มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
หนวยท 5
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
ในการจดการศกษาปฐมวย
อาจารย ดร.ชนพรรณ จาตเสถยร
ชอ อาจารยดร.ชนพรรณจาตเสถยรวฒ M.Ed.inEarlyChildhoodandElementaryEducation BankStreetCollegeofEducation ค.ด.(การศกษาปฐมวย)จฬาลงกรณมหาวทยาลยต�าแหนง อาจารยประจ�าสาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชหนวยทเขยน หนวยท5
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-2 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
แผนการสอนประจ�าหนวย
ชดวชา การจดการศกษาและหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวย
หนวยท 5 แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
ตอนท 5.1แนวคดพนฐานเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ5.2หลกการและขอพจารณาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ5.3การจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
แนวคด1.แนวคดพนฐานเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการประกอบดวยความหมายความ
เปนมาและความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ2.การจดการศกษาปฐมวยใหสอดคลองกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการตองยดหลกการ
พฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยรวมทงค�านงถงพนฐานความรทตองใชประกอบการพจารณาตดสนใจและการตงเปาหมายการเรยนร
3.การจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ทน�าเดกไปสเปาหมายการเรยนรและชวยใหครตดสนใจไดอยางเหมาะสมใหความส�าคญกบ5เรองไดแกการวางแผนหลกสตรเพอใหบรรลเปาหมายการเรยนรทส�าคญการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรการประเมนพฒนาการและการเรยนรการสรางชมชนทเออตอการเรยนรและการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครว
วตถประสงคเมอศกษาหนวยท5จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายแนวคดพนฐานเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได2.อธบายหลกการและขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได3.อธบายแนวทางการจดการศกษาปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-3แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
กจกรรมระหวางเรยน1. ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท52. ศกษาเอกสารการสอนตอนท5.1–5.33. ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4. ฟงซดเสยงประจ�าชดวชา5. ชมดวดประกอบชดวชา(ถาม)6. ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท5
สอการสอน1. เอกสารการสอน2. แบบฝกปฏบต3. ซดเสยงประจ�าชดวชา4. ดวดประกอบชดวชา(ถาม)
การประเมนผล1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3. ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา
เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน
หนวยท 5 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-4 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
ตอนท 5.1
แนวคดพนฐานเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท5.1แลวจงศกษารายละเอยดตอไป
หวเรอง5.1.1ความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ5.1.2ความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ5.1.3ความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
แนวคด1. แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางในการจดศกษาส�าหรบเดกปฐมวยท
ค�านงถงอายและพฒนาการเดกความแตกตางระหวางบคคลและบรบททางสงคมและวฒนธรรมของเดกเปนส�าคญ
2. แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางทพฒนาขนในชวงตนของศตวรรษท19โดยสมาคมการศกษาปฐมวยแหงชาตของประเทศสหรฐอเมรกาเพอพฒนาคณภาพการศกษาในระดบปฐมวย และมการปรบปรงอยางตอเนองจนถงปจจบน โดยอาศย ผลการวจยขออภปรายและวพากษจากจากผทรงคณวฒและนกการศกษาปฐมวยจากประเทศตางๆเปนฐานคดในการปรบปรงพฒนา
3.แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางในการจดการศกษาทสงผลกระทบและมความส�าคญตอเดกโดยตรง รวมทงมความส�าคญตอพอแมผปกครอง คร และสงคมประเทศชาตในแงมมทแตกตางกน
วตถประสงคเมอศกษาตอนท5.1จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได2. อธบายความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได3. อธบายความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-5แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
เรองท 5.1.1
ความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
การจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยทมคณภาพเปนการสรางรากฐานทแขงแรงใหแกชวตเพราะการศกษาทเดกไดรบในชวงวยนมอทธพลอยางยงตอการพฒนาและการเรยนรในอนาคตดงทHeckman(2011) นกเศรษฐศาสตร รางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตรไดชวา การลงทนพฒนาเดกปฐมวย เปนการลงทนทคมคาทสด เนองจากการจดการศกษาในระดบปฐมวยทมคณภาพใหผลตอบแทนคนในอนาคตถง7เทาสอดคลองกบวระชาตกเลนทอง(2010)ทกลาววาการพฒนาเดกในชวงปฐมวยเปนการสรางทนมนษยใหแกประชากรของประเทศและสามารถสรางความเสมอภาคดานเศรษฐกจและสงคมไดการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยใหมคณภาพมหลายรปแบบหลายแนวทาง แนวทางหนงทไดรบความนยมเปนอยางมากในแวดวงการศกษา คอ แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ซงในเรองนจะกลาวถง ความหมายความเปนมาและความส�าคญดงรายละเอยดตอไปน
ความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยสมาคมการศกษาปฐมวยแหงชาตในประเทศสหรฐอเมรกา (National Association for the
Education ofYoung Children) หรอทเรยกกนวา NAEYC ไดพฒนา “แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ”ซงมชอเรยกเปนภาษาองกฤษวาDevelopmentallyAppropriatePracticeหรอทเรยกกนอยางสนๆวาDAPซงNAEYCไดอธบายความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการวาเปนแนวทางทเกยวของกบการสอนทตงอยบนฐานของงานวจยทเกยวของกบพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยและพนฐานความรเกยวกบประสทธผลของการศกษาการดแลและการใหการศกษาแกเดกปฐมวยโดยการจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการสามารถชวยใหเดกเกดพฒนาการและการเรยนรสงสด แนวปฏบตทเหมาะสมตงอยบนพนฐานความรส�าคญ 3 ประการ ไดแก 1) ความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก 2) ความรเกยวกบจดแขง ความสนใจ และความตองการของเดกเปนรายบคคลและ3)ความรเกยวกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอย(Bredekamp&Copple,1997;NAEYC,n.d.-a)
อยางไรกตามดวยแนวทางนไดรบความนยมอยางแพรหลายจงมการน�าค�าวาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ไปประยกตใชเพออธบายบรบทและแงมมทางการศกษาไวหลากหลาย ท�าใหความหมายของค�านปรบเปลยนไปจากความหมายเดมทใหไวโดยNAEYCมรายละเอยดดงตอไปน
Copple&Bredekamp(2006,p.3)ใหความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการวาเปนการสอนทตอบสนองตอความตองการของเดกทงรายบคคลและรายกลมโดยค�านงถงธรรมชาตและพฒนาการของเดกในแตละชวงวยทเออใหเดกแตละคนบรรลถงเปาหมายการเรยนรซงการตงเปาหมายส�าหรบเดกแตละคนอาจแตกตางกนไป ขนอยกบพฒนาการและการเรยนร ประสบการณ ความร และ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-6 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
ทกษะของเดก ทงนเปาหมายการเรยนรทตงไวตองสรางความทาทาย แตตองไมยากเกนไป จนเดกไมสามารถท�าได
Eliason & Jenkins (2008) กลาววา แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ เปนการทครจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอตวเดก ตามทเดกเปน ไมใชจากสงทครคาดหวงวาเดกจะเปน แนวปฏบตทเหมาะสมมลกษณะส�าคญคอ 1)มความเหมาะสมกบวยและพฒนาการของเดกตอบสนองตอความแตกตางระหวางบคคล และเหมาะสมกบวฒนธรรมและภาษาของเดก 2) หลกสตรและการจดประสบการณในหองเรยนตอบสนองตอความตองการของเดกทกคน 3) การเลนเปนองคประกอบส�าคญของหลกสตร 4) การจดประสบการณการเรยนรสงเสรมใหเดกไดลงมอกระท�า ไดเลอก ส�ารวจ สบคน ตงค�าถาม และแกปญหา 5) เดกสรางองคความรใหมดวยตนเอง โดยตอยอดจากประสบการณเดม 6) พฒนาการดานตางๆ ของเดกเปนไปตามอตราการพฒนาของเดกแตละคน 7) การประเมนเดกควรเปนการประเมนตามสภาพจรง8)ครอบครวเดกมความส�าคญและ9)ชมชนทเออตอการเรยนร
Copple&Bredekamp(2009,p.xii)กลาววาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนการตอบสนองตอความตองการของเดก ครตองรจกเดกทกคนและชวยใหเดกบรรลเปาหมายการเรยนรได การจดการเรยนการสอนจงตองจดใหเหมาะสมกบวยและพฒนาการของเดก ตอบสนองตอความแตกตางระหวางบคคลและสมพนธกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมของเดกการปฏบตตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไมใชการใหเดกท�าแตสงทงายๆ แตครตองตงเปาหมายการเรยนรและจดประสบการณ การเรยนรทเหมาะสมกบการเรยนรและพฒนาการของเดกทงนเปาหมายตองมความทาทายเพยงพอทจะท�าใหเดกสนใจและเกดความกาวหนา
Gordon&Browne(2014)กลาววาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางทพฒนาขนโดยNAEYCทใชองคความรและงานวจยเกยวกบพฒนาการเดกความสนใจความสามารถของเดกเปนฐานคดในการจดการศกษาใหแกเดกปฐมวย โดยมงจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศการเรยนรทมงเนนใหเดกเกดการเรยนรผานกจกรรมการจดประสบการณการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมลกษณะส�าคญคอ1)โปรแกรมและหลกสตรตอบสนองตอความสนใจและความตองการของเดก2)เดกมสวนรวมในการเรยนรและเปนผสรางองคความรดวยตนเองผานการเลอกใชสอตางๆ3)การเลนเปนการเรยนรทส�าคญทชวยใหเดกพฒนา 4) การจดประสบการณการเรยนรสงเสรมพฒนาการทง 4 ดาน 5) ขอมลเกยวกบเดกในหองเรยนเปนขอมลส�าคญทใชในการเลอกกลยทธการสอน การจดหาสอทหลากหลายและการจดประสบการณการเรยนรและ6)ความคาดหวงทครตงไวตองเหมาะสมกบวยของเดกโดยเปนความทาทายทพอดไมยากเกนความสามารถของเดก
ChildCareAware(2016)ใหความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการวาเปนการใชองคความรเกยวกบพฒนาการเดกและความตองการของเดกเปนรายบคคลเปนฐานในการจดโปรแกรมการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยเพอใหสามารถจดการศกษาไดเหมาะสมกบอายและชวงพฒนาการของเดก
จระพนธ พลพฒน (2559, น. 287) ใหความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการวาเปนการสอนทท�าใหเหมาะสมกบวยของเดกประสบการณความสามารถและความสนใจทงรายบคคลและกลมและชวยใหเดกกาวผานสงทาทายและบรรลเปาหมายทท�าใหเดกมการเรยนรอยางตอเนอง
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-7แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
อรณหรดาล(2553,น.3)ใหความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการวาเปนการจดประสบการณเพอพฒนาเดกทหลากหลายและเหมาะสมกบวย ประสบการณ ความสนใจ และความสามารถสามารถตอบสนองความตองการของเดกเปนรายบคคลและเปนกลม
จากความหมายทกลาวมาทงหมดในขางตนจะเหนไดวาถงแมนกวชาการและนกการศกษาอธบายความหมายของค�าวาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการแตกตางกนแตสาระส�าคญทใหไวโดยNAEYCยงคงเดม คอ แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ เปนแนวทางในการจดการศกษาทมงเนนใหเดกเกดพฒนาการและการเรยนรสงสดตามศกยภาพโดยค�านงถงพฒนาการและการเรยนรของเดกความตองการของเดกเปนรายบคคลและบรบททางสงคมและวฒนธรรมของเดกเปนส�าคญ
สรปไดวา แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ หมายถง แนวทางในการจดศกษาส�าหรบเดกปฐมวยทพฒนาขนจากการใชองคความรจากการศกษาและการวจยเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกและพนฐานความรตางๆเกยวกบการใหการศกษาแกเดกปฐมวยมงเนนการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยทตอบสนองตออายและชวงพฒนาการในแตละวยประสบการณและความสามารถของเดกทงรายบคคลและรายกลม ค�านงถงความแตกตางระหวางบคคล และบรบททางสงคมและวฒนธรรมของเดก ทเออใหเดกแตละคนบรรลเปาหมายการเรยนร
กจกรรม 5.1.1
ใหนกศกษาอธบายความหมายแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
แนวตอบกจกรรม 5.1.1
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ หมายถง แนวทางในการจดศกษาส�าหรบเดกปฐมวยทใหความส�าคญในเรองการจดการศกษาทเหมาะสมกบวย พฒนาการ ประสบการณ และความสามารถของเดกทงรายบคคลและรายกลม ค�านงถงความแตกตางระหวางบคคล และบรบททางสงคมและวฒนธรรมของเดกรวมถงชวยใหเดกสามารถบรรลเปาหมายการเรยนร
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-8 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
เรองท 5.1.2
ความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางทไดพฒนาขนโดย NAEYC สมาคมนเปนองคกรอสระทมบทบาทส�าคญอยางยงในการขบเคลอนและพฒนาการศกษาส�าหรบเดกตงแตแรกเกด–8ปตงแตในชวงตนศตวรรษท19จนมาถงทกวนนเพอใหเขาใจเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมากยงขนในเรองนจะกลาวถงความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการซงแบงเปน3ระยะมรายละเอยดดงน
ระยะท 1 แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเรมตนในชวงตนศตวรรษท19โดยInternationalKinder-
garten Union (IKU) ซงในปจจบนเปลยนชอเปน TheAssociation for Childhood EducationInternational(ACEI)นกการศกษากลมนใหความสนใจเกยวกบการจดศกษาและการเตรยมครในระดบอนบาล และพยายามหาแนวทางจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยขน จงไดคดสรรผเชยวชาญจ�านวน 19คนเปนกรรมการในก�าหนดแนวทางจดการศกษาในระดบอนบาลผลลพธทไดคอรายงานจ�านวน3ฉบบรายงานฉบบแรกเนนการจดการเรยนการสอนทมโครงสรางและยดครเปนศนยกลาง รายงานฉบบทสองเปนการจดการเรยนการสอนผานการเลนเปนฐานทยดเดกเปนศนยกลางและรายงานฉบบสดทายเปนการจดการเรยนการสอนทผสมผสานระหวางแนวทางท1และ2(Bredekamp,1997citedinAldridge&Goldman,2007)ตอมาTheNationalAssociationforNurseryEducation(NANE)ซงภายหลงไดเปลยนชอเปนNationalAssociation for theEducation ofYoungChildren (NAEYC) ได ตพมพคมอแนวทางการจดศกษาในระดบกอนวยเรยน เรยกวาMinimum Essentials for NurserySchool Education เพอเปนแนวทางในการจดการศกษาส�าหรบเดกเลก (NANE, 1930 cited in Aldridge&Goldman,2007)
