Download - KSUY 5328 Hafta 5
KSUY 5328Metropoliten Alanlarda Kentsel Yapı ve Ulaşım
Davranışları
Hafta 5:
Kentsel Ulaşım Sistemleri
DOÇ. DR. DARÇIN AKIN
http:77www.slideshare.net/dr_darcinakin
http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Kentsel ulaşımın hedefi nedir?
Daha hızlı ve daha uzağa mı hizmet
etmeli?
Ucuz mu olmalı?
Güvenli mi olmalı?
Konforlu mu olmalı?
Mobilite hedef midir?
Peki erişilebilirlik?
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
İçerik Kent içi Ulaşım sistemleri
◦ Yaya yolları
◦ Bisiklet yolları
◦ Karayolu sistemi Otomobil
Yük taşımacılığı
◦ Toplu taşıma sistemi Lastik tekerlekli araçlar Otobüs
Minibüs
Dolmuş
Raylı sistemler Tramvay
HRS
Metro
Denizyolu Yolcu
Feribot
Gelir-Ulaşım İlişkisi
1,81 2,03
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Amerika’da büyük şehirlerde iş yolculuğu
türel dağılımı: 2008
Toplu Taşıma Kullanımı
Oto
mobill
e Y
alnız
Ula
şım
ın p
ayı
Büyük Amerikan Şehirlerinin Ulaşımı,
2008
Amerika’da ve 4 büyük şehrinde iş
yolculuklarının türel dağılımı
Tek başına sürüş Araç paylaşımı Toplu taşıma Diğer türler
Yüzd
e
İstanbul: Bugün ve Yarın?
Aktivite oranı (istihdam / nüfus) 0,285 0,305 0,332 0,369 1,29
1000 kişi başına öğrenci sayısı 211,9 223,3 238,6 257,5 1,22
1000 kişi başına otomobil 137,5 176,6 208,6 251,8 1,83
Kişi başına yolculuk 1,81 1,79 1,91 2,03 1,12
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
İstanbul’da Ulaşım: 2006 türel
dağılım
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
İstanbul’da Yaya ulaşımı: 2006
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
İstanbul’da Yaya ulaşımı: 2006
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
İstanbul’da Yaya ulaşımı
Yaya yolları
Yürüme çeşitleri
◦ Hızlı yürüme: hız=6,4 km/sa
◦ Acele etmeden yürüme: hız: 4,8 km/sa
Dolanarak yürüme (meandering)
Oyalanarak yürüme (tarrying)
◦ Yürümenin Teşvik edilmesinin nedenleri
Ekonomik oluşu
Sağlıklı oluşu
70-kg’lık bir kişi hızlı yürüme ile 1 saatte 280 kalori harcamakta.
Yavaş yürümede bunun yarısı harcanır.
Merdiven çıkmada normal yürümenin 2 katı enerji harcanmakta.
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Yaya yolları
◦ Yürümenin Teşvik edilmesinin nedenleri
...
Kolaylığı
Farkındalılığı ve çevre (insanlar ve mekan) ile
etkileşimi arttırması
Çevreci oluşu
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Yaya yolları
◦ Yürümeyi zorlaştıran etmenler
Mesafe:
Herkesin yürüyebileceği mesafe 400 m.
%25 ila 50’lik kesimini yürüyebileceği mesafe : 800 m
Az bir kesimini yürüyebileceği mesafe ise 1600 m.
%80 ve daha azının yürüyebileceği 900 m’nin altında.
Büyük kentlerde yaşayanlar küçüklerdekilere göre daha fazla
benimsemektedirler.
Büyük aktiviteler ve kutlamalar yürüme mesafesini
arttırmakta ve 1600 m oldukça kolay kabule edilen bir
mesafe olmaktadır.
ABD’de bir millik çapın dışında yaşayan öğrenciler okul
otobüsü ile taşınmaya hak kazanmaktadırlar.
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Yaya yolları
◦ Yürümeyi zorlaştıran etmenler
Hız: Ortalama yürüme hızı 4,8 ila 6,4 km/sa’tir.
Koşucular saate 24 km/sa’e erişebilirler.
