edebiyat dergisi

7/29/2019 Edebiyat Dergisi

1/32

MEHMET AKF ERSOY

RATIONENESCIUNT

QUISAUTEM

VEL EUM

50

designfreebiesIssue 12 June 2012

Plus

NEQUE PORRO

SUNT IN CULPA VELIT

QUISQUAM EST

QUIS NOSTRUD

DOLORE MAGNA

Sed quia non numquam

eius modi tempora

incidunt ut labore et

dolore magnam

Sed ut perspiciatis

unde omnis iste natus

error sit voluptatem

accusantium.

AKF VEDN

HAKKINSESLER 17.

Anket

SAFAHAT

AKF TANIMIYORUZ

STKLAL MARI

MAHALLE KAHVES

BLNMEYEN GEREKLER

MEHMET AKF ERSOY


2/32

2 Designfreebies Magazine www.designfreebies.org

NDEKLER

04 Mehmet Akif Ersoy06 Mehmet Akifin Eitim Anlay08 Mehmet Akifin Yaad evre

ve Dnem

10 Mehmet Akifin Hayat Gr11 stiklal Mar12 Mehmet Akif ve Din14 ahin Karata le

Syleimiz(Mehmet Akif)17 Mehmet Akifi Tanmyoruz19 Mehmet Akifin Ahlak20 Safahat22 Bilinmneyen Gerekler23 Mahalle Kahvesi

24 Akifin Edebi Kiilii

26 Hakkn Sesleri30 Mehmet Akif Ersoyun nanc


3/32

Designfreebies Magazine www.designfreebies.org 3

TasarmMustafa Zafer Kkkurt

AnketMuhammet Usluca,

Mustafa Zafer Kkkurt

Yayna Hazrlk

Mustafa Zafer Kkkurt

TashihBtn Grup yeleri

FotorafMustafa Zafer Kkkurt

Yaz leriBtn Grup yeleri

Safahat 5.KitapHatralar(Osmanlca)Rabia Usluca

EklentilerM.Emin nal

Tuba akalolu

E.Hande Seluk

Sunu

Selamn Aleykm, ok saygdeer dostlar.Buradakalemim yettiince deerli sanatmz Mehmet AkifErsoydan bahsetmeye alacam.ncelikle bu dergi nedir, neden byle bir ey kartmaihtiyac duyduk ? Bunlar merak ettiinizi umuyorum.nk ne yazk ki bizim yamzdaki genler zelliklelise alarnda bu tr uralarda vakit geiremem(!) hem

biz nasl yapacaz ki(!) gibi eyler dnmektedir.yle ya bizimde edebiyat devimiz olmasa pek buii dnecee benzemiyorduk. Dediim gibi grnensebep Edebiyat devimiz olmasyd. Aslnda bata hepi-miz bu ie bu ekilde baktk.Ama inann ki bu fikrimizaltka uratka ok deiti.Ve artk not iin bireyler deil, gerekten fayda alnabilecek hem elenceli,hem bilgi alnabilecek bir uran iinde olduumuzufark ettik. Bunu bize yaatt iin ve destekleriniesirgemedii iin Edebiyat retmenimiz MerveAvcu Esen Hocamza teekkr ederiz. imdi de stadMehmet Akiften bahsetmek istiyorum. Benim burada

sradan ansiklopedik bilgiler verip sizi skp karmayahi niyetim yok. Burada daha ok Mehmet Akifin vatanve millet sevgisinden, din sevgisinden bahsedeceim.Bilindii zre, Mehmet Akif stiklal Marmz yazanok deerli bir sanatmzdr.Zaten oumuz bir tek bu kadarn biliyoruz. Bunu kendikafamdan sylemiyorum 50 kii ile mtevaz bir anketyapmaya altk. Ve sonu maalesef hi i ac deildi.Evet Mehmet Akifi Tanmyoruz. ok ac ama bu byle.Vatan,dini, milleti iin cann feda edebilecek bir insan.O ki srtnda paltosu dahi kalmamken(bunun sebebidegrd ihtiya sahibi insanlara paltosunu vermesidir)Marn dll yazldn duyunca yarmaya katlmayreddetmitir. Ta ki daha sonra girdiinde ald btn

paray ba yapmtr. Bylesine deerli bir insandr.Gnmz tabiri ile Adam gibi adamdr. Ancak okac bir tablo ki imdiki durumumuza bakld zaman oinsann o insanlarn hak ettii torunlar myz sizce ?

Muhammet Usluca


4/32


stiklal Mar airi. Asl Ad Mehmet Ragif olan Mehmet Akif 1873ylnda stanbulda dodu. Annesi Emine erife Hanm, babas TemizTahir Efendidir. lk Tahsiline Emir Buhari Mahalle Mektebinde

balad. lk ve orta renimden sonra Mlkiye Mektebine devametti. Babasnn vefat ve evlerinin yanmas zerine mlkiyeyi brakpBaytar Mektebini birincilikle bitirdi. Tahsil hayat boyunca yabanc dilderslerine hep ilgi duydu. Franszca ve Farsa rendi. BabasndanArapa dersleri ald.

Ziraat nezaretinde baytar olarak vazife ald. drt sene Rumeli,Anadolu ve Arabistanda bulac hayvan hastalklar tedavisi iin birhayli dolat. Bu mddet zarfnda halkla temasta bulundu . Akifin

MEHMET AKF ERSOYMehmet Akif milletini

ve dinini seven, air

tabiatnn heyecanlaryla

dalgalanan, edebi

bakmdan kymetli

iirlerin yazar mehur

Trk airidir.

Ruhuna El-Fatiha...


5/32


Milli airimizMehmet Akif Ersoy.

memuriyet hayat 1893 ylndabalar ve 1913 tarihine kadardevam eder.

Memuriyetinin yannda Ziraat

Mektebinde ve Darlfnundaedebiyat dersleri vermitir.1893senesinde Tophane-i Amireveznedar M.Emin Beyin kzsmet Hanmla evlendi.Akif okulda rendikleriyleyetinmeyerek, darda kendi ken-dini yetitirerek tahsilini tama-mlamaya, bilgisini geniletmeyealt. Memuriyet hayatna

baladktan sonra retmenlikyaparak ve iir yazarak edebiyatsahasndaki almalarna devam

etti. Fakat onun neriyat aleminegirii daha fazla 1908de kinciMerutiyetin ilanyla balar.Bu tarihten itibaren iirlerindeSrat- Mstakimde yaynlanr.

1920 tarihinde Burdur Mebusuolarak Birinci Byk MilletMeclisine seildi. 17 ubat 1921gn stiklal Marn yazd.Meclis 12 Martta bu mar kabuletti.

1926 ylndan itibaren Msrniversitesinde Trke dersleri

verdi. Derslerden dndkeKuran- Kerim tercmesiyle demegul oluyordu, fakat bu srada

siroza tutuldu. nceleri hastalnehemmiyetini anlayamad vehava deiimiyle geeceinizannetti. Lbnana gitti. Austos1936da Antakyaya geldi.

Msra hasta olarak dnd.Hastalk onu harab etmi, bir deri

bir kemik brakmt. stanbulageldi. Hastanede yatt, tedavigrd. Fakat hastaln nnegeilemedi.27 Aralk 1936 tarihindevefat etti.Kabri EdirnekapMezarlndadr.Mehmet Akif milletini ve dinini

seven, insanlara kar merhamet-li bir mizaca sahip bir insandr.Ve Milli air ismini almtr.


6/32


Nam ut massaturpis, ac blanditjusto. Nulla ultri-ces, odio com-modo faucibuscommodo, mi nisitempor


7/32


iz bu yazmzda onuneitimciliini ortayakoymak istiyoruz.Akif, yetitii devrin

frtnas ve eitim anlaynnneticesi olarak ok ynl birmnevver olarak yetimitir.Duygu ykl airlik rikkati,

ihlas ve filozofik zihin yapsylamnevver bir ahsiyet timsalidir.Mehmet Akif, dnce vegrlerini nesirler, manzumlarve hitabeleriyle ifade etmisede onun iin Safahat adetadncelerinin bir ansiklopedisi-dir. Bizde sekiz hitaptan oluan

bu klliyat iinde dolaarakMehmet Akifin eitimgrlerini tesbite alacaz.

Mehmet Akifin eitim felse-fesinde eitim, milli deerlere

bal ve dnyadaki ak birsistem olmaldr.Mehmet Akif,iki eye dikkat etmemizi iste-mektedir.

Kendi mahiyet-i ruhiyemiz yanibizi biz yapan deerlerimiz,dieri

bizim dnyamz dndakigelimeler.Eitim sistemimizin

bu anlay zerine oturtulmasve genliimizi yetitirecek

programlarn bu esaslara grehazrlanmas gerekmektedir.Baka bir ifade ile genlerimizinkafalarna ve kalplerine nekadar milli ve manevi deerlerinve ne kadar ilim ve fennin

konulacann planlanmas.Eitim sistemimiz bu perspe-ktif zerine oturtulmal ve eitim

programlar bunun dengelilsn ortaya koymaldr.

