiftçi,SosyalBen’inyaratıcısıbirsosyalgirişimci.Henüz14yaşındasosyalgirişimciliğikeşfedenÇiftçi,Türkiye’ninsürdürülebilirgönüllülükleilgilibilinçlenmesigerektiğinisöylüyor.ABDDışişleriBakanlığı“GelecekVadedenGençLiderler”törenindeödülalanilkTürkolanÇiftçi,2016’daAlmanya’dadüzenlenenG(irls)20-GençKadınlarZirvesi’ndeTürkiye’yitemsiletti.2017’de,Türkiye’ninKadınGirişimcisiYarışması’nda34binkadınarasından“Türkiye’ninKadınSosyalGirişimcisi”seçildi.TÜSİAD“BuİşteGençlikVar”çalışmagrubuüyesi,KAGİDERüyesivehalenSosyalBenVakfı’nınYönetimKuruluBaşkanlığı’nıyürütenÇiftçi’ninhikayesinikendisindendinledik.

SosyalBen, vakıf tüzel kişiliği altında sosyal girişim çalışmalarını yürüten yeni nesil sivil toplum örgütü. Dezavantajlı bölgelerde yaşayan 7-13 yaş aralığındaki çocukların sosyal gelişim ve sosyal kimliklerini desteklemek; özgüvenlerini güçlendirerek daha mutlu bireyler olarak yetişmelerine katkı sağlamak üzere. Hikayesinin arkasında, 14 yaşındayken dünyada ve Türkiye’de ulaşılmadık tek bir çocuk kalmaması hayaliyle yola çıkan sosyal girişimci Ece Çiftçi var.

B A Ş A R I H İ K AY E S İ

Bir hayal ile yola çıktı, 35 bin çocuğun yaşamına dokundu

Ece ÇiftçiSosyalBen Kurucusu

Eğitiminizden ve büyüdüğünüz çevreden bahseder misiniz?

Annemvebabamçalıştığıiçinbenidedemvebabaannembüyüttü.Sevgininkonforundasorumluluksahibiveduyarlıyetiştirildim.AnasınıfındanüniversiteyekadarENKAOkulları’ndaokudum.Sosyolojilisanseğitimimiüçyılgibikısabirsüredetamamladıktansonrasosyalprojelervesiviltoplumkuruluşlarıyönetimiüzerineyükseklisansyaptım.Şuaniseantropolojidoktoramadevamediyorum.

Sosyal yaşamınız çocukluk ve ilk gençlik yıllarınızda nasıldı?

İlkokulveortaokuldatiyatrovemüzikleilgileniyordum,insanilişkileriminvesanatçıruhumungüçlenmesindeoldukçaetkisiolduğunudüşünüyorum.Lisedekemançalıyordumvehikayeminbaşladığıfarkındalık,kemançaldığımzamanlardaortayaçıktı.

Sosyal girişimcilikle nasıl tanıştınız?

OkulumuzaNepal’dengelenbiraktivistprofesörünanlattıklarıbeniçoketkiledi.Birilerineyardımetmenin,faydasağlamanınveüstelikbunlarıkarşılıksızyapmanınenprofesyonelhaliniondagördüm.SosyalBenfikrininoluşmasınıtetikleyenenözelanlardanbirtanesidekemançalarken,matematikdersindenödülalanbirarkadaşımlaaynısahneyipaylaşmamveaynıalkışıalmamoldu.Ozaman,başarınınsadece,“benimbirtürlübaşaramadığımmatematiği”yapabilmekolmadığınıanladım.Bendeyeteneğimlevardım.Şanslıydım,enönemlisiyeteneğimikeşfedebilmiştim.Yabenimkadarşanslıolmayanlar?BusoruyayanıtararkensiviltoplumgönüllüsüİbrahimBetililetanıştım,projemianlattım.İştebenimserüvenimbundansonrabaşladı.İlksahaçalışmamı14yaşındaSuriyesınırındaŞanlıurfa’nınbirköyündegerçekleştirdim.Üniversitedebuçalışmalaradevamettimveoyıllardakatıldığım“BirFikrinMiVar?”yarışmasındansosyalgirişimcilikvesosyalsorumlulukalanındabirincilikleayrıldım.Sonrasındadasosyalgirişimcilikvesosyalsorumluluk


eğitimlerivedeneyimiiçinBritishCouncilsponsorluğundaİngiltere’yegittim.

“Hayalinize inanın” Bu süreçte ailenizden destek aldınız mı?

SosyalBen’inbugün72ilde11topluluğa,yüzlercegönüllüsüile35bindenfazlaçocuğaulaşmasında,aileminbanaverdiğidesteğinçoközelbiryerivar.HarvardveOxford’dankabulalmamarağmengitmemeyekararverdiğimdebunaençoksaygıduyanailemoldu.Dolayısıyladaogüçlebunubirmeslekolarakyapabilmeningücünüonlardanaldım.

Neden çocuklar?

Çocuklarvegençlerteslimetmekistediğimizgeleceğintemelleri.Küçükşeylerdenmutluolabilmeyibanaençokçocuklaröğretti.Bugünkurumsaldünyadafirmalarınkişiselgelişimeğitimleriarasındamutluolabilmekvemutlukalabilmekçokkonuşuluyor.SosyalBenVakfıçalışmalarımızdatoplulukvee-Gönüllülerimizlebirlikteöğretirkenaynızamandaöğrendiğimizbirdeneyimyaşıyoruz.

SosyalBen ne yapıyor?• SosyalBen, şimdiye kadar Türkiye’de 72 ilde ve 11 ülkede proje gerçekleştirdi.

• Bu projelerden 35 bin çocuk yararlandı.

• Müzik, resim, icat, yaratıcı yazarlık, dans, kısa film, spor, yaratıcı drama olmak üzere 8 temel atölye çalışması sunuyor.

• Her bir atölyede çocuklar 36 saatlik bir programda eğitim görüyor.

• Gönüllülük alanında, kurumlara ve okullara danışmanlık hizmeti de sunuyor.

“İmkansızlıklar içinde bir çocuğun bile yolunu çizmesine destek olabiliyorsak

ne mutlu bize.”

47

48

Projelerinize hangi profilde çocuklar katılıyor?

7-13yaşgrubuyetenekbazlıyönlendirmeadınaenönemliyaşaralığı.Öğrencilerimizekonomikvesosyalanlamdadezavantajyaşayançocuklar.Köyleriilveilçelereeniyiihtimalle2saateyakınuzaklıkta.Türkiye’detaşımalıeğitimleöğrenimgören1,5milyonöğrencivar.Taşımalıeğitimdeöğrenimgördükleriiçinkendiyeteneklerinikeşfetmeyeyönelikbirsosyalaktiviteyekatılmaimkanlarıyok.Sosyalaktivitelerücretsizolsadahieğitimsaatidışındaoluncaservissaatlerineuymadığındançocuğunkatılımıneredeyseimkansız.Çocuklaryetenekbazlıiçerikveeğitimlereulaşamıyorsabizonlaragidelimdedik.

SosyalBen kurumsal kimliğe nasıl kavuştu?

SosyalBenadı,tamda“Birfikrinmivar?”adlıgirişimcilikyarışmasıiçinbaşvuruformunudoldururkenaklımageldi.Atölyeprogramlarımızıalançocuklarınyeteneğinikeşfederek,“Sosyalkimliğimikeşfettim”dediklerinihayalettim.2013’deSosyalBenDerneği’nikurdum.Dernek

çalışmalarıdevamederkeniktisadiişletmeolanSosyalBenStorevekurumsal/bireyselsosyalsorumlulukprojedanışmanlığıverenSosyalBenAkademihayatageçti.2017’detümçalışmalarımıSosyalBenVakfıçatısıaltındatopladım.

SosyalBen’in gelir kaynaklarından bahseder misiniz?

