dtac Parent Guideคมอพอแมยคดจทลเขาใจลก เขาใจโลกไซเบอร

คมอพอแมยคดจทล

2

3

บทท 1

ยนดตอนรบสโลกอนเทอรเนต

บทท 3

สอนลกอยางไร...ใหใชอนเทอรเนตอยางชาญฉลาด

บทท 2

ทำไมตองสอนลกใหรจกอนเทอรเนต

บทท 4

ชวตจรงของพอแมยคดจทล

4

บทนำ

อนเทอรเนต  โทรศพทมอถอ  และเทคโนโลย การสอสารตาง  ๆ  ไดกลายเปนสงคนเคยในชวตของเดก ทกวนน   เดก  ๆ  สามารถใชเทคโนโลยเหลานอยาง คลองแคลว  และอาจนกไมออกวาคนรนพอแมของเขา ตดตอกบเพอน  ๆ  ไดอยางไรหากไมมโซเชยลมเดย อนเทอรเนตเปดโอกาสในการเตมเตมสทธเดกใน หลาย  ๆ  ดาน  อนสญญาวาดวยสทธเดกระบวา  เดก มสทธในการไดรบการศกษา  ในการไดรบการพฒนา อยางเตมศกยภาพ  รวมถงการแสดงความคดเหน และมคนรบฟงความคดเหนเหลานน  อนเทอรเนต สามารถนำครและสอการเรยนการสอนทจำเปนไปสเดก ทอยในพนททหางไกลทสด  และชวยใหเดก  ๆ  กลมท เขาไมถงบรการสามารถเชอมโยงเขาถงฐานความรได เชนเดยวกบเดกอน  ๆ

ในขณะเดยวกน  เมอความเหลอมล ำทาง เทคโนโลยระหวางเดกและพอแมมมากขน  ความเสยง ตาง  ๆ  กเพมขนดวยเชนกน  พอแมมกจะไมรวาลก ของตนกำลงทำอะไรบนอนเทอรเนต  การขาดความร และความเขาใจทำใหพอแมไมสามารถแนะนำลกอยาง เพยงพอ  โลกออนไลนกเหมอนกบโลกในชวตจรง ทมสงทนากงวลเกยวกบการคมครองเดก  ความเสยง ทอาจเกดขน  รวมถงการกลนแกลงรงแกในโลกออนไลน 

การแชรรปเดกทไมเหมาะสม  และการถกตะลอม หรอลอลวงโดยผทไมหวงดเพอการลวงละเมดทางเพศ ถงแมเดกอาจดเหมอนวามความสามารถในการใช อนเทอรเนต  แตผใหญไมควรคาดหวงวาเดกจะสามารถ ปกปองตวเองใหปลอดภยจากความเสยงเหลานได เสมอไป

นคอเหตผลวา  ทำไมเราถงตองสงเสรมใหพอแม หรอผใหญทเดกไวใจ  ไดพดคยกบเดกและแนะนำ เพอใหเดกใชอนเทอรเนตอยางปลอดภย  ภาคธรกจเอง กตองมความรบผดชอบรวมกนทจะทำใหผลตภณฑ และการบรการของบรษทมความปลอดภยสำหรบลกคา โดยเฉพาะเดก  ๆ  นอกจากนนภาคธรกจยงมความ เชยวชาญและทรพยากรทสามารถนำมาใชในการ สงเสรมกจกรรมเหลาน  จงเปนเรองดทบรษทดาน โทรคมนาคมอยางดแทค  ไดเขามามสวนรวมในการ สรางความรความเขาใจและสรางเครองมอทผปกครอง และตวเดกสามารถนำมาใชได  องคการยนเซฟหวงวา คมอพอแมเลมนจะเปนเครองมอทมประโยชนและ ใชไดจรง  ทจะชวยใหผปกครองสามารถเรมตนการ พดคยกบเดก  ๆ  เพอใหเดกใชประโยชนจากอนเทอรเนต ไดอยางมนใจและปลอดภย

โธมส  ดาวนผแทนองคการยนเซฟ  ประเทศไทย

5

บทท 1

ยนดตอนรบสโลกอนเทอรเนต‘คลกเดยว  ยอโลกทงใบ’

ทนททโลกรจกประสทธภาพของ  ‘อนเทอรเนต’ วาสามารถตดตอเชอมโยงขอมลขาวสารไดถงกน ท ว โลก  นบจากนนโลกก ไมมพรมแดน  ชวตก  ไมเหมอนเดมอกตอไป

บางประเทศรจกอนเทอรเนตมานานกวา  20  ป จนกลายเปนเพอนสนทกบคนทกเพศทกวย  เปน สมาชกคนหนงในครอบครว  นำมาใชอำนวยความ สะดวกใหกบชวตประจำวนไดในทก  ๆ  มต  ตงแต หาขอมลการเรยน  เรยนรสตรอาหารจานโปรด  หรอ ทำธรกจ  ชวยบรหารจดการดานการเงน  ตดตอสอสาร กบเพอนฝง  เตมเตมชองวางระหวางวย  สนกกบการ ดหนง  ฟงเพลง  เปนพนทใหไดชอปปงสนคาจาก ตางประเทศโดยไมตองเดนทาง  ตลอดจนคนหาแผนท 

ในยามหลงทาง  เปนพนทแบงปนความคด  ความสนใจ ผานรปและเรองราวใน  “บลอก”  สวนตว  เปดโอกาสให เรยนรเรองตาง  ๆ  ทไมคดวาจะไดรมากอน  แมตกงาน อนเทอร เนตยงเปนอกหนงความหวงใหไดสบคน ตำแหนงงาน  สำหรบเดก  ๆ  อนเทอรเนตชวยเปดโลก ทงดานความคด  จนตนาการ  และมตรภาพ  ให กวางไกล  เพอทจะเรยนรถงความหลากหลายทอย บนโลกใบน  รวมถงชองทางอน  ๆ  ทสามารถจะใชเปน โอกาสใหกบตวเอง

นคอตวอยางอนแสนจะเลกนอยเมอเทยบกบ พลงของ  ‘อนเทอรเนต’   ทสามารถยอโลกทงใบดวย เพยงปลายนว

6

ใชอนเทอรเนตอยางไรใหชาญฉลาด

บทท 1

เพอเรยนรและคนหาขอมล เพอเชอมตอถงกนทกวนนอนเทอรเนตสามารถคนหาขอมลทอยากร 

ไดอยางงายดาย  ตงแตพยากรณอากาศ  ราคานำมน เรองราวของสถานททองเทยวทนาสนใจ  พรอมภาพ- ประกอบทสมบรณ  ทงภาพนงและภาพเคลอนไหว แคพมพคำหรอขอความทตองการสบคนในเวบไซต Google  หรอ  Bing  เชน  แมบานอยากเรยนรวธการ ทำอาหาร  กพมพคำวา  ‘ทำอาหารงาย  ๆ’  เพยงเทานน รายละเอยดเกยวกบการทำอาหารจะปรากฏมากมาย ใหไดเลอกนำไปใชอยางตรงใจทสด  นยงไมรวมวดโอ คลปตาง  ๆ  ทอยในเวบไซต   YouTube  แมกระทง ความเปนไปในโลกปจจบนกสามารถบอกชาวโลก ดวยการสงผานกลองดจทลทตดอยกบโทรศพท  เทาน เหตการณตาง  ๆ  บนโลกใบนกเรยกวาอยในกำมอ

ไมวาอยมมไหนในโลก  อนเทอรเนตสามารถ เชอมโยงทกคนใหตดตอถงกนไดอยางไรพรมแดน โดยผานชองทางหลากหลาย  ทงอเมล  เครอขาย สงคมออนไลน  กลมสนทนา  จนถงหองสนทนา ในเวบไซตตาง  ๆ  อยางเชนในประเทศบงกลาเทศ และเมยนมารท เปดหองเรยนออนไลน   เพ อให  นกเรยนในถนทรกนดารไดมโอกาสเรยนจากอาจารย ผทรงคณวฒเหมอนกบนกเรยนท เรยนอยในเมอง เชนเดยวกบเปดโอกาสใหคนไขในพนทหางไกลไดรบ การวนจฉยจากแพทยผเชยวชาญจากทกทในโลกผาน ทางวดโอออนไลน  จะเหนไดวาพลงของอนเทอรเนต ทำใหทกคน  ไมวายากดมจน  อยทใดบนโลก  กสามารถ ไดรบสทธอยางเทาเทยมกน

7

เพอชวยเหลอสงคม  

เพอความบนเทง เพอสรางโอกาสโทรทศน  วทย  เกม  และอนเทอรเนต  4  สง 

ท ไม เคยรวมอย ในท เด ยวกนมากอน   แต ว นน  ดวยความมหศจรรยของอนเทอรเนตสามารถรวม ความบนเทงเหลานเขาเปนหนง  จนเราสามารถเลอก รนรมยกบรปแบบความบนเทงไดตามรสนยม  โดย ผานจากชองทางหลากหลาย  เชน  เวบไซต  YouTube หรอโปรแกรมบนเทงอยาง  Windows  Media  Player กบ  iTunes  ตลอดจนสนกกบเกมออนไลนผานทาง อปกรณตาง   ๆ  เชน  Apple  TV,  Xbox  และ Playstation  แตทงนทงนนตองอยภายใตการดแล ของพอแม  ผปกครองอยางใกลชด

ในยคดจทล  เราสามารถบอกเลาเรองราวท ตองการสอสารใหโลกไดรบรผานทางอนเทอรเนต ผาน  Facebook  หรอ  Blog  ตดตอเครอขายการ ทำงานผาน  LinkedIn  หรอซอ  -  ขายสนคาออนไลน (E-Commerce)  ผานทางเวบไซต  อยาง  Kaidee.com หรอแมแตเครอขายสงคมออนไลนอยาง  Facebook หรอ  Instagram  หรอการขายสนคาผานแอพพลเคชน อยาง  LINE   Shop  โดยเปดโอกาสใหเราสามารถ เปนไดทงผซอและผขายสนคาทกอยางบนโลกนไดอยาง งายดาย  ผขายไมตองลงทนเปดหนาราน  เพยงแค ถายรปสนคาแลวโพสตขนเวบไซตหรอแอพพลเคชน ขณะทคนซอกไมตองเดนทาง  คลกเดยวสามารถสงของ และใหมาสงถงบานไดเลย