Bu anlayyla Mehmet Akif nevarsa Garbda var, fiark terkedelim diyenlerden ve bizimGarba ihtiyacmz yok diyen-lerden ayrlmaktadr.Maalesefiki yz yla yaklaan bir zaman-dan beri lkemizde Garp-Fiarkmnakaas srp gitmektedir.Halbuki biz bunun ikisindende vazgeemeyiz.Fiark, bizimiinde doduumuz ve asrlarcamedeniyetimizi yaattmz

blgedir.Garp da daha nce-ki medeniyetlerden yararla-narak medeniyet oluturmaktr.

Mehmet Akifin grleribugnde geerliliini koruyor.

MEHMET AKFNETM ANLAYII

BBtn edvar- terakkiyi

yakp gemek iin kendi

mahiyet-i ruhiyyemiz

olsun klavuz...


8/32


ehmed Akif, 1873ylnda stanbuldasade ve geleneksel

bir hayatn yaandFatihin Sargzel semtininNasuh mahallesinde 12 numaralevde(Byk bir yangnda harapolan bu semtin ortasndan bugnVatan Caddesi gemektedir) dnya-ya geldi. Asl ad Mehmet Ragiftir.Ragif, ebced hesabyla hicri 1290rakamna karlk gelmektedir ve burakam Akifin doum tarihidir.

Akif, Osmanl devletinin hastaadam ilan edildii ve bu grn

dnemin devlet adamlarna veaydnlarna uursuz bir hastalkgibi bulat, k artlarnn

hemen herkeste zlme, umutsu-zluk, panik yaratt, buna ramenhemen herkesin bir eyler yapmaabasnda olduu bir dnemdir.II.Mahmutun, III.Selimin

balatt yenileme hareketleri,Tanzimat Dneminde doruknoktasna varyor ve bugnekadar devam eden aydn-halkyabanclamasn, milletle devletarasndaki problem douruyor ve

toplumsal sorunlar oluuyordu.Avrupa lkelerinin Osmanly

tasfiyesi politikas btn hzylave kararll ile devam edi-yordu. Daha Akif 6 yanda iken

Ruslar stanbula kadar ilerliyorAyestefanos Abidesini dikiyordu.Yine 5 yanda iken Abdulhamid,Meclis-i Mebusan kapatyor,devletin ve milletin varln koru-mak iin politik dehasna ve kendiesinin yartt bir haleti ruhiy-eyle baskc bir politikaya yneli-yordu.

Akifin ailesi sade ve orta halli ama

bir inan ikliminin btn olgunluuve gzellii ile yaad bir aile idi.

MEHMET AKFN YAADII

EVRE VE DNEM

M

Tarih: 1873 Yer: stanbul


9/32


nl dnr ve air Sezai Karako,Akifin ailesi ve kkeni ile ilgili unefis yorumu ile yapar:Baba soyu Rumelili, Ana soyuBuharal, Dou yeri Fatih:Yani tam bir Dou slamlnn,Bat

slamlnn ve Merkez slamlnnsentezi bir ocuk.. Akifin doduuFatih semtini Sezai Karako yletasvir ediyor:Fatih Semti,stanbulun iinde ikin-ci bir stanbuldur. Fatih Camii,slam-Trk kltrnn bu lmez

abidesinin evresinde halka halkafatih medreseleri ve semti,en safmslman Trk heyecannn rd

bir toplumdur.Akif, hayat burada tand vekefetti.

Yenilenmekle,yerli kalkma ve kendiolmak arasndaki tercihlerinin ilkizgilerini burada idrak etti. VeAkif burada bir ey daha rendi.Erdemli yoksulluk helal kazanve emek demektir fedakarlk vedayanma demektir.

Baba soyu Rumelili

Ana Soyu BuharalDou Yeri FatihDou-Bat-Merkezslamlnn bir sen-tezi bir ocuk.


10/32


ehmet Akifi millet ve slam airiyapanFikirlerine gelince Mehmet Akifiniki lks bulunmaktadr: slam ve Millet.Her milletin ulus ya da uluslar aras alanda

n yapm nemli ahsiyetleri bulunmaktadr. Trk

Milleti nnde Mehmet Akif Ersoyun nemli biryeri olduu hibirkimse tarafndanyadsnamaz, red-dedilemez bir ger-ektir. MehmetAkif Ersoy adTrk milletiiin vatan, millet,

bayrak , zgrlkve bamszlk

k a v r a m l a r n nkarldr. densesanrm yanlolmaz.O, sadece bir airdeil, kurtulusavan on ktaya sdrarak Milli Mcadeleyi enmkemmel bir ekilde dile getiren ahsiyettir. Bunedenle milletin dili, sesi olan bu ahsiyetin hayatnn

bilinmesi ve her frsatta dile getirilmesi yetmez toplu-

mun her kesimi tarafndan rnek alnmas da gerekme-ktedir.Gnmzde buna olduka fazla ihtiya olduunu

dnyorum. Sevr heveslilerin artt bu gnlerde onu,hepimize rnek olacak bir ahsiyet olarak gryorum.phesiz, Mehmet Akif Ersoy hakknda bir ok kitap,yzlerce makale yaynlanmtr. Ancak Mehmet AkifErsoyun yaptklarna bakldnda ne makalelere

ne de kitaplara sdrlamayaca grlmektedir.Gnmzde kimiedebiyat, sanat vesiyaset adamlarnnaldklar paye,grdkleri ilgi gznne alnrsa, AkifErsoyun yeterincea n l a l m , z m s e n m i olmad, yeterince

nem verilmediide or tayakmaktadr.K u r t u l u savan stiklalMaryla adeta

abideletirmi bir vatansever olan Mehmet AkifErsoyun fikirleri ve yaama bak tarz ayn anda rnekvatandan da tanmdr. Milletine armaan ettii iinstiklal Marn Safahat adl kitabna almamtr.

ncelendinde aka grlecei gibi Millet airinineserleri milletin dert ve bunalmlar ile dolu olduu gibizmlerine ynelik iletileri de iinde barndrmaktadr..

MEHMET AKFN HAYAT GR

M


11/32


rk KurtuluSavann balarnda,stikll Harbininmilli bir ruh ierisinde

kazanlmas imknn salamakamacyla Maarif Vekaleti, 1921de

bir gfte yarmas dzenlemi, szkonusu yarmaya toplam 724 iirkatlmtr. Kazanan gfteye paradl konduu iin nce yarmayakatlmak istemeyen Burdur mil-letvekili Mehmet kif Ersoy,Maarif Vekili Hamdullah Suphininsrar zerine, Ankaradaki

Taceddin Dergahnda yazdve stiklal Harbini verecek olan

Trk Ordusuna hitap ettii iiriniyarmaya koymutur.Yaplanelemeler sonucu Trkiye BykMillet Meclisinin 12 Mart 1921

tarihli oturumunda, baz mebuslarnitirazlarna ramen Mehmetkifin yazd stiklal Marcokulu alklarla kabul edilmitir.Mecliste stikll Marn okuy-an ilk kii dnemin Milli EitimBakan Hamdullah Suphi Tanrverolmutur.Mehmet kif Ersoy stikllMarn, iirlerini toplad

Safahatna dahil etmemi vestikll Marnn Trk Milletinin

eseri olduunu beyan etmitir.iirin bestelenmesi iin alan ikin-ci yarmaya 24 besteci katlm,1924 ylnda Ankarada toplanan

seici kurul, Ali Rfat aataynbestesini kabul etmitir. Bu beste1930 ylna kadar alndysa da1930da deitirilerek, dne-min Cumhurbakanl SenfoniOrkestras efi Osman Zekingrn 1922de hazrlad

bugnk beste yrrle konmu,toplamda dokuz drtlk ve bir

belikten oluan eliinde stikll

Mar olarak sylenmektedir.

STKLAL MARI

T


12/32


MEHMETAKF VE

DNMEHMET AKFN DN YN

kif bir slam airidir. Hayat boyunca dini kendisine

ama edinmi, bu nedenle iirler yazm, vaazlar

vermi, hutbeler okumu, seyahatlerde bulunmu,

tefsir ve tercmeler yazmtr. mamolunun da

dedii gibi: Akif, Kuran yolundan ayrlmamaya gayret gsteren

bir ahsiyettir.

Gayesi: eriat anlamak, yaamak ve anlatmaktr. Tm ideali budur.

Mehmet Akif, eriat, merkezinde Kuran olan bir mslmanlk

olarak anlamtr:Hele bre eratle nasl oynanyor!

Mslmanlk bu mu yahu? Diye insan yanyor

eriat, ilerlemeye engel olarak alglayan zihniyeti Akif eletirir.

nk ona gre eriat kelimesi yanl deerlendirilmektedir. Dini

pratik yaam, eriat zannedilmektedir. Oysa ki eriat, yani Kuran,

tam tersine, almay ve ilerlemeyi emretmektedir.