SosyalBenStoreveSosyalBenAkademiisimliikialtgirişimimizvar.SosyalBenStoreürünleriMudo,SarevveKaracamağazalarındavee-ticaretkanallarındasatılıyor.Store,kârınınyüzde35’inivakfaayırıyor.SosyalBenAkademi,gönüllüeğitimkurumlarına,kurumsalfirmalaravebireyselöğrencileredanışmanlıkverenbirplatform.Danışmanlıkücretininyüzde45’inivakfaayırıyor.Yüzde80’likdilimigirişimlerimizdenfonluyoruz.Yüzde

B A Ş A R I H İ K AY E S İ

20’likdilimbağış,sponsorlukvediğeraktivitelerdensağlanıyor.SosyalBenmütevelliheyeti,yönetimkuruluvedanışmakuruluolmaküzerealanındauzmanişdünyasından35kişilikbirekip.Destekçilerimizleyapımızıgüçlendiriyorvegeliştiriyoruz.

“35 binden fazla çocuğun hayatına

dokunduk”

SosyalBen ile şimdiye kadar kaç çocuğa ulaştınız?

Türkiye’de72ilde,yurtdışındaMoğolistan,Gambia,Hindistan,Makedonya,Kamboçyagibi11ülkedesahaçalışmalarıgerçekleştirdik.35bindenfazlaçocuğunhayatınadokunduk.

“Biz bir sosyal girişimiz. Toplumsal sorunlara yenilikçi fikirler geliştirerek, yarattığımız toplumsal faydayı kâr olarak görüyor ve değerlendiriyoruz.”

49


Hangi branşlarda atölyeler düzenliyor ve bunları nasıl yönetiyorsunuz?

Çocuklarınyeteneklerinikeşfetmelerivegüçlendirmeleriiçinmüzik,resim,icat,yaratıcıyazarlık,dans,kısafilm,spor,yaratıcıdramagibi8temelatölyemizvar.Çocuklar36saatlikbirprogramdaeğitimgörüyor.Sonrasındadae-Gönüllülerimizvetoplulukgönüllülerimizlebirliktesüreçleritakipediyorveplanlıyoruz.Heratölyebaşlığınıniçeriğinioluşturupgeliştirirkenalanındauzmandestekçilerimizdenoluşanatölyekoçlarıgrubuylaçalışıyoruz.DestekçimizMilliVoleybolcuÖzgeKırdarkoçluğundakurduğumuzSosyalBenVoleybolTakımıgururlandığımızbaşarıhikayelerimizdensadecebiri.KıztakımımızŞişliİlçesiOrtaokullarArasYıldızKızVoleybolFinalMaçı’nakatılarakikincilikeldeetti.SosyalBenVoleybolTakımı’ndayeralansporcularınçoğuşuanbirçokvoleyboltakımınınaltyapısındaoynuyor.

STK’lar ve büyükelçiliklerle iş birliği

Dünyada ve Türkiye’de destek olacağınız çocuk gruplarını nasıl ve neye göre belirliyorsunuz?

ÇocuklaçalışanSTK’larınlistesiniçıkararakiletişimegeçiyoruz.Bazendebizibüyükelçiliklerdavetediyorvesahaçalışmasıyapacağımızalanıorganizeediyorlar.İşinsürdürülebilirliğinidevamettirmekadınaöğretmenlerideişiniçinekatıyoruz.OfisimizdesahaveAr-Gedepartmanıvar.Türkiyeveuluslararasıalandakiokullarıvebölgeleriseçiyorlar.İlçemillieğitimmüdürlükleriyleiletişimegeçipseçilenokulunkarşılaştırmasıveihtiyaçanaliziyapılıyor.Buradakritiknokta,okuluntaşımalıeğitimbünyesindeyeralıyorolması.

Yurt dışında iş birliği yaptığınız kurum-kuruluşlar var mı?

2016’daG-20Zirvesi’ninaltkomisyonlarındanbiriolanGençKadınlarZirvesi’ndeAlmanya’daTürkiye’yitemsilettim.SonrasındaABDDışİşleriBakanlığı’ndanGelecek

VadedenGençLiderlerÖdülünüalandünyada10kişidenbiriveilkTürkoldum.İsviçre’deCransMontana’nındüzenlediğiGeleceğinYeniLiderleritörenindeödülaldım.AvrupaParlamentosu’nakonuşmacıolarakdavetedildim.SosyalBenVakfıolarakABParlementosu’ndaAvrupa’dakigönüllülükkavramıüzerinesosyal,ekonomikvepolitikalargeliştirenEuropienVolunteerCenter’aTürkiye’denilkveteküyeolankuruluşolmahakkıkazandık.SosyalBenAkademiileGlobalForumforEducationLearningeğitimkonferansınadavetedildik.SosyalBentemsiliyetlerimdışında;Epos7Derneği’nindanışmakuruluüyesi,TÜSİADBuİşteGençlikVarçalışmagrubuüyesiveKAGİDERüyesiyim.AyrıcaGençlikveSporBakanlığı’nıngönüllülükpolitikalarınastratejikdesteksağlayarak,politikageliştirmevegüçlendirmedeyeralıyorum.

“Herkes her an gönüllü olabilir”

Covid-19 sürecinde neler yaptınız?

Türkiye’deilkdefae-Gönüllülükkavramınıhayatageçirdiğimizbirdönemoldu.İnternetaracılığıyla1,5aylıkdönemdeaçıkkalanbaşvuruformumuzabineyakınkişibaşvurdu.11’den65’ekadaryaşskalamızmevcut.10ülkeden,Türkiye’nin69ilindenbaşvurularaldık.Dijitaldeikisahayaparak20binçocuğaulaştık.Zamanvemekânfarketmedenkişilerinherzamangönüllüolabileceklerininmesajlarınıe-Gönüllülükkampanyasıileanlatmayaçalıştık.YeninormaldönemdedeSosyalBeniçine-SosyalBenmodeliüzerineçalışıyoruz.

Ekibinizde kaç kişi görev alıyor?

8kişilikküçükbirofis600’üaşkıntoplulukgönüllümüzve355kişilike-Gönüllüekibimizvar.

“Ülkemizdeki gönüllülük oranı

yüzde 5’lerde. Toplum olarak sürdürülebilir

gönüllülükle ilgili bilinçlenmemiz

gerekiyor.”

Türkiye’de sosyal girişimciliğin artması için neler yapılmalı?

Bualanayönelmeleriiçingençlerteşvikedilmeli.Ülkemizdekigönüllülükoranıyüzde5’lerde.Bugerçektenüzücü.Toplumolaraksürdürülebilirgönüllülükleilgilibilinçlenmemizgerekiyor.GençlikveSporBakanlığıbuyılı“GönüllülükYılı”ilanetti.SosyalBenekibiolarakkampanyanıniçerisindeaktifolarakyeralıyoruz.

Ece Çiftçi:Ülkemizdetoplumunsadeceyüzde5’iaktifgönüllü.Toplumun,gönüllülükkonusundabilinçlenmesigerekiyor.

#başarı#EceÇiftçi#SosyalBen

50

PERYÖN Ege Şubesi’nin “Perşembe Sohbetleri” ilgi gördü

PandemidönemindePERYÖNEgeŞubesisosyalmedyahesaplarındanyaptığıcanlıyayınlarlaüyelerinedestekoldu.BukapsamdaEgeŞubesi’ninInstagramhesabındancanlıyayınyapılarak“PerşembeSohbetleri”gerçekleştirildi.

PandemininbaşlangıcındanitibarenPERYÖNEgeŞubesi,yasalmevzuatdeğişikliklerindeüyelerinibilgilendirmeyedevametti.Kısaçalışmaödeneğininişhukukunaetkileri,kişiselverilerinkorunmasıkanunuhakkındakiyeni

KISA KISA PERYÖN

uygulamalarkonusundadaProf.Dr.ErdemÖzdemirilecanlıyayıngerçekleştirildi.İzleyenler,kısaçalışmaödeneğininyaratacağıhukukisorunlarveçözümleriüzerindebilgilendirildi.PERYÖNEgeŞubesi,onlineetkinliklerinegüncelyasaldeğişikliklerveuygulamalarıkonualacaksöyleşilerledevamedecek.

