forbes georgia
DESCRIPTION
გიორგი ქადაგიძე: ,,საქართველოს მთავარი საზრუნავი განათლებაა''TRANSCRIPT
გიორგიქადაგიძე:„საქართველოს
მთავარისაზრუნავიგანათლებაა”
ავტორი:მარიტაჭანიშვილი,
ფოტოები:ხათუნახუციშვილი
„გიორგი ქა და გი ძის ხელ მ ძღ ვა ნე ლო ბით სა ქარ
თ ვე ლოს ეროვ ნულ მა ბან კ მა მნიშ ვ ნე ლო ვა ნი
რო ლი შე ას რუ ლა ქვეყ ნის ფი ნან სუ რი სის ტე მის
სტა ბი ლუ რო ბის შე ნარ ჩუ ნე ბის საქ მე ში. 2008
წლის რუ სეთ თან კონ ფ ლიქტს სა ერ თა შო რი სო
ფი ნან სუ რი კრი ზი სი მოჰ ყ ვა; ეს ორ მა გი კრი ზი სი
სა ქარ თ ვე ლოს ფი ნან სურ სექ ტორს გა ნად გუ
რე ბით ემუქ რე ბო და, მაგ რამ სა ერ თა შო რი სო
ფი ნან სუ რი ორ გა ნი ზა ცი ე ბის დახ მა რე ბის მარ თ ვა
სა თა ნა დოდ წა რი მარ თა; სა ქარ თ ვე ლოს ეროვ
ნუ ლი ბან კის ეფექ ტუ რი მე ნეჯ მენ ტის სა შუ ა ლე
ბით სის ტე მა ში სტა ბი ლუ რო ბი სა და ნდო ბის აღ დ
გე ნა რე კორ დულ დრო ში გახ და შე საძ ლე ბე ლი.
სა ქარ თ ვე ლომ მი აღ წია ინ ფ ლა ცი ის და სა ხულ
დო ნეს, რაც წარ მა ტე ბით გან ხორ ცი ელ და გი ორ გი
ქა და გი ძის ხელ მ ძღ ვა ნე ლო ბით. მან ხე ლი შე
უწყო ეროვ ნუ ლი ბან კის, რო გორც ინ ს ტი ტუ ცი ის,
და მო უ კი დებ ლო ბის შე ნარ ჩუ ნე ბას, რაც ძალ ზე
მნიშ ვ ნე ლო ვა ნია რო გორც სა ერ თა შო რი სო
ას პა რეზ ზე, ისე ქვეყ ნის შიგ ნით რე პუ ტა ცი ი სა
და ავ ტო რი ტე ტის შე სა ნარ ჩუ ნებ ლად. მი უ ხე და
ვად პო ლი ტი კუ რი არე უ ლო ბი სა, კო მუ ნი კა ცი ის
ტო ტა ლუ რი ნაკ ლე ბო ბის პე რი ო დის შემ დეგ მან
ხე ლი სუფ ლე ბას თან კონ ს ტ რუქ ცი უ ლი დი ა
ლო გის აღ დ გე ნის შე საძ ლებ ლო ბა გა მო ძებ ნა.
სა ქარ თ ვე ლოს ეროვ ნუ ლი ბან კი აღი ა რე ბუ
ლია რო გორც ეფექ ტი ა ნი, პრო ფე სი ო ნა ლუ რად
მო მუ შა ვე ინ ს ტი ტუ ცი ა, რაც გი ორ გი ქა და გი ძის
გა მოც დი ლე ბი სა და მა ღა ლი სტან დარ ტე ბის
დამ სა ხუ რე ბა ა“.
პოლჰენრი ფორესტიერი, EBRDის დირექტორი
კავაკასიაში, მოლდოვასა და ბელორუსში.
38 | FORBES მაისი 2013 მაისი 2013 FORBES | 39
40 | FORBES მაისი 2013 მაისი 2013 FORBES | 41
forbes
მეწარმეები-გიორგიქადაგიძე
სამუშაოდღედასრულებულია.სწორედისდროა,
სახლშირომუნდამიეჩქარებოდესადამიანსან
სადმეგასართობად,თუმცასანაპიროზე,ეროვნუ
ლიბანკისოფისში,მეხუთესართულზე,ეროვნული
ბანკისპრეზიდენტისკაბინეტშიშუქიანთია.33
წლისგიორგიქადაგიძისთვისსამუშაოდღეჯერარდასრუ
ლებულა.დატვირთულიდღისბოლოსკიდევერთისაქმეაქვს
მოსაგვარებელი–ჟურნალისტისკითხვებსუნდაუპასუხოს.მა
ნამდეკიფოტოკამერებისწინუწევსპოზირება.კაბინეტისჩვეულ
განათებასფოტოგადაღებისთვისსაჭიროგანათებაემატება.
გიორგიფოტოგრაფისმითითებებსმორჩილადასრულებს.მის
კაბინეტშიკიდევრამდენიმესაათსენთოშუქი.ინტერვიუდიდ
ხანსგაგრძელდა.კითხვაბევრია.ეროვნულიბანკისპრეზიდენტს
სათქმელიცბევრიაქვს.