Trafik mühendisliğinde sinyalize kavşaklarda yeşil süresi 4,4 km/sa’e göre tasarlanır:
Gençler için bu hız 5,8 km/sa
Yaşlılar için ise 3,3 km/sa’tir.
Karşı çalışmalarla doğrulanmamış araştırmalar Amerikalıların Japonlar dışında diğer ülke vatandaşlarından daha hızlı yürüdüğünü ifade etmektedir.
Ayrıca bu çalışmalar kalabalık kentlerde yaşayanların küçük kentlerdekilere göre daha acele hareket ettiklerini söylemektedir.
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Yaya yolları
◦ Yürümeyi zorlaştıran etmenler
Yükselti değişimi:
Yükselti değişimi (inip-çıkma) aynı düzeyde yürümeye göre
daha az tercih edilmektedir.
Zorunluluk olmadıkça alt ve üstgeçitler pek tercih
edilmemektedir.
Özellikle alt geçitler güvenlik problemleri de
yaşanabilmektedir.
İklim şartları
Eşya taşıma
Engelli olma hali
Emniyet ve güvenlik
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Yaya yolları
Yaya yollarının elemanları
◦ Kaldırım ve yürüme yolları
Kaldırımın kendisi en az 1,5 olmalı. Burada kişinin
değil iki bebek arabasının ya da tekerlekli
sandalyenin yan yana geçebileceği genişlik dikkate
alınmalıdır.
Daha yoğun mekanlarda kaldırımlar 2,4 m, alışveriş
mekanlarında ise en az 4,6 m genişliğe sahip
olmalıdır.
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Yaya yolları
Yaya yollarının elemanları
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
1,8-3,6 m kaldırım: ticaret-kafe zonu
1,8-3,0 m yaya
sirkülasyon alanı
0,9-1,2 m ağaç,
direk, altyapı zonu
Yoğun kaldırım kullanımlı bir aktivite caddesi (yeşil cadde)
Yaya yolları
Yaya yollarının elemanları
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Kaldırımlı sıradan bir kentsel cadde
2,4-3,6 m kaldırım
0,9-2,4 m ağaç, direk, altyapı
ve otobüs durağı zonu
3 m kaldırım kenarı şeridi:
otobüs ve park zonu
Trafik şeridi
Yaya yolları
Yaya yollarının elemanları
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Yaya konforu öğeleri ile banliyöde bir cadde
Banklı dinlenme alanı, çöp
kutusu ve duyuru panosu
1,8-2,4 m kaldırım
0,9-1,2 m ağaç,
direk, altyapı zonu
Paris’te bir cadde köşesinde yaya
konfor öğeleri
Dublin’de basit fakat etkili bir
şekilde oluşturulmuş yaya caddesi
Yaya yolları
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Düşük yoğunluklu bir yerleşimde yaya geçitlerinin ve bisiklet şeritlerinin
düzenlenmesi
Yaya yolları
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Yüksek yoğunluklu bir yerleşimde yaya geçitlerinin düzenlenmesi
Yaya Geçidi İşaretlemesi
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Yaya Geçidi İşaretlemesi
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
İngiltere ve diğer İngiliz müstemleke ülkelerinde, sürücülerin yaya
geçitlerinin her iki yanındaki zig-zag çizgilerin üzerine park etmesi
yasaktır. Bu yasak yayaların gelen trafiği görmelerine engel olmamak
içindir.
Yaya Geçidi İşaretlemesi
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Doğrusal Yaya Kapasite Hesabı Örneği- Kentsel Kaldırım
Kapasite= 10x5,5=55 yaya / dakika veya 3300 yaya / saat
Seçilen hiz. düz.
Mevcut yaya akımı 1400 yaya sola 1600 yaya sağa doğru ise, hizmet düzeyi ne
olur?
Dakikada yaya sayısı=
1 ft genişlikte yaya sayısı=
Bu da Tablo 2.1’den hizmet düzeyi C’ye karşılık gelir.