ระยะท 2 ในทศวรรษทผานมา(ค.ศ.1980-1990)ประเทศสหรฐอเมรกาไดจดตงศนยรบเลยงเดกเปนจ�านวนมาก
ซงศนยเหลานขาดการควบคมคณภาพและมบคลากรทท�างานในศนยจ�านวนมากทไมผานการฝกฝนทางNAEYC ตระหนกและเลงเหนความจ�าเปนในการพฒนาคณภาพการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวย ดงนนในปค.ศ.1985จงพฒนาเกณฑการรบรองคณภาพมาตรฐานการจดศกษาในระดบปฐมวยขนเพอชวยพฒนาคณภาพของศนยรบเลยงเดกตอมาNAEYCเหนวาเกณฑทพฒนาขนมานนขาดรายละเอยดเนอหา ท�าใหยากตอการน�ามาปฏบต รวมทงในชวงเวลานนการจดการศกษาปฐมวยบางสวนเนนไปในเรองการเรงอานเขยนและจดการเรยนการสอนทเนนครเปนศนยกลางดงนนในปค.ศ. 1986ทางสมาคม
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-9แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
จงไดตพมพเอกสารขนเรยกวา“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ(DevelopmentallyAppropriatePractice:DAP)”เพอแกไขปญหาดงกลาวเอกสารDAPจดท�าขนเพอใหความรและอธบายรายละเอยดเกยวกบลกษณะการปฏบตทเหมาะสมกบเดกปฐมวย ใหผทท�างานเกยวของกบเดกปฐมวยมแนวทางจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยทเหมาะสม เอกสารนประกอบดวยค�าประกาศจดยนในการจดการศกษา(position statement) ส�าหรบครและนกการศกษาปฐมวยทระบถงแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการครอบคลมเดกตงแตแรกเกด–8 ป ซงค�าประกาศจดยนฉบบนน�าเสนอเฉพาะแนวปฏบตทเหมาะสม และตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและไมเหมาะสมส�าหรบเดกวยแรกเกดและวยเตาะแตะ และส�าหรบเดกวย4-5ป
ในปตอมาNAEYC ไดปรบปรงเอกสารฉบบน โดยเพมรายละเอยดใหครอบคลมชวงวยอนๆโดยเพมเตมตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและไมเหมาะสมส�าหรบเดกวย 3ป และเดกวย 5-8ป เรองรอยเชอมตอ และเรองการประชาสมพนธเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการใหแกบคคลทเกยวของเพอใหผทท�างานเกยวของกบเดกเขาใจแนวทางการจดการศกษาทเหมาะสมส�าหรบเดกปฐมวยมากยงขน(Gestwicki,2007,pp.6-7;Gordon&Browne,2014,p.40;NAEYC,n.d.-a)
ระยะท 3 หลงจากทเอกสารแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไดเผยแพรในครงนน ทางNAEYC ได
รบการวพากษวจารณจากบคลากรทเกยวของกบเดกปฐมวยซงมทงผทเหนดวยและไมเหนดวยดงนนในป ค.ศ. 1996ทางNAEYCจงไดทบทวนและปรบปรงDAPอกครง โดยน�าผลการวจย ขออภปรายและวพากษจากผทรงคณวฒและนกการศกษาปฐมวยจากประเทศตางๆ มาวเคราะหและสงเคราะห จนสรปไดเปนค�าประกาศจดยนในการจดการศกษาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบปรบปรง(อรณหรดาล,2553,น.5)รวมทงไดตพมพหนงสอชอวาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบปรบปรงรายละเอยดของหนงสอประกอบดวยค�าประกาศจดยนในการจดการศกษาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ฉบบปรบปรง ขอมลเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกวยแรกเกด/วยเตาะแตะ เดกวย 3-5 ป และเดกวย 6-8 ป ตวอยางการปฏบต ทเหมาะสมและไมเหมาะสม และเรองการสงเสรมใหครเปนผตดสนใจทเหมาะสม (decisionmaker) เพอใหผทท�างานเกยวของกบเดกปฐมวยเกดความเขาใจเกยวกบแนวทางของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมากยงขนและสามารถน�าไปใชในการสอนไดจรง
ตอมาในป ค.ศ. 2008 เอกสารนไดถกทบทวนและปรบปรงอกครง และตพมพเปนหนงสอชอวา“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบท3”ซงประกอบดวยค�าประกาศจดยนในการจดการศกษาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการฉบบลาสดพฒนาการและการเรยนรของเดกวยแรกเกด/วยเตาะแตะเดกวย3-5ปและเดกวย6-8ปการเปนครทมประสทธภาพรวมทงเพมสอในรปแบบของแผนซดทมทงบทความและตวอยางวดโอการสอนตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการนอกจากน เอกสารฉบบปรบปรงนมการเปลยนแปลงส�าคญ คอ การปรบตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและไมเหมาะสม เปนการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตทตรงกนขามดวยทางNAEYCตระหนกวา
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-10 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
ตวอยางพฤตกรรมบางอยางไมไดถอเปนการปฏบตทไมดหรอไมถกตองแตหากเปนตวอยางพฤตกรรมทไมไดน�าไปสการเรยนรทดทสด รวมทงบรบททางวฒนธรรมอาจท�าใหแตละบคคลมมมมองเกยวกบพฤตกรรมแตกตางกนไป ดงนนจงไดปรบเปลยนชอ เพอสอสารใหเหน ตวอยางพฤตกรรมการปฏบตทตรงกนขามเปนพฤตกรรมทตองพงระวงมากกวาทจะชวาเปนพฤตกรรมทไมถกตอง (Copple & Bredekamp,2009,p.xi;NAEYC,n.d.-a)
กลาวไดวา NAEYC ไดพฒนาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการอยางตอเนอง โดยน�า องคความรใหมๆ ผลการวจยเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก พนฐานความรเกยวกบการดแลและการใหการศกษาแกเดกปฐมวยการเปลยนแปลงทางบรบทสงคมรวมทงขอวพากษขอวเคราะหจากนกการศกษามาใชเพอปรบปรงแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการใหเหมาะสมกบโลกทมการเปลยนแปลงอยางตอเนองรวมทงมการจดเอกสารและสออนๆขนเพอชวยใหผทท�างานเกยวของกบเดกปฐมวยเขาใจแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมากยงขน ซงความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการสามารถสรปเปนเสนเวลาไดดงน
ระยะท1 ระยะท2 ระยะท3
1900 1980 1996 2008
ตนศตวรรษท 19กลมสหภาพอนบาลนานาชาตไดก�าหนดแนวทางจดการศกษาในระดบอนบาล
1985NAEYCพฒนาเกณฑการรบรองคณภาพมาตรฐานการจดศกษาในระดบปฐมวย
1996NAEYCตพมพค�าประกาศจดยนในการจดการศกษาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบปรบปรง
2008DAPไดถกทบทวนและปรบปรงในปค.ศ.2008และตพมพเปนหนงสอชอวา“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบท3
1986NAEYCตพมพเอกสาร“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ-DAP”
1997ตพมพหนงสอชอวา“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบปรบปรง”
ภาพท 5.1 ความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
กจกรรม 5.1.2
ใหนกศกษาอธบายความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการพอสงเขป
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-11แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
แนวตอบกจกรรม 5.1.2
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางทพฒนาโดยNAEYCเพอพฒนาคณภาพการจดการศกษาปฐมวยในประเทศสหรฐอเมรกาโดยเรมตนจากการจดท�าคมอแนวทางการจดศกษาในระดบกอนวยเรยนเพอเปนแนวทางในการจดการศกษาส�าหรบเดกเลกตอมามการจดเกณฑการรบรองคณภาพมาตรฐานการจดการศกษาในระดบปฐมวยขนแตดวยเกณฑนขาดรายละเอยดท�าใหเกดอปสรรคในการน�าไปใชท�าใหทางสมาคมไดตพมพเอกสารขนในปค.ศ.1986เรยกวา“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ(Developmentally Appropriate Practice: DAP)” เพอใหความรและอธบายรายละเอยดเกยวกบลกษณะการปฏบตทเหมาะสมกบเดกปฐมวยใหผทท�างานเกยวของกบเดกปฐมวยมแนวทางจดการศกษาทเหมาะสม เอกสารDAP ไดรบการปรบปรงและพฒนาเรอยมาจนถงปจจบน โดยน�าองคความรใหมๆและผลการวจยทเกยวของกบพฒนาการและการเรยนรของเดก และขอวพากษ ขอวเคราะหจากนกการศกษามาใชเปนฐานในการพฒนานอกจากนNAEYCไดมการตพมพหนงสอประกอบเอกสารDAPขนเพอชวยใหครและผทเกยวของกบเดกปฐมวยมความเขาใจเกยวกบDAPมากยงขน
เรองท 5.1.3
ความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางในการจดการศกษาทใหความส�าคญอยางยงตอ สวสดภาพและการศกษาของเดก โดยเนนการจดการศกษาใหสอดคลองและเหมาะสมกบวย ความสนใจของเดกทงในฐานะปจเจกบคคลและในฐานะสมาชกของกลมการจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนการจดการศกษาทตอบสนองตอธรรมชาตและวถการเรยนรของเดกชวยสงเสรมใหเดกมพฒนาการสมวย รอบดาน และเกดการเรยนรทมความหมาย แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการจงมความส�าคญตอตวเดกอยางยงอกทงยงมความส�าคญตอพอแมผปกครองตอครและตอสงคมและประเทศชาตดงมรายละเอยดตอไปน
ความส�าคญตอตวเดก1. ท�าใหเดกไดรบการพฒนาอยางเปนองครวมทสมดลรอบดาน แนวปฏบตทเหมาะสมกบ
พฒนาการตงอยบนหลกการพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยโดยใหความส�าคญตอการพฒนาเดกทงสดาน ไดแก ดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา ซงพฒนาการเหลาน มความเกยวของและสมพนธกน รวมทงสงผลกระทบตอกนและกน ความเขาใจนท�าใหครและบคคลทเกยวของกบเดกใหความส�าคญตอการพฒนาเดกในทกดานอยางสมดล
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-12 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
2. ท�าใหเดกเรยนรอยางมความสข แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมงใหเกดแนวปฏบตทางดานการสอนทเหมาะสมกบวยและพฒนาการของเดก รวมทงค�านงถงประสบการณ ความสามารถความสนใจและบรบทสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอยการจดประสบการณลกษณะนสอดคลองกบวถการเรยนรของเดกท�าใหเดกสนกสนานไปกบการเรยนรมความกระตอรอรนและความใครรอยากมสวนรวมในการเรยนรไมรสกเครยดกบการเรยนรสงใหมๆ
3. ท�าใหเดกเกดประสบการณการเรยนรทมความหมาย แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเนนการจดประสบการณการเรยนรทค�านงถงประสบการณเดมและสงทอยรอบตวเดก ท�าใหการเรยนรทเกดขนเปนการเชอมโยงระหวางประสบการณการเรยนรเดมกบประสบการณการเรยนรใหมท�าใหเกดความเขาใจเกยวกบสงตางๆ รอบตวอยางลกซงและมความหมายตอตวเดก ดงท Copple & Bredekamp(2006,p.17)ไดชวาหากเดกไดรบขอมลและมโนทศน(concept)ทเชอมโยงกบสงทเดกรและเขาใจแลวจะท�าใหเดกเรยนรอยางมความหมายและน�าไปสการเรยนรทดทสด
4. ท�าใหเดกเกดความรสกทดตอตนเอง แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการค�านงถงอายและพฒนาการของเดก และความแตกตางระหวางบคคล ท�าใหเดกไดรบประสบการณการเรยนรทเหมาะสมกบวยและธรรมชาตการเรยนรและการตอบสนองทสอดคลองกบความตองการความสนใจของเดกแตละคนสงผลใหเดกสนใจในสงทเรยนร เรยนอยางมความสข เกดทศนคตทดตอตนเองและตอการเรยนร และน�าไปสประสบความส�าเรจในการเรยน
5. ท�าใหเดกไดเรยนรถงบทบาทหนาทและการปฏบตในสงคมแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการใหความส�าคญตอบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอย ซงชวยสงเสรมใหเดกไดเรยนรบทบาทหนาทและการปฏบตตนในฐานะทเปนสมาชกของครอบครวและชมชนทเดกอาศยอยเรยนรการปฏบตตนทเหมาะสมไดซบซบวฒนธรรมและคานยมกฎกตกาของสงคมรวมถงคณธรรมและจรยธรรมตางๆ(อรณหรดาล,2553)
ความส�าคญตอพอแม ผปกครอง1. ท�าใหพอแม ผปกครองมความพงพอใจในการเรยนรของเดก แนวปฏบตทเหมาะสมกบ
พฒนาการเนนการพฒนาเดกอยางเปนองครวมและการจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอธรรมชาตการเรยนรของเดก ท�าใหเดกไดรบการพฒนาทกดานอยางสมดล เรยนรอยางมความสข และมแรงจงใจ ในการเรยนท�าใหพอแมผปกครองมความสขใจและสบายใจทเหนลกมความกระตอรอรนในการเรยน
2. พอแม ผปกครองมสวนรวมในการเรยนรของเดก แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเชอวาความสมพนธระหวางครอบครวและโรงเรยนมความส�าคญโดยความสมพนธควรตงอยบนฐานของความเคารพซงกนและกนใหความรวมมอกนมการสอสารสองทางใหครอบครวมสวนรวมในการตดสนใจและเปนแหลงเรยนร (จระพนธ พลพฒน, 2559) การจดการศกษาตามแนวทางนใหความส�าคญกบบทบาทของพอแมผปกครองและเปดโอกาสใหพอแมผปกครองเขามามสวนรวมในการเรยนรกบเดกสงผลใหพอแม ผปกครองมความรความเขาใจเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกเพมขน และสามารถสนบสนนการเรยนรของเดกไดดยงขน
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-13แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
ความส�าคญตอคร1. ท�าใหครสามารถจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอความตองการของเดกไดอยาง
แทจรง แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางทครตองน�าความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก ขอมลเกยวกบเดก และขอมลเกยวกบบรบทสงคมและวฒนธรรมมาใชเปนแนวทางในการจดประสบการณการเรยนรทเออตอพฒนาการและความตองการของเดกท�าใหการสอนของครตอบสนองตอธรรมชาตและการเรยนรของเดกปฐมวย
2. ชวยเพมพนประสทธภาพในการจดการเรยนการสอน แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการสงเสรมใหครใชยทธศาสตรการสอนทหลากหลายเพอตอบสนองตอความตองการของเดกสงผลใหตองมการพฒนาการจดการเรยนการสอนใหมประสทธภาพมากขนดงทกลาววาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนหวใจส�าคญของการพฒนาครใหมประสทธภาพ(Copple&Bredekamp,2009,p.33)
ความส�าคญตอสงคมและประเทศชาต1. ท�าใหสงคมและประเทศชาตมทรพยากรมนษยทดและมคณภาพแนวปฏบตทเหมาะสมกบ
พฒนาการใหความส�าคญกบการศกษาในระดบปฐมวย ซงหากเดกปฐมวยไดรบการศกษาทมคณภาพโอกาสทเดกจะเตบโตสมวยมพฒนาการทดสามารถพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพยอมมมากขนถอเปนการวางรากฐานส�าคญของการพฒนาเดกใหเตบโตเปนพลเมองทมคณภาพ
2. ท�าใหลดปญหาทางสงคมในอนาคต แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการชวยใหการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยมคณภาพมากยงขนการพฒนาเดกอยางสมดลทงสดานและพฒนาทกษะพนฐานส�าคญทเหมาะสมตามชวงวย เปนการสรางคณลกษณะทพงประสงคใหแกเดกตงแตวยเยาว ทสงผลตอคณภาพของประชากรในวนขางหนาเพราะเดกปฐมวยทไดรบการดแลอยางเหมาะสมตามชวงวยน�าไปสการมโอกาสในการเรยนรตอในระดบทสงขนและเปนแรงงานทมคณภาพมรายไดสงสงผลใหอตราการกอคดหรอสรางปญหาสงคมลดนอยลง นอกจากนยงชวยลดการขาดดลและสรางฐานเศรษฐกจทเขมแขงใหแกสงคม(CenterfortheEconomicsofHumanDevelopment,n.d.)
สรปไดวาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมความส�าคญอยางยงตอตวเดกพอแมผปกครองคร และตอสงคมและประเทศชาต เนองจากท�าใหเดกไดรบการพฒนาอยางเปนองครวมทสมดลรอบดานเรยนรอยางมความสขเกดความรสกทดตอตนเองรวมทงท�าใหพอแมผปกครองเกดความสขใจและสบายใจชวยใหครสามารถจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอความตองการของเดกและเพมพนประสทธภาพในการสอนนอกจากนยงท�าใหสงคมและประเทศชาตมทรพยากรมนษยทมคณภาพ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-14 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
กจกรรม 5.1.3
ใหนกศกษาอธบายความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทมตอเดกปฐมวย
แนวตอบกจกรรม 5.1.3
ความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทมตอเดกปฐมวยไดแก1.ท�าใหเดกไดรบการพฒนาอยางเปนองครวมทสมดลรอบดาน2.ท�าใหเดกเรยนรอยางมความสข3.ท�าใหเดกเกดประสบการณการเรยนรทมความหมาย4.ท�าใหเดกไดเกดความรสกทดตอตนเอง5.ท�าใหเดกไดเรยนรถงบทบาทหนาทและการปฏบตในสงคม
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-15แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
ตอนท 5.2
หลกการและขอพจารณาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท5.2แลวจงศกษารายละเอยดตอไป
หวเรอง5.2.1หลกการของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ5.2.2ขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
แนวคด1.หลกพฒนาการและการเรยนรเปนกรอบแนวทางในการจดการศกษาปฐมวยใหสอดคลอง
กบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ หลกพฒนาการและการเรยนรทส�าคญ คอพฒนาการทงสดานเชอมโยงสมพนธกน พฒนาการของเดกเปนไปตามล�าดบขนตอนเปนแบบแผนเดยวกนแตมอตราและระยะเวลาของการพฒนาทแตกตางกนพฒนาการและการเรยนรเปนผลทเกดจากปฏสมพนธของวฒภาวะทางชววทยาและสงแวดลอมความสมพนธทอบอนมนคงกบผใหญรอบขางและความสมพนธทดกบเพอนสงผลตอพฒนาการและการเลนเปนเครองมอส�าคญในการพฒนาเดก
2.ขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดประสบการณการเรยนรม2ประการประการแรกคอพนฐานความรทตองใชประกอบการพจารณาตดสนใจประกอบดวยความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก ความรเกยวกบจดแขงความสนใจ และความตองการของเดกเปนรายบคคล และความรเกยวกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอยประการทสองคอการตงเปาหมายการเรยนร
วตถประสงคเมอศกษาตอนท5.2จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายและยกตวอยางหลกการของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได2. อธบายขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-16 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
เรองท 5.2.1
หลกการของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ใชงานวจยและองคความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก และหลกพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย เปนขอมลพนฐานในการก�าหนดแนวทาง ในการจดการศกษาใหเหมาะสมกบเดกปฐมวย เนองดวยความเขาใจในหลกพฒนาการและการเรยนรของเดกชวยใหครนกการศกษาปฐมวยรจกและเขาใจพฤตกรรมเดกซงเปนฐานส�าคญในการจดการศกษาและการสนบสนนการเรยนรของเดกปฐมวยอยางเหมาะสม ในค�าประกาศจดยนในการจดการศกษาของNAEYC เรองแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ครอบคลมเดกตงแตแรกเกด–8 ป ไดระบหลกการทเกยวของกบพฒนาการและการเรยนรไว12ขอเพอใชเปนหลกคดในการตดสนใจและตอบสนองตอเดกรวมทงเพอน�าไปสการปฏบตทสอดคลองกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ทงนในการน�าหลกการไปประยกตใชผทน�าไปใชอาจไมไดน�าไปใชทกขอ แตเลอกใชเฉพาะหลกการของพฒนาการและการเรยนรทส�าคญและเกยวของกบบรบทของตนส�าหรบหลกการของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ 12 ขอ มรายละเอยด(Copple&Bredekamp,2009;Kostelnik,Soderman,&Whiren,2011)ดงตอไปน
1. พฒนาการทงสดานมความส�าคญเทาเทยมกนและเชอมโยงสมพนธกนพฒนาการทางดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา มความสมพนธเชอมโยงกนและมอทธพลตอกนและกนการเปลยนแปลงพฒนาการดานใดดานหนงสามารถกระตนหรอจ�ากดพฒนาการในดานอนๆดวยเชนเดกทเรมคลานหรอเดนจะมโอกาสส�ารวจโลกและเรยนรสงใหมไดมากขนเหนไดวาความกาวหนาของพฒนาการดานรางกายสงผลดตอพฒนาการทางดานสตปญญาและความเปนตวของตวเอง(autonomy)หรอขณะทเดกเลนตวตอกบเพอนเดกไดฝกทกษะการใชมอในการหยบจบสงของไดคดวางแผนแกปญหาไดใชจนตนาการสรางสรรคผลงาน ใชภาษาในการสอสารพดคยและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอน ไดฝกทกษะทางสงคมตางๆไมวาจะเปนการรบฟงความคดเหนของผอนการประนประนอมการแบงปนการท�างานรวมกบผอนรวมทงไดเรยนรทจะควบคมอารมณและความตองการของตนเองดวยจากตวอยางการเลนดงกลาวจะเหนไดวา เดกใชพฒนาการทง 4 ดานควบคกนไป และความสามารถของเดกในดานตางๆสงผลตอกนเชนการใชภาษาและการควบคมอารมณตนเองสงผลตอทกษะทางสงคมของเดกหรอในทางกลบกนการทเดกไดเลนรวมกบผอนท�าใหเดกไดฝกทกษะทางภาษาการแสดงออกและการควบคมอารมณจงกลาวไดวาพฒนาการของเดกเปนผลพวงของการเปลยนแปลงหลายดานผสมผสานกน(พชรผลโยธนและอรณหรดาล,2557,น.11)ดงนนการจดประสบการณการเรยนรทเออตอการเรยนรจงควรจดใหครอบคลมพฒนาการและการเรยนรในทกๆดาน
2. พฒนาการและการเรยนรของเดกเปนไปตามล�าดบขนตอน พฒนาการของเดกทกคนเปลยนแปลงไปตามแบบแผนเดยวกน โดยเปนไปอยางตอเนอง มทศทาง และเปนล�าดบขนตอน ท�าใหสามารถคาดการณและท�านายความสามารถและพฤตกรรมทจะเกดขนในแตละชวงวยของเดกไดองคความร
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-17แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
นเปนแนวทางส�าคญส�าหรบครในการพฒนาและจดท�าหลกสตรการจดสภาพแวดลอมการออกแบบกจกรรมการเรยนรการใชกลยทธการสอนและการมปฏสมพนธกบเดกรวมทงท�าใหครมความเขาใจเกยวกบตวเดกและตระหนกถงทกษะและความสามารถทเดกท�าไดหรอท�าไมไดในแตละชวงวย
3. พฒนาการและการเรยนรของเดกแตละคนมแบบแผนเดยวกน แตมอตราและระยะเวลาของ
การพฒนาทแตกตางกนความแตกตางระหวางบคคลเกดขนอยางนอยจากปจจย2ดานคอความผนแปรทเกดขนกบกระบวนการพฒนาการและความเปนเอกลกษณเฉพาะของแตละบคคล เดกทอายเทากนจงอาจมความสามารถทแตกตางกนทงนเกดจากความแตกตางทางพนอารมณบคลกภาพและความสามารถเฉพาะตนรวมทงการเตบโตในสภาพครอบครว วถชวตสงคมและวฒนธรรมทแตกตางกนตวอยางเชนเดกหญงน�าและเดกหญงฝนอาย4ปเทากนเดกหญงน�าเดนไดเมออาย1ปและพดเปนประโยคสนๆไดเมออาย 2 ป ครง แตยงไมสามารถทจะแบงปนของเลนกบผอนไดดวยตนเอง ในขณะทเดกหญงฝนเดนไดเมออาย14เดอนพดเปนประโยคสนๆไดคลองแคลวเมออาย3ปและตอนนสามารถแบงปนของเลนใหเพอนไดดวยตนเอง ในตวอยางนจะเหนวา เดกทงสองคนมพฒนาการปกต และพฒนาการเปนไปตามแบบแผนเดยวกนแตมอตราและระยะเวลาทแตกตางกนอายจงเปนเพยงสงทบงบอกถงความสามารถตามพฒนาการหรอความสนใจของเดกในแตละชวงวยแตดวยเดกแตละคนมความแตกตางระหวางบคคลท�าใหเดกแตละคนมทกษะความสนใจความสามารถทแตกตางกนถอเปนเอกลกษณเฉพาะตวดงนนการจดประสบการณการเรยนรตองค�านงถงความแตกตางระหวางบคคลของเดกรวมทงตองใชกลยทธการสอนและทรพยากรตางๆทตอบสนองตอความตองการของเดกเปนรายบคคลและน�าพาเดกทกคนไปสเปาหมายทตงไวได
4. พฒนาการและการเรยนรเปนผลทเกดจากปฏสมพนธของวฒภาวะทางชววทยาและสงแวดลอม
พฒนาการเปนผลของปฏสมพนธระหวางตวเดกทเตบโตและเปนไปตามพฒนาการกบประสบการณตางๆทเดกไดรบอกนยหนงคอพฒนาการและการเรยนรของเดกไดรบอทธพลทงจากปจจยดานพนธกรรมและปจจยดานสภาวะแวดลอม เชน เดกทมพนธกรรมดานสขภาพทด แตหากชวงแรกเรมของชวตไมไดรบ สารอาหารทมประโยชน เดกกไมสามารถพฒนาไดเตมตามศกยภาพหรอพนอารมณของเดกสงผลตอการ มปฏสมพนธของเดกและผอน และในทางกลบกน การมปฏสมพนธกบผอนสงผลกระทบตอพนอารมณ ของเดกเชนกน
5. ประสบการณแรกเรมของชวตมอทธพลอยางยงตอพฒนาการและการเรยนรของเดก
ประสบการณตางๆทเดกสงสมในอดตสงผลตอประสบการณการเรยนรในอนาคตไมวาจะเปนประสบการณทางบวกหรอทางลบเชนเดกทไดรบประสบการณดานสงคมทเหมาะสมในวยอนบาลสงผลใหเดกมทกษะทางสงคมทดและมความมนใจในการสรางสมพนธภาพกบผอนเมออยในระดบชนทสงขน ประสบการณทเกดขนนชวยตอยอดใหเดกมทกษะทางสงคมทด สงผลตอความส�าเรจทางการเรยนในภายภาคหนา ในทางกลบกนเดกทขาดการพฒนาทกษะทางสงคมในวยอนบาลเมอโตขนเดกอาจมปญหาในการเขาสงคมกบผอนเขากบเพอนไมไดไมไดรบการยอมรบจากเพอนสงผลตอความเสยงในเรองสขภาพจตการเรยนและการท�าผดกฎหมายสรปไดวาประสบการณทไดรบนนสงสมและสงผลกระทบอยางตอเนอง
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-18 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
นอกจากนประสบการณในชวงแรกเรมของชวตยงสงผลตอการพฒนาของสมองและการเชอมโยงของเซลลสมอง หากสมองไดรบการดแลและพฒนาอยางเหมาะสม จะท�าใหเดกมพฒนาการและการเรยนร ทดแตถาสมองเดกไมไดรบการกระตนทเหมาะสมจะสงผลกระทบตอการเรยนรในภายหลงเชนในชวงสามปแรกของชวต เปนชวงเวลาส�าคญของการพฒนาทางดานภาษา หากเดกไมไดรบการพฒนาในเรองน จะสงผลกระทบในระยะยาวดงนนการจดประสบการณการเรยนร จงตองค�านงถงการจดสภาพแวดลอมทเออตอการท�างานของสมองและการสงเสรมพฒนาการทงสดานและทกษะการเรยนรทส�าคญในชวงเวลาทเหมาะสมดวย
6. พฒนาการน�าไปสการเปลยนแปลงทสลบซบซอนขน รวมทงน�าไปสความสามารถในการจดระเบยบตนเอง(self-regulation)และการคดเชงสญลกษณแบบแผนพฒนาการน�าไปสการเปลยนแปลงทซบซอนขนทงในดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา ขณะเดยวกน สมองของเดกมการพฒนาอยางตอเนองเพมพนประสทธภาพในการจดการขอมลและความจ�าทงสองสงนสงผลใหเดกสามารถท�าในสงทยากและซบซอนมากกวาเดมไดในทนจะขอยกตวอยางความสามารถ2เรองคอความสามารถในการจดระเบยบตนเอง(self-regulation)และความสามารถทางการคด
ความสามารถในการจดระเบยบตนเองเปนความสามารถในการควบคมบงคบพฤตกรรมอารมณและกระบวนการคดใหจดการและตอบสนองตอสถานการณทเกดขนอยางเหมาะสม (Cook & Cook,2010;Gillespie&Seibel,2006)เดกไมไดเกดมาพรอมกบความสามารถทจะจดระเบยบตนเองไดทนทแตเดกมศกยภาพทจะพฒนาและเพมพนความสามารถในการจดระเบยบตนเองผานการสงเสรมและสนบสนนจากผใหญรอบตว(CenterontheDevelopingChildHarvardUniversity,2017)ซงหากเดกไดรบการสงเสรมทเหมาะสมจะท�าใหการจดระเบยบตนเองของเดกพฒนาขน
ความสามารถอกดานหนงทมการเปลยนแปลงในลกษณะทซบซอนขนคอความสามารถทางดานการคดลกษณะทางการคดของเดกปฐมวยจะคอยๆเปลยนผานจากการตอบสนองทใชประสาทสมผสและการเคลอนไหวเปนการใชความคดเชงสญลกษณโดยเดกจะสามารถใชวตถสงหนงแทนวตถอกชนไดเชนใชบลอกไมมาเลนเปนโทรศพทแทน ลกษณะการคดนสะทอนใหเหนถงความสามารถในการรบรของเดกซงความสามารถนจะพฒนาและซบซอนมากยงขนเมอเดกมอายมากขน เหนไดจากการทเดกใชสอหรอ วธการตางๆ สะทอนความรและประสบการณของตนเองไดหลากหลายขน เชน ภาษาพด ทาทาง การเคลอนไหวการท�างานศลปะการสรางการเลนบทบาทสมมตการเขยนฯลฯ
7. ความสมพนธทอบอนมนคงกบผใหญรอบขาง และการมสมพนธภาพทดกบเพอนชวย
สงเสรมพฒนาการความสมพนธทดอบอนใกลชดเปนกญแจส�าคญในการพฒนาทกษะและความสามารถของเดกไมวาจะเปนในเรองความเหนอกเหนใจผอนความรวมมอการจดระเบยบตนเองภาษาและการสอสารการสรางความสมพนธกบเพอน การพฒนาตวตน (identity formation) และการเรยนรทางสงคมดานวฒนธรรม(culturalsocialization)ความสมพนธเรมแรกและส�าคญทสดคอความสมพนธระหวางเดกกบพอแม ผปกครอง ซงความสมพนธนกอใหเกดความผกพนทจะน�าไปสการสรางความสมพนธกบผอนในเวลาตอมา การจดประสบการณการเรยนรส�าหรบเดกปฐมวย จงควรเปดโอกาสและชวยใหเดกสรางความสมพนธทอบอนกบเพอนและผใหญคนอนๆนอกเหนอจากคนในครอบครวดวย
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-19แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
8. พฒนาการและการเรยนรเกดขนในบรบทสงคมและวฒนธรรมทหลากหลาย ในขณะเดยวกน
บรบทสงคมและวฒนธรรมสงผลกระทบตอพฒนาการและการเรยนร บรบทสงคมและวฒนธรรมทอยแวดลอมตวเดกไมวาจะเปนในครอบครวในสถานศกษาในชมชนหรอในสงคมมความเชอมโยงสมพนธและมอทธพลอยางยงตอเดก เชน เดกทเตบโตในครอบครวทอบอน เปยมดวยความรก และอาศยอยในชมชนทดแตอาจไดรบอทธพลทางลบจากสงคมในเรองตางๆเชนการไมใหเกยรตคนทมเชอชาตตางจากตนเองการเหยยดเพศ เปนตนท�าใหเดกมภาพพจนตดลบเกยวกบกลมคนนนๆและเลอกปฏบตตอคนไมเทาเทยมกน ดงนน การท�าความเขาใจกบพฒนาการของเดกจ�าเปนตองค�านงถงบรบทสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอยดวย
นอกจากนครตองตระหนกวาทกวฒนธรรมแปลความหมายของพฤตกรรมและพฒนาการของเดกแตกตางกนดงนนในการจดประสบการณการเรยนรและการท�างานกบเดกครตองท�าความเขาใจกบอทธพลของบรบทสงคมวฒนธรรมและสถานการณในครอบครวของเดกทสมพนธและเกยวของกบการเรยนรของเดกอกประการหนงครควรตระหนกดวยวามมมองความคดและความเชอของตนนนกเกดจากบรบทวฒนธรรมเชนกน ดงนนในการเลอกตดสนใจเรองตางๆ ทเกยวของกบพฒนาการและการเรยนรของเดก จงไมควรยดความคดของตนเพยงฝายเดยวแตตองค�านงถงมมมองอนๆดวย
9. เดกมความสนใจและตองการทจะเรยนรและท�าความเขาใจกบโลกรอบตวเดกปฐมวยเรยนรโดยสรางองคความรและความเขาใจเกยวกบโลกรอบตวผานประสบการณตรงและประสบการณทไดรบจากบคคลตางๆ รอบขาง เดกรบร สงตางๆ ทเกดขนและทดสอบสมมตฐานเกยวกบสงเหลานผานการปฏสมพนธกบผใหญและเดกอนๆ การเลน การสมผสจบตองสอ รวมทงการเรยนรผานกระบวนการคดเชนการสงเกตสงทเกดขนการสะทอนสงทคนพบการจนตนาการความเปนไปไดการตงค�าถามการคดหาค�าตอบฯลฯการเรยนรของเดกในลกษณะดงกลาวท�าใหเกดความรความเขาใจและสามารถประยกตใชความรในสถานการณใหมๆ ได ดงนนครจงควรใชกลยทธการสอนทหลากหลาย เพอตอบสนองตอลกษณะการเรยนรของเดก และรจกเลอกใชกลยทธทเหมาะทสดในแตละสถานการณ โดยค�านงถง เปาหมายการเรยนรบรบทความตองการของเดกเปนรายบคคลรวมทงกระตนและชกชวนใหเดกทตองการความชวยเหลอเปนพเศษเขามามสวนรวมในการเลนและการท�ากจกรรม
10. การเลนเปนเครองมอส�าคญในการพฒนาการจดระเบยบตนเอง ภาษา สตปญญา รวมทง
ทกษะทางสงคมการเลนกบเดกเปนสงทอยคกนเดกทกคนรกการเลนการเลนเปดโอกาสใหเดกไดพฒนาความสามารถทางดานรางกายเขาใจเกยวกบโลกรอบตวมปฏสมพนธกบผอนเรยนรทจะแสดงออกและควบคมอารมณพฒนาความคดเชงสญลกษณแกปญหาและฝกฝนทกษะตางๆมผลงานวจยจ�านวนมากทชวาการเลนชวยพฒนาความสามารถพนฐานทส�าคญเชนความจ�าการจดระเบยบตนเองการใชภาษาพดทกษะทางสงคมฯลฯดงนนการจดประสบการณการเรยนรของเดกปฐมวยควรอยบนพนฐานของการเลนการจดสภาพแวดลอมในหองเรยนตองมสอวสดอปกรณทหลากหลายทสงเสรมการเลนของเดกรวมทงครใชวธการทหลากหลายในการสงเสรมการเลนของเดกเพอใหเดกมพฒนาการและการเรยนรทด
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-20 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
11. พฒนาการและการเรยนรของเดกจะพฒนาขนเมอเดกไดเผชญกบความทาทายทเหมาะสม
กบวย มนษยทกคนมแรงจงใจภายในทจะพฒนาและเพมพนความสามารถและความเขาใจของตนเองเมอเดกไดรบความทาทายทเหมาะสมกบวย และเปนสงทสามารถท�าได เดกจะพฒนาในระดบทสงขน ครสามารถสรางแรงจงใจและสงเสรมใหเดกพฒนาทกษะและความสามารถใหมๆ โดยจดสภาพแวดลอมการเรยนรทพรงพรอมและใชกลยทธตางๆมาสนบสนนการเรยนร
วธการหนงทสามารถใชเพอสงเสรมการเรยนรของเดกไดคอการใชการเสรมตอการเรยนรหรอทเรยกวาscaffoldingเปนการทครหรอเพอนใหการชแนะหรอชวยเหลอในสงทเดกไมสามารถท�าไดดวยตนเองจนสามารถท�าไดดวยตนเองการชวยเหลอในลกษณะนท�าใหเดกไดเรยนรและมความสามารถในการท�าสงนนๆไดดวยตนเองการเสรมตอการเรยนรทเหมาะสมตองอาศยองคความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกรวมทงตองรและคนเคยกบแบบการเรยนรทกษะและความสามารถของเดกดวย
สงส�าคญอกประการหนงในการใหเดกเผชญกบความทาทาย คอ ครตองตระหนกวาแรงจงใจและการเพยรพยายามในการเรยนรสงใหมมขอจ�ากดในเรองระยะเวลาดวยหากเดกตองเผชญกบความผดหวงซ�าแลวซ�าอกตดตอกนหรอท�าแลวท�าอกแตกไมประสบความส�าเรจเดกจะหยดความพยายามดงนนเปาหมายทตงขนนนตองไมยากหรอไมงายจนเกนไป และตองเปนสงทเดกมศกยภาพทจะท�าได ครทเปดโอกาสใหเดกไดฝกฝนทกษะใหมๆโดยใชกลยทธและการเสรมตอการเรยนรทเหมาะสมจะสงผลใหเดกไดพฒนาและเรยนรทกษะใหมๆ
12. ประสบการณของเดกมอทธพลตอแนวทางทใชในการเรยนรและแรงจงใจในการเรยนร
ปจจยภายในตวเดก(เชนพนอารมณ)และปจจยภายนอกตวเดก(เชนประสบการณทไดรบจากครอบครวโปรแกรมการศกษา)มอทธพลตอแนวทางทใชในการเรยนรของเดกค�าวา“แนวทางทใชในการเรยนรของเดก”เกยวของกบความรสกทเดกมตอการเรยนรและพฤตกรรมทใชในการเรยนรความรสกของเดกทมตอการเรยนร ครอบคลมเรองความสนใจ ความสนกสนาน แรงจงใจในการเรยนร สวนพฤตกรรมทใชในการเรยนรเกยวของกบเรองความจดจอความพยายามความยดหยนและการจดระเบยบตนเอง เดกแตละคน มแนวทางทใชในการเรยนรแตกตางกนซงความแตกตางนมอทธพลตอความพรอมและความส�าเรจในการเรยนรของเดก ดงผลการศกษาและวจยทชวา เดกทมความกระตอรอรนในการเรยนร มผลการเรยนทางดานคณตศาสตรและการอานทดกวาเดกทไมมแรงจงใจ หรอเดกทมพฤตกรรมการเรยนรทด เชน ชอบรเรมสรางสรรคมความจดจอมความเพยรจะมทกษะทางภาษาทดดงนนในการจดการศกษาทดควรใชกลยทธตางๆเพอชวยสงเสรมใหเดกมแนวทางทใชในการเรยนรทดและมแรงจงใจในการเรยนเชนสรางความสมพนธทดระหวางเดกและครท�างานรวมมอกบทางครอบครวรวมทงคดเลอกหลกสตรวธการสอนและการประเมนทมคณภาพ
สรปไดวาในการจดการศกษาใหสอดคลองกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการควรยดหลกการส�าคญเชนพฒนาการทงสดานมความส�าคญเทาเทยมกนและมความสมพนธเชอมโยงกนพฒนาการและการเรยนรเปนผลทเกดจากปฏสมพนธของวฒภาวะทางชววทยาและสงแวดลอม ประสบการณแรกเรม มอทธพลอยางยงตอพฒนาการและการเรยนรของเดกพฒนาการและการเรยนรของเดกจะพฒนาขนเมอเดกไดเผชญกบความทาทายทเหมาะสมกบวยเปนตน
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-21แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
กจกรรม 5.2.1
จงยกตวอยางและอธบายหลกการทเกยวของกบพฒนาการและการเรยนรทน�าไปสแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษา3หลกการ
แนวตอบกจกรรม 5.2.1
หลกการทเกยวของพฒนาการและการเรยนรทน�าไปสแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษามหลายหลกการตวอยางเชน
1.พฒนาการทงสดานมความส�าคญเทาเทยมกนและมความสมพนธเชอมโยงกนพฒนาการแตละดานมความสมพนธเชอมโยงกนและมอทธพลตอกนและกนซงแสดงวาหากพฒนาการดานใดดานหนงมการเปลยนแปลงการเปลยนแปลงนกอาจไปกระตนหรอจ�ากดพฒนาการในดานอนๆดวย
2.เดกมความสนใจและตองการทจะเรยนรและท�าความเขาใจกบโลกรอบตว ดวยเดกปฐมวยเรยนรผานประสบการณตรงและประสบการณทไดรบจากบคคลตางๆ รอบขาง ประสบการณเหลานชวยใหเดกเขาใจสงตางๆทเกดขนรอบตวนอกจากนเดกยงเรยนรผานการเลนการสมผสจบตองสอการจนตนาการความเปนไปไดการตงค�าถามการคดหาค�าตอบการเรยนรของเดกน�าไปสการสรางองคความรและชวยใหเดกสามารถน�าความรความเขาใจไปประยกตใชในสถานการณใหมๆได
3.ความสมพนธทอบอนมนคงกบผใหญรอบขางและการมสมพนธภาพทดกบเพอนชวยสงเสรมพฒนาการ ความสมพนธทด อบอนใกลชด เปนกญแจส�าคญในการพฒนาทกษะและความสามารถของเดกในดานตางๆ เชน ความเหนอกเหนใจผอน ความรวมมอ การจดระเบยบตนเอง ภาษาและการสอสาร การเรยนรทางสงคมดานวฒนธรรมเปนตนโดยความสมพนธทส�าคญทสดคอความสมพนธระหวางเดกกบพอแมผปกครอง
เรองท 5.2.2
ขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางในการจดการศกษาปฐมวยทไดรบการยอมรบในแวดวงการศกษา วาเปนมาตรฐานในการจดการเรยนการสอนส�าหรบเดกแรกเกดจนถง8 ป โดยแนวทางน มรากฐานมาจากการเรยนรทยดผเรยนเปนศนยกลาง ตามแนวคดของ JohnDeweyนกการศกษาชาวอเมรกนและสอดคลองกบแนวคดของนกทฤษฎกลมConstructivismรวมถงไดรบการพฒนาโดยอางองจากผลการวจยและผลการศกษาจ�านวนมากเพอพฒนาใหแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการสอดคลองกบทศทางการเปลยนแปลงทางการศกษา(ยศวรสายฟา,2555,น.123)
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-22 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
Copple & Bredekamp (2009, pp. 9-10) กลาววา แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ใหความส�าคญกบครในฐานะของผทมบทบาทส�าคญในการตดสนใจเกยวกบการจดประสบการณการเรยนรส�าหรบเดกโดยการตดสนใจนนตองน�าไปสการเรยนรทดทสดการจดประสบการณการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ครจ�าเปนตองเขาใจและรจกเดกในหองเรยนเปนรายบคคลและรายกลม รถงลกษณะเดนความถนดและความสนใจรวมทงมองคความรทจ�าเปนและมจดมงหมายและเจตนาทชดเจน(intentionality) เพอใชเปนขอมลประกอบการออกแบบการจดประสบการณการเรยนร นอกจากนตองค�านงถงขอพจารณา (core consideration) ในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ซงประกอบดวย 1) พนฐานความรทตองใชประกอบการพจารณาตดสนใจ และ 2) การตงเปาหมายการเรยนร ซงมรายละเอยด(อรณหรดาล,2553;Copple&Bredekamp,2009,pp9-10)ดงน
1. พนฐานความรทตองใชประกอบการพจารณาตดสนใจประกอบดวยความร3ดานคอ1.1 ความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกเปนความรเกยวกบคณลกษณะของ
มนษยทมความสมพนธกบอายอายของเดกเปนตวบงชหนงทแสดงถงลกษณะบคลกภาพพฤตกรรมความสามารถ และความรความเขาใจตอสงตางๆ ของเดก ท�าใหสามารถคาดการณไดวาประสบการณส�าคญใด ทเดกควรไดรบในชวงวยนนๆ การรลกษณะของเดกและความสามารถของเดกในแตละชวงวยท�าใหคร รวากจกรรมสออปกรณปฏสมพนธหรอประสบการณใดทปลอดภยนาสนใจมความทาทายส�าหรบเดกสามารถใชกลยทธการสอนทเหมาะสมกบเดกปฐมวยและวางแผนการจดกจกรรมการเรยนรทชวยใหเดกประสบความส�าเรจในการเรยนรได
1.2 ความรเกยวกบความแตกตางระหวางบคคล เพอน�ามาประยกตใชและตอบสนองตอความแตกตางระหวางบคคล ครตองศกษาและท�าความเขาใจเดกเปนรายบคคล ผานวธการตางๆ เชน การสงเกตเดกอยางใกลชดการศกษาผลงานเดกการประเมนเดกเปนรายบคคลการพดคยกบครอบครวฯลฯ วธการเหลานชวยใหครเขาใจความแตกตางทางพฒนาการของเดกแตละคน รรายละเอยดเกยวกบเดกเปนรายบคคลรวาเดกชอบอะไรไมชอบอะไรมลกษณะพเศษทแตกตางจากคนอนอยางไรมรปแบบการเรยนรเปนอยางไรรวมถงมความรและประสบการณเดมอะไรซงสงเหลานเปนปจจยส�าคญทท�าใหเดกแตละคนมความสนใจ ความตองการ ความถนด และความสามารถทแตกตางกน นอกจากน ครควรตระหนกถงขอมลอนๆทเกยวของกบตวเดกทมอทธพลตอการเรยนร เชนสภาพครอบครวชมชนทเดกอาศยอยฯลฯขอมลเหลานจะชวยใหครสามารถก�าหนดเปาหมายการเรยนรใหเดกแตละคนไดอยางเหมาะสมรวมทงสามารถสงเสรมพฒนาการและการเรยนรทตอบสนองตอเดกเปนรายบคคลไดเปนอยางด การจดประสบการณทเออและตอบสนองตอความแตกตางระหวางบคคลนถอเปนพนฐานส�าคญของแนวการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
1.3 ความรเกยวกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอย เพอท�าใหมนใจไดวาประสบการณการเรยนรมความหมายและเกยวของสมพนธกบเดกและครอบครวของเดกขณะทเดกเจรญเตบโตเดกเรยนรถงบทบาทหนาทและการปฏบตตนในฐานะทเปนสมาชกคนหนงของครอบครวและชมชนทเดกอาศยอย รวมทงกฎกตกา มารยาททางสงคมตางๆ เชน การแสดงความเคารพ การปฏบตตนตอบคคลตางๆการแตงกายทถกตองตามกาลเทศะคานยมของสงคมความเชอกฎกตการะเบยบแบบแผน
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-23แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
ของสงคม รวมถงคณธรรมจรยธรรมตางๆ โดยการเรยนรสงตางๆ เหลานเกดผานกระบวนการขดเกลาทางสงคม(socialization)ทมพอแมญาตพนองเพอนบานรวมถงคนในชมชนชวยกนอบรมสงสอนและเปนตวแบบใหเดกสงเหลานจะคอยๆซบซบลงไปในความคดความรสกของเดกทละนอยๆจนฝงรากลกและสงผลตอความสามารถในการเรยนรการปรบตวและพฤตกรรมการตอบสนองตอสงตางๆของเดกในหองเรยนครทดตองน�าบรบทตางๆเหลานมาใชในการจดประสบการณการเรยนรและจดสภาพแวดลอมใหเหมาะสมกบความแตกตางระหวางบคคลของเดกทจะชวยใหสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพและสามารถปรบตวในสถานการณตางๆไดอยางเหมาะสม
2. การตงเปาหมายการเรยนร ครทจดประสบการณการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการตองค�านงวา การจดประสบการณการเรยนรควรตอบสนองตอตวเดก โดยค�านงถงตวตนของเดกแตละคน สงทเดกท�าไดและท�าไมได ในขณะเดยวกนตองสงเสรมใหเดกบรรลถงเปาหมายการเรยนรส�าคญดวยครตองวางแผนและจดประสบการณการเรยนรใหมๆททาทายและน�าไปสความกาวหนาซงการจดประสบการณการเรยนรใหมควรค�านงถงสงทเดกรแลวและสงทเดกท�าไดเพอใชเปนฐานในการสงเสรมและตอยอดไปสการพฒนาความรทกษะและความสามารถใหมการสอนทน�าไปสประสทธผลกบเดกไมสามารถเกดขนโดยบงเอญ แตเกดจากครทสอนดวยความมงมน มจดมงหมายและเจตนาทชดเจน ค�านงถงผล การกระท�าของตนเองและมความตงใจในทกสงทท�า ไมวาจะเปนการจดหองเรยนการวางแผนหลกสตรการจดการสอนทหลากหลายการประเมนผลเดกการมปฏสมพนธกบเดกหรอแมกระทงการท�างานรวมกบครอบครวการสอนดวยความมงมนจะชวยใหครน�าพาเดกไปสเปาหมายทตงไวได
สรปไดวา ขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ประกอบดวย 1) พนฐานความรทตองใชประกอบการพจารณาตดสนใจ ซงประกอบดวยความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกความรเกยวกบจดแขงความสนใจและความตองการของเดกเปนรายบคคลและความรเกยวกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอย และ 2) การตงเปาหมายการเรยนร โดยครตองสอนดวยความมงมน มจดมงหมายและเจตนาทชดเจน สามารถวางแผนและจดประสบการณการเรยนรทชวยใหเดกบรรลถงเปาหมายการเรยนรส�าคญได