Perşembe Sohbetleri’nde konuk ve konular•Prof.Dr.CoşkunKüçüközmenile “Ekonominin geleceği”•Uzm.Dr.KeremDündarile “Pandemi günlerinde ebeveynlik”•PERYÖNYönetimKuruluBaşkanı BernaÖzkoçÖztınazile “Covid-19 pandemi sonrası iş hayatını neler bekliyor?”•SerapManisalıile“Ya 3.5 atacağız ya işlerimizi 4-4’lük yapacağız”•PınarYarar “Covid-19 günlerinde çalışan deneyimi”•Dr.FerdaAyhanYalçın“Fonksiyonel tıp - Karantinada doğru yaşam alışkanlıkları”•Elifİçörenile“Kriz zamanlarında duygusal dayanıklılık” •DuyguYılmazHancılarile“Nefes ve kahkahanın iyileştirici gücü”•EceSüerenOkile“Alışkanlıkların gücü”•Prof.Dr.DuyguKızıldağile “Değişen dünya ve zor zamanlarda işi sürdürmek”

PERYÖN İç Anadolu Şubesi’nin düzenlediği etkinlikler

ÇalışmaHukukuveİşGüvenliği

BelirsizliğiYönetmeSürecindeLiderlik,DavranışveAlgıKalıpları

PsikolojikSağlamlık-Resilience

OnlineToplantılarıYönetmek

İhtiyaçHaritası

PERYÖN İç Anadolu Şubesi, uzaktan etkinliklerle 1300 kişiye ulaştı

PERYÖNİçAnadoluŞubesi,Mart2020itibarıyladurdurmakararıaldığıeğitimvetoplantılarınıNisan-Mayıs-Haziranboyuncaonlineplatformlarüzerindengerçekleştirdi.BudönemdeŞube,insankaynaklarıprofesyonellerininişsüreçlerineyansıtacağıuygulamadeneyimlerinipaylaşmalarınaimkânverdi.Düzenlenenuzaktanetkinliklerdeçalışmahukukundanbelirsizlikyönetiminedekfarklıkonularda

bilgiveuzmangörüşleriüyelerlepaylaşıldı.

COVID-19sürecindePERYÖNİçAnadoluŞubesitarafındandüzenlenenuzaktanetkinlikler1300’denfazlakatılımcıtarafındanizlendi.

ÇalışmalaraKolaySoft,İzgörenAkademi,BaşçavuşoğluHukukkurumsalkatkısağladı.

51

PERYÖN Güney Marmara Şubesi, üyeleriyle webinar’larda buluştu

PERYÖNGüneyMarmaraŞubesi,COVID-19sebebiyleevdekalınansüreçteve1Haziranitibarıyla“YeniNormal”dönemindewebinar’lardüzenledi.Zoomuygulamasıüzerinden,#evdezirvebaşlığıiledüzenlenenwebinar’larda,uzmankonuklar,profesyonelalanlarındakibilgivedeneyimleriniüyevetakipçilerlepaylaştılar.

Yoğunilgiiletakipedilenwebinar’larıkaçıranlaryadayenidenizlemekisteyenlerPERYÖNGüneyMarmaraŞubesiYouTubekanalıüzerindentakipedebilirler.

PERYÖN Akdeniz Temsilciliği “Kariyer Rotası Projesi”ni başlattıPERYÖNAkdenizTemsilciliği,salgınsürecinintümkoşullarınarağmen“KariyerRotasıProjesi”nihayatageçirdi.

Akdenizbölgesindeki5üniversiteden70öğrenciilebaşlayanprojedekatılımcılarakariyerkoçluğuvementorlukhizmeti

Webinar konuk ve konuları

LiveConsulting&AcademykurucusuSinanErgin- “İşin ve Hayatın Nasıl Canlanır?”

KlinikPsikologGülşahErgin-“Korona ile Ruhsal Mücadele”

Prof.Dr.ErdemÖzdemir-“Covid-19’un İş Hukukuna Etkileri”

KlinikPsikologMustafaÇetinkaya-“Koronavirüs Sürecinde İlişkileri Güçlendirme”

BursaSGKİlMüdürüErhanKaracaveBursaÇalışmaveİşKurumuMüdürüErenTürkmen-“Koronavirüs Döneminde Güncel Mevzuatlar”

NöroSağlıkBeyinAraştırmaUygulamaMerkeziKurucusuUzmanDr.KeremDündar-“Yeni Normale Dönen Beyinler”

RegionalHSEEManagerEsilMertoğlu-“İş Yerlerinde Adım Adım Yeni Normal”

PERYÖNYönetimKuruluBaşkanıBernaÖztınaz- “Yeni Dünyada İş Hayatındaki Değişimler”

sunuluyor.ProjekapsamındaPERYÖNAkdenizTemsilciğiüyeleri,üniversiteöğrencilerinekariyerhedeflerinibelirlemeveişaramabecerilerinigeliştirmekonularındagönüllüdestekoluyor.Projeninyılboyudevametmesiplanlanıyor.

Sosyal medyadan canlı yayınlar ilgi gördü

PERYÖNAkdenizTemsilciliği,Nisan-Haziran2020döneminiüyelerineyönelikcanlıyayınlarlaverimlişekildegeçirdi.Temsilcilik,kurumsalinstagramhesabı@peryonakdenizüzerindencanlıyayınlargerçekleştirerek,işveyönetimdünyasıylabuluştu.Üyelerdengelensorularındacevaplandığıcanlı

yayın,sosyalmedyakullanıcılarıtarafındanilgiyleizlendi.CanlıyayınlarınvideolarıIGTVüzerindenizlenebilir.


52

VeeamSoftware,aralarındaTürkiye’nindebulunduğu22farklıülkede,rastgeleseçilen1550küreselkuruluşlideriveBTyöneticisiniiçerenbirraporyayınladı.“2020VeriKorumaTrendleriRaporu”nagöre,güvenilirolmayaneskiteknolojilernedeniyleküreselkuruluşlarınneredeyseyarısınındijitaldönüşümyolculuklarıaksıyor.Kuruluşlarınyüzde44’üBTyetenekveyauzmanlığıeksikliğinedeniylebaşarıyaulaşamıyor.Tümşirketler,her10sunucusundan1’indesaatlercesürenveyüzbinlercedolaramalolanbeklenmedikkesintileryaşadığınıbelirtiyor.Bununlabirliktekuruluşlarınyüzde40’ıişlerininüzerindenekadarolumsuzetkisiolduğunugöremediğiiçinhalaeskisistemleregüvenmeyisürdürüyor.Şuanyaşananenbüyükverikorumazorluğuiseyenigirişimlerüzerindeçalışacakpersoneleksikliğiolarakgösteriliyor.İşletmeler,sektördekiyenizorluklarlabaşaçıkabilmekiçinBTmodernizasyonundavedijitaldönüşümdeilerlemekaydetmelerigerektiğininfarkındalar.Ancakbunagörehareketetmedikçegerçekdijitaldönüşümüngerçekleşmesimümküngörünmüyor.

D İ J İ TA L İ K

Yetenek eksikliği, “Dijital

Dönüşüm”ün önünde

büyük engel

ediyor.Verileregöre,işletmelerinyüzde77’siesnekçalışmasistemineuyumsağlayarakyetenekliçalışanlarıbünyesindetutmayıhedefliyor.GlobalWorkplaceAnalyticstarafındanyapılanveABD’de12yılsürenaraştırmayagöreise,evdençalışmak,birşirketeçalışanbaşınayıldaortalama11bindolartasarrufsağlıyor.

IWGtarafındanyapılanbiraraştırma,çalışanlarınyüzde83’ününesnekçalışmaimkânısunmayanbirişteçalışmakistemediğiniortayakoydu.Araştırmayakatılanlarınüçtebiri,esnekçalışmayıdahaprestijlibirpozisyonatercih

Daha prestijli bir pozisyon yerine esnek çalışma!