Etkin genişlik
Hizmet düzeyi C ile D’nin kırılma noktası
Akım = 10 yaya / dak / genişlik (ft)
Kenar engelleri
Park metre Posta kutusu
Bina çizgisi
Kaldırım
Yaya Akımı
Yaya AkımıNet
genişlik
Ala
nsa
l Yay
a K
apas
ite H
esa
pla
mas
ı Ö
rneğ
i
Turnikeler
Gazete standı
Kullanılmayan alan
Caddeye
açılan
merdivenler
kişi saniyeSaatlik yaya hareket miktarı:
A. Merdivenlerden turnikelere
B. Merdivenlerden jeton kulübesine oradan da turnikelere
C. Merdivenlerden gazete standına oradan da turnikelere
D. Merdivenlerden jeton kulübesine oradan da gazete standına
ve turnikelere
E. Turnikelerden gazete standına ve merdivenlere
Kişi Süre
Toplam alan 40x30=1200 ft2 olmasına rağmen 3’te 2 si kullanılmakta.
C hizmet seviyesi hedefleniyorsa, kişi başına 24 ila 40 ft2, örneğin ort.
30 ft2 alan düşecektir.
Jeton kulübesi
Toplam alan 40x30=1200 ft2 olmasına rağmen 3’te 2 si
kullanılmakta.
C hizmet seviyesi hedefleniyorsa, kişi başına 24 ila 40 ft2, örneğin
ortalama olarak 30 ft2 alan düşecektir.
Alansal Yaya Kapasite Hesaplaması - Metro girişi merdiven sahanlığı
Ala
nsa
l Yay
a K
apas
ite H
esa
pla
mas
ı Ö
rneğ
i
Buna göre saatlik alan talebi:
Saatlik zaman-alan arzı:
Alanın 2/3’ü etkin
kullanılıyordu
1 saat=3600 saniye
Talep= 2 062 500 ft2.s < Arz= 2 894 400 ft2.s. olup, kişi başına düşen alan =
2 894 400 / 2 062 500 * 30= 42,1 ft2. Buna göre talep, B hizmet düzeyinde
(40-60 ft2, Bkz Tablo 2.1) daha konforlu olarak karşılanabilmektedir.
Alansal Yaya Kapasite Hesaplaması - Metro girişi merdiven sahanlığı
DEVAM...
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Bisiklet ulaşımı
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Bisiklet yolları Bisiklet yolları sınıflaması (Los Angeles
metropoliten alanı):[1]
Sınıf I Bisiklet şeridi- Trafikten tamamen ayrılmış, kendine ait güzergahı olan yollar.
Sınıf II Bisiklet şeridi- Şehrin caddelerinin kenarında sadece bisiklet kullanımı için tahsis edilmiş yollar.
Sınıf III Bisiklet yolu- Şehirde bir yerden diğerine bisikletle güvenli bir şekilde ulaşımı sağlama iddiasında olan caddeler üzerindeki bisiklet kullanımı (karma trafikte).
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Bisiklet yollarıGeleneksel Bisiklet Yolları
Trafik akımı yönünde yolların kenarlarında
bisiklet kullanımı için yatay ve düşey
işaretlemelerle ayrılmış yollar.
Ayrılmış Bisiklet Yolları
Yolların kenarlarında bisiklet kullanımı için
yatay ve düşey işaretlemelere ek olarak bölücü
bir etkenle ayrılmış yollar.
Karşıt Akışlı Bisiklet Yolları
Bisikletlerin trafik akımına karşıt yönde hareket
ettikleri yollar. Tek yönlü caddeleri 2 yöne
çevirip, birinde trafik ve bisiklet, diğerinde ise
sadece bisikletler yer almakta.
Sol Yanda Bisiklet Yolları
Geleneksel bisiklet yolları gibi olup, tek yönlü
yollarda solda ya da 2-yönlü olup refüjle
bölünmüş yollarda solda yer alan şeritlerdir.
Sağ şeritte yük indirme bindirmenin, toplu
taşımanın ve park etmenin veya potansiyel
çatışmaların fazla olduğu yollarda avantaj
sağlarlar.Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
http://nacto.org/cities-for-cycling/design-guide/
Bisiklet Kullanma AmaçlarıBisiklet çok amaçlı kullanıma sahip olmakla beraber en
temel kullanım amaçları:
1. Çocuklar için oyun amaçlı
2. Eğlence amaçlı: Yürüme ve yüzmeden sonra en popüler eğlence amaçlı aktivitedir.
3. Spor amaçlı
◦ Tour de France: 1903’den beri 2. Dünya savaşı dışında her yıl sürekli yapılmakta.