นอกจากนนอนเทอรเนตยงเปนชองทางสงผาน ความคด  เปนพนทสรางฝนใหกบชาวโลกในทาง สรางสรรค  เชน  ‘dtac  &  Telenor  Youth  Forum’ ท เปดโอกาสใหเยาวชนไดแสดงออกทางความคด และพลงในการใชอนเทอรเนตเพอเปลยนแปลงสงคม ใหดขน  เชน  เดกสาวมสลมเปดเพจ  wo-manis ขายผาฮญาบเพอหารายไดใหกบหญงหมายทเปนเหยอ ของความไมสงบใน  3  จงหวดชายแดนใตของประเทศไทย หรอนกศกษาไทยทคดคนเทคโนโลยทางอนเทอรเนต เพอใหผพการทางสายตาไดมโอกาสเรยนวทยาศาสตร เหมอนคนปกต  รวมถงกลมทเรยกวา  Tech  Startup ยอมาจาก  Technology   Startup  คอการทำธรกจ รปแบบใหมบนโลกอนเทอรเนต  ททำไดทงขายไอเดย แลวหาผรวมทน  หรอพฒนาโปรแกรมดวยตวเอง เชน  www.skootar.com  เวบไซตและแอพพลเคชน ใหบรการเมสเซนเจอรออนไลน  จดเดนอยทสะดวก และปลอดภย  คาบรการไมแพง  จงเปนหนงใน แอพพลเคชนนองใหมทมาแรง

อนเทอรเนตมชมชนของผทอยากชวยเหลอสงคม อยมากมาย  ดวยพลงอำนาจของอนเทอรเนตทสามารถ เจาะถงคนทกกลม  ทกชนชน  และทกพนทในโลก จงสามารถใชเปนเครองมอเพอกระตนใหผคนเหน ปญหาสงคม  ความขาดแคลน  ความไมเทาเทยมกน และผลกดนใหเกดความรวมมอชวยเหลอ  ความ รบผดชอบรวมกน  เชน  การระดมเงนผานเพจใน เฟซบกเพอชวยเหลอสนขจรจด  เพจรบสมครจตอาสา ไปชวยสรางบานใหผดอยโอกาส  การสรางแคมเปญ เพอสรางความตระหนกเกยวกบโรครายแรงตาง  ๆ หรอแมแตเมอเกดภยพบต  คนทประสบภยกสามารถ ใชเครอขายสงคมออนไลนเพอระบวาตนเองปลอดภย

8

บทท 2

ทำไมตองสอนลกใหรจกอนเทอรเนต

ภยออนไลนกระจายอยใกลตว

9

ยงรมาก  ยงไดเปรยบโลกเปลยนแปลงอยตลอดเวลา  จนรสกไดเลยวา 

เดกสมยน  ‘โต’  เรวกวาสมยกอนเยอะมาก  เชนนนแลว พอแมจงควรเตรยมรบมอกบภยตาง  ๆ  ทแฝงมากบ โลกออนไลน  โดยการศกษา  ทำความเขาใจ  เพอใหร เทาทนกบความเปนไปบนอนเทอรเนต  อยางนอย จะไดแนะนำ  ตกเตอนลกใหตดตอกบโลกกวางไดอยาง ปลอดภย  และปกปองเขาจากอนตรายของการออนไลน อยางผดวธ

มหนตภยคนแปลกหนา การทเดกตดตอกบคนแปลกหนาผานทางสอ 

สงคมออนไลน  เปนทมาของการเกดอาชญากรรม บนโลกออนไลนอนดบตน  ๆ  เลยทเดยว  เพราะเรา ไมอาจทราบไดวา  ตวตนทปรากฏอยบนโลกออนไลน ของบคคลนนเปนจรงตามทแอบอางหรอไม  ซงอาย ของเดกทสอสารผานสงคมออนไลนนน  ขนอยกบ การตดสนใจของพอแม  เพราะฉะนนเมอไรกตาม ทพอแมอนญาตใหลกเรมใชอนเทอรเนต  จงควร เตรยมความพรอม  ทงตนเองและลก  ดวยการ ตดตามสงเกตพฤตกรรมการออนไลนของลกวา  มใคร เปน  ‘เพอน’  ในโซเชยลมเดยของเขาบาง  โดยเฉพาะ อยางยง  หากคนนนไมใชญาตพนอง  หรอเกยวของ กบครอบครว  หรอในชมชน  พอแมยงตองสงเกต มากขน  เมอรสกวาการตดตอมความไมชอบมาพากล ตองรบพดคยกบลก  เพอแยกเขาออกหางจากคนราย หรอมจฉาชพทอาจแฝงตวอยในโลกออนไลนอยางเรว ทสด  ขณะเดยวกน  พอแมจะตองสงสอนลกวา อนตรายในอนเทอรเนตเปนเรองจรงจง  ไมใชเรอง ทควรนำมาลอเลน  หรอใชดวยความคกคะนอง

จำใหขนใจ...ออนไลนแลว  ลบไมไดแมดเหมอนวาเราจะสามารถลบขอความและ 

รปทอยบนโลกออนไลนได  แตใครจะรวา  กอนหนานน ขอความหรอรปตาง  ๆ  ไดถกโอนยายขอมล  (download) บนทก  หรอสงตอกนในเครอขายอนเทอรเนตหรอเปลา เพราะขอความและรปทคดวาลบแลวยงคงอยตลอดกาล โดยเฉพาะอยางยงจากผลสำรวจพบวา  เดกและวยรน สวนใหญชอบเปดเผยความเปนสวนตวใหคนแปลกหนา ไดรบร  ขณะเดยวกนกไมตรวจสอบตวตนทแทจรง ของบคคลทตดตอผานทางอนเทอรเนต  ดงนนพอแม จงควรสอนลกวา  กอนจะนำรปถายหรอขอความ ทกอใหเกดความเสยหาย  หรอนาอบอายออกสโลก อนเทอรเนต  พงระลกอยเสมอวา  ไมสามารถลบออก จากอนเทอรเนตใหหมดสนไปได  ยงกวานนรปภาพ หรอขอความทกอใหเกดความเสยหายตอตนเองและ ผอนทสงตอกนในโลกออนไลน  เมอถกเผยแพร ออกไปในวงกวางแลว  เพยงแคเสยววนาททถกสงไป ยงเครอขายทไมเหมาะสม  อาจเปนตนเหตของการเกด อาชญากรรม  จนนำไปสการดำเนนคดทางกฎหมาย ในทสด

10

บทท 2

Cyberbullying กลนแกลงกนบนโลกไซเบอรรศ.  นพ.ชาญวทย  พรนภดล  หวหนาสาขา 

จตเวชเดกและวยรน  คณะแพทยศาสตรศรราช พยาบาล  มหาวทยาลยมหดล  รองประธานโครงการ เกมสมดล...ชวตสมดล  (HealthyGamer)  อธบาย ถงความหมายของ  Cyberbullying  วา  “เปนการ กลนแกลงกนอยางรนแรงในโลกไซเบอร  มกพบใน กลมเดกวยเรยน  ในโรงเรยน  มหาวทยาลยเดยวกน โดยมเจตนาตองการแกลงใหเพอนอบอาย  เสยหนา เสยชอเสยง  เสยเพอน  ไมไดรบการยอมรบ  ถก อปเปหออกจากกลม”  ซงพบวามการทำหลายวธ  เชน สรางเพจปลอมและใสขอมลทไมเปนจรงของเพอน เพอใหคนอนเขาใจผด  หรอการตดตอภาพอยาง ไมเหมาะสม  นอกจากนทศนคตของครกอาจชวย ซำเตมเดกทตกเปนเหยอของการกลนแกลง  เพราะ ครอาจมองวา  เดกคนนคงไปทำอะไรผดจงเปนเหตให โดนแกลง  สดทาย  ผลรายกตกอยกบเดก  เพราะ เดกขาดทพง  ไมอยากไปโรงเรยนเพราะคยกบใคร 

ไมได  จนขาดเรยนตดตอกนเปนเวลานาน  บางราย หนเขาหายาเสพตด  ซมเศรา  หรอถงขนทำรายตวเอง และฆาตวตาย

ในป  2558  ประเทศมาเลเซยไดสำรวจพฤตกรรม การใชอน เทอร เนตของเดก เอ เชย   พบขอมลท  นาเปนหวงวา  เดกจำนวนมากกวาครงทองโลกออนไลน โดยไมมผ ใหญดแล  จงตามมาดวยรายงานทว า 1   ใน  4  ของเดกวยเรยนถกกลนแกลงรงแกในโลก ออนไลน  โดยเฉพาะกลมอายระหวาง   13   -   15   ป  โดนหนกทสด  ขณะทงานวจยของ  Harvard  School of  Health  สหรฐอเมรกา  ป  2554  พบวา  เดกทม พฤตกรรมกลนแกลงรงแกกนทางออนไลนมากทสด คอ  นกเรยนชนมธยมตนอายระหวาง  11   -   14  ป  ในประเทศไทย  รศ.  นพ.ชาญวทยยงไดพบขอมล ทนากลวกวานนคอ  เดกทเปนทงผทกลนแกลงและ ตกเปนเหยอจะมอายนอยลงเรอย   ๆ   จนถงระดบ ชนอนบาลเลยทเดยว

11

ตวอยาง  การกลนแกลงในโลกไซเบอรAmanda

Amanda  Todd  เดกสาวชาวแคนาดาวย  15  ป เลนเวบแคม  แลวถกชายคนหนงใชคารมเกลยกลอม ใหเธอเปลอยหนาอกโชว  และบนทกภาพหนาอก ของเธอเกบไว  กอนเผยแพรในเฟซบก  ไมวาเธอยาย ทอยหรอโรงเรยนหนกครง  เขากตามไปเผยแพรภาพนน ใหกบเพอนในโรงเรยนใหมจนไมมใครคบเธอ  ทำให คนรอบตวเกลยดชงเธอ  เธอตดสนใจกนนำยาฟอกขาว ฆาตวตาย  โชคดทชวยชวตไดทน  แตหลงจากนน เธอกยงไดรบขอความเกลยดชงรนแรงกวาเดม  เชน ดาวา  “สมควรตายแลว”  “ตายเสยดกวาอย”  ในทสด เธอรบแรงกดดนจากสงคมและถกกลนแกลงรงควาน โดยไมสนสดไมไหว  จงทำคลประบายทกข  ระบาย ความในใจ  ความเจบปวดทถกแกลง  กอนจะผกคอ ตายในวนท  10  ตลาคม  2555  เรองราวทนาเศราของเธอ มสวนทำใหทวโลกตระหนกถงภยรายแรงของการ กลนแกลงทางอนเทอรเนตมากขน

ปยฝายปยฝาย  (นามสมมต)  เปนเดกเรยนดจนถก 

เพอนในหองอจฉา  ตอนเธออยชน  ม.3  เธอตกใจ เมอพบวาคำบรรยายภาพในเฟซบกของเธอถกเปลยน คำบรรยายภาพสอไปในทางเพศ  พรอมเบอรตดตอ ผลทตามมาคอ  เธอถกเพอนลอและแกลง  รวมถง อาจารยกไลไมใหเขาหองเรยน  เธอเรมเกบตวเงยบ ผลการเรยนของเธอตกฮวบ  มแคเพอนสนทไมกคน ทรปญหาของเธอ  เมอหลายอยางรมเรา  เธอกคดวา ชวตนาเบอ  ไมมใครตองการ  อยไปกไรคา  หนำซำ ยงนำปญหามาใหพอแมอก  และใชคตเตอรกรด ขอมอตวเอง  โชคดทเพอนมาชวยไวทน