Yeninormalegeçişlebirlikte,şirketlerdeofisedönüşbaşladı.ŞirketlerinofisedönentümcihazlaravirüsbulaşmışgibiyaklaşmasıgerektiğinibelirtenBitdefenderAntivirüsTürkiyeGenelMüdürüBarbarosAkkoyunlu,ofisedönerkengözönündebulundurulmasıgerekensibergüvenlikadımlarınışöylesıralıyor:

• Hercihazavirüslüymüşgibiyaklaşın. Haftalarcasürenuzaktançalışmanın yolaçabileceğidijitalkarmaşayı temizlemek,çalışanlarofisedönmeye başladığındaoldukçaönemlibir öncelikolacaktır.

• İşilealakalıolmayanyazılımlar,video konferansyazılımları,oyunlarve diğerindirilendosyalarrisk yaratabilir. Tümparolaları sıfırlayın. Çalışanlarınızbüyük olasılıklaevdeyken yenihizmetlerde veyacihazlarda sürekliaynı parolalarıkullanmış vemuhtemelen erişimkimlik bilgileriyleilgili güvenliolmayan alışkanlıkları tekrarlamışlardır.

• Kişiselcihazlarınofistekikurumsal ağabağlanmasınısınırlandırın.

• İşletimsisteminiveyazılımları güncelleyin.Güncelolmayanişletim sistemleriveriihlallerini kolaylaştırabilir.

• KullanılanUSBvetaşınabilirhard diskleredikkatedin.

• EDRçözümünüzüngüncel olduğundanveçalıştığındanemin olun.GüncellenmişbirEDRçözümü, dizüstübilgisayarlarıevde güvenceyealmakiçinveçalışma ortamındakitümcihazlarıgüvence altınaalmakiçinönemtaşıyor.

• Yeniçalışanlarısibergüvenlik konusundaeğitin.”

Ofise dönen şirketler için 7 siber güvenlik adımı

53


Koronavirüssalgınıilebirlikteuzaktan/evdençalışmadünyanındörtbiryanındakişirketlertarafındanzorunlubirçalışmamodeliolarakgenişuygulamaalanıbuldu.ÜsküdarÜniversitesiİletişimFakültesiÖğretimÜyesiDoç.Dr.DinçerAtlı,doğrustratejiileyönetilebilenevdençalışmamodelininişverenlerveçalışanlariçinkişiseltatminvehayatkalitesiüzerindepozitifetkisiolacağınısöyledi.TürkçalışmakültürününgenelolarakuzaktançalışmayaaşinaolmadığınıbelirtenAtlı,işverenlereşuönerilerdebulundu:“Uzaktançalışma,dahaçokteknolojiyoğunveçokulusluşirketlerdegördüğümüzbirtarz.Busüreçteçalışanlarzamanyönetimi,iş

Zaman yönetimi ve iş disiplini verimi artırıyor

disipliniveiletişimbecerileriilebusüreciyöneterekverimiartırabilir.Başarılıişyerleriiseuzaktançalışmakoşullarındaçalışanlarıileiletişimhalindeolarakbelirlizamanlardabirliktesosyalleşebileceklerikeyifliolanaklarvefırsatlarısunabilir.İşverenleruzaktançalışmayıyüksekperformansyaratacakşekildekurumkültürününbirparçasıolarakgeliştirebilirlerseyeteneğinperformansadönüşebileceğibirortamyaratılabilir.”

Tele satış dönemi geri

döndüSahasatışyönetimiuygulamasıEkmob’agöreevdençalışmakdahaverimlihalegeldivesahayaçıkamayanlaryüzde40dahafazlaçalışmayabaşladı.Kurumlardijitaldönüşümveteknolojiyatırımlarınahızverdi.Budoğrultudasatışekipleri,müşterilerineözelwebinaryönteminikullanarakonlineiletişimmetotlarıdeniyor.1990’lardapopülerolantelefonlasatışkanalınınyenidenyükselişegeçtiğininaltınıçizenEkmob,herkesgörüntülükonuşmayapamasadatelefonlailetişimvesatışoranlarınınarttığınıbelirtiyor.

Kaspersky’nindünyagenelinde6binçalışanarasındayaptığıanketilehazırladığı“COVID-19insanlarınçalışmaşeklininasıldeğiştirdi?”başlıklırapor,karantinasürecinininsanlarınevdeçalışmaşeklininasıletkilediğiniortayakoyuyor.Raporagöre,çalışanlarınyaklaşıküçtebiriişbaşındaeskisindendahafazlavakitgeçirdiğinisöylüyor.Yüzde46’lıkbirkesimisekişiselfaaliyetlerdegeçirdiklerisüreninarttığını

belirtiyor.Budeğişim,insanlarıneskisigibiişegidipgelmekiçinvakitharcamamasınabağlanıyor. Raporda,evdençalışanlarındörtteüçünün.kendilerinirisklerekarşıkorumaamaçlıözelsibergüvenlikfarkındalığıkılavuzlarıveyaeğitimlerialmadığıgörülüyor.Örneğin,çalışanlarındörttebiriCOVID-19ileilgilikimlikavıe-postasıaldığınısöylüyor.Butür

e-postalardakizararlıiçerikleriyanlışlıklaindirmek,cihazlaraizinsizgirilmesinevekurumsalverilerinçalınmasınanedenolabiliyor.Butürrisklerdenkaçınmakiçinkurumlarınçalışanlarasibergüvenlikeğitimivermesigerekiyor.KasperskyBaşBilgiGüvenliğiYöneticisiAndreyEvdokimov,şirketlerinçalışanlarınıve

Evden çalışanlar koruma bekliyor

kurumsalverilerinigüvendetutabilmeleriiçinşuönlemlerialmasınıtavsiyeediyor:

• Çalışanlarınızatemelgüvenlik farkındalığıeğitimiverin.İnternet üzerindenverilebilenbueğitimlerde hesapveparolayönetimi,e-posta güvenliğiveuçnoktagüvenliğigibi temelkonularelealınıyor.

• Cihazların,yazılımlarınvehizmetlerin herzamanensonyamalarla güncellendiğindeneminolun.

• Mobilcihazlardadahilolmak üzeretümuçnoktalarabirgüvenlik çözümükurunvegüvenlikduvarlarını etkinleştirin.

• Kullanılançözümlerdeweb tehditlerinevee-postailekimlikavına karşıkorumabulunduğundanemin olun.

• Eğitimveeğlenceiçerikleriniyalnızca güvenilirkaynaklardanindirin.

54

D İ J İ TA L İ K

KoçÜniversitesiSosyalveÖrgütselPsikolojiLisansüstüProgramıyükseklisansvedoktoraöğrencileri,İşveÖrgütPsikolojisialanındakiaraştırmalarınveteorileringeldiğinoktayıprofesyonellerlepaylaşmakamacıylaLeadershipLab(LLab)adındabirbloghazırladılar.

KoçÜniversitesiPsikolojiBölümüÖğretimÜyesiProf.Dr.ZeynepAycanöncülüğündekurulanblog,tamamenöğrencilerinkalemealdığıyazılardanoluşuyor.Blogkonularıisekısasüreönceyayımlanan“HandbookofIndustrial,WorkandOrganizationalPsychology”adlıkitaptanseçiliyor.KitaptayeralanbölümlervekonularhakkındaensonbilimselbulguveliteratürLLAB’deözetleniyor.

Blog’ta,teknolojikgelişmelerinyanı

İş ve örgüt psikolojisi blog’u LLab yayına başladı

sıradünyayısarsanCovid-19salgınısürecindedahadayaygınlaşan“uzaktançalışma”,“yarızamanlıçalışma”vb.gibialternatifçalışmabiçimlerihakkındabilgilerdepaylaşılıyor.Ayrıca,“performansölçümündeyeniliklervedeğişimler”,“işealımsürecindeadaylarınbakışaçısı”,“kurumlardayaratıcılıkveyenilikçilik”,“işdünyasının

yenirüzgârı:mindfulness”gibibaşlıklarayerveriliyor.

