el-gamwvirvalobis danergva saqartvelosisxvadasxva saswavlo disciplinasi. gansakutrebuli yuradreba...

46
el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSi instituciuri mzadyofnis SefasebiTi kvleva (2006 wlis agvistos mdgomareobiT) moamzada irakli sakandeliZem (socialuri kvlevebis instituti) Ria sazogadoebis institutis da fond `Ria sazogadoeba - saqarTvelosaTvis ~ 2006

Upload: others

Post on 04-Mar-2020

16 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSi

instituciuri mzadyofnis SefasebiTi kvleva

(2006 wlis agvistos mdgomareobiT)

moamzada irakli sakandeliZem

(socialuri kvlevebis instituti)

Ria sazogadoebis institutis da

fond `Ria sazogadoeba - saqarTvelosaTvis ~

2006

Page 2: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

sarCevi

winasityvaoba .......................................................................................................................................................... 1

koncefcia................................................................................................................................................................... 2

el-mmarTveloba ................................................................................................................................................. 17

arsebuli mdgomareoba da ZiriTadi susti mxareebi ............................................. 17

ICT infrastruqtura........................................................................................................................... 12

ICT adamianuri resursebi ............................................................................................................. 19

samarTlebrivi CarCo..........................................................................................................................20

organizaciuli struqtura .........................................................................................................20

ICT ganviTarebis done samTavrobo struqturebSi...................................................23

prioritetuli programebi Sida proeqtebi .....................................................................29

iuridiuli da fizikuri pirebis monacemTa saxelmwifo bankebis Seqmna ..................................................................................................................................................................20

saqarTvelos skolebis (saganmanaTleblo sistemis) kompiuterizacia da internetizacia..................................................................................29

eleqtronuli dokument-brunvis integrirebuli saxelmwifo sistemis Seqmna..........................................................................................................................................32

eleqtronuli mmarTvelobis kompiuteruli sistemis Seqmna...................32

saqarTvelos gaerTianebuli geografiuli sainformacio sistemis Seqmna .................................................................................................................................................................. 33

saqmianobis koordinacia................................................................................................................34

el-gamWvirvaloba - arsebuli mdgomareoba da ZiriTadi susti mxareebi............................................................................................................................................................................................35

daskvnebi....................................................................................................................................................................42

rekomendaciebi ....................................................................................................................................................43

rekomendaciebi samTavrodo dawesebulebebisaTvis.................................................43

rekomendaciebi donori organizaciebisaTvis ...............................................................43

rekomendaciebi proeqtisTvis “el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSi”, LGI, OSI sainformacio programisa da fond `Ria sazogadoeba – saqarTvelos~ erToblivi iniciativa ............................................43

danarTis sia .......................................................................Error! Bookmark not defined.45

Page 3: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

winasityvaoba

winamdebare kvlevis mizani saqarTveloSi sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis (ICT) infrastruqturis mdgomareobisa da ganviTarebis saWiroebis, aseve el-mmarTvelobisa da el-gamWvirvalobis sistemebis danergvisTvis misi mzadyofnis Sefasebaa.

kvleva efuZneba:

• el-mmarTvelobis arsebul kvlevebs, romlebic momzadebulia saerTaSoriso organizaciebis (gaeros ganviTarebis programa, msoflio banki, a.S.) mier an maTi daxmarebiT da samTavrobo struqturebis mier;

• saqarTveloSi el-mmarTvelobisa da el-gamWvirvalobis sakiTxebze momuSave adgilobrivi eqspertebis monawileobiT Catarebuli ganxilvebisa da diskusiebis Sedegebs;

• saqarTvelos saxelmwifo struqturebis internet-resursebis analizs.

el-gamWvirvalobis ganviTareba warmoudgenelia el-mmarTvelobis sistemis gareSe. Sesabamisad, kvleva Tavdapirvelad ganixilavs el-mmarTvelobis ganviTarebis dones saqarTveloSi, rasac mohyveba el-gamWvirvalobisaTvis instituciuri mzadyofnis Sefaseba.

1

Page 4: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

koncefcia

2004 wels gaeros ganviTarebis programis saqarTvelos ofisma da NCTeam (CIMS Consulting)-ma moamzada da gamosca dokumenti “saqarTveloSi informaciisa da komunikaciis teqnologiis ganviTarebis proeqti”1 (msoflio bankis mier dafinansebuli proeqti UNDP/GEO/00031399).

dokumenti waradgens qveyanaSi sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis koncefcias.

aRsaniSnavia, rom eqspertTa umravlesoba, romlebTanac Sedga interviu winamdebare kvlevis mzadebisas, daeTanxma am koncefcias.

koncefciis Tanaxmad, Zalzed mniSvnelovania Semdegi prioritetuli programebisa da proeqtebis ganxorcieleba:

fizikuri pirebis monacemTa saxelmwifo bankis Seqmna:

am amocanis prioritetuloba ramdenime faqtoriT aris ganpirobebuli:

1. moqalaqeTa Sesaxeb zusti da ganaxlebuli monacemebis qona saxelmwifos mier socialuri sakiTxebis warmatebiT gadaWris safuZveli da mniSvnelovani pirobaa. fizikur pirTa Sesaxeb informacia (piradi monacemebi) sxvadasxva saxelmwifo struqturaSi akumulirdeba (Sinaga saqmeTa saministro, sazRvris dacvis departamenti, sapensio fondi, da a.S.) im funqciebis Sesasruleblad, romlebic Sesabamis uwyebebs aqvT mindobili. am saxelmwifo uwyebebis mier TavianTi funqciebis warmatebiT ganxorcieleba pirdapir aris damokidebuli moqalaqeTa Sesaxeb maT xelT arsebuli informaciis sizustesa da moculobaze, maT mier moqalaqeTa identificirebis siswrafesa da sizusteze, imaze, Tu ramdenad swrafad aris SesaZlebeli pasportebis, piradobis mowmobebisa da sxva dokumentebis gacema, sxvadasxva kanonieri mizniT moqalaqeebTan swrafad dakavSireba. saxelmwifosa da moqalaqes Soris ukukavSiris ganxorcieleba (konsultaciisa Tu informaciis miwodebis mizniT) rTuldeba, Tu saxelmwifo struqturebs ar gaaCnia moqalaqis socialuri statusis Sesaxeb sruli informacia, rac aseve piradi monacemebis nawilia;

2. moqalaqeTa samizne jgufebTan efeqturi da optimaluri muSaobis mizniT piradi monacemebis mudmivad ganaxlebadi, zusti da sruli reestris qona aucilebelia. es saWiroa, magaliTad, socialuri miznebis – rogoricaa: pensiebis gacema da socialuri daxmareba – Tanamimdevruli da zusti ganxorcielebisaTvis;

3. qveynis ekonomikuri da socialuri usafrTxoebisTvis qonebis zusti da sruli reestrisa da moqalaqeTa samarTlebrivi statusis amsaxveli monacemebis arsebobaa aucilebeli. es

1 dokumentis qarTuli versia TandarTulia

2

Page 5: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

saWiroa, magaliTad, iseTi miznebis misaRwevad, rogoricaa: gadasaxadebis warmatebiT amoReba, sabaJo procedurebis Catareba, migraciis kontroli;

4. saxelmwifo funqciebis ganxorcielebisas piradi informaciis pirdapiri gamoyenebisa da sargeblis garda (rac 1-3 punqtebSia miTiTebuli), fizikuri pirebis monacemTa saxelmwifo banki mravali sxva funqciis Sesrulebasac Seuwyobs xels. magaliTad, sxvadasxva saxis arCevnebisaTvis amomrCevelTa dazustebuli siis Sedgenas da, zogadad, arCevnebis Catarebas; sazogadoebrivi azris gamokiTxvebisa da referendumebis, mosaxleobis aRweris (ara im formiT, rogorc es axla tardeba) Catarebas da sxv. rac, Tavis mxriv, mniSvnelovnad gaaumjobesebs aseve safosto da komunikaciis sxva samsaxurebis muSaobis efeqturobas.

am amocanis gadasawyvetad aucilebelia Sesabamisi koncefciis SemuSaveba im saxelmwifo uwyebebis monawileobiT, romlebic pirad informaciaze muSaoben. amasTan saWiroa Sesabamisi proeqtis Seqmnac, romelSic gaTvaliswinebuli unda iyos teqnikuri, informaciuli uzrunvelyofisa da samarTlebrivi aspeqtebi. aucilebelia Sesabamisi finansuri uzrunvelyofac, rac, pirvel rigSi, saerTaSoriso donori organizaciebis daxmarebiT SeiZleba ganxorcieldes. am miznebisaTvis “informaciuli uzrunvelyofa” gulisxmobs pirad monacemTa erTobliobas, romelic warmodgenil unda iqnes sainformacio bankSi. es monacemebia: fizikuri piris saxeli, gvari, dabadebis TariRi da adgili; informacia misi socialuri, janmrTelobisa da qonebrivi mdgomareobis Sesaxeb da a.S. aseve unda dadgindes am informaciasTan daSvebis xarisxi da xasiaTi (mag., sakonsultaciod, monacemebis Secvlis SesaZleblobiT da a.S.) nebismier saxelmwifo uwyebasTan mimarTebaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces piradi informaciis dacvas, ise, rogorc saqarTvelos kanonmdeblobisa da evropuli da saerTaSoriso samarTlebrivi standartebis dacvas. individualuri saidentifikacio kodis struqtura da misi miniWebis meqanizmebic SemuSavebas saWiroebs. teqnikuri sakiTxebis ganxilvisas Sesabamisi yuradReba unda daeTmos informaciis gadanawilebis sakiTxebs. gadanawileba unda iyos logikuri da fizikurad SesaZlebeli, imis gaTvaliswinebiT, rom sxvadasxva saxelmwifo struqtura piradi monacemebis saxelmwifo bankTan sxvadasxva geografiuli adgilidan imuSavebs. gansakuTrebiT mniSvnelovania informaciisa da mTeli sistemis dacva. qveynis mosaxleobas, Sesabamisi kanonmdeblobis safuZvelze, am sainformacio bankiT usafrTxod sargeblobis SesaZlebloba unda hqondes iseTi farTod gamoyenebuli saSualebebiT, rogoric, magaliTad, internetia.

iuridiul pirTa monacemebis saxelmwifo bankis Seqmna

iuridiul pirTa Sesaxeb informacia saWiroa saxelmwifos ZiriTadi ekonomikuri da finansuri amocanebis gadasawyvetad. aseTi amocanebis CamonaTvals miekuTvneba: iuridiul pirTa registracia, gadasaxadebis akrefa, import-eqsportis kontroli, ekonomikuri politikis prioritetebis gansazRvra da saxelmwifos mier Sesabamisi maregulirebeli RonisZiebebis gatareba, optimaluri fulad-sakredito

3

Page 6: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

politikis SemuSaveba, specifikur seqtorebSi ekonomikuri situaciis analizi da statistikuri Seswavla, dagegmva da a.S.

iuridiuli pirebis monacemTa bankis Sesaqmnelad aucilebelia Sesabamisi koncefciis SemuSaveba im saxelmwifo uwyebebis monawileobiT, romlebic iuridiuli pirebis pirad informaciaze muSaoben. amasTan saWiroa Sesabamisi proeqtis Seqmnac. proeqtSi gaTvaliswinebuli unda iyos teqnikuri, informaciuli uzrunvelyofisa da samarTlebrivi aspeqtebi. aucilebelia Sesabamisi finansuri uzrunvelyofac, rac, pirvel rigSi, saerTaSoriso donori organizaciebis meSveobiT SeiZleba ganxorcieldes. am miznebisaTvis “informaciuli uzrunvelyofa” gulisxmobs pirad monacemTa erTobliobas, romelic warmodgenil unda iqnes iuridiul pirTa sainformacio bankSi. es monacemebia: iuridiuli piris saxelwodeba, registraciis TariRi da adgili, saqmianobis sfero, finansuri monacemebi, kontraqtebi da a.S. aseve unda dadgindes am informaciaze daSvebis xarisxi da xasiaTi (mag., sakonsultaciod, monacemebis Secvlis SesaZleblobiT da a.S.) nebismier saxelmwifo uwyebasTan mimarTebaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces komerciuli saidumloebis dacvas, ise rogorc saqarTvelos kanonmdeblobisa da evropuli da saerTaSoriso samarTlebrivi standartebis dacvas. teqnikuri sakiTxebis ganxilvisas informaciis gadanawilebis sakiTxebs Sesabamisi yuradReba unda daeTmos. gadanawileba unda iyos logikuri da fizikurad SesaZlebeli, imis gaTvaliswinebiT rom sxvadasxva saxelmwifo struqtura piradi monacemebis saxelmwifo bankTan sxvadasxva geografiuli adgilidan imuSavebs. gansakuTrebiT mniSvnelovania informaciisa da mTeli sistemis dacva. iuridiul pirebs, Sesabamisi kanonmdeblobis safuZvelze, am sainformacio bankiT usafrTxod sargeblobis SesaZlebloba unda hqondes iseTi farTod gamoyenebuli saSualebebiT, rogoric, magaliTad, internetia.

saqarTvelos skolebis (saganmanaTleblo sistemis) kompiuterizacia da internetizacia

mizani: kompiuterizacia da internetizacia – axali sainformaico teqnologiis implementacia – saxelmwifos amocana.

amocanebia:

1. saswavlo programebi

1.1. X-XI klasebi

1.2. V-VI klasebi

1.3. VII-IX klasebi

1.4. specialuri programebi da saswavlo gegmebi

4

Page 7: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

2. specialuri proeqtebi

2.1. saskolo programebi sagnebis mixedviT

2.2. distanciuri swavleba

2.3. meTodologia (maswavlebelTa qseli)

2.4. saskolo qseli

2.5. saganmanaTleblo sistemis qseli (skolebi, umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebebi, akademia, saministro...)