เมอถกแกลงหนกขน  เธอตดสนใจปรกษาพอ ซงเปนตำรวจ  โดยแคปหนาจอไวเปนหลกฐาน  แลว พยายามตามสบ  โดยพงไปทเพอนทรเบอรโทรศพทเธอ จนรตวคนทำ  วนหนงเธอพดขนในหองเรยนวารตว คนแกลงและมหลกฐานครบ  จะแจงความ  ปรากฏวา วนรงขนเพจเจาปญหานนกถกปดไป

ทกวนน  ปยฝายเรยนอยชน  ม.6  ทโรงเรยนเดม อยางมความสขขน  เธอตงใจวาตองผานเหตการณน ไปใหได  พยายามเปลยนตวเองจากทเคยเกบตวกเรม คยกบเพอน  ปยฝายไดเขารวมคาย  ‘ดจทลดทอกซ’ ทจดโดยภาควชาจตเวชศาสตร  คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล  ซงชวยใหเธอรวายงมคนอนทมปญหา เหมอนกนอย

ในประเทศนอรเวย  บรษทเทเลนอร  นอรเวย และพนธมตร  ไดสรางสรรคโครงการระดบชาต  เพอ ตอตานการกลนแกลงรงแกกนในโลกออนไลน  โดยม โรงเรยนเปนรอยแหง  และเดกนกเรยนหลายหมนคน เขารวมโครงการน  ใหขอมลความรกบเดก  ๆ  พอแม และอาจารย  เกยวกบการปองกนการกลนแกลงรงแกกน ในโลกออนไลน  ไดรบการตอบรบทด  เดก  3  ใน  4  คน ท เขารวมในโครงการบอกวา  พวกเขาไดเรยนรวธ หลกเลยงการถกรงแกผานทางโทรศพทมอถอและ อนเทอรเนต  ดงนน  พอแมและครบาอาจารยควร พดคยทำความเขาใจกบเดก  ๆ  ทงทบานและทโรงเรยน สรางเกราะคมภยใหเดกรอดพนจากการตกเปนเหยอ ของการถกกลนแกลงรงแกบนโลกออนไลน

12

บทท 2

อยาเชอ...กลโกงบนธรกจออนไลน 

แมสนคาทจำหนายในเวบไซตมเทคนควธการ นำเสนอทเราใจและราคาถกใจ  แตไมสามารถรบประกน ไดวาจะไดสนคาทถกตองเรยบรอยดงใจ  การสอน ตวเองและลกหลานใหร เทาทนกลโกงจะชวยใหพน จากการถกฉอโกง  เสยเงน  และไมตองเครยด กอนตดสนใจซอควรพจารณาใหดวา  เวบไซตหรอ แอพพลเคชนนนนาเชอถอพอใหเราเปดเผยขอมล สวนตว  รปถาย  บตรเครดต  และหมายเลขบญช ธนาคารหรอไม  อยางนอยกหลกเลยงการถกผอน สวมรอยดงขอมลสวนตวไปใช  โปรดจำไววา  บญช โปรแกรมโซเชยลมเดยใด  ๆ  กตามทมการผกตดกบ บญชเงนสด  หรอบตรเครดต  ยอมเปนทหมายปอง ของมจฉาชพในปจจบน  อยางเชนกรณทเกดขนกบ วยรนไทยวย  17  ป  ตกเปนเหยอแกงตมตน  หลอก ขอเลขบตรประจำตวประชาชน  ไอดเฟซบก  และรหส พรอมกบไอดเกมฟตบอลฟฟาออนไลนไปหลอกขาย ใหกบผหลงเชอทางอนเทอรเนตรายอน  จนผเสยหาย โพสตผานโซเชยลมเดย  เรยกคาเสยหายนบหมนบาท ทำใหวยรนผนไมใชเพยงแตผเสยหาย  แตกลายเปน ผถกกลาวหาวาโกงดวย

ไมเวนแมแตโปรแกรมไลนทมการผกกบบตร เครดต  หรอผกกบระบบบญชของผใหบรการโทรศพท กอาจเปนชองทางใหมจฉาชพนำไปใชหาผลประโยชน เชน  นำเหรยญในโปรแกรมไลนไปซอสนคาและบรการ แมราคาสนคาในการซอแตละครงอาจเปนเงนไมมาก แตเมอทำบอยอยางตอเนองยอมไดเงนเปนกอบเปนกำ

ระวง...ไวรส  มลแวรจโจมการเขาเวบไซตทสมเสยง  เชน  เวบดหนง 

ออนไลน  หรอเวบดาวนโหลดโปรแกรมฟร  โดย ปราศจากความตระหนกถงความเสยงและการปองกน ตวเอง  เชน  การตดตงและอพเดตโปรแกรมปองกน มลแวร  (Malware)  ทยอมาจาก  Malicious  Software จะเสยงตอความเสยหายท เกดกบคอมพว เตอร  โปรแกรมตาง  ๆ  และไฟลงานสำคญ  ทงโดยเจตนา คอ  เขาไปเพอลกลอบดดขอมลสวนบคคลโดยไมได รบอนญาต  หรอโดยไมเจตนาคอ  ถกจโจมโดยไวรส มลแวร  ซงหมายถงโปรแกรมคอมพวเตอรทกชนด ท เปนอนตรายตอระบบคอมพวเตอรและเครอขาย จะแฝงตวมาเงยบ  ๆ  กบเวบไซตทเชอมโยงถงกนใน โซเชยลมเดย  เพราะฉะนนกอนเขาเวบไซตใดควร เรยนรใหด  อยาเขาสมสสมหาเพอลดความเสยงจาก การลกลอบเขาถงขอมลบคคลอนโดยไมไดรบอนญาต และเพอปองกนคอมพวเตอรและอปกรณตาง  ๆ  จาก การถกจโจมโดยไวรสมลแวร  จะไดทำงานไดอยาง เตมประสทธภาพ

ตรวจสอบ...ขอมลใหเหมาะสมกบวยเปนททราบกนดวา  ธรรมชาตของเดกคออยากร 

อยากเหน  ฉะนนพอแมควรประเมนตวเองกอนจะ อนญาตใหลกเขาสโลกอนเทอรเนตวา  เนอหาอะไร จดอยในเกณฑไมเหมาะสม  เพราะแคเพยงคลกเดยว ลกสามารถเสพขอมลเนอหาเหลานนได   ดงนน พอแมจงควรทำความเขาใจกบลกถงการเขาถงขอมล เนอหาวาอะไรทไมเหมาะสม  และอะไรยอมรบได  ทงในอนเทอรเนต  เกม  สอสงคมออนไลน  และ แอพพลเคชนตาง  ๆ  โดยเฉพาะทเกยวกบเครองดม มนเมา  ยาเสพตด  และเรองลามกอนาจาร

13

14

บทท 2

แอพพลเคชนสดฮต  เวบไซตยอดนยมทพอแมตองระวง

เครอขายสงคมออนไลนทถอวาใหญทสดในโลก อนเทอรเนตมผใชงานทวโลก  สามารถแบงปนเรองราว ขาวสาร  รปภาพ  ตลอดจนชอปปงหรอคาขายออนไลน ได  เปนชองทางทเยยมยอดในการตดตามอพเดต เรองราวความเปนไปของเพอนฝงและครอบครว มประโยชนในการกระชบมตร  และรวมญาตไดทวโลก เฟซบกจงไดรบความนยมอยางมาก  ขณะเดยวกน การตดตอสอสารกบผอนอยางงายดายกอาจมอนตราย มากตอเดกและเยาวชนเชนกน  ดงเชนขาวหนม อาย   18   ปลวงเดกหญงอาย   14  ปไปขมขน  หลง รจกกนผานเฟซบกแค   4   วน  นอกจากนยงมเพจ เฟซบกท เยาวชนหญงโพสตรปตวเองโชวหนาอก รปราง  เพอแลกกบการกดไลค  ซงการกระทำเชนน นอกจากจะเสยงตอการถกนำไปแสวงหาผลประโยชน และอาจสงผลกระทบตอชวตการเรยนหรอการทำงาน ในอนาคตแลว  ยงมความผดตามพระราชบญญต วาดวยการกระทำผดเกยวกบคอมพวเตอร  และ ผดกฎหมายอาญาในเรองความผดเกยวกบเพศอกดวย

Facebookสงคมออนไลน

แอพพลเคชนทไดรบความนยมไมแพเฟซบก โดยเฉพาะในเมองไทย  โดยสามารถถายภาพและ แตงภาพบนสมารทโฟนดวยเทคนคทสวยงาม  แลว แบงปนในสงคมออนไลน  ซงผตดตามสามารถกด  ‘ไลค’ ถงแมวา   Instagram  จะหามโพสตรปโป  แตผใช  บางคนกยงโพสตภาพตวเองใสชดวายนำ  ชดชนใน จนถงโปเปลอย  เมอเดกโพสตภาพแลวไดรบยอดไลค สง  ๆ  อาจทำใหเกดความรสกอยากแสวงหาความมนใจ ดวยการเอาชนะจากยอดไลคและเสยงชนชม  ทง จากเพอน  ๆ  และคนแปลกหนา  สงผลใหขาดความ มนใจและขาดการนบถอตนเองหากรปทโพสตไมได ยอดไลคสง  ๆ

Instagramอลบมรปออนไลน

15

เปนแอพพลเคชนทชวยจบคคนทอยในละแวก ใกลเคยง  เปนชองทางหาคสำหรบออกเดท  จนไปถง มความสมพนธลกซง  แมรปจากขอมลสวนบคคล จะสอใหเขาใจวาเปนเวบไซตสำหรบผทอายตงแต  17  ปขนไป  แต  Tinder  กมนโยบายใหเดกอาย  13  ป ขนไปสามารถลงทะเบยนเขาใชงานเพอ  ‘สนกกบการ ตดตอสอสาร’  ได  ดงนนพอแมจงควรตดตามอยาง ใกลชด  เพราะอาจมผไมหวงดแอบแฝงอยได  เชน กรณท   Tinder   จบคผหญงคนหนงใหกบผชายอาย 28  ป  ทระบในประวตวาเปนคนทประสบความสำเรจ แตอก  2   เดอนตอมา  ผหญงคนนตองตกใจ  เมอ พบวาผชายทเธอคยดวยเคยฆาคนและโกหกขอมล ของตวเองทงหมด

