& F. A 7.DISSERTATIO ACADEMICA,

De

PROVITONTIA DEICIRCA

EXSTRUCTIONEM TEMPLO-RUM SVIO-GOTHIOORUM

ADMODUM CONSPICUA,Cujtjs Partern Priorern,

Xoftfatfu AwplifJ. Fac. Pbil. in Reg. ad Aararn Academ'ta%PRiESIDE

Mas JOHANNEBILMARK,

Hist. & Phix. Pract. PROF. Reg. & Ord,Publico Examini jttbmittit

S_-ipendi.a_.ujs Regjus

CAROLUS FRID. BRUNBERG,Sudermannia-Svecus,

In AUDIT. MAJORI. Die XXV. Junii MpCCLXV.Horis Anre Meridiem Solitis,

ABO£Imprefiit Johamnei CHsisTornoßus Fbencj-EU.

S:_s Rm> MAJ:thMAGNvC FIDEI VIRO,

S. S.Theol. DOCTORI longe Celeberrimo, inclyts Dioeceifeos Screngnefenfis EP.kSCOPO Emm.nriiT.rr.->, ejusdem Coa-fil.orii Ecclefiaftici PR^ESIDI gvavi(Timo , & Regii ibidsta

Gymnafii Scholarumque per roram Dio.cefin EPHORQadeuratifT.mo,

Revfrkndissimo DOMINO,

JACOBO SERENIO,M&CENATI MAXIMO»

\JFVEM. "bb.Maxima.'

In. Ecclefiam. Patriarr. Et, LiKeraS*Pratcipue,

In, Hiftonanu Svethis, EcclefiaflicsnsiMerira,

On-.nes. Ec, Sirguli. Sufpi.iunr,HUIC.

I irccraTur*. Er. Litferatorum,Magno. PROMOTORI. AC. PATRONO.

Exiguam, Har... DifTerrationem, Academicam*Itr.

Pignus, DevotifTimi. Animi.Dat. Dicar. Et. Confecrat.

Nee. Nob,Tcnafs. Suas. Sp.s, Gommendar,J.EVERENDISSIMI NOMINIS

eliens Jevotidimt.!CAROLUS FRID, BRUNBERG*

Kongi. MAj:tsTro-Tj.nare, Öfverste-Lieutenant vid Defs Tavaftehug

Repemente, famt Riddare af Rongl. Svärds-Orden,Välborne HERREN,

Herr CARL CONSTANTINDe CAR N ALL,

Jag borde med rätta låta, få val Välborne Herr Öfverfie»Lieutenantens och Riddarens Egen Förnäma Perfon, fomock Defs mångahanda vignga värf och göromåi, färde-les vid deffa högltangelägna Riks värdande tider, affaräckamig ifrån at framkomma med mitt ringa och ohöffade Pappers-kram. Men den höga ynnefl jag ftädfe ärfarit ifrån förftaftund jag feck äran at blifva fedd af Välborne Herr Öf-v_r_.e-Lieutenan.en och Riddaren, och sntogs til Defs endavälartade och allmänt älfnade Herr Sons Handledare, drif-ver mig til denna djerfhet, och iemnar mig tiifälle at för-klara til någon del mkt tackfamma finnes vördnadsfulla rö-relfer. Genom Eder friKoftighet, Nådige Herre, träder det-ta AcademifKa arbetet i dagsljufet, Eder (ilfKiifver jag allden upkomvr, fom jag kan framdeles häraf förvarna. Såflor min oförmögenhet är, at kunna alt fådant aftjena, fåbrinnande äro de dageliga böner fom til den Högfta Gudenjag fKal upfända för Välborne Herr Öfverfte-Lieurenantensoch Riddarens Egen och Defs Förnäma Familles beftämijoaVäl. Framhärdar med djupefta vördnad

Välborne Herr ÖFVERSTE L!EUTENANTENSOch RIDDARENS

alkröilm jukaftckjen ,-ircCARL F, BRUN BERG,

KoNGt. MAJ.tSTro-Tjenare och Capitaine vid Defs Lif-Dragone.'