2.6. sabiblioTeko/media centrebi

3. momsaxure personalisa da momxmarebelTa momzadeba da gadamzadeba

3.1. skolis maswavleblebi

3.2. momsaxure personali

3.3. specialuri programebis maswavleblebi

3.4. saganmanaTleblo sistemis personalis momzadeba momxmareblis doneze

4. kompiuteruli da teqnikuri aRWurviloba

4.1. kompiuterebi da sxva teqnikuri saSualebebi

4.2. oTaxebi

4.3. aveji

4.4. internetis xazebi da sxva sakomunikacio aRWurviloba

4.5. momsaxurebis centrebi

5. implementatorebi

5.1. ganaTlebis saministro

5.2. reformebis jgufi

5.3. IBM/Aviacom

5.4. mecnierebaTa akademia

5.5. …

5.6. …

5.7. …

5.8. …

dasaxlebul punqtebSi internetiT sargeblobis sajaro centrebisa da sainformacio centrebis Seqmna

aseTi centrebis Seqmna mimarTulia sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis farTo gamoyenebiT qveynis socialur-ekonomikuri ganviTarebis xelSewyobasa da mcire Semosavliani mosaxleobis

5

Page 8: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

sazogadoebriv cxovrebaSi integrirebaze. maT mier ganxorcielebuli momsaxureba ufaso iqneba.

centrebis Seqmnis mizania, uzrunvelyos:

• treningi _ kompiuteruli teqnikis, rogorc yoveldRiur cxovrebaSi gamoyenebisaTvis, ise profesiuli amocanebis gadasaWrelad. profesiuli gadamzadebis (kvalifikaciis amaRlebis) meSveobiT codnisa da unar-Cvevebis gaumjobeseba;

• globalur kompiuterul qselze (interneti) xelmisawdomoba, internetis sainformacio resursebis efeqturi gamoyenebis swavleba;

• sazogadoebis socialurad daucveli fenebisaTvis socialuri daxmarebis gawevasa da siRarebis daZlevis programebTan dakavSirebuli specialuri el-mmarTvelobis sainformacio resursebis Seqmna da SerCeva;

• distanciuri swavlebis kompiuteruli programebis Seqmna da gamoyeneba. am programebis safuZvelze axali specializaciis misaRebad specialistTa gadamzadebis kursebis organizeba;

• eleqtronuli jandacvis proeqtebis Seqmna da implementacia;

• eleqtronuli komerciis kompiuteruli sistemebis Seqmna da implementacia;

• virtualuri samuSao centrebis Seqmna, sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis deficitur specialobebSi paraleluri momzadebis gaTvaliswinebiT;

• sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis sferoSi biznes inkubatorebis Seqmna da qarTul da ucxour kompaniebs Soris biznes urTierTobebis xelSewyoba.

am miznis misaRwevad aucilebelia saTanado sabazo infrastruqtura (Sesabamisi Senobebi an sivrce centrebisTvis qveynis sxvadasxva regionSi, kompiuteruli da saofise aRWurviloba, swrafi internet kavSiri), centris instruqtorebis gawrTvna, saWiro kompiuteruli programebisa da sainformacio resursebis Seqmna da miwodeba da a.S. yovelive es Sesabamis finansur uzrunvelyofas saWiroebs, rac, sasurvelia, pirvel rigSi saerTaSoriso donori organizaciebis mozidviT ganxorcieldes. mogvianebiT, sistemis mdgradi moqmedebisaTvis SeiZleba saxelmwifos mxriv garkveuli dafinanseba gaxdes saWiro.

distanciuri swavlebisaTvis infrastruqturis Seqmna, saganmanaTleblo dawesebulebebis internetTan mierTeba, distanciuri swavlebis programebis implementacia

6

Page 9: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

saganmanaTleblo sistemis saerTaSoriso doneze reformirebisa da ganviTarebisaTvis aucilebeli piroba swavlis procesSi sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis potencialis srulad gamoyeneba da saganmanaTleblo dawesebulebebis sainformacio qselebTan dakavSirebaa.

am mizniT, saWiroa saganmanaTleblo dawesebulebebSi, biblioTekebsa da internetiT sargeblobis sxva sajaro centrebSi distanciuri swavlebis centrebis Seqmna. unda moxdes am centrebis aRWurva multi-media teqnikuri saSualebebiT, romlebic maRalsiCqarian qselebTan iqneba dakavSirebuli da distanciuri swavlebis specialuri kompiuteruli programebiT iqneba aRWurvili. centrebisTvis unda momzadnen distanciuri swavlebis instruqtorebi. amasTan, qarTul da ucxour multimedia interaqtiul kompiuterul programebze dayrdnobiT unda daarsdes eleqtronuli swavlebis kursebi sxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas saSualo, umaRlesi da specialuri saganmanaTleblo dawesebulebebis bazaze ganaTlebisa da mecnierebis saministros kontribuciiTa da misi meTvalyureobiT. kompiuteruli programa unda akmayofilebdes Sesabamisi specialobebis Seswavlis normebs, romlebic saministros mieraa gansazRvruli. distanciuri swavlebis centrebis meSveobiT saqarTvelos moqalaqeebs SesaZlebloba miecemaT gaiaron ucxouri saganmanaTleblo dawesebulebebis saswavlo programebi da miiRon Sesabamisi sertifikatebi da diplomebi. Aam mimarTulebiT saWiroa Sesabamis ucxour saganmanaTleblo dawesebulebasTan urTierTobebis damyareba da molaparakebis warmarTva. distanciuri swavlebis uzrunvelsayofad aucilebelia Sesabamisi multimedia programebis Seqmna da profesor-maswavleblebis gadamzadeba, romlebic uzrunvelyofen eleqtronuli meTodebiT swavlebas arsebuli saganmanaTleblo dawesebulebebis bazaze. amasTan saWiroa maTi serTificirebis sistemis Seqmna. saSuria distanciuri swavlebis kerZo seqtoris ganviTarebac. distanciuri swavlebis dasrulebisas kursdamTavrebulebze unda gaices serTifikatebi. unda SemuSavdes cifruli formiT warmodgenili naSromebis saavtoro uflebebis damcavi kanonmdebloba da misi implementaciis meqanizmi. yovelive amis gansaxorcieleblad ki ucxouri finansuri daxmarebis mozidva da nawilobriv saxelmwifo biujetis resursebis mobilizebac iqneba saWiro.

jandacvis distanciuri meTodebis implementaciisaTvis saWiro infrastruqturis Seqmna, samedicino konsultaciebis, mkuranlobisa da monitoringis distanciuri eleqtronuli sistemebis Seqmna da Camoyalibeba

Tanamedrove sainformacio da sakomunikacio teqnologiis gamoyeneba iseT mniSvnelovan sferoSi, rogoricaa jandacva, saxelmwifos socialuri programis erT-erTi mniSvnelovani prioritetia. unda

7

Page 10: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

Seiqmnas sainformacio, teqnikuri da organizaciuli infrastruqtura, romelic mosaxleobas iaf da, mraval SemTxvevaSi, ufaso distanciur da kvalificiur samedicino konsultacias, mkurnalobasa da monitorings SesTavazebs. am amocanis ganxorcieleba moicavs: samedicino dawesebulebebis mier avadmyofobis istoriebis adgilobrivad kompiutirebul aRricxvas da mis erovnul sainformacio qselSi integrirebas; qarTvel samedicino eqspertTa monacemTaA bazebis Seqmnas; wamlebisa da mkurnalobis meTodebis Sesaxeb sruli da uaxlesi informaciis miRebis SesaZleblobas; samedicino dawesebulebebisa da samedicino personalis eleqtronuli katalogebis Seqmnas: eleqtronuli samedicino dazRvevis sistemis SemoRebas; saxelmwifos mier jandacvis sferoSi ganxorcielebul proeqtebze uaxlesi da zusti informaciis miwodebas.

internetis safuZvelze amgvari momsaxurebis Seqmna mraval realur problemas moxsnis, gansakuTrebiT daSorebul dasaxlebul punqtebSi, sadac swrafi da kvalificiuri samedicino daxmarebis gaweva jer-jerobiT ver xerxdeba. am amocanis gadasaWreladadac qveynis yvela dasaxlebul adgilas internetiT sargeblobisa da sainformacio sajaro centrebis Seqmnaa aucilebeli.

garda amisa, saWiroa mTeli sistemis informaciis usafrTxoebis uzrunvelyofa (eleqtronuli dokumentebis daSifvra, eleqtronuli cifruli xelmoweris teqnologiis gamoyeneba) da jandacvis sferoSi profesiuli konfidencialobis dacvis garantiebis sakanonmdeblo doneze Camoyalibeba.

mosaxleobisaTvis xelmisawvdomi, daculi eleqtronuli distanciuri gadaxdisa da eleqtronuli komerciis sistemis Seqmna; mikroprocesoriani baraTebis danergva

sabazro ekonomikis ganviTareba da konkurentuli garemos Camoyalibeba SeuZlebelia Tanamedroce sainformacio-sakomunikacio teqnologiis srulyofilad gamoyenebis gareSe. mosaxleobisaTvis xelmisawvdomi (internetis meSveobiT) eleqtronuli komerciis sistemebis Seqmna aucilebelia. sistemebi unda iyos daculi da sakmarisad sando imisaTvis, rom mosaxleobis ndoba moipovos. sistemebma SesaZlebloba unda misces mosaxleobas internetis meSveobiT moipovon da sxvasac SesTavazon garkveuli momsaxureba. eleqtronuli formiT xelSekrulebebis dadeba da fasiani momsaxurebis SeTavazeba, aseve internetis meSveobiT fulis gadaxda SesaZlebeli da daculi unda iyos. SesaZlebeli unda iyos eleqtronuli formiT mravalmxrivi _ kerZod, biznesi-momxmarebeli, biznesi-biznesi, mTavroba-momxmarebeli (eleqtronuli fasiani momsaxurebebi), mTavroba-biznesi (saxelmwifo Sesyidvebi), da momxmarebeli-momxmarebeli _ saqmiani urTierTobis ganxorcieleba. Sesabamisad, SesaZlo sakontraqto urTierTobebi unda moicavdes momsaxurebisa da Sesyidvebis farTo speqtrs, iseTi momsaxurebis (eleqtronuli formiT) CaTvliT, rogoricaa sagadasaxado deklaraciebis Cabareba, gadasaxadebis gadaxda (maT

8

Page 11: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

Soris komunaluri momsaxurebis, eleqtroenergiis, telefonis, gazis, wylis) kinosa da Teatris bileTebis dajavSna da Sesyidva da a.S.

am amocanis gadasawyvetad saWiroa teqnologiuri, saorganizacio, samarTlebrivi da sxva aspeqtebis gaTvaliswineba. teqnologiuri TvalsazrisiT, eleqtronuli komerciis, eleqtronuli xelmoweris, eleqtronuli dokumentebisa da eleqtronuli gadasaxadebis platformis Seqmnaa aucilebeli.

