effectiviteit van indirecte logopedie · 2019-10-29 · indirecte logopedie bij afwijkende...
TRANSCRIPT
Definitie indirecte logopedie
Logopedie waarbij OUDERS leren de taal-spraak
ontwikkeling adequaat te stimuleren en passende
feedback te geven op uitingen van het kind.
DOEL:
Verhoging communicatieniveau & participatieniveau
Therapie TOS
1. Input versterkend taalaanbod
2. Productie uitlokkend taalaanbod
3. Feedback op juistheid en doeltreffendheid uiting kind
v.d. Dungen (2006), Leonard (2014)
Therapie TOS
1. Input versterkend taalaanbod
1. Laag spreektempo → beter taalbegrip
2. Herhaling doelwoorden/-structuren
3. Nadruk doelwoorden/-structuren
4. Visuele ondersteuning
2. Productie uitlokkend taalaanbod
3. Feedback op juistheid en doeltreffendheid uiting kind
Therapie TOS
1. Input versterkend taalaanbod
2. Productie uitlokkend taalaanbod
1. Stiltes
2. Uiting kind herhalen
3. Modelling
4. Zinslengte ouder > taalproductieniveau kind
5. Materiaal ‘saboteren’
6. Priming
3. Feedback op juistheid en doeltreffendheid uiting kind
Therapie TOS
1. Input versterkend taalaanbod
2. Productie uitlokkend taalaanbod
3. Feedback op juistheid en doeltreffendheid uiting
kind
1. Recasting (re-fraseren)
2. Expanderen
3. Expliciete, metalinguïstische feedback geven
Therapievormen indirecte logopedie
⦁ Logopedie o.a. instructie, voordoen
⦁ Hanen:
⦁ It takes two to talk (Manolson, ‘92),
⦁ Praten doe je met z’n tweeën (NL vertaling, 1994)
⦁ Oudergerichte Video Home Training, Video Interactie Begeleiding (Ebben & v Peek, 1992)
⦁ COCP-programma (Heim & Jonker, 1996)
⦁ TOLK (Verheijden-Lels, 2008)
Enquête indirecte logopedie (2015)
1. Aantal respondenten: 132 (♀ 98,5%)
2. Werkervaring: 55% meer dan 20 jr
3. Aandeel TOS in werkweek?
• 0,5-0,75 (FTE) 41 %
• 0,75-1 32 %
4. Indirecte logopedie?
• Niet of soms 54%
• Regelmatig-altijd 46%
5. Hoe ouders betrekken bij behandeling?
• 2/3 aanwezigheid e/o instructie
• 1/3 huiswerk
• 1/5 TRAINEN TOT CO-THERAPEUT (O.A. HANEN) E/O MEEDOEN
THERAPIE
6. Behoefte meer info: 88%, Behoefte scholing 31%
Indirecte logopedie bij afwijkende
spraakontwikkeling/fonologie
1. Yoder, Camarata, Gardner (2005): N = 52 (3;6 jaar)
Recast therapie vs. controlegroep bij ernstige TOS
i. recasting positief voor verstaanbaarheid op lange termijn
ii. hoe minder correcte spraakklanken bij start, hoe grotere
vooruitgang na 8 maanden
2. Camarata (2002): N = 48 (peuters)
Recasting in conversatie is effectief
3. Grotere vooruitgang als ouders:
i. ‘+ huiswerk’ versus ‘- huiswerk’
ii. getraind versus ongetraind
iii. behandeling bijwonen+huiswerk
versus afwezig
Aanleiding onderzoeksproject
TOS-behandelgroepen effectief (Vermeij e.a., NSDSK,
2014) echter:
Grote diversiteit werkwijze TOS-behandelgroepen
Ontbrekende gegevens: spontane taal, spraak,
kwaliteit van leven, interactie
Zorg over onvoldoende ouderbetrokkenheid TOS-
behandelgroepen; o.a. beperkte deelname
communicatiecursus/oudergroepscursus
Onderzoeksproject indirecte logopedie
• Onderzoeksvraag:
Wat is de toegevoegde waarde van indirecte logopedie
in de vorm van oudercoaching op de gebruikelijke
behandeling bij kinderen die een TOS-behandelgroep
bezoeken voor:
1. de taal-spraakontwikkeling
2. de kwaliteit van leven
3. het communicatiegedrag van hun ouders?