Regemente,Väleokne HERREN,

Herr BERNDT JOHANENESCHIÖLDH,

Jag vördar inneTligen en blid Förfyn, fom låtit mig blifvafå känd af Välborne Herr Capita.nen, ac mig blifvicanförtrodd Defs enda unga välartade Herr Sons vård ochiKötfel. Alt detta anfer jag billigt för uphofvet til all minvidare fortkomft uti påbegynta ftudier, under mina fvåraoch tryckande omftändigheter. Utan Eder, min Höggunfti-ge Gynnares hjelp och undfättning, hade jag ännu til äfven-tyrs, fafom förr, måft ligga qvar under vanmagt. Dennaarterida gunft, fom jag aldiig til fuUo kanafbörda, mal al-tid blifva i frifnt ärkänflofullt minne, och för mirt Ijufvafteröje fKal räknas, at dageligen anropa Himmelens HERie,om min Höggunftige Gynnares, med Defs Förnäma Famillesftadigtvarande väl och fällhec.

Förblifver med djupefla vördnad

Välborne Herr CAPITAINENS

ÖJmjukafte tjenareCARL F, BRUN BERG.

PR^FATIO.Ggncidit proh! dolor a?ras noftra in cag> tempora, quibus Hli etiam, qui pro»Pg pter ingenii atque judidi aciera com-É» mendari vol un t, providam Sum-

mi Numinis curam non folum in du-bium vocant, verum quoque errorem fuum fpecioforationum fuco apte incruftare nituntur« Quamvisautem hi ipfi videri velint, animos mortalium hocplacito confirmafle 3c a variis (uperftitionibus liberas-fe; re tamen ipfa «5c verum robur 5c juftam tran-quilikatem illis fubducunr. Sicut enim planta bene-iicis radiis folaribus: non fota, langvida evadir» necdebitam viriditatem 5c confiftentiam adtingit,* ita quo-que animus, graviffimis ceteroquin Philofophiaj pra?-ceptis imbutus» nifi paternam DEI curam in fe re-flexam agnofcat, aequabiiern vlgorem nequaquam con-fervabit. Hujus vero fedula meditatio in feeundis ex-fultantes noftros adfeclus moderatur, 5c corda propteradverfiratum moles evanida erigit atque exhilarar.Cum itaque ha?c confideratio tot tantaque fecum fe-rat commoda* ingenuum quemvis decet, luculennfil-rna, quae fefe paflim ofFerunt, bonitatis Divinas vefti-gia attente legere, lectaque in fuam convertere utili-tatem. Eltautem hoc opus admodum prolixum , cviriteexplicando-tenuis, qualis noftra eft > indnftria havd

A * iuf-

2fufficit; quamobrem particulam ejusdem folummodoelegimus, breviter oftenfuri, guam clare Divina fefemänifeftaverit Providentia circaTxftruftionem Tem-plorum Svio«Gothicorum. A Te vero» B. L. in an»teceflum enixe rogamus, velis, qua? Tua eft a:quani«mitas, juveniies hofce conatus meiiorem in parteminterpretari.

§. UAntequam ad ipfum argumentum, cujus tra&atio-nem in nos fufcepimus, enucleandum progredi-mur, juvat tenninos, qui in fronrifpicio noftra? o-pella? occurrunt, paueis exponere. Per Providentiamitaque Divinam intelligimus Aétum DEI ad extra, quoomnium rerum creatarum curam gerit, atque ad ea-rum aäiones efficaciflime concurrit, 5c ad bonum fi»nem easdem dirigit. Per curam vero indigitamus ftu»dium, quod perfeftioni alicujus Entis impenditur.Quamvis itaque Providentia 5c Praavidentia, (i voca-bulorum örtum folummodo refpiciamus , fynonymaplane fint , attamen ex confenfu tam Tneoiogorum ,quam Philofophorum praeftantiffimorum, illa latius fe-fe extendit, vel, vt ita dicam, magis negotiofa eft,quam hxc. Etenim cum Providentia iimplicem re-rum notitiam indigirat* Providentia res prasvifas fol*licite fover. Hinc expendenda eft vox Templi; undevero ha?c fuos arcellat natales, de eo difputare fo-lent Critici. Templum a templando id eft conjpiciendodeducit VARRO (a). Per templa autern veteres Ro-mani inrellexerunr certos cccli traflus , quos augurescapundorum aufpiciorum gratia lituo fuo defignabanr.