Akif gerek Mslmanlar Fransz bir adama anlatr. Bu konuda

Fransz, Akife unlar syler: Ben meslei iktizas bir ok

Mslman aile ile mnasebet halinde bulunuyorum ki bunlara

saplanp kaldklar bataklktan kurtulmalar iin ne kadar are

saydmsa evvela, hkmeti sonra eriati mani gsterdiler. Hi birini

kabul etmediler.. Fakat Akif bu gr hemen reddeder. yle

devam eder : Lakin eriatn mn-i terakk olmasna hi aklm yat-

maz. Msy, siz iin i yzn bilmiyorsunuz! Bamzdaki hk-

metin Allah belasn versin! stibdadn idame iin bizim o gzel

eriatmz nesh etti de byle umac ekline soktu.

Akif ayn konudaki eletirilerine u ekilde devam eder:

Zavall eriat! Kimlerin elinde, hem de ne ilere alet olduunu bili-

yormusunuz? Allah akna olsun biz daha ne zamana kadar eriati

zerimize km bir kabus, karmza km bir umac tahayyl

edeceiz..eriata yaplan bu hakszla Akifin yapt eletirileri

genel olarak belirttik.

A


13/32


Aada Kurann anlalmas konusun-

da bunlar ayrntl olarak inceleyeceiz.

nk Akife gre eriat Kurandr.

a) Mslmanlk

Akif sosyal hayat iyi gzlemleyen ve ird-

eleyen bir ahsiyettir. Yaad dnemi

incelerken toplumdaki en byk proble-

min slamn uygulanma eklinde olduunu

ortaya koyar:

Mslmanlk nerede! Bizden gemi

insanlk bile demesi bunun en gzel

ifadesidir. Eliak bu konuda yle der:

Akifin iirlerinde srekli olarak Yaanan

Mslmanlk anlay ile bir hesaplamave gl bir zeletiri grrz.

Ah o din nerde, o azmin, o sebtin dini,

O yerin gkten inen dini, haytn dni?

Mslmanlk pak sretten ibaretken

yazk! yle saplandk ki levsiyyata: Hl

kmadk

Akif, Mslmanln tertemiz bir hayat

nizam olduu halde ondan uzaklap pislie

saplandmz ifade eder. Sonrasnda ise

yaptmz hatalar sralar. Bu hatalar: Dinin

hurafelerle kartrlmas, greneklerin dininyerine gemesi, din ileri ile dnya ilerini

birbirinden ayrma sorunu, Mslmanlarn

birbirini tanmamasdr.

b) Hurafeler Dini

Biz neyiz? Seyreyle artk bir de fikir et,

neymiiz? Din de krkn ayn olmu: Ters

evirmi giymiiz.

Dorudan doruya Kurandan alp ilhm,

Asrn idrakine syletmeliyiz.

slamAkifin, ilk beytinde de sz konusu

ettiine gre, gelenek ve grenek din

kavramnn nne gemitir. Kurann

uygulanmasnda problem vardr. Problemin

asl dm noktas burasdr. Ona gre

Kuran, doru bir ekilde uygulanmas

yle

dursun, doru drst anlalmamtr bile.

Bu problemin zmn o, ikinci beyitte

vermitir: Dinin merkezine Kuran

yerletirmek. Yusuf Sresi 103. ayetin

tercmesinde Kurann bize yeryzndeve gkyznde olan ibretleri dnp t

almamz tavsiye ettiini, fakat bizim,

bunlar uygulamadmz anlatmaktadr.

Bu yetmezmi gibi baz aydnlarmz da geri

kalmamzn sebebini dine balamaktadr.

Akifin bunlara son sz udur:

Heyhat din ne sylyor, biz ne

anlyoruz!Akifin en temel problemi,

Mslmanlarn neden geri kald sorunu-

dur. Eserlerinde hep buna cevap aram,

bulduu cevaplarla yetinmeyip, daimasorgulamasn srdrmtr.

Ah o din nerde,

o azmin, o sebatn diniO yerin gkten inen

dini,hayatn dini ?

Akife gre eriat

Kurandr.


14/32


ncelikle bir air olarak M.Akif denince sizde

uyanan hissiyatlar nelerdir.?Akif, iirlerini tm bademinde, hcrelerindeyaayarak gnlden syleyen; inand akideleridizelere dken bir airdir .

AHN KARATA LE

SYLEMZ(MEHMET AKF)Bize vaktini ayrd iin ahin Karata

Hocamza teekkr ederiz.

1

2 Akifin dnya grleri hakknda neler sylemekistersiniz ?Akif her eyi slam penceresinden bakarakgrrd. Gelien teknolojiyi almay, kullanmaytavsiye ederken kl kltrel olarak slamiyeti

savunurdu. almay ibadet olarak grrd.


15/32


Mehmet Akifin esiz eseri olan Asm okuyanbugnn genleri ondan ne alabilir? Vatan sevgisi, slam uuru, paylama , efkat ,

alkanlk ve edebi , estetik bir zevk alrlar.

Bugn de gemite geirilen o zorlu sreler geiril-iyor olsayd ortaya bir Mehmet Akif kar m ?

Kahramanlar zor dnemlerde kar. artlar yenikahramanlar ortaya karr.

Akifi dneminin dier air ve yazarlarndan ayranen nemli zellii sizce nedir ?

Ahmet Haim, anakkale cephesindeydi. Ancakanakkale ile ilgili bir beyit bile yazamad. Akif iseo sralarda Arabistann Necid blgesinde olmasnaramen ondaki vatan ve istiklal sevdas anakkaleehitlerine adl lmsz eserini ortaya koydu.

Akifin iir anlayla dier airlerin iir anlaylararasnda ne gibi farkllklar vardr ?Akif toplumcudur. Amac topluma faydal olmaktr.

Bunu da edebiyatta yapar. ok az airde bu zellierastlayabilirsiniz.

Akifin Safahat adl yaptn bir air, bir edebiyatsever olarak nasl deerlendiriyorsunuz ?Kuran- Kerimden ilham alarak duygu ve

dncelerini, toplumun kurtulu reetesini estetik bir

formda sunmutur. Safahati byle gryorum.

Ey ehid olu ehid, isteme benden makberSana auunu am duruyor Peygamber dizelerinimanevi olarak nasl deerlendiriyorsunuz ?

Akif, Allah katnda en yce makamn ehitlik olduunuok gzel bir ekilde ifade etmitir. Ne mutlu ahadeterbetini ien bu llere mazhar olan ehitlerimize!

Ne mutlu aziz ehitlerimizin maneviyat dolu neciptorunlarna !

Yeni neslin Akifi daha iyi tanyabilmesi, daha iyi anlayabilmesi iin neler yaplmaldr ? Bir eitimci olarak bu konuda bak anz nasldr ?

Akifin hedefledii milli-manevi deerler ile donanmlbir eitim sistemi ve bu sistemi yetitirdii iz brakacaknesiller.

ZULM ALKILAYAMAM

Zulm alklayamam, zalimi asla sevemem;Gelenin keyfi iin gemie kalkp svemem.Biri ecdadma saldrd m, hatta boarm!Boamazsn ki!Hi olmazsa yanmdan kovarm. buuk soysuzun ardndan zaarlk yapamam,

Hele hak namna hakszla lsem tapamam.Doduumdan beridir am istiklale ;Bana hi tasmalk etmi deil altn lale !Yumuak bal isem, kim dedi uysal koyunum ?Kesilir belki fakat ekmeye gelmez boynum !Kanayan bir yara grdm m yanar ta cierim ,Onu dindirmek iin kam yerim, ifte yerim.Adam aldrma da ge git ! diyemem aldrrm.inerim, inenirim, hakk tutar kaldrrm !Zalimin hasmym amma severim mazlumurticann u sizin lehede manas bu mu ?

Mehmet Akif Ersoy

Ordunun Duas

Ylmam lmden, yaradan, askerim ;Orduma,gazi dedi peygamberim.Bir dileim var lrm isterim:Yurduma tek dman ayak basmasn.

Amin! desin hep birden yiitler,Allahu Ekber gkten ehitlerAmin! Amin! Allahu Ekber!

Trk eriyiz silsilemiz kahraman, Mslmanz, Hakka tapan Mslman

Putlar Allah tanyanlar, aman,Mesicidimin boynuna an asmasn.

Amin! desin hep birden yiitler.

Allahu Ekber! Gkten ehitler.Amin! Amin! Allahu Ekber !