กจกรรม 5.2.2
ใหนกศกษาอธบายขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
แนวตอบกจกรรม 5.2.2
การใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ครตองพจารณา 2 เรองส�าคญ คอ 1)พนฐานความร 3 ประการ ซงประกอบดวย ความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก ความรเกยวกบจดแขง ความสนใจ และความตองการของเดกเปนรายบคคล และความรเกยวกบบรบททางสงคมและวฒนธรรม ทเดกอาศยอยและ2)การตงเปาหมายการเรยนร
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-24 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
ตอนท 5.3
การจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสม
กบพฒนาการ
โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท5.3แลวจงศกษารายละเอยดตอไป
หวเรอง5.3.1การวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวง5.3.2การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร และการประเมน
พฒนาการและการเรยนร5.3.3การสรางชมชนทเออตอการเรยนร5.3.4การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครว
แนวคด1.แนวทางในการวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวงตามแนว
ปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ คอ หลกสตรควรระบเปาหมายการเรยนรส�าคญทตองการใหเกดขนกบเดก โดยเนนการพฒนาเดกใหบรรลเปาหมายการศกษาส�าคญทเปนทกษะและคณลกษณะส�าคญทจะสงผลตอการเรยนรของเดกในภายหลง การวางแผนหลกสตรทมประสทธภาพควรค�านงถงอายของเดก บรบทวฒนธรรมของเดกและมการบรณาการการเรยนรสาระการเรยนรตางๆเขาดวยกน
2.แนวทางในการจดประสบการณทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ คอ การจดประสบการณการเรยนร การจดสภาพแวดลอมตารางกจวตรประจ�าวนและกจกรรมในหองเรยนทสงเสรมและตอบสนองตอพฒนาการและการเรยนรของเดกเปนรายบคคลโดยใชวธการทหลากหลายและตงอยบนพนฐานความเขาใจเกยวกบตวเดก ใหสอดคลองกบเปาหมายการเรยนรส�าคญทก�าหนดไวในหลกสตร แนวทางการประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ คอ การประเมนเพอดความกาวหนาของเดกในการพฒนาไปสเปาหมายทพงประสงคมระบบด�าเนนการทชดเจนและใชวธการทเหมาะสมกบพฒนาการของเดก
3.แนวทางในการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการคอ การจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศในหองเรยนทสรางความปลอดภยใหแกเดกทงทางกายและใจสงเสรมใหเกดความสมพนธทดระหวางกนและกนและชวยใหสมาชกในหองเรยนยอมรบและเคารพซงกนและกน
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-25แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
4.แนวทางในการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการคอการสรางความสมพนธระหวางครและพอแมผปกครองตองอยบนฐานของความเคารพซงกนและกนโดยครและพอแมผปกครองเปนหนสวนในการเรยนรทท�างานรวมกนเพอพฒนาเดก
วตถประสงคเมอศกษาตอนท5.3จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายแนวทางในการวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวงตาม
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได2.อธบายแนวทางในการจดประสบการณทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร และการ
ประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได3.อธบายแนวทางในการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบ
พฒนาการได4.อธบายแนวทางในการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตามแนวปฏบตท
เหมาะสมกบพฒนาการได
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-26 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
ความน�า
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ใหแนวทางทมผลตอกระบวนการตดสนใจของครในการจด การศกษาครตองมความรความเขาใจเกยวกบเดกทอยในความดแลครอบครวเดกและบรบทสงคมวฒนธรรมของเดกรวมทงตองอาศยและประยกตองคความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยในการตดสนใจในเรองตางๆ ทเกยวของกบการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวย เชน การวางแผนหลกสตรใหตอบสนองตอเดกเปนรายบคคล การจดประสบการณการเรยนรทเหมาะสมกบวยของเดก การประเมนพฒนาการเดกฯลฯ
การจดการศกษาใหมคณภาพตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทจะน�าเดกไปสเปาหมายการเรยนรส�าคญตองค�านงถง5เรองคอ1)การวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวง2) การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร 3) การประเมนพฒนาการและ การเรยนร4)การสรางชมชนทเออตอการเรยนรและ5)การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวซงหาเรองดงกลาวมความสมพนธเชอมโยงกนไมใชเปนการเรยงล�าดบจงเปรยบเสมอนรปดาวหาแฉกทตองมครบถวนทกแฉกไมสามารถขาดแฉกใดแฉกหนงไดดงแสดงในภาพท5.2(Copple&Bredekamp,2006,p.25)
การสรางชมชนทเออตอการเรยนร
การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครว
การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการ
และการเรยนร
การประเมนพฒนาการและการเรยนร
การวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวง
ภาพท 5.2 สงทควรค�านงถงในการจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทมา:Copple,C.,&Bredekamp,S.(2006). Basics of Developmentally Appropriate Practice: An Introduction for
Teachers of Children 3 to 6.TheUnitedStatesofAmerica:TheNationalAssociationfortheEducationofYoungChildren,p.25.
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-27แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
สงทควรค�านงถงทงหาเรองดงกลาวจะอธบายรายละเอยดในตอนท 5.3 โดยผเขยนจะน�าเสนอเรองทเชอมโยงสมพนธไวดวยกนและจดเรยงล�าดบการน�าเสนอดงน เรองท 5.3.1การวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวงเรองท5.3.2การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรและการประเมนพฒนาการและการเรยนรเรองท5.3.3การสรางชมชนทเออตอการเรยนรและเรองท5.3.4การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครว
เรองท 5.3.1
การวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวง
การจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยมจดมงหมายส�าคญคอ เดกไดรบการพฒนาและเตบโตเตมตามศกยภาพ การน�าพาเดกไปสจดมงหมายทตงไวนน สถานศกษาจ�าเปนตองมหลกสตรซงเปนกรอบโครงสรางในการก�าหนดสาระการเรยนรหรอเนอหาทเดกควรเรยนร กระบวนการเรยนร แผนการจดประสบการณการเรยนร และสงตางๆ ทครควรปฏบตเพอชวยใหเดกบรรลวตถประสงค รวมถงแนวทางการพฒนาความรทกษะความสามารถและความเขาใจของเดก(Copple&Bredekamp,2009)เปรยบไดวาหลกสตรเปนแผนทน�าทางในการจดมวลประสบการณตางๆในสถานศกษาเพอพฒนาใหเดกบรรลเปาหมายทหลกสตรก�าหนดไว
การจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเชอวา หลกสตรทเหมาะสมเปนกรอบส�าคญในการวางแผนและจดประสบการณการเรยนรทเหมาะสมส�าหรบเดก ทสงผลใหเดกเกดการเรยนรทดดงนน จงมการก�าหนดแนวทางในการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวย (Bredekamp & Copple,1997;Copple&Bredekamp,2009)ดงน
1. หลกสตรควรระบและอธบายเปาหมายการเรยนรส�าคญทตองการใหเกดขนกบเดก การพฒนาหลกสตรตองครอบคลมพฒนาการทง4ดานไดแกพฒนาการดานรางกายพฒนาการดานอารมณ-จตใจ พฒนาการดานสงคม และพฒนาการดานสตปญญา รวมทงสาระการเรยนรทางดานภาษา ดานคณตศาสตร ดานสงคมศกษา ดานวทยาศาสตร ดานศลปศกษา ดานดนตร ดานพลศกษา และดานสขศกษาทงนเปาหมายการเรยนรทก�าหนดขนควรมการสอสารใหผมสวนเกยวของรวมทงครอบครวเดกรบทราบและเขาใจ
จะเหนไดวา หลกสตรตองครอบคลมเปาหมายทเปนพฒนาการทง 4 ดาน และสาระการเรยนรแตทงนในการน�าหลกสตรลงสการจดประสบการณการเรยนรจะไมสอนแยกเปนรายวชา แตใชการจดกจกรรมทบรณาการสาระการเรยนรตางๆไวดวยกนและตองครอบคลมพฒนาการทง4ดาน
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-28 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
2. จดมงหมายของหลกสตรควรพฒนาเดกใหบรรลเปาหมายการศกษาทเปนทกษะและคณลกษณะ
ส�าคญทจะสงผลตอการเรยนรของเดกในอนาคต ดงนนครทกคนในสถานศกษาตองรและเขาใจเกยวกบหลกสตรไมวาจะมสวนเกยวของในการวางแผนและพฒนาหลกสตรหรอไมกตาม
3. การวางแผนหลกสตรทมประสทธภาพควรบรณาการสาระการเรยนรตาง ๆ เขาดวยกน
รวมทงมการบรณาการพฒนาการแตละในดานและบรณาการขามพฒนาการนอกจากนการจดประสบการณการเรยนรควรตงอยบนพนฐานของสงทเดกรแลวสอดคลองกบความสนใจของเดกประสบการณตางๆทจดขนควรมความเชอมโยงสมพนธกนเพอน�าไปสการเรยนรอยางมความหมายโดยไมสอนแยกเปนรายวชาแตใชการบรณาการ
4. การวางแผนหลกสตรทดตองค�านงถงความสมพนธและความสอดคลองระหวางการจด
ประสบการณการเรยนรกบชวงอายของเดกโดยการสอนตองจดใหเหมาะสมกบวยของเดกและใหความส�าคญกบเรองรอยเชอมตอระหวางชน โดยมระบบการสอสารขอมลเดกทตอเนองและเชอมตอกนระหวางแตละชวงชน
5. หลกสตรควรสงเสรมความเชอ ทศนคต และวฒนธรรมทางบานของเดกรวมถงการกระตนใหเดกไดแลกเปลยนความรและความคดเหนกบเพอนรวมชน
6. จดมงหมายหรอเปาหมายของหลกสตรควรสะทอนความเปนจรง และสมพนธกบอายของเดก
การก�าหนดจดมงหมายของหลกสตรตองสอดคลองกบความสามารถตามอายของเดกเปนสงทเดกสามารถท�าไดตามพฒนาการไมควรตงเปาหมายทต�าเกนไปหรอสงเกนความสามารถทเดกจะท�าได
7. การวางแผนและจดประสบการณการเรยนรควรยดหลกสตรเปนกรอบแนวทาง โดยค�านง
ถงเปาหมายการเรยนรทระบในหลกสตร ครตองมความรเกยวกบคณลกษณะและทกษะส�าคญของพฒนาการทงสดานของเดกในแตละชวงวย รวมทงเขาใจถงความสมพนธเชอมโยงของพฒนาการแตละดานนอกจากน ครควรใชขอมลเกยวกบตวเดก ความสนใจและความตองการของเดก และความสามารถทางภาษามาใชประกอบในการวางแผนและจดประสบการณการเรยนรเพอสงเสรมใหเดกบรรลเปาหมายทพงประสงค ทงนในการจดล�าดบและก�าหนดระยะเวลาในการจดประสบการณการเรยนรตางๆ ตองพจารณาถงแบบแผนพฒนาการแตละดานและล�าดบขนของการพฒนาทกษะแตละดานดวย
ดงนนเพอใหเหนแนวทางในการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทเปนรปธรรมและชดเจน ผเขยนขอยกตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตท ตรงกนขามในดานการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยดงแสดงในตารางท5.1
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-29แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
ตารางท 5.1 ตวอยางการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
การปฏบตทเหมาะสม การปฏบตทตรงกนขาม
•ก�าหนดเปาหมายการเรยนรในหลกสตรใหครอบ-คลมพฒนาการทง 4ดาน ไดแกพฒนาการดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญาและสาระการเรยนรตางๆไดแกภาษาคณตศาสตรสงคมศกษาวทยาศาสตรศลปศกษาดนตรพลศกษาและสขศกษา
•ก�าหนดเปาหมายการเรยนรในหลกสตรเนนไปทพฒนาการดานใดดานหนง เชน ดานภาษา ดานคณตศาสตรหรอดานอารมณ-จตใจ
•จดหลกสตรทสงเสรมการจดประสบการณการเรยนรทชวยใหเดกไดเรยนรแนวคดส�าคญรวมทงพฒนากระบวนการเรยนรทสมพนธกบสาระการเรยนรนนๆ เชน ในการจดประสบการณการเรยนรดานวทยาศาสตร ครเปดโอกาสใหเดกไดสงเกตและส�ารวจสงตางๆรอบตว
•ตงเปาหมายการเรยนรในหลกสตรทไมเหมาะสมกบวย และตงความคาดหวงเกยวกบการเรยนรทต�ากวาหรอสงกวาสงทเดกในวยนนสามารถท�าได
•ใชหลกสตรเปนกรอบในการออกแบบการจดประสบการณการเรยนรและวางแผนกจกรรมเพอชวยใหเดกมพฒนาการสมวยและบรรลเปาหมายการเรยนรทคาดหวง
•วางแผนการจดประสบการณการเรยนรโดยไมค�านงถงกรอบแนวทางของหลกสตร และตงเปาหมายการเรยนรไมชดเจน
•ท�าความเขาใจเกยวกบล�าดบขนพฒนาการและ การเรยนรของเดกในแตละสาระการเรยนร ท�าใหครสามารถออกแบบเนอหาและประสบการณส�าคญรวมทงสงเสรมใหเดกพฒนาแนวคดส�าคญและทกษะอยางเปนล�าดบขนไดเชนครรวาเดกตองมความเขาใจในเรองคาของจ�านวนและการนบหนงตอหนง กอนทจะสอนเรองการเพมและลดของจ�านวนเปนตน
•ขาดความเขาใจในเรองล�าดบขนพฒนาการและการเรยนรของเดกในแตละสาระการเรยนร รวมทงไมสามารถประยกตใชความรเกยวกบพฒนาการเดกมาใชในการจดประสบการณการเรยนรไดเชนครคาดหวงใหเดกรเรองการเพมของจ�านวน ในขณะทเดกยงไมเขาใจเกยวกบการนบหนงตอหนงเปนตน
•วางแผนหลกสตรโดยครค�านงถงประสบการณเดมและความสนใจของเดกความสามารถของเดกและน�ามาใชเชอมโยงกบหนวยการเรยนร เพอชวยเชอมโยงประสบการณเดมและประสบการณใหมท�าใหเดกเรยนรอยางมความหมาย