A Var*

3A Varrone diffentit SCALIGER, cvi Gra?ca vocabtnli hujus origo placet. Deduci enim pofle vocabiilumTempli vel a T.p«» feeare, vel a rtudgul' definire idenlmonet; adeoque remplum fignificac locum ab aliisfeparatum ér certis ita tiegotiis gerendis apttmu Di-verfas vero hss opiniones, fubtiles magis, guam uti-les illis difcutiendas relinquirous, qui nominum expia-narione magnopere deledantur. Nobis fufficiat indi-calle, quod per Templum intelligamus adern piblicam*cultiit Diviito perftciendo deftitiatam.

(a) V_d.Libr.Vl.de Ling, Latin.

§. 11.Diximus modo, Templa efle aedes, cultui Divi-

no confecrafas. Cumque homo a Summo rerum o-mninm Condirore duas acceperit partes effentiaies, a-nimam fcilicet & corpus; par omnino eft, vt utraquereverentiam, quam DEo propter fua.n ab ipfo depen-dentiam debet, tdtaram faciat; & proinde duplex me-rito conltituitur cultus Divmus, internus & extenius.Hi autern duo, fi fibi conftabunt, femper conjungen-tur, quod _eque neceffarium ef.,ac anima & corpus re«quiruntur ad conftituendum integrum hominem. Con*fiftit aurern Cultus Intemus in vera DEI cognitione,fmcero Ejus arnore, filiali rimore, hrma fiducia, ar-dente invocatione atque venerabunda gratiarnm a_.io»ne. Hujus itaqne necellitatem nemo facile impugna-bit, nifj qui pietatem & omnem fortis fuae fenfumtemere ejuravit. Externus vero culrus mctjr. corporisaliisque fignis, voce inprimis ik gel.ibus abfolvirur,

. . - A 2 ad

4

5qui hujus proftantiam acriter impugnanr, His igiturantagoniftis hoc loco erit obviam eundum. Eft igi-tur cultus publicus plurium hominum conventus, Ita-tuto loco didoque tempore eum in finem faétus, utconcordibus animis, confonis lmguis, fuppiicibus fi-gnis atque unitis viribus contendant ad peragendumcultum DEi fui tam internnm , guam externum. Ne-ceilarius eft hic cultus indoäis, quippe quibus admo-dum opportuna fubminiftratur occafio folidam inftitu-tionem de DiiO, fummisque, quibus eminet, perfe-ctionibus obtinendi, confolarionem item in adverfispcrcipiendi, nec non admonitiones 5c incitamenta adoifcia fua rite proftanda colligendi. Nec dodtioribusvenia erit concedenda. fi rempora locaque huic cul-tni dicata, proter fonticas cauflas fpernant. His enime^ercitiis partim animus illorum continuo in pietateccnfirmatur, qui alioquin fine his adminiculis facile he-r.efceret, parrim quoque proba hacvivendi ratione alios,qui exemplis potius s guam proceptis, quantumvis gra-vibus moventur, ad virtutum ftudium excitabunt. Lm»mo nifi hoc fiat, fimplieiores in erroneam iftam facileinduci poflunt opinionem, quod vel fuperbio profti-giis fafcinaci innocentes hos convenms fugiant, veletjam veritatem illius reiigionis, guam profiten viden-tur, in dnbium re ipfa vocenr. Ipfa denique remat-ura adfatim docer, culrum hunc in Templis opnmeperagi^ quippe quo funt loca eum in finem fep.rara,Hic enim nulli domeftiei Urepiruf, noftram interver-tunt aitentionem, odifien nu

6& ad Summum Numen velut dlrigunt, ut plura alfacommoda ficco jafn pnetereamus pede.