sxvadasxva sferoSi aqtiurad unda iqnes gamoyenebuli mikroprocesoriani baraTebi. unda dainergos maTi Seqmnisa da gamoyenebisaTvis saWiro infrastruqtura. es infrastruqtura evropuli teqnologiebis Sesabamisi unda iyos. organizaciuli TvalTaxedviT masertificirebeli uwyebebis Seqmnaa aucilebeli, ise rogorc eleqtronuli gadasaxadebis gamtari centrebis, CarTuli bankebis qselisa da komerciuli riskis damfaravi dazRvevis sistemisa. samarTlebrivi TvalsazrisiT, eleqtronuli dokumentebis, eleqtronuli komerciis, eleqtronuli (cifruli) xelmoweris da internet-danaSaulebis winaaRmdeg brZolis samarTlebrivi statusis aRiarebisaTvis saWiro sakanonmdeblo bazis Seqmnaa aucilebeli. amasTan erTad, eleqtronuli komerciis ganviTarebisaTvis xelsayreli garemo unda Seiqmnas. specialuri yuradReba unda daeTmos piradi informaciis (biometruli monacemebis CaTvliT) dacvas.

am amocanis gansaxorcieleblad saWiro finansuri resursebis mopoveba unda moxdes, pirvel yovlisa, qarTveli an ucxoeli kerZo investorebisa da ucxouri donori organizaciebisgan, iseve rogorc msgavs evropul proeqtebsa da inciativebSi integraciis meSveobiT.

eleqtronuli dokumentebis brunvis integrirebuli saxelmwifo sistemis Seqmna

Ria, gamWvirvale da sajaro sainformacio infrastruqturis CamoyalibebisaTvis saWiro erT-erTi nabiji aRricxvis, personalis menejmentisa da korespondenciis registraciis Tanamedrove kompiuteruli sistemebis gamoyeneba da erTian kompiuterul qselSi maTi integrirebaa. es saxelmwifo kancelariidan, kontrolis palatidan, finansTa saministrodan, sagadasaxado da sxva organoebidan ganzogadebuli informaciis miRebis saSualebas iZleva.

dReisaTvis zogierT saxelmwifo struqturaSi amgvari kompiuteruli sistemebi ukve moqmedebs, Tumca umetes maTganSi es sistemebi urTierT SeuTavsebelia da yvela saerTaSoriso (amerikuli, evropuli, dsT-s) standarts ver akmayofilebs.

amdenad, yvela saministro da sxva saxelmwifo samsaxuri, regionaluri da adgilobrivi samsaxurebi, ise rogorc sxva uwyebebi da organizaciebi, unda iyenebdnen iseT kompiuterul sistemebs, romlebic uzrunvelyofs:

9

Page 12: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

amerikuli, evropuli, yofili sabWoTa kavSiris, dsT-s da saqarTvelos standartebis dakmayofilebasa da informaciis erTi standartidan meoreSi konvertacias;

aRricxvianobis, personalisa da korespondenciis menejmentis srul gamWvirvalobasa da informaciis im formatiT warmodgenas, romlis gageba araprofesionals ar gauWirdeba;

saxelmwifo korespondenciis cirkulaciis efeqtur kontrolsa da davalebaTa Sesrulebas;

saxelmwifo kancelariidan, kontrolis palatidan da sxva saxelmwifo struqturebidan ganzogadebuli informaciis miRebas (erTian kompiuterul qselSi integraciis gziT);

am amocanis gadasaWrelad moewyo gamofena-konkursi da Sedga komisia, romelsac unda SeerCia aRricxvianobis, personalisa da korespondenciis aRricxvis saukeTeso kompiuteruli sistemebi. Sedegad, ramdenime qarTuli kompiuteruli programa gamoirCa, romlebic qarTul, dsT-sa da saerTaSoriso moTxovnebs akmayofilebs. amasTan, xeli moewera saxelmwifo ministrisa da prezidentis brZanebulebebs saxelmwifo menejmentSi amgvari sistemebis gamoyenebaze. satendero pirobebic SemuSavebul iqna.

amocanis warmatebiT dasruleba Sesabamis dafinansebas saWiroebs.

saxelmwifo struqturebSi arsebuli sajaro informaciis gaerTianebuli bankis Seqmna

saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi, garda administraciuli aqtis aRsrulebis da gasaCivrebis, administraciuli organos pasuxismgeblobis regulirebisa, saxelmwifo marTvis sistemis Ria da gamWvirvaled funqcionirebas, adamianis uflebebisa da sajaro interesebisa dacvas emsaxureba. kodeqsi avaldebulebs saxelmwifo struqturebs, moTxovnis safuZvelze, maTTan daculi da nebismieri sxva sajaro dokumenti sazogadoebis TiToeuli wevrisTvis xelmisawvdomi gaxados.

am valdebulebis ganxorcielebis yvelaze efeqturi gza erTiani saxelmwifo sainformacio bankis Seqmnaa. bankSi ganTavsdeba yvela saxelmwifo struqturaSi daculi sajaro informacia, romelic xelmisawvdomi gaxdeba sazogadoebis TiToeuli wevrisaTvis.

daskvnis saxiT unda aRiniSnos, rom koleqtiuri gamoyenebis erTiani saxelmwifo bankis Seqmna aucilebelia. bankSi unda inaxebodes informacia personalis, finansebis, aRricxvianobis, dokumentirebis, dagegmili da dasrulebuli samuSaoebis Sesaxeb, agreTve sxva aucilebeli informacia. informaciis rogorc Sevseba, aseve gamoyeneba moxdeba centraluri, regionaluri da adgilobrivi mmarTvelobisa da TviTmmarTvelobis organoebis, ise rogorc sakanonmdeblo da, saWiroebis SemTxvevaSi, sasamarTlo xelisuflebis organoebis mier. sainformacio banki unda iyos Ria da sazogadoebisTvis maqsimalurad

10

Page 13: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

xelmisawvdomi. interneti saxelmwifo dawesebulebebs avtomaturad miscems am portalis gamoyenebis SesaZleblobas, miuxedevad maTi geografiuli adgil-mdebareobisa. banki aseve xelmisawvdomi unda iyos nebismieri fizikuri Tu iuridiuli pirisaTvis. am amocanis warmatebiT gadasaWrelad Sesabamisi koncefciisa da teqnikuri davalebebis Seqmna da ganxorcielebaa saWiro. Sesabamisi finansuri resursebis mopoveba saerTaSoriso donori organizaciebis daxmarebiTa da, nawilobriv, saxelmwifo biujetis resursebis mobilizebiT iqneba SesaZlebeli.

eleqtronuli mmarTvelobis kompiuteruli sistemis Seqmna

eleqtronuli mmarTveloba erT-erTi saukeTeso Tanamedrove saSualebaa saxelmwifos mier sainformacio momsaxurebis gasaumjobeseblad. am gziT saxelmwifo mosaxleobas sTavazobs sruliad axlebur servisebs, romelnic Tanamedrove teqnologiebis gareSe ver ganxorcieldeboda. sainformacio qselebis (kerZod internetis) meSveobiT sazogadoebas saxelmwifo struqturebis mimdinare, Catarebul da momaval saqmianobebze mudmivad ganaxlebuli informacia unda miewodebodes. internetis meSveobiT aseve xelmisawvdomi unda iyos mosaxleobisaTvis nebismier saxelmwifo uwyebaSi arsebuli sajaro informacia. amgvarad, saqarTvelos konstituciisa da zogadi administraciuli kodeqsis moTxovnebis dasakmayofileblad Seiqmneba efeqturi meqanizmi, romlis meSveobiT saxelmwifo organoebSi daculi sajaro informacia xelmisawvdomi gaxdeba mosaxleobisaTvis. es uzrunvelyofs saxelmwifo organoebis saqmianobis gamWvirvalobasa da kontrols, ise rogorc mosaxleobis sainformacio uzrunvelyofis gaumjobesebasa da sajaro interesebis ukeT dacvas. aseTi sistemis Seqmna korufciis winaaRmdeg brZolasac mniSvnelovnad waadgeba. am amocanis optimalurad gadasaWrelad koleqtiuri gamoyenebis sainformacio bankis Seqmnaa aucilebeli. yvela saxelmwifo uwyebam mis gankargulebaSi arsebuli Sesabamisi dokumentacia sistemaSi unda Seitanos. es dokumentacia unda moicavdes sxvadasxva saaRricxvo informacias (biujeti, dokumentebis brunva) Sesrulebuli da dagegmili saqmianobis Sesaxeb, ise rogorc sxva nebismier sajaro informacias. bankSi arsebuli informacia xelmisawvdomi iqneba nebismieri donis administraciuli organoebisa da saxelmwifo organizaciebisaTvis, rac maTi saqmianobisa da koordinaciis efeqturobas aamaRlebs. meore mxriv, gaumjobesdeba mosaxleobis xelmisawdomoba saxelmwifo dawesebulebebSi arsebul sajaro informaciaze. ufro metic, xelisuflebas ukeTesi kontaqti eqneba mosaxleobasTan da SesZlebs misTvis axali tipis servisebis SeTavazebas.

saWiroa iseTi sistemis proeqtis Seqmna, romelic fizikuri da iuridiuli pirebisaTvis momxmarebelTa saWiroebebs dafuZnebul sainformacio momsaxurebas uzrunvelyofs.

11

Page 14: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

am amocanis gadaWra moiTxovs sistemur midgomas yvela saxelmwifo struqturis monawileobiT. Sesabamisi koncefciis SemuSaveba da proeqtis etapobrivad ganxorcielebaa saWiro. demokratiul da sabazro ekonomikis mqone qveynad CamosayalibebisaTvis saWiro aseTi prioritetuli amocanis gansaxorcieleblad aucilebeli finansuri saxsrebis moZieba, mizanSewonilia, ZiriTadad saerTaSoriso donori organizaciebidan ganxorcieldes.

eleqtronuli leqsikonebis, gramatikuli analizis gamkeTebeli da saTargmni sistemebis Seqmna qarTuli enisaTvis

Tanamedrove sainformacio da sakomunikacio teqnologiebi moicavs kompiuteriT teqstis sxvadasxva enaze damuSavebis seriozul sistemebs, rac gramatikuli, leqsikuri da sxva tipis analizis saSualebas iZleva. amgvari sistemebi mniSvnelovnad aumjobesebs dokumentebisa da teqstebis momzadebis xarisxsa da redaqtirebis siswrafes. eleqtronuli leqsikonebi da avtomaturi Targmnis kompiuteruli programebi ucxo enaze kompiuteris gamoyenebis efeqturobas aumjobesebs, aadvilebs sxva enebze komunikacias. es programebi, garda imisa, rom ucxour enaze Seqmnili Tematuri informaciis swrafi da xarisxiani Targmnis saSualebas iZleva, qveynis sainformacio resursebis ucxoeli momxmareblis wresac afarTovebs. sainformacio resursebis CamotvirTvisas internetSi xSirad gvxvdeba SesaZlebloba paralelur reJimSi am informaciis ucxo enaze naxvisa. am WrilSic eleqtronuli leqsikonebisa da eleqtronuli Tarjimnebis roli internetis informaciis TargmnaSi Zalzed mniSvnelovania. aseTi programebis dReisaTvis arsebuli qarTuli analogebi Zalzed araefeqturia da Sesabamisad, aucilebelia srulyofili sistemebis Seqmna da praqtikaSi danergva. es mniSvnelovnad Seuwyobs xels sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis gamoyenebas saqarTveloSi, aRmofxvris enobriv barierebsa da waadgeba informaciis gacvlas: daexmareba qarTvel momxmareblebs ucxouri sainformacio wyaroebis moxmarebaSi, xolo ucxoel momxmareblebs – qarTuli masalis gamoyenebaSi.

am amocanis gansaxorcieleblad saxelmwifo eqspertTa jgufma farTomasStabiani proeqti unda ganaxorcielos, romelic mudmivad daixveweba.Pproeqtis farglebSi saWiroa sainformacio teqnologiebis, lingvistikis, sociologiisa da sxva sferoebis eqspertTa koordinirebuli muSaoba. qarTul terminologiaze muSaoba aseve saWiroa. proeqtis implementaciis Sedegad qarTuli enis eleqtronuli leqsikuri maragi, qarTuli enis sruli gramatikuli analizis gamkeTebeli da sxvadasxva Tematuri inglisur-qarTuli, qarTul-inglisuri (da momdevno fazaSi sxva evropuli enebisac) kompiuteruli Tarjimnebi Seiqmneba.

proeqtis dafinanseba, mizanSewonilia, saerTaSoriso donori

12

Page 15: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

organizaciebis mier ganxorcieldes. igive iTqmis saxelmwifos mier kulturisa da ganaTlebis sferoSi ganxorcielebul proeqtebze.

saqarTvelos erTiani geografiuli sainformacio sistemis Seqmna

qveynis strategiuli resursebis efeqturi da optimaluri menejmenti sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis prioritetul implementacias saWiroebs im saxelmwifo uwyebebSi, romlebic marTaven Sesabamis seqtorebs. es seqtorebia: garemosa da bunebrivi resursebis dacva, mSenebloba da urbanizacia, miwisa da tyeebis marTva da a.S. am seqtorebis efeqturi marTvisaTvis iseTi kompiuteruli sistemebisa da monacemTa bankebis Seqmnaa aucilebeli romelTac Semdegi maxasiaTeblebi gaaCniaT:

(1) aqvT danawilebuli struqtura da iseTi momsaxureba, rogoricaa: garemosa da bunebrivi resursebis dacva, mSenebloba da urbanizacia, miwis marTva, tyis marTva, erovnuli parkebi, geodezia da kartografia, geologia, ekologia da radiaciuli usafrTxoeba;

(2) floben informacias miwis kadastris Sesaxeb da Sesabamisi erovnuli resursebis importis, eqsportisa da mdgomareobis Sesaxeb.

am amocanis gadasaWrelad 7 uwyebis monawileobiT Seqmnilia samuSao jgufi. samuSao jgufma unda SeimuSaos Sesabamisi normatiuli aqti da samoqmedo gegma. am etapze saWiroa Sesabamisi finansuri saxsrebis moZieba.

xelisuflebis umaRlesi organoebisTvis strategiuli kvlevebisa da globaluri modelirebis sistemis Seqmna

Tanamedrove sainformacio da sakomunikacio teqnologiebi farTod gamoiyeneba socialur, ekonomikur da politikur kvlevebSi, modelirebasa da prognozirebaSi. es xels uwyobs optimaluri menejeruli gadawyvetilebebis miRebasac. miuxedavad imisa, rom optimaluri gadawyvetilebebis miRebis sistemis Camosayalibeblad aucilebelia kompiuteruli sistemebis implementacia saxelmwifos marTvis nebismier doneze, am etapze mniSvnelovania, daiwyos saeqsperto sistemis SeqmniT, romelic xelisuflebis umaRles eSelonebs moemsaxureba da yoveldRiurad naTlad asaxavs qveynis politikur, ekonomikur da socialur viTarebas. am sistemis meSveobiTve unda moxdes sxvadasxva modelis gamocda da optimaluri qmedebis SerCeva.

am amocanis gadasaWrelad, uSiSroebis sabWosTan TanamSromlobiT, kompiuteruli sistema “didgori” muSavdeba. TanamSromlobis memorandumi gaformda saqarTvelos sainformacio teqnologiebis

13

Page 16: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

saxelmwifo departamentsa da IBM korporacias Soris. TanamSromlobis warmatebiT gagrZelebisa da am amocanis gadasaWrelad dafinansebis problemis gadaWraa aucilebeli.

farTod gavrcelebuli kompiuteruli programebis qarTuli versiebis Seqmna da am mimarTulebiT qarTuli enis gamoyenebis xelSewyoba

bunebrivia, rom saqarTveloSi xSirad gamoyenebuli kompiuteruli programebi qarTul enaze unda iyos adaptirebuli, raTa momxmarebelma advilad moaxerxos maTi gamoyeneba. es gansakuTrebiT mniSvnelovania, Tu kompiuterul programas alternativa ar gaaCnia. saqarTvelos TiTqmis yvela personalur kompiuterSi Microsoft Corporation-is operatiuli sistema “Windows” da paketi “Office” gamoiyeneba. Sesabamisad, saWiroa am produqtebis qarTuli versiebis momzadeba da danergva saqarTveloSi. naTelia, rom am amocanis gadawyveta mxolod Microsoft Corporation-Tan TanamSromlobiT aris SesaZlebeli. amasTan erTad, aRniSnuli kompiuteruli programebisaTvis Sesabamisi qarTuli kompiuteruli terminologiis Seqmnaa aucilebeli. es procesi dawyebulia (Microsoft Corporation-Tan miRweuli Sesabamisi SeTanxmebis safuZvelze) saqarTvelos sainformacio teqnologiebis saxelmwifo departamentisa da enis saxelmwifo palatis mier (qarTuli kompiuteruli terminologiis versia, romelic Semdgom ganviTarebasa da srulyofas moiTxovs); Tumca, am etapze saWiroa proeqtis dafinanseba da kompiuteruli programebis qarTuli versiis Sesamnelad Microsoft Corporation-is mxardaWera.

Ria tipis (“open source”) kompiuteruli programebis gamoyenebis xelSewyoba

saqarTveloSi sainformacio da sakomunikacio teqnologiebSi ZiriTadad “mza” da daxuruli tipis kompiuteruli programebi gamoiyeneba iseT sferoebSic ki, rogoricaa: ganaTleba, kvleva, administraciuli marTva, da Tundac, Tavad sainformacio teqnologiebi. meore mxriv, sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis efeqtianad gamoyenebisaTvis xSirad saWiroa kompiuteruli programebis muSaobis principebis dadgena da maTi gamoyenebis kontroli. aseve mniSvnelovania kompiuteruli programis Secvla konkretul moTxovnasTan misi misadagebis mizniT. amis SesaZleblobas mxolod Ria tipis – e.w. “open source” kompiuteruli programebi iZleva. am tipis programebis gamoyeneba gansakuTrebiT Rirebulia iseTi mniSvnelovani struqturebis informaciis saimedod dacvis uzrunvelsayofad, rogoricaa, magaliTad, Tavdacva da usafrTxoeba.

am sakiTxTan dakavSirebiT saqarTveloSi kidev erTi yuradsaRebi problemaa: aralegaluri kompiuteruli programebis didi raodenoba, gansakuTrebiT saxelmwifo uwyebebSi.Ees ZiriTadad Microsoft Corporation–is produqtebia.

14

Page 17: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

ufro metic, alternatiuli ZiriTadi kompiuteruli programebis (rogorebicaa operaciuli sistemebi) gamoyenebis SesaZlebloba Tavad informaciis dacvis sakiTxs miekuTvneba. Mmsoflios ganviTarebuli qveynebis magaliTebi gvaCvenebs, rom saganmanaTleblo, samecniero-kvleviT da sxva sferoebSi Microsoft-is operaciuli sistemis paralelurad warmatebiT xdeba Ria tipis operaciuli sistemis _ Linux/Unix-is gamoyeneba. xsenebuli maxasiaTeblebis paralelurad am operaciuli sistemis warmateba ganpirobebulia moqmedebis maRali xarisxiT, saimedoobiTa (xangrZlivi periodis ganmavalobaSi mravali momxmareblis mier testireba) da im kompiuteruli programebis didi raodenobiT, romlebic Linux/Unix-isTvis iqmneba. es operaciuli sistema aseve xSirad gamoiyeneba sainformacio qselebis (interneti) ZiriTad kompiuterebze – serverebze. Linux/Unix aucilebeli instrumentia msoflios wamyvani qveynebis saganmanaTleblo dawesebulebebSi saswavlo kompiuterul teqnologiebis swavlebisa da samecniero dawesebulebebSi kompiuteruli teqnologiebis gamoyenebiT kvleviTi muSaobis warmarTvisaTvis.

daskvnis saxiT, aucilebelia aRiniSnos, rom saWiroa saqarTveloSi Linux/Unix sistemis Seswavlisa da Sesabamisi specialistebis mosamzadebeli centri Seiqmna. centrma unda moamzados Linux-is momxmareblebi da programistebi, qselis administratorebi. centris bazaze unda Camoyalibdes laboratoria, romelic imuSavebs qarTuli Sriftis, kompiuteruli programebis qarTuli versiebis Seqmnasa da organizaciebSi dayenebuli operaciuli sistemebis momsaxurebaze. centrs aseve unda hqondes qarTul enaze Linux/Unix–is Sesaxeb literaturis momzadebis SesaZlebloba, da a.S.

centris Sesaqmenlad saWiroa Sesabamisi proeqtis momzadeba da saerTaSoriso organizaciebidan (maT Soris evrokavSiris Sesabamisi programebidan) saTanado finansuri resursebis mopoveba.

internet-portalebis ganviTareba saqarTveloSi

internetis gamoyenebis programebis umetesoba (magaliTad, distanciuri swavleba, eleqtronuli jandacvis programebi, eleqtronuli mmarTveloba, eleqtronuli momsaxureba, eleqtronuli komercia da sxv.) sabolood Tavs iyris internet-gamSvebebTan, rasac xSirad “portalad” moixsenieben. universaluris garda arsebobs Tematuri portalebic. umniSvnelovanesia portalebi, romlebic:

• qveynis mosaxleobas awvdian saWiro informaciasa da momsaxurebas (`onlain~ konsultaciebi, eleqtronuli mmarTvelobis elementebi, distanciuri swavleba, eleqtronuli gadaxdebi, da sxv.). am momsaxurebis wyalobiT moqalaqeni iumjobeseben mdgomareobasa da amcireben danaxarjebs;

15

Page 18: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

• exmareba sazogadoebas ganviTarebis xelSesawyobad adgilobrivi da saerTaSoriso codnis, gamocdilebisa da unar-Cvevebis gamoyenebaSi;

• uzrunvelyofs im informaciisa da momsaxurebis xelmisawvdomobas, romlebic dakavSirebulia ganviTarebisa da siRaribis daZlevis sakiTxebTan.

• sTavazobs momsaxurebas, romelic sainteresoa rogorc qarTveli sazogadoebisaTvis da qarTuli diasporisaTvis, ise ucxoeli moqalaqeebis, organizaciebis, donorebisa da investorebisaTvis;

• uzrunvelyofs saerTaSoriso daxmarebis programebis koordinaciis stimulirebasa da maTi efeqturobis gazrdas Sesabamis monacemTa bazis Seqmnis meSveobiT;

• xels uwyobs antikorufciul iniciativebs;

• xels uwyobs momxmarebelTa xelmisawvdomobas maRali xarisxis “know-how”-ze da exmareba maT axali teqnologiebis gamoyenebiT sakiTxebis gadawyvetaSi;

• qmnis eleqtronuli komerciuli iniciativebis gasaviTareblad erTian garemosa da dialogis SesaZleblobas; xels uwyobs partniorebs, sponsorebsa da dainteresebul mxareebs Soris codnis gacvlas;

• xels uwyobs sazogadoebaSi dagrovili codnis ukeT gamoyenebas; mxars uWers arasamTavrobo organizaciebis saqmianobas; awvdis sajaro seqtors mniSvnelovan internet-momsaxurebas, internet produqtebsa da teqnologiebs, eleqtronuli produqciis sferoSi maTi moTxovnilebis dasakmayofileblad;

• izidavs ucxoel investorebs;

• xels uwyobs sazogadoebis globalur cifrul ekonomikaSi integracias da sainformacio teqnologiebis gamoyenebis unar-Cevvebis ganviTarebas.

zemoT CamoTvlili yvela iniciativis mxardasaWerad qarTveli sazogadoebis TiToeulma segmentma unda gaacnobieros portalebis mniSvneloba (saswavlo kursebis, konferenciebis, seminarebis, Sexvedrebis, mas-mediis meSveobiT) da ganaviTaros universaluri da Tematuri portalebi internetSi. im organizaciebma, romlebsac ukve aqvT internet portalebis Seqmnis garkveuli gamocdileba (magaliTad, “saqarTvelos ganviTareba internetis saSualebiT”) sazogadoebis sxva wevrebs unda gauwion yvela saxis konsultacia, gauziaron codna. sasurvelia, portalebis ganviTarebasTan dakavSirebuli saqmianobisa da iniciativebis finansuri mxardaWera donori organizaciebisa da investorebis mxridan.

