Fjal t urta : e Vrteta, e Menqura

EVrteta, e MenuraDinaku t shkon uj nn rrogoz.Dita e mir, q menat njihet.Dita me diell duket q n mngjes.Djathin, mir q e hngri miu, po shllirn kush e piu.Duhet ndar kashta nga kokrrat.Dy shaka bjn nj t vrtet.E treta e vrteta.Fmija dhe budallai belbzojn t vrtetn.Foli ders t dgjoj dritarja.Foli plaks t dgjoj nusja.Fshati q duket s'do kallauz.Gnjeshtra sht nj plag, dhe n u shroft t le nishan.Gnjeshtra nuk ka as dor, as kmb, as bisht, as rrnj.Gjarpri ecn dhe fshin gjurmt me bisht.Gjuha e ka rrnjn n zemr.Po nuk e njohe hidhrimin, nuk do t kuptosh dhe gzimin.Hileqari nuk t shef n sy, po shef n tok.Ka, q dhe gomarin mashkull e bjn me barr.Kritika sht ila i hidhur, po ila ama.Kur dhelpra nuk arriti rrusht, tha se jan t thart.Kur fjala del nga zemra, godet n zemr.Malli i prishur nuk shitet pa gnjyer.Me pas bishtin ta presin, me mos e pas ta njesin.M mir me t hidhurat m prpara e t mblat pas.Mos e ban penin tra. DIBRMe sa ka peshk pa hal, aq ka dhe t bukur pa fjal.Nuk do as mend as kalem, shif e shkruaj.Nuk i gjenden gjarprit kmbt.Nuk luan ferra kot.Nuk mbulohet dielli me shosh.Nuk qaj se s'dua burrn, po bj zakon.Po t lavi, t levi dhe bishtin t'a krevi, hap syt se t gnjevi.Qeni tund bishtin pr t mbajtur miqsin.Rena a nana e tana t kqijave.S'dalin dyzet ujqr nga nj driz.S'i bn mjekra priftrinjt.Si na din, qofshim, si jemi, mos qofshim.S'mbushet thesi me gnjeshtra.Shakaja sht gjysma e t vrtets.Ti kemi sahant pa kapak.Ustai, ustan e njef n zanat.Atij i plasin syt, e tjetri e pyet pr vetullat.Barku i gjer, truri i ngusht.Budallai shkon tek e ngasin.Burimi i mir duket n thatsir.'i do qeni brekt.'ke moj zemr q rnkon; koka bn, koka pson.obani i mir e njeh bagtin me blegrim.Deshi t vej vetullat, nxorri syt.Deti ka uj boll, po me u pi s'pihet.Edhe kau ka gjuh t mdha, por nuk flet dot.E mir edhe fuqia, por ca m mir urtija.Hesapi nuk bhet pa hanxhin.Gjej vendin e bj kuvendin.Gjuha dredhon se mendja e mson.Hekuri rrihet sa sht i nxeht.Humbi spatn, i rruat bishti.Kali i mir shton torbn e tij.Kalit t mir shtoi tagjin.Koha vjen pr at q di ta pres.Ku qe, asgjkundi, far bre, asgj.Kur del dielli, t gjith e din nga bie lindja.Kur gabon i menuri uditet budallai.Lepuri n mal, kusia n zjarr.Mate punn jo me at q mbjell, po me at q korr.Ma mir t kesh mend se pare.Mendja sht n maj t gjuhs.Mendja e leht rndon t zon.Me nj gur, ti vrave dy zogj.M bli nji kal e nji shal o baba, se kam gjet nj patkua.Mos bj petulla me uj.Mos e humb si Xhaferri simiten.Mos fol si e ma e zeqos n maj t thans.Mos hidh t thatn mbi t njom.Mos prish sixhaden t arnosh xhyben.Mos shit qen t blesh klysh.Mos krko gjilprn n kasollen e kashts.Mos u mbyt me nj pik uj.Ndoqe fillin gjete lmshin.N luft duhen shtat hile nj trimri.Nga dy t vshtira, m e lehta, m e mira.Nuk sheh syri po sheh mendja.Nuk t ngroh zjarri i kashts.Nuk t thon: "Qysh ke qen, po qysh je".O djal n vend t huaj, si t bjer daullja luaj.Oxhaku le t jet i shtrembr, tymi t shkoj prpjet.Peshku n det, kusija n zjarr.Pr gjith vend ka pleq me mend.Po t mos kishte budallenj, me k do qeshnim.Po pate dhen gjen edhe bari.Prishja e shtpis vjen nga mend.Kam inat po nuk kam takat.Sa t mbledhsh ti rrusht, tjetri ka ngrn nj kosh.S'mbartet uj me shport.Si sht vendi bhet kuvendi.S'jepet nj pel pr nj thel.S'ka varfri i menuri.Shtatin pyll e mendjen fyllShum lule dalin n prill, por pak rrojn.T bnin mizat mjalt, do t'i kishim qypat plot.Thesi i zbrazt s'qndron n kmb.U habit pas lngut, harroi thelat.Vajtm pr lesh e dualm t qethur.Vetm budallai sht i knaqur gjithmon nga vetja.Vtht i nxorra po vrt i kam.Ai q lakmon m shum, sht gjithmon i varfr.'bhet rrall, bhet pr mall.