ეროვნულიბანკისპრეზიდენტობამდე...ოთხიწლისწინ,საქართველოსთვისრთულეკონომიკურვითა
რებაში,29წლის,ნაკლებადცნობილიადამიანისეროვნული
ბანკისპრეზიდენტადდანიშვნასდარგისსპეციალისტებიდა
ანალიტიკოსებიარაერთგვაროვნადშეხვდნენ.თუკიმათიერთი
ნაწილიგიორგისპრეზიდენტობასსკეპტიკურადუყურებდადა
აცხადებდა,რომესგადაწყვეტილებასაკმაოდსარისკონაბიჯი
იყო,მეორენაწილიფიქრობდა,რომმიუხედავადმისიასაკისა,
ისგამოცდილიპროფესიონალიდა,რაცმთავარია,კარგიმენე
ჯერიიყო.პასუხისმგებლობარომმართლაცდიდიიყო,ამასარც
გიორგიუარყოფსდამისიდანიშვნისპერიოდსასეიხსენებს:
„ქვეყნისთვისკრიზისულპერიოდშიმერგოესპატივიეროვნუ
ლიბანკისმმართველობა.ომისშემდგომიპერიოდი,ფინანსუ
რიკრიზისი...ბოლოათიწლისგანმავლობაშიესიყოყველაზე
რთულიპერიოდიეკონომიკურივარდნისთვალსაზრისითაც“,
–ამბობსგიორგი,თუმცაიქვეიმასაცამატებს,რომეროვნუ
ლიბანკისპრეზიდენტობამდემოპოვებულიგამოცდილებამას
პრობლემებისდაძლევაშიდაეხმარა.
ჯერკიდევმართვისევროპულისკოლის,ბიზნესისადმინისტ
რაციისსპეციალობისმესამეკურსისსტუდენტიიყო,როცამუშა
ობაერთერთაუდიტორულკომპანიაშიდაიწყო.
მოგვიანებით„სახალხობანკში“საკრედიტოდეპარტამენ
ტისუფროსადგადავიდა.გიორგიამბობს,რომიმპერიოდში
აზრადაცარმოუვიდოდა,რომსაჯაროსამსახურშიგანაგრძობ
დამუშაობას,თუმცა2005წელსთბილისისმაშინდელიმერის,
ზურაბჭიაბერაშვილის,დავალებითსატელეფონოზარიმიიღო:
„მითხრეს,ქალაქისმერსუნდათქვენთანშეხვედრაო.ამა
ზეგამეცინა,მეგონა,რომმეგობრებისხუმრობაიყო,რადგან
არანაირიშეხებაარმქონდაზურაჭიაბერაშვილთან.ისახლად
დანიშნულიიყომერადდაახალიტიპისბიუროკრატიისშექმ
ნაუნდოდა.ესშეხვედრაარასდროსდამავიწყდება:მითხრა,
ხელფასიგექნებაიმისმეოთხედი,რაცახლაგაქვს,შრომადა
სტრესიკიიქნებაგაცილებითმეტი,ვერანაირპირადსარგებელს
ჯეტიიყო“,–იხსენებსგიორგი.
თბილისისმერიაშიფინანსურირეფორმისდასრულებისშემ
დეგგიორგისამსახურიდანწამოვიდა.მაშინსაკუთართავსდაჰ
პირდა,რომესმისიპირველიდაუკანასკნელისაჯაროსამსა
ხურიიქნებოდა,თუმცა,სულცოტახანში,ზურაბჭიაბერაშვილის
რეკომენდაციითგიორგიქადაგიძეეროვნულბანკშიაღმოჩნდა.
გიორგიქადაგიძეიხსენებს,რომმასსწორედიმპერიოდში
მოუწიართულიგადაწყვეტილებებისმიღება,რადგან,როგორც
ამბობს,მაშინსაბანკოსექტორშიიყობევრიპრობლემა,მათშო
რისარასწორიანგარიშგების,კონკრეტულიბანკებისლიკვიდო
ბის,თუშიდაორგანიზაციულითვალსაზრისით.გიორგიქადაგიძე
„ინტელექტბანკის“მაგალითსიხსენებს:„ინტელექტბანკი”წლე
ბისგანმავლობაშიარასწორანგარიშგებასაწვდიდაეროვნულ
ბანკს.არადა,სინამდვილეშიიქიყოსერიოზულიფინანსური
პრობლემები.ჩვენმოვახერხეთამისგამოაშკარავებადაესიყო
პირველიპრეცედენტი,როდესაცდროებითიადმინისტრაცია
შევიდაკომერციულბანკშიარამასმერე,რაცბანკიგაკოტრდა,
არამედმოქმედკომერციულბანკში.საქართველოსბანკმაშე
იძინააქტივებიდაგადაიბარავალდებულებები.პრაქტიკულად
სამკვირაშიდასრულდაგარიგებადა,რაცყველაზემთავარია,
დასრულდაისე,რომესბანკისარცერთკლიენტსარუგრძვნია.
„ესიყოპირველიპრეცედენტი,როდესაცკომერციულმაბანკმა
შეწყვიტაფუნქციონირებაისე,რომარცერთიმეანაბრე,არცერ
თიკრედიტორიარდაზარალებულა“,–ამბობსგიორგიქადაგიძე.
ცოტახნისშემდეგგიორგიქადაგიძეუკვეერთვებაქვეყნის
ფინანსურისექტორისრეფორმაში.ცვლილებებიუნდაგან
ხორციელებულიყოდაზღვევის,ფასიანიქაღალდების,საბანკო
სექტორებისზედამხედველობისმიმართულებითდაფინანსური
მონიტორინგისსამსახურში.ესიყოპირველიშემთხვევა,როცა
ვერნახავმატერიალურითვალსაზრისით,მაგრამგაქვსშანსი,
მონაწილეობამიიღოგანსხვავებულდასაინტერესოპროცეს
შიო“,–იხსენებსგიორგიქადაგიძეპერიოდს,როცაისმერიის
საფინანსოდეპარტამენტისუფროსისპოსტზედაინიშნადა
800ლარიანიხელფასითდაიწყომუშაობა:„Whynot?–ვიფიქრე,
შემეძლოსაკუთარითავისძიებისპროცესიგამეგრძელებინა.
შეიძლებაითქვას,რომგავხდითბილისისფინანსთამინისტრი.