Millet iin etti mi ordum sefer,Kkremi aslan kesilir her neferDkt andan ge vursun zaferTopraa bir damlas bo akmasn,

Mehmet Akif Ersoy(Ksaltlmtr)

3

4

5

6

7

8

9


16/32



17/32


Bu anket iinde her eyden nce amacmz Mehmet Akifine kadar tandmz ne kadar benimsediimizi lmekti.Maalesef sonularn ok iyi olmayacan bekliyorduk. Amatabi ki beklediimiz gibi olmad sonu ok daha kt kt!Anketi hafta sonu Cumartesi gn 2 Martta Mustafa ZaferKkkurt ile yaptk. Sabah 11.00da baladmz ankete saat16.00da son verdik. Yaklak 50 kii ile yaplan anketi Beyazt,skdar, Eminn gibi stanbulun sekin mekanlarndayaptk. Anketi yaparken en ok dikkat ettiimiz eyler ceva-

plara dokunmadan objektif bir ekilde yazya geirilmesi veen nemlisi toplumun her kesiminden insanla yaplan anket

olmasdr. niversite mezunlarndan hi okula gitmemi insanakadar herkese uyguladk. Ancak sonular ok farkl deildigenel olarak komik ve bazen lzumsuz cevaplarla karlatk.Yaptmz anket 3 sorudan olumakla birlikte sorular yleydi:1)stiklal Marnn bestecisi kimdir?(Osman Zeki ngr)2)Mehmet Akif Ersoyun asl meslei nedir Baytarlk(Veterinerlik)3)istiklal mar ka ktadr? (10 kta)Bizce sorular gayet basit ve bilinmesi gereken tarzdayd.Cevaplar bazen size ok komik ve lzumsuz gelebilir. Byle

bir durum olduunda ltfen bizi mazur grnz. nk anketyaplan kiinin azndan ne ktysa ayn ekilde yazdk. Anketi

incelemenizi isteriz. Teekkr Ederim...

MEHMET AKF TANIMIYORUZ !

MEHMET AKF OK

TANIYORMUUZ (!)


18/32


Deerli Dostum,Sen bu yazy okurken kah glecek kah alamakl olacaksn.Yani ben byle dnyorum en azndan. Deerlerine ters denbir genlik, deerlerine yabanclaan bir toplum haline gel-dik zlerek belirtmem gerekirse. Toplumumuzun bu durumadmesi beni milletine sevdal bir gen olarak o kadar rahatsz

ediyor ki, kahroluyorum adeta. Toplumumuzun deerlerineyabanclamas beni ylesine zyor ki bunu ne ben burada dilegetireyim ne de siz okuyun. Adna Batllama dedikleri ey bumuydu? Deerlerinden rfnden adetinden tresinden uzaklamakm? Neden insanlar Mehmet Akiften bihaber yetiiyor. Nedenstiklal Mar ka ktadr sorusuna dahi gln cevaplar alyoruzbiz, anlamyorum, anlayamyorum. Ama undan emin olalmki sorduumuz sorular Mehmet Akifle ilgili deil de bir BerenSaatle ilgili olsayd alacamz cevaplar en ince detaylarnakadar doru olurdu. Buradan yola karsak okullarmzda devletin

eitli kademelerinde Mehmet Akifin iyi anlatlamad, milleteiyi retilemedii sonucu ortaya kyor. Mesele hepsinden de tebir deerler meselesi. Bu mesele olduka nemli. Hadi brakalmMehmet Akifi falan grdm kadaryla yaadmz yzyldatoplumumuz deerlerinin rf ve adetlerinin trelerinin tam tersiistikamette yol tutturmu gidiyor. Gemiiyle ban koparmannmarifet olduunu zanneden insanlar var. Ama unutmamalargereken bir ey var ki tarih, geleneklerine rf ve adetlerine tersden toplumlar affetmiyor.Deerlerine, tarihine saygs olmayan toplumlar ok kolay birbiimde bamszlklarn kaybedebilirler. Bu toplumlardan olmak

istemeyiz elbette. Ancak bu i tarihini unutmakla geleneinegreneine rf ve adetine ters dmekle olmaz. Aksine tarihimizigelenek ve greneklerimizi her daim iyi bileceiz. Tarih gele-nek ve greneklerimiz dnle bugn arasnda birer kpr grevistlenmektedir. Biz eer ki bu kpry salam kuramazsakgelecek nesillerimiz bir bolua itilmi, aresiz ve yalnz kalacakdeerlerine ters decektir. Mehmet Akifi, istiklal airini unutmatehlikesini en derinden hissedecektir. Eer biz bu kpry salamkuramazsak....Gelelim anketimizin sonularna sorulan soruyu arkadamnda belirttii gibi yazaym.

1)stiklal Mar Ka Ktadr?2)Mehmet Akifin asl meslei nedir?3)stiklal Marmzn Bestecisi Kimdir?Aldmz cevaplarnsa ne kadar iler acs olduuna siz kararverin.stiklal Mar 4 kta diyen mi ararsnz, 30 kta diyen mi, 5 ktadiyen mi?stiklal marnn bestecisine Mehmet Akif diyen mi ararsnz,Osman Hamdi diyen mi?Mehmet Akifin asl meslei sorusuna verilen marangoz cevabna

m glelim yoksa bundan daha beter olan vezirlik cevabna m?Karar siz verin.

Mslmanlk Nerde

Mslmanlik nerde! Bizden gemis insanlik bile...Adem aldatmaksa maksad, aldanan yok, nafile!Ka hakiki mslman grdmse, hep makberdedir;Mslmanlik, bilmem amma, galiba gklerdedir;

Istemem, dursun o payansiz mefahir bir yana...Gsterin ecdada az ok benziyen kan bana!Isterim sizlerde grmek irkinizdan yadigar,ok degil, ancak Necip evlada layik tek siar.Varsa sayet, syleyin, bir paracik insafiniz:Byle kansiz miydi -hasa- kahraman ecdadiniz?Byle dsms myd herkes ayrilik sevdasina?Benzeyip sirazesiz bir mushafin eczasina,Hi grlms myd olsun kayd-i vahdet tarumar?Byle olmus muydu millet canevinden rahnedar?

Byle aliktan bogazlar miydi kardes kardesi?Byle adet miydi bi-perva, yemek insan lesi?Irzimizdir ignenen, evladimizdir dogranan...Hey sikilmaz, aglamazsan, bari glmekten utan! ...His denen devletliden olsaydi halkin behresi:Payitahtindan bugn tasmazdi sarhos naresi!Kurd uzaklardan bakar, dalgin grrms merkebi.Saldirirmis ansizin yaydan bosanmis ok gibi.Lakin, ask olsun ki, aldirmaz otlarmis esek,Sanki tavsanmis gelen, yahut kiliksiz kstebek!Kr sayarmis bir tutam ot fazla olsun yutmayi...

Hasmi, derken, ullanirmis yutmadan son lokmayi! ...Bu hakikattir bu, sasmaz, bildigin usluba sok:Halimiz merkeple kurdun ayni, asla farki yok.Burnumuzdan tuttu dsman; biz bogaz kaydindayiz;Bir bakin: hala mi hala ihtiras ardindayiz!Saygisizlik elverir... Bir para olsun arlanin:Vakti oktan geldi, hem gemektedir arlanmanin!Davranin haykirmadan nakus-u izmihaliniz...yle bir buhrana sapmistir ki, zira, halimiz:Zevke dalmak syle dursun, vaktiniz yok mateme!Davranin zira gln olduk btn bir aleme,

Beklesirken gkte yz binlerce ervah, intikam;Yerde kalmis, nasa benzer kavm icin durmak haram! ...Kahraman ecdadinizdan sizde bir kan yok mudur?Yoksa, istikbalinizden korkulur, pek korkulur.

Mehmet Akif Ersoy


19/32


Mehmed Akif, her lkede az yetiirsoydan bir ahlak ve lk adamdr.

Bu sekin karakter Safahatnn hermsrasna yansmtr.Mehmed Akif, ileri srddncelere uyarak yaayan gerek

bir ahlak adamdr. Ne salndane de lmnden sonra, hikimse, onun savunduu ilkelereaykr yaadna dair bir misalverememitir. Gerek ahlak da

bu demek olduuna gre, Akifinkiiliini iyi tanmamzda faydavardr. nk, o lde zneszne uyar insanmz ok deildir.Mehmed Akif, yapc, aydn vektlklerle didien Trk-slamahlakn mrnce yaayp telkinetmitir. Kalabalktan be dostunsohbetlerine snmaktan holanan

bu yalnz-insan, bazan herkesiartcak kadar meydan adam,vatan airi olmutur. Memleketi iin

Tekilat- Mahsusann emrine giripBerlinden Necid llerine kadardolamtr.Kurtulu Savana yalnz fikir veduygularyla deil vcudiyle dekatlp camilerde,krslerde halka

yce duygular alad.Gnlk hayatta karncay bile incit-

mekten korkan bu elebi insan, mil-let, vatan ve Allah konularnda bazkiileri dahi krmay gze almtr.Bu vasflar Akifin tabiat kadaryetime tarzyla da yakndan ilgi-lidir.stanbulun orta halli-yoksul birsemtinde ciddi slam terbiyesialm, z halkmzn gelenekleriiinde bymt. Milli tredengelme birok alkanlklar vard.Akifin kltrne gelince, birkere msbet ilimler tahsil etmi,meslek hayatnda bilhassa Pastreyatknlk gstermitir. Kendi ken-dine rendii Franszcas, enetin eserleri gz ucuyla okuyupetrafndakilere trke olarakyazdracak kadar kuvvettedir.Arapa ve Farsay ocukluundan

beri bilir. Bu dillerden manzum

nesir, birok tercmeler yapmtr.Akifin yoksullara acmak,bakalarnn derdi iin mcadeleetmek, halka yararl eyler yazpsylemek gibi stn vasflar da,yetitii evreye balanabilir.

ocukluk ve ergenlik a hayatskntlar iinde gemitir. ehrin

bu fakir semtinde dknlerinstrab, cahilliin kt izleri,bakmamuhta ocuklar, sokaa dmihtiyarlar ona dert olmulard.Bask evler, harap mabetler, amurderyas sokaklar, insanlarn ruhunukerten kahveler ve meyhanel-er i ieydi. Bu bakmdan onunyoksullara, hastalara, kocasndan

boanp sokaa dm kadnlarailgisi Servet-i Fnun airlerininkigibi kitabi ve nazari deildir. O,stanbul halkna Boaz tepel-erindeki romantik kklerden

bakmamtr. Okula gidemeyenfakir ocuklarn Kfesine ayadolam, Seyfi Babalarla aynodada yatm, Hasta rencilerin,Meyhanede kocasn arayan biarehanmlarn straplarna ahitolmutur. Yreindeki aclarla,

edebiyatmzn ilk sostal-gerekiiirlerini Akif yazmtr. O gndenberi de, bu dertleri ayn scaklkve samimi benimseyile yazan bir

baka airimiz olmamtr.