Tinderแมสอออนไลน

แอพพลเคชนทพฒนาขนสำหรบผทมอายตงแต 12   ปขนไป  สำหรบแชตกบเพอนดวยรปภาพหรอ วดโอ  และรปภาพจะทำลายตวเองภายใน  10  วนาท หลงจากทผรบเปดดรปภาพหรอวดโอนน  จงทำให แอพพลเคชนนมกถกใชในการสงภาพหรอวดโอโป เปลอย  และภาพทไมเหมาะสม  เพราะผใชเขาใจวา จะไมมการบนทกซำหรอสงตอ  อยางไรกดรปภาพ หรอคลปวดโอเหลานนแมหายจากสายตา  แตไมได สญสลายจากอปกรณสอสารแตอยางใด  เพราะ Snapchat  ใหผใชงานสามารถเลนซำรปภาพหรอวดโอ ทสงมาไดโดยการเสยคาใชจาย  หรอในกรณของผใชงาน สมารทโฟนระบบปฏบตการแอนดรอยดกสามารถตดตง แอพพลเคชนเพอบนทกภาพหรอวดโอของ  Snapchat มาเกบไวในสมารทโฟนของตนเองได

Snapchatแชตดวยภาพ

16

YouTubeTwitter

บทท 2

เวบไซตทใหบรการฝากไฟลและรบชมวดโอคลป ซงผใชงานสามารถอพโหลด  แชร  หรอดวดโอคลป ผานเวบไซตหรอแอพพลเคชนยทบได  ไมวาจะเปน หนง  ละคร  มวสควดโอ  หรอการโชวความสามารถ ตาง  ๆ  จากทางบาน  แตละนาทมการอพโหลดวดโอ ความยาวกวา  300   ชวโมงเขามายงเวบไซต  ทำให YouTube   มเนอหามากมาย  และกลายเปนหนงใน เวบไซตทมผเขาชมมากทสดในโลก  แตขณะเดยวกน ดวยเนอหาทหลากหลาย  จงทำใหมบางสวนทเปน เนอหาทไมเหมาะสมแกเดกและเยาวชน  แตกเปน ทนายนดวา  YouTube  ยงแสดงความหวงใยเดกและ เยาวชน  เปด  YouTube  Kids  รวมคลปวดโอทเดก สามารถชมได  แบงเปน  4  หมวด  ไดแก  Shows, Music,  Learning  และ  Explore  โดยไมมเนอหา ลอแหลม  ปดกนสอลามก  และปดกนคำหยาบคาย ทำใหผปกครองอนใจมากขน

ทวตเตอรคอบรการทผใชสามารถเขยนขอความ ยาวไมเกน  140  ตวอกษร  เพอบอกเพอนสมาชกวา กำลงทำอะไรอยในขณะนน  ทกวนนทวตเตอรกลายเปน ชองทางสำหรบการตดตอสอสารบนโลกออนไลน ทเตบโตอยางรวดเรว  บรษทใหญ  ๆ  ดารา  นกรอง นกการเมอง  หรอสำนกขาวตาง  ๆ  กหนมาใชทวตเตอร เพอสอสารถงผทสนใจ  หรอแมแตนกบนอวกาศ ทประจำอยทสถานอวกาศนานาชาต  กสงภาพและ ขอความผานทวตเตอรมาใหประชาชนบนพนโลกไดรบร แตเชนเดยวกบแอพพลเคชนอน  ๆ  อาจมผไมหวงด บางคนหรอบางกลมทใชทวตเตอรเพอลอลวงเดกและ เยาวชนได  นอกจากนยงมกรณท เดกและเยาวชน บางคนใชพนทบนทวตเตอรในการโพสตขอความ แสดงความเหนหรอความรสกในทางทรนแรง  หรอ แชรขอมลทไมเปนจรง  ซงอาจเสยงตอคดประเภท หมนประมาทดวยการโฆษณา  หรอผดพระราชบญญต คอมพวเตอรอกดวย

17

WeChatLINEแอพพลเคชนทครองใจผใชงานทวโลกเปนจำนวน 

300   ล านคน  ลกเลนการตดตอสอสารโดยรวม คลายกบ  LINE  แตสงททำให  WeChat  อาจถกนำ ไปใชในทางลอแหลมและเปนชองทางของพวกมจฉาชพ คอ  สามารถคนหาเพอนทงทอยในเครอขายเพอนใน WeChat  และคนอนในเครอขายรอบ  ๆ  ไดไกลถง 10  กโลเมตร  และสามารถเลอกไดดวยวา  อยากได เพอนใหมเปนชายหรอหญง  สามารถเลนวดโอคอลล เหนหนาไดดวย  ซงทำใหตดตอสอสารกบคนแปลกหนา ไดงายดาย

แอพพลเคชนทผสมผสานบรการการสงขอความ และการโทร.ผานอนเทอรเนตเขาไวดวยกน  สามารถ แชต  สรางกลม  สงขอความ  โพสตรปตาง  ๆ  หรอ โทร.คยแบบเสยงได  LINE  มลกเลนทสตกเกอรนารก จงทำใหเปนทชนชอบของคนกวา  230  ลานคนทวโลก ในประเทศไทย  คนทกเพศทกวยกวา  18   ลานคน ใช  LINE  ไมวาจะเปนนกเรยนมธยมทครสงงานทาง LINE  จนถงการประชมสำคญทตองการการตดสนใจ จากสมาชกทงหมด  แตขณะเดยวกน  การใชเงนซอ สตกเกอรหรอเหรยญสำหรบ  LINE  หรอเกมทเชอมตอ กบ  LINE  กอาจเปนเหตใหเดกใชเงนจำนวนมาก โดยทกวาคณพอคณแมจะรกเมอเจอกบบลคาบรการ จำนวนมาก  ดงทเคยเปนขาวใหญโตกนมาแลว

18

บทท 3

สอนลกอยางไร...ใหใชอนเทอรเนตอยางชาญฉลาด

การใชสอสงคมออนไลนอยางแพรหลาย  ทำใหการเปนพอแมสมยนไมใชเรองงายพอแมจงควรเตรยมความพรอมทำความเขาใจทถกตองกบการออนไลนตงแตเนน  ๆและสอนใหลกรเทาทนอนตรายตาง  ๆ  เพอเพมความปลอดภยในการใชอนเทอรเนต 

และการเขาถงแอพพลเคชนของลก

19

ตงกฎกตกาในการออนไลนพอแมควรตงกฎกตกาในการออนไลนขนเพอ 

ใหลกรจกใชอนเทอรเนตอยางถกตองและเหมาะสม เชน  ใหลกขออนญาตพอแมกอนจะดาวนโหลด แอพพลเคชนลงในโทรศพทมอถอ  หรอหากลกตองการ ใชสอสงคมออนไลนใด  ๆ  ตองใหพอแมมสวนใน การคดเลอก  และรวมตงขอมลสวนตว  รวมถงคา ความเปนสวนตว  และคาความปลอดภยดวยกน

เปดใจคยกนพอแมคอบคคลทรจกลกของตนเองดกวาคนอน 

จงควรนงคยกบลกถงเรองการใชอนเทอรเนต  ตงแต การใชสอสงคมออนไลนตาง  ๆ  ไมวาเพอความบนเทง เชน  ดหนง  ฟงเพลง  หรอการใชสรางโอกาสตาง  ๆ เปดใจ  สนกกบการเรยนรโลกกวางผานอนเทอรเนต ไปดวยกน  ขณะเดยวกนควรคยถงอนตรายตาง  ๆ  ท แอบแฝงมากบอนเทอรเนต  ดวยคำพดงาย  ๆ  สบาย  ๆ ใหเหมาะสมกบชวงวยและอปนสยของลก

หากลกใชอนเทอร เนตอยกอนแลว  พอแม  ควรทราบวา  ลกเขาเวบไซตอะไร  ใชแอพพลเคชน อะไรบาง  จำเปนอยางยงทพอแมตองมความรเกยวกบ แอพพลเคชนนนดวยวา  มคณสมบตอะไร  มความ เสยงหรอไม  เชน  ลกตดตอกบคนแปลกหนา  หรอ โดนกลนแกลงรงแกทางออนไลนบางหรอไม  พยายาม บอกลกวา  หากมใครทำใหลำบากใจ  หรอพดอะไร ท เปนการทำราย  หรอทำให เจบปวดอบอายทาง ออนไลน  ใหบอกพอแมรทนท  และใหการรบรองวา พอแมจะไมตอวาซำเตม  เพอใหลกอนใจวา  หากเกด อะไรขนลกสามารถเลาใหพอแมฟงไดทกเรอง  จะได ชวยหาวธแกไขปญหาอยางทนทวงท

หามเปดเผย...‘รหสผาน’พอแมควรสอนลกวา  ‘รหสผาน’  หรอ  ‘พาสเวรด’ 

เปนความลบสดยอด  เปนขอมลสวนตวทควรบอก ใหพอแมร  แตไมใหคนอนร  แมกระทงเพอนสนท หรอแฟนกตาม  เพราะเมอคนอนรรหสผาน  กจะ สามารถเจาะเขามาในขอมลสวนตวของเราได  เสยง ตอการถกมจฉาชพสวมรอยนำไปใชในทางไมดใน โลกออนไลนได

คด...กอนเขาสสงคมออนไลนนอกเหนอจากการมมารยาทในการเขาสงคมทวไป 

การเขาสสงคมออนไลนกตองมมารยาทดวยเชนกน งาย  ๆ  แคเรมตนถามตนเองกอนวา  ‘เราควรเขยนขอความ (หรอรปภาพ)  พวกนจรงหรอ’  แลวถามตอวา  ‘มใคร ตองเจบปวดเสยหายจากสงนนหรอไม’  การใชเวลา เพยงแค  10  หรอ  30  วนาทเพอทบทวนกอนตดสนใจ เขยนอะไรลงไปในโลกออนไลน  ถอเปนมารยาทและ ความรบผดชอบอยางยงของผใชอนเทอรเนต  หาก ขอความหรอรปภาพทเราสงตอในสงคมออนไลนนน เปนสงทไมอยากใหคนในครอบครวรบร   กขอให ตระหนกเลยวา  เรองนนคงไมเหมาะทจะเขยนหรอ สงตอไป  และสงทสำคญกวานนคอ  เมอโพสตอะไร ไปแลวกยากทจะลบใหหมดสน  เพราะอาจมคนอน เอาไปสงตอแลว

20

บทท 3

จำกดอายผ ใชไว ในอปกรณสอสารทกชนด พอแมควรจำกดอายผใชไวในโทรศพทมอถอ 

สมารทโฟน  แทบเลต  และคอมพวเตอร  เพอให  เหมาะสมกบพฒนาการและวฒภาวะของลก  ดงน

  เดกอายตำกวา  3  ปไมควรใชอปกรณเทคโนโลย และการสอสารทกชนด

  เดกอายตำกวา  6  ปไมควรใชอนเทอรเนต ตามลำพง

  เดกอาย  6  -  12  ปควรใชอนเทอรเนตภายใต การดแลของผปกครอง

  เดกอายตำกวา  13  ปไมควรใชเครอขายสงคม ออนไลน

เนองจากฮารดแวรและซอฟตแวรทงหลายใน คอมพวเตอรมการปรบเปลยน  หรออพเดตอยตลอด ฉะนนพอแมจงควรทำความเขาใจการใชงานของอปกรณ สอสารตาง  ๆ  อยเสมอ  เพอจะไดรเทาทนเทคโนโลย และปกปองลกใหออนไลนไดอยางปลอดภย