მაშინმერიაშიდაიწყოაგრესიულირეფორმები.შეუძლებელია,
ადამიანიერთდროულადრეფორმატორიციყოდაპოპულარუ
ლიც.შესაბამისად,ესარიყოპოპულარულისამსახური,ესიყო
ადამიანურადძალიანმტკივნეულიპროცესი.მერომიქმივედი,
ფინანსურგანყოფილებაში165ადამიანიმუშაობდა,რვათვის
შემდეგ,როდესაცსამსახურიდანწამოვედი,იქ30ადამიანი
დავტოვე.დეტალურადშევისწავლეთითოეულითანამშრომლის
საქმედაშესრულებულისამუშაო,მერესათითაოდვიბარებდი
დაგასაუბრებისშემდეგვაუწყებდისამსახურშიდარჩენისან
გათავისუფლებისშესახებ,რაცმორალურადაცდაემოციურადაც
ძალიანრთულიპროცესიიყო.საბოლოოჯამშიშედეგიმივიღეთ:
დავნერგეთთანამედროვესისტემა,ავაწყვეთგანსხვავებული
ბიუჯეტი,რომელიც,შეიძლებაითქვას,თბილისისპირველიბიუ
გიორგიქადაგიძეწმინდადმენეჯერულიპოზიციიდანგადავიდა
ისეთპოზიციაზე,რომელიცთავისთავშიპოლიტიკისკეთებასაც
მოიცავდა:„ფინანსურსექტორსვერმოვწყდი,რადგანმიმაჩნ
და,რომბევრირამისგაკეთებაშეიძლებოდადაბევრირამიყო
გასაკეთებელიროგორცსაკანონმდებლოთვალსაზრისით,ისე
სხვამიმართულებითაც.დავინიშნესაქართველოსფინანსური
მონიტორინგისსამსახურისუფროსად.ამასმოჰყვასაბანკოზე
დამხედველობისსამსახურისხელმძღვანელობა,რისშემდეგაც,
2009წელს,შვიდიწლისვადითეროვნულიბანკისპრეზიდენტად
ამირჩიეს.29წლისვიყავი,შეიძლებაბევრიფიქრობდა,რომჩემი
ასაკიაღნიშნულითანამდებობისშესაფერისიარიყო,თუმცა
ვფიქრობ,რომჩვენითაობაგაცილებითსწრაფადდაღვინდა,
ვიდრეესზოგადადხდებახოლმე.თუკირამეუარყოფითიშე
იძლებოდამომხდარიყოეკონომიკისადაბიზნესისირგვლივ,
ბოლოცხრაწლისგანმავლობაშიყველაფერიმოხდა:2006
წლისმთავარისავაჭროპარტნიორიქვეყნისრუსეთისსრული
ემბარგო,2007წლისპოლიტიკურიკრიზისი,რიგგარეშესაპრეზი
დენტოარჩევნები,რიგგარეშესაპარლამენტოარჩევნები,ომი,
არნახულისიღრმისმსოფლიოფინანსურიკრიზისი,მაგრამდარ
წმუნებითშემიძლიავთქვა,რომყველაამპროცესსღირსეულად
დავხვდით“,–ამბობსგიორგიქადაგიძე.
ეროვნულიბანკისპრეზიდენტიეროვნულიბანკისადასაბანკო სისტემისშესახებეროვნულიბანკისპრეზიდენტისთქმით,საქართველოეკონომი
კურიზრდისპარამეტრებისმიხედვით,რეგიონშილიდერისპო
ზიციასიკავებსდაისწარმატებულირეფორმაციისმაგალითია:
„თუგავითვალისწინებთ,რომსაბანკოსექტორი2002წელს
იყომილიარდლარზენაკლებიდადღესარის14მილიარდი,თუ
გავითვალისწინებთ,რომესარისსექტორი,რომელიც20000ზე
მეტადამიანსასაქმებსდაარისსაშუალოფენისმთავარიშემქმ
ნელიდამიმწოდებელიქვეყნისთვისდათუგავითვალისწინებთ
იმასაც,რომარცერთმეანაბრესარდაუკარგავსარცერთითეთ
რიიმყველაფრისფონზე,რაპრობლემებიცზევითჩამოვთვალე,
მევფიქრობ,რომკი,ესსაკმაოდრთული,მაგრამამავედროს
ალბათგანუმეორებელიგამოცდილებისმატარებელიპროცესი
იყოდაარის,რომელშიცმემცირე,მაგრამმნიშვნელოვანიწვლი
ლიმიმიძღვის.ესარისიმადამიანებისდიდიდამსახურება,ვინც
ჩემთანერთადდგას.ესარისგუნდი,რომელიცქვეყნისთვისურ
თულესპერიოდში,2008წლისომისდროსზრუნავდაიმაზე,რომ
შემოგვეტანაფული,ბანკნოტებიქვეყანაში.ომისგამოცხადების
თანავეყველადიდმასაერთაშორისოავიაკომპანიამშეწყვიტა
ფრენა,სადაზღვევოკომპანიებმაუარითქვესფრენებისდაზღ
ვევაზედაჩვენგვიწევდაფიზიკურიფულისნიშნებისშემოტანის
ლოგისტიკისაწყობა.სავსებითრეალურიიყოსაფრთხე,რომ
კომერციულბანკშიმისულადამიანსვერმიეღოანგარიშზე
არსებულიფული,დაესყველაფერიიმმეხსიერებისფონზე,რაც
90იანწლებშიგვქონდა:დაკარგულიანაბრები,გაქცეულიბანკი
ეროვნული ბანკის საკასო ცენტრი
(ეროვნული ბანკის მოწოდებული ფოტო)
ეროვნული ბანკის საკასო ცენტრი
(ეროვნული ბანკის მოწოდებული ფოტო)
საბანკოსექტორი2002წელსიყომილიარდლარზენაკლებიდა
დღესარის14მილიარდი.
42 | FORBES მაისი 2013 მაისი 2013 FORBES | 43
forbes
მეწარმეები-გიორგიქადაგიძე
რები,გაკოტრებულიფინანსურისექტორი,არშემდგარიქვეყანა...