Fjal t urta : Miqsia,Bashkimi,BujariaAri n zjarr provohet, miku n rrezik kuptohet.Armiku s'pritet me fjal, por me plumb.Armiku m i rrezikshm sht, ai q harrohet.As buka nuk haet vetm.Atje ku luftojn dy, fiton i treti.Kur merr drrasa t plasur, ahet e tra.Kur je veti i dyt, t ngoh dhe fryma e shokut.Lulja e kputur nuk lshon m.Me mikun ha e pi, t dhn e t marr mos ki.Mendja me mendjen, pjellin mndje.Me nj ka nuk bhen pend.Me nji tra nuk mban shtpia.Mson nga armiku m shum se nga miku.Miku i mir t nderon shtpin, miku i vjetr nuk hidhet posht.Miku sht mik deri sa nuk przihet n hallet e shtpis.Miku harrohet po t largohet.Miku i mir vjen nga porta.Nuk bhet stani me dhi t egra.Njeriu ka nevoj m tepr pr dashuri, se pr lavdi.Njeriu pa shok, si muri pa tok.Miku i mikut tim, sht edhe miku im.Nj krah s'mban kala.Nj zog q ndahet nga klloka, e ha shqipja.Pa djal e pa goc rrova, pa shok nuk rrova.Pr nj shamat, lypen dy veta.Punn nuk e bn nj gisht, po e bn grushti.Qent le t lehin, karvanet t shkojn prpara.Ruajm nga miku, se nga armiku ruhem vet.S'bhet lmi me nj kalli.S'bhet stani me lepura.S'mblidhen lepujt n vath.S'mbushet thesi me nj kokrr.Syri sht m i mpreht se kordha.Shejtani kur nuk ka pun rreh t birin.JUGShok bashk, e buk ve.JUGTrimi i mir me shok shum. JUGShoku sa duhet, aq qortohet. KOSOVShtpin e mbajn t gjitha shtyllat.BERATTek nusja han e pin, te dhndrri gja nuk din. VERIT m mbrosh atje ku s'jam, se ku jam mbrohem vet.LIBRAZHDUji fle, hasmi s'fle. LIBRAZHDAnkohet kalorsi se po i varen kmbt.VERIAs nuk kam, as m mbarohen. KAVAJBjer, o zot, mikun; t haj dhe i zoti i shtpis. LABRIBota t jep aq sa t'i kesh dhn asaj.JUGBuk e krip e zemr. KAVAJilet dera, rritet ndera. VERIDora lan dorn, t dyja lajn faqet. ELBASANEdhe pula jote n kopshtin e bots t duket e majm. KOLONJFshati digjet, kurva krihet. JUGFukara jam, po shpirtin nuk e kam fukara.VERII mir pr shok, e i lig pr vete. JUGBukn tnde ha, hall t bots qa. LUNXHRIezma i lan t gjith, veten nuk e lan. DELVINI fundit ja do qaj, ja do qesh. LABRII qan hallin kalorsit. DURRSI zoti i shtpis, rri n fund t urave t zjarrit. POGRADECJo gjithmon "mir se t gjeta" po edhe "mir se erdhe". ELBASANKafeja sht e zez, po t zbardh faqen. JUGNga fryn era kthen gzofin. DIBRKam qeshur t tjer, m mbiu n der. KORKeq m vjen, po dm s'm bhet. SKRAPARKu s't thrresin, mos shko; ku s't pyesin, mos kuvendo.ELBASANKpucari i ka kpuct e grisura. JUGKrkon t zr gjarprin me dor t bots. JUGKopraci s't jep t zezn e ullirit. JUGKu bien daullet t ojn kmbt vet. SKRAPARKu rna mos u vrafsha. VLORKur t kem me thas, t t jap nj trast. SHIJAKKur t vjen nevojtari n der, po s'pate gj, jep nj got uj. SKRAPARKush ha vetm, vdes dhe vetm. JUGKush shkon pa thirr, kthen pa u prcjell. SHKODRKush vete i paftuar, e gjen sofrn pa shtruar. ARBRESHTKush vjen rrall, ha bakllavan, kush vjen shpesh ha prshesh. KRUJLe gomari q na ngordhi, po s'na ln as mizat rehat. KORLype se