§* HLCum itaque Tempia rantum, quantum modo vi-

dimus, ad confervandum cultum Numinis conducanr,minime erir mirandum, quod omnes fere gentes fuahabuerint delubra; in quibus ficoti DEum inprimispraefentem effe crediderunr , ita quoque ibidem fan-flillime efle colendum cenfuerunt. Talia quoque in«de ab antiquiffimis temporibus exflxuenda curaruntScandia. incol-c, inter-quae Templum Uplalienfe ad.ocelebratum fuit, ut farna ejus ad exteras etiam re»giones tranfierit (.,) Quocirca qu_eri pofl.r: An Pro-videntia DEi circa horum delubrorom exflrtidionemfuerit confpicua, & quid.m in aliquam civium utilita-tem? ZEgre admodum hoc concedenr Eruditi, qui fu«perftitionem Athcfmo longe perniciofiorem efle pro-bare nituntur. Sicut aurem ingenuus quisque Jucu-lentifliina Bonitatis Divine vefligia übique cernit, itanec dubitat, quin ex d'_r_is adificiis ufus quidam adcives pervenerit, Per convenrus enim, qui in tern-plis placide fiebanr, ad focialirarem magis maglsqueformabanrnr homines, & per cultum hunc gencilium,l'cet in fe valde mancum , animi illorum exercitioquarundam virtutum fen lim adfutfiebanr. Immo fihomines ftjJ&ariatn feroper degiffent vitam, pericu-lum fuiflet, ne Rx.gjo Chriffiana nunquam vel nimisfero fuiflet recept.-. Nec ficco pede jam eft prderer-eundum, qnod nonmilla horum delubrorum in ufusCiiriftianorum demde opportune cefferint. Ante vero,

guam

7guam novo cultui dicari poffent, & Sacra Chriftiantillis invehi, neceflarium duxernnt, ut igne probe ex«piarentur. Teftem hujus rei habemns CAROLUM»Epifcopum Arolienfem,devDelubroUpfalienfi hoc mo-do diflerenrem: MCXXXIIX SUERCHR 1. jetitfundamenta Templi Cathedralis Upfala, & cum operevetufto 111. Deorum paganico ab YGEMUNDO igne pti'rificato & fantfificato conjunxit (b). Sed ad hoc Tern»pla in profente noftra dillertatione procipue non ad-tendimus, fed ad ca, quo poft exorram ChriftianaeDoärino lucem fuerunt exllruéta. Sicut igitur in pri-mitiva Ecclefia pietatis alumni, ceu adfatim docet Hi-ftoria, nulla templa per longum fatis tempus habue-runt, fed modo in privatis fidelium odibus, vel et-jam in ccemireriis 5c juxta fepufcra beate demortua-rum convenerunt, modo rurfus culrum facrum in oc-cultis locis, anrris videlicet 5c foveis fubterraneis per-egerunt, ut fic declinarent fovas illas perfecudcnumtempeftates, quas in ipfos concitarunt Imperatoresgenriles; ita probabile admodum eft, quod primi inScandia Cbrifttani non aufi fuerint odes publicas fibiexftruere, fed in privatis domiciliis exercitia pietatisperegerint. Verum ftatim poft receptam Chriftianamreligionem, 5c quidem jam Soculo IX. HERIGARiUS,urbis Birceniis Profe&us , ab Ansgario, una cum Re-ge Berone ad dicta Sacra converfus primus in Sveciatemplum Chriftianum erigendunvcuravit(V)- Similiterad finem circiter §oculi X. B Sigfridus perfvafir OLA»VO SKOTTKONUNG, ut arcem Hufabyenfem inVeftro-Gothia in fplendidara Bafiiicam 5c ufus Eccle-

lia-

8fiaf-icos commutaret(_-/). Ita qr_e''ero apftd Hos re*cepta fuit Chri.bana Rel.gio, pott breves agitationesf.abilem hie mvenit federn.(._) V/a. PerinGshlcldii Monument. UUer. P. I. Ft. /. C. 2. (&)■

cortfr. Eric, BenzeLU M'rmm, Ecctef. p m.ao. (c) yid.O?.RN-HIEI.MI Hifi- Ecc. p. m, to] Rembert. in vitam AritgJrii C/tp. 17,ita: Ibland them var Foooih-.n ther i Stadsnom Byrkö---Han bygde genftan epfer at han var döpter enakirKio, up-på Sino egno Fäderne och (jente GUdi, (d)Conf.DtfJcrt^de tlufaby*