ჩვენითანამშრომლებისსიცოცხლისრისკისფასადგვიწევდა
ქვეყნისსაბანკოსისტემისათვისფულისმიწოდებისპროცესის
უზრუნველყოფა.
საქართველორეკორდსმენიქვეყანააპოსტსაბჭოთაქვეყ
ნებსშორისეკონომიკურივარდნისთვალსაზრისით.1989
წლიდან1994წლამდექვეყანისეკონომიკა70%ითშემცირდა.
მთელიმომდევნოპერიოდიჩვენმოგვიწიაიმვარდნისაღ
მოფხვრა,რომელიც90იანიწლებისდასაწყისშიგავიარეთ.
დღესმეტნაკლებისიზუსტითშეგვიძლიავთქვათ,რომოდნავ
გადავასწარითჯამურიეკონომიკისმოცულობით1989წელს.
ჩვენდაგვჭირდა24წელიიმისთვის,რომდავბრუნებულიყავით
იმეკონომიკურმოცემულობაში,რამოცემულობაცგვქონდა80
იანიწლებისბოლოს.მევფიქრობ,რომესიყოერთერთიდიდი
ტესტიახალიქართულისახელმწიფოსმშენებლობისფაზაში.მე
ვფიქრობ,რომჩვენმაგუნდმასაკუთარიპატარპატარაგადაწყ
ვეტილებებითშეძლოდაემტკიცებინა,რომესსახელმწიფოშედ
გა,რომშედგაფინანსურიინსტიტუტები,რომშედგაფინანსური
სისტემა,მდგრადისისტემა,რომლისნდობაცშეიძლებადადღეს
ჩვენსფინანსურსისტემასენდობიანარამარტოქართველები,
არამედენდობაუამრავიუცხოელი,რომლებიცდეპოზიტსსაქარ
თველოსბანკებშიინახავენ.დაესუკვესაკმაოდმნიშვნელოვანი
წილიააქაურიდეპოზიტების.რათქმაუნდა,არისახალიტიპის
პრობლემები,ახალიგამოწვევები,მაგრამვერავინიტყვის,რომ
ჩვენერთადგილსვტკეპნით“,–ამბობსეროვნულიბანკისახალ
გაზრდაპრეზიდენტი.
ეროვნულიბანკისდამსახურებადმიიჩნევსგიორგიქადაგიძე
მდგრადიფინანსურისისტემისშექმნას,რომელმაც,როგორცის
ამბობს,არაერთშოკსგაუძლო.ახლაეროვნულიბანკისპრე
ზიდენტისმთავარიამოცანაადატოვოსისეთიმემკვიდრეობა,
ისეთიფინანსურისისტემა,რომელიცმზადიქნებანებისმიე
რიტიპისახალიგამოწვევისთვის:„დღესშემიძლიაცალსახად
ვთქვადაამასარაერთიგამოკვლევაცდამიდასტურებს,რომ
ჩვენიმოსახლეობასაბანკოსისტემასენდობა.დღესთქვენვერ
ნახავთადამიანს,რომელიციტყვის,რომმასეჭვიშეაქვსამათუ
იმბანკისმდგრადობაში.2002წელსსაბანკოსისტემაშიჯამური
ანაბრებიდაახლოებით400მილიონლარსშეადგენდა.დღესეს
რიცხვი8მილიარდამდეგაიზარდა.ჩვენჯერკიდევღარიბიქვე
ყანავართ,ევროპაშიბოლოდანმესამეადგილზევიმყოფებით,
მაგრამჩვენსწორგზასვადგავართდაძალიანსწრაფიტემპით
მივემართებითწინ“,–გვეუბნებაგიორგიქადაგიძე.
გამოწვევებიეროვნულიბანკისადაქვეყნისწინაშედამაინც,კვლავაცრჩებაარაერთიგამოწვევა,რომლისწინაშეც
არამხოლოდეროვნულიბანკი,არამედზოგადადქვეყანადგას.
გიორგიქადაგიძესმიაჩნია,რომახლამათიმთავარიგამოწვევა
ეკონომიკისგანვითარებადაუმუშევრობისპრობლემისდაძლე
ვაა.გეტყვით,რომაპრილისშუარიცხვებშიეროვნულდემოკ
როგორცეროვნულიბანკისპრეზიდენტიამბობს,საპრო
ცენტოგანაკვეთისშემცირებისტენდენციაგამოკვეთილიადა
მომდევნოწლებშიისერთნიშნამაჩვენებელზეუნდადავიდეს.
თუმცა,მისითქმით,ამპროცესზეხელოვნურიზეგავლენის
მოხდენაშეუძლებელია:„საპროცენტოგანაკვეთებიასახავს
ეკონომიკაშიარსებულრეალობას.თუეკონომიკაკვლავაც
განაგრძობსზრდას,საპროცენტოგანაკვეთებიცშემცირდება.5
წლისწინ11%იანიიპოთეკურისესხიწარმოუდგენელიმოვლენა
იყო.მაშინდეპოზიტებიდაანაბრებიუფროძვირიღირდა.დღეს
ესუკვერეალობაა.ამიტომთუხუთწელიწადშიჩვენშევძელით
1820%იდან1112%მდეჩამოსვლა,ესნიშნავს,რომიმავე
განვითარებისპირობებშიჩვენერთნიშნამაჩვენებელზეცაუცი
ლებლადდავალთ.ჩვენიმიზანიცესარის.თუჩვენწავედით
სწორიგზით,ესნიშნავს,რომმეტიინვესტიციაშემოვა,მეტი
ლიკვიდობაგაჩნდებაბაზარზე,მეტირესურსიექნებათბანკებს,
რესურსისფასიიქნებანაკლებიდაესნიშნავს,რომშესაბამი
სად,ამრესურსისდაბანდებისფასიც,ანუამშემთხვევაშისაკ
რედიტოაქტივობისფასიციქნებანაკლები“,–ასეთგათვლას
აკეთებსგიორგიქადაგიძე.