MEHMET AKFN AHLAKI


20/32


hmet Akif Ersoyun iirlerini topladyedi kitaplk klliyatn genel addr.Yalnzbirinci kitap Safahat adn almaktadr.lkigibi sra numaras konmu bulanan teki

ciltlerin ayrca isimleri vardr.Mstakil ciltler halindeve farkl zamanlarda baslm olan kitaplar,Latin harfli

basklarndan nce tek cilt halinde baslmamlardr.Yedi kitabn ilk altsnn btn basklar stanbuldayedinci kitabnki ise Kahirede yaplmtr.Safahat oluturan yedi kitabn bask tarihleri ileMehmet Akifin dzeltmesinden geen son basklarna

gre iinde barndrdklar manzume ve msralarn saysyledir:Safahat(1911,1918, 1928/ 44 iir 3084 msra )Sleymaniye Krssnde(1912, 1916, 1918, 1928/Tekiir, 1002 msra),Hakkn Sesleri(1913, 1918,1928/10iir, 482 msra) Fatih Krssnde (1914 bask- 1924tek iir 1692 msra) Hatralar (1917,1918,1928/10iir 1314 msra),Asm (1924, 1928/tek iir 2292msra),Glgeler(1933/41 iir 1374 msra).Son basklara gre Safahatta 11.240 msra tutan 108manzume bulunmaktadr.Bu sayya bakalarna aitolmakla beraber iktibas(alnt) eklinde metne alnmmsralar dahildir.Balk altna veya dipnotlara konulmumsralar saylmamtr.

Ayrca Hatralar da bulunan, ancak Sebilrreaddergisinde yaymlanm olmasna ramen kitabaalnmayan 98 msra ile, 1924 ve 1928 basklaryaplrken i ve d siyaset gerei kararak yerlerinoktalarla gsterilen iki beyit de saysnn dndadr.Safahat safhalar,devreler ve biraz geni bir manalandrmaile grnler,manzaralar ,sahneler demektir ki; birincisafahatta bulunan 22 manzumeye dergideki neirlerisrasnda genel balk olan Safahat- hayattan terkib-inde kullanlmt.Fatih Camii, Hasta, Kfe vb gibihayattan manzaralar oluturan bu manzumelerin

bulunduklar ilk cilde Safahat adnn verilmesi bu yz-dendir.Safahat oluturan iirlerin tamam aruz vezni ileyazlmtr.iirlerin uzunluu bir ktadan 2292 msrayakadar deimektedir.Mehmet Akif stiklal Marn O

benim milletime aittir diyerek Safahata almamtr.Bu kitapta air meseleler karsnda duyduu acydile getirmekle birlikte henz vatann ve btnmilletin urad bir felaket olmad iin sesi-ni ykseltmemitir.1908den sonra gelen hrriyet bekledii gibi kmamamakla beraber henz mi-dini kesmemi gzkmekte veya skntsn daryavurmaktadr.

SAFAHAT

M

SAFAHAT, BU MLLETN BARINDAN GELEN BR AHESERDR.


21/32


Sleymaniye Krssnde:Eser dergide 1912 ylnnOcak-Austos aylar arasndayaymanmtr.Gelen hrriyetin

beklendii gibi memle-keti kurtaramad ,yanlanlald,bata aydnlar olmakzere dorusunu anlamaya da kim-senin yanamad grlmtr.

Bata gazeteler olmak zere herkes

birbirini karalamakta, particilik verklk olaylar milleti blmek-tedir.Aydnlar dini, milli her eyi

brakp Avrupann izinden gitmeyiistemekte;halk ise faydal da olsayeniliklere kar kmaktadrlar.Aydnlar dini yanl anlayp ortadankaldrmaya almakta halk isedinin asln brakp hurafelerleoyalanmaktadr.Akif Bu tutumlareserinde vermi olduu vaazlarla

yerer.

Hakkn Sesleri:airin Sleymaniye Krssnden haberverdii kt akbet gelip atmtr.Balkan Harbi patlak vermi,ordu

bozulmu birka sene ncesine kadaridare etmekte olduumuz balkan dev-letlerine kar yenik dzdr.Rumeli halk katledilmi stanbula yinegmen dolmutur.air kitab oluturanon iirinde zdraptan ldrm gibi-dir.Duyduu ac ona Azm kurusun

,yok musun ey adl-i ilahi dedirteceknoktalara varr.Ancak btn felaketlerincehalet ve tembellikten ileri geldiinigrerek yine saduyulu davranr.Bu kitaptaki on manzumenin sekizi

birer ayet biri de bir hadisten ilhamalnarak yazlmtr.Sonuncusu ise HzMuhammed Mustafay imdada aranackl bir iirdir:Pek Hazin Bir MevlidGecesi.

Fatih Krssnde:Eser Haziran 1913-Temmuz 1914tarihleri arasnda yaymlanmiki arkada Fatih yolunda ve VaizKrsde balkl iki blmden mey-dana gelir.322 msralk birinci blm,Galata Kprsnde vapurdan inen ikiarkadan Fatih Camiine kadar srenyol boyunca yaptklar konumalardr.Konuma boyunca pek ok cemiyet vekltr meselesi nkteli bir biimde dile

getirilir.Asm:Edebiyatmzn deerli ahsiyetlerindenSleyman Nazifin bir iir mucize-si dedii 2292 msralk bu manzumeMehmet Akifin zerinde en ok abasarf ettii eserdir.Daha nceki eserl-erinde para para ele ald fikir veheyecanlar bu eserinde derli topluolarak ifade etmitir.


22/32


rk halknn gnln onun derecesindedoruluk ve samimiyetle intak eden bir

airimiz yetimemitir. yle sanyorum kisafahat ark ufuklarndan akisleri asrlarca

dalgalanmaya namzet bir aheser olarak kalacaktreklinde bir deerlendirme yapmaktadr. SafahatinLatin harfleri ile ilk

basks mer RzaDorul tarafndan1943 ylnda

baslmtr. Doruleserin bo ksmnaAkifin hayat veeserlerini dair bir

blm son tarafaise stiklal Marile yanl olarakSon Safahat

bal altda 170msra tutan 16 eski-yeni iirini almtr.Eserin kapandaTrk harfleri ile lk Basl, baslan ve baslmayan

tm iirleri gibi yanl kaytlar bulunmaktadr.1950de yaplan 3.baskda M.C.Kuntay, AkifinSanatkar Taraf diye bir blm eklemi, Tahir Olgunise 1.kitabn baz iirlerini dipnotlarla aklamtr.M.Erturul Dzda tarafndan dzenlenerek yenidengzden geirilmi, son ksmna Safahat Dnda Kalm

iirlerinden Bazlar Ad altnda 840 msra tutan yenimanzumeler eklemitir. Akif zerindeki almalarn

bu tarihten sonra younlatran Dzda, Safahatn dorubir metnini elde etmek iin(karlatrmal nshasn)hazrlam; bu almas 1985te Marmara niversitesilahiyat Fakltesi Vakf iinde kurulan Mehmet Akif

A r a t r m a l a r M e r k e z i adna 1987deyaymlanmtr.Bu baskda kend-isinin kalemeald uzun birgiri ve 1435msralk ek blm

bulunmaktadr.D z d a nhazrlad ten-kitli basm iseyine 1987deKltr Bakanlt a r a f n d a n

yaymlanm, bakanlk bu nshadan ayrca birde Halk

Basks yapmtr.

BLNMEYEN GEREKLER

T


23/32


MAHALLEKAHVES

GEREK BR ARN BR R ...

Mahalle Kahvesi, hala niin kapanmamal ?Kapansn elverir artk ! bu perde pek kanl !Hayr bu perde, bu arkn baklmayan yaras:Bu ehresindeki pislikle yurda yz karas.

