Doświadczenia współpracy klastrów w rejonie Morza Bałtyckiego

Bogumił Hausman, VINNOVA(Szwedzka Agencja Rządowa ds. Systemów Innowacji)

bogumil@hausman.se

Gdańsk, Sierpień 2013

2

Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego

W dniu 14 grudnia 2007 r. Rada Europejska na posiedzeniu w Brukseli przyjęła w konkluzjach zapis, który stał się mandatem dla Komisji Europejskiej do podjęcia prac nad Strategią Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego.

Rezultatem tych prac jest przyjęty w dniu 10 czerwca 2009 r. Komunikat Komisji Europejskiej ws. Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego.

3

Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego

Aktywizacja potencjału, który powstał w regionie w wyniku rozszerzenia UE w 2004 r. poprzez realizację następujących priorytetów:

• ochrona środowiska• dobrobyt• dostępność i atrakcyjność• bezpieczeństwo

Wzmocnienie konkurencyjności regionu Morza Bałtyckiego

• zróżnicowany poziom rozwoju gospodarczego

• niewystarczające wykorzystanie potencjału innowacyjnego

• niekorzystna struktura i niedostateczne wykorzystanie potencjału klastrów

• bariery utrudniające rozwój przedsiębiorczości

Potencjał regionu • Współpraca gospodarcza między małymi,

średnimi i dużymi międzynarodowymi przedsiębiorstwami

• Masa krytyczna w dziedzinie nauki i innowacyjności

• Współpraca naukowa i badawczo-rozwojowa

• Trans graniczna mobilność studentów, naukowców i pracowników

Oczekiwane efekty dla regionu Morza Bałtyckiego

• Zwiększenie poziomu wykształcenia i mobilności osób

• Wzrost małych i średnich przedsiębiorstw

• Wzrost komercjalizacji wyników badań naukowych

• Wzrost ilości innowacyjnych przedsiębiorstw

• Wzrost inwestycji zagranicznych

Dziedziny przyszłego wzrostu?

• Technologie ochrony środowiska i produkcja energii

• Przetwarzanie żywności

• Opieka zdrowotna i opieka nad osobami w podeszłym wieku

• Informatyka i komunikacja

• Biotechnologia

• Technologie drzewne

• Turystyka

• Współpraca między różnymi dziedzinami

Przykłady działań

• Formacja sieci trans granicznych klastrów w celu osiągnięcia masy krytycznej i lepszej widoczności

• Identyfikacja "brakującego łącza" w łańcuchu wartości i aktywne wyszukiwanie brakujących partnerów

• Wspólne uczestnictwo w wystawach/targach z innymi partnerami w regionie Morza Bałtyckiego

• Wzmocnienie "międzynarodowej kompetencji" małych i średnich przedsiębiorstw (umiejętność negocjacji, itp.)

• Wzmocnienie "międzynarodowej kompetencji" menedżerów sieci klastrów (zarządzanie projektami międzynarodowymi, umiejętności językowe itp.)

Przykłady działań

• Wspólne analizy rynku

• Wspólne działania zmierzające do przyciągnięcia najlepszych zagranicznych naukowców

• Zbieranie informacji na temat badań i kierunku rozwoju w innych krajach

• Akumulacja wiedzy przez gromadzenie wspólnej własności intelektualnej

• Wspólne działania na rzecz międzynarodowych standardów i norm

• Współpraca dotycząca nabywania i użytkowania infrastruktury badawczej

Przykłady działań

• Koordynacja programów badawczych

• Współpraca w ramach Unijnych programów badań i rozwoju

• Wspólne pakiety wsparcia dla przedsiębiorstw zagranicznych inwestujących w regionie Morza Bałtyckiego (ulgi podatkowe, preferencyjny dostęp do nieruchomości, itd..)

Triple Helix

Inicjatywy współpracy

BSR InnoNet – pilotażowe projekty współpracy między inicjatywami klastrowymi w rejonie Morza Bałtyckiego. Okres trwania 1 rok. Zakończone praktycznie w 2010 roku.