ახალიფურცელისაქართველოსეკონომიკისისტორიაშიასეიწყებსეროვნულიბანკისმონეტარულპოლიტიკაზესაუბარს
გიორგიქადაგიძე.დისციპლინირებულიმონეტარულიპოლიტი
კა–ესარისმიმართულება,რომლითაცეროვნულიბანკიხელმ
ძღვანელობს.როგორცეროვნულიბანკისპრეზიდენტიამბობს,
ამეტაპზემონეტარულიპოლიტიკისფუნდამენტურისაკითხები
აღარდგასკითხვისნიშნისქვეშ:„დღესმონეტარულიპოლიტი
კაარისისეთი,როგორიცუნდაიყოს–გამიზნულიინფლაციის
თარგეტირებაზე,რაზეცმსოფლიოსგანვითარებულიქვეყნების
აბსოლუტურიუმრავლესობამუშაობს.
2012შიდასრულდაეროვნულიბანკისინსტიტუციურირე
ფორმა,ვგულისხმობახალსისტემებს,ფიზიკურინფრასტრუქ
ტურას,შიდანორმატიულრეგულირებას.რამდენიმეთვისწინ
გავხსენითახალისაკასოცენტრი,რომელიცუსაფრთხოების
სისტემებითადაოპერაციულისიმარტივითთითქმისუნიკალუ
რიამთელპოსტსაბჭოთასივრცესადააღმოსავლეთევროპა
ში.როდესაცგერმანელკოლეგებთანერთადსაკასოცენტრს
ვაგეგმარებდით,თავიდანვეჩავდეთერთიმთავარიპრინციპი
–ესობიექტიუნდამომსახურებოდაარამხოლოდქართულსა
ბანკოსექტორს,არამედინვესტორებსადამეზობელიქვეყნე
ბისფინანსურინსტიტუტებსაც.
მენამდვილადვამაყობიმით,რომმსოფლიოსსხვადასხვა
ქვეყნიდანჩვენთანგამოცდილებებისგასაზიარებლადჩამო
დიან.ეროვნულიბანკიარარისინსტიტუტი,რომელიცაქტიურ
პიარსმიმართავსდაშეიძლებაამასსაზოგადოებანაკლებად
ხედავდეს,მაგრამპრაქტიკულადარდარჩენილაგანვითარე
ბადიქვეყანა,რომელიცჩვენიგამოცდილებისგასაზიარებლად
არჩამოსულიყოს,დაწყებულიპაპუაახალიგვინეით,დამთავ
რატიულიინსტიტუტისმიერგამოქვეყნებულისაზოგადოებრივი
აზრისკვლევისშედეგებისმიხედვითირკვევა,რომსაქართვე
ლოსმოსახლეობისათვისყველაზემნიშვნელოვანპრობლემად
კვლავაცუმუშევრობარჩება.გამოკითხულრესპონდენტთა72
პროცენტითავსდაუსაქმებლადმიიჩნევს.
და კი დევ ერ თი: გი ორ გი ქა და გი ძე მი იჩ ნევს, რომ დღეს დღე ო ბით სა ქარ თ ვე ლოს ყვე ლა ზე დიდ გა მოწვე ვად გა ნათ ლე ბა რჩე ბა: „რატომ გა ნათ ლე ბა, რო ცა ვსა უბ რობთ ეკო ნო მი კა ზე? იმი ტომ, რომ გა ნათ ლე ბაა ქვეყ ნის წარ მა ტე ბის თა ვი და თა ვი. მი უ ხე და ვად იმისა, რომ ამ მი მარ თუ ლე ბით პროგ რე სი გა მოკ ვე თი ლი ა, მა ინც ძა ლი ან შორს ვართ იმ მო დე ლის გან, რა მო დელიც ჩვენ გვინ და, რომ გვქონ დეს და მიმაჩნია, რომ დღეს მთავარი საზრუნავი განათლებაა. ქვეყ ნის ეკონო მი კუ რი გან ვი თა რე ბის უმ თავ რე სი გამ წე ვი ძა ლა გა ნათ ლე ბუ ლი თა ო ბა იქ ნე ბა. გა ნათ ლე ბაა ის სფე რო,
სა დაც ქვეყ ნის რე სურ სის მნიშ ვ ნე ლო ვა ნი ნა წი ლი უნდა იხარ ჯე ბო დეს“, – მი აჩ ნია გი ორ გი ქა და გი ძეს.
„ქვეყნისმაჯისცემისმზომელი,–ასეახასიათებსგიორგი
ქადაგიძეეროვნულიბანკისფუნქციას.–ეროვნულიბანკიმა
შინიქნებაწარმატებული,როდესაცქვეყანაშიეკონომიკური
განვითარებაშეუქცევადხასიათსმიიღებს.ამისმისაღწევად
კიკვლავაცგვრჩებაძალიანკონკრეტულიმიზნები:ფინანსური
სისტემისმაღალიდოლარიზაცია,მომხმარებელთაუფლებების
დაცვა,საპროცენტოგანაკვეთები,გრძელვადიანირესურსების
ხელმისაწვდომობადაა.შ.მაგრამესყველაფერიარისჩვეუ
ლებრივი,ყოველდღიურისაკითხები,რომლებიცმუდმივადიც
ვლება,ხანერთისაკითხიაუფროპრიორიტეტული,ხანმეორე.
ხუთიწლისწინგამოწვევაარასესხისსაპროცენტოგანაკვეთე
ბისსიდიდეიყო,არამედზოგადადსესხისხელმისაწვდომობა.
მაშინსაპროცენტოგანაკვეთიოთხჯერუფროდიდიიყო,ვიდრე
ახლა,მაგრამარავინჩიოდამაღალსაპროცენტოგანაკვეთებ
ზე.მაშინყველაიმაზეწუხდა,რომადამიანებისთვისსესხიარ
იყოხელმისაწვდომი.დღესსიტუაციაშეიცვალა,დღესბიზნესსა
დარიგითადამიანებსსესხისმიღებისპრობლემააღარააქვთ.