16

Page 19: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

el-mmarTveloba

arsebuli mdgomareoba da ZiriTadi susti mxareebi

sainformacio-sakomunikacio teqnologiuri infrastruqtura

ganviTarebuli sainformacio-sakomunikacio teqnologiuri infrastruqtura qveynis Semdgomi winsvlis myari safuZvelia. amave dros is erT-erTi umniSvnelovanesi indikatoria eleqtronul mmarTvelobaze gadasvlisaTvis mzadyofnis SefasebaSi.

saqarTvelos prezidentis 1999 wlis # 456 brZanebulebis Tanaxmad sainformacio sakomunikacio teqnologiebi qveynis ekonomikuri

17

Page 20: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

ganviTarebis waxalisebisa da xelSewyobis mniSvnelovani saSualebaa. 1999 wlis dasawyisidan saqarTvelos xelisuflebam miiRo sxvadasxva kanoni da daafuZna Sesabamisi mmarTveli organoebi sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis mizniT.

am RonisZiebebSi monawileoba miiRo sxvadasxva saerTaSoriso organizaciam (gaeros ganviTarebis programa, msoflio banki da sxv.). magaliTisaTvis, gaeros ganviTarebis programam Seqmna saqarTvelos saxelmwifo dawesebulebaTSorisi qseli TbilisSi.

miuxedavad aRniSnuli saqmianobisa, realurad mcire ram Tu gakeTda. miRweuli Sedegebis SenarCunebisa da Semdgomi ganviTarebisTvis politikuri mxardaWera minimaluri iyo, finansuri uzrunvelyofa ki arasakmarisi.

sainformacio da sakomunikacio infrastruqtura mniSvnelovanwilad Sedgeba telekomunikaciisa da kompiuteruli aRWurvilobisgan. kerZod, es aris radio da tele qseli, qalaqisa da mobiluri telefonebi, internet momsaxureba da farTo da adgilobrivi kompiuteruli qselebi. saqarTvelos qveynis masStabiT met-naklebad ganviTarebuli tele- da radio qseli aqvs. satelefono qseli ufro metad adeqvaturia, Tumca momsaxureba nelia da samuSaobis xarisxi dabali. saerTaSoriso tarifebis sididesTan erTad es imas ganapirobebs, rom internet momsaxurebis momwodeblebi ar arian dainteresebulni, maRali siCqaris xazebs daukavSirdnen.

saqarTveloSi araa kompiuteruli periferiuli produqtis (aRWurvilobisa da kompiuteruli programebis) damamzadebeli adgilobrivi firmebi. kompiuteruli aRWurvilobis importi umeteswilad aziidan xorcieldeba.Mmomxmareblebis umravlesobas ar ZaluZs kompiuteruli aRWurvilobisa da kompiuteruli programebis SeZena. qarTul enaze mxolod samarTlebrivi, sabuRaltro da finansuri kompiuteruli programebia xelmiwasvdomi. saqarTvelos mTavrobasa da Microsoft-s Soris mxolod 2005 wlis TebervalSi iqna miRweuli SeTanxmeba Windows operaciuli sistemis qarTuli interfeisis SeqmnasTan dakavSirebiT.

qarTul internet-seqtors 12 internet provaideri emsaxureba. internet kavSiris 70%-ze metis mowodebas 5 mTavari kompania axorcielebs. esenia: SANET, Georgia Online, Caucasus Network, Telenet da Global-1.

amJamad saqarTveloSi daaxloebiT 150,000 kompiuteria 4,46 milion mosaxleze. maTi umetesoba moZvelebuli an SekeTebulia. kompiuterebis raodenobis, interent momsaxurebis, qselebis da veb-gverdebis arsebobis TvalsazrisiT saministroebsa da Sesabamis samTavrobo

18

Page 21: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

uwyebebSi Semdegi suraTia: sagareo saqmeTa saminsitro, Sinagan saqmeTa saministro, Sromis, janmrTelobis dacvis da socialuri uzrunvelyofis saministro, ekonomikuri ganviTarebis saministro, parlamenti, iusticiis saministro, prezidentis administracia, sxva uwyebebTan SedarebiT, ukeT aris aRWurvili. Tumca, kompiuterebis raodenoba arc erTSi sakmarisi ar aris.

internetis xelmisawvdomoba damokidebulia ara mxolod sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis infrastruqturaze, aramed momsaxurebis faszec. rac ufro maRalia internetis momsaxurebis fasi, miT ufro dabalia gamoyenebis sixSire. bazarze arsebuli monopoliuri mdgomareoba mxolod xels uSlis sainformacio teqnologiebis ganviTarebas: saqarTveloSi mxolod erTi internet-trefikis momwodebelia – foTi-novorosiiskis boWkovan-optikuri kabeli.

gaeros ganviTarebis programis warmomadgenlobam saqarTveloSi TbilisSi Seqmna uwyebaTaSorisi saxelmwifo qseli, romelic aerTianebs saministroebs, parlaments, erovnul banksa da sxva uwyebebs. es qseli arasdros gamouyenebia mTavrobas. am etapze arc erTi samTavrobo struqtura ar iTvleba am qselis mflobelad da/an masze pasuxismgeblad. qseli ki ukve nawilobriv dazianebulia.

sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis adamianuri resursebi

sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis umTavresi siZnele sajaro sferoSi saTanado unar-Cvevebis mqone kadrebis naklebobaa. es gansakuTrebiT problemuria iseTi ganviTarebadi qveynisTvis, rogoric saqarTveloa, sadac kvalificiuri TanamSromlebis nakleboba da adamianuri resursebis araadeqvaturi treningi wlebis ganmavlobaSi problema iyo. sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebisaTvis saWiroa Sesabamisi specialistebi, romlebSic Serwymulia teqnikosisa da menejeris Tvisebebi: rogorc instalaciis, momsaxurebis, dizainisa da implementaciisTvis, aseve `onlain~ procesebisa da momxmareblebTan urTierTobis marTvisaTvis aucilebeli unar-Cvevebi.

kompiuteris gamoyenebis swavleba universitetebSi mxolod axlaxans daiwyo. Tbilisis saxelmwifo universitetsa da saqarTvelos teqnikur universitetSi aris kompiuteruli programirebisa da informatikis specialuri kursebi. ramdenime kerZo saganmanaTleblo dawesebuleba, donorebi da komerciuli organizaciebic awarmoeben kompiuterul ganaTlebasa da Sesabamis wvrTnas. saqarTveloSi kompiuterul momsaxurebaze, treningsa da Sesabamis ganaTlebaze momuSave daaxloebiT ocdaaTi organizaciaa; maTi umetesoba TbilisSi muSaobs. universitetebSi maswavlebelTa kompiuteruli ganaTleba minimaluria.

19

Page 22: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

ganaTlebisa da mecnierebis saministros iniciativa (proeqti “irmis naxtomi”), romelic mimarTulia skolebSi kompiuteruli teqnologiebis danergvaze qveynis masStabiT, imeds iZleva, rom daaxloebiT 5-10 weliwadSi saqarTveloSi mosaxleobis 100%-s SeeZleba kompiuteris gamoyeneba. Tumca, es ar amsubuqebs sainformacio teqnologiebis specialistTa naklebobis problemas.

sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis specialistebze moTxovna didia da kerZo seqtorSi maTi anazRaurebac maRalia. Tumca saxelmwifos praqtikulad ar ZaluZs am specialistebis saxelfaso moTxovnebis dakmayofileba, ris Sedegadac maTi umetesoba kerZo struqturebSia dasaqmebuli.Aam problemis mogvarebis gareSe kvalificiuri, profesionali kadris saxelmwifo struqturebidan gadinebis procesi mudmivad gagrZeldeba. es ki saxelmwifo struqturebs did sirTules Seuqmnis sakomunikacio garemos SenarCunebasa da Semdgom ganviTarebaSi.

sakanonmdeblo CarCo

sainformacio da sakomunikacio teqnologiebTan da maT gamoyenebasan dakavSirebuli yvela sakiTxis mosawesrigeblad aucilebelia Sesabamisi sakanonmdeblo CarCo. kerZod, es sakiTxebia: eleqtronuli xelmowera, dokumentebis eleqtronul Senaxva, informaciis Tavisufleba, inteleqtualur sakuTrebisa da saavtoro uflebebis dacva da sxv.

saqarTveloSi eleqtronuli komerciisa da eleqtronuli mmarTvelobis maregulirebeli kanonmdebloba ar arsebobs. miuxedavad imisa, rom sainformacio teqnologiebis saxelmwifo departamentSi 2000 wels momzadda eleqtronuli xelmowerisa da eleqtronuli dokumentebis Sesaxeb kanonis proeqti, mas aranairi yuradReba da mxardaWera parlamentis mxridan ar hqonia.

ramdenime arasamTavrobo organizaciac muSaobs sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis sakanonmdeblo bazis ganviTarebaze. gaeros ganviTarebis programas mWidro kavSiri da TanamSromloba aqvs parlamentTan. fondis `Ria sazogadoeba – saqarTvelos~ mier momzadebulia informaciis Tavisuflebis Sesaxeb kanonis proeqti, romlis ganxircielebac mimdinare wels daiwyeba.

erT-erTi umTavresi problema sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis sferoSi qarTuli enis saxelmwifo standartis ar arsebobaa. problemaa aseve sxvadasxva kodis qarTuli Sriftis gamoyeneba. dReisaTvis saxelmwifo struqturebi SeTanxmebulni arian, gamoiyenon kodi Unicode, Tumca es mainc ar aris “oficialuri standarti”. amasTanave, kerZo da arasamTavrobo organizaciebis

20

Page 23: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

umetesoba, veb gverdebi da forumebi qarTuli enisaTvis sxvadasxva kodebis sistemebs iyeneben.

unda aRiniSnos, rom sakanonmdeblo bazis Seqmna teqnikuri TvalsazrisiT Zalian rTuli ar aris. sxvadasxva qveyanaSi mravali warmatebuli magaliTi arsebobs, romelTa gamoyenebac qarTvel specialistebs SeuZliaT. ucxoeli eqspertebic mzad arian daexmaron maT am saqmeSi.

organizaciuli struqtura

1999 wlidan SevardnaZis prezidentobis periodis bolomde saqarTveloSi sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebaze pasuxismgebeli saxelmwifo struqtura _ sainformacio teqnologiebis saqarTvelos saxelmwifo departamenti iyo. departamenti pasuxismgebeli iyo Tanamedrove teqnologiisa da gamocdilebis SemoRebasa da saxelmwifo mSeneblobis yvela sferoSi maT gamoyenebaze.

1999 wels prezidentis # 456 brZanebulebiT, sakonsultacio miznebisTvis, Seiqmna Seiqmna kidev erTi uwyeba _ sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis saxelmwifo sabWo. sabWo, romlis Tavmjdomare saqarTvelos prezidenti iyo, sainformacio da sakomunikacio teqnologiebTan dakavSirebul iniciativebze iyo pasuxismgebeli. garda amisa, ramdenime saministrosac hqonda sakuTari sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis departamenti.

“vardebis revoluciis” Semdeg sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis saxelmwifo sabWo gauqmda (SevardnaZis dros Seqmnili yvela sabWos msgavsad), sainforamcio da sakomunikacio teqnologiebis saxelmwifo departamenti ki axladSeqmnil saqarTvelos infrastruqturisa da ganviTarebis saministros SeuerTda.

amasTan erTad, infrastruqturis saministroSi moqmedebda informaciuli teqnologiebisa da sazogadoebasTan urTierTobis departamenti, romelic adre transportisa da komunikaciebis saministroSi Sedioda. EaseTi gaurkveveli viTareba gagrZelda 2004 wlis agvistomde, rodesac infrastruqturisa da ganviTarebis saministro SeuerTda axlad Seqmnil ekonomikuri ganviTarebis saministros.

axal saministroSi sainformacio teqnologiebisa da sazogadoebasTan urTierTobis departamenti SenarCunda Secvlili saxelwodebiT – komunikaciebis departamenti, Zveli sainformacio teqnologiebis

21

Page 24: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

departamenti ki gauqmda. komunikaciebis departamentis struqtura da debuleba ekonomikuri ganviTarebis ministris brZanebiT 2004 wlis noemebrSi damtkicda.

“saxelmwifo specialuri komunikaciebis da informaciis saagento” dafuZnda 2005 wels, prezidentis # 533 da # 534 brZanebulebebiT. misi ZiriTadi funqcia maRali rangis saxelmwifo moxeleebis daculi sakomunikacio saSualebebiT uzrunvelyofaa. saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros mier Catarebuli analizis Tanaxmad es axali saagento mxolod aferxebs sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis industriis ganviTarebas saqarTveloSi.

saqarTvelos mTavrobis axal iniciativas, kompiuteruli teqnologiebis skolebSi SemoRebasTan dakavSirebiT, axorcielebs ganaTlebisa da mecnierebis saministro specialurad Seqmnili programis “irmis naxtomis” meSveobiT. es programa analogia estonuri programisa “vefxvis naxtomi”, romelmac umniSvnelovanesi roli Seasrula qveynis sainformacio teqnologiebis ganviTarebaSi.

amasTan erTad, 1999 wels Seqmnili saqarTvelos erovnuli komunikaciebis komisiac unda vaxsenoT. komisia mudmivmoqmedi organoa, romelic, misi wesdebis Tanaxmad, arc erT sxva saxelmwifo struqturas ar eqvemdebareba. komisia ar finansdeba saqarTvelos saxelmwifo biujetidan. komisiis sam wevrs, Tavmjdomaris CaTvliT, saqarTvelos prezidenti eqvswliani vadiT niSnavs. rogorc maregulirebeli organo, komisia uflebamosilia:

• gamosces, SeaCeros an gaauqmos fostisa da komunikaciis sferoSi saqmianobis licenziebi;

• ganaxorcielos licenziebis gacemis pirobebis dacvis monitoringi;

• awarmoos licenziebis reestri.

daskvnis saxiT SeiZleba iTqvas, rom sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebaze da kontrolze pasuxismgebeli calke saxelmwifo organo saqarTveloSi ar arsebobs.