ดแลดวยแอพพลเคชนมหลายแอพพลเคชนทจะเปนตวชวยพอแม 

ดแลลกในการทองโลกออนไลน  เชนLife 360  แสดงตำแหนงของครอบครวอยาง 

มประสทธภาพ  เปดใหใชงานฟรในระบบ  Android และ  IOS

TimeAway  ใชในระบบ  Android  ททำให พอแมสามารถปดกน  จำกดแอพพลเคชน  และตดตาม ตำแหนงทอยของลก  และจดตารางเวลาการใชงาน โทรศพทสมารทโฟนของลกได

MamaBear  ในระบบ  Andriod  และ  IOS ชวยใหพอแมสามารถตดตามกจกรรมสงคมออนไลน ของลก  จดการการใชแอพพลเคชน  รบทราบตำแหนง ทอยของลก  และแจงเตอนใหพอแมรเวลาทลกเพม รายชอผตดตอ  ใชคำตองหาม  หรออพโหลด  และ แทกรปภาพในสงคมออนไลน

mSpy  เปนซอฟตแวรทมคาบรการรายเดอน ใชสำหรบสอดสองพฤตกรรมในโลกออนไลนของลก ตดตามประวตการเขาเวบ  หารปภาพ  วดโอ  อเมล และเอสเอมเอสเกบขอมลการพมพ  สามารถใชงาน กบอปกรณสอสารและคอมพวเตอรทวโลกได  และ มผใชงานกวาลานคนทวโลก

วธการสอดสองดแลดวยแอพพลเคชนน เปน เพยงแคมาตรการหน งในการคมครองลก   ๆ   จาก ภยคกคามบนโลกออนไลนเทานน  และหากนำไปใช อยางไมเหมาะสม  จนกลายเปนเหมอนความพยายาม ในการควบคมพวกเขา  อาจสงผลสะทอนกลบใน รปแบบของการตอตานได  วธทจะสรางความปลอดภย ใหลก  ๆ  ไดดทสด  คอการพดคยกนประสาพอแมลก แบบดงเดม  สมพนธภาพทดในครอบครว  ซงจะชวย สรางความไววางใจระหวางพอแมและลก  และความ รวมมอจากลก  ๆ  ในการแบงปนใหพอแมไดดอปกรณ สอสารและเลาเรองราวทลกไดพบหรอกงวลใจใหฟง

ตงคาในแอพพลเคชนยอดนยมพอแมทลกอายตำกวา  13  ป  กอนทจะใหลกเลน 

เฟซบกหรอแอพพลเคชนตาง  ๆ  ควรตงคาความเปน สวนตว  และควรใชขอมลสวนบคคลตามจรง  เพอ ปองกนการขอเปนเพอนท ไม เหมาะสม  หรอใน YouTube   จะมฟงกชนตงคาความปลอดภย  เชน ตองอาย  13   ปจงจะเขาไปใชงานได  หรอบลอกการ เขาถง  รวมถงตงคาการควบคมโดยผปกครองบน Google   Play  ทจำกดเนอหาทสามารถดาวนโหลด หรอส งซอสนคาออนไลนได   พอแมสามารถเปด หรอปดการควบคมไดเมอตองการ  วธนจะชวยให ทกคนในครอบครวใชแอพพลเคชนทตวเองตองการ บนอปกรณเดยวกนได

21

ไมโพสตภาพและขอมลสวนตวของลก นอกจากทพอแมควรเตอนลกเกยวกบการโพสต 

ภาพขอมลสวนตวแลว  พอแมเองกตองไมทำสงท อาจเกดความเสยงแกลก  เชน  ไมโพสตภาพและ ขอมลสวนตวของลกในวยทยงไมรเดยงสาจนถงยงไม บรรลนตภาวะในทกกรณ  รวมถงภาพลกททำอะไร เปน  ๆ  หรอภาพโปของลก  เพราะเมอเขาโตขนคง ไมชอบ  หรออยางนอยควรตงคาการแชรในโซเชยล มเดยใหเหนเฉพาะในกลมเพอน  ครอบครว  หรอ ส วนต ว   นอกจ ากน พ อ แม ค ว รหล ก เ ล ย งก า ร “Check  in”  หรอแสดงสถานททอย   (เชนทรานคา หรอรานอาหาร)  เพราะจะเปนเบาะแสใหโจรหรอ คนทตงใจจองจะลาเหยอรวา  ตอนนเดกกำลงทำอะไร อยทไหน

บงคบตามพระราชบญญตคอมพวเตอรพอแมควรสอนใหลกมความร เกยวของกบ 

กฎหมายในการใชอนเทอรเนต  เพอปองกนไมใหเดก กระทำความผดโดยรเทาไมถงการณ  กฎหมายทสำคญ ไดแก  พระราชบญญตวาดวยการกระทำความผด เกยวกบคอมพวเตอร  พ.ศ.  2550  เชน

มาตรา 14  ผใดใหขอมลหรอเผยแพรขอมล อนเปนเทจ  ทนาจะเกดความเสยหายตอความมนคง หรอกอใหเกดความตนตระหนกแกประชาชน  หรอ ขอมลทมลกษณะลามก  ตองระวางโทษจำคกไมเกน 5  ป  หรอปรบไมเกน  100,000  บาท  หรอทงจำทงปรบ

มาตรา 16  ผใดนำภาพของผอนและเปนภาพ ทเกดจากการตดตอ  ดดแปลง  โดยอาจทำใหผนน เสยหาย  เสยชอเสยง  หรอไดรบความอบอาย  ตอง ระวางโทษจำคกไมเกน  3  ป  หรอปรบไมเกน  60,000 บาท  หรอทงจำทงปรบ

แจงความออนไลน‘จาฮก  สถานตำรวจออนไลน’  (www.tcsd.in.th) 

ทำหนาทเหมอนกบสถานตำรวจทวไป  เพยงแตตงอย บนพนทออนไลนเทานน  โดยรบแจงเบาะแสของเวบ ทมเนอหาไมเหมาะสม  แจงเหตการกระทำผดออนไลน และใหคำปรกษาในเรองทอาจเกยวกบความผดดาน คอมพวเตอร  นอกจากนยงมการนำระบบสนทนา ออนไลนหรอแชต  และการสนทนาผานกลองวดโอ เขามาเพอใหประชาชนเขามาสอบถามขอมลไดตลอด 24  ชวโมง

22

บทท 3

คำถามเจาะใจ...เขาใจลก...เขาใจความเสยง

เครองมอสำคญอยางหนงทชวยในการสอสาร และทำความเขาใจกบลกเกยวกบแนวทางการใช  อนเทอรเนตของลกคอ  การตงคำถาม  เพอใหสามารถ เหนจากมมมองและสถานการณทลกเผชญอย  ซง จะนำไปสการพดคยแลกเปลยนใหเกดความเขาใจ ในตวลก  รวมถงการประเมนสถานการณความเสยง และแนวทางการจดการรบมอไดอยางเหมาะสม

ในบทนมหวขอคำถามทพอแมสามารถใชเพอชวน ลกคยเกยวกบอนตรายในโลกไซเบอรได  นอกจากนน รศ.   นพ.ชาญวทย   พรนภดล  หวหนาสาขาวชา จตเวชเดกและวยรน  ภาควชาจตเวชศาสตร  คณะ แพทยศาสตรศรราชพยาบาล  มหาวทยาลยมหดล ยงไดใหคำแนะนำสำหรบพอแมในแตละหวขอไว  บางสวน  โดยเนนยำวาพนฐานทสำคญในการพดคย คอการมสมพนธภาพทด  พอแมลกตองใกลชดกน คยกน  จนเดกรบรไดถงความหวงด  เจตนาดของ พอแมทจะไมตดสน  หรอไมซำเตมเมอเขาทำผดพลาด ใหความรกเพอใหเดกรสกมตวตนในครอบครว  เพอ 

เขาจะไมตองแสวงหาการยอมรบจากเพอนหรอบคคล ภายนอก  ปลกฝงใหเดกมความรบผดชอบ  ชวยงาน บาน  มกฎกตกากอนทจะหยบยนสมารทโฟนใหวา อะไรทำไดหรอไมได  กำหนดเวลาชดเจน  สงเสรม กจกรรมในครอบครว  เพอเปนเกราะปองกนหรอ ภมตานทานใหกบลก  เขาจะมความมนคงทางจตใจ ควบคมตวเองด  เกดความรสกอดกลนและรอคอย ซงในระหวางการพดคยซกถามนน  พอแมตองระวง ทจะไมตดสนขอมลหรอพฤตกรรมของลก  แตควร เปดใจเพอรบฟง  เพอใหลกรสกปลอดภยทจะเปดเผย ขอมลตามความเปนจรง  ทจะนำไปสการประเมน สถานการณความเสยงทถกตอง

ตวอยางคำถามทพอแมสามารถใชในการพดคย เพอเชกภมคมกนในการใชอนเทอรเนตของลก  อาจ แบงไดเปน  4  หวขอ  ซงพอแมสามารถเลอกใชไดตาม ความเหมาะสม  หรอตามสถานการณความเสยงทลก เผชญอย  โดยอาจเลอกใชเฉพาะบางขอทคดวาจะเปน ประโยชน

23

คำถามเกยวกบเทคนคการใชงานอนเทอรเนตทวไป1.  ลกชอบเขาเวบไซตอะไรมากทสด?  แลวเขาไป 

ทำอะไร?

2.  ตอนนเพอน  ๆ  กำลงนยมเขาเวบไซตอะไรบาง?

3.  เคยมคนแปลกหนาขอพดคยกบลกทางโซเชยล มเดยบางไหม?  คยกนเรองอะไร?  มเรองททำให รสกไมสบายใจบางหรอไม?  หรอมการขอใหทำ ในสงทลกไมแนใจวาจะเหมาะสมบางหรอเปลา? เขาบอกใหลกทำอะไร?  แลวลกตอบวาอยางไร?

4.  เคยมใครสงขอความมาปวนหรอกวนใจลกบางไหม? แลวลกทำอยางไร?

คำถามเกยวกบ Cyberbullying  การกลนแกลงรงแกกนทางออนไลน1.  ลกรจกคำวา  Cyberbullying  หรอการกลนแกลง 

กนบนโลกออนไลนบางไหม?  เขาใจวามนคออะไร? เคยพบเหนเหตการณทเกยวของกบการกลนแกลง รปแบบนบางไหม?  รสกอยางไร?

2.  ลกเคยตองลบขอความ  รป  หรอความคดเหนท คนอนเขยนถงลกในทางทไมดบนหนาเพจของลก 

บางหรอไม?  เคยมคนทกวนใจหรอทำใหลกเสยใจ ดวยถอยคำไมดบนหนาเพจของลก  หรอบนเวบไซต อน  ๆ  บางหรอไม?  ลกทำอยางไร  (เชน  โตตอบ ลบทง  บลอก  ฯลฯ)?  เพราะอะไรถงเลอกทำ เชนนน?  เกดอะไรขนตามมา?  แลวลกรสกอยางไร ตอสงทเกดขน?