LLAB’tablogyazılarıTürkçeveİngilizceolmaküzereikidildeyayınlanıyor.Blog’takullanılangörsellerdeyineaynıprogramdaeğitiminisürdürenbiröğrencininsanatsalçalışmalarınınürünleri.

https://leadlab.ku.edu.tr/index.php/blog/

SibergüvenlikkuruluşuESET,geçenyılyapılanamatamdabugünlereışıktutanbiraraştırmayadikkatçekti.Araştırma,Bufferşirketitarafından2bin500uzaktançalışanınkatılımıylauzaktançalışmanınfaydavezorluklarıüzerinehazırlanmıştı.Katılımcılarınyüzde22’sinegöreenbüyükzorluk,mesaisüresibitsedeişinsonaermemesi(İştensonrabilgisayarıkapatamamasorunu).Listedekiikinumara,yüzde19oranındayalnızlıkduygusuikenonuyüzde17ileişbirliğiyapmanınzorluğuizliyor.Dördüncübüyükzorlukolarakdayüzde10’lukoranla,evdekidikkatdağıtıcıunsurlargösteriliyor.Araştırma,uzaktançalışmayıgeçicibirtrendolarakdeğil,kalıcıbirunsurolaraktanımlıyor.Katılımcılarınyüzde99’ubuşekildeçalışmayısürdürmekistediğinisöylüyor.

En büyük zorluk; bitmeyen iş, kapanmayan bilgisayar

• Normale-postasisteminindışındatek biriletişimplatformundakalın. İletişiminbelirlenenplatform üzerindenakmasınısağlayın, katılmayanmeslektaşlarınızıizleyinve onlaraulaşın.

• Ofistegerçekleşensosyaletkileşim tartışmalarınınnormalşekildedevam edebilmesiiçinisteğebağlıolarak ekibinizlesanalöğleyemeğioluşturun.

ESETKıdemliGüvenlikUzmanıTonyAnscombe,dengeyiyakalayabilmekadınaşutavsiyelerdebulunuyor:

• Mümkünse,eviçindegeçicibir ofisalanıoluşturmayaçalışın.

• Sabitbirmasavesandalyedeoturun.

• Normalişgünütakviminimümkün olduğuncakoruyun;eğerişnormalde sabah8-10arasındabaşlıyorsa veöğleyemeği12-14arasındabir yerdeyse,buprogramısürdürmeye çalışın.

• Normalkoşullarda,öğleyemeğinde 30dakikadışarıçıkın.“Dışarı”demek artık“evdençık”demektir.Markete gidin,kahveiçinyadabirkaçblok sokaklardaturlayın.

55

Prof. Dr. Sinan Alçın

Buhran yönetilir mi?

“Bu buhranı klasik kriz yönetimi ‘taktikleriyle’ aşmak mümkün değil. Süreç dinamik. Onun için dinamik risk analizi araçlarının kullanılması gerekiyor. Riski yönetebilmek için ise önce onu tanımlamamız gerekir.”

Baştansöyleyeyim;buhranyönetilmez,ancakbuhranınetkilerinekarşıönlemleralınır.İçindengeçtiğimizpandemininnekadarsüreceği,yanibugeçişinneresindeolduğumuzhenüzbellideğil.Belliolsabunubirkrizolaraktanımlardıkzaten…Krizdahaziyadebir“an”ıanlatır.Ekonomikkrizlerdeesasensağlıksızçalışanüretim,krediyadadolaşımhatlarındakitıkanmanınyarattığıvebüyükölçüdegeçiciniteliktebozulmalardır.Onuniçin“KrizYönetimi”adıylayüzlercekitapraflarısüsler.Krizyönetimininilkadımıkriziöngörmektir.Evet,yaşadığımızsaltbirkrizolsaelbetteöngöreniktisatçılarçıkardı.Marksistiktisatçılariçin,son2krizin3’ünüdoğrubildiklerisöylenirhatta…Krizibelirtilerindenanlayabiliriz.Dahasonrakrizdençıkışyöntemlerideüçaşağıbeşyukarıbellidir.Krizintürüneveşiddetinegörekrizyönetimireçetesiyazabiliriz.Amabuhranbirreçeteylegeçiştirilemeyecekderinlik,belirsizlikveyaygınlıktadır.Buhrangünlükgüneşlikyoldagiderkenzifirikaranlıktafırtınanınortasındakalakalmaktır.Evetbuhranıyönetemeyizamabuhranınetkileriniazaltacakvehavatekraraçtığındahızlayolumuzadevamedecekönlemlerialabiliriz.

Belirsizlik devam ediyor

Birazevdesıkıldığıiçinbiraz“gösteritoplumu”dürtüleriyleçeşitli

mecralardanwebinaryapıpda“PandemikKriz”(buhran)hakkındaöngörülerdebulunmayankaldımıbilmiyorum.Ancaktümbudeterministik(belirlenimci)çabalar,durumun“belirsizliğini”ortadankaldırmıyor.Peki,birbirimizeanlattığımızhikayelerbelirsizliğiazaltmıyormu?Hayır.BelirsizliküzerineçalışankıymetlihocamProf.Dr.A.DinçAlada’yagöre“Belirsizlikvaryadayoktur.Azalmazyadaçoğalmaz.”Yanidahaazbelirsizlikyadadahaçokbelirsizlikarayışınagerekyok.Zatenşuanherşeyyeterince(!)belirsiz…

Her şeyin sonu mu geldi?

Ozamanişin,istihdamın,ekmeğinsonumugeldi?Bunada“evet”demekmümkündeğil.Belkideçokkısabirsüresonrapandemiyiortadankaldıracakbirilaçbulunacak.Amabelkidebuilacınbulunmasıyıllaralacak.Buaradadaçokdahagüçlüyenidalgalarolacak.Kimbilir?Mevcutpandemikkrizi(buhranı)1929Buhranıylakarşılaştırabiliriz.1929DünyaEkonomikBuhranısonrasındaişveistihdamıntoparlanmasıyaklaşık12-13yılsürmüşvebuaradadaII.DünyaSavaşıpatlamıştı.Pandemikkrizindedünyadakitümekonomikvesiyasaldengelerialtüstettiğivegiderekdeçatışmalıverisklibirkonjonktüredoğruilerlediğimizaşikâr.

E K O N O M İ V E İ N S A N

Önce riski tanımlayalım

Pekipandemisonrasışimdinasılbirkonumseçmeliyizki,ortayaçıkabilecekyenifırtınalardanenazzararlaçıkabilelim?Baştadasöyledim,bubuhranıklasikkrizyönetimi“taktikleriyle”aşmakmümkündeğil.Süreçdinamik.Onuniçindinamikriskanaliziaraçlarınınkullanılmasıgerekiyor.Riskiyönetebilmekiçinönceriskitanımlamamızgerekir.

1.“RiskeMaruzDeğer”yaklaşımıylabelirsizlikleritahminaralığımızaalarakbellibirorandakontroledebiliryadakonumlanabiliriz.

2. Buaşamada,“StresTesti”uygulamalarıyla“beklenmedik”birçokriskihesabakatarakA,B,Cplanlarıvebütçelerihazırlayabiliriz.Pandemiyerağmenüretimindehiçbirduraksamayagitmeyenfirmalarabaktığımızdabuikiyönteminuygulanageldiğinigörebiliriz.

3. Riskitespitettiktensonra(tahminaralığınaçektiktensonra)artık“RiskYönetimi”negeçebiliriz.Burada;riskleriniçselleştirilmesi,riskinpaylaşılması(hedging)veriskintransferedilmesi(menkulleştirme)seçenekleribulunuyor.

Neticederiskintespitideyönetimidebirbirimizefısıldayabileceğimizşeylerdeğil.Profesyonelçabagerektirensüreçlerdir.

[email protected]

sinanalcin.com • [email protected]

Sinan Alçın:Pandemisürecidinamik.Busüreçte,riskintespitiveyönetimi,profesyonelçabagerektirir.