•ละเลยในเรองการใหความชวยเหลอเดกเชอมโยงประสบการณเดมและประสบการณใหมรวมทงไมใหความใสใจกบวฒนธรรมและพนฐานการใชภาษาของเดก
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-30 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
สรปไดวาแนวทางในการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการคอ หลกสตรควรระบและอธบายเปาหมายการเรยนรส�าคญทตองการใหเกดขนกบเดกและสอสารใหผมสวนเกยวของทงหมดเขาใจ จดมงหมายของหลกสตรควรพฒนาเดกใหบรรลเปาหมายการศกษาส�าคญทเปนทกษะและคณลกษณะส�าคญทจะสงผลตอการเรยนรของเดกในภายหลงการวางแผนและจดประสบการณการเรยนรควรยดหลกสตรเปนกรอบแนวทาง การวางแผนหลกสตรทมประสทธภาพควรบรณาการสาระการเรยนรตางๆรวมทงมการบรณาการพฒนาการในแตละดานและบรณาการขามพฒนาการการวางแผนหลกสตรทดตองค�านงถงความสมพนธและความสอดคลองของการจดประสบการณการเรยนรกบชวงอายของเดก หลกสตรควรสงเสรมความเชอ ทศนคต และวฒนธรรมทางบานของเดก และเปาหมายของหลกสตรควรสะทอนความเปนจรงและสมพนธกบอายของเดก
กจกรรม 5.3.1
ใหนกศกษาอธบายแนวทางในการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการโดยเลอกแนวทางใดแนวทางหนง
แนวตอบกจกรรม 5.3.1
นกศกษาสามารถเลอกตอบขอใดขอหนงจากแนวทางการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
ตวอยางเชนแนวทางหนงในการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยคอการวางแผนหลกสตรควรก�าหนดการจดประสบการณการเรยนรใหสมพนธและสอดคลองกบวยของเดก รวมทงใหมระบบการสอสารขอมลเดกทตอเนองและเชอมตอกนระหวางแตละชวงชน
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-31แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
เรองท 5.3.2
การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร
และการประเมนพฒนาการและการเรยนร
การจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไมเพยงตองค�านงถงการวางแผนหลกสตรใหเหมาะสมกบอาย ธรรมชาต และบรบททางวฒนธรรมของเดก แตครตองใชความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก รวมทงขอมลตางๆ ทเกยวของกบตวเดกมาใชประกอบกน เพอจดประสบการณการเรยนรทมความหมายสามารถตอบสนองตอความตองการของเดกเปนรายบคคลและกลมและสงเสรมพฒนาการและการเรยนรของเดกทกคนทงนการจดประสบการณการเรยนรจะท�าควบคกนไปกบการประเมนพฒนาการและการเรยนรซงเปนกระบวนการทใชเพอตดตามความกาวหนาของเดกรวมทงชวยใหครมขอมลเกยวกบตวเดก รจกเดกทอยในความดแลมากขน สงผลใหสามารถวางแผนการจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอความตองการของเดกไดเหมาะสมมากยงขน
ในเรองนจงน�าเสนอเนอหาสาระเปน 2 สวน คอ 1) การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรและ2)การประเมนพฒนาการและการเรยนรมรายละเอยดดงน
1. การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรครมบทบาทและหนาทส�าคญในการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร
ของเดกทกคน สามารถเลอกใชสอ วสด อปกรณอยางเหมาะสม มวธการจดประสบการณการเรยนร และการสรางปฏสมพนธกบเดกในขณะทท�ากจกรรมตางๆ(Copple&Bredekamp,2006)นอกจากนครตองเขาใจแนวทางในการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร (Copple &Bredekamp,2006,2009;อรณหรดาล,2553)ซงมรายละเอยดดงน
1.1 การจดประสบการณการเรยนรควรสงเสรมใหเกดชมชนทเออตอการเรยนร ในการจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการครตองสรางและสนบสนนใหเกดชมชนทเออตอการเรยนรซงเปนชมชนททกคนมหนาทและความรบผดชอบรวมกนในการชวยท�าใหทกคนเกดการเรยนรและมสขภาวะทดนอกจากนครควรจดบรรยากาศการเรยนรทางกายภาพทางจตใจและทางสตปญญาทน�าไปสการพฒนาและใหความส�าคญตอการสรางความสมพนธทอบอนมนคงและคงเสนคงวาระหวางเดกและผใหญ ระหวางเดกและเดก และระหวางครและครอบครวซงความสมพนธเหลานเปนรากฐานส�าคญของการสรางชมชนทเออตอการเรยนร
1.2 การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมและตอบสนองตอพฒนาการและการเรยนรของ
เดกเปนรายบคคลบนพนฐานความรความเขาใจเกยวกบตวเดก การสรางสายสมพนธทดกบเดกและครอบครวของเดกน�าไปสการแบงปนแลกเปลยนขอมลเกยวกบตวเดกท�าใหครมความเขาใจเกยวกบความตองการ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-32 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
ความสนใจจดแขงจดออนของเดกชวตทางบานของเดกรวมทงรบทราบถงความคาดหวงของครอบครวทมตอการเรยนรของเดก สงเหลานสงผลตอการออกแบบการจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอเดกเปนรายบคคล
1.3 การจดประสบการณการเรยนรทสอดคลองกบเปาหมายการเรยนรส�าคญทก�าหนดไวใน
หลกสตร โดยครอบคลมพฒนาการทง 4 ดาน ไดแก พฒนาการดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคมและดานสตปญญารวมทงสาระการเรยนรตางๆไดแกภาษาคณตศาสตรสงคมศกษาวทยาศาสตรศลปศกษาดนตรพลศกษาและสขศกษา
1.4 การจดสภาพแวดลอม ตารางกจวตรประจ�าวน และกจกรรมในหองเรยน ควรตอบสนอง
ตอพฒนาการและการเรยนรของเดกโดยมแนวทางการปฏบตดงน1)จดกจกรรมการเรยนรทใหเดกมสวนรวมในการเรยนรโดยจดกจกรรมทมความหมายตอ
ตวเดกทาทายและเปดโอกาสใหเดกไดลงมอกระท�าไดคดไดสบคนส�ารวจ2)จดหาสอวสดอปกรณทหลากหลายและตอบสนองตอความสนใจของเดก3)เปดโอกาสใหเดกไดเลอกท�ากจกรรมและเลอกเลนตามความสนใจ4)จดชวงเวลาในแตละวนใหเดกมเวลาเลนอยางเตมท โดยในระหวางการเลน ครกระตน
ใหเดกมปฏสมพนธกบผอนใชจนตนาการและภาษารวมทงใหการสงเสรมในเรองการจดระเบยบตนเอง1.5 การจดประสบการณการเรยนรดวยวธการทหลากหลาย โดยครสามารถเลอกใชวธการจด
ประสบการณทเหมาะสมและสอดคลองกบเปาหมายการเรยนร หรอสถานการณการสอนในแตละครง ซงครสามารถใชวธการใดวธการหนง หรอใชหลายวธการผสมผสานกนได เชน การยอมรบสงทเดกท�าและพดการสนบสนนการใหขอมลยอนกลบทมลกษณะเฉพาะเจาะจงและชดเจนการเปนแบบอยางการสาธตวธการการมอบหมายงานททาทายความสามารถทไมงายหรอยากเกนความสามารถการใหแนวทางหรอค�าแนะน�าเพมเตมทเหมาะสมการใหขอมลและแนวทางในการปฏบตงานฯลฯตวอยางเชนเมอเดกนบจ�านวนสงของ1–10ไดคลองแคลวครปรบกจกรรมใหมความทาทายมากขนโดยเพมจ�านวนสงของจาก10เปน12หรอเมอเดกบอกวา วาดรปรถยนตไมได ครใชค�าถามหรอค�าแนะน�าเพมเตมเพอชวยเดก โดยอาจถามวา“รถยนตมลอไหมคะลอรถมรปรางอยางไรคะ”
1.6 การเสรมตอการเรยนร (scaffolding) ทเหมาะสมกบโอกาสและสถานการณ เพอชวยใหเดกเกดการเรยนร เมอเดกตองเรยนรสงใหมหรอประสบการณใหม เดกอาจตองการความชวยเหลอหรอค�าแนะน�า ซงครตองพจารณาใหการชวยเหลอเดกเฉพาะเทาทจ�าเปนและในเรองทเดกไมสามารถท�าไดดวยตนเองในระยะแรก หรออาจเปนอนตรายหากไมเขาไปชวย ซงการใหความชวยเหลอในลกษณะของการชแนะจนเดกประสบความส�าเรจในการท�าสงนนๆ ไดดวยตนเอง จากเดมทเดกท�าไมได เรยกวาการเสรมตอการเรยนรซงสามารถท�าไดหลายวธ เชนการพดเปนนยเชงชแนะการสาธตการใหค�าชแนะการใชค�าถามฯลฯ
1.7 การจดกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย โดยลกษณะการจดกจกรรมการเรยนรแบงเปน 4ลกษณะ คอ กลมใหญทเปนการรวมกลมของเดกทงชน กลมเลกทเปนการท�ากจกรรมรวมกนของเดกประมาณ 3-5 คน การเลนและท�ากจกรรมในมมประสบการณหรอมมเลน และกจวตรประจ�าวน ครควร
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-33แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
ท�าความเขาใจเกยวกบลกษณะและประโยชนของการจดการเรยนรแตละลกษณะ รวมทงวางแผนและใชลกษณะการจดทเหมาะสมเพอชวยใหเดกบรรลเปาหมายการเรยนรทคาดหวง เชน ครตองการใหเดกเรยนรทจะแบงปนกนกควรจดใหเดกเลนรวมกนในมมประสบการณฯลฯ
1.8 การจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอเดกทกคน ครควรจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองและชวยใหเดกทกคนเกดการเรยนร ไมวาเดกนนจะเปนเดกปกต เดกทมความตองการพเศษเดกสองภาษาหรอเปนเดกทมฐานะเศรษฐกจทางสงคมไมม
ดงนน เพอใหเหนแนวทางในการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ผเขยนขอยกตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตท ตรงกนขามในดานการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรดงตารางท5.2
ตารางท 5.2 ตวอยางการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรตาม
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
การปฏบตทเหมาะสม การปฏบตทตรงกนขาม
•จดสภาพแวดลอมในหองเรยนเปนระบบทชวย สงเสรมการเรยนรในดานตางๆ จดหาสอ วสดอปกรณทเหมาะสมกบวยและความสนใจของเดกและสะทอนถงบรบททางวฒนธรรมของเดก รวมทงสงเสรมใหเดกสามารถเลอกใชหยบจบและเกบสอไดดวยตนเอง
•จดสภาพบรรยากาศในหองเรยนทไมเออตอการเรยนร ไมมสอวสดอปกรณหรอมคอนขางนอยสอไมสะทอนถงบรบททางวฒนธรรมของเดกการจดสภาพแวดลอมทางกายภาพไมมระเบยบไมกระตนใหเกดการเรยนร เชน เดกไมสามารถหยบจบสออปกรณไดดวยตนเอง ตองขอครทกครง การจดโตะเกาอไมสงเสรมใหเดกมปฏสมพนธระหวางกนและกนเปนตน
•จดเวลาใหเดกไดเลนตามมมประสบการณอยางนอย60นาทเพอเดกจะมโอกาสไดเรยนรผานการเลนอยางเตมท
•จดเวลาในการเลนตามมมประสบการณหรอมมเลนนอยเกนไป และจดชวงเวลาการเลนไมเหมาะสมเชนใหเลนกอนเรมเขาเรยนหรอเลนกอนชวงเวลาเตรยมกลบบาน
•จดกจกรรมการเรยนรทมลกษณะหลากหลายโดยค�านงถงเปาหมายการเรยนร และจดกจกรรมในลกษณะตางๆ เพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทตองการมทงกจกรรมกลมใหญกจกรรมกลมยอยการเลนและท�ากจกรรมในมมประสบการณ และกจวตรประจ�าวน
•จดกจกรรมการเรยนรไมหลากหลาย สวนใหญ จะใชเพยง 1-2 ลกษณะ เชน จดกจกรรมเปน กลมใหญไมเปดใหเดกไดเลนตามมมประสบการณ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-34 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
สรปไดวาแนวทางในการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ คอ การจดประสบการณการเรยนรสงเสรมใหเกดชมชนทเออตอการเรยนร การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมและตอบสนองตอพฒนาการและการเรยนรของเดกเปนรายบคคลบนพนฐานความเขาใจเกยวกบตวเดก การจดประสบการณการเรยนรทสอดคลองกบเปาหมายการเรยนรส�าคญทก�าหนดไวในหลกสตรการจดสภาพแวดลอมตารางกจวตรประจ�าวนและกจกรรมในหองเรยนควรตอบสนองตอพฒนาการและการเรยนรของเดก การจดประสบการณการเรยนรใชวธการทหลากหลาย การเสรมตอการเรยนรไดเหมาะสมกบโอกาสและสถานการณการจดกจกรรมการเรยนรทหลากหลายและการจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอเดกทกคน
2. การประเมนพฒนาการและการเรยนรการประเมนพฒนาการและการเรยนรเปนองคประกอบในการจดการศกษาทมความสมพนธกบ
การจดประสบการณการเรยนร การประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวทางการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไมเพยงเพอตดตามความเปนไปและความกาวหนาของเดกแตเพอใหรจกเดกในแงมมตางๆมากยงขน ขอมลทไดจากการประเมนพฒนาการและการเรยนรสามารถน�ามาใชในการวางแผนและตดสนใจการจดการเรยนการสอนในหองเรยนปรบการสอนและการปฏบตใหเหมาะสมและสอดคลองกบความเขาใจของเดก วางแผนกลยทธการสอนเพอเพมพนความเขาใจของเดกใหมากขน รวมทงเพอระบเดกทอาจตองการความชวยเหลอพเศษหรอการสนบสนนเพมเตม(McAfee&Leong,2007)
การประเมนพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยมความทาทาย เนองจากเดกอยในชวงวยของการพฒนาทกษะตางๆเชนดานภาษาดานการคดรวมทงเดกวยนมพฒนาการทเปลยนแปลงอยางรวดเรวและมอตราการเปลยนแปลงทไมสม�าเสมอ ท�าใหการประเมนพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยตองอาศยความละเอยดออนและใชวธการทเหมาะสมกบวยและธรรมชาตการเรยนรของเดก การประเมนพฒนาการและการเรยนรเดกปฐมวยตามแนวทางการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมแนวทาง(Copple&Bredekamp,2006,2009;อรณหรดาล,2553)ดงตอไปน
2.1 การประเมนพฒนาการและการเรยนรเปนกระบวนการตอเนอง และมวตถประสงคเฉพาะ คอ ใชเพอตดตามความกาวหนาของเดก วางแผนและจดประสบการณส�าหรบเดก สอสารกบครอบครวของเดก ประเมนและปรบปรงการสอนและการจดการศกษา รวมทงเพอระบเดกทอาจตองการความ ชวยเหลอพเศษ
2.2 การประเมนพฒนาการและการเรยนรมงเนนทความกาวหนาของเดกในการพฒนาไปส
เปาหมายทพงประสงคไมควรใชเพอตดสนวาเดกเกงหรอเดกออน2.3 การประเมนพฒนาการและการเรยนรจดท�าอยางเปนระบบ มการวางแผน การเกบขอมล
การประมวลสรปผลและการน�าผลการประเมนไปใชในการด�าเนนการสอนครใชขอมลทไดจากการประเมนพฒนาการและการเรยนร เพอวางแผนหลกสตรและพฒนาการจดประสบการณการเรยนรใหมคณภาพ มากขน
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-35แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