5.  ลกมวธการใชอนเทอรเนตหรอสอสงคมออนไลน ตาง  ๆ  ใหปลอดภยไดอยางไร? 

6.  ลกคดอยางไรกบคำพดทวา  ในโลกออนไลน ทกคนมสทธนำขอมลไปบดเบอนหรอแตงเตมใหม เพอใหคนอน  ๆ  เชอวานนคอเรองจรง?  ลกเคย พบเหนกรณเหลานนบางไหม?  เคยมใครนำขอมล  / เรองของลกไปบดเบอนหรอแตงเตม  แลวทำให คนอน  ๆ  เชอวาเปนเรองจรงบางไหม?  สงเหลานน สงผลกระทบตอลกอยางไร?

คำแนะนำ : สำหรบคำถามขอ 3 และ 4 หากลก ‘ตอบรบ’ มากกวา ‘ปฏเสธ’ และในการตอบรบกไมสามารถใหคำอธบายได พอแมควรตงขอสงสยวา ลกอาจกำลงตกเปนเหยอของการลอลวงผานอนเทอรเนต พอแม ครอาจารย ควรเตรยมความพรอมใหเดกตงแตเรมเขาสโลกไซเบอร ใหรจกกฎ กตกา มารยาท และศลธรรม เพอทเดกจะไดแยกแยะวตถประสงคใหออก และรเทาทนสอออนไลน (Media Literacy) วาขอมลน แชรโดยใคร แชรเพออะไร อะไรคอสงทแอบแฝงอย มความเชอถอมากนอยแคไหน

24

บทท 3

3.  (หากเคยถกกลนแกลง)  ลกเคยบอกคณครหรอ ใครทโรงเรยนไหมวา  โดนกลนแกลงทางออนไลน? พอบอกแลว  พวกเขาทำอยางไรบาง?  ลกรสก อยางไร?  (โรงเรยนใสใจไหม?  รสกวาไดรบการ ดแลชวยเหลอหรอเปลา?)

4.  ทโรงเรยนเปดใหนกเรยนแจงเรองการกลนแกลง รงแกกนทางออนไลนแบบไมเปดเผยชอหรอไม? ทโรงเรยนมวธการจดการปญหาเหลานหรอไม? อยางไร?

5.  หากเลาใหเพอนฟงวา  ลกโดนกลนแกลงรงแก ทางออนไลน  ลกคดวา  เพอนนาจะใหกำลงใจ หรอซำเตม?

6.  ลกเคยถกขดวยคำหยาบคายขณะเลนเกมออนไลน บางไหม?

7.  ลกเคยออกจากเกมออนไลนกลางคน  เพราะ ถกคนแปลกหนาคกคามบางไหม?

8.  ล ก เคยตกเปน เป าซบซบนนทาของ เพ อน   ๆ ในโรงเรยน  ดวยประเดนทคยกนทางออนไลน บางไหม?  ลกรตวคนปลอยขาวไหม?  แลวลก ทำอยางไร?

9.  ลก เคยถกคกคามในโลกออนไลนจนรสกไม  ปลอดภย  ตองปดกนคนคนนนไปเลยไหม? แลวสามารถหยดพฤตกรรมนนไดหรอไม?

คำแนะนำ : หากสำหรบคำถามขางตน ลก ‘ตอบรบ’ มากกวา ‘ปฏเสธ’ ใหพอแมสงสยไวกอนวา ลกอาจกำลงรวมอย ในเหตการณ ทงตกเปนเหยอ ผเฝามอง หรออาจเปนผกระทำเสยเอง หากเดกพบเหนหรอเปนผกลนแกลง พอแมควรสอนใหลกรจกเหนอกเหนใจดวยการไมกดแชร หรอกดไลค หรอมสวนรวมในการซำเตมการกลนแกลงเพอน สอนไมใหมสวนรวมในการกระจายความเจบปวดของคนอน โดยบอกลกถงผลลพธทตามมาจากการกลนแกลงเพอน รวมถงความผดตามพระราชบญญตคอมพวเตอร และ กฎหมายอนๆ ทอาจมโทษตงแตถกปรบจนถงตดคก และรบแจงใหครหรอผปกครองของผทเปนเหยอทราบ เพอชวยเหลอเหยอและปองกนพฤตกรรมทเปนอนตรายทอาจเกดขน หากพบวาเดกตกเปนเหยอของการกลนแกลง Cyberbullying จะตองรบแจงครใหทราบทนท และใหการ ชวยเหลอ พดคยกบเดก เพอใหเดกรวามทพงและชวยกนแกไขปญหา สงสำคญคอตองอยาทน นอกจากน สามารถบนทกภาพหนาจอและเกบขอมลทกอยางไวเปนหลกฐาน ควรแนะนำลกวาอยาโตตอบ เพราะเดก จะเปลยนสถานะจากผทตกเปนเหยอกลายเปนคตอสทนท ซงอาจทำใหถกตดสนวามความผดทงค

25

คำถามเกยวกบพฤตกรรม Sexting(สงหรอรบรปและขอความแบบ “ตดเรต”)

1.  ลกเคยสงรปใหใครทางออนไลนบางไหม?  หรอ มใครเคยสงรปมาใหบางหรอเปลา?

2.  เพอน  ๆ  ทโรงเรยนชอบเซลฟกนไหม?  (หมายถง การถายภาพตนเอง)  แลวนำรปเซลฟไปทำอะไร?

3.  ลกเคยคยกบเพอน   ๆ   ผานทาง  Skype  หรอ Facetime  บางหรอเปลา?

4. ลกเคยใชแอพพลเคชน   Snapchat  บางไหม? เลาใหฟงหนอยวาเปนอยางไร?  ลกเชอวาสามารถ ลบภาพตวเองในออนไลนไดจรงหรอ?

5.  เคยมใครใชคำพดไมดกบลกตอนคยทาง  Skype หรอ  Snapchat  บางไหม?

6.  ลกร จกคำว า   Sexting  หรอ   Webcam  ใน โลกออนไลนไหม?  คณครเคยคยกบลกเรองน บางหรอเปลา?

7.  เคยมคนแปลกหนา  หรอเพอนสงขอความ  หรอ รปถายทสอไปในทางลามกอนาจารใหลกบางไหม?

8.  ลกทราบไหมวา  การสงรปภาพคนอนทสอไปในทาง ลามกอนาจาร  มความผดฐานลวงละเมดสทธเดก เลยนะ?

คำแนะนำ : หากสำหรบคำถามขอท 1 - 5 และ 7 ลก ‘ตอบรบ’ มากกวา ‘ปฏเสธ’ ใหพอแมสงสยไวกอนวา ลก กำลงเสยงกบการถกลอลวงทางเพศ พอแมควรสอนหรอพดคยกบลกเกยวกบอนตรายจากการถกลอลวงทางเพศออนไลน อาจหาหนงทเปน กรณศกษามาเปดดกบลก แลวชวนคยใหเหนวาโอกาสทจะเกดความเสยง หรอเกดอนตรายอะไรจากการใช อนเทอรเนตในชวตจรงมอะไรบาง ในแงของการตดตามพฤตกรรมของลก อาจพจารณาใชโปรแกรมสำหรบการตดตามการใชงานอนเทอรเนต ของลก ซงประเทศไทยม Parental Control Software ใหเขาไปดาวนโหลดได เชน ICT Housekeeper ของ กระทรวงไอซท และ www.Saijai.net เสยคาใชจายเดอนละ 100 บาท สวนในโทรศพทมอถอระบบแอนดรอยด จะมแอพพลเคชน Kid Mode ทพอแมสามารถเซตโปรแกรมดวยตวเอง เพอปองกนไมใหเดกเขาเวบไซตทไมเหมาะสม โปรแกรมเหลานจะใชไดผลเฉพาะกบเดกเลก เนองจากเดกโตอาจสามารถแกไขหรอลบคาทผใหญตงไวได หากเดกตกเปนเหยอควรแจงเจาหนาท ซงสามารถใชโปรแกรมคอมพวเตอรทออกแบบไวสำหรบหลอกลอ คนรายใหเชอวากำลงแชตกบเดก เพอดำเนนการตรวจสอบและจบกมตอไปได

26

บทท 3

คำถามเกยวกบความปลอดภยในการเขาสงคมออนไลน1.  สอสงคมออนไลนประเภทไหนทลกใชงานบอยทสด? 

มเพอนหรอผตดตามกคน?

2.  ลกเขยนขอมลสวนตวอะไรบางบนโลกออนไลน? 

3.  คนทเปนเพอนใน  Instagram  หรอ  Facebook เปนใครบาง?  มเฉพาะคนทรจก  หรอตดตอกบ คนทวโลก?

4.  มคนแปลกหนามาขอเปนเพอน  หรอขอตดตามลก เยอะไหม?  ลกกดรบเลยหรอเปลา?

5.  ลกใช  Twitter  หรอเปลา?  ตดตามใครเปนพเศษ และมใครขอตดตามลกบาง?

6.  ลกรจกการตงคาความเปนสวนตวใน  Instagram, Facebook  หรอ  Twitter  ไหม?

7.  ลกตงคาความเปนสวนตว  โดยอนญาตเฉพาะ เพอนทรจกทสามารถเหนในสงทลกเขยนหรอ รปใชไหม?

8.  มใครทรรหสผานของลกในเวบไซต  หรอแอพ- พลเคชนอน  ๆ  รวมถงรหสผานในคอมพวเตอร หรอโทรศพทมอถอของลกบาง?

9.  เคยมใครตดชอลกไปกบรป  เพอตองการปวนหรอ กวนใจลกบางไหม?

10.  ลกรจกวธการลบแทกชอของตนเองออกจาก รปภาพหรอไม?

11.  ลกรสกวาสงคมออนไลน  นาจะใชเปนทสำหรบ ระบายอารมณของลกหรอไม?

12.  เพอน  ๆ  ใชสอสงคมออนไลนเปนทระบายอารมณ กนไหม?  แลวมคนเขามาแสดงความคดเหน อยางไรบาง?

13.  คลปวดโอประเภทไหนทลกเขาไปดใน  YouTube? แลวลกเคยอดคลปวดโอของตวเองโพสตในสงคม ออนไลนบางหรอเปลา?

14.  ลกเคยแจงเรองคลปวดโอไมเหมาะสมทลกเหน ใน  YouTube  หรอในเวบไซตอน  ๆ  บางหรอไม?