s'ta jep, merre se nuk thot gj.KAVAJMali me mal s'piqen, po njeriu do piqet. JUGMe far syri do m shofsh, me at do t shof.ELBASANMerr belan e bots e v n krye t votrs. ELBASANMiku i afrt nuk ka nder, se vjen prher.MYZEQEMiku i thirrur, duhet prcjellun. MIRDITMiku nuk vjen pr thel e lng, po pr fjal e pr kuvnd. KRUJMikut i lshohet vendi dhe i dgjohet kuvendi. KRUJMirmngjes, me interes. FIERMos qesh n shok, se e gjen n kok. KOSTURMos e lndo ku i dhemb. JUGN dalt djal t na rroj, n dalt up, t t rroj. JUGN shtpin e t varurit, nuk zihet litari me goj. DELVINNuk dua mish e kabuni, po dua, ner e sajdi. KAVAJO bark, o qerrata, ktu gjete, ktu ha. BERATPa para njeriu ha dhe nj thes me krip. VLORPeshku n det, kripa n tok, po bashkohen n tigan. KORPrifti m prpara bekon mjekrn e tij. KOLONJPula bri ven, gjelit i dhemb barku. KUPushka e trimit dhe sofra e xhymertit, jan gjithmon plot. SHKODRQenit hidhi nj kock, t pushoj. SKRAPARRrugn pr te miku, mos e lr t zr bar. FIERSevapi as shitet, as blihet.JUGSqepari bishtin e shokut e gdhend, t tijin jo.PRMETTa shef bojn, sa ta ka nevojn. SKRAPARTrimi nderon trimin, i menmi t menmin, i ligu t ligun. TROPOJUn ha kumbulla, ty t mpihen dhmbt. JUGUstaj nuk ka shtpi.MYZEQEFjal t urta : Maturia, Besimi , VepraAs copn e madhe mos e ha pa u menduar.'del nga goja, hyn n vesh e del pr hunde.Dardha dhe spata e kan bishtin mbrapa.Dasma nuk shihet n fillim, por n fund.Dijet e mdha jan n fjal t shkurtra.Dy kunguj nn nj sqetull s'mbahen.Dy vesh dhe nj gjuh, fol pak e dgjo shum.Dhjet her mat, nj her pre.Fjala dhe plumbi kur dalin s'kthehen m.Gazi i madh, kthehet n helm.Gjuha flet e fshihet, shpina pret e rrihet.Gjella me krip e kripa me karar.Gjuha eshtra s'ka, eshtra thyen.Gjuha t lidh, gjuha t zgjidh.Ha t rrosh, jo rro t hash.Jan t urt t marrt sa pa thn fjalt.Kashata e madhe t ngec n fyt.Kmba e madhe t shqyen kpucn.Kur t hedhsh gurin, mate gjer ku arrin.Kur flet shkopi t vret.Kur han buk misri, kujto buk thekri.Kur s'di not mos u fut n uj.Kush ha shum i del pr hunde.Kush shef ma spari barkun, asht i mangt nga trut.Lakmia, lakfyt.Lisi nuk pritet me nji t rame.Lulja e kputun nuk mbin ma.M mir nj pul nesr, se nji vez sot.Mos dal goja para mendjes.Mos i bjer t mirs me shkelm.Mos i hyr valles, kur nuk di ta hedhsh.Mos krko vez t pjekura n hell.Ngopet deti me lumenj?Nuk mba uj orizi.Nj fjal q e din dy veta, e din gjith bota.Pi rakin e jo mendjen.Po fole shum, sikur xhevahire t thuash, kakrdhi bhen.Po t'i marrsh lops tr qumshtin, ngordh vii.Qefi prish qefin.Tamahu t shpie n gjynah.T falurit e shumt i vjen rnd dhe perndis.Ujt e turbullt mbysin burrin, fjalt e shumta prziejn katundin.Ujku kur ndien ern e dhenve, harron q ata kan barin prapa.U mbush kupa do t derdhet.Un i ha kumbullat, atij i mpihen dhmbt.Un baj barrn, ti djersin.Vera sa ma e mbl t jet, ma fort t zen.Vresht shum mos ven, shpi shum mos ban, miq shum mios xen.Nata s'ka shahit.As