• Onderzoeksopzet: randomisatie, controle, blindering
Design: RCT
Basismeting T0 6 mnd. eindmeting T1
12 mnd. retentiemeting T2
• Taalbegrip: TBQ, WBQ
• Taalproductie: WQ, ZQTaaltest(BergOp monitor)
• Uitingslengte: MLU (mean length of utterance)
• Spraak: PCC (% correcte consonanten)
Spontane taal
• Analyse ouder-kind interactie
• Kwaliteit van leven TAP-QOL
• Zelfbeoordeling (VAS): participatie/zorg/autonomie Ouders
Onderzoeksproject indirecte logopedie
• 7 TOS-behandelgroepen Pento + NSDSK + Auris
• 40 kinderen, 2 - 4 jaar:
Alle kinderen: groepsbehandeling
Alle ouders: cursus/informatie/begeleiding
1. Interventiegroep: behandelprogramma
Leren - Luisteren - Spreken
2. Controlegroep: directe logopedie
Onderzoeksproject indirecte logopedie
Interventiegroep:
1. 12x 50 min. per 2 weken indirecte logopedie
(ouders+kind)
2. Behandelprotocol “Leren - Luisteren – Spreken”
= aanpassing voor TOS van ImPACT-
programma (Roeyers e.a., Un. v Gent, 2013)
3. Gebruikelijke zorg
Basismeting T0
beschrijving kinderen
Interventie/Controle
N Mean quotiënt(SD)
Verschil
Taalbegrip Interventie 22 85,2 (12,0) n.s.
Controle 21 86,6 (10,4) n.s.
Woordbegrip Interventie 20 89,4 (13,5) n.s.
Controle 18 91,0 (8,1) n.s.
Zinsproductie Interventie 21 74,2 (8,7) n.s.
Controle 17 72,8 (9,4) n.s.
Woordenschat Interventie 21 75,7 (15,3) n.s.
Controle 19 74,5 (15,6) n.s.
Basismeting T0 beschrijving kinderen
N=17 Controle (SD) Interventie (SD) Verschil
Aantal uitingen 111 (34,7) 109 (35,1) n.s
Uitingslengte (MLU) 1,5 (0,3) 1,6 (0,4) n.s
Correcte consonanten (PCC) 60,7 (9,7) % 67,1 (9,7) % n.s
TAPQOL - Communicatieschaal 71,4 (12,2) % 58,7 (16,3) % p = .03 *
(N=20)
Basismeting T0
beschrijving ouders
N = 17 Icontrole (SD) Interventie (SD) Verschil
MLU, uitingslengte 3,7 (0,7) 3,7 (0,3) n.s.
Aantal uitingen 308 (128,1) 286 (64,9) n.s.
a. Opmerkingen 208,7 (110,0) 188,5 (62,3) n.s.
b. Vragen 118,7 (45,7) 118,7 (38,9) n.s.
c. Recasts 20,3 (10,5) 21,3 (14,9) n.s.
Basismeting T0beschrijving ouders
N = 17 Controle (SD) Interventie (SD) Verschil
Communicatieve participatie
3,1 (1,9) 2,8 (1,9) n.s.
Zorgen van ouders 6,1 (2,7) 6,4 (2,5) n.s.
Autonomie van ouders 7,3 (2,1) 6,3 (2,0) n.s.
Voor-na therapie T1
kinderen
Taaltest(N=C+I)
T0Controle
T0Interventie
T1Controle
T1Interventie
p
ZinsbegripN=21+20
86,6 86,3 89,4 91 .00*
WoordbegripN=17+18
91,06 90,22 94,53 97,67 .00*
ZinsproductieN=17+17
72,76 73,65 75,65 80,35 .00*
WoordproductieN=19+19
74,5 75,6 85,1 88,0 .00*
Voor-na therapie T1
kinderen
Spontane taal T0ControleN=15
T0Interventie N=13
T1Controle
T1Interventie
p
Aantal uitingen 112,4 108,2 111,9 108,3 n.s.