คำแนะนำ : จากคำตอบของลก พอแมควรวเคราะห วา พฤตกรรมในการออนไลนของลกม ความปลอดภยในระดบใด พอแมอาจสอนหรอสรางความเขาใจ กบลก ดวยการดคลปสถานการณสมมต ทแสดงใหเหนวาการลอลวงในเฟซบกหรอ อนเทอรเนตนนทำไดงายดาย จากตวอยาง คลปในเฟซบก ทผผลตรายการปลอมตว เปนคนแปลกหนาแชตกบเดก และนดออกมา เจอกน โดยบอกพอเดกไวกอน พอแอบด อยในรถดวยความโมโหทลกออกมาทงท สอนแลว แตสดทายพอลกกกอดกนดวย ความเขาใจ

27

28

บทท 4

ชวตจรงของพอแมยคดจทลเมออานมาถงบทน  คนเปนพอแมคงเรมไมมนใจวา

ตวเองพรอมกบการเปนพอแมยคดจทลหรอยง  จนเกดคำถามวา‘ครอบครวเราจะปรบตวใหเขากบโลกอนเทอรเนตไดอยางไร?  ’

ตอไปนคอตวอยางทเกดขนจรงในครอบครวไทย  ทพวกเขาจะมาบอกเลาประสบการณในโลกอนเทอรเนตรวมถงบทบาทของอนเทอรเนตตงแตเรมตนจนกลายเปนสงสำคญในครอบครวขณะเดยวกนกมปญหา  พรอมทงคำแนะนำทพวกเขานำมาปรบใชในชวตจรง

29

อรญญา  หาวหาญคณแมวย 46 ป  ธรกจสวนตว 

อรญญาเปนแมเลยงเดยวของลกสาววย  14  ป ทตดอนเทอรเนตมาก  จนเธอตองพาไปเขาคาย  ‘ดจทล ดทอกซ’  ของภาควชาจตเวชศาสตร  คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล  มหาวทยาลยมหดล

“ความสำคญของอนเทอรเนตสำหรบดฉนคอ ไวศกษาหาความรและอพเดตขอมลขาวสารทพงร  แคนนดกวา  เพราะหากไมคมเวลาในการใชงานจะ มโทษมากกวา  ยงเดก  วฒภาวะ  การควบคมอารมณ การมระเบยบวนยในการใชชวตยงนอย  ดฉนซอ โทรศพทมอถอใหลกสาวเปนรางวลทเขาสอบเขา  ม.1  ได ตอนปดเทอมลกใชมอถอเยอะมาก  วนละ  8   -   10 ชวโมง  เลนเกม  แชตกบเพอน  อานบลอก  อานเรอง อานนยายบนมอถอ  ดยทบ  พอตดมอถอ  เขากไมทำ กจวตรประจำวนทควรทำตามเวลา  ผดผอน  พอเรา เรยกซำ  เขาหงดหงด  เรากหงดหงด  จนนำไปสการ ทะเลาะกนในทสด

“ดฉนพยายามตงกฎกตกาในการออนไลนอยาง เครงครด  เชน  ทำการบานเสรจแลวคอยเลนอนเทอร- เนต  วนเสารอาทตยเลนไดรอบละชวโมง  3   รอบ 

หามเลนบนรถและในหองนำ  กฎพวกนกทำไดบาง ไมไดบาง  ครงหนงดฉนพบภาพทไมเหมาะสมใน โทรศพทของลก  กเรยกมาคย  เขากขอโทษ  บอกวา เพอนแชรมาให  หลงจากนนกไมเหนรปพวกนอก

“พอทราบขาววาคณหมอชาญวทยเปดคายดจทล ดทอกซ  ดฉนกสมครใหลก  แรก  ๆ  เขาไมอยากไป แตตอนหลงเขาแฮปป  ดฉนกตองเขาคายฝกอบรม ผปกครองดวย  เขาดขนประมาณ  75   เปอรเซนต คยงาย  เลนอยในเวลาทเราตงไว  แมหลดบาง  แต อยในระดบทพอใจ

“ดฉนคดวาอยาใหลกใชสมารทโฟนจะดทสด อยาคดวาจะคมทหลง  เพราะกฎกตกาทตงไวพรอม ถกฉกทงไดเสมอ  ถาจะรบโทรศพทกทำไมไดเพราะ บางทครสงงานทางไลนบาง  ทางเฟซบกบาง  รวมถง มอบหมายใหหาขอมลในอนเทอรเนต  ครใหญเคยพด ตอนปฐมนเทศวา  ใหเปนหนาทของผปกครองทจะคม เดกเอง  แตเวลาอยทโรงเรยน  เดกกลบไมไดรบการ เอาใจใสเทาทควร  พอแมไมสามารถตามไปคมไดดวย”

อรญญากลาวปดทายอยางเซง  ๆ

30

ดารน  ขยนตามคณแมวย 49 ป  ผจดการฝายบญช

ดารนเปนคณแมเลยงเดยวของลกชายวย  15  ป ทเปนเดกสมาธสน  และตดเกมมาก  จนเธอตองพาไป เขาคายดจทล  ดทอกซ  ของภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล  มหาวทยาลย มหดล

“อนเทอรเนตสำหรบดฉน  มไวเปนความบนเทง ของลก  ไวใหเขาหาขอมลประกอบการเรยน  แตดวย ความจำเปนทดฉนตองไปทำงานตางจงหวด  แลวเรา อยกนแคสองคนแมลก  สามเสยตงแตลกอาย  4  ขวบ ดฉนจงมาซอคอนโดอยใกล  ๆ  โรงเรยนลก  พรอมกบ ซอคอมพวเตอรใหเขาตอนขน   ม.1  ชวงทดฉนไป ทำงานตางจงหวด  เขากดแลตวเองไดในระดบหนง ชวงนนละเขาเรมเลนเกม  ครงหนงอากงไปหาหลาน โทร.มาเลาใหฟงวา  ลกเลนเกมถงต  1   -  2  พอดฉน กลบบานกพบความเปลยนแปลง  จากเดกทพดจา สภาพเรยบรอย  กลายเปนกาวราว  กระโชกโฮกฮาก หงดหงด  เวลาทถกขดจงหวะการเลนเกม  และไดยน เขาสบถบอยตอนท เลนเกมกบเพอน  และมการ อดขนมเพอไปเตมเงนในบตรเกบไวซออาวธมาใช ในเกม  ตอมากลายเปนเครองตอรองวา  หากเขาสอบ วชานไดคะแนนด  แมตองซออาวธใหเขา  ซงราคา ไมถกเลย  ชนละเปนพนบาท

“ดฉนเคยทำโทษลก  โดยจำกดเวลาเลนเกม ขณะเดยวกนวนหยดพยายามออกไปทำกจกรรม นอกบานกน  เพอทเขาจะไดไมตองนงอยหนาจอ  แต ทสดแลวความทดฉนไมไดอยกบเขาใกลชด  เขากกลบ มาเลนไดตลอดเวลา  ไหนจะอปกรณครบ  ทงโทรศพท มอถอรนลาสด  แทบเลต  เครองคอมพวเตอร  ดฉน จงชวนเขามาเขาคายดจทล  ดทอกซ  ของคณหมอ ชาญวทย  ซงเขาเปนคนไขคณหมออยแลว  เขาบอกวา หากเขาเปนเดกตดเกม  เพอนยงกวาอก  ดงนนจง ชวนเพอนมาเขาดวย  3   คน  ตอนออกจากคายเขาม เปาหมายในชวต  บอกดฉนวา  เขารแลววาตวเอง เหมาะกบนเทศศาสตร  แตไมนานกกลบไปเหมอนเดม เลนเกม  ดหนงในยทบ  เวลาอยในรถเขาจะเปด แทบเลตดหนง  พรอม  ๆ  กบเปดโทรศพทฟงเพลง ไปดวย  แตหากเปดเทอม  4  ทมกจะเขานอน

“ดฉนจงพยายามปรบตวเองดวยการอยกรงเทพฯ 15  วน  ไปทำงานตางจงหวด  15  วน  อยางนอยกได มเวลาอยกบลก  เพราะขอสำคญเลยคอ  การทพอแม ใหเวลากบลก  ดแลใกลชด

“เปนภมคมกนทดทสด”

บทท 4

31

นธพงศ  บญ-หลงคณพอวย 45 ป

นธพงศมลกชาย  2  คน  วย  9  ขวบ  และ  12  ป เขามฐานะด  เปนเจาของโทรศพทมอถอสามเครอง ทบานมไอแพดสเครอง  สมาชกในบานจงใชอนเทอรเนต กนอยางหนกหนวง  ‘ทงวน  ทกเมอทสะดวก’

“อนเทอรเนตสำหรบครอบครวผมมประโยชน ตรงท   ‘คนควาหาความรกบเลนเกม’  ซงลกชายทง สองคนตด เกมออนไลนยอดนยมอย า ง   Fa ta l  Frame  5  และ  Minecraft  ผมมองวาความกงวล ในเรองความปลอดภยของการใชอนเทอรเนตคอ ถกแอบดดขอมลสวนตวไปใชโดยไมไดรบอนญาต และถกโกงเรองการเรยกเกบเงน  ทผเลนเกมออนไลน มกประสบกนอยบอย   ๆ  ผมเชอวา   การทลกใช  อนเทอรเนตอยภายในบานทำใหผมสามารถดแลได ใกลชด  แตเปนไปไมไดทผมจะอยบานดลก  ๆ  ได ตลอดเวลา  ดงนนจงใหความรกบสมาชกในครอบครว 

กอนเลยวา  อะไรทไมควรคลกเขาไปด  อยางเกม ออนไลนสวนใหญจะมโฆษณาแบบปอปอพขนมา หรอมขอเสนอให เตมเงน  ซ งเยายวนใจเดกมาก บางครงรปภาพหรอขอเสนอเหลานดนารกและไมม พษมภยอะไร  แตพอแมควรสอนใหลกรวาอยาคลก เขาไปหากผใหญยงไมอนญาต  เพอลดความเสยง ตอการโดนดดขอมลสวนตว  และลดความเสยงตอ การเสยเงนโดยรเทาไมถงการณ

“นอกจากนอปกรณสอสารบางรน  แอพพลเคชน และโปรแกรมบางอยางยงสามารถตงโปรแกรมปองกน ผใชไมใหกดเขาไปทแบนเนอร  หรอโฆษณาทหลอก เงน  พอแมจงควรอานคมอการใชงานของอปกรณ สอสาร  และเรยนรเกยวกบเกมตาง  ๆ  ทลกเลน  เพอ ปองกนไมใหลกถกสวมรอย  กระทงขโมยตวตนทาง อนเทอรเนต”

32

บทท 4

ผศ. ดร.วมลทพยมสกพนธผเชยวชาญเรอง Cyberbullyingสาขาวชาสงคมศาสตร  สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดกและครอบครวมหาวทยาลยมหดล

นกวจยไทยจำนวนไมมากท เหนความสำคญ เรอง  Cyberbullying  จงขอทนไปทำงานวจยเกยวกบ เรองนทประเทศญปน  ซงนบเปนประเทศทประสบ ความสำเรจในการปองกน  Cyberbullying  เธอพบ ความจรงวา