para pushks, as prapa mushks.Atje ku fle ujt, atje sht m thell.Barka mbytet edhe pr nj lkur lepuri.Bisha trbohet keq, kur sheh se po i vjen fundi.Bie nj gur e shkoqet nj mur.Buka q thyet s'ngjitet m.do gj forcohet, n themel.'ka humbe mos e krko, 'ke n dor mos e lsho.ohet nj i marr e qet nj gur n uj, ohen njzet t urt e s'mund ta nxjerrinDimrit iu bj hazr q n behar, e beharit q n dimr.Dita ka sy, nata ka vesh.Duhet me i fry lugs para se me t djeg.Dha pes e hyri n valle, jep dhjet e s'del dot.E dardh sht dhe bora, po t than duart.Edhe pas lufts armt duhet me i mbajt.E ke zogun n dor, mbaje.Fusha ka sy, mali ka vesh.Gishtrinjt i fut n mjalt e i lpin, po nuk i kafshon dot se t dhembin.I marri 'flet nuk din, i urti 'din nuk flet.I zoti duhet t ruaj arn e vet.Jo si cjapi te kasapi.Kali nuk mbahet pr bishti, po prej freri.Ka thn Nastradini, edhe n diell merr ombrell.Kur s'ke mace, bjn minjt dasm.Kij frik nga nj njeri q frikn ta ka.Kujto qen e bj gati shkopin.Kur shkon pr udh merr shkop dhe gur.Kur t'i hypsh kalit, shifi patkonjt.Kush vret nuk flet.Me zjarrin dhe ujin nuk bhet shaka.Mos luaj me gur po e pate shtpin me xhama.Mos shkel n drras t kalbur.Mos shko si breshka te nallbani.Mos shko si cjapi te kasapi. SHQIPRI E MESMEMos u zr pr degsh, po pr rrnjsh. JUGNata sht me barr, s'dihet 'pjell. KORNga nj vr e vogl, rrjedh e gjith fuia. LABRINji shkndi ndez nji mal. KORPr nj dor kasht e vret samari mushkn. JUGPr nj pe, pr nj gjilpr, vate dm nj pun e tr. JUGRuaju t t ruaj perndia. JUGRuhu nga thngjilli i mbuluar. JUGS ligs ruaju, e mira t ndjek vet nga pas. SKRAPARS'lidhet kali me p. LUKOVShkon nj her, bhen gjurma; dy tri her bhet udh. KORUjku mjergull krkon. JUGZ goje qenin, bj hazr shkopin. GJIROKASTRShtpija pa fmij, si nata pa yje. SARANDMa i keqi vlla t merr hakn. KOSOVMotra jemi, shoqe s'jemi. JUGNdarja sht m e mira e t ligave. SKRAPARKrushka pr dhndrin gjen peshk maj malit. SHKODRGjumi nats i rand i bn keq dits. SHKODRGjumi n dbor sht shkesi i vdekjes. JUGMos pyet sa vje je, po 'shndet ke. TIRANNuk mbushet pusi me pshtyma. GRAMSHAs kmishs s shtatit s'sht pr t'i besu. KAVAJBesove, bre mir, s'besove, ca m mir. JUG'ka shtpia t mos marr vesh fqinjria. SKRAPARDo t ruash sekretin nga armiku, mos ia thuaj as mikut. BERATEsapi i shtpis nuk del n pazar. KORE thna dhe e bra jan larg. DIBRI marri premton dhe budallai shpreson. JUGKur qesh djalli e ka punn keq. VLORMba murin mos bie. SHQIPRI E MESMEMe thn e me t br shkon n mes nj lum i tr. JUGM gnjeve nj her, harram e pa, m gnjeve t dytn hallall. JUGMos u bj thes i puar. SKRAPARMos dgjo 'thot ai pr vete, por dgjo 'thon bota pr t. SKRAPARMa kan shar peln se kan sy ta blen. JUGN m rrefsh s pari t vraft Zoti, n m rrefsh s dyti, t ndihmoft Zoti. JUGKur t thon ngordhi ujku, ather ruaj gomar. JUGMos i jep shkopin harbutit, se t vret me shkopin tnd. MYZEQENuk sht ar gjith q ndrit. VERINuk i varen ujkut mlit n qaf. KOR