22

Page 25: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis done saxelmwifo dawesebulebebSi

yvelaze kargad ganviTarebuli sainformacio da sakomunikacio infrastruqtura Semdeg saxelmwifo dawesebulebebs aqvT:

prezidentis adminsitracia da saxelmwifo kancelaria (saqarTvelos mTavroba)

pasuxismgebeli: valeri tyeSelaSvili, saqarTvelos prezidentis aRmasrulebeli samdivnos mTavari mrCeveli e-mail: [email protected]

giga umekaSvili, sainformacio teqnologiebis departamentis xelmZRvaneli e-mail: [email protected]

proeqtebi: saqarTvelos samTavrobo qselis proeqti. momzadebulia saqarTvelos samecniero-saganmanaTleblo kompiuteruli qselebis asociaciis mier (GRENA)

donorebi: saerTaSoriso respublikuri instituti (IRI); Cisco Systems; saqarTvelos samecniero-saganmanaTleblo kompiuteruli qselebis asociacia (GRENA)

saqarTvelos parlamenti

pasuxismgebeli: giorgi giorganaSvili, kompiuteruli qselebis da sistemebis administrirebis ganyofilebis ufrosi

e-mail: [email protected]

proeqtebi: saqarTvelos parlamentisa da mTavrobis efeqturobisa da gamWvirvalobis gaumjobeseba

donori: UNDP

kontrolis palata

pasuxismgebeli:Linformacia ar moipoveba

proeqtebi: saxelmwifo sistemis gaZliereba finansur-ekonomikuri kontrolisaTvis

donori: UNDP

ganaTlebisa da mecnierebis saministro

pasuxismgebeli: merab labaZe

proeqtebi:

ganaTlebis sistemis reformis programa, proeqti `ilia WavWavaZe~

pasuxismgebeli: gia ServaSiZe, jgufis xelmZRvaneli; e-mail: [email protected]

proeqtebi: ganaTlebis marTvis sainformacio sistema (EMIS)

proeqtis mizania ganaTlebis sistemis struqturuli qvedanayofebisa da xelmZRvaneli pirebisaTvis saWiro, Sesabamisi da sando informaciis droulad da saTanado formiT

23

Page 26: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

miwodeba maTi normaluri saqmianobis uzrunvelsayofad. es moicavs Sesabamis marTvas, dagegmarebasa da gadawyvetilebebis miRebas.

Jgufi muSaobs Semdeg sakiTxebze:

1. skolebis erovnuli aRwera;

2. ganaTlebisa da mecnierebis saministros intraneti;

3. saganmanaTleblo geografiuli sainformacio sistema (GIS)

4. ganaTlebis marTvis sistemis sainformacio veb portali

Sefasebisa da gamocdebis erovnuli centri

pasuxismgebeli: merab gociriZe, sainformacio teqnologiebis jgufis xelmZRvaneli; e-mail: [email protected] maia gabunia, sazogadoebasTan urTierTobebis jgufis wevri

e-mail: [email protected] saqarTvelos sajaro skolebis kompiuterizaciis programa “irmis naxtomi”

pasuxismgebeli: rusudan zurabiSvili, aRmasrulebeli direqtori; e-mail: [email protected] giga SubiTiZe, programis menejeri; e-mail: [email protected]

ekonomikuri ganviTarebis saministro

pasuxismgebeli: Tamaz qaCliSvili, komunikaciebis departamentis ufrosis moadgile; e-mail: [email protected]

proeqtebi: informacia ar moipoveba

donorebi: informacia ar moipoveba

statistikis departamenti

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

proeqtebi: informacia ar moipoveba

donorebi: informacia ar moipoveba

energetikis saministro

pasuxismgebeli: vaxtang kekeliZe, sainformacio uzrunvelyofisa da analizis sammarTvelos mTavari specialisti

e-mail: [email protected] proeqtebi: informacia ar moipoveba

donorebi: informacia ar moipoveba

24

Page 27: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

iusticiis saministro

pasuxismgebeli: zaza itriaSvili, informatizaciis departamentis xelmZRvaneli e-mail: [email protected]

sajaro reestris erovnuli saagento

pasuxismgebeli: daviT labaZe, sainformacio marTvis centris xelmZRvaneli e-mail: [email protected]

proeqtebi da donorebi:

kadastrisa da miwis registraciis proeqti KfW – germaniis rekonstruqciis banki

proeqti: miwis marTva UNDP

saqarTvelos soflis meurneobis ganviTarebis proeqtis miwis registraciis komponenti WB/IFAD – msoflio banki/soflis meurneobis ganviTarebis saerTaSoriso fondi

proeqti: miwis marTva saqarTveloSi GTZ – germaniis teqnikuri TanamSromloba

marTvisa da treningis mxardaWera registraciis kadastrisTvis saqarTveloSi ? SIDA – SvedeTis saerTaSoriso ganviTarebisa da TanamSromlobis saagento

proeqti: miwis bazris ganviTareba USAID – amerikis saerTaSoriso ganviTarebis saagento

proeqti: Tanmdevi reestris ganxorcieleba da ganviTareba saqarTveloSi

EBRD – rekonstruqciisa da ganviTarebis evropuli banki

Sedegis misaRwevad kanonebis, administraciis, Semosavlebis, institutebis konsolidacia USAID/CLARITY

samoqalaqo reestris erovnuli saagento

pasuxismgebeli: sandro xuskivaZe, sainformacio teqnologiebis kooridnatori e-mail: [email protected]

sagareo saqmeTa saministro

pasuxismgebeli: daviT mwyeraSvili, mTavari specialisti e-mail: [email protected]

proeqtebi: informacia ar moipoveba

donorebi: informacia ar moipoveba

finansTa saministro

25

Page 28: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

saxelmwifo sagadasaxado departamenti

sabaJo departamenti

saxelmwifo xazina

pasuxismgebeli: daviT cekvava, sainformacio-analitikuri departamentis xelmZRvaneli e-mail: [email protected]

proeqtebi: informacia ar moipoveba

donorebi: informacia ar moipoveba

saqarTvelos erovnuli banki

pasuxismgebeli: Salva giorgaZe, sainformacio sakomunikacio departamentis xelmZRvaneli e-mail: [email protected]

proeqtebi: informacia ar moipoveba

donorebi: informacia ar moipoveba

Sromis, janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa saministro

Pasuxismgebeli: besarion kvetenaZe, sainformacio administraciis ufrosi specialisti

Pproeqtebi da donorebi: samxreT kavkasiis janmrTelobis sainformacio proeqti – CIDA;

pirveladi jandacvis ganviTarebis proeqti – msoflio banki

dazRvevis erTiani saxelmwifo fondi

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

proeqtebi: informacia ar moipoveba

donorebi: informacia ar moipoveba

socialuri daxmarebisa da dasaqmebis saxelmwifo saagento

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

proeqtebi: informacia ar moipoveba

donorebi: informacia ar moipoveba

daavadebis kontrolis saxelmwifo centri

pasuxismgebeli: merab mircxulava, sainformacio teqnologiebis departamentis ufrosi; e-mail: [email protected]

proeqtebi: janmrTelobis sainformacio sistemebi

donorebi: USAID, UNICEF

26

Page 29: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

Tbilisis meria; janmrTelobisa da socialur sakiTxTa departamenti

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

proeqtebi: informacia ar moipoveba

donorebi: informacia ar moipoveba

rogorc Cans, e.w. “Zalovan uwyebebsac” kargad ganviTarebuli sainformacio teqnologiis infrastruqtura aqvT, Tumca es uwyebebi sakuTari infrastruqturis Sesaxeb informacias ar iZlevian. unda aRiniSnos, rom es dawesebulebebi Tavs arideben informaciis miwodebas Tundac prezidentis administraciisaTvis, saqarTvelos mTavrobis qselis proeqtis ganviTarebasTan dakavSirebiT moTxovnis pasuxad.

saqarTvelos erovnuli uSiSroebis sabWo

pasuxismgebeli piri: informacia ar moipoveba

Tavdacvis saministro

pasuxismgebeli piri: informacia ar moipoveba

Sinagan saqmeTa saministro

Pasuxismgebeli: ivane reviSvili

saqarTvelos generaluri prokuratura

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

sasamarTlo sferoSi sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis infrastruqtura met-naklebad ganviTarebulia, rac msoflio bankis mier dafinansebuli sasamarTlo sistemis reformis proeqtis damsaxurebaa. unda aRiniSnos, rom am infrastruqturis Semdgomi ganviTarebac saWiroa, gansakuTrebiT eleqtronuli dokumentebis brunvis nawilSi.

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlo

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo

pasuxismgebeli: Teimuraz gogberaSvili, sasamarTlo statistikisa da informatizaciis departamenti

saqarTvelos saerTo sasamarTlo

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

27

Page 30: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

saerTaSoriso donori organizaciebis mier gaweuli mniSvnelovani daxmarebis miuxedavad (mag., evrokavSiris TACIS programis mier dafinansebuli proeqti “soflis meurneobis saministros finansuri marTvis gaumjobeseba”), Semdegi dawesebulebebi SeiZleba davasaxeloT, rogorc naklebad ganviTarebuli sainformacio da sakomunikacio teqnologiis mqoneni:

centraluri saarCevno komisia

pasuxismgebeli: rusudan lelaSvili, sainformacio teqnologiebis departamentis xelmZRvaneli

garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saministro

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministro

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

ltolvilTa da gansaxlebis saministro

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

soflis meurneobis saministro

pasuxismgebeli: daviT baramiZe, sainformacio teqnologiebis departamentis xelmZRvaneli

e-mail: [email protected] qvemoT CamoTvlil uwyebeSi sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis infrastruqturis ganviTarebaze informacia ar moipoveba:

aWaris avtonomiuri respublikis mTavroba

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

afxazeTis avtonomiuri respublikis mTavroba

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

evrointegraciis saxelmwifo komisia

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

saqarTvelos reformebis koordinaciis saxelmwifo ministris samsaxuri

pasuxismgebeli: giorgi axalaia mTavari specialisti – kompiuteruli qselis administratori

saqarTvelos saxalxo damcveli

pasuxismgebeli: informacia ar moipoveba

28

Page 31: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

prioritetuli programebi da proeqtebi

fizikur da iuridiul pirTa monacemebis saxelmwifo bankebis Seqmna sajaro reestris erovnuli saagento muSaobs iuridiuli pirebis monacemTa saxelmwifo bankis Sesaqmnelad.

axlad Seqmnilma samoqalaqo reestris saxelmwifo saagentom muSaoba daiwyo fizikuri pirebis monacemTa saxelmwifo bankis Sesaqmnelad.

es ori monacemTa baza iqneba saqarTvelos samTavrobo eleqtronul-sainformacio qselis ganviTarebis safuZveli.

saqarTvelos skolebis (saganmanaTleblo sistemis) kompiuterizacia da internetizacia ganaTlebisa da mecnierebis saministro, saqarTvelos sajaro skolebis kompiuterizaciis programis – “irmis naxtomis”2 farglebSi, muSaobs saqarTvelos skolebis kompiuterizaciasa da internetis xelmisawvdomobaze.

“irmis naxtomi” 4-wliani programaa, romelsac kidev 4 wliT gagrZelebis realuri perspeqtiva aqvs. programa moicavs saqarTveloSi moqmed 3000-ve sajaro skolas.