MLU, uitingslengte
1,6 1,7 2,3 2,5 .00*
PCC, consonanten
60,9 % 66,4 % 68,6 % 72,9 % .00*
Voor-na therapie T1
ouders
N= 15 C + 13 I
T0Controle (SD)
T0Interventie (SD)
T1Controle (SD)
T1Interventie (SD)
p
Aantal uitingen 327,3 (121,5) 277,9 (66,0) 220,2 (83,8) 160,3 (35,6) .00*
Aantal vragen 125,9 (41,7) 119,9 (44,8) 84,5 (37,5) 54,0 (16,1) .00*
MLU 3,8 (0,4) 3,7 (0,3) 4,0 (0,3) 3,7 (0,6) n.s.
Voor-na therapie, T1
ouders
N= 15 C + 13 I
T0Controle (SD)
T0Interventie (SD)
T1Controle (SD)
T1Interventie (SD)
p
Aantal uitingen 327,3 (121,5) 277,9 (66,0) 220,2 (83,8) 160,3 (35,6) .00*
Aantal vragen 125,9 (41,7) 119,9 (44,8) 84,5 (37,5) 54,0 (16,1) .00*
MLU 3,8 (0,4) 3,7 (0,3) 4,0 (0,3) 3,7 (0,6) n.s.
N= 16 C + 20 I
Communicatie-ve participatie
3,2 (2,0) 2,9 (2,0) 5,1 (3,2) 5,0 (3,1) .00*
Zorg 6,1 (2,8) 6,3 (2,5) 4,0 (2,6) 4,7 (2,8) .00*
Autonomie 7,5 (1,9) 6,6 (1,9) 6,9 (1,7) 7,6 (1,4) .00*
Interventie programma
Enquête ouders:
� positief over indirecte logopedie en de logopedist
Logopedisten:
positief over programma
haalbaar
ouders therapietrouw
Conclusies
☺ T0 – T1: verbetering taal-spraakontwikkeling kinderen
☺ T0 – T1: verbetering taalstimulering ouders
☺ Kinderen met fonologische achterstand verbeterden zowel met indirecte logopedie als met individuele logopedie
☺ Behandelprogramma indirecte logopedie:
• Even effectief als gebruikelijke zorg
• Verbetering autonomie ouders
• Kosten effectief: 10 uur (Int.) vs. 12 uur (Contr.)
• Logopedist: effectief en praktisch haalbaar programma
☺ Indirecte logopedie met oudercoaching:
☺ Veelbelovende behandeling
☺ Bijdrage aan behandelopties, waardoor ook keuzes voor gezamenlijke besluitvorming (Law&Roulstone&Lindsay, 2015; publicaties Child Talk)
Toekomst
Gezamenlijke besluitvorming: soort behandeling,
behandeldoelen
Toepassing andere setting, bv. vrije vestiging
Toepassing meertalige kinderen
Leeftijden
Programma voor e-health / tele-logopedie
Teamwerk
1. Stuurgroep:
• Prof. dr. Ellen Gerrits, drs. Gerti Rijpma, Joke Mast, Sigrid Kok MSc
2. Projectgroep:
• Projectleiding: Margo Zwitserlood MSc, dr. Karin Wiefferink
• Logopedist-onderzoeksassistent: Angela Stevens MA, Emma Klaassen MA, Astrid Kruythoff-Broekman MA, Marjon de Visser-de Voogd
• Logopedist-behandelaar: Jolanda de Groot, Mark Dekker, Liedeke Wösten, Marianne Blankespoor, Alien Hornstra, Hanke v.d. Sluijs, Betty v. Eeten
• Studenten: Hanne Olsthoorn, Rianne v.d. Meij, Corina Koonstra, Chantal Wessels, Conja Adriaanse, Iris Hulleman-Tielen, Mayke Drost
Hartelijk dank aan:
Deelnemende ouders en kinderen
Behandelcoördinatoren
Subsidiegever Verbindend vernieuwen