ახლაჩვენიმიზანიუფროდაბალისაპროცენტოგანაკვეთიადა
ესეციქნება“,–ამბობსგიორგიქადაგიძე.
რებულიაღმოსავლეთევროპისსხვადასხვაქვეყნით.დამათ
რეკომენდაციებსსაქართველოსმაგალითისგასაზიარებლად
მსოფლიობანკიდასავალუტოფონდიუწევს.ამითიმისთქმა
მინდა,რომ15წლისწინჩვენდავდიოდითგამოცდილების
მისაღებად,დღესკიიმქვეყნებისსიაშიგადავინაცვლეთ,ვისი
წარმატებისმაგალითებიცსაჩვენებელია.ესარავითარშემთხ
ვევაშიარნიშნავს,რომჩვენვართშვეიცარიადახშირადსა
ზოგადოებისფართოფენებსაღიზიანებთსაუბარიიმაზე,რომ
ქვეყანაეკონომიკურითვალსაზრისითწინმიდის,მაშინროცა
პენსიადაბალია,სოციალურიმოთხოვნებიარარისდაკმაყო
ფილებული,უმუშევრობისდონემაღალია,მაგრამესიმასარ
ნიშნავს,რომჩვენარასწორგზაზევდგავართ.უბრალოდ,ამას
დროდათავდაუზოგავიშრომასჭირდება“,–გვიხსნისგიორგი
ქადაგიძე.
ფასიანიქაღალდებისბაზარიფასიანიქაღალდებისბაზრისგანვითარებასგიორგიქადაგიძე
ერთერთპრიორიტეტადასახელებს.თუმცაამბობს,რომმიუხე
დავადიმისა,რომდღესსაქართველოშიფინანსურიდასაბან
კოსისტემაეკონომიკისსხვადარგებზეგაცილებითწინდგას,
თუეკონომიკამთლიანობაშიარგაიზარდა,საბანკოსექტორი
იმაზეწინვერწავა:„ამიტომაცარისმოთხოვნათანამედროვე
ფინანსურინსტრუმენტებზედაესთანამედროვეინსტრუმენტე
ბიაუცილებლადგანვითარდება,მაგრამგანვითარდებაეკონო
მიკისგანვითარებისპარალელურად.“
გიორგიქადაგიძეამბობს,რომამათუიმქვეყნისსუვერე
ნულიფასიანიქაღალდისგანაკვეთიასახავსსაერთაშორისო
თანამეგობრობისადაინვესტორებისნდობასქვეყნისმიმართ,
მისიმონეტარულიპოლიტიკის,მისიფინანსურისისტემის,მისი
პოლიტიკურისტაბილურობისმიმართ:„ჩვენიევრობონდები
ივაჭრებაჩვენზეგაცილებით,სამჯერდაოთხჯერუფრომდი
დარიქვეყნებისსაპროცენტოგანაკვეთებით.ესკიიმითარის
განპირობებული,რომიმგამოწვევებისადაიმინდიკატორების
პირობებში,რომლებიცჩვენგავიარეთ,ინვესტორებმადასაერ
თაშორისოთანამეგობრობამდაიჯერა,რომჩვენნამდვილად
შეგვწევსუნარი,სწორადვმართოთქვეყანა,ჩვენშეგვწევს
უნარი,არგავანიავოთჩვენისავალუტორეზერვი.ჩვენდა
ვიწყეთ10წლისწინ,როცაქვეყნისსავალუტორეზერვი,ქვეყნის
მთავარისიმდიდრეარაღემატებოდა100მილიონდოლარს.
დღესჩვენისავალუტორეზერვი,რომელსაცეროვნულიბანკი
დამეგანვკარგავთ,3მილიარდიდოლარია.ბევრიათუცოტა?
რათქმაუნდა,განვითარებულქვეყნებს3მილიარდისნაცვლად
აქვთ30,300მილიარდიანუფრომეტიც,მაგრამგაითვალის
წინეთ,საიდანდავიწყეთდასადმოვედით.ჩვენიამოცანაა,
გავიმეოროთიგივეშედეგიმომდევნოწლებშიც.თუჩვენშევ
ძელითიმავეშედეგებისმიღწევა,ესნიშნავს,რომმომდევნო
ათწელიწადშიმთლიანიშიდაპროდუქტისმოცულობაერთსულ
მოსახლეზე10000დოლარიანზღვარსმიაღწევს,რაცსაშუალო
შემოსავლისმქონექვეყნისსტატუსზეგადასვლასგულისხმობს
ქვეყნისეკონომიკურიგანვითარებისუმთავრესიგამწევიძალაგანათლებულითაობაიქნება.
44 | FORBES მაისი 2013 მაისი 2013 FORBES | 45
forbes
მეწარმეები-გიორგიქადაგიძე
დარაცნიშნავსიმას,რომქვეყანაშისაშულოფენაგაჩნდება“,–
ამბობსგიორგიქადაგიძე.