“การปองกนไมใหลกหลานตกเปนเหยอ  Cyber- bullying  ทญปนทำแลวประสบความสำเรจคอ  พอแม ตองสรางความเขมแขงขนในใจลก  ชวงทสำคญทสด คอชวงปฐมวยตงแต  0  -  6  ป  กบชวง  6  -  12  ป  ดวย การกอด  แลวบอกเขาวานารก  มตวตน  เปนคนสำคญ ของพอแม  พยายามหาคณคาในตวลกแลวชม  เพราะ เมอเขารสกมคณคาแลวจะรกตวเอง

“ในกรณของเดกไทยทถก  Cyberbullying  มาก ทสด  จะพบมากในกลมนกเรยนชนมธยมปลายกบ อาชวศกษา  สวนมากเปนการนำความลบของเพอนมา เปดเผย  หรอดาพอแม  จนถงรายทดฉนสะเทอนใจ ทสดคอ  นกเรยนหญงชน  ม.4  ในโรงเรยนแหงหนง เลกกบแฟนไปหลายเดอนแลว  แตผชายไมยอมเลก จงนำภาพของนกเรยนหญงไปตดตอโดยใสเสอผา วาบหวว  พรอมใหเบอรตดตอทบานผหญงไว  ดฉน ยอมรบเลยวา  ตอนแรกเราใชความคดแบบผใหญ ทผานรอนผานหนาวมาแลวไปคดแทน  จงรสกวา กไมเหนเปนไร  พอทำเรองนมากขนจงเขาใจ  เพราะ เดกอายแคนเมอถกเพอนกดกนออกจากกลม  นอกจาก 

จะเจบปวดทไมมใครคบแลว  ยงรสกเหมอนถกเพอน หกหลงทรวมมอกบผชายคนนน  เมอโพสตนไดรบการ แชรตอ  ๆ  กนไป  จตใจเธอจงไมแขงแกรงพอจะรบ สภาพทมคนโทร.มาขอซอบรการได

“จากผลการสำรวจพบวา  บคคลแรกท เดก ตกเปนเหยอ  Cyberbullying  จะเปดเผยความจรง คอ  เพอนสนท  ถดมาคอเพอนในกลม  จากนนจง เปนพนอง  คร  บคคลสดทายคอพอแม  เชนเดยวกบ นองผหญงคนน  แลวความนากลวของโลกออนไลน คอไมสามารถลบขอความไดแมเปลยนเบอรมอถอ แตยงคงมคนโทร.มาทบานจนเธอเกดภาวะทางจต นอนไมหลบ  พอแมจงพาไปพบแพทย  หมอตองให ยานอนหลบ  ทสดกลาออกจากโรงเรยน  ระหวางนน เธอยงตองหลอนกบเสยงโทรศพทขอซอบรการ  ผานไป 1  ป  เธอกลบมาสระบบการเรยนใหมในโรงเรยนใหม ดฉนมโอกาสคยกบเจาตวหลายครง   เขาบอกวา ไมเหมอนเดม  ดฉนใหกำลงใจเขาวา  กหนเขมแขงขนไง

“อกรายเปนเดกอาชวะจากสถาบนแหงหนง หนาตาดและดออนแอ  ซงจะตกเปนเปาในการกลนแกลง เขาถกเพอนโพสตลงโซเชยลมเดยวา  ขายบรการ ไมวาจะเดนไปไหนกถกลอยาวนานมา  1  ป  จนเครยด ถงขนกรดขอมอตวเอง  ตอนทดฉนเจอเขา  เขารองไห บอกวา  ไมมใครชวยได  จนทสดกหายหนาไปอยาง ไรรองรอย  ไมมาเรยนอกเลย”

33

Safe Internet by dtac

เทรนดของโลกบงชการเตบโตของอนเทอรเนต และดจทลทเปนไปอยางกาวกระโดด  สงเกตไดจาก ผใชอนเทอรเนต  (Active  Internet  Users)  ทมกวา 3.2  พนลานคน  คดเปน  41  เปอรเซนตของประชากร ทวโลกกวา  7.2   พนลาน  เฉลยการเตบโตตอปอยท  5.5   เปอรเซนต   (ทมา  :   www.wearesocial.net) สะทอนใหเหนวา  พลงของอนเทอรเนตมคณคามหาศาล สามารถขยายตวไดอยางรวดเรวมาก  ซงเยาวชนเปน กลมทเกดมาในยคแหงดจทลและอนเทอรเนตเตมตว หรอทเรยกวา  พลเมองดจทล  (Digital   Citizen) ดงนนการปลกฝงใหเดกและเยาวชนเตบโตเปนพลเมอง ดจทลทมคณภาพ  (A  Good   Digital   Citizen) เปนสงสำคญททกภาคสวนตองมสวนในการผลกดน เพอสรางรากฐานและคานยมทดใหเยาวชนเกดการรบร 

รจกใชประโยชนจากอนเทอรเนตในเชงสรางสรรค ทสำคญคอรจกรบผดชอบตอสงคมควบคไปดวย สอดคลองกบนโยบายของรฐบาลในเรองเศรษฐกจ ดจทล  (Digital  Economy)  ทกำลงจะเกดขน

ประเทศไทยกเชนกน  ทผานมาบรษทโทเทล แอคเซส  คอมมนเคชน  จำกด  (มหาชน)  หรอ ดแทค  ในฐานะผใหบรการดานอนเทอรเนต  มแนวคด ทจะมงมนมอบประสบการณการใชอนเทอรเนตทด  ควบคกบการสงเสรมและปลกฝงใหเดกและเยาวชน เกดทศนคต  และพฤตกรรมในการใชอนเทอรเนต ทปลอดภยและสรางสรรค  ขณะเดยวกนกไดสนบสนน นโยบายภาครฐอยางเตมกำลง  โดยผานกจกรรมตาง  ๆ ภายใตโครงการอนเทอรเนตปลอดภย  (Safe  Internet) แบงเปน

34

กลมเดกตงแตอาย 5 - 12 ป1)  ดจทลตวจว  (Digikitz  School  Visit)  มง 

สรางพลงเดกไทยใหมภมคมกน  และรเทาทนภยของ อนเทอรเนตในรปแบบ  Edutainment  โดยรวมกบ โรงเรยนตนแบบดจทลนำรองกวา   100   โรงเรยน ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล  ใหความร  พรอมปลกฝงเดกวยประถมศกษาใหรถงการใชอนเทอร- เนตอยางปลอดภยและสรางสรรค  พรอมจดประกวด เรยงความมอบทนการศกษารวมกวา  1  ลานบาท  และ มอบสอชวยสอนในโรงเรยนดวย

2)  การตนแอนเมชน  d   Hero  ผพทกษโลก ออนไลนจดทำการตนแอนเมชนใหความรเกยวกบการ ใชอนเทอรเนตทปลอดภยและสรางสรรค  โดยมพ d  Hero  ฮโรขวญใจเดก  ๆ  พรอมเดอะแกงนำเสนอ ผานเหตการณในรปแบบตาง  ๆ  มทงสน  10  ตอน  โดย นอง  ๆ  สามารถเขาไปชมไดท   www.youtube.com คนหาคำวา  ผพทกษโลกออนไลน 

3)   Safe   Internet   Study  การศกษาวจย เกบขอมลพฤตกรรมการใชอนเทอรเนตของเดกและ เยาวชน  อะไรคอความเสยงทเดกและเยาวชนมโอกาส เจอ  อะไรคอผลกระทบทเดกและเยาวชนไดรบและ สงผลถงตวเอง  ครอบครว  และสงคม  เพอนำมา เปนแนวทางในการวเคราะหหาวธการปองกนหรอสราง ภมคมกนไดอยางตรงจด

กลมเยาวชนตงแตอาย 13 - 25 ป1)  Digital  Citizen  Talk  Show  ทอลคโชว 

เพอกลมเยาวชนรนใหม  ทจะสรางการรบรและปลก จตสำนกในเรองการใชอนเทอรเนตอยางปลอดภย และสรางสรรค  พรอมสรางแรงบนดาลใจใหเหนโอกาส ของอนเทอรเนตในการพฒนาและนำพาความสำเรจได ซงจดขนเปนปแรก  ภายใตหวขอ  “เทรนดดจทลรนใหม ใครไม  Like  สด  Out!!”  โดยพธกรรนใหมและกรดาน ไอทดจทลชอดง  “หนย  -  พงศสข”  กบสถานศกษานำรอง 10  จงหวดทวประเทศ

2)  dtac   &   Telenor   Youth   Summit  2015 เฟนหาเยาวชนไทยไปเปนตวแทนประเทศเขารวม เปนเกยรตสงสดในงานประกาศผลรางวลสนตภาพ โนเบล  2015   (Nobel   Peace   Prize  2014)  และ เขารวมแลกเปลยนความร เกยวกบสอดจทลและ อนเทอรเนตทมผลตอการเปลยนแปลงสงคมกบเพอน เยาวชนจากทวมมโลก  โดยมองคกรและผเชยวชาญ ระดบโลกมาใหความร  ซงจดขนเปนประจำทกป  ณ กรงออสโล  ประเทศนอรเวย

3)  Safe   Internet   Workshop  กจกรรมให ความร  และแชรไอเดยเรองอนเทอรเนตเปลยนแปลง สงคมโลกได  เพอสรางเยาวชนผนำความคดตอยอด พลเมองดจทลคณภาพ

35

กลมพอแมผปกครองParent   Guide   Project  คมอสำหรบพอแม 

ยคใหม  ทมงเนนแนะนำใหพอแมร เทาทนการใช อนเทอรเนตอยางปลอดภย  และสามารถมวธการ ในการพดคย  เรยนรเรองอนเทอรเนตกบลกไดอยาง มประสทธภาพ

กลมครอาจารยการอบรมพฒนาคร   (Teacher   Training) 

กจกรรมทจดขนเพอใหคร  อาจารย  รเทาทนสอดจทล (Digital  Literacy)  รเทรนดของอนเทอรเนต  และ พฤตกรรมการใชอนเทอร เนตอยางปลอดภยและ สรางสรรค  พรอมดวยเรยนรพฤตกรรมของนกเรยน เพอใชเปนแนวทางในการพฒนานกเรยน  นกศกษา ใหมความรและจตสำนกพรอมกาวสการเปนพลเมอง ดจทลทมคณภาพ

36

Further reading

www.healthygamer.net

www.Saijai.net

www.inetfoundation.or.th มลนธอนเทอรเนตรวมพฒนาไทย www.nobullying.com

www.connectsafely.org

www.acorn.gov.au

www.cybersafetysolutions.com.au

www.esafety.gov.au

หนงสอคำแนะนำสำหรบผปกครอง เรองการใชอนเทอรเนตของเดกและวยรน / เรองการเลนเกมคอมพวเตอรของเดกและวยรน โดย ชมรมจตแพทยเดกและวยรนแหงประเทศไทย

พฤตกรรมการขมเหงรงแกกนบนโลกไซเบอร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 - 6โรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร: การศกษาเชงคณภาพลขสทธของมหาวทยาลยมหดล ป 2558