2005 wlis martSi saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministrom, estoneli eqspertebis daxmarebiT, saqarTvelos skolebis kompiuterizaciis programa (“irmis naxtomi”) wamoiwyo. programis mTavari mizani saqarTveloSi saganmanaTleblo sistemis modernizebis xelSewyobaa. es qveynis masStabiT skolebze dafuZnebuli sainformacio da sakomunikacio teqnologiis infrastruqturis SeqmniTa da Tanamedrove sainformacio teqnologiebze xelmisawdomobis SesaZleblobis zrdiT unda iqnes miRwuli.

skolebis kompiuterizaciis programa “irmis naxtomi” Zalzed efeqtur Tanamedrove iniciativad iTvleba, romelmac gavlena unda moaxdinos saqarTvelos saganmanaTleblo sistemaze, qveynis ekonomikur da sazogadoebriv winsvlaze. axali sainformacio teqnologiebis ganaTlebis sferoSi gamoyeneba umniSvnelovanesi faqtoria saqarTvelos saxelmwifos zogadi rekonstruqciisa da globalur procesebSi misi CarTvis procesSi.

fondi `irmis naxtomi~ saqarTvelos prezidentis brZanebulebiT saqarTvelos ganaTlebis saministrosTan 2005 wlis seqtemberSi dafuZnda. fondis sameTvalyureo sabWo Zalzed warmomadgenlobiTia da aerTianebs ganaTlebis saministros, ekonomikuri ganviTarebis saministros, saqarTvelos erovnuli komunikaciebis komisiisa da

2 proeqt “irmis naxtomis” generaluri gegma mocemulia danarTSi

29

Page 32: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

parlamentis maRali Tanamdebobis pirebs, saqarTvelos samoqalaqo sazogadoebisa da biznes-asiciaciebis TvalsaCino warmomadgenlebs, univeristetebisa da skolebis maswavleblebis wamomadgenlebs.

programis mimdinare faza (2005-2009) uzrunvelyofs:

• TiToeul skolaSi kompiuterisa da internetis xelmisawvdomobas;

• axali saswavlo kompiuteruli programebis Seqmnasa da Sesabamis momsaxurebas;

• xarisxian teqnikur mxardaWeras;

• maswavleblebisa da moswavleebis mier sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis gamoyenebisaTvis saWiro unar-Cvevebis dauflebas;

• saswavlo programaSi sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis integracias;

• ganaTlebis marTvis sainformacio sistemis integracias skolis, raionis da qveynis doneebze.

programa Seiqmna saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministroSi estoneli da adgilobrivi eqspertebis monawileobiT. programa ganixila da daamtkica saqarTvelos mTavrobam da proeqtis centraluri biujetidan xangrZlivad mxardaWeris valdebuleba aiRo. aseve navaraudebia damatebiTi saxsrebis gamoyofa adgilobrivi biujetebidan.

programis gansaxorcieleblad saWiro biujeti (2005-2009 wlebSi) 26,459,200 laria. 2005 wels saxelmwifo biujetidan programis dasafinanseblad 3 milioni lari gamoiyo. aseve mniSvnelovania donori organizaciebidan da sazRvargareTis qveynebidan miRebuli damatebiTi kontribuciebi.

dafinanseba gamoyenebul iqneba:

skolebis Tanamedrove sainformacio teqnologiebiT aRsaWurvad;

skolebSi internet-kavSiris uzrunvelsayofad;

qarTul enaze kompiuteruli saswavlo programebis Seqmnisa da srulyofisaTvis;

treningebisa da konferenciebis mosawyobad.

dReisaTvis Sesrulebulia Semdegi samuSaoebi:

Ria tenderiT SeZenil iqna pirveli 1200 Tanamedrove kompiuteri;

kompiuterebi danawilda saqarTvelos 8 qalaqis 200 skolaSi;

saukeTeso adgilobrivma programistebma, saskolo miznebisaTvis, specialurad Seiqmnes da kompiuterebze dayenes LINUX-ze dafuZnebuli Ria operaciuli sistema;

mimdinareobs zemoaRniSnuli operaciuli sistemisa da kompiuteruli programebis Targmna, romlis dasrulebis Sedegad

30

Page 33: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

miviRebT pirvel sruliad qarTul kompiuters yvela asakis moswavleTa da maswavlebelTaTvis;

mimdinare akademiuri wlis bolosTvis unda dasruldes 2000 maswavleblis gawvrTna kompiuterul unar-CvevebSi;

ramdenime samuSao Sexvedra mieZRvneba sainformacio da sakomunikacio teqnologiis saswavlo procesSi integraciisa da veb-ze dafuZnebuli saganmanaTleblo proeqtebis sxvadasxva aspeqtebs (Caatareben wamyvani estoneli eqspertebi).

mniSvnelovania, rom am proeqtis warmatebul ganxorcielebas Rirebuli damatebiTi efeqtebi eqneba. es, pirvel rigSi, infrastruqturis ganviTarebaa. imis gaTvaliswinebiT, rom proeqtiT igegmeba qveynis masStabiT internetis xelmisawvdomoba, Zneladmisadgomi (maRalmTiani) raionebis soflebis CaTvliT, nebismier saxelisuflebo dawesebulebas eqneba samTavrobo qselSi CarTvis SesaZlebloba.

eleqtronuli dokumentebis brunvis integrirebuli saxelmwifo sistemis Seqmna

dRes energetikis saministro erTaderTi saxelmwifo dawesebulebaa saqarTveloSi, romelic flobs da iyenebs eleqtronuli dokumentebis brunvis sistemas.

am saministros gamocdileba, SesaZloa, kargi magaliTi iyos sxva samTavrobo dawesebulebebisaTvis, magram rogorc zemoT aRiniSna, eleqtronuli xelmowerisa da eleqtronuli dokumentebis Sesaxeb kanonmdeblovbis ar arseboba amuxruWebs am sakiTxis ganviTarebas.

eleqtronuli mmarTvelobis kompiuteruli sistemis Seqmna

2004 wels saqarTvelos mTavrobasTan Sexvedris Semdeg sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis sferoSi msoflioSi wamyvanma kompaniam – Cisco Systems (www.cisco.com) - survili gamoTqva, mxari daeWira saqarTvelosTvis samTavrobo dawesebulebebis qseluri infrastruqturis ganviTarebaSi. Cisco Systems mzad aris, qarTveli eqspertebis mier momzadebuli proeqtis Sesabamisad 1 milion dolarad (preiskurantis fasi) miawodos saqarTvelos sakuTari produqti. es araCveulebriv SesaZleblobas aZlevs qveyanas ganaaxlos samTavrobo dawesebulebebis qseluri infrastruqtura Tbilissa da saqarTvelos regionebSi da Seqmnas samTavrobo qseli. cxadia, mxolod Cisco-s daxmareba ar iqneba sakmarisi proeqtis gansaxorcieleblad. saWiro gaxdeba mniSvnelovani damatebiTi saxsrebis mozidva. qvemoT SemoTavazebuli proeqti moicavs Cisco Systems-ebis wvlils arsebuli qseluri infrastruqturis ganaxlebasa da saqarTvelos samTavrobo qseluri infrastruqturis SeqmnaSi. Tumca, programis warmatebiT ganxorcielebisaTvis saWiroa aucilebeli damatebiTi resursebis detaluri daTvlac.

31

Page 34: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

Cisco Systems daukavSirda saqarTvelos samecniero-saganmanaTleblo kompiuteruli qselebis asociacias - GRENA (www.grena.ge) saqarTvelos mTavrobis mxardaWerisaTvis proeqtis Cisco-s nawilis mosamzadeblad. proeqti3 momzadebulia saqarTvelos prezidentis administraciis Txovnis safuZvelze da saerTaSoriso respublikuri institutis finansuri mxardaWeriT.

proeqtis ganviTarebis sawyis etapze ramdenime uwyeba SeirCa. proeqtSi CarTul saxelmwifo uwyebaTa sia TbilisSi moicavs:

1. saxelmwifo kancelarias;

2. parlaments;

3. ekonomikuri ganviTarebis saministros;

4. energetikis saministros;

5. finansTa saministros;

6. ganaTlebisa da mecnierebis saministros;

7. garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saministros;

8. iusticiis saministros;

9. Sromis janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros;

10. kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros;

11. sagareo saqmeTa saministros;

12. soflis meurneobis saministros.

am proeqtSi qveynis masStabiT kidev ramdenime saxelmwifo uqyeba miiRebs monawileobas:

1. aWaris avtonomiuri respublikis mTavroba;

2. saqarTvelos prezidentis rwmunebulis samsaxuri samcxe-javaxeTSi;

3. saqarTvelos prezidentis rwmunebulis samsaxuri Sida qarTlSi da qalaq goris administracia;

4. saqarTvelos prezidentis rwmunebulis samsaxuri imereTSi da qalaq quTaisis administracia;

5. saqarTvelos prezidentis rwmunebulis samsaxuri mcxeTa-mTianeTSi;

6. saqarTvelos prezidentis rwmunebulis samsaxuri guriaSi;

7. saqarTvelos prezidentis rwmunebulis samsaxuri qvemo qarTlSi;

8. saqarTvelos prezidentis rwmunebulis samsaxuri kaxeTSi da qalaq Telavis adminsitracia;

3 proeqtis dokumenti mocemulia danarTSi.

32

Page 35: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

9. saqarTvelos prezidentis rwmunebulis samsaxuri samegrelo-zemo svaneTSi da qalaq zugdidis administracia.

saqarTvelos erTiani geografiuli sainformacio sistemis Seqmna

ramdenime samTavrobo dawesebuleba, rogorebicaa: ekonomikuri ganviTarebis saministro, ganaTlebisa da mecnierebis saministro, jandacvis saministro, samoqalaqo reestris erovnuli saagento da saqarTvelos erovnuli banki saWiroebs geografiul sainformacio sistemebs. zogierTma maTganma daiwyo am saxis sistemebis SemuSaveba, magram, samwuxarod, es samuSaoebi koordinirebuli ar aris da dawesebulebebis uSualo saWiroebebs efuZneba. Aaman, momavalSi SeiZleba sirTule Seuqmnas erTiani geografiuli sainformacio sistemis Camoyalibebas.

am mimarTulebiT garkveuli progresi iqna miRweuli 2006 wlis martSi gamarTul samuSao jgufis Sexvedraze: Sesabamisi saministroebis warmomadgenlebi SeTanxmdnen, koordinairebulad warmarTon saqmianoba erTiani geografiuli sainformacio sistemis Sesaqmnelad (ix. qvemoT).

saqmianobis koordinacia

2006 wlis TebervalSi ekonomikuri ganviTarebis saministros iniciativiT, samTavrobo struqturebSi sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis sakoordinacio samuSao jgufi Camoyalibda. samuSao jgufi Sedgeba saministroebisa da yvelaze metad ganviTarebuli sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis ifnrastruqturis mqone sxva samTavrobo dawesebulebebis sainformacio teqnologiebis departamentebis warmomadgenlebisagan. kerZod:

• prezidentis administracia da saxelmwifo kancelaria (saqarTvelos mTavroba);

• saqarTvelos parlamenti;

• ekonomikuri ganviTarebis saministro;

• ganaTlebisa da mecnierebis saministro;

• saqarTvelos sajaro skolebis kompiuterizaciis programa “irmis naxtomi”;

• energetikis saministro;

• iusticiis saministro;

• sajaro reestris erovnuli saagento;

• samoqalaqo reestris erovnuli saagento;

• finansTa saministro;

• saxelmwifo sagadasaxado departamenti;

• sabaJo departamenti;

33

Page 36: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

• saxelmwifo xazina;

• saqarTvelos erovnuli banki;

• sagareo saqmeTa saministro.

meore etapze igegmeba Semdegi uwyebebis warmomadgenlebis mowveva:

• jandacvis saministro;

• garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saministro;

• soflis meurneobis saministro.

samwuxarod, e.w. “Zalovani uwyebebi” (Tavdacvis saministro, Sinagan saqmeTa saministro da sxv.) usafrTxoebis zomebze apelirebiT uars acxadeben nebismier erTobliv iniciativaSi monawileobaze.

samuSao jgufis Sexvedrebi igegmeba or kviraSi erTxel. jgufis wevrebi cvlian informacias sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis sferoSi mimdinare da dagegmili proeqtebis Taobaze; ganixilaven sferoSi arsebul ZiriTad problemebs, SesaZlo TanamSromlobis saSualebebsa da gzebs.

jgufis muSaoba dadebiTia, Tumca samwuxarod jgufs samarTlebrivi statusi ar gaaCnia da miRebuli gadawyvetilebebi iuridiulad savaldebulio ar aris, Sesabamisad, SeiZleba naklebad efeqturi iyos.