საქართველო–ინვესტორებისათვისსასურველიგარემოეროვნულიბანკისპრეზიდენტიაცხადებს,რომდღესდღეობით
საქართველოშიინვესტორებისათვისხელსაყრელგარემოს
ქვეყანაშიმოქმედილიბერალურისაგადასახადოკოდექსი
ამყარებს.უნდააღინიშნოს,რომგასულიწლისბოლოსსაგადა
სახადოკოდექსშიმთელირიგიცვლილებაშევიდა,რომლებიც,
ექსპერტებისვარაუდით,ბიზნესმენებსკიდევუფროგაუმარ
ტივებსსაქართველოშიბიზნესისკეთებისშესაძლებლობას:
„საქართველოდანარცერთიბიზნესმენიარწასულაიმმიზეზით,
რომაქმათბიზნესისკეთებისთვალსაზრისითპრობლემები
ექმნებათ,რომაქისინიგაბერილდამატებითიღირებულების
გადასახადსიხდიან.ძალიანკარგიიქნება,თუკიშევძლებთ,
რომმათთვისჯამურიტვირთიარგავზარდოთ.დღესმთავრობა
დეკლარირებულადაცხადებს,რომისარაპირებსგადახედოს
გადასახადებისოდენობასგაზრდისმიმართულებით,რაცცალ
სახადმისასალმებელიფაქტია,რადგანჩვენიკონკურენტული
უპირატესობასხვაქვეყნებთანშედარებითზუსტადლიბერა
ლური,დაბალიგადასახადებიდანაკლებიბიუროკრატიაუნდა
იყოს.დარწმუნებულივარ,საქართველოაუცილებლადიპოვის
თავისნიშასდაისგახდებარეგიონისფინანსურიცენტრი.
ამისთვისძალიანმყარისაფუძვლებიაჩაყრილიდამჯერა,რომ
ქართულიეკონომიკისერთერთიმთავარიმამოძრავებელი
ძალასაქართველოსფინანსურისისტემაიქნება“,–ამბობსგი
დენტისაქართველოსეკონომიკურიგანვითარებისსტრატეგიას.
მასმიაჩნია,რომსტრატეგიისმთავარიმამოძრავებელიძალა
მთლიანადკერძობიზნესიუნდაიყოსდაკიდევ:„ჩვენუნდაავა
შენოთსერვისზედაფუძნებულიეკონომიკა–განათლება,ახალი
უნარები,ტექნოლოგიები“.
ქვეყნისფინანსურირესურსებიეროვნულიბანკისპრეზიდენტიამბობს,რომდღესდღეობით
ქვეყნისსავალუტორეზერვი3მილიარდდოლარსწარმოადგენს,
რაცსაერთაშორისოსტანდარტებსშეესაბამება.მისითქმით,ეს
არისგარანტიიმისა,რომქვეყანანებისმიერიმოულოდნელო
ბისათვისმზადარის.გიორგიქადაგიძისმტკიცებით,თითოეულ
მეანაბრეს,თითოეულკრედიტორსშეუძლიაიყოსდარწმუნებუ
ლი,რომ,ნებისმიერიტიპისგამოწვევისფონზე,მისიკონკრეტუ
ლიფინანსურიუსაფრთხოებადაცულიიქნება:„ამისგარანტია
ეროვნულიბანკიდა,რათქმაუნდა,ისსავალუტორეზერვია,რო
მელიცჩვენგაგვაჩნია“.როგორცგიორგიქადაგიძემიუთითებს,
სავალუტორეზერვიგანთავსებულიაუცხოქვეყნებისსხვადასხვა
უმაღლესირეიტინგისმქონეფინანსურინსტიტუტებში.
ეროვნულიბანკისპრეზიდენტისსამომავლოხედვაგიორგიქადაგიძესეროვნულიბანკისპრეზიდენტობისვადის
ამოწურვამდეკიდევსამიწელიდარჩა.როგორცისამბობს,მას
აქვსამბიციადაშეუძლიათქვას,რომიმადამიანს,ვინცმისმერე
დაიკავებსეროვნულიბანკისმმართველისპოზიციას,სრულიად
განსხვავებულიგამოწვევებიდახვდება:„თუკიგამოწვევებიიცვ
ლება,ესნიშნავს,რომდასახულიმიზნებიმიღწეულია,ინსტიტუტი
ორგიქადაგიძე.
სახელმწიფოდაეკონომიკურირეგულაციები„რაცუფრონაკლებადერევასახელმწიფოეკონომიკაში,მით
უფროეფექტურიაეკონომიკა“,–ამბობსგიორგიქადაგიძედა
იმასაცამატებს,რომ,მისიაზრით,სახელმწიფოცუდიმენე
ჯერია.ისდარწმუნებულია,რომკერძოსექტორიყოველთვის
უფროსწორდაუფროოპტიმალურგადაწყვეტილებებსიღებს,
ვიდრენებისმიერისახელმწიფომოხელე:„რათქმაუნდა,არის
სფეროები,სადაცსახელმწიფოსმონაწილეობააუცილებელია,
მაგრამსახელმწიფოსმონაწილეობაუნდაშემოიფარგლებო
დესყველასთვისთანაბარიპირობებისდაწესებითდაარუნდა
არსებობდნენპრივილეგირებულიმოთამაშეები.სახელმწი
ფოსროლია,უზრუნველყოსუსაფრთხო,სტაბილურიგარემო,
სახელმწიფოსმთავარიროლია,შექმნასარაკორუმპირებული
გარემო,დაბალიგადასახადებითადანაკლებიბიუროკრატიით.
ამიტომძალიანმნიშვნელოვანია,საქართველოარგადავი
დესიმლიანდაგიდან,რალიანდაგზეცდგას.მევგულისხმობ
ბიუროკრატიისსიმცირესდამაქსიმალურგამჭვირვალობას.
მენამდვილადმაქვსამბიცია,რომვთქვა:ეროვნულიბანკი
მართლაცარისერთერთიყველაზეგამჭვირვალეუწყება“,–ამ
ბობსგიორგიქადაგიძე.