Fjal t Urta : Tradita,Dituria,PrvojaA don, e s'din, a din e s'don.

Ai q t kallzon, t bn nder, ai q t pyet t qet n hall.

Arin ku e njohin, atje e mojn.

Ay q s'njef lekun, mos i ler lek npr duer.

do msim e ke fitim, do psim sht msim.

'i do qeni opingat.

'ke n xhep t marin hop, 'ke n tru s'ta marrin dot.

Din m shum i vuari, sesa i msuari.

Dhelpra plak i di shtigjet.

E di qeni ku fle lepuri.

Fjal me vler, ku t gjesh merr.

Guri i gdhendur hyn kudo.

Harabeli plak nuk rrehet me buk.

Hoqm dhe vuam, po dika msuam.

I dogj plaks qumshti, ta' po i fryn kosit.

I psuari, i msuari.

Knga dhe prralla s'kan zot.

Kur s'di me ligjru, ke dy vesh me dgju.

Kush m shum di, m shum do t dij.

Kush nuk ka shijuar t hidhurn, nuk di 'asht sheqeri.

Libri asht arma e t menurit.

Mso sa je i ri, se kur plakesh s'ke dobi.

N u bfsha prsri nuse, di un si do t nusroj.

Njeriu vlen sa di, e din sa mban mend.

Noti msohet n det, jo n stere.

Nuk dinte dhe lopa, 'ishte bishti, po msoi kur ia pren.

Prindi t rrit, shkolla t ndrit.

Pyet njqind vet, se kurr nuk humbet.

Sa do t rrojm do t dgjojm.

S'ka skaje dituria e urtia e njeriut.

Shit kalin e mso djalin.

Breshka ferrn do.

Burrin e prishin huqet.

Druri i that nuk drejtohet.

Druri ndreqet mb t njom.

Edhe plaku kur pi ver, krcen pup si djal me er.

Edhe shakaja ka kohn dhe vendin e vet.

E kam djalin me nj dor, - Po pse? , - sepse pin duhan.

E para - bar, e dyta qejf, e treta helm.

E para got sht bar, e dyta ar, e treta serm, e katrta helm. VERIFshat e zanat, der e tabiat.

Gotn e par e pi vet, t dytn, pi rakia rakin, t tretn, pi rakia njerin.

Huqi vdes shtat dit pas shpirtit.

Kali plak nuk mson revan t ri.

Katundi digjet, zakoni s`prishet.

Ku jan dy vet, mos i ban i tret.

Ku di derri, `sht nderi.

Ku jan dy i treti sht i teprt. T

Kush i vogl e i qrtuar, i madh e i lavdruar.

Lumi shtratin e ndron, po burrimin s`e ndalon.

Ndryshku vjetr dhe zakoni i vjetr, nuk hiqen kollaj.