4. Kentsel ulaşım
◦ İşe, okula, alışverişe vb gitme amaçlı kullanım
5. Hizmet aracı
◦ Gelişmekte olan ülkelerde kentlerde turistlerin, eşyaların taşınması amaçlı.
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Bisiklet Kullanma Amaçları
Bisiklet çok amaçlı kullanıma sahip olmakla beraber en
temel kullanım amaçları:
....
5. Hizmet aracı
◦ ....
◦ Polis ve özel güvenlik timlerinin kullanımı
◦ Paket ve posta teslimatında kullanım
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
NY’da bisikletli posta
teslimatçısı
Bisikletin Desteklenme Nedenleri
1. Doğrudan erişim
2. Düşük enerji tüketimi
3. Kirlilik oluşturmaması
4. Sağlıklı egzersiz
5. Düşük alan ihtiyacı
◦ Ayakta iken 2 m2, hareket halindeyken 5 m2.
6. Düşük kamu yatırım gereksinimi
7. Düşük harcama
◦ 150-300 TL arası bir fiyata normal bir bisiklet satın
alınabilmekte.
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Dikkat Gerektiren Hususlar1. Trafikte uyumsuzluk
◦ Gerek motorlu araçlarla gerekse de
◦ Yayalarla
2. İnsan kabiliyetleri ve tavırları/tutumları
3. Emniyet ve Güvenlik
4. Doğal çevre ve İklim
5. Menzil ve Hız : Her gün düzenli olarak pek az kişi 16 km’den fazla yol yapabilir, ki bu mesafe saatten daha az sürede alınabilir.
8 km’den az bir mesafe pek çok bisiklet kullanıcısı için konforlu olarak alınabilecek bir mesafedir.
İstanbul’da ortalama yolculuk uzunluğu 6,4 km’dir (2006 yılı Yolculuk Anketleri).
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Dikkat Gerektiren Hususlar
6. Park etme
7. Kentsel Form ve Tesisler
◦ Büyük çaplı tesisler, bunların
kentsel dağılımı ve çevredeki
yoğun trafik aktivitesi bisikletin
kullanımını etkilemektedir.
8. Resmi Tavır
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Fiziksel ağın bileşenleri
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Bisiklet Şeridi Genişlikleri
Yatayda herhangi bir görüşe engel nesnenin olmaması durumunda Minimum
şerit genişlikleri
Tek şerit
Aynı yönde 2 şerit
Farklı yönde 2 şerit (tavsiye edilmemekte)
Çoklu kullanımlı 2 şerit
Yatayda kenar boyunca görüşe engel bir objenin olması
durumunda (park etmiş araçlar, duvar, bariyer veya viraj)
Düşey açıklık
Maksimum eğim
60 m’den kısa olursa
Ortalama Hız
Tasarım (proje) hızı Düz zeminde
Aşağı eğimde
Yatay viraj genelde dikkate alınmamakta, fakat:
32 km/sa hızı sağlamak için
40 km/sa hızı sağlamak için
Kapasite 2000 bisiklet/sa/şerit
Aynı yönde 2 şerit
Aynı yönde 4 şerit
Çinde yüksek yoğunluklu alanlarda tecrübeli sürücüler tarafından oldukça
yüksek hacimler gözlemlenmekte.
Fiziksel ağın bileşenleri
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Amerikan Eyalet ve Karayolu Ulaştırma Yetkilileri Birliği’nin tavsiyesi:
Minimum genişlik:
Kırsal yollarda 90 cm kaplamalı yol
1,2 m genişlik yatayda görüşse engel bir nesne yoksa
Tavsiye edilen genişlik 1,5 m
Tek yönlü yollarda bisiklet şeritleri yolun sağında olmalı.