34

Page 37: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

el-gamWvirvaloba – arsebuli mdgomareoba da mTavari sisusteebi

upirveles yovlisa, unda aRiniSnos, rom saxelmwifo uwyebebis centralizebuli veb-gverdi an portali ar arsebobs. saZiebo sistemebi, rogoricaa www.internet.ge, ar Seicavs bmulebs zogierTi qvemoT CamoTvlili veb-gverdisaTvis. samTavrobo veb-gverdebis umetesobas aqvs urTierTmiTiTebis Rilakebi, Tumca isini srulyofili ar aris. Sesabamisad, saWiro veb gverdebis moZieba problemuria.

ufro metic, ar arsebobs erTiani dadgenili standarti internet gverdebis misamarTebisaTvis da samTavrobo dawesebulebebs internet gverdebi gansxvavebuli domenebiT aqvT: mag.: http://www.mod.gov.ge (Tavdacvis saministro); http://www.minenergy.gov.ge (energetikis saministro); http://www.mof.ge (finansTa saministro); http://www.police.ge (Sinagan saqmeTa saministro); http://moe.caucasus.net (garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saministro).

zogierTi veb gverdi ar muSaobs an gverdebis umetesoba “damuSavebis procesSia”.

qvemoT mocemulia ZiriTadi samTavrobo dawesebulebebis sia veb-gverdebis miTiTebiT:

saqarTvelos prezidenti

Web Site: http://www.president.gov.ge saqarTvelos parlamenti

Web Site: http://www.parliament.ge saqarTvelos mTavroba

Web Site: http://www.government.gov.ge aWaris avtonomiuri respublikis mTavroba

Web Site: http://www.adjara.gov.ge afxazeTis avtonomiuri respublikis mTavroba

Web Site: http://www.abkhazeti.info veb-gverdi ar muSaobs

saqarTvelos erovnuli uSiSroebis sabWo

Web Site: http://nsc.gov.ge saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlo

Web Site: http://www.constcourt.gov.ge saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo

Web Site: http://www.supremecourt.ge saqarTvelos saerTo sasamarTlo

Web Site: http://www.court.gov.ge

35

Page 38: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

saqarTvelos generaluri prokuratura

Web Site: http://www.pog.gov.ge saqarTvelos saxalxo damcveli

Web Site: http://www.ombudsman.ge centraluri saarCevno komisia

Web Site: http://www.cec.gov.ge

36

Page 39: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

kontrolis palata

Web Site: http://www.control.ge evro integraciis samTavrobo komisia

Web Site: http://www.eu-integration.gov.ge saqarTvelos reformebis koordinaciis saxelmwifo ministris samsaxuri

Web Site: http://www.reforms.ge veb-gverdis umetesi nawili axla iqmneba

ganaTlebisa da mecnierebis saministro

Web Site: http://www.mes.gov.ge ganaTlebis reformis programa – proeqti `ilia WavWavaZe~

Web Site: http://www.reform.edu.ge Sefasebisa da gamocdebis erovnuli centri

Web Site: http://www.naec.ge saqarTvelos sajaro skolebis kompiuterizaciis programa “irmis naxtomi”

Web Site: http://www.dlf.ge garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saministro

Web Site: http://moe.caucasus.net bmulebis umetesoba axla muSavdeba

ekonomikuri ganviTarebis saministro

Web Sites: http://www.economy.ge http://www.privatization.ge

statistikis departamenti

Web Site: http://www.statistics.ge energetikis saministro

Web Site: http://www.minenergy.gov.ge bmulebis umetesoba axla muSavdeba

Tavdacvis saministro

Web Site: http://www.mod.gov.ge iusticiis saministro

Web Site: http://www.justice.gov.ge sajaro reestris erovnuli saagento

Web Site: http://www.napr.gov.ge samoqalaqo reestris erovnuli saagento

Web Site: http://www.cra.gov.ge

37

Page 40: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

veb-gverdi ar muSaobs

38

Page 41: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministro

Web Site: http://www.mc.gov.ge veb-gverdi ar muSaobs

ltolvilTa da gansaxlebis saministro

Web Site: veb-gverdi ar iZebneba

sagareo saqmeTa saministro

Web Site: http://www.mfa.gov.ge Sinagan saqmeTa saministro

Web Site: http://www.police.ge soflis meurneobis saministro

Web Site: http://www.maf.ge finansTa saministro

Web Site: http://www.mof.ge saxelmwifo sagadasaxado departamenti

Web Site: http://www.tax.ge sabaJo departamenti

Web Site: http://www.customs.gov.ge saxelmwifo xazina

Web Site: Nveb-gverdi ar iZebneba

saqarTvelos erovnuli banki

Web Site: http://www.nbg.gov.ge Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro

Web Site: http://www.healthministry.ge gaerTianebuli saxelmwifo sadazRvevo fondi

Web Site: http://www.susif.ge socialuri daxmarebisa da dasaqmebis saxelmwifo saagento

Web Site: http://saesa.gov.ge daavadebis kontrolis erovnuli centri

Web Site: http://www.ncdc.ge Tbilisis meria; jandacvisa da socialur sakiTxTa departamenti

Web Site: http://www.thsd.ge saqarTvelos wamlis saagento

Web Site: http://www.gda.ge

39

Page 42: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

adgilobrivi mmarTvelobis organoebis veb-gverdebi:

Tbilisis meria

Web Site: http://www.tbilisi.gov.ge bmulebis umetesoba axla muSavdeba

Sida qarTlis oficialuri veb-gverdi

Web Site: http://www.shidakartli.ge bmulebis umetesoba SemuSavebis stadiaSia

qvemo qarTlis oficialuri veb-gverdi

Web Site: http://kvemokartli.gov.ge samcxe-javaxeTis regionaluri samTavrobo veb-gverdi

Web Site: http://www.s-j.ge imereTis regionaluri portali

Web Site: http://www.imereti.ge samegrelo-zemo svaneTis regionaluri administracia

Web Site: http://www.szs.gov.ge bmulebis umetesoba axla muSavdeba

zogadad SeiZleba iTqvas, rom samTavrobo portalebis umetesobis veb-gverdebis yvelaze ukeTesad ganviTarebuli nawilia “statuti” an “kanonmdebloba”. umetes SemTxvevebSi veb-gverdebi gamoyenebulia rogorc sareklamo instrumenti – presrelizebis, axali ambebisa da a.S. gamosaqveyneblad.

zog SemTxvevaSi veb-gverdze saxelmwifo satendero gancxadebebis gamoqveynebac xdeba. xSirad es erTaderTi miniSnebaa “gamWvirvalobaze”.

zogierTi veb-gverdi sakmao informaciis Semcvelia: saqarTvelos parlamentisa da iusticiis saministros veb gverdebi sakanonmdeblo aqtebis interaqtiul bazas moicavs; jandacvis saministrom daiwyo frinvelis gripis Sesaxeb informaciis gamoqveyneba, Sinagan saqmeTa saministro regularulad aqveynebs danaSaulis qronikas, a.S.

erTaderTi `sasiamovno~ gamonaklisia energetikis saministro, sadac eleqtronuli dokumentebis brunvis sistema muSaobs. moqalaqeebs SeuZliaT maTi werilis statusis gageba saministros veb-gverdidan, werilis registraciis nomris mixedviT.

rac Seexeba adgilobrivi mmarTvelobis veb-gverdebs, ganviTarebis zogadi done sakmaod dabalia – bmulebis umetesoba ar muSaobs. erTaderTi gamonaklisi imereTis regionaluri portali (savaraudod, es saukeTeso samTavrobo portalia saqarTveloSi) da nawilobriv qvemo qarTlis oficialuri veb-gverdia. Tumca, miuxedavad am

40

Page 43: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

yvelafrisa, saxelisuflebo veb-gverdebis umetesoba Sors aris el-gamWvirvalobis Tundac minimaluri standartebisgan.

amas ori ZiriTadi mizezi aqvs:

1. saqarTvelos moqmedi kanonmdebloba samTavrobo dawesebulebebisgan ar moiTxovs el-gamWvirvalobasTan dakavSirebul raime saqmianobas. amdenad, el-gamWvirvalobis ganviTareba saxelmwifo institutSi maRali Tanamdebobis pirebis da/an sainformacio teqnologiebis departamentis `keTil nebazea~ damokidebuli;

2. TanamSromlebs, romlebic SesaZloa pasuxismgeblebi iyvnen saxelmwifo institutebSi el-gamWvirvalobis ganviTarebaze, ar aqvT specialuri codna am sakiTxTan dakavSirebiT. am TanamSromlebs sWirdebaT specialuri treningi da damxmare dokumentacia el-gamWvirvalobis ganviTarebis ZiriTadi principebisa da moTxovnebis Sesaxeb.

41

Page 44: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

daskvnebi

`saqarTveloSi sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis proeqtSi~-Si Camoyalibebuli koncefcia, SesaZloa gamoyenebul iqnes qveyanaSi sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis saxelmZRvanelo dokumentad.

saqarTveloSi el-gamWvirvalobis sistemebis ganviTarebis ZiriTadi susti mxareebia:

3. sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganuviTarebeli infrastruqtura;

4. sainformacio teqnologiebis mcodne TanamSromelTa nakleboba;

5. eleqtronuli komerciisa da el-mmarTvelobis maregulirebeli kanonmdeblobis ukmarisoba;

6. sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebaze, koordinaciasa da kontrolze pasuxismgebeli samTavrobo struqturis ar arseboba;

7. el-gamWvirvalobis sistemebis ganviTarebis dabali done, gansakuTrebiT ki eleqtronuli dokumentebis brunvis integrirebuli saxelmwifo sistemis ar arseboba samTavrobo dawesebulebaTa umetesobaSi;

8. saqarTvelos moqmed kanonmdeblobaSi el-gamWvirvalobisaTvis dawesebuli moTxovnebis ar arseboba samTavrobo institutebisaTvis;

9. samTavrobo dawesebulebebis TanamSromelTa codnis dabali done el-gamWvirvalobasTan dakavSirebul sakiTxebze.

amis miuxedavad, zogierT sferoSi garkveuli progresia miRweuli. esaa:

10. iuridiul da fizikur pirTa monecemebis saxelmwifo bankebis Seqmna;

11. qveynis skolebis kompiuterizacia da internetizacia;

12. eleqtronuli dokumentebis brunvis integrirebuli saxelmwifo sistemis Seqmna;

13. saqarTvelos erTiani geografiuli sainformacio sistemis Seqmna;

14. samTavrobo institutebis saqmianobis kooridnacia eleqtronuli mmarTvelobis kompiuteruli sistemis Sesaqmnelad.

el-gamWvirvalobis sferoSi mdgomareoba Zalzed Sorsaa sasurvelisgan. miuxedavad imisa, rom samTavrobo dawesebulebaTa umetesobas veb-gverdebi aqvs, mxolod mcire maTgani Tu aris informaciuli.

42

Page 45: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

rekomendaciebi kvlevis daskvnebis safuZvelze saqarTveloSi el-mmarTvelobisa da el-gamWvirvalobis sistemebis ganviTarebis sferoSi momuSave sxvadasxva ZiriTadi organosTvis Semdegi rekomendaciebis micema SeiZleba:

rekomendaciebi samTavrobo dawesebulebebisaTvis:

15. sainformacio da sakomunikacio teqnologiis ganviTarebaze,

koordinaciasa da kontrolze pasuxismgebeli samTavrobo organos dafuZneba;

16. sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis sferoSi qarTuli enis standartis SemuSaveba;

17. saqarTveloSi eleqtronuli komerciisa da el-mmarTvelobis Sesaxeb kanonmdeblobis SemuSaveba da daxvewa, gansakuTrebiT – cifruli xelmoweris, cifruli dokumentebis Senaxvis, informaciis Tavisuflebis, inteleqtualuri sakuTrebisa da saavtoro uflebebis dacvis kuTxiT;

18. samTavrobo institutebs Soris el-mmarTvelobisa da el-gamWvirvalobis sferoSi yvela urTierTobis koordinacia;

rekomendaciebi donori organizaciebisTvis

19. el-mmarTvelobisa da el-gamWvirvalobis ganviTarebis sferoSi saxelmwifo institutebisaTvis gaweuli daxmarebis koordinacia;

20. samTavrobo institutebis TanamSromelTa codnis amaRlebisasTvis el-gamWvirvalobis specialuri trening-programebis dafinanseba;

21. el-gamWvirvalobis komponentebis ganviTarebis moTxovna samTavrobo institutebisaTvis sainformacio da sakomunikacio teqnologiebTan dakavSirebuli proeqtebis dafinansebisas.

rekomendaciebi proeqtisaTvis “el-gamWvirvalobis mSenebloba saqarTveloSi” (LGI, OSI-is sainformacio programisa da fond `Ria sazogadoeba-saqarTvelos~ erToblivi proeqti)

22. samTavrobo institutebSi el-gamWvirvalobis ZiriTad principebsa da moTxovnebTan dakavSirebiT rekomendaciebis momzadeba da mxardaWera;

23. el-gamWvirvalobis ganviTarebis ZiriTad principebze samTavrobo institutebis TanamSromelTa treningis momzadeba da Catareba;

24. el-gamWvirvalobis Semcveli sajaro informaciis Sesaxeb axali kanonis proeqtis momzadeba da misi miRebis lobireba;

43

Page 46: el-gamWvirvalobis danergva saqarTveloSisxvadasxva saswavlo disciplinaSi. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saswavlo kompiuteruli programis SemuSavebas. es programebi unda Seiqmnas

25. el-gamWvirvalobisa da el-mmarTvelobis sakiTxebTan dakavSirebiT adgilobriv arasamTavrobo da donor organizaciaTa saqmianobis koordinacia.

44