Njerzit e nj barku i bashkon gjaku, pijanect bardhaku.

Rakia marton edhe dhespotin.

Rakia sht m e mir se allahu, se rakia merr mendjen e ta kthen prap, kurse allahu , ta merr e s`ta jep m.

Rakia s`din `ka sht kadia.

Rakia nuk zihet mik kurr, t tradhton ku s`ta pret mendja.

Rakia thot "T parn hidhe ti, t tjerat i hedh vet".

Ruaje fjaln kur t'i vij radha.

Rrahe sa t jet klysh, se kur t bhet qen ai t ha.

Sa t presin, m mir priti.

Shtpia me dy t kqija, duhani dhe rakia.

Trim i rakis asht ai q s'e pi.

Zakoni i ka rrnjt e thella.Fjal t urta : Trimrina ,BesaAjo q ke frik t gjen.Ai q s'ka goj, vdes pa ardh dita.Ai q s'tutet me fjal, s'tutet as me pushk.At q pshtyn, mos e lpij.At q t qllon me gur, mos e qllo me buk.Ay q hyn n lum edhe do laget.Burri flet prpara syve e jo pas shpine.Burri nj her ka ler, nji her do t vdes.Burri o t fal, o t var.Burri s'matet me pllmb po me zemr.Burri o t mbyt, o t fal; i ligu as t mbyt, as t fal.akallit lshoi ujkun.kul dhmbin, t t shndoshen kryet.'pret nga ai q trembet ngas hija e tij.Dajaku ka dal nga xheneti.Delen e mplak frika nga ujku e grshra.Derri do plumbin, nuk zihet me duar.Ditgjati s'bhet ditshkurtr me nm.Drun e shtrmbr e djeg zjarri.Dhe kau i mir po s'e ngacmove, s'trheq n brazd.Dhelprs me dhelpri, ujkut me trimri.E nxehta del me t nxeht, e ftohta me t ftoht, helmi me helm. PFrika nuk e len lepurin me u majt.Frika ruan vreshtin, bekiu nuk sht gjithnj.Frika nuk e l lepurin t vr dhjam.Fusha bn balt, mali bn furtun.Gozhda nxjerr goxhdn.Gungait vetm varri ia drejton samarin.Guri i rrumbullkt nuk z vend.Gjalpin e ruan kripa.Gjersa t mejtonet i mnuri, i marri mbaroi punn.I madh sht edhe plepi, por e flliqin sorrat.Ku do t dij hna se lehin qent.Ku ngul hun var hejbet.Ku rafsha mos u vrafsha.Kur i morn armt Lek Dukagjinit, tha: "Ma mir me thon qe Leka, se qe vorri i Leks".Kur ke zemr ke edhe krah.Kur ngordh gjarpri, ngordh dhe helmi i tij.Kush krkon gjen.Kush sht trim me mend, se trima budallenj ka sa t duash.Kush ka dhmb t fort, breh dhe kockn.Kush ka frik nga hija e tij, le t mos tundet nga vendi.Pushka don pushkn.Pyet detin sa lumenj derdhen n t.Qeni i pangopur t ha.Qeni i trbum do vra, se trbon dynjan.Rrall vritet burri q ka shum armiq.Si mjer peshkatari q ka frik nga lumi.S'ka qeder shqiponja, nga mushkonjat.Shqerra q s'thrret mmn humbet.Trimria e kthen plumbin mbrapsht.Trimi e ka me vete fatin.Trimin vraje, po mos e shaj.Uji rrjedh pik-pik e ha gurin.Zjarrit po nuk i fryve, nuk ndizet.Amanetin e mban toka.Amanetin as deti nuk e mban, e qet n lndin.Besa asht ma e fort se vdekja.Besa e burrit, pesha e gurit.Burri i mir flet nj her.Burri lidhet pr gjuhe, kali pr kapistre.Detit i ka hije vala, burrit i ka hije fjala.Deti njihet n val, burri njihet n fjal.Ku sht besa aty sht dhe shpresa.Mos ki frik nga hasmi, po nga miku i rrem.Nga del fjala del dhe shpirti.Po nuk e pate t ligun brenda, nuk t vjen nga jasht