2.4 วธการทใชในการประเมนพฒนาการและการเรยนรเหมาะสมกบพฒนาการของเดก โดยวธการทน�ามาใชตองหลากหลายและชวยสะทอนใหเหนความสามารถทแทจรงของเดกวธการทเหมาะสมไดแกการสงเกตเดกการสมภาษณการสะสมผลงานของเดกและการประเมนเชงปฏบต
2.5 การประเมนพฒนาการและการเรยนรควรครอบคลมทงขอมลทไดมาจากทงตวเดกและ
ครอบครวของเดก การประเมนพฒนาการและการเรยนรควรเปดโอกาสใหเดกไดมสวนรวมในการประเมนโดยอาจใหเดกประเมนชนงานของตนเองรวมทงเปดโอกาสใหพอแมผปกครองมสวนรวมในการใหขอมลเดกและในการประเมนพฒนาการเดก
2.6 การน�าผลการประเมนพฒนาการและการเรยนรไปใชเพอตดสนใจในประเดนส�าคญทม
อทธพลตอเดกตองใชเครองมอและวธการทหลากหลายหากตองท�าการตดสนใจในเรองส�าคญเชนการรบเขาเรยนการโยกยายควรใชแหลงขอมลทหลากหลายและนาเชอถอไดเพอใหไดขอมลทถกตองชดเจนและเชอถอไดและน�าขอมลเหลานมาพจารณาอยางถถวนกอนทจะตดสนใจ
ผเขยนขอยกตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตทตรงกนขามในดานการประเมนพฒนาการและการเรยนรดงในตารางท5.3
ตารางท 5.3 ตวอยางการประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
การปฏบตทเหมาะสม การปฏบตทตรงกนขาม
•ประเมนพฒนาการและการเรยนร ของเดกใหครอบคลมเปาหมายการเรยนรส�าคญในพฒนาการทงสดาน รวมถงทกษะและความสามารถในดานตางๆเชนสขนสยภาษาคณตศาสตรวทยาศาสตรทกษะทางสงคมและศลปสรางสรรค
•ประเมนพฒนาการและการเรยนรเนนทดานใดดานหนงเชนดานสตปญญาหรอการใชภาษา
•ประเมนพฒนาการและการเรยนร โดยไมไดใหความส�าคญกบเปาหมายการเรยนร ส�าคญในพฒนาการทงสดานรวมทงใชการประเมนทเปนการทดสอบความร
•วางแผนประเมนพฒนาการและการเรยนร อยางเปนระบบชดเจนเขาใจงายเปนลายลกษณอกษรผบรหารครพอแมผปกครองรบทราบรายละเอยดเกยวกบระบบการประเมนพฒนาการและการเรยนร
•ไมมการวางแผนประเมนพฒนาการและการเรยนร•ไมสอสารระบบการประเมนพฒนาการและการเรยนรทสถานศกษาใชใหผทเกยวของรบร
•เกบขอมลและประเมนผลอยางสม�าเสมอ ตอเนองตลอดทงปการศกษา
•มการเกบขอมลเดกบางแตไมสม�าเสมอ•มการประเมนผลเดกตอนสนภาคการศกษาเทานน
•ประเมนพฒนาการและการเรยนรสอดคลองกบ เปาหมายการเรยนรทระบไวในหลกสตร
•ประเมนพฒนาการและการเรยนรในประเดนอนๆซงไมเกยวของกบเปาหมายการเรยนรในหลกสตร
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-36 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
การปฏบตทเหมาะสม การปฏบตทตรงกนขาม
•ประเมนเดกอยางสม�าเสมอทงระหวางทเดกท�ากจกรรมและเลนโดยจดบนทกพฒนาการและการเรยนรอยางเปนระบบ และใชเครองมอในการชวยบนทกขอมล รวมทงน�าขอมลทไดไปใชในการวางแผนการจดประสบการณ
•น�าผลการประเมนจดเกบในแฟมไมไดน�ามาใชเปนแนวทางในการสนบสนนหรอใหความชวยเหลอเดก
•ไมมการประเมนความกาวหนาในการเรยนรของเดกดงนนจงจดประสบการณการเรยนรใหแกเดกทกคนเหมอนกน
สรปไดวาแนวทางในการประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวทางการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ เปนการประเมนพฒนาการและการเรยนรเพอใชตดตามความกาวหนาของเดก วางแผนและจดประสบการณส�าหรบเดก สอสารกบครอบครวของเดก ประเมนและปรบปรงการสอนและการจดการศกษาและระบเดกทอาจตองการความชวยเหลอพเศษการประเมนพฒนาการและการเรยนรตองมระบบด�าเนนการทชดเจน วธการทใชในการประเมนพฒนาการและการเรยนรเหมาะสมกบพฒนาการของเดกและใชแหลงขอมลทมาจากทงคร พอแม ผปกครอง และตวเดก การประเมนพฒนาการและการเรยนรส�าหรบเดกปฐมวยมงเนนไปทความกาวหนาของเดกในการพฒนาไปสเปาหมายทพงประสงค ไมใชเพอการตดสนเดก และเมอตองใชผลการประเมนพฒนาการและการเรยนรในการตดสนใจในเรองส�าคญ ตองใชเครองมอและวธการทหลากหลายและนาเชอถอ
กจกรรม 5.3.2
ใหนกศกษาอธบายแนวทางในการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรและในการประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวทางการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ อยางละ 1แนวทาง
แนวตอบกจกรรม 5.3.2
นกศกษาสามารถเลอกค�าตอบขอใดขอหนงในแนวทางการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร และในการประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการตวอยางเชน
1.การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร ครควรจดประสบการณ การเรยนรโดยใชวธการทหลากหลายทงนการเลอกใชวธการจดประสบการณตองเหมาะสมและสอดคลองกบเปาหมายการเรยนรหรอสถานการณการสอนในแตละครงวธการทน�ามาใชมหลายวธเชนการสนบสนนการใหขอมลยอนกลบทมลกษณะเฉพาะเจาะจงและชดเจนการเปนแบบอยางการสาธตวธการเปนตน
ตารางท 5.3 (ตอ)
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-37แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
2.การประเมนพฒนาการและการเรยนรควรจดระบบการประเมนพฒนาการและการเรยนรโดยมการวางแผนการเกบขอมลการประมวลสรปผลและการน�าผลการประเมนไปใชในการด�าเนนการสอนซงครควรใชขอมลทไดจากการประเมนพฒนาการและการเรยนรไปใชในการวางแผนหลกสตรและพฒนา การจดประสบการณการเรยนร
เรองท 5.3.3
การสรางชมชนทเออตอการเรยนร
โรงเรยนเปนชมชนแหงแรกทเดกจะไดฝกฝนทกษะทางสงคมตางๆ เชน การรบฟง การแสดงความคดเหนการอยรวมกบผอนการเคารพและไดรบการเคารพจากบคคลรอบขางและการเปนสมาชกทดของชมชน ประสบการณทเดกไดรบในโรงเรยนจงเปนการปพนฐานส�าคญทชวยใหเดกเรยนรบทบาทและหนาทของการเปนสมาชกทดของสงคมเรยนรทจะอยรวมกบบคคลอนในสงคมไดอยางมความสขเมอโตขนการจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเชอวาเดกเรยนรและพฒนาไดดทสดเมอรสกเปนสวนหนงของชมชนดงนนหองเรยนควรเปนชมชนทเดกทกคนมสมพนธภาพทดตอกนรจกอาศยพงพาเกอกลกนทกคนไดรบการยอมรบอยางเสมอภาคและไดรบการสงเสรมใหเกดเรยนรรวมทงตองชวยสนบสนนใหเดกรบทบาทหนาทของตนเองในฐานะสมาชกของสงคม(Copple&Bredekamp,2006)
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไดเสนอแนวทางในการสรางชมชนทเออตอการเรยนรไว(Bredekamp&Copple,1997;Copple&Bredekamp,2006,2009)ดงตอไปน
1. สมาชกทกคนในหองเรยนไดรบการยอมรบและเคารพ การสรางความสมพนธเปนพนฐานส�าคญในการพฒนามนษย หองเรยนเปนบรบททางสงคมแรกๆทชวยใหเดกเรยนรเกยวกบตนเองและผอนการทเดกมปฏสมพนธกบบคคลในหองเรยน ไมวาจะเปนเพอนหรอครท�าใหรบรและเขาใจถงความแตกตางมมมองความสามารถและเอกลกษณของตนเองและผอน เรยนรทจะใหเกยรตและยอมรบผอนและปฏบตตนทางสงคมไดอยางเหมาะสมในชมชนทเออตอการเรยนรครตองท�าใหเดกทกคนเกดความรสกของการเปนทยอมรบการรบรวาตนเองและทกคนในหองเรยนส�าคญและการเปนสวนหนงของหองเรยน
2. บรรยากาศในหองเรยนสงเสรมใหเกดความสมพนธทดระหวางกนและกน ความสมพนธระหวางเดกและผอนเปนสงส�าคญทเกอหนนใหเดกเกดการพฒนาและการเรยนรเดกปฐมวยสรางความเขาใจเกยวกบสงรอบตวผานการมปฏสมพนธกบบคคลรอบตว ครตองกระตนและสงเสรมใหเดกไดเลนรวมกนท�างานรวมกนไดพดคยกนเพอใหเดกไดคดไดแลกเปลยนความคดซงกนและกนและเรยนรทจะชวยกนแกปญหา
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-38 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
3. สมาชกใหเกยรตตอกนและรบผดชอบในการประพฤตตนใหเหมาะสมเพอเออตอการเรยนร
และสขภาวะของทกคนในหองเรยน ครมบทบาทส�าคญในการจดประสบการณการเรยนรและการสรางปฏสมพนธทดกบเดก เพอใหเดกพฒนาความสามารถและทกษะส�าคญทชวยใหสามารถอยรวมกบคนอนไดอยางมความสขเชนการจดระเบยบตนเองความรบผดชอบตอตนเองและตอสวนรวมพฤตกรรมสงคมเชงบวก ฯลฯ นอกจากนครไมเพยงมหนาทและความรบผดชอบในการดแลเดกทกคน แตตองท�าหนาท ในการก�ากบตดตามการตงความคาดหวงทเหมาะสมการปองกนและการปรบพฤตกรรมทอาจเปนอปสรรคตอการเรยนรหรอพฤตกรรมทไมใหเกยรตผอนผานวธการตางๆเชนการตงกฎกตกาในหองเรยนรวมกนระหวางครและเดก เพอใหเดกรบรถงความคาดหวง การเรยนรทจะรบผดชอบตอพฤตกรรมหรอการกระท�าของตนเองทอาจสงผลกระทบตอผอนฯลฯครควรเปนตนแบบทดในการใหเกยรตและเคารพผอนโดยรบฟงความคดและความรสกของเดกทงในทางบวกและลบตอบสนองเดกดวยความใสใจและใหเกยรตเดกและสอนใหเดกรจกแกปญหาทางดานสงคมดวยตนเอง เชน เมอเดกมปญหากบเพอน ชวยชแนะวธการแกปญหาหรอแสดงแบบอยางทดในการแกปญหา
4. การจดบรรยากาศในหองเรยนทใหความส�าคญกบสขภาพและความปลอดภยของเดก ครจดบรรยากาศในหองเรยนทตอบสนองตอความตองการของเดกทางดานสรรวทยา ใหเดกไดรบอากาศ ทบรสทธ ไดรบประทานอาหารทมประโยชน ไดวงเลน ไดอยกบธรรมชาต มสวนรวมในการท�ากจกรรมไดใชประสาทสมผสทงหาในการเรยนร โดยจดใหกจวตรประจ�าวนและกจกรรมในหองเรยนมความสมดลกนมทงกจกรรมทตองใชพลงงานและกจกรรมทใหเดกไดพกผอน
5. การจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศในหองเรยนสรางความอบอน มนคง ปลอดภยทงกาย
และใจ สภาพแวดลอมในหองเรยนมระเบยบและเปนระบบมการปรบเปลยนใหสอดคลองกบความตองการและความสนใจของเดก แตทงนการปรบเปลยนตองไมมากจนเดกไมสามารถคาดการณไดวาจะเกดอะไรขนในแตละวน หองเรยนมกจวตรประจ�าวนและกจกรรมทสม�าเสมอสอดรบกบประสบการณของเดก มสออปกรณหลากหลายทเปดโอกาสใหเดกเรยนรผานการลงมอปฏบต บรรยากาศการเรยนรในหองเรยนตนตวแตผอนคลาย สรางความสบายใจและความมนคงทางจตใจ ปฏสมพนธในหองเรยนและประสบการณ การเรยนรเปนเชงบวก ครสงเสรมใหเดกสนกสนานและสนใจกบการเรยนร และเรยนรอยางมความสข เดกไมถกคาดคนกดดน บบบงคบ สรางความเครยด หรอถกปลอยปละละเลย นอกจากนยงสอดแทรกวฒนธรรมและบรบททางสงคมของเดกผานการท�ากจกรรมตางๆในหองเรยน
ผเขยนขอยกตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตทตรงกนขามตามแนวทางในการสรางชมชนทเออตอการเรยนรดงในตารางท5.4
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-39แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
ตารางท 5.4 ตวอยางการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
การปฏบตทเหมาะสม การปฏบตทตรงกนขาม
• ใหการดแลและความสนใจตอเดกทกคนใสใจทจะท�าความรจกเดกและครอบครว รวมทงพยายามสรางความสมพนธทดตอเดกและครอบครวของเดก
• มโอกาสนอยทจะเรยนรเกยวกบเดกและครอบครวเนองจากหองเรยนมเดกเปนจ�านวนมาก
• คร�าเครงเฉพาะอยกบงานสอนและการควบคมจดการชนเรยนเพยงอยางเดยว แตละเลยทจะท�าความรจกและเรยนรเกยวกบเดก
• ใหความสนใจเฉพาะเดกทมลกษณะเดนหรอเดก ทมปญหาเทานน
• เปดโอกาสใหเดกไดเลน และท�างานรวมกนเปน กลมยอย ซงเปนทงกลมทครจดใหและกลมทเดกเลอกเอง
• เนนใหเดกท�ากจกรรมกลมใหญหรอท�าแบบฝกหดหรอนงเปนกลมแตตางคนตางท�าเงยบๆตามล�าพงเดกไมไดเลนหรอท�ากจกรรมรวมกนในกลมยอย
• สงเสรมใหเดกชวยเหลอและเรยนรจากกนและกนเชน บางครงเมอมเดกตองการความชวยเหลอแนะใหเดกไปขอความชวยเหลอจากเพอนในหองทสามารถชวยได
• แกปญหาใหเดกทกครงไมสงเสรมใหเดกเรยนรทจะชวยเหลอกนแกปญหา
• ยอมรบและใหเกยรตตอวฒนธรรมและบรบททางสงคมของเดกและครอบครวของเดกและจดสภาพแวดลอมในหองเรยนทสะทอนถงวฒนธรรมของเดก โดยสงเสรมใหเดกยอมรบและเคารพความแตกตางของแตละบคคลอกทงจดหาสออปกรณเชนหนงสอเพลงรปภาพทสะทอนวฒนธรรมและบรบทของเดกมาไวในหองเรยน
• ไมสนใจเกยวกบวฒนธรรมและบรบททางสงคมของเดก ไมมความพยายามทจะเรยนรค�าศพททเปนภาษาแมของเดก ไมมการจดหาสอ อปกรณทสะทอนวฒนธรรมของเดกมาไวในหองเรยน สงผลใหเดกรสกแปลกแยกจากกลม
• ชแตความแตกตางทางดานวฒนธรรมและภาษาของเดกมากจนเกนไป ท�าใหเดกรสกวาไมเปน สวนหนงของหองเรยน
สรปไดวา แนวทางการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการคอ สมาชกทกคนในหองเรยนไดรบการยอมรบและเคารพบรรยากาศในหองเรยนสงเสรมใหเกดความสมพนธทดระหวางกนและกนสมาชกใหเกยรตตอกนและรบผดชอบในการประพฤตตนใหเหมาะสมเพอเออตอการเรยนรและสขภาวะของทกคนในหองเรยน การจดบรรยากาศในหองเรยนทใหความส�าคญกบสขภาพและความปลอดภยของเดกและการจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศในหองเรยนสรางความอบอนมนคงปลอดภยทงกายและใจ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-40 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
กจกรรม 5.3.3
ในเรองนไดเสนอแนวทางการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทดไว 5 แนวทาง ใหนกศกษาเลอกอธบาย 1 แนวทางทนกศกษาคดวาเปนเรองส�าคญทสดทครทกคนควรตระหนก
แนวตอบกจกรรม 5.3.3
ในการเลอกอธบายค�าตอบนกศกษาสามารถเลอกแนวทางการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทเหนวาเปนเรองส�าคญในความคดเหนของนกศกษาแตทงนในความคดเหนของผเขยนเหนวาแนวทางทส�าคญทสดคอการสรางชมชนทท�าใหสมาชกทกคนในหองเรยนไดรบการยอมรบและเคารพ ครตองสรางชมชนทท�าใหเดกทกคนเกดความรสกของการเปนทยอมรบ การรบรวาตนเองและทกคนในหองเรยนส�าคญ และการเปนสวนหนงของหองเรยน โดยเปดโอกาสไดเดกไดมปฏสมพนธกบบคคลในหองเรยนทงเพอนในวยเดยวกนและผใหญเพราะการทเดกไดเลนไดท�างานไดพดคยกบผอนชวยใหเดกรบรและเขาใจถงความแตกตางมมมองความสามารถและเอกลกษณของตนเองและผอนน�าไปสการเรยนรทจะใหเกยรตและยอมรบผอนและปฏบตตนทางสงคมไดอยางเหมาะสม