Fiziksel ağın bileşenleri
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Caddede bisiklet şeridi
1,8-2,4 m kaldırım
0,9-2,4 m ağaç, direk ve
altyapı zonu
2,4-2,7 m park zonu
Trafik şeritleri
Fiziksel ağın bileşenleri
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Paylaşılan bisiklet şeridi
1,8-2,4 m kaldırım
0,9-2,4 m ağaç, direk ve
altyapı zonu
2,4-2,7 m park zonu
4,2 m-5,4 m paylaşılan
trafik ve bisiklet şeridi
Çizgiler
Fiziksel ağın bileşenleri
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Tek yönlü bisiklet şeridi (park yok)
1,8-2,4 m kaldırım
0,9-1,2 m ağaç, direk ve
altyapı zonu
1,2-1,8 m bisiklet şeridi
Trafik şeritleri
Çizgiler
Fiziksel ağın bileşenleri
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Tek yönlü bisiklet şeridi (trafik şeridi ile park
şeridinin arasında)
1,8-2,4 m kaldırım
0,9-1,2 m ağaç, direk ve
altyapı zonu
1,2-1,8 m bisiklet şeridi
Trafik şeritleri
Çizgiler
2,4-2,7 m park şeridi
Bisiklet yolu planlama kriterleri
1. Karma trafikte bisiklet
2. Trafik şeritleri üzerinde
3. Ayrılmış/korunmuş şeritler
4. Ayrı bisiklet yolları
1. Eğer ort. günlük trafik (OGT) 2000’den az ve trafiğin hızı 50 km/sa’den az ise
2. Eğer OGT 8000’e kadar ve trafiğin hızı 58 km/sa’e kadar ise
3. Eğer OGT 14000’e kadar ve trafiğin hızı 75km/sa’e kadar ise
4. Eğer OGT 14000’den ve trafiğin hızı 75km/sa’den fazla ise
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Fiziksel ağın bileşenleri
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Kaldırımda bisiklet şeridi
(Münih, Almanya)
Kaldırımda Bisiklet Yolları
Eğer kaldırımlar ve kenarındaki yeşil şeritler
yeterince geniş ise, yani, yayalar için yeterli alan
kalıyorsa, bisiklet şeridi bu alanın dışında
oluşturulabilir.
Bisiklet yolu ile yayalar ve bisikletlerle motorlu
araçlar (park halinde olsalar bile) arasında
tampon şeritleri olmalı.
Bu türden ağlar özellikle Batı Alman
şehirlerinde yaygındır.
Fiziksel ağın bileşenleri
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Bariyerle ayrılmış bisiklet şeridi (6. Cadde, NY)
Kaldırımda Bisiklet
Yolları
Eğer kaldırımlar ve
kenarındaki yeşil şeritler
yeterince geniş ise, yani,
yayalar için yeterli alan
kalıyorsa, bisiklet şeridi bu
alanın dışında oluşturulabilir.
Bisiklet yolu ile yayalar ve
bisikletlerle motorlu araçlar
(park halinde olsalar bile)
arasında tampon şeritleri
olmalı.
Bu türden ağlar özellikle
Batı Alman şehirlerinde
yaygındır.
Fiziksel ağın bileşenleri
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Otobüs durağında bisiklet park yeri
(Ottawa, Kanada)
Bisiklet deposu (San Diego, CA)
Fiziksel ağın bileşenleri
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Bisiklet park yeri (Yeni Delhi,
Hindistan)
Bisiklet yolları (Xian, Çin)
Fiziksel ağın bileşenleri
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Tavsiye Edilen Paylaşılan Şerit Genişlikleri
24 saatlik trafik akımı
2000 birimin altında ise
24 saatlik trafik akımı 10000
birimin üstünde ise
Cadde kenarında Park yok ise
park var ise
Cadde kenarında Park yok ise
park var ise
50 km/sa’tin altında
50-65 km/sa
65-80 km/saTavsiye edilmez
Tavsiye edilmez
HIZ Sınıflaması
TRAFİK AKIMI Sınıflaması
İstanbul’da Bisiklet Yolları
Kademelendirmesi
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
16.07.2008
Karayolu Sistemi
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected], www.slideshare.net/dr_darcinakin
İstanbul’da yolların fonkisyonel
sınıflaması: 2006
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Fonksiyonel Sınıflama
Ana yol
Tali yol
Toplayıcı/Dağıtıcı yol
Karayolu/Oyotol
(D100, E-80)
Kavşak kolları
Kentsel caddeye ait bir enkesit
Kamusal kullanım-
en az 15 m
2,4 m
park
şeridi
2,4 m
park
şeridi
2x2 yada 2x4
3-3,30 m
trafik şeritleri
Banket
Kaldırım
Yaya
yolu
Bin
a çi
zgis
i
Mülk
iyet
çizg
isi
Mülk
iyet
çizg
isi
Ön bahçe
ya da geri
çekme
Düşük yoğunluklu
bölgedeki caddeOrta-yüksek yoğunluklu
bölgedeki cadde
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
İSTANBUL’DA 2006 YILI ARZU
HATLARI
İSTANBUL’DA 2023 YILI ARZU
HATLARI
İBB, 2009.