§. iv.Quamvis autem nonnulla delubra,' ficut modo vi-

dimus, tempore introdudti Chriftianifmi confervatafuerint, pleraque tamen eorum pehitus demoiiendacurarunt Sacerdotes, qui ad noftfas appulerunt öras.In Dania proferrim facer hic vaftandi fervor ira My-ftas hos occupavit, ut fi WORMIUM {a) audiamus,:nulla talium odificiorum veftigia ibi amplius reperi-anrur, qui tamen ardor in Svethia 5c Norvegia rem*pla non ita delevit , ut non rudera eorum pafiinrconfpiciaritur. Contra ca autem *in lucis exftirpan-dis atque in Lapidibus ita didtis Rnnicis commi-nuendis induftriam fuam mafcule probarunt. 'Quidvero de hoc Doctorum iftorum Zelo ftatuendum fit,ambigua eft qua(tio. Dicam illis proprerea pleriquefcribunt Hiftorici, inprimis cum plurima, eademquepraeftantiflima, monimenta témere ita perdiderint, at-qne Hierarchio Pondficio, quo opdme viget, dumpopuli ignorantio tenebris involvuntur, ferocia fuamagisconfuluerint, guam propagationi Reiigionis Chri-

ftia-

9ftiana»; Nec nos negamus, quin Do&ores ifti a pra.vis fuis adfedtibus fefe m transverfum abripi non-nunquam pafTi fint; attamen in deftruétione horumdelubrorum tempore hoc fadta, Providentiam Divinamvalde confpicuam deprehendimus. Quantam enimvim atque efficaciam in animos hominum habueritcultus ille fuperftiriofus 5, cvi devori fuerunt, omniumfere temporum 5c loeorum Hiftofia abunde teftatur.Et ficut hic corimoniis procipue conftabat, 5c r^bustantum non omnibus quae eum in finem adbibeban-tur, opinio Diviniratis prolixe tribuebdrur; ita fa-cile inteliigitur, quod quamdiu religiofa ejusmodi mo-nimenta in omnium ocuiis verfabantur, nulla fermefpes fuperfuerit, ipfos ad aliam 5c meliorem dodlri*Ram pofle converti. Nihilo tamen minus conceden-dum, quod primi Do&ores Chriftiani , qui huc acces-ferunt, minus rigidos fefe probuerint, nec majoribusomnia priftino reiigionis adminicula eripuerinr; quatamen tacilitate fadtum eft, ut hybrida quaedam erner-geret religio, ex Sacris gentilium 5c Chriftianorummixta (ib) » quo in detrimentum Chriftianifmi fénfiminvalefcere potuit. Quod ne fieret, ipfa neceflitasceteris Chriftiano dodtrino proconibus injunxifle vi-detur , ut defperato malö heroicum quorerent reme-dium, atque magmfica illa odificia, quo continuamoffendiculorum materiam probere poffent 5c progres-fum Chriftianifmi impedire, funditus delerent. Quodetiam perfecerunt, licet hi aufus Antiftitibus vita non-nunquam conttiterint (7). Efto autem , quod Hifto-ria patrio aliqualem ita palla fit jadturam, multum