#risk#buhran#kriz#krizyonetimi#PERYÖN

56*Doğa HSE Group Yönetim Kurulu Başkanı

Sertaç Güven*

“İş yerine geri dönüş” sürecinde İSG önlemleri

“İşverenler tedbir almakla, çalışanlarına eğitim ve bilgi vermekle ve onların tehlikelerden korunması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Alınacak her önlem, çalışanlar için danışmanlık, bilgi ve eğitim ile desteklenmelidir. Çalışanlar kontrol önlemlerine neden ihtiyaç duyulduğunu, kendilerinin ve diğerlerinin virüsten korunmasına nasıl yardımcı olacağını anlarlarsa tedbirlere bağlı kalırlar.”

Covid-19,işsağlığıvegüvenliğisüreçlerinietkiledi.Hernekadarpandemiilemücadelekapsamındauygulanabilecekevrenselbirçözümyadakesinbirkurallarkümesibulunmasadaolasıkorunmaönlemlerininherbiriyerinegetirilmeli,olabilecekeniyiveenuygunuygulamaörnekleridesteklenmelidir.Deneyimlerimiz,eniyitasarlanmışişsağlığıvegüvenliğikontrollerininbilezamaniçindekörleştiğinivesürekliiyileştirmeningerekliliğininöneminigöstermektedir.İşSağlığıveGüvenliğikurum/kuruluşlarınbundansonrakiişsüreçlerinevestratejilerineyönverecek,organizasyonlarınbaştaİnsanKaynakları,Operasyon,TedarikZinciri,Satış,Lojistik,Kurumsalİletişim,İşGeliştirme,Finansgibibirimlerindebelirginroloynayacaktır.

Lojistik düzenlemeler unutulmamalı

Fizikikoşullar,çalışmaalanlarınınyenidendüzenlenmesi,işyerineulaşımgibilojistikdüzenlemelerinyapılması,paydaşlarınyönetimi,sahadaçalışanekiplerinişakışsüreçlerininyenidentanımlanması,işyerigiriş-çıkışdüzenininyenidenbelirlenmesi,acildurumeylemplanlarınıngüncellenmesi,işedönüşsürecindemevcutçalışanveyeniişealımoryantasyonlarınıngözdengeçirilmesigibibirçokkonudaişsağlığıvegüvenliğisüreçlerinyönetimindebelirleyiciolacaktır.

Pandemisüresincekontrolünhiçbir

K O N U K YA Z A R

[email protected]

zamaneldenbırakılmamasıgerekenve“YeniNormal”olarakadlandırdığımızbirdönemegeçişyaptık.Budoğrultudasektörlerindinamikçalışmakoşullarına,“çalışan”ve“toplum”sağlığınıönceliklendirerekgeçişyapmasıvehazırlıklıolmasıönemlidir.İşvereninyükümlülüklerikanunda,şubaşlıklardatoplanmıştır:1.Tedbiralmak2.Çalışanlaraeğitimvebilgivermek3.Gerekliaraçvegerecibulundurmak4.Gelişenşartlarauyumsağlamak5.Denetimyapmak6.Riskdeğerlendirmesiyapmak7.Çalışanlarıolasıtehlikelerden korumak

“Risk yönetimi” gözden geçirilmeli

Bukapsamdakurum/kuruluşlarınriskyönetimibaşlığıaltındariskdeğerlendirmelerinigözdengeçirmesi,kontrolönlemleriniplanlanması,iletişimveeğitimplanlarınıhazırlanması,rollerivesorumluluklarıbelirlemesiönemlidir.Elbetteplanlarınhazırlanmasıyeterliolmayacak,etkinlikveverimliliklerinindüzenliolarak

takipedilmesivegözdengeçirilmesigerekecektir.Büyükorganizasyonlardabirhazırlıkveeylemekibioluşturmakdahakoordinelibiryaklaşımsağlamayayardımcıolacaktır.İşegeridönüşüplanlamakvehazırlamakiçinyeterlizamantanınmalıdır.Birçokkurum/kuruluş,işeyenidenbaşlamadanönceüçveyadörthaftalıkileriplanlama,hazırlık,testveiletişimingerekliolduğunubelirtmiştir.Buhazırlıklarıyönlendirmekvedenetlemekveuygulamaiçinyeterlikaynaklarıvedesteğisağlamakkurumiçindeüstyönetiminrolüolmalıdır.TümbuyasalgereklilikleringözdengeçirilmesiesnasındaİşSağlığıveGenelMüdürlüğü’nünİşyerlerindeCovid-19ilemücadelekapsamındayayınlamışolduklarıçeşitlisektörlereyönelikkontrollistelerireferansalınmalıdır.

Çalışan motivasyonukontrol altında tutulmalı

Mart-Haziran2020arasındageçenzamandilimindeevdençalışmayageçenkurumlarlaçalışmayısürdürenkurumlariçinalınmasıgerekenİSGönlemleriarasındaçeşitlifarklılıklar

5757


“Kurum/kuruluşlar iş akışlarını yeniden, normalleşme sürecine göre analiz etmeli, değerlendirmeli, çalışanların etkileşim kurabileceği veya bir araya gelebileceği yerler, yüksek bulaşma riskinin olabileceği temas noktaları yeniden tanımlanmalıdır.”

bulunuyor.Gerekevdençalışangerekişyerlerinegitmeyedevamedençalışanlariçinpsikososyalfaktörlerortayaçıkmaklabirlikte,evdençalışankesimdebuetkinindahafazlaolduğunusöyleyebiliriz.

Özellikleevdençalışanlarkısmındaüstyönetimtarafındandüzenliolarakgerçekleştirilenbilgilendirme,gündemiçivegündemdışısohbetlerileçalışanlarınkaygıları,endişeleri,moralmotivasyonlarıkontrolaltındatutulmalıdır.Uzaktançalışanekipleringünlükişplanlarınazihinselvebedenselaktivitelerinadapteedilmelivetümbuçalışmalardüzenliolarakkişibazındatakipedilmelidir.Üstdüzeyyöneticilerin(mümkünse)sosyalmesafevekişiselhijyenkurallarınauyaraksahaziyaretlerinibelirliperiyodlarhalindegerçekleştirmesi,çalışanlarınkaygı,endişe,moralvemotivasyonlarıkontrolaltındatutmalarıaçısındanönemlidir.SahafaaliyetlerigerçekleştirenişletmelerbufaaliyetleriniCovid-19tedbirlerikapsamındagüncellemeliveolabildiğincesahafaaliyetleriniazaltacakuygulamalarıhayatageçirmelidir.

Faaliyete başlamadan önce risk analizleri tamamlanmalı

Covid-19ilemücadeledeİSGuygulamalarınınçokönemliolduğunuvurgulamakgerekiyor.Pandemisürecindeçalışmaortamı,yerleşke,çalışanlarınişyerlerineulaşımkoşulları,çalışansayısı,vardiyalar,tedarikçiyönetimi,işyerifaaliyetleriönemlibirroloynuyor.Bukapsamdariskanalizlerinin,sistemkurulumlarınınişyerifaaliyetleribaşlatılmadanöncetamamlanmasıönemlidir.MevcutİSGplanlarıveriskdeğerlendirmeleri,Covid-19içinkabuledilenyeniönlemleriyansıtacakveişyerindeacildurumdüzenlemeleriniiçerecekşekildegüncellenmelidir.

Pandemiboyuncagelişenvedeğişenteknik,yönetselvepsikososyalkonularizlenmeliveözellikleüstyönetimbukonudaliderliketmeli,sürecibirebirtakipetmelidir.