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Karayolu Sistemi
Karayolu ulaştırma sistemi üç temel
kategoriye ayrılabilir:
Kategori C: Kent sokakları, genelde yerel
trafiğin hizmet verilen alana erişimine
hizmet eder
Kategori B: Ana caddeler
Kategori A: Otoyollar yada bölünmüş,
erişme kontrollü yollar, yalnızca doğrudan
giden trafiğe hizmet eder.
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Karayolu Sistemi
Mobilite
Arazi Erişimi
Ana yollar
Toplayıcı/Dağı-
tıcı yollar
Caddeler
Mobilite?
•Yolculuk sayısı
•Yolculuk süresi
•Yolculuk uzunluğu
•Toplam, kişi başına
veya araç başına
Arazi erişimi
•Yola bağlantı sayısı
Karayolu Sistemi
Kapasite: Bir şeritten bir saatte geçen araç sayısı (araç/sa/şerit)
LOS: Hizmet seviyesi, A’dan F’ye(hacim/kapasite)
Yandaki araç yoğunluğuna ve aralarındaki mesafeye dikkat edin.
Otomobil-Toplu Taşıma Payları
Otomobil ve toplu taşıma araçları için ortalama yolculuk maliyeti eğrileri (Vuchic, 1999).
Otomobil ve Toplu Taşıma’da yolcu
başına alan tüketimi
Toplu Taşıma Sistemleri
Toplu taşıma türleri ve sistemleri üç
temel özellikle tanımlanırlar:
1. ROW –(right of way)- yol kullanım
hakkı,
2. Teknoloji (çoklukla karayolu veya
demiryolu taşıtları),
3. İşletme Tipi (yerel, ekspres ve özel).
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Toplu Taşıma Sistemleri
Üç tür “yol kullanım hakkı” (ROW) tanımlanmaktadır.
- Kategori C
◦ En alt düzey, karışık trafikte hizmet vermekte, Toplu taşıma seviyesi oto ile hız ve güvenilirlik anlamında rekabet edemez. Daha çok Toplu Taşımaya bağımlı kişilere hizmet verir.
- Kategori B
◦ Bu tip yol kullanımında (ROW) kısmi olarak karışık trafikten ayrışma vardır (cadde tramvayı). Burada işleyen toplu taşıma sistemleri, otomobil ile rekabette, Kategori C’de bulunan TTS’lerinden daha avantajlıdır.
- Kategori A
◦ Bu kategoride yollar tamamen ayrılmıştır ve yalnızca Toplu Taşıma araçları kullanılmaktadır. Yatırım maliyeti yüksektir, bu nedenle trafik hacminin fazla olduğu ve dolayısı ile raylı sistemi gerektiren durumlarda daha uygundurlar.
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected], www.slideshare.net/dr_darcinakin
DÜŞÜK GÜVENİRLİK-KATEGORİ C
ORTA GÜVENİRLİK-KATEGORİ B
YÜKSEK GÜVENİRLİK-KATEGORİ A
Toplu Taşıma Sistemleri
Kapasite:
◦ Araç büyüklüğü
◦ Araç sıklığı
◦ Ticari hız
Toplu Taşıma Sistemleri Hizmet Düzeyi (LOS):
YOLCU BAKIŞ
AÇISIYLA “HİZMET
KALİTESİ”
LOS Kapasite ve Hizmet Kalitesi ile ilişkilidir.