K uykusunda m gemiti mr ecdadn ?Hayr o nesl-i necibin, o anl evladn

Damarlarnda ehamet yzerdi kan yerine ;Fakat biz, onlara ait ne varsa elde, yazk !Birer birer ykarak kahvehaneler yaptk .....

amurlu bir kap stnde bir deirmi delik;nnde tahta m toprak m sorma... Pis bir eiku grdm yer iin her ne sylesen caizAhrdan fark: O yemliklidir, bu yemliksiz.Maun cilasna batm ttnle nargileden,Duman, ocak gibi kmakla her lleden

Duvarda eski ocaklar kadar geni bir oyuk.inde canl dolap var ya, laflarnda ne yok!Birinci kapta slk beslenen byk kavanoz;Onun yannda kan almak iin be on boynuz.kinci katta btn kerpetenler, usturalar.Demekki kahveci hem di tabibi hem perukar.

ekerken etli kemiklerle ayrlp enedenSonunda bir ipe boy boy, onar onar dizilenu kazma dileri , sen mahya belledinse,deil:Birer mezara iaret dn ki her kandil

Mehmet Akif Ersoy(Sadeletirilmitir.)


24/32


Vefatnn zerinden 65 yl geme-sine ramen byk air , fikir vedeva adam Mehmet Akif Ersoy

;birbirinden gzel iirleriyle ,destanlaryla lmsz stiklalMaryla ahlak ve fazilet rnekleri-ni sergiledii hatralaryla halaaramzda yaamaktadr.TrkEdebiyatnda Mehmet Akif kadarhayat , edebiyat anlay ile iirlerarasnda byk bir uygunluk bulu-nan pek az iir vardr.Mehmet Akif , iir yazmaya BaytarMektebinde renci olduu yllarda

balamtr.O,sanat n slamnanlalmas ve Mslmanlarn

birlii iin kullanlm , kuvetlibir iman ve heyecanla sadece Trkiirinin deil , belki dnya iirininen mkemmel manzumelerinisylemitir.Trkeye kuvevetli hakimArapa ve Franszcay ok iyi

bilirdi.sanat sanat iin grnekar kan Mehmet Akif Ersoy,dini yn arlkta bir edebiyat tarz

benimsemitir.Edebiyat dili olarakMilli Edebiyat akmna kar kmve edebiyatta batllama abasna

Tevfik Fikret ile atmtr.Mehmet Akif iire Tanzimat dne-mindeki Muallim Naci gibi salam

syleyili bir ustann izindenyryerek balam , DoudanHafz ve Sadiyi ,Batdan Lamatineve Alexandre Dumas beenmi veokumutur.air 1908den sonra , aruz lsn

baaryla kullanarak halkn dertve skntlarn dile getirdii man-zum hikayeleriyle dikkatlerizerine eker.ada slamclk,Bat Burjuva uygarlnn temel

deerlerinin slam kaynaklarnauyarl olarak yeniden gzdengeirilmesinin Batnn toplum-sal ve dnsel oluumuyla zde

badalk ama yerel zelliklerinikoruyan gl bir toplum yapsnavarmay ngrr. bu gre kartolarak Mehmet Akifin iir anlay

batl hatta o dnemde Batdabile rneklerine az rastlanacaklde gerekidir. Kfiyenin gele-neksel Osmanl dilinde yazlmasgerktiini savunmutur.Sava yllar da Edebiyatnetkilemitir;

1910lu yllar sava yllardr.Toplumairinin iiri deiir , destanlar.lk

byk destan anakkalede yaanr

ve yazlr. Bu destann kahramanlargeliimiz ve milletimizdir. Akif, milletin namusunu inetmeyen

bu imanl nesilden ok mitlidir.air, anakkale ehitlerine isim-li iirinde sava ann canl tab-lolarda cokun bir ekilde anlatr.iirlerinde insan saran ve savaortamnn byk dehetini hisset-tiren bir anlatm hakimdir.Seilenkelimeler ,kafiyeler , ses zellikleri-

ni sava manzaralaryla birletirir.

Akif II. merutiyetin ilan edildii1908 ylna kadar ok sayda iiryazm fakat bu eserleri kendisinesaklam ya da snrl saydakiyakn evresiyle paylamtr.Meturiyetle birlikte MehmetAkif Ersoy iirlerini yaymlamaya

balamt r.Merutiye t onunhayatnda yeni bir doutur.Bu tari-hten itibaren zengin bir kllyatmeydana getirecek olan iireleriniyazmaya ve yaymlaya balamtr.

AKFN EDEB KL


25/32


Mehmet Akif , toplumcu bir sanat anlayna baldr. Sanattagzellikten ok dnceye , lkye nem verir. Safahatnher yan, kudretli nazm diliyle beirli grler savunmaktadr.Ancak,baz sayfalarda milli ve ilahi cokulua ulaarak benzersiziirler yazdn grrz.Gkalp gibi Akifin de temel gr iki esas noktaya dayanr:1)Millet lks2)slamlk lksBu iki dnce Safahatta i ie olarak birbirini tamamlar.nkAkif , Trk milletinin slamln nc ve kurtarcs olduu inanr.Trklk yklrsa slamlk da snecektir.Akife bugn birbirine ok kartrlan terimlerle : mmetidiyenler vard,ama bu terim onu anlatamaz.Akif dine bal birmilliyetilik fikrini savunarak sadece rkla kar olmutur.nk mparatorluun nazik artlar iinde bir de Trk - Arap- Arnavut gibi unsurlarn Kavmiyet gdsne kaplarak birbirl-erine dman edilmeleri ihtimalini devleti mahvedecek byk

felaket gibi grmtr. Nitekim fikr-i kavmiyeti telinediyorPeygamber diye blcn stne yrmtr. Yoksa Trktresi , Batclk , kltr milliyetilii konularndaki dnceleriZiya Gkalpten ok farkl saylmaz.Akifin Osmanl Devleti iindeki slam unsurlar ayn gzle grmekistemesi , vicdanl bir aydnn devleti korumak iin harcadgayretlerden bir ey olamaz. Dnemindeki Trklerle esastartmas da bu noktadadr.Bunun iin Gkalp ve arkadalarnaTrk-Milliyeti diyorsak , Akif ve arkadalar iinde slami-Milliyeti deyimini kullanmamz yerinde olur.Nevar ki , Balkan ve Byk Harb ykmlarndan Kurtulu Savana

geerken onu Trk-Arap-Arnavut birlii fikrinden ister istemezuzaklam gryoruz.stiklal Marnda Irkm kelimesini kul-lanarak sadece slam Trk anyor.Mtarekeden sonra birokyce amac slamn son kalesi olan Anadolunun kurtulmasdr.Bundan sonra Trklerin manevi nclnde uyanacak slammilletlerinin , smrc devletlerden kurtulacan ummaktadr.Medeni ve gl bir Hristiyan dnyas nasl varsa , onun gibibamsz ve birlik halinde bir islam alemiminin Trkiyeninliderliinde doacana inanmaktadr.MLLET LKS

Akifte millet ve slamlk lklerinin kaynaan noktalarn by-lece grdkten sonra bu fikirlerin ayr ayr tetkikine geebiliriz.Akifin anlayyla millet:Var olmay hak sayan,almay vazife telakki eden , var olmayalma ile elde eden varlktr. Milli hayatn temel felsefesi almaktr.Ancak alan toplumlarvar olmay hak ederler. Akifin en ok sevdii kelimeler :alma , gayret , azim ve mittir.Sevmedii kavramlar ise:Tembellik,azimsizlik ve karamsarlktr:

Ey dipdiri meyyit , iki el bir ba iindir

Davransana ! bak el de senin ba da senindir!

Fakat , yle be kiinin almas ile millet kurulmaz.Cihan artk deimitir. Tek tek baarnn imkan yoktur.Onun iin:Nedir drt aln , bir yurdun alnndan boansn ter!diyor.Millet fikrinin temeli olan almay Akif ayn zamanda

bir felsefe haline getirmitir , der ki : u alemdebakarsanz ,canl ve cansz btn varlklarn adeta istey-erek alma kanununa bal olduklarn grrsnz.Kainattaki olaylarn hepsi almann bir bakagrndr.almann bittii ve olmad yerdedir kiyokluk balar. u trl biimlere giren madde yok mu,onun da asl birikmi ve younlam almalardr.

SLAMLIK LKSslamclk akmnn merutiyetten nce ve sonra , kenimparatorluumuzu kurtarmaya bir teklif olarak nasl ve

niin doduunu bizde ve br lkelerde yetien temsil-cilerini Fikir akmlar blmnde grtk.Akif ve bayazar olduu Sebilirread dergisinde yazan-lar , politikada ,kltrde ve sanatta aydn islamclkIsavunurlar. Efganl eyh Cemalleddin ve Msrl eyhAbduh gibi onlar da , slam milletlerinin marifet vefazilet yolunda ykselerek bamszla kavumalarn, sonra da manevi yolla birbirlerini desteklemeleri-ni dnrler. Gnn birinde bir slam DevletleriKonfederasyonu kurulmas da mmkn olabilir.Mehmet Akif , siyasi anlamda bir islamc deildir.