Çalışanlara, doğru ve “kilit” mesajlar verilmeli

Yaşanangüncelgelişmelertakipedilerek,kurumvekuruluşlarişakışlarınıyenidenyeninormalleşmesürecinegöreanalizetmelidir.Yapılandeğerlendirmesonucunda,çalışanlarınetkileşimkurabileceğiveyabirarayagelebileceğiyerler,yüksekbulaşmariskininolabileceğitemasnoktalarıyenidentanımlanmalıdır.Budönemdeçalışanlarınözelliklekişiseltemastankaçınaraksosyalmesafekurallarınauyması,kişiselhijyeninedikkatetmesi,kişiselkoruyucudonanımkullanmasıçokönemlidir.Havalandırmasisteminintemizhavasirkülasyonuiçinönemibüyüktür.

“Hazırlık” ve “Eylem Planı”

Kurumların“Hazırlık”ve“EylemPlanı”olmalıdır.İletişimidoğruyönetebilmekiçinçalışanlarınvepaydaşlarınihtiyaçduyacağıkilitmesajlarverilmelidir.Girişlerde,çıkışlardaveişyerindeposterler,tabelalar,ekrankoruyucusistemlerivetelevizyonsunumlarıaracılığıylagörselbilgisağlamak,buönlemlerinnedenönemliolduğunuvenedenlerinipekiştirmekiçingereklidir.

Ekolarak,düzenlemelerdekideğişiklikleringerekliolupolmadığınıbelirlemekiçinçalışanlardanvepaydaşlardangeribildirimleralınmalıdır.BusüreçteİnsanKaynaklarıYönetimiönemliroloynayacaktır.

Sürdürülebilirişmodelleriveşirketleriçinuygulanabilirveverimlikontrolönlemlerigündemdeolmalıdır.Bulaşriskinikontroletmek,birçokişyerindegelenekselçalışmayöntemlerinde

yenilikçiveönemlideğişikliklergerektirebilir.ButürdeğişikliklerinveCovid-19’danöncevarolmayanuygulamalarınçalışanlartarafındantamamenanlaşılmasıvekabuledilmesiiçinzamanaihtiyaçduyulacaktır.

Çalışanların gereksinimleri ve geri bildirimleri değerlendirilmeli

Busürecinyönetiminietkileyecekikiönemlikonuvardır:-Çalışanlarınve/veyatemsilcilerininsürecekatılımı,kontroltedbirleriningeliştirilmesiveuygulanmasındafikirlerininalınması-Kurallarınişyerindekabulüveuyumiçindeuygulanması

Alınacakherkontrolönlemi,çalışanlariçindanışmanlık,bilgiveeğitimiledesteklenmelidir.Çalışanlarkontrolönlemlerinenedenihtiyaçduyulduğunu,kendilerininvediğerlerininvirüstenkorunmasınanasılyardımcıolacağınıanlarlarsatedbirlerebağlıkalırlar.

58

Sait İşseven

“Türkiye’de inovasyon biraz da çarıklı oluyor!”

Can Papuççuoğlu, “Çarıklı İnovasyon” adlı kitabında Türkiye’deki inovasyonun özetini, “Türkiye’de inovasyon biraz da çarıklı oluyor!” sözleriyle sunuyor. Yazar, kitabında kendi girişimcilik hikayesini anlatıyor.

K İ TA P

[email protected]

Girişimci,eğitmen,danışmanveyazarCanPapuççuoğlu,“Çarıklıİnovasyon”adlıkitabında,literatürbilgilerindençok,sahadakarşılaşılanzorluklardanbahsediyor.Değişenfikirlerdenyenidenşekillenenplanlamalarauzanankapsamlıbirişöyküsüsunuyor.Sonundaiseülkemizdevehattabirçokülkedebenimsenen“Kervanyoldadüzelir”anlayışınadeğiniyor.

GirişimcilikhayatınagençyaşlardabaşlayanPapuççuoğlu,Türkiye’ninilkçevrimiçiDVDmağazasınıkurduvesonrasındabasınyayınpazarlamasıalanındafarklışirketlerdetecrübekazanarakyinebazıyabancımarkalarınTürkiyepazarınagirmesindeöncülüketti.

Bugünisegerçekleştirdiği“çarıktainovasyon”girişimiylekariyerinedevamediyor.

Çarık girişimi

Pabuççuoğlu,bazıbölgelerdeyemeniolarakbilinen,Anadolu’nununutulandeğeriolançarığı,yurtdışınataşıyanbirgirişimeöncülüketti.BaştaAmerikalıbirgençtarafındanbeğenilip,ticariışıkolduğubelirlenenveoyöndegirişimcisinimotiveeden,sonradayolaçıkılanbu

çarıkgirişimihiçdekolayolmamış.Çünkübuyoldasüreç,değişenkararlar,GüneydoğuAnadolu’dayapılananalizlervebölgehalkınınbutarzgirişimlereolantepkisiileşekillenmiş.Yazar,bugirişiminde,işyapmaşeklinieleştirenlerle,“Yüzlerceyıllıkgeleneğisenmideğiştireceksin”diyenlerlevedahapekçokengellekarşılaşmış.BudeneyiminikitabınataşıyanPabuççuopluiknadanişgeliştirmeyedekpekçokayrıntıyadeğiniyor.

CanPapuççuoğlu,sadecebaşındangeçenilginçolaylarıdeğil,girişimindeedindiğiprofesyoneltecrübeleridesatıraralarındaaktarıyor.Hergirişimcininyaşadığıveyayaşayacağıgüzelfikribulmaheyecanınıaktaranyazarşöylediyor:“Dikkatliadımlaratılmazsa,çoksatmak,çokzenginolmakgibihayaller,girişimciliksürecindeyıkımahattamaddikaybanedenolabiliyor.Büyümeningetirdiğisorunlarkontroledilmezsebugirişimcilikyolculuğundaistenmeyenbiryönegidilebilir.”

Psikolojik sermaye de çok değerli

Yazar,ayrıcakurumlardayapılacakinovasyondaçalışankatılımınındaaltınıçiziyor.2010’luyıllardayetenekliçalışanlarışirketbünyesinealmaknekadarönemliyse,2020’debuyeteneklerinnasılbiraradaçalışacaklarınıbulmakdabirokadarönemli.Pabuççuoğlu,burada,inovasyonudestekleyenşirketkültürününvepsikolojiksermayeninnekadarönemliolduğunadeğiniyor.

“Dikkatli adımlar atılmazsa, çok zengin olmak gibi hayaller, bu süreçte yıkıma hatta maddi kayba neden olabiliyor. Büyümenin getirdiği sorunlar kontrol edilmezse, girişimcilik yolculuğunda istenmeyen bir yöne gidilebilir.”

Başkalarının deneyimleri yol gösterebilir

Yazar,gerekbireyselgirişimcilikyolculuğunda,gerekseinovatifbirşirketolmahedefinde,okumanınvearaştırmanınöneminivurguluyor.“Herkonuyubizzatdeneyimlemekşartdeğil.Bazıkararlarıalırkenbaşkalarınındeneyimlerindendeyararlanabiliriz”fikrinidestekliyor.

İnovasyonodaklışirketlererehberolabilecekniteliktebuçalışma,başarısızlıklarlabaşarınıniçiçegeçtiğibirhikâyesunuyor.Yazar,“Anlatacağımhikâyedebahsettiğimürününenindesonundabirçarıkolduğunuunutmayın”diyor.VebuhikâyebizegösteriyorkiçarıktanbileinovasyonoluyorvehattaTürkiye’deinovasyonbirazdaçarıklıoluyor!

İyiokumalar

K İ TA P L I K

Dijital Çağda Esnek LiderKolektif, Doğan Kitap

Başlangıcındangünümüzekadarliderlik,birbirininiçindençıkan kavramkümeleriyle,sözvekarar süreçlerindebütünsorumluluğuüstlenen birkişiüzerindentanımlandı.Oysa günümüzde,dijitalteknolojiningündelik hayatımızınheralanınayayılanaraçları, tarihtebelkidehiçgörülmediğikadar, bireyinkendiniifadeedebilmesine,karar süreçlerinekatılmasınaimkântanıyor.Bu çağda,liderlikkavramınındadeğişime uğramasıkaçınılmaz.

Kendisinin Efendisi Olmayan Hiç Kimse Özgür DeğildirEpiktetos, Destekler Yayınları

“Güneşin,ayın,yıldızların,yerinve denizintadınıçıkarankişineyalnızdır nedeçaresiz.”

Frigyalıbirköleolarakdoğduğuhayatı, stoacıbirfilozofolaraktamamlayan Epiktetos’unsadelik,akıl,güven,seçme özgürlüğü,an’ıyaşamavehuzurüzerine inşaettiğibasitamaköklüfelsefesi, günümüzinsanınınanlamarayışınaikibin yılöncesindenışıktutmayadevam ediyor.

İnsan Odaklı Liderlik Prof.Dr.SinanCanan,SesilPir, Tuti Kitap

Herşeyinhızladeğiştiği,insanın;zenginleştikçefakirleştiği,iletişimfırsatlarıarttıkçayalnızlaştığıbirdünyada“İnsanOdaklı Liderlik”nasılolmalıdır?Kitap,mutlu çalışanlar,verimlilikvekaliteliişgücü yaratmakisteyenliderlerin,hemaklı hemdekalbinasılhareketegeçirmeleri gerektiğininformülleriniveriyor.

NETFLIX: Bu İş Asla TutmazMarcRandolph,Konu Kitap

Netflix’inbirfikirdenşirketedönüşmesinindahaönceanlatılmamışinanılmazhikâyesi,şirketinilkCEO’suve kurucularındanMarcRandolph tarafındananlatılıyor.Randolphve yatırımcıReedHastings,internetten faydalanarakfilmkiralamagibi basitbirfikribularakyolaçıktılarve Netflix’iyarattılar.

Yeşil Pazarlamayı Anlamak: Modern Dönemin Pazarlama YaklaşımıFilizAslanÇetin,Gece Kitaplığı

Çevresorunlarınıönemseyen tüketicilerinsatınalmadavranışları dabundanetkileniyor.Tüketicilerin çevreyedahaazzararverenürünleri seçmeeğilimiiçindeolmaları, “yeşilpazarlama”faaliyetlerinin yayılmasınıkolaylaştırdı.

Ben İstersem-İlham Veren HayatlarMelisAlphan,Doğan Kitap

Bukitap,AydınDoğanVakfı’nınhayatageçirdiği“Sendeyapabilirsin”projesindenilhamalınarakortayaçıkarıldı.Zorkoşullararağmenvarlıklarınıortayakoyanüniversite öğrencisigençkızlarınfotoğraflarını MustafaSevençekti,hikâyelerini MelisAlphanyazdı.

59

60

ODTÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü ve INSEAD Fransa ve Singapur’da MBA’den mezun oldu. Danone, McKinsey, GÖSAŞ, BBVA Amerika şirketlerinde farklı pozisyonlarda görev aldı. Öncesinde Garanti Ödeme Sistemleri’nde Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak çalıştı.

Robert Kolej ve Boğaziçi Üniversitesi’nden mezun oldu. Manchester Business School’dan MBA diploması aldı. Kariyerine Shell Almanya’da başladı. Almanya Pazarlama Direktörleri Konseyi Üyesi. Son olarak, Avrupa ve Güney Afrika Shell Filo Çözümleri Genel Müdürü olarak görev yaptı.

İTÜ Elektrik-Elektronik Fakültesi, Elektrik Bölümü’nden mezun oldu. Yeni görevine atanmadan önce şirketin Partner İş Birimi, Ticari Ürünler İş Birimi, Partner ve Dijital Enerji İş Biriminin Genel Müdürlüğü görevlerini üstlendi.

Fransa, Nice Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Bölümü’nden mezun oldu. Subaru, Citroën, Renault markalarında çalıştı. En son Peugeot Türkiye’de Ürün ve Fiyatlandırma Müdürlüğü görevini yürüttü.

Çağrı Süzer Garanti Ödeme SistemleriGenel Müdür Emre Turanlı Shell & Turcas

CEO

Erhan KayaSchneıder ElectrıcTürkiye Satışları Genel Müdür Yardımcısı Gupse Kaplan

Peugeot Türkiye Pazarlama Direktörü

İTÜ Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Koç Holding, Borusan Holding gibi şirketlerde orta ve üst düzey yöneticilik yaptı. Önceki görevinde Borusan Otomotiv BMW-MINI Genel Müdürü olarak çalıştı.

İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. AEG ETİ, Areva, Alstom firmalarında çeşitli üst düzey yöneticilik görevlerinde bulundu. Önceki görevinde, General Electric Bölge Satış Direktörü olarak çalışıyordu.

Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. İş hayatına Ernst&Young’da başladı ve sırasıyla Gillette, P&G ve Shaya’da çalıştı. Önceki görevinde Coca-Cola İçecek Türkiye Finans Direktörü olarak çalıştı.

Ankara Üniversitesi Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü’nden mezun oldu. Öncesinde Turkcell, Ogivly PR, Sütaş ve Siemens Türkiye’de Kurumsal İletişim Müdürü olarak görev yaptı.

Uğur Sakarya Tunç TezelOTOMOL GrupCEO

Best TransformerGenel Müdür

Tulu KaragözTuğçe Altınsoy Vodafone TürkiyeFinanstan Sorumlu İcra Kurulu Başkan Yardımcısı

Yıldız HoldingKurumsal İletişim Grup Direktörü

İbrahim ToprakFibabankaHazineden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Mırella Kaspı

BeymenPazarlama İletişimi Genel Müdür Yardımcısı

Nazan Somer Özelgin

MAPFRE Sigorta Yönetim Kurulu Başkanı

AegonFinanstan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı

Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. Arthur Andersen ve Yapı Kredi Bankası’nda üst düzey yöneticilik yaptı. Önceki görevinde MAPFRE Sigorta’da Yönetim Kurulu Üyesiydi.

ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. 2003’te Akbank’ta çalışma hayatına başladı. Önceki görevinde Bilanço Yönetimi Müdürlüğü görevini yürüttü.

Marmara Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. İş hayatına Ernst&Young’ta başladı. Önceki görevinde Ergo Türkiye Finanstan Sorumlu İcra Kurulu Üyesi olarak çalıştı.

ATAMA-TRANSFER

Seda Hacıoğlu

Koç Üniversitesi İşletme Yönetimi Bölümü’nden mezun oldu. Unilever Fransa ve Türkiye, Omo, Rinso, Yumoş, Cif ve Domestos markalarında üst düzey yöneticilik yaptı. Yeni görevinden önce Arçelik’te Global Pazarlama Direktörü olarak çalıştı.

DÜZELTME: PY Dergisi 85. sayısında, Best Transformer Genel Müdürü Tunç Tezel’in unvanı hatalı yer almıştır. Düzeltir, okurlarımızın bilgisine sunarız.

İnandığınız şeyi yapmanız için süper güçlere sahip olmanız gerekmiyor.

Ayn RandFilozof, Yazar

Mesele bana kimin izin vereceği değil, beni kimin durdurabileceğidir.

Debbi Fields Mrs. Fields Bakeries Kurucusu

Zamanı toplumların lehine işletebilmek için, genç kuşakların karar mekanizmalarına katılmalarını bir an önce sağlamamız gerekiyor.

Faruk Eczacıbaşıİş İnsanı

Dwight Eisenhower Siyasetçi, Asker

Liderlik, yapılmasını istediğiniz bir işi bir başkasına, sanki o istiyormuş gibi yaptırma sanatıdır.

Ne en güçlü olan tür hayatta kalır, ne de en zeki olan... Hayatta kalan, değişime en çok adapte olabilendir.

Charles DarwinBilim İnsanı

İtibar 30 yılda kazanılır, bir gecede kaybedilebilir.

Suna Kıraçİş İnsanı

P Y - M AY I S / H A Z İ R A N İ Ş ’ E D O K U N A N S Ö Z L E R

dünya, pandemiyi hangi liderlikle aşacak? · arvato crm türkiye ... ise günde ancak 7 euro...

Documents