MEVCUDİYET
UYGUNLUK
Hizmet kapsamı
Hizmet saatleri
Kaldırım şartları
Park-et-bin kapasitesi
Konfor
Güvenlik
Yolcu bindirme
TT/oto yolculuk süresi
Toplu Taşıma Sistemleri
Hizmet Düzeyi (LOS):Otobüs Raylı
Yorumlar
Hiçbir yolcu yan yana oturmuyor
Yolcular nereye oturacağını seçebiliyor
Bütün yolcular oturabiliyor
Ayaktaki yolcu yükü konforlu düzeyde
Maksimum yolcu yükü
Çok kalabalık
Yolculuk süresi
farkı, dak. Yorumlar
TT ile yolculuk otomobilden hızlı
TT otomobil ile aynı hızda
Tercih eden yolcular için tolere edilebilir
Gidiş-dönüş TT ile en az 1 saat daha uzun
Bıktırıcı, küçük şehirler için belki en iyi
Yolcuların çoğu için kabul edilemez.
* Karşılaştırma için yaklaşık değerler. LOS yolcu başına düşen alan üzerinden tanımlanmaktadır.
TT/Oto Yolculuk süresi LOS
Toplu Taşımanın Payı
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Toplu Taşımanın Payı
Kentsel ulaşım sistemlerinde uygulanan politikalarla bireysel denge (IE)
konumundan sosyal optimum (SO) dengesine geçiş (Vuchic, 1999).
Ulaşım Türlerine Dair Negatif Dışsallıklar
Yolcu ulaşımı CO2 emisyonu (kg/kişi/yıl)
Özel ulaşım emisyonu Toplu taşıma emisyonu
İstanbul’da Toplu Taşıma Hatları
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
İstanbul’da Ulaşım...
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
İstanbul’da Ulaşım...
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Kentsel ulaşım türlerinin sistem performansı-yatırım maliyeti ilişkisi (ROW A:
kendine ait işletim hattı/yolu olan türler, ROW C: karma trafikte işletilen
türler, ROW B: iki işletim tarzının karma hali) (Vuchic, 1999).
Ulaşım türlerinin sayısal karşılaştırması
Cadde
üzerinde
Otomobil
Otoyolda
Otomobil
Karma
trafikte
otobüs-HRS
Yarı-hızlı
TT
Hızlı
TT
Araç
doluluğu
Hız
(km/sa)
Araç/saat
Kapasite
(kişi/saat)
Raylı Sistemler-Geçmişten geleceğe
Raylı Sistemler-Geçmişten geleceğe
2011’de
BİTTİ
2010’da
BİTTİ
Raylı Sistemler-Geçmişten geleceğe
Raylı Sistemler-Geçmişten geleceğe
Raylı Sistemler-Geçmişten geleceğe
Raylı Sistemler-Geçmişten geleceğe
Raylı Sistemler-Geçmişten geleceğe
Raylı Sistemler-Geçmişten geleceğe
Şekilde karayolları ve raylı sistem projelerinin tamamlanma dönemlerine göre yatırım
miktarları gösterilmektedir. 2011 yılı için yaklaşık 0,6 milyar $’lık bir yatırım planlanmakta ve
2020 yılı plan döneminin en yüksek yatırım yılını göstermektedir. 2018 yılından sonra tünel
projeleri planlandığı için karayolu yatırımlarının toplam yatırımlar içindeki payında artış
görülmektedir.
İSTANBUL’DA TRANSFER
MERKEZLERİ
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
Park-et-devam-et ve transfer alanları (İUAP, 2011).
İSTANBUL’DA OTOPARK
BÖLGELEMESİ
Doç. Dr. Darçın AKIN, [email protected],
http://www.slideshare.net/dr_darcinakin, http://gyte.academia.edu/DarcinAkin
İSTANBUL’DA OTOPARK BÖLGELEMESİ
İstanbul merkez alanındaki 2010 yılı ortalama park ücretleri
(İUAP, 2011).
İstanbul’da 2023 yılında günlük ortalama otopark ücretlerinin değişimi (İUAP, 2011).
Yoğunluk ve Tür seçimiT
ür
seçi
mi (%
TT
+ b
isik
let
+ y
aya
Yoğunluk (kişi/hektar)
Yoğunluk-Tür Seçimi İlişkisi
Tür Seçimi-Ulaşım Maliyeti
Tür seçimi (% TT + bisiklet + yaya
Ula
şım
mal
iyeti
(%
GD
P)
Tür Seçimi-Ulaşım Maliyeti İlişkisi