(Zaten dnya mslmanlarn tek siyasi devlet altndatoplamak (gerek ve siyasi anlamda) hibir zamandnlmemitir.) Akif iin , insanla hizmet demek ,o zaman iin en perian , dkn ve istiklalsiz braklanislam milletlerini uyarmak demektir. slam lkeleri ,gerigericidir ve cahillikle haraptr , fakat bunun gnahnislam dinine yklemeye kalkmak byk hakszlkve kastl davran olur. Bu tembellik gnah , olsaolsa KuranI yanl anlayan ve yanl uygulayanlarn

boynunadr. Kuran iyi anlald zamanlarda bni Sina

, Farabi ,Gazali gibi esiz bilginler , filozoflar , huku-kular yetimitir.Mslmanlar asrn ilmi ile hareketettikleri alarda kta zerine hkmetmiler , bykicatlarda bulunmular , sosyal adalet hissini btninsanla yaymlardr.Bugn ise her yerde hurafe pislik ve tembellikyuvalanyor.nk son asrlarda gelen islam bilginleriyaadklar an idrakiyle deil eski alarn idraki iledndler . Oysa :Dorudan doruya KURANdan alp ilhamAsrn idrakine syletmeliyiz slam.


26/32


Milli air Akif; inan, ak, evk ve heyecan dolu

emsalsiz bir airdir. Onun iirlerinden hangisiolursa olsun, onda milli-manevi bir heyecan tmhcrelerinde hissedersiniz. Mesela, stiklal mar,anakkale Zaferi Destan, Safahatn btn

blmleri, Sleymaniye Krssnde HakknSesleri, Fatih Krssnden Hatralar, Asm,Glgeler I, Glgeler II ve benzeri tm iirleri buruhta kaleme alnmtr.Hakkn Sesleri adl iirlerin sekizinin banda

birer ayetin, birinin banda ise bir hadis-i erifinbulunmas tesadfi deildir. Onun bu blm-deki dier bir iirinde ise Pek Hazin BirMevlid Gecesi bal altnda Hz.Peygambere

bir yakar vardr.

HAKKIN SESLER

Prof. Dr. Hikmet zdemir.

Fatih Sultan Mehmet Vakf niversitesi

Mtevelli Heyet Bakan

1

2


27/32


Bu yakar iyice irdelenirse bunda bile sylem-lerin ayet ve hadislerden mlhem olduu manzumolarak verilmitir diyemeyiz. Onun yapt tercmedekulland slubun bambaka ve kendine zg mkem-mel bir tercme teknii olduunu grmekteyiz. NihayetAkifin tercme ettii Kuran- Kerim meal ve tefsirininilk 10 cz neredildi. Burada kullanlan kelimelerin

mazmun ve mefhumlar dolayl yoldan da olsa met-nin tamam okunduunda bataki ayet ve hadisleriaklamaktadr. Bu haliyle tam tefsir dememiz mmkndeildir. Fakat ayet ve hadisleri aklamyor da diy-emeyiz. Bu kabil tefsir ve tahlil sadece airimiz Akifeaittir. Ayrca paralara dier iirlerden farkl olarak isimkonulmamtr. Ayet ve hadislerden sonra onlar tefsirve tahlil eder mahiyette manzum metinler dizelenmitir.

Merhum Akif, Balkan felaketi (zelliklede Arnavutluun

dt durum) karsnda ok zlm, duygulanmve uuru altst olmutur. Bu felaket Onun halet-i ruhi-yesinde nezdine hep nceliini muhafaza etmitir. Buduygu ve dncelerini pekitirmek iin ayet ve had-isleri balk olarak semesi ok tabiidir. O yaamaktaolduu bunalmdan kmak iin Kuran ve hadis-ierifleri bir snak kabul etmitir. Yani Akif, konu ileilgili ayet ve hadisleri seerken idrakini zora sokanamazlara bir are olmasn bekleyerek onlar nekarmtr.Akifin ayet ve hadisleri balk seerek yaz iirler

yanlz Hakkn sesleri deil Hatralar adl eserin-deki yedi iiri de bu kabildendir. Yedi iirden sadeceuyan bal tayan iirinin banda ayet/hadis yoktur.Hakkn Seslerindeki son iir Pek Hazin Bir MevlidGecesi gibi ayet ve hadis ba tamamaktadr. Busebebiyle her iki iir de birbirine benzemektedir. AslndaHakkn Seslerindeki iirlere Hatralar ksmndakiiirleri ilave edilerek yeniden birlikte okuyucularasunulmas kanaatimce ok faydal olacaktr. Zira her iki

blmdeki iirler muhteva ve yapsal ynden birbirl-erine benzemektedir.

Akifin yanlz bu iirleri deil, tm iirlerinin ieriibir inan huzmesidir. iirlerinin hangisini alrsanzorada bu esiz milli ve manevi ruhu grr ve yaarsnz.Kendisi iirlerini yaayarak ve inanarak samimi birslup ierisinde yazdndan okuyucularn da aynduygu, dnce, inan ve heyecana sevk etmektedir

Aslnda M.Akif ve iirlerini iyi tanmak iin HakknSeslerini iyi okumak gerekir. Akifin iirlerini Hakkn

Seslerinden nceki ve sonraki iirleri diye tasnif etmekdahi mmkndr.Hakkn Seslerindeki iirleri her okuyucuyu derindenetkileyip; zihni ve ruhi inklaplar meydanda getirebil-ecek gtedir. Bylesine iten ve gnl szlatan iirleriterennm eden, sanatn halk iin kullanarak feryad-figan eden air yok denecek kadar azdr.imdi merhum Akifi ve Onun iirlerini yakinendeerlendirmek iin Hakkn Sesleri adl blmdenksa rnekler verelim.

(Resulm) De ki; Mlkn gerek sahibi olan Allahm.Sen Mlk dilediine verirsin ve mlk dilediinden

geri alrsn. Dilediini ykseltir, dilediini alatrsn.Her trl iyilik senin elindedir. Gerekten sen hereyeKadirsin.

lahi, Malikel mlkm diyorsun ... Doru, amenna

Hakiki bir tasarruf var mdr insan iin ? Asla!Eer Almsa bir millet, edip bir mlk istila ;Eer vermise bir millet btn bir mlk bi perva;Alan Sensin, veren Sensin, Senin hkmndedir dnya.

lahi, en asil akvam alatrsn istersen ;Dilersen en zelil ehasa izzetler verirsin sen!Bu haybetler, bu hsranlar btn senden, btn senden!

Nasl ara ykselmez ki meysane bin iven ?Ne yerler dinliyor ya Rab, ne gkler, ruhum inlerken!

te! Hakszlklar yznden km evleri! Bilen birkavim iin elbette bunda bir ibret vardr.

Azck kurcala topraklar, seyret ne kar ;Dipek altnda ezilmi paralanm kafalar!Bereden reng-i hviyetleri umu yzler!Kimbilir hangi enaatle oyulmu gzlerMedeniyet denilen vahete lanetler eder

Nice yekpare kesilmi de srtm dilerSnglenmi, kan donmu nice binlerce beden

Nice balar, nice kollar ki cda cisminden!Beiinden alnp paralanan mahlukat;Sonra namusuna kurban edilen bunca hayat!Bembeyaz salar katranlara batm dedelerGs baltayla krlm, memesiz valideler!

Nizar evlad: Yetiin ey Nizar oullar ! Yemenliler de:Yetiin ey Kahtan oullar! dedi mi, hemen tepelerinefelaket iner; hemen Allahn nusreti zerlerinden kalkar;hepsine birden de kl musallat olur.


28/32


beyinsiz kafann derdine, milyonn halk,Bak nasl doranyor? Kalk, baba, kabrinden kalk!Diriler komad imdadna, sen bari yeti...Arnavutluk yanyor... Hem bu sefer pek mdhi!

Artk ey milleti merhume, sabah oldu uyan!Sana az geldi ezanlar diye, tsn m bu an?

Ne Arpalk, ne de Trklk kalacak a gzn!Dinle Peygamber-i ziann ilahi szn.Trk Arapsz yaayamaz, kim ki yaar der delidir.Arabn Trk ise hem sa gz, hem sa elidir.Veriniz ba baa; zira sonu hsran-i mbinNe hilafet kalyor ortada, billahi ne din!Medeniyyet size oktan beridir di biliyor;Evvela paralamak,sonra da yutmak diliyor.

Oullarm! Gidiniz de Yusufla kardeini aratrnz, hem sakn

Allahn inayetinden midinizi kesmeyiniz; zira kafirlerdenbakas Allahn inayetinden midini kesmez.

Atiyi karanlk grerek azmi brakmak...Alak bir lm varsa, eminim, budur ancak.Dnyada inanmam, hani grsem de gzmle:man olan kimse gebermez bu lmleEy dipdiri meyyit! ki el bir ba iindirDavransana... Eller de senin, ba da senindir!His yok hareket yok, ac yok ... Le mi kesildin?Hayret veriyorsun bana... Sen byle deildin.

Sahipsiz olan memleketin batmas haktr;Sen sahip olursan bu vatan batmayacaktr.

imizdeki beyinsizlerin iledikleri yznden, bizi helak edermisin, Allahm...