B ta-

10tsmen fi.mi. fucra*. Fant, &. qood perdideronf* opi-nione communi forte minns eff. Cum enim Scandi»navi tempore genrilismi litrerarum non admodum pe*riti fuerint, atque femplis ftiis raro alia inrulerinrmonumenta, quam idola, craffa admodum manu fa«bricata, probabiHter colligtmus , Hiftoriam illorumremporum ex his imaglnibus, fT vel ad noffram \ er»veni-lenr memoriam, parum lucis aecepiffe, Sine a.»gritudine itaque hifee tabuiis jamcaremus, praeferrimdom in mernoriam nobls revocamus , quod Majoresnof.ri cum his meliorem Doårirra* tbefaurum fibi per*mufaverinr, En igitur digitum DEJ, qui pro eo,quo genus humanum amp.eftitur amore parva difpen»dia magnis fa_pifFime compenfat commodis»(_*) Vid* Monument. Danit. Libr, h Cdp, 111. (_>) Lucufen.er

ftoc probac Mob. Dalii.cs in Hrfior. Patr. Tom, tjf. m, fJi*(e) Vid* Vastovh Vitf^qttit,p, m, 26.J& 27^ atiosque pajfimAuUores^

§. V.Dfcac autem forte quispiam, deflruflionem defu»

brörum Svio-Gothicorum seqi\o utcunque ferri potTeanimo, modo perverfo gemilium cultuf pura ac fin»eera fucceffiffet Do_.rina Chriftiana. Cum aurem con-flef, Pontifices Romanos jam tum Hferarehia? fua*fundamenta pofuiffe, adeoque veram Religionen. Chri»fiianam imperiofis fufs turpiter confpurcafle rnandatis,parum , vt mulris videtur, hac Sacrorum mutatroneIncrati funt Svio-Gothi. Ad guam objeåionem ffa-tim obfervamus; quod minus maliim in comparario-Ji6 majoris pro bono haberi poffit» adeoque licer am*

11babns coiicedawms manibus, Religionern Ron.a-.0-Ca»tholicam, guam Majores acceperunt, graviffimis labo-raffe n^vis, nihilo tamen minus infinkis parafangisfuperabat fuperf.itiofum gentilium cultum,

12pedo fuo fubjicere arroganter tentabant, nee facriseorum initiandos tam tormentis guam argumenris adfuam perducebant religionern, fangvinolentum illumalios convertendi modum, ut videtur, exofi. qui fe-quioribus fa?culis in ruinarn & dedecus generis bu-mani immane quantum invaluit. Denique in dogma»tibus rradendis, fimplici.ati ftuduerunr, & ea, qusePontificum Romanorum avaritia & dominandi libidoexcogitavertnt» vel celarunt, ratione flatus ejusmodiprudentiam imprasfentiarum exigente, vel parcius fal-tern divulgarunt. Quamobrem ADAMUS BREMEN-SIS de primis Chrii.iana. Do__rina. apud nos praedi»catoribus teftatur, quod curam rei fu* familiaris a-liis commiferint, vt Sciemia'fidei & cperum difciplinttSiucos & Danos. ftto ipforum mhiifferio magis aufpica*to adificarenu Cvi adfentir Nob. OERNHiELM: Pri*mit inquit, quihttc venerunt dotfuri pietatem- aliaiis*fimi erant a fiudio colltgendarum opttm y ve viderenturplus amaregentispecunias, qtTam ammas; itaqtie ANS-GARIUS, qttos huc miftt , Sacerdotes fallicite wcmiit *ve quid agerent cupide, tte qttid avare (b). Ex quibusjam liquido conftat, negotiofam omnino ftiiffe Divi-nam Providentiam in Majorum nol.rorum commodispromovendis.(a ) Vid. Dalini Hifl, Pat. Tom, dt. p, w» f I j*. (i) Vid, Hijf,

Eulef, Likr, l, Cap. 10. $♦ g2,

Quo tenuiora funt rerum quarumvis princjpia, 5cquo majoris ramen mcmenti arque ab humana potenrialongius remor* funt ipf* res, quse per eadem obtinen-