ახალიხელისუფლებადაძველიეროვნულიბანკიეროვნულიბანკისპრეზიდენტისთქმით,ახალიხელისუფლები
სადაეროვნულიბანკისურთიერთობებიარისსწორედისეთი,
როგორიცცივილიზებულქვეყანასშეესაბამება:„ჩვენგვაქვს
კომუნიკაციაფინანსთასამინისტროსთან,ეკონომიკისსამი
ნისტროსთან.მუდმივადვცვლითმონაცემებს.ფუნდამენტურ
ეკონომიკურსაკითხებთანდაკავშირებითგვაქვსკოორდი
ნაცია.ბიუჯეტისმაკროეკონომიკურიპარამეტრებისფორმი
რებისდროსჩვენვაძლევთდასკვნასმთავრობას,იქნებათუ
არაისმდგრადიქვეყნისშემდგომიგანვითარებისთვის.არის
რიგისაკითხისა,სადაცგარდაუვალიაჩვენითანამშრომლობა,
მაგრამკიდევერთხელმინდაგითხრათ,რომჩვენვართკონ
სტიტუციურადდამოუკიდებელიინსტიტუტი,ეროვნულიბანკის
დამოუკიდებლობაგარანტირებულიაუმაღლესიკანონით.ერთი
რამშემიძლიავთქვაცალსახად,რომეროვნულიბანკისყველა
გადაწყვეტილება,რაცკიჩვენმიგვიღია,მიღებულიაჩვენი
რწმენით,მიღებულიაიმფაქტებისგაანალიზებისშედეგად,
რომლებიცგვქონდადაყველაგადაწყვეტილებაცალსახად
არისკანონმდებლობასთანშესაბამისობაში.ამაზემეპირა
დადვაგებპასუხს“.
საქართველოსეკონომიკურიგანვითარებისსტრატეგიარამდენიმეწინადადებაშიაყალიბებსეროვნულიბანკისპრეზი
ვითარდებადასწორგზაზედგას.ჩემიმიზანია,ჩემსმემკვიდ
რესგაცილებითუკეთესისისტემაგადავაბარო,ვიდრემეჩა
ვიბარე,ისევეროგორცმეგადმოვიბარეგაცილებითუკეთესი,
ვიდრეჩემმაწინამორბედმაჩაიბარა“,–ამბობსგიორგიდა
საქართველოსმომავალიპერსპექტივისგანჭვრეტასცდილობს:
„საქართველომუკვედაამტკიცადაამგანწყობასმომავალშიც
შეინარჩუნებს,რომჩვენვაშენებთკორუფციისგანთავისუფალ,
ლიბერალურიღორებულებებისქვეყანას.არარსებობსარანა
ირიზებუნებრივიფაქტორი,რომელიცოთხანექვსწელიწადში
გადააქცევსსაქართველოსშვეიცარიადანნორვეგიად.ჩვენ
უნდაგავიაროთყველაისეტაპი,რომელიცგაიარესამქვეყნებ
მადაშევეცადოთაღარდავუშვათისშეცდომები,რომლებიც
90იანწლებშიდავუშვით.ჩვენიუახლოესიათიწლისამოცანაა,
რომმთლიანიშიდაპროდუქტისმოცულობამერთსულმოსახ
ლეზე10000დოლარიანზღვარსმიაღწიოს.როგორცკიჩვენ
გადავალთსაშუალოშემოსავლიანიქვეყნებისრიცხვში,ჩვენ
შეგვიძლიავთქვთ,რომძალიანმნიშვნელოვანიეტაპიჩვენი
ქვეყნისგანვითარებისაგავიარეთ.მემაინცვფიქრობ,რომ
ყველაზერთულიპროცესებისახელმწიფომოწყობისთვალ
საზრისით,ეკონომიკურიმოწყობისთვალსაზრისითჩვენუკვე
გავიარეთ“.
გიორგიქადაგიძესაკუთარი თავისშესახებ„თვითკრიტიკულივარ.ყოველთვისვცდილობ,საკუთართავზე
ვიმუშაოდაახალიგეგმებიდავისახო.მეკითხებიანხოლმე,ვარ
თუარაწარმატებული.მიჭირსამკითხვაზეპასუხისგაცემა,თუმ
ცაშეიძლებაითქვას,რომისგეგმები,რაცმქონდადასახული,
ნაწილობრივშევასრულეანუ...ალბათწარმატებულიადამიანი
ვარ.წარმატებისმიზეზიჩემიკიდევერთითვისებაა:როგორი
დარწმუნეულიცარუნდაიყოსაკუთარგადაწყვეტილებებში,ძა
ლიანმნიშვნელოვანია,რომგქონდესუნარი,მოუსმინოსხვას.
მოუსმინოშენიგუნდისწევრებსდამოუსმინოიმადამიანებს,
ვისაცპირადიგამოცდილებააქვთამათუიმსაკითხში...
ახლაკინამდვილადდასრულდასამუშაოდღე.სანაპიროს
ლამპიონებიკარგახანიაანთია.გიორგისსახლშიცოლიდა
ორიშვილიელოდება.თუგაუმართლებს,სახლშიდაბრუნებულს,
ბავშვებიდაძინებულებიარდახვდებიანდაცოტახანსმათთან
თამაშითგაერთობა.ანიქნებსაინტერესოსაფეხბურთომატ
ჩიიყოსტელევიზორში.გიორგისთვის,როგორცფეხბურთის
განსაკუთრებულიგულშემატკივრისთვის,კარგისაფეხბურთო
მატჩიგანტვირთვისერთერთისაუკეთესოსაშუალებაა...
დაბოლოს,რასგეგმავსგიორგისამიწლისშემდეგ,მასშემ
დეგ,რაცეროვნულიბანკისპრეზიდენტისსკამსსხვასგადაა
ბარებს?გიორგიამბობს:„საჯაროსამსახურიდანჩემიყოველი
წამოსვლამთავდებოდაფრაზით,„ესიყოჩემიუკანასკნელი
საჯაროსამსახური“,თუმცაისემოხდა,რომყოველჯერზეახალ
დაახალსაჯაროსამსახურშიდაბრუნებამმომიწია.ახლაკი
უბრალოდგეტყვით,არვიცი...“
თუხუთწელიწადშიჩვენშევძელითსაპროცენტო
განაკვეთების1820%იდან1112%მდეშემცირება,ესნიშნავს,რომ
იმავეგანვითარებისპირობებში
ჩვენერთნიშნამაჩვენებელზეც
აუცილებლადდავალთ.