Ya Rab, bu uursuz gecenin yok mu sabah?Maherde mi biarelerin, yoksa felah!Nur istiyoruz... Sen bize yangn veriyorsun!Yandk! diyoruz... Bomaya kan gnderiyorsunEsmezse eer bir ezeli nefha, yaknda,Ya Rab, o cehennemle buz tufan arasnda,Toprak kesilip, kum kesilip alem-i slam;

Hep fkracak yerlerin altndaki esnam!Eyvah! Be on kafirin imanna kandk;Bir uykuya daldk ki: Cehennemde uyandk!Madem ki, ey adl-i ilahi, yakacaktn...Yaksaydn a melunlar... Tuttun bizi yaktn!

De ki: Hi bilenlerle bilmeyenler bir olur mu ? Dorusuancak akl sahipleri t alrlar.

Hi, bilenlerle bilmeyenler bir olur mu ?Olmaz ya... Tabii... Biri insan, biri hayvan!yleyse, cehalet denilen yz karasndan,Kurtulmaya azmetmemeli batanbaa millet.

Kafi mi deil yoksa, bu son ders-i felaketSon ders-i felaket neye mal oldu? DnsenBeynin eriyip ya gibi damlard gznden!

Eyvah! Bu zilletlere sensin yine illet...Ey derd-i cehalet, sana dmekle bu millet,Bir hale getirdin ki: Ne din kald, ne namus!Ey sine-i slama ken kapkara kabus,Ey hasm- hakiki, seni ldmeli evvel:Sensin bize dmanlar stn karan el!

Siz iylii emr eyler ktlkten nehy eder, Allaha inanrolduunuzdan, insanlarn hayr iin meydana karlmen hayrl milletsiniz...

Bir zamanlar biz de millet, hem nasl milletmiiz:Gelmiiz dnyaya milliyet nedir retmiiz!Kapkaranlkken btn afak insaniyyetin,

Nur olup fkrmz ta sinesinden zulmetin;Yarmz edvar- fetreten kalan yeldalar;Fikr-i ferda domadan yadrmz ferdalar!

Emr-i bilmaruf imi ihvan- slamn ii;Nehy edermi, bir fenalk grse, karde kardei.Kimse hakszlktan etmezmi tegafl ihtiyar;Ferde raci sadmeden efrad olurmu lerzedar.

Onlar; yeryznde fesat karmayn denildii zaman,biz ancak slah ediciyiz derler. Kesin olarak bilinizki, onlar ancak ktlk yapan bozgunculardr. Lakinanlamazlar(Yani farknda deildirler).

Bir kzarmaz ehre bulmusun ya, ey cani,brn:Hem btn dnyay ifsad eyle, hem muslih grn!Kendi rzndan cmert olmaksa mutadn eer;Kendi malndr senin, hakkn tasarruf, kim ne der?Milletin, lakin henz masum olan evladna.Verme bir melun temayl mbtezel mutadna!

Allahn rahmetinin eserlerine bir bak: Arz,lmnardndan nasl diriltiyor? phesiz O, lleri de mutlakadiriltecektir. O,her eye kadirdir.


29/32



30/32


MEHMET AKF

ERSOYUN

NANCI

BR NAN ABDES M.AKF...

or hayat artlarnn yaand slamcorafyasnda iyi bir Mslman olma-ya , Mslman kalmaya ve etrafndakiinsanlarn da sahip olduklar milli-manevi

zenginliklerin farkna varmasna abalayan bir Osmanlaydn idi.nsanlardan kabiliyetleri , yetenekleri biraz da

bulundaklar zamann teekklndendir.Malum olduuzere Akif , Osmanlnn her alanda byk bir gerikalmlk ve k yaad dnemde tarih sahnesinekar.yle ki ilim ve fende geri kalnm , Avrupayla Osmanlcorafyasnda -ki buna slam corafyas demek demmkndr- beeri kalknmlk makas iyice almt.Osmanl bata askeri alanda pe pee yenilgiler alm ,topraklar kaybedilmi , Avrupa ise yzyllarn verdiiezilmilik sendromuyla iyice saldrganlam ve buhrsla yakp ykm , slam topraklarn ele geirmitir.gal memleketlerinden ierilere dalga dalga g

balamtr.eride , geri kalmln ve yenilginin vebalini , sahipolduumuz dine ve dindarlara ykmaya alan batclaraydnlar tremi Mslmanlarn barnda bir cephe deonlar amtr.Bir de gerekten dinin arkasna saklanarak tembellii ,miskinlii meslek edinen insanlar tremi. Ksaca ze-tlemeye altmz Mehmet Akifin ierisine doduuzaman ve corafya.

Mehmet Akif ocukluuna ait anlarnda masa dinle-meyi ok sevdiini ,masalsz uyumad gibi masalcyuyuttuunu , masalc komular Baise Hanmdan

Z


31/32


Hanmdan neeyle bahseder.te Mehmet Akifin iine doduu corafya kk bir ocuk-ken masallarda dinledii ve iini rperten yedi bal , yedi kollubir canavara benzetmektedir. Bu masaln kahraman da kendisiolacaktr.Akif bir taraftan Bat medeniyetinin tek dii kalm bir canavarolduunu haykracak , bir taraftan da byk bir tefessh iinde-

ki slam corafyasndaki Mslman halk uyaracak , zerineserpilmi l topran elleriyle aralamaya alacak.Mehmet Akif btn bu mcadelenin iinde toplumdan kopmaz.Snnete sk sk sarlr. Ayn zamanda bir aile babasdr ve ailesiiin geim mcadelesi verir. Mslnamlndan , onurundan dnvermeden fakirlikle , yoklukla mcadele eder , halini kimseyebildirmez. Be ocuuna zor bakmaktadr ama sz verdii iinBaytar mektebinden arkada Hasan Efendinin yetimini deailesine almakla tereddt gstermez. Paltosu dahi yoktu.Btn bunlarn yannda , btn bublarn stnde Mehmet Akifairdir. Devrinin ve gnmzn en tannm airlerindendir. Hem

de ne air . iiri bazen bir silah , bazen bir dua , bazen bir isyandr.iiri bir yakartr. Bazen Allaha , bazen Mslmanlara , bazendevlet adamlarna. iirle tarihe not der , gelecee k tutar.Akifin iiri ve airlii hakknda ok ey sylenmi , ok yazyazlmtr. Bundan sonra da yazlacaktr. Btn bu yazlanlarnstnde Akifin iirleri , safahat btn bir Anadolu corafyasndaen ok okunan , ezberlenen iiri olmutur.Kendisini rahmet anyor , takipilerine baarlar diliyorum.

BR GECEOn drt asr evvel, yine bir byle geceydi,Kumdan, ayn ondrd, bir ksz kverdi!Lkin o ne hsrand ki: Hissetmedi gzler;Ka bin senedir, halbuki, beklemedelerdi!Nerden grecekler? Gremezlerdi tab:Bir kere, zuhr ettii l en sapa yerdi;Bir kere de, mamure-i dny, o zamanlar,Buhranlar iindeydi, bugnden de beterdi.Srtlanlar gemiti beer yrtclkta;Disiz mi bir insan, onu kardeleri yerdi!Fevz btn fkn sarmt zemnin

Salgnd, bugn ark ykan, tefrika derdi.Derken, bym, krkna gelmiti ki ksz,Balarda gezen kanl ayaklar suya erdi!Bir nefhada kurtard insanl o masum,Bir hamlede kayserleri, kisrlar serdi!Aczin ki, ezilmekti btn hakk, dirildi;Zulmn ki, zevl aklna gelmezdi, geberdi!lemlere, rahmetti, evet, er-i mbni,ehblini adl isteyenin yurduna gerdi.Dnya neye shipse, onun vergisidir hep;Medyn ona cemiyyeti, medyn ona ferdi.

Medyndur o masma btn bir beeriyyet...Y Rab, bizi maherde bu ikrr ile haret.

KAYNAKA

tr.wikipedia.org/wiki/Mehmet_kif_Ersoywww.mehmetakif.edu.tr/

www.antoloji.com/mehmet-akif-ersoy/

w w w . s i i r d e f t e r i . c o m / ? s a y f a = s a i r . . .Mehmet%20Akif%20Ersoy

w w w . s i i r d e f t e r i . c o m / ? s a y f a = s a i r . . .Mehmet%20Akif%20Ersoy

Mehmet Akif Ersoy ve Asmn Nesli

Safahat

www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=372

kutuphane.mehmetakif.edu.tr/

veteriner.mehmetakif.edu.tr/

eduroam.mehmetakif.edu.tr/

farabi.mehmetakif.edu.tr/

www.ataturktoday.com/istiklalmarsi.htm

yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/dizeler/istiklal-

marsi.html

www.istanbul.gov.tr Atatrk

Emei Geenlere

Bu srete desteklerini bizden esirgemeyen SevgiliMerve Hocamza, Fatih Hocamza, Tahsin HocamzaErbay Aydn, ahin Karataa, Yusuf zkaraalpe,Mehmet Uzunama desteklerinden dolay teekkr

bor biliriz...


32/32

edebiyat dergisi

Documents