เรองท 5.3.4
การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครว
พอแมและผปกครองเปนบคคลแรกทใหการศกษาแกเดกเปนผทมความส�าคญและมอทธพลมากทสดตอทศนคตมมมองการเรยนรอารมณและความคดของเดก(Eliason&Jenkins,2008,p.49)ดงนนพอแมและผปกครองจงไมเพยงมหนาทอบรมเลยงดเทานน แตตองมสวนรวมในการเรยนรของเดกดวย การมสวนรวมของพอแมและผปกครองในการเรยนรของเดกสงผลตอความส�าเรจในการเรยน การมพฤตกรรมเชงบวก และชวยพฒนาความสมพนธระหวางพอแมและลกใหดขนดวย (Pena, 2000) โดยเฉพาะอยางยงในการจดการศกษาส�าหรบเดกเลกพบวาการมสวนรวมของพอแมและผปกครองในหองเรยนสงผลทางบวกตอการอาน การมทศนคตทดตอโรงเรยน และการมาโรงเรยนของเดก (Epstein, 2000) แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการใหความส�าคญกบการมสวนรวมและการสรางความสมพนธทดระหวางคร และพอแม ผปกครอง โดยเชอวาความสมพนธทดของทงสองฝายจะชวยใหครรจกเดกไดดขน ซง น�าไปสการตดสนใจในเรองตางๆ ไดเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการของเดกไดดมากยงขน(Copple&Bredekamp,2006,p.52)
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-41แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไดเสนอแนวทางในการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวไว(Bredekamp&Copple,2009;Gestwicki,2007)ดงตอไปน
1. การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตองอยบนฐานของการใหความเคารพซง
กนและกน ครอบครวเปนบคคลส�าคญทสดในชวตเดกและเปนผทใกลชดเดกมากทสด จงเปนบคคลทรขอมลเกยวกบตวเดกเปนอยางดการเปดโอกาสใหพอแมและผปกครองไดแบงปนขอมลเกยวกบเดกชวยใหครรจกตวเดก รวมทงเขาใจวถชวต สภาพแวดลอม และบรบททางวฒนธรรมของเดกอกดวย สงเหลาน มความส�าคญตอการจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอความตองการและความแตกตางระหวางบคคลของเดก ดงนนครควรเปดโอกาสใหพอแมและผปกครองไดเขามามสวนรวมในการเรยนร รวมทงท�างานรวมกบพอแมและผปกครองโดยทงสองฝายใหความชวยเหลอพงพากนและรวมกนรบผดชอบตอเดกเมอเกดความขดแยงขน ทงสองฝายพดคยสอสารและหาทางออกรวมกน โดยผลลพธควรเปนทยอมรบของทงสองฝายเพอน�าพาเดกไปสเปาหมายทพงประสงคการสรางความสมพนธในลกษณะนสะทอนใหเหนถงการยอมรบความเคารพและการใหเกยรตครอบครวในฐานะบคคลทมความส�าคญตอชวตเดก
2. การท�างานรวมมอกนและเปนหนสวนในการเรยนร โดยคร และพอแม ผปกครองสราง การสอสารสองทางทตอเนองและสม�าเสมอ การสอสารเปนจดเรมตนของการสรางความสมพนธทดกบครอบครวการสรางการสอสารสองทางสามารถท�าไดหลายวธเชนเชญชวนใหพอแมและผปกครองเขามามสวนรวมในชนเรยนและรวมตดสนใจในการเรยนรของเดกจดใหมชองทางการสอสารทงอยางเปนทางการและไมเปนทางการ สงจดหมายจากโรงเรยนถงบานทกสปดาห ฯลฯ นอกจากนควรเปดโอกาสใหพอแมและผปกครองไดแสดงความคดเหนแบงปนขอมลเกยวกบเดกและในขณะเดยวกนครควรเปดใจและรบฟงความคดเหน ไมใชภาษาหรอแสดงกรยาทาทแสดงวาตนเปนผรในทกเรอง รวมถงสรางความรสกทด ใหแกพอแมและผปกครองในการเขามามสวนรวมในหองเรยนและเปนหนสวนส�าคญในการเรยนรของเดก
3. การเปดรบพอแมและผปกครองใหเขามามสวนรวมในหองเรยนโดยเปดโอกาสและชองทางทหลากหลายใหพอแมผปกครองไดเขามามบทบาทในหองเรยนรวมทงกระตนใหเขามามสวนรวมในการวางแผนและชวยตดสนใจในเรองการดแลและจดประสบการณการเรยนรส�าหรบเดก
4. การยอมรบตอความตองการหรอเปาหมายการเรยนรของเดกทพอแมและผปกครองคาดหวง
แตตองไมท�าใหละเลยตอหนาทความรบผดชอบทมตอเดกครควรเปดใจรบฟงสงทพอแมและผปกครองคาดหวงและตองการส�าหรบเดกดวยทาททออนโยนจรงใจและใหความเคารพตอมมมองหรอความคดเหนอยางไรกดการกระท�าเชนนไมไดหมายความวาใหตามใจพอแมและผปกครองทกเรองหรอใหพอแมและผปกครองเขามาควบคมหลกสตรหรอการจดกจกรรมในหองเรยน แตหมายถงคร และพอแม ผปกครองควรมการสอสาร พดคย เจรจากนอยางสม�าเสมอ เพอหาวธการสนบสนนเดกทเหมาะสมททงสองฝายยอมรบไดและไมขดแยงตอหลกการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวย
5. การสอสารเพอแลกเปลยนเรยนรเกยวกบตวเดก พฒนาการและการเรยนรของเดกกบพอแม
และผปกครอง บทบาทหนาทส�าคญอยางหนงของครคอสนบสนนและใหความรแกพอแมและผปกครองเพอใหสามารถอบรมเลยงดเดกไดอยางมคณภาพ การสอสารขอมลเกยวกบตวเดกไมวาจะในเรองของพฒนาการความสามารถความตองการของเดกไมเพยงท�าใหพอแมและผปกครองรบทราบขอมลเกยวกบเดก
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-42 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
แตยงชวยท�าใหมความรความเขาใจเกยวกบพฒนาการเดกโดยรวมดวย ดงนนครควรมการสอสารขอมลเกยวกบเดกอยางสม�าเสมอ ทงแบบทเปนทางการ ซงอาจท�าในรปแบบของการประชมนดพบกบทกครอบครวในแตละภาคการศกษาหรอแบบทเปนไมทางการทเปนการพดคยกนในแตละวน
ผเขยนขอยกตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตทตรงกนขามตามแนวทางการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวดงตารางท5.5
ตารางท 5.5 ตวอยางการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ
การปฏบตทเหมาะสม การปฏบตทตรงกนขาม
•มการท�างานรวมมอกนระหวางบานและโรงเรยนเพอสงเสรมการเรยนรของเดกแกปญหาพฤตกรรมเดก หรอแกไขขอขดแยง โดยรบฟงความคดเหนของพอแมและผปกครอง พยายามทจะท�าความเขาใจกบความคาดหวงและเปาหมายทพอแมและผ ปกครองตองการใหเกดขนกบลก รวมทงใหเคารพตอวฒนธรรมของครอบครว
•โทษและโยนความรบผดชอบไปทพ อแมและ ผปกครองเมอเดกมปญหา
•ยอมรบตอขอเรยกรองของพอแมและผปกครองถงแมวาขอเรยกรองดงกลาวสงผลเสยตอเดกหรอเพอนของเดกในหองเรยน
•ชวนเชญใหพอแมและผปกครอง เขามามสวนรวมในหองเรยนโดยทกครอบครวสามารถเขามาสนบสนนและมสวนรวมไดตามความถนดเชนมาอานหนงสอกบเดกๆ มาชวยท�ากจกรรมประกอบอาหารมาจดกจกรรมศลปะเปนตน
•ไมใหพอแมและผ ปกครองเขามามสวนรวมในหองเรยน
•ค�านงถงความสะดวกของครอบครวเปนส�าคญเมอจดกจกรรมทเกยวของกบพอแมและผปกครองเชนเมอจดการประชมพบปะผปกครอง หรอกจกรรมพเศษ โรงเรยนจดสรรเวลาทเออตอพอแมและ ผปกครอง
•จดตารางทไมยดหยน ท�าใหเปนอปสรรคส�าหรบพอแมและผปกครอง ในการเขารวมท�ากจกรรมททางโรงเรยนจดขนหรอการเขาประชมเพอพบปะกบคร
•สรางความสมพนธทดกบครอบครวโดยสอสารกบครอบครวอยางสม�าเสมอเพอสรางความไววางใจ
•ครขอขอมลเดกและรบฟงความคดเหนจากพอแมและผปกครอง รวมทงใชขอมลเหลานประกอบ ในการประเมนพฒนาการและการเรยนร
•สอสารกบพอแมและผปกครอง เมอมปญหา หรอความขดแยงเกดขนเทานน
•ขาดการสอสารระหวางคร และพอแม ผปกครองท�าใหความสมพนธหางเหน
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-43แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
สรปไดวาแนวทางในการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการคอการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตองอยบนฐานของการใหความเคารพซงกนและกน การท�างานรวมมอกนและเปนหนสวนในการเรยนร การเปดรบพอแมและผปกครองใหเขามามสวนรวมในหองเรยนครใหการยอมรบตอความตองการเปาหมายการเรยนรของพอแมและผปกครองครสอสารเพอแลกเปลยนเรยนรเกยวกบตวเดก และเรองพฒนาการและการเรยนรของเดกกบพอแมและ ผปกครอง
กจกรรม 5.3.4
ใหนกศกษาอธบายวาการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทดควรมแนวทางอยางไร
แนวตอบกจกรรม 5.3.4
การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวควรตงอยบนฐานของการใหความเคารพซงกนและกนการท�างานรวมมอกนและเปนหนสวนในการเรยนรครและครอบครวมการแลกเปลยนสอสารขอมลเกยวกบเดกอยางสม�าเสมอครรบฟงและยอมรบความคดเหนของพอแมและเปดโอกาสใหพอแมใหเขามามสวนรวมในหองเรยน
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-44 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย
บรรณานกรม
จระพนธพลพฒน.(2559).ความรและการปฏบตของผดแลเดกเกยวกบการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการของเดกปฐมวย. กรงเทพฯ:สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ.
พชรผลโยธนและอรณหรดาล.(2557).ความรพนฐานเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย.ในเอกสารการสอนชดวชาพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย(หนวยท1,น.1-1ถง1-46).นนทบร:ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.
ยศวรสายฟา.(2555).แนวการปฏบตทเหมาะสมตามพฒนาการ(DevelopmentallyAppropriatePractice)ในชนเรยนระดบประถมศกษาตอนตน: จากกรอบแนวคดทฤษฎสหลกการปฏบตทเหมาะสม. วารสารครศาสตร, 39(2)(พฤศจกายน2554-กมภาพนธ2555),น.120-129.
วระชาตกเลนทอง.(2010).การพฒนาเดกปฐมวยเพอสงคมทเสมอภาคและเศรษฐกจทยงยน. สบคนจากwww.riece.org
อรณหรดาล. (2553).แนวคดในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวย. ในประมวลสาระฉบบเพมเตมชดวชาการจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวย. (หนวยท 1, น. 1-9). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.
Aldridge, J.,&Goldman,R. (2007).Current Issues and Trends in Education.UnitedStates ofAmerica:PearsonEducation,Inc.
Bredekamp,S.,&Copple,C. (1997).Developmentally Appropriate Practice in Early Childhood Programs. Revised edition.TheUnitedStatesofAmerica:TheNationalAssociationfortheEducationofYoungChildren.
Center on the Developing Child Harvard University. (2017).Executive Function and Self- regulation. Retrievedfromhttp://developingchild.harvard.edu/science/key-concepts/exec-utive-function/
CenterfortheEconomicsofHumanDevelopment.(n.d.).Key Findings.Retrievedfromhttps://cehd.uchicago.edu/
Child CareAware. (2016). Developmentally Appropriate Practice.Retrieved from http://child-careaware.org/providers/making-a-difference/developmentally-appropriate-practices/
Cook, J. L.,&Cook,G. (2010).Child Development Priniciples and Perspective (2nd ed.). TheUnitedStatesofAmericaPearsonEducation.
Copple,C.,&Bredekamp,S.(2006).Basics of Developmentally Appropriate Practice: An Intro-duction for Teachers for Children 3 to 6. The United States of America: National AssociationfortheEducationofYoungChildren.
Copple,C.,&Bredekamp,S. (2009).Developmentally Appropriate Practice in Early Childhood Programs Serving Children from Birth Through Age 8.Washington, DC: National AssociationfortheEducationofYoungChildren.
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
5-45แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย
Eliason,C.,&Jenkins,L.(2008).A Practical Guide to Early Childhood Curriculum(8thed.).TheUnitedStatesofAmerica:PearsonEducation.
Epstein,J.L.(2000).School and Family Partnerships: Preparing Educators and Improving Schools. TheUnitedStatesofAmerica:Westview.
Gestwicki, C. (2007).Developmentally Appropriate Practice: Curriculum and Development in Early Education.Canada:ThomsonDelmarLearning.
Gillespie,L.G.,&Seibel,N.L.(2006).Self-regulationaCornerstoneofEarlyChildhoodDevelopment.Young Children.61(4),34-39.
Gordon,A.M.,&Browne,K.W.(2014).Beginning and Beyond: Foundations in Early Childhood Education(9thed.).TheUnitedStatesofAmerica:Wadsworth.
Heckman, J. J. (2011). The Economics of Inequality theValue of Early Childhood Education.American Educator,35(1),31-35.
Kostelnik,M.J.,Soderman,A.K.,&Whiren,A.P.(2011).Developmentally Appropriate Curriculum. NewJersey:PearsonEducation.
McAfee,O.,&Leong,D.J.(2007).Assessing and Guiding Young Children’s Development and Learning.theUnitedStatesofAmerica:PearsonEducation,Inc.
NationalAssociationfor theEducationofYoungChildren. (n.d.-a). Developmentally Appropriate Practice (DAP). Retrievedfromhttp://www.naeyc.org/DAP
National Association for the Education ofYoungChildren. (n.d.-b).DAP Position Statement Chronology.Retrievedfromhttps://www.naeyc.org/dap/faq/chronology
Pena, D. C. (2000). Parent involvement: Influencing factors and implications.The Journal of Educational Research, 94(1),42-54.