13tnf. eo etiam firmiora nobis fuppeditantur argumen*ta Providentiam DEI agnofcendi» qui in minimis fa?-piffime fefe maximum prxbet. Valet hoc inprimisde Templorum Svio-Gorhicorum exffruäione, adeo ucfi plerorumque horum magnificentiam cum facultati-bus hominum iffo sevo conferamus, mirum omninoeft, quod tanta opera tunc conficere potuerint. Re-quirebant enim h_ec & duriflimos labores & ingentesfumtu*. Enimvero laborabant Scandinavi circa initiaChrif.ianifmi magna pecuniarum inopia, ficut vel in»de dilucide apparet, quod paucis argend fruftulis vil-jas atque pra;dia fibi comparare potuerint incola?. Con-duf.iones itaque & locationes in hoc rerum articulo»defi^iente velut anima mutui commercii, difficiles fu«pra quam dici potefl fuerunt; & proinde opera quse-vis egregia in ipfo eorum primordio fuppreffa fuiflent,niii languentes artes ingens fuppleviffet Zelus. Ericautem héec res paulo altius repetenda. Majores no-ftri ficut ab antiquiflimis retro temporibus de immor-talitate anima; _

14In ferrum mens fröna viris^ animxque cctpaceiMortis ; 0" tgtiavum efl , reditur.t farcere vita.Poftquar» Doårina C^rifliana in Septemtrionem fuif

jntroduåa , dogma iilud de rnejiori vitas conditioneetiarn fuic retentum, led äta tamen mutatum, ut cunigennles crederent., fe c_?Sefte gaudium proprer fortiafaäa atque eximia in Patriam merita obrenturos,primi apud nos Chriffiani perverfa opinione delmie-ban-tur, qnod falutem a?rert.am confequeremur pro-pter beneHda in Monachos prap.fertim & in res .adcuitum Divmum pertinentes collara. Immo bonis o-peribus rantum hac ten.pei.a_e ccnffiturum fuit nrae-tium, ut feda vitiorum quorumiiber mancipia nonfolum facilem obtinuerint peccarorum remiffionem,verum etjam in SanSorum numerum nonnunquamrelata fuerinr, modo vel templa exffruerentatque or-narenr, vel Monachorum crumenfss circa vit_e exi-tum grandi fumma diffenderent. Pia hac,ut ipffs vr-debatur , fraude opes civium quotannis emungeban-tur, 5c per nundinas has Ecclefiafficas , quantum fin-eera paffa eff Religio, tantum luerata funt Templa.Hine qnoque armulatio facras _edes exftruendi per duoprima Chriffianifmi f*cu!a adeo apud Sviogothos in-vaiuir, ut fi STURLONIDEM audiamu., in folaWeffro-Gothia , cujus cives Cbriftianikr_o recipiendofatis erant proelives, mille & centum jam tunc re-perirentur cempla. Ira enim ille: Svia welldi ligguri mbrgum Itttum i Eirn luti er Wefiur*Gavtland ocWarmaland oc Markir- oc that er tbar Ytggur til^octr that jwa mikit riki } ut undtr ibeirn Bijkupi er thar

er

15tf vfi?, ero elltfti Bunäntth Kyrkna; iå eil: Svethia hiplttres partes eft divifa, Ut/am earttm corifiituit We*ffro-Gotbta, tma cum Wermelandta-, Marchia & aliisad)acenttbits terrisf qvtc tanta; eft amplitudltus , ttVquihis pr

16éernam falatem promereri, aut propter mufiéra In sctés fa-cras profufa condonationero vätiorum & impuniratem quorurr»vis peccatorum confequi poffent; qua re vefanus ille tem-pla «dificandi Enthufiasmus fénfim deferbuit His addamusftatum imperii noftri, qualis tempote felicis Ecclefia Refor-roationis a gloriofjffimse memoris Rege GUSTAVO I. fu«fcepf*, fuit, fåne maxime perturbatnm «Se adfliåum, cogite-mus etiam, cives continuis fere vexationibus ©pes fuas ami-fiffe, quibus fpoliis fifeum Pontificalem immane quantum au-xerant vukures cueullati; veram Religionempropagandam. Tanto malö Sapientiffimum Numen pro ca,qua noftras felicitati invigilat , cura e longjnquo mede-lam paraverat, per aides Sacras jam ante magno zelo ex-ftru&as. Quam fente, nifi hoc fa