Doświadczenia były podstawą do rozpoczęcia StarDust (The Strategic Project on Trans-national Commercial Activities in Research & Innovation, Clusters and in SME-Networks). Program trwa do końca 2013 roku. Budżet 6,5 milionów €.

Pilotażowe projekty współpracy

W projektach pilotażowych wzięło udział 21 inicjatyw klastrowych z 8 krajów (Szwecji, Danii, Finlandii, Norwegii, Islandii, Polski, Łotwy i Litwy).

Dziedziny współpracy:

•Informatyka i komunikacja

•Technologie drzewne, meblarstwo i projektowanie

•Przetwarzanie żywności

•Bioenergia

Kryteria wyboru uczestniczących inicjatyw klastrowych

• Nowe inicjatywy klastrowe mające swe źródło w prowadzonych badaniach naukowych

• Dojrzałe klastry z kilkoma latami działalności

• Inicjatywy klastrowe oparte na łańcuchu wartości

• Inicjatywy klastrowe szukające nowych możliwości biznesowych dla tradycyjnych gałęzi przemysłu

Projekty pilotażowe

Pilot 1 Pilot 2 Pilot 3 Pilot 4

Focus Emerging clusters Mature clusters Value-chain New business with research- clusters opportunities for

intensive activities mature industries

Area Biotechnology with Food ICT (entire value Wood production focus on chain of mobile and furniture

environment devices) Participants Finland Finland Denmark Finland

Norway Iceland Finland Latvia

Poland Poland Latvia Lithuania

Sweden Sweden Poland Poland

Sweden Sweden

Uczestnicy z Polski

Przetwarzanie żywności

•Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Informatyka i komunikacja

•ICT Pomorze Zachodnie

Bioenergia

•Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny (BKEE)

Technologie drzewne, meblarstwo i projektowanie

•Zachodniopomorski Klaster Drzewno-Meblarski

•Uniwersytet Łódzki

•Politechnika Poznańska

Ważne efekty współpracy miedzy inicjatywami klastrowymi

• Poszerzenie wiedzy na temat wzajemnych kompetencji i możliwości współpracy (poznanie firm i szkół wyższych wchodzących w skład różnych inicjatyw klastrowych)

• Nawiązanie osobistych kontaktów ”it is all about people”

• Stymulowanie lepszej współpracy wewnątrz własnej inicjatywy klastrowej

Ważne efekty współpracy miedzy inicjatywami klastrowymi (c.d.)

• Wymiana informacji na temat własnej działalności

• Współpraca w zakresie interesujących konferencji i programów unijnych

• Zwiększenie działalności biznesowej ”it is all about money”

Ważne czynniki przy nawiązywaniu i prowadzeniu współpracy

• Wzajemne zaufanie między ludźmi odpowiedzialnymi za współpracę

• Kompetentne i profesjonalne kierownictwo inicjatyw klastrowych

• Motywacja – perspektywy szybkich zysków połączone z długofalową wizją współpracy

• Dobrze zdefiniowana oferta (biznesowa i naukowa) każdej inicjatywy klastrowej

• Aktywne poparcie wszystkich członków inicjatywy klastrowej

Ważne czynniki przy nawiązywaniu i prowadzeniu współpracy (c.d.)

• Aktywny udział wszystkich poziomów inicjatywy klastrowej

• matchmaking jest ważny, ale nie zastąpi prawdziwych potrzeb współpracy

• Rozwijanie socjalnych aspektów współpracy (nieformalne miejsca spotkań zarówno kierownictwa jak i zwykłych uczestników)

• Wysoka kompetencja i motywacja ludzi odpowiedzialnych za współpracę

Ważne czynniki przy nawiązywaniu i prowadzeniu współpracy (c.d.)

• Wczesna definicja kompetencji i oczekiwań każdej inicjatywy klastrowej

• Osobiste kontakty osób odpowiedzialnych za kierowanie inicjatywami klastrowymi (representatives from executive boards)

• Rozwijanie wiedzy i kompetencji w zakresie współracy inicjatyw klastrowych (uczestnictwo w kursach, konferencjach, warsztatach)

”It is all about people””